Jednostek budżetowa, stanowi formę podstawową, w pełni utożsamianą z budżetem. Zgodnie z art. 11 FinPublU są to jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych. Podstawą realizowanej przez niego gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.

Państwowy fundusz celowy – powoływany na podstawie odrębnej ustawy, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań. Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie.

Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa. Zasady jej funkcjonowania określa więc ustawa oraz statut. Podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej – tak jak w przypadku pozostałych form jednostek sektora finansów publicznych – jest roczny plan finansowy.

Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która:

1) odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania,

2) pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów.

Instytucja gospodarki budżetowej działa na podstawie statutu. Uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Podstawą jej gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy.