Przedstaw etapy negocjacji Polski na drodze do członkowska w UE

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a Wspólnotami miało miejsce w 1988 r. Jednocześnie przystąpiono do negocjacji w sprawie umowy o handlu i współpracy gospodarczej. W czerwcu 1989 podczas szczytu najbardziej uprzemysłowionych państw świata w Paryżu zapadła decyzja o uruchomieniu funduszu pomocowego wspierającego przemiany wolnorynkowe w Polsce i na Węgrzech. W ten sposób nasz kraj stał się beneficjentem programu PHARE (Poland, Hungary - Assistance for Restructuring of their Economies). Koordynatorem programu została Komisja Wspólnot Europejskich. W lipcu 1989 r. otworzono Misję Rzeczpospolitej Polskiej przy Wspólnocie Europejskiej w Brukseli. We wrześniu podpisano natomiast w Warszawie umowy między Polską a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu oraz współpracy gospodarczej. 25 maja 1990 r. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji zmierzających do podpisania umowy stowarzyszeniowej ze Wspólnotami. Już 22 grudnia 1990 r. Rada Unii Europejskiej wydała dyrektywy pozwalające Komisji Wspólnot Europejskich na podjęcie rokowań z rządem RP.

STOWARZYSZENIE

W styczniu 1991 r. rząd w Warszawie rozpoczął przygotowania do podjęcia rozmów ze Wspólnotami. Przy Radzie Ministrów utworzono stanowisko Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej. Od lutego do listopada 1991 odbyło się osiem rund negocjacyjnych, zakończonych 22 listopada parafowaniem Układu Europejskiego o stanowieniu stowarzyszenia między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi. 16 grudnia uregulowano obustronne stosunki handlowe, podpisując Układ Europejski i Umowy Przejściowe. Układ Europejski został ratyfikowany przez Prezydenta RP 20 października 1992 r. Zgodnie z postanowieniami Rady Europejskiej, podjętymi na spotkaniu w Edynburgu w grudniu 1992 r., podczas szczytu w Kopenhadze w czerwcu 1993 r. zostały ustalone kryteria polityczne i ekonomiczne członkostwa nowych państw w Unii Europejskiej. 13 grudnia 1993 r. zakończyła się unijna ratyfikacja Układu Europejskiego, wobec czego z dniem 1 lutego 1994 r. Polska stała się już oficjalnie krajem stowarzyszonym ze Wspólnotą i jej krajami członkowskimi.

PIERWSZE KROKI KU CZŁONKOSTWU

8 kwietnia 1994 r. Minister Spraw Zagranicznych RP złożył w Atenach oficjalny wniosek o członkostwo Polski w Unii Europejskiej . W maju 1995 r. Komisja Europejska przedstawiała raport na temat dochodzenia krajów Europy Środkowo-Wschodniej do Jednolitego Rynku UE. Dokument nazwany "Białą Księgą” został przyjęty przez Radę Europejską na szczycie w Cannes w czerwcu 1995 r. Na szczycie Unii Europejskiej w Madrycie (15-16 grudnia 1995 r.) zapadała natomiast decyzja o rozpoczęciu negocjacji z Maltą i Cyprem. Jednocześnie Rada Europejska wyraziła opinię, że wstępna faza rozmów obu zaproszonych krajów zostanie połączona z początkiem rokowań z państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Rada zleciła przygotowanie opinii dotyczących wniosków o członkostwo w Unii, złożonych przez kraje postkomunistyczne i całościowego raportu na temat rozszerzenia. W pierwszej połowie 1996 r. Komisja Europejska przedstawiła stronie polskiej kwestionariusz pytań dotyczących złożonego w Atenach wniosku.

PRZYGOTOWANIA

W sierpniu 1996 r. parlament RP przyjął ustawę o powołaniu Komitetu Integracji Europejskiej, a miesiąc później Rada Ministrów powołała urząd, który miał się zająć obsługą Komitetu. Zgodnie z uchwałą parlamentu z 14 marca 1996 r., Rada Ministrów RP przyjęła 18 stycznia 1997 r. Narodową Strategię Integracji. Rządowy dokument przygotowany został przez Komitet Integracji Europejskiej. 16 lipca 1997 r. Komisja Europejska przedstawiła na forum Parlamentu Europejskiego opinie dotyczące wniosków o członkostwo w Unii złożonych przez kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Komisja rekomendowała podjęcie negocjacji z sześcioma krajami: Czechami, Cyprem, Estonią, Polską, Słowacją i Węgrami. Na szczycie Unii Europejskiej w Luksemburgu (12-13 grudnia 1997 r.) podjęto oficjalną decyzję o rozpoczęciu rokowań z państwami wymienionymi przez Komisję Europejską 16 lipca 1997 r.

Podczas brytyjskiego przewodnictwa w Unii, w marcu 1998 r. Komisja Europejska przedłożyła Warszawie harmonogram dochodzenia Polski do Jednolitego Rynku UE. Także w marcu Rada Europejska podjęła decyzję w sprawie stworzenia programu "Partnerstwo dla Członkostwa” i dokonała podziału funduszy pomocowych dla państw stowarzyszonych. 24 marca 1998 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów RP zostało stworzone stanowisko Pełnomocnika Rządu ds. Negocjacji o Członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Urząd objął Jan Kułakowski, dotychczasowy Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Dwa dni później Kułakowski stanął na czele powołanego przez RM Zespołu ds. Negocjacji o Członkostwo RP w Unii Europejskiej. Jednocześnie przebiegał proces formułowania unijnego zespołu negocjacyjnego, odpowiedzialną za rokowania z Polską została Francoise Gaudenzi. 30 marca 1998 r. ministrowie spraw zagranicznych krajów kandydujących spotkali się z Radą ds. Ogólnych Unii Europejskiej. Pod koniec kwietnia Polska przystąpiła w Brukseli do przeglądu prawa (tzw. screenning). 23 czerwca 1998 r. Rada Ministrów RP przyjęła natomiast plan działań negocjacyjnych na najbliższe cztery lata w postaci Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej.

W czasie prezydencji austriackiej (lipiec-grudzień 1998 r.) polski rząd przedłożył Unii siedem stanowisk negocjacyjnych. 4 listopada 1998 r. Komisja Europejska przedstawiła pierwszy Raport poświęcony postępom Polski na drodze do członkostwa w Unii. Dokument zwracał uwagę na potrzebę szybszych zmian legislacyjnych dążących do ujednolicenia norm prawnych między Warszawą a Brukselą. W sprawach gospodarczych zalecał rządowi restrukturyzację i prywatyzację. 10 listopada zamknięto tymczasowo trzy obszary negocjacyjne: "Nauka i badania”, "Małe i średnie przedsiębiorstwa” oraz "Edukacja i kształcenia”. W styczniu 1999 r. na ręce przewodniczących Wspólnocie Niemców, Polska złożyła kolejne stanowiska negocjacyjne. Pozwoliło to na tymczasowe zamknięcie czterech obszarów podczas dwóch sesji rokowań (19 maja i 22 czerwca): "Statystykę”, "Politykę przemysłową”, "Telekomunikację i technologię informatyczną” oraz "Ochronę konsumentów i zdrowia”. Podczas prezydencji fińskiej (lipiec-grudzień 1999 r.) polski Zespół Negocjacyjny przedłożył kolejnych jedenaście stanowisk, ale tymczasowo zamknąć udało się tylko dwa obszary: "Stosunki zewnętrzne” oraz "Unia gospodarcza i walutowa”. W konsekwencji Polska zamknęła 1999 r. z bilansem 29 stanowisk przedłożonych Komisji Europejskiej oraz 9 tymczasowo zamkniętych obszarów negocjacyjnych.

UNIJNE USTALENIA

W 1999 r. strona unijna podjęła decyzję w sprawie podziału funduszy przedakcesyjnych. Z brukselskiego skarbca Polsce przypaść miało 312-385 mln euro z programu ISPA i 168 mln euro z SAPARD-u. W sumie z dotacjami z PHARE Warszawa otrzymać miała prawie 900 mln euro. Raport Komisji Europejskiej z października 1999 r. w sprawie postępów naszego kraju w drodze do członkostwa ponownie wytykał Warszawie opieszałość w zmianach legislacyjnych. Krytykowano nas również za zbytnią korupcję, przemyt i zwlekanie z restrukturyzacją górnictwa i hutnictwa. Komisarze radzili rządowi RP z większą uwagą zająć się rolnictwem, ochroną środowiska i zmianami w administracji. Na szczycie w Helsinkach (grudzień 1999 r.) Polska znalazła się w grupie państw kandydujących, które - zdaniem Rady Unii - utrzymując dotychczasowe tempo negocjacji mają szansę zakończyć rokowania w 2002 r. Od początku 2000 r. unijni politycy coraz częściej zaczęli również podejmować kwestię zmian strukturalnych we Wspólnocie, które uchronić mają Unię przed paraliżem biurokratycznym po przystąpieniu dużej grupy państw kandydujących.

Pod przewodnictwem Portugalii (styczeń-lipiec 2000 r.) Polakom udało się otworzyć negocjacje w sześciu obszarach i tymczasowo zamknąć w dwóch: "Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa” oraz "Kontroli finansowej”. Polscy negocjatorzy utrzymali tempo rokowań w drugiej połowie 2000 r. Pod prezydencją Paryża zamknięto tymczasowo dwa kolejne obszary: "Swobodny przepływ usług” oraz "Kulturę i politykę audiowizualną”. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej, co do przyspieszenia procesów ustawodawczych w Polsce, w lipcu 2000 r. powołano w Sejmie RP Komisję Prawa Europejskiego, której przewodniczącym został Bronisław Geremek. Podobną inicjatywę podjął też Senat - w sierpniu w wyższej izbie polskiego parlamentu powołano Nadzwyczajną Komisję Legislacji Europejskiej, na czele której stanął senator Wiesław Chrzanowski. 8 listopada 2000 r. Komisja Europejska pochwaliła w swym Raporcie postępy zmian gospodarczych w Polsce, stwierdzając, iż nasz kraj w niedługim czasie stanie się zdolny do konkurencji na wspólnym unijnym rynku. Komisarze pozytywnie odnieśli się też do inicjatyw podjętych w Parlamencie RP.

W grudniu 2000 r. zapadły w Nicei, ważne również dla krajów kandydujących, decyzje o reformie wspólnotowych instytucji po przyjęciu do Unii nowej grupy państw. Zgodnie z zaakceptowanymi założeniami Polska po przystąpieniu do Unii będzie dysponowała dwudziestoma siedmioma głosami w Radzie Ministrów i pięćdziesięcioma mandatami w Parlamencie Europejskim. Będzie więc posiadać tyle samo członków co Hiszpania. Większą reprezentację we wspólnotowych organach otrzymają tylko Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Włochy.

Podczas jednej tylko sesji negocjacyjnej 1 lipca 2001 r. Polska zamknęła tymczasowo trzy obszary: "Swobodny przepływ towarów”, "Politykę społeczną i zatrudnienia” oraz "Unię celna”. Na posiedzeniach dwustronnej komisji międzyrządowej UE - Polska na przełomie lipca i grudnia 2001 r. tymczasowo zamknięto negocjacje w kolejnych obszarach: "Energii”, "Środowisku”, "Prawie spółek” i "Swobodnym przepływie osób”. W październiku 2001 r. Sejm RP podjął uchwałę w sprawie likwidacji Komisji Prawa Europejskiego i Komisji Integracji Europejskiej, a na jej miejsce powołał Komisję Europejską. Jesienią i zimą 2001 r. zmiany kadrowe po zwycięstwie lewicy w wyborach parlamentarnych objęły urzędy odpowiedzialne za integrację z UE. 2 listopada na stanowiska Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej i szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej powołana została Danuta Hubner. Jan Truszczyński został natomiast Podsekretarzem Stanu w MSZ i Pełnomocnikiem Rządu ds. Negocjacji Członkostwa RP w Unii. W czwartym już Raporcie okresowym Komisji Europejskiej, Polska zyskała wysokie oceny. Komisarze zwrócili uwagę na tempo przemian wolnorynkowych i ponownie zapowiedzieli, iż nasz kraj już w niedługim czasie sprosta wymogom konkurencji unijnego rynku. Negatywne noty zebrał natomiast system służby cywilnej, administracja ganiona była za korupcję, a wymiar sprawiedliwości - za opieszałość w rozpatrywaniu spraw. Rada Europejska na szczycie w Leaken (grudzień 2001 r.), opierając się na komisyjnych Raportach, wyraziła ponownie swoje zdecydowanie do zakończenia negocjacji z krajami kandydującymi do końca 2002 r.

2002 Styczeń-czerwiec - Prezydencja hiszpańska.

30 stycznia nastąpiło opublikowanie przez Komisje Europejską dwóch dokumentów poświęconych finansowym warunkom rozszerzenia Unii Europejskiej: "Wspólne ramy finansowe negocjacji akcesyjnych na lata 2004-2006" i "Rozszerzenie a rolnictwo: sukces w zintegrowaniu nowych państw członkowskich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej". Propozycje Komisji, które mają posłużyć jako podstawa do opracowania wspólnych stanowisk negocjacyjnych UE w rozdziałach "rolnictwo", "polityka regionalna i koordynacja instrumentów polityki strukturalnej" oraz "finanse i budżet" wywołują ożywioną debatę w Polsce. 28 lutego - Inauguracyjna sesja Konwentu ds. przyszłości Unii Europejskiej w gmachu Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Do udziału w obradach Konwentu zostały zaproszone trzy osobistości ze strony Polski (podobnie jak i innych krajów kandydujących) jedna - reprezentująca rząd oraz dwaj przedstawiciele parlamentu. W marcu nastąpiło tymczasowe zamknięcie negocjacji w obszarze: swobodny przepływ kapitału i podatki. Natomiast w Czerwcu nastąpiło tymczasowe zamknięcie negocjacji w obszarze: polityka transportowa i rybołówstwo.

21-22 czerwca nastąpił Szczyt Rady Europejskiej w Sewilli. Potwierdzenie zamiaru UE poszerzenia w 2004 roku o 10 krajów, w tym o Polskę.

Lipiec-grudzień - Prezydencja duńska

11-12 lipca miała miejsce Wizyta Komisarza ds. Poszerzenia Unii Europejskiej Güntera Verheugena w Polsce. 9 października natomiast miało miejsce Uroczyste ogłoszenie przez Przewodniczącego Komisji Europejskiej Romano Prodi na sesji Parlamentu Europejskiego listy krajów rekomendowanych przez Komisje do członkostwa Unii Europejskiej w 2004 roku.

Polska została członkiem Unii z dniem 1 maja 2004 roku. Wschodnia granica naszego kraju stała się jednocześnie wschodnią granicą Unii Europejskiej. Polskim przedsiębiorstwom akcesja umożliwiła szerokie możliwości związane z włączeniem ich w działalność wspólnego, jednolitego rynku wewnętrznego. Stanowi to niewątpliwą szansę do rozwoju i wzrostu konkurencyjności.

1