1. Przestrzenie międzykostne nazywają się po łacinie spatium interosseum antechrachii/cruris (spatia interossea).

2. Istota zbita kości różni się od istoty gąbczastej utkaniem:

• substantia compacta – utkanie ścisłe, gęste, zbite

• substantia spongiosa – utkanie beleczkowate , luźniejsze, beleczki kostne są ułożone równolegle do trajektorii czyli linii odpowiadających kierunkiem działania sił.

3. Beleczki kostne układają się w blaszki, których układ jest równoległy do kierunków największych napięć. Najkorzystniej, gdy biegną równolegle do kierunku największego ciśnienia i rozciągnięcia zwanymi głównymi liniami napięcia tzw. trajektoriami. Dojrzała istota gąbczasta ma budowę TRAJEKTORIALNĄ lub delikatnej siatki dla podpory szpiku. Kość splotowata ma utkanie splotowate.

4. Układ beleczek kostnych można rozpoznać

• w istocie zbitej

• w istocie gąbczastej

• w obydwu, przy czym łatwiej w istocie gąbczastej ze względu na luźniejszą strukturę;

5. Na kości macerowanej występują powierzchnie stawowe : - tak / nie

• tak – maceracja jest to niszczenie przez bakterie gnilne wszystkich miękkich części kości, czyli mięśni, więzadeł, chrząstki (szklistej pokrywającej powierzchnie stawowe)i okostnej; kość taka pozbawiona jest komórek kostnych, oraz naczyń krwionośnych, chłonnych i nerwów;

6. Jeśli występują, to są pokryte chrząstką - tak / nie

• nie - patrz wyżej

7. Ze względu na kształt, kości dzielimy na :

• kości długie (ossa longa);

• kości krótkie (ossa brevia); - kości nadgarstka, kości stępu;

• kości płaskie (ossa plana) – sklepienie czaszki, łopatka, kość biodrowa;

• różnokształtne (ossa multiformia);

• kości pneumatyczne (ossa pneumatica) – kość sitowa, klinowa, szczęka, czołowa, skroniowa;

8. Czy istnieją kości, których zewnętrzną powierzchnię stanowi istota gąbczasta?

Nie, ponieważ istota gąbczasta (substantia spongiosa) występuje tylko wewnątrz kości, a ich powierzchnie zawsze pokryte są warstwą istoty zbitej (substantia compacta).

W kościach długich trzon zbudowany jest prawie wyłącznie z istoty zbitej, a końce

z istoty gąbczastej pokrytej warstwą istoty zbitej. W kościach płaskich czaszki warstwę istoty gąbczastej położonej pomiędzy blaszkami istoty zbitej nazywamy śródkościem (diploe), zawiera ona szpik kostny czerwony. W cienkich miejscach kości płaskich istota gąbczasta może nie występować.

9. Czy szpik kostny żółty (medulla ossium flava) występuje w istocie gąbczastej?

Tak, ponieważ już w dzieciństwie rozpoczyna się stłuszczenie szpiku kostnego czerwonego w trzonach kości długich, a po okresie pokwitania szpik żółty rozprzestrzenia się w istocie gąbczastej końców gości długich, kanałach Hawersa i jamkach istoty gąbczastej, zastępując częściowo szpik czerwony. Ponadto ogniska szpiku stłuszczonego występują też w istocie gąbczastej innych kości.

10. Czy szpik kostny czerwony u dorosłego, zdrowego człowieka może występować w trzonach niektórych kości długich ?

Tak, utrzymuje się w niektórych końcach kości długich, nieraz głęboko w obrębie trzonu.

11. Czy we wszystkich kościach w istocie gąbczastej u dorosłych występuje szpik czerwony ?

Nie, występuje tylko w:

• kręgach;

• mostku (kość długa);

• żebrach (kośc długa);

• kościach czaszki;

• kości miedniczej;

• łopatce;

• niektórych końcach kości długich, nieraz głęboko w obręb trzonu.

12. Okostna pokrywa zewnętrzną powierzchnię kości, z wyjątkiem .... powierzchni stawowych pokrytych chrząstką szklistą, oraz elementów chrzęstnych pokrytych ochrzęstną w kościach dziecka.

13. Ochrzęstna pokrywa zewnętrzną powierzchnię chrząstki z wyjątkiem .....

Za wyjątkiem chrząstki szklistej

14. Czy u dorosłych ludzi występują chrząstki nasadowe?

Nie, ponieważ chrząstka nasadowa jest odpowiedzialna za wzrost kości i zanika

w momencie osiągnięcia przez kość ostatecznej długości i połączenia się nasady

z trzonem (około 20 roku u kobiet i 25 u mężczyzn). Pozostałością chrząstek nasadowych są linie nasadowe (linea epiphysialis);

15. Czy naczynia odżywcze są jedynymi naczyniami krwionośnymi dochodzącymi do kości?

Nie, ukrwienie kości pochodzi z dwóch źródeł:

• liczne tętniczki wnikające z okstnej przez otwory naczyniowe (foramina vasorum) – biegną w kanałach osteonów;

• naczynia odżywcze (vasa nutricia) – zaopatrują szpik, wnikają bezpośrednio do kości, głównie do trzonów kości długich otworami odżywczymi, biegną w kanałach odżywczych w jamie szpikowej dzielą się na dwie gałęzie – wstępującą i zstępującą;

16. Kość jest bardziej wytrzymała na ściskanie, czy rozciąganie?

Kość jest bardziej wytrzymała ( około 10 – krotnie) na ściskanie, niż na rozciąganie.

17. Czy pod mikroskopem można odróżnić składniki organiczne kości od składników nieorganicznych?

Bez wybarwienia nie jest możliwe odróżnienie składników nieorganicznych od organicznych.

28. Czy możliwe jest istnienie kości płaskich (bądź ich dużych fragmentów), gdzie całkowicie brak istoty gąbczastej ?

Tak, dzieje się to w miejscach gdzie kość jest bardzo cienka, np. fragmenty łopatki,

np. część środkowa dołu nadgrzebieniowego i część górna dołu podgrzebieniowego,

są one często tak cienkie, że aż prześwitują, i czasami brak jest w tych miejscach tkanki kostnej, występuje tylko okostna, przedzielająca przylegające mięśnie.

31. Niezbędne (stałe) elementy stawu stanowią :

• powierzchnie stawowe (facies articularis), pokryte chrząstką szklistą

(w niektórych stawach chrząstką włóknistą), która nie jest pokryta ochrzęstną, przez co powierzchnia jej jest idealnie gładka; – łączą kości w stawie;

• torebka stawowa (capsula articularis), zbudowana jest z błony włóknistej

(cz. zewnętrzna) – przyrasta zazwyczaj do brzegów powierzchni stawowych, grubiej w miejscach, w których wrastają w nią więzadła stawowe i błony maziowej (cz. wewnętrzna) – jest wiotka, zawiera liczne komórki, jest silnie unaczyniona, produkuje maź, która powleka powierzchnie stawowe– otacza cały staw;

• jama stawowa (cavum articulare) – wąska przestrzeń pomiędzy powierzchniami stawowymi, a torebką stawową, zawiera maź stawową;

32. Twory niestale występujące w stawach to :

• obrąbek stawowy (labrum glenoidale) - pasmo chrząstki włóknistej, które otacza brzegi powierzchni stawowej, typu panewki; powiększa ją i pogłębia;

• krążki stawowe (discus articulares) – są to chrząstki włókniste, które znajdują się między powierzchniami stawowymi, na obwodzie są one zrośnięte z torebką stawową i dzięki temu dzielą jamę stawową na dwie odrębne części, mogą dzielić jamę stawową niecałkowicie i występują tylko w stawie kolanowym, mają kształt litery C i noszą nazwę łąkotek (menisci);

• więzadła wewnątrzstawowe (ligamenta intraarticularia) – łączą odcinki kości, leżą w jamie stawowej pokryte błoną maziową i regulują pewne ruchy stawów;

• kaletki maziowe ( bursae synoviales) – uchyłki błony maziowej, sięgające poza obręb jamy stawowej; tworzą woreczki wypełnione mazią, leżą w okolicach stawów w miejscach w których dochodzą więzadła i ścięgna mięśni; umożliwiają ślizganie się tych elementów w sąsiedztwie stawu; zmniejszają tarcie;

• fałdy maziowe ( plicae articulares) – często wypełnione tkanką tłuszczową, tworzące wtedy ciała tłuszczowe; wypełniają tzw. martwą przestrzeń stawu,

np. staw kolanowy;

• kosmki maziowe ( villi synoviales) – powiększają wewnętrzną powierzchnię „produkcyjną” błony maziowej, np. staw kolanowy;

trzeszczki ( ossa sesamoidea) – elementy chrzęstne lub kostne włączone w ścięgna mięśni; zmieniają kierunek działania siły mięśnia; największą trzeszczką jest rzepka ( patella);

33. Czy „więzadło” zawsze jest tworem dodatkowym stawu; czy mogą istnieć „więzadła” innego typu – jeśli tak, jakie ?

Mogą istnieć więzadła innego typu, np.:

• pępkowe pośrodkowe

• obłe macicy

• więzadła po życiu płodowym

34. Czy kaletki maziowe są wyłącznie elementami dodatkowymi stawów ? czy mogą być inne?

Kaletki nie są wyłącznie elementami dodatkowymi stawów, mogą być kaletki maziowe podskórne, np. wyrostka łokciowego kości łokciowej (bursa olecrani subcutanea) – choroba łokieć studenta; Pochewki ścięgien ręki i stopy należą do tego samego narządu pomocniczego co kaletki;

35. Połączenia maziowe nazywają się inaczej stawy = połączenia wolne(juncturae synoviales);

36. Są następujące rodzaje ich klasyfikacji :

1. ze względu na liczbę kości w stawie:

• proste;

• złożone;

2. ze względu na kształt powierzchni stawowych;

3. ze względu na swobodę wykonywania ruchów:

• jedno-

• dwu-

• wieloosiowe;

37. Ze względu na kształt wyróżnia się następujące rodzaje stawów :

1. kuliste:

• wolne (articulatio spheroidea) – powierzchnię stawową stanowi odcinek kuli, której odpowiada mała, wklęsła panewka – np. staw ramienny;

• panewkowe (articulatio cotylica) – główka stawowa jest objęta panewką, aż poza równik, obejmuje większą część główki, niż w stawie wolnym;

2. zawiasowy (ginglymus);

3. obrotowy (articulatio trochoidea);

4. śrubowy (articulatio cochlearis);

5. elipsoidalny (articulatio elipsoidea) = kłykciowy (articulatio condylaris);

6. siodełkowy (articulatio sellaris);

7. płaskie (articulation planae);

8. nieregularne;

38. Ruchy wykonywane w stawach wokół typowych osi noszą następujące nazwy (po polsku i po łacinie); oś ..... - nazwa ruchu.........

• oś pionowa (axis verticalis) = oś podłużna (axis longitudinalis) – odwracanie (supinatio = rotatio externa), nawracanie (pronatio = rotatio interna);

• oś strzałkowa (axis sagittalis) – odwodzenie (abductio), przywodzenie (adductio);

• oś poprzeczna (axis transversa) – zginanie (flexio = anteversio), prostowanie (extensio – retroversio);

• wieloosiowe – obwodzenie (circumductio);

39. „Planum medianum” należy do płaszczyzn ...... strzałkowych. Planum medianum jest to płaszczyzna środkowa, przechodząca przez środek ciała, wyznaczająca oś symetrii.

40. Których płaszczyzn można więcej przeprowadzić przez ciało ludzkie – pośrodkowych, czy przyśrodkowych – ile ?

Płaszczyznę pośrodkową można przeprowadzić tylko jedną, a płaszczyzn przyśrodkowych 2 i więcej.

41. Punkt położony pomiędzy dwoma innymi, już określonymi (np. górny i dolny, boczny i przyśrodkowy), nazywa się ........ (po polsku i po łacinie)

pośredni (intermedius), lub punkt pośredni (punktum intermedium);

42. Położony dokładnie w połowie odległości między nimi – nazywa się ....(po polsku i po łacinie). środkowy (medius), lub punkt środkowy (punktum centralis);

54. Co to znaczy, że stawy są „czynnościowo sprzężone, a anatomicznie rozdzielne”? Podaj dwa (2) przykłady.

Oznacza to, że dwa lub więcej stawów będących pod względem budowy osobnymi jednostkami wykonują razem jakąś funkcję, więc są sprzężone czynnościowo, nie są objęte jedną torebką, np:

• staw promieniowy bliższy i dalszy;

• stawy skroniowo – żuchwowe;

• staw ramienno – promieniowy i ramienno – łokciowy;

Staw łokciowy to trzy stawy anatomicznie sprzężone w jeden staw czynnościowy, objęty wspólną torebką.

55. Jak przedstawia się podział stawów ze względu na „stopień swobody ruchu” ? Z jakim podziałem stawów można go utożsamić ?

Podział ten można utożsamić z podziałem stawów ze względu na liczbę osi wokół których mogą odbywać się ruchy. Wyróżniamy następujące stawy:

• stawy jednoosiowe – o jednym stopniu swobody ruchu, np. staw zawiasowy i obrotowy;

• stawy dwuosiowe – o dwóch stopniach swobody ruchy, np. staw eliptyczny kłykciowy i siodełkowy;

• stawy wieloosiowe – o trzech i więcej stopniach swobody ruchu, np. kulisty wolny, kulisty panewkowy;

249. Co znaczy nazwa „kości okładzinowe”?

Kości okładzinowe są to kości powstające na podłożu łącznotkankowym, należą do nich kości sklepienia i ścian bocznych czaszki, większość kości twarzy i obojczyk. Nazwa pochodzi stąd, że w pewnym stadium ich rozwoju pokrywają (okładają) w postaci płytek kostnych leżący głębiej szkielet chrzęstny.

252. Jak zachowa się kość po całkowitym usunięciu związków organicznych a jak po całkowitym usunięciu związków nieorganicznych?

Po usunięciu związków nieorganicznych kość staje się miękka, łamliwa (osteomalacja, osteoporoza).

Po usunięciu składników organicznych pozostaje ona twarda, ale już nieelastyczna.

253. Podaj elementarne informacje o kostnieniu. Wyjaśnij terminy :

• ośrodek kostnienia (pierwotny i wtórny) -

• chrząstka nasadowa (cartilago epiphysialis) – jest to płytka chrzęstna, oddzielająca w kości rosnącej nasadę od trzonu;

• linia nasadowa (linea epiphysialis) – jest to jedyna pozostałość piewrotnej granicy między trzonem, a nasadą po zniknięciu chrząstki nasadowej;

• okostna (periosteum) – jest to błona włóknista, silnie unaczyniona i unerwiona, pokrywająca powierzchnię kości; rola okostnej polega na ochronie kości, jej odżywianiu, bierze także udział w rozwoju i regeneracji kości;

• ochrzęstna (perichondrium) – pokrywa ona części chrzęstne kośćca, z wyjątkiem chrząstek stawowych. Jest to jędrna, włóknista błona, podobna pod względem budowy do okostnej. W miejscach w których chrząstka przekształca się w kość ochrzęstna przekształca się w kostną;

• epiphysis – są to nasady zwykle kości długich, utworzine z odrębnych części kostnych;

• diaphysis – jest to trzon kości długiej, który zrasta się z epiphysis;

254. Czy długotrwałe unieruchomienie złamania jest korzystne?

Nie, ponieważ prowadzi ono do osłabienia i zaniku mięśni, oraz osłabienia aparatu więzadłowego.

255. Kość o wymiarach 1cm x 1,1cm x 1,3cm jest ze względu na kształt kością krótką.

256. Czy u ciężarowca ćwiczącego przez ponad rok zmieni się masa kości?

Tak, ponieważ jest tkanką żywą, jest dynamiczna (zarówno może wzrosnąć jak i zmaleć), dlatego przy wzroście obciążenia może wzrosnąć jej masa.

Mięśnie

257. Są następujące rodzaje tkanki mięśniowej:

1. Tkanka mięśniowa gładka

2. Mięsień sercowy

3. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana

Układ narządów ruchu czynnego – utworzony przez tkankę poprzecznie prążkowaną

Układ narządów ruchu biernego – kościec

258. Poszczególne rodzaje tkanki mięśniowej występują jako? ------------------------

Pod względem położenia wyróżniamy:

1. Mięśnie skórne (powierzchowne) – położone bezpośrednio pod skórą i przyczepione do niej jednym lub obu swymi końcami.

2. Mięśnie szkieletowe (głębokie) – położone pod powięzią powierzchowną, w większości przytwierdzone do szkieletu kostnego, nieznaczna część połączona z narządami zmysłów i niektórymi trzewiami.

Pod względem kształtu wyróżniamy:

1. Mięśnie długie

2. Mięśnie krótkie

3. Mięśnie szerokie

4. Mięśnie mieszane

Pod względem stosunku brzuśca mięśnia do ścięgna wyróżniamy:

1. Mięśnie płaskie [mm. plani]

2. Mięśnie wrzecionowate [mm. fusiformes]

3. Mięśnie półpierzaste [m. unipennatus]

4. Mięśnie pierzaste [m.bipennatus]

5. Mięśnie dwubrzuścowe [m.digastricus]

259. Mięśnie wyrazowe cechują się tym, że

• przynajmniej jeden przyczep kończy się w .... skórze

• nie mają ...

• jedyny wyjątek ( w stosunku do „a” i „b”) stanowi :

260. Mięsień szkieletowy składa się z ........ i ........

Mięsień szkieletowy składa się z

• Ścięgna [tendo] – twór włóknisty zbudowany z tkanki łącznej włóknistej zbitej, występuje na jednym lub na obu końcach mięśnia i łączy go z kośćcem lub trzewiami przenosząc na nie prace mięśnia; może także występować w postaci płaskiej szerokiej błony – rozcięgna [aponeurosis]

• Brzusiec [venter] – kurczliwa masa mięśnia o ciemnoczerwonym zabarwieniu zbudowana z włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych.

Część początkowa mięśnia określana jest również mianem głowy [caput], część końcowa – ogonem [cauda]. Mięsień może się rozpoczynać nieraz dwiema lub kilkoma głowami, z których każda może mieć swoje ścięgno.

261. Rozróżnia się przyczep… i …

Wyróżniamy przyczep początkowy [origo] i przyczep końcowy [insertio]. Za początek uważamy na tułowiu na ogół koniec mięśnia bliższy głowy lub płaszczyzny pośrodkowej, na kończynach natomiast za bliższy tułowia.

262. Głowę mięśnia stanowi część początkowa mięśnia.

263. Ogon mięśnia stanowi część końcowa mięśnia.

264. Ze względu na kształt mięśnie dzielą się na:

Pod względem kształtu wyróżniamy:

1. Mięśnie długie – spotykamy je głównie na kończynach, gdzie zwykle układają się one w kilka warstw

2. Mięśnie krótkie – występują w okolicach gdzie ruchy są nieznaczne, lecz wymagają dużej siły.

3. Mięśnie szerokie – wymiary długości i szerokości są znacznie większe niż grubości, są one zwykle spłaszczone i cienkie. Większość z nich bierze udział w wytwarzaniu ścian wielkich jam ciała: klatki piersiowej, brzucha czy miednicy.

4. Mięśnie mieszane – mięśnie których nie da się zaliczyć do żadnej z powyższych grup, przykładem może być mięsień prosty brzucha, który jest równocześnie mięśniem długim i szerokim, lub zwieracze.

265. Ze względu na stosunek brzuśca do ścięgna wyróżniamy:

Pod względem stosunku brzuśca mięśnia do ścięgna wyróżniamy:

1. Mięśnie płaskie [mm. plani] – kierunek włókien ścięgna stanowi prostolinijne przedłużenie kierunku włókien mięśniowych, np. mięsień szeroki brzucha, mięśnie międzyżebrowe.

2. Mięśnie wrzecionowate [mm. fusiformes] – włókna ścięgna przebiegają równolegle, włókna brzuśca są dość długie lecz stosunkowo nieliczne wobec czego ich ruch jest rozległy, lecz nie za bardzo silny

3. Mięśnie półpierzaste [m. unipennatus] – włókna mięśniowe dochodzą tylko z jednej strony do ścięgna, ruchy w tym mięśniu są mało rozległe, jednak o dużej sile.

4. Mięśnie pierzaste [m.bipennatus] – włókna mięśniowe łączą się ze ścięgnem obustronnie, ruchy w tym mięśniu są niemal identyczne jak w mięśniach półpierzastych.

5. Mięśnie dwubrzuścowe [m.digastricus] – zawierają ścięgno pośrednie [tendo intermedius] które dzieli mięsień na dwa brzuśce.

266. Nazwy mięśni odzwierciedlają ich ......... (podaj po 2 przykłady na każdą grupę nazewniczą).

Nazwy mięśni tworzone są poprzez:

1. Określenie miejsca przyczepu – np. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, kruczo ramienny

2. Wskazujące topograficzne ułożenie – np. ramienny, piszczelowy

3. Określenie kierunku przebiegu – np. prosty, skośny

4. Określenie czynności mięśnia – np. zginacz, odwodziciel

5. Ogólna postać mięśnia – np. najszerszy, większy

6. Budowa mięśnia – np. dwugłowy, dwubrzuścowy

267. Przekrój anatomiczny i przekrój fizjologiczny – definicje

= pyt. 268

268. Od czego zależy siła mięśnia?

Siła mięśnia – jest zależna od jego grubości nie zaś od długości. Siła mięśnia jest tym większa im więcej włókien ona zawiera. Jeżeli przekroimy mięsień w jego najgrubszym miejscu poprzecznie do osi długiej to otrzymamy przekrój anatomiczny. Uwzględnia on wszystkie włókna mięśnia jeżeli przebiegają one równolegle do jego osi długiej, jak np. w mięśniu wrzecionowatym. W tym przypadku jest miarą siły mięśnia. W większości jednak włókna skierowane są skośnie do długiej osi mięśnia. Przekrój anatomiczny obejmował by tylko część włókien mięśnia.

Dlatego wprowadzone zostało pojęcie przekroju fizjologicznego, który praktycznie obejmuje wszystkie włókna. Mówimy, że siła mięśnia jest proporcjonalna do jego przekroju fizjologicznego. Jednak mięśnie o tym samym przekroju fizjologicznym mogą mieć różną siłę. Mięśnie o włóknach grubych są przypuszczalnie silniejsze od mięśni o włóknach cieńszych.

269. Dlaczego w pobliżu kręgosłupa większość mięśni ma niewielką długość, a na kończynach większość mięśni jest stosunkowo długich ?

Głębokie mięśnie grzbietu stanowi właściwe mięśnie grzbietu. Cała mięśniówka nosi nazwę prostownika grzbietu (erector spinae). Kręgosłup dźwiga głowę, szyję, kończynę górną oraz odpowiada za pionową postawę ciała. Wiele funkcji wymaga użycia dużej siły a z poprzedniego pytania wiemy, że siła skurczu mięśni nie zależy od ich długości tylko od przekroju fizjologicznego. Większa ilość krótszych mięśni powoduje to, że siła przeznaczona na wykonywanie przez kręgosłup swoich czynności jest większa.

270. Dlaczego w niektórych rejonach ciała mięśnie są bardzo liczne, zaś w innych jest ich niewiele ?

Ponieważ w niektórych rejonach ciała tak jak np. kręgosłup, kończyna dolna i górna oraz szyja wykonywane są ruchy które obejmują wiele funkcji takich jak dźwiganie, utrzymywanie pionowej postawy ciała, wykonywanie różnych prac itp. Ilość mięśni i ich cechy zależą od funkcji i ruchów jakie zachodzą w danej okolicy ciała.

271. Co to jest napięcie mięśniowe i od czego zależy?

Napięcie (tonus) – każde żywe włókno mięśniowe wykazuje pewien nieznaczny stan napięcia. Mówimy o napięciu spoczynkowym mięśnia lub po prostu o napięciu mięśnia. Napięcie to nie podlega naszej woli i znajduje się pod wpływem układu autonomicznego. Stopień napięcia mięśniowego jest bardzo różny i zależy od wielu czynników. Stany patologiczne również wpływają na napięcie. Porażenie nerwu lub śmierć znoszą całkowicie napięcie. Podczas snu jest ono zmniejszone, w młodości jest większe niż wieku późniejszym. Możemy rozróżniać osoby o napięciu wysokim (hipertonicy) i o napięciu niskim (hipotonicy). Wpływają także na nie czynniki psychiczne i mięśniowe a także czynność gruczołów wewnętrznych.

272. Co to jest jednostka ruchowa?

= pyt. 273

273. Dlaczego w niektórych mięśniach jednostki ruchowe są liczne, w innych nie– od czego to zależy?

Jednostka motoryczna – to zespół komórek mięśnia szkieletowego (włókien mięśniowych) unerwianych przez tę samą komórkę nerwową, przez co wspólnie pobudzanych i jednocześnie pracujących (kurczących się).

W organizmie człowieka znajdują się dwa typy jednostek motorycznych (toniczne i fazowe). Jeżeli skurcz jest powolny i długotrwały wówczas mamy do czynienia z jednostkami tonicznymi - skurcz toniczny. Jeżeli skurcz jest szybki i krótkotrwały wówczas jest to skurcz fazowy. Obie jednostki dominują w określonych grupach mięśni. Jednostki toniczne przeważają w tzw. czerwonych włóknach mięśni, odpowiedzialnych za powolny, długotrwały skurcz (np. utrzymanie pionowej postawy ciała), obecnych w obrębie tułowia. Zadania dynamiczne (szybki, gwałtowny, ale krótkotrwały skurcz) przypadają w udziale jednostkom fazowym, które przeważają w białych włóknach mięśni, znajdujących się głównie w obrębie kończyn.
Liczba włókien mięśniowych w jednostce motorycznej jest różna w różnych mięśniach. Od liczby włókien przypadających na jeden neuron zależy precyzja ruchu. W mięśniach kończyny dolnej, o niewielkiej precyzji, jeden neuron aktywuje wiele włókien mięśniowych, z kolei najmniejsza liczba włókien przypada na jednostkę motoryczną mięśni zewnętrznych oka, gdzie niezbędna jest duża precyzja ruchów.

274. Co to jest praca w sensie fizycznym a co w sensie fizjologicznym?

Praca - skalarna wielkość fizyczna, miara ilości energii przekazywanej między układami fizycznymi w procesach mechanicznych, elektrycznych, termodynamicznych i innych; oznacza formę zmian energii, nie zaś jedną z form energii.

Praca mięśnia jest to zależna od siły wielkość skurczu. Skurcz jest tym większy im włókna mięsni równocześnie działających są dłuższe. Bezwzględna wielkość skurczu mówi nam o wysokości na jaką mięsień może unieść daną masę.

275. Jak rozumieć pojęcie skurczu izometrycznego i izotonicznego?

Skurcz izometryczny jest to skurcz podczas którego nie zmienia się długość mięśnia ale zwiększa się jego napięcie. Przyczepy mięśnia nie zostają przemieszczone choć sarkomer podlega skróceniu, a rozciągają się elementy sprężyste.

Skurcz izotoniczny polega na tym, że mięsień podlega skróceniu, podczas gdy jego napięcie pozostaje niezmienione. Przyczepy mięśnia zbliżają się do siebie, co oznacza, że mięsień się skraca, a nie zmienia się jego napięcie. Szybkość skracania mięśnia pozostaje stała.

276. Kiedy (w sensie fizycznym) wykonujemy większą pracę : podnosząc na wysokość 1 m ciężarek o masie 1 kg, czy trzymając przez ½ godz. na wysokości 1 m przedmiot o masie 10 kg.

W sensie fizycznym większą pracę wykonujemy podczas podnoszenia ciężarka o masie 1 kg na wysokość jednego metra ponieważ praca jest to stosunek siły do przemieszczenia się.

277. Co to znaczy, że niektóre mięśnie są „synergistyczne”, inne „antagonistyczne”, jeszcze inne „agonistyczne”.

Ruchy ciała nie polegają przeważnie na izolowanej czynności poszczególnych mięśni. W pracy mięśni zwykle biorą całe grupy lub łańcuchy mięśni. Spośród nich mięśnie wykonujące określony ruch np. zgięcie stawu, stanowią mięśnie współdziałające – synergistyczne (np. mięsień ramienny i mięsień dwugłowy ramienia w działaniu na staw łokciowy), mięśnie zaś wykonujące ruch przeciwny np. prostowanie stawu, stanowią grupę mięsni przeciwnych – antagonistycznych (np. antagonistą mięśnia dwugłowego ramienia jest mięsień trójgłowy ramienia).

Mięśnie agonisyczne (jednakowego działania) - pracując jednakowo, razem lub pojedynczo wywołują ten sam ruch, wypadkowa siła grupy antagonistów jest równa sumie sił składowych, np. mm. Proste brzucha (są to aktony mięśniowe);

278. Co to znaczy, że mięsień ma działanie jedno-dwu- lub wielostawowe ? – podaj przykłady.

Nie wszystkie mięśnie działają wyłącznie na jeden staw. Mięsień może mijać jeden staw i przebiegać na kilkoma stawami, tak że odróżniamy mięśnie jednostanowe, dwustanowe i wielostanowe. Pierwsze leżą w głębi, ostatnie bardziej powierzchownie. Mięśnie dwu i wielostanowe mogę mieć różne wpływy na różne stawy (np. jeden staw prostować a drugi zginać). Przykładem mięśnia jednostanowego może być miesień ramienny który działa wyłącznie na staw łokciowy. Dwustanowym mięśniem jest np. mięsień dwugłowy ramienia a wielostanowym np. prostownik długi palców.

Mięsień jednostanowy-leży w głębi, przebiega tylko nad jednym stawem, może wykonywać ruch w stawie sąsiednim w kierunku przeciwnym do ruchu w stawie, nad którym przebiega

Np. m. ramienny (staw łokciowy), m. przywodziciel długi (staw biodrowy)

Mięśnie dwu- i wielostanowe-leżą bardziej powierzchownie, działająca 2 lub więcej stawów

Np. m. dwugłowy (staw ramienny i łokciowy), m. krawiecki (staw biodrowy i kolanowy), m.czworogłowy (staw kolanowy i biodrowy).

279. Jakie są struktury pomocnicze dla mięśni?

• Powiezie (fascia) – nazywamy nimi błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, które otaczają poszczególne mięśnie, grupy mięśni, lub całą mięśniówkę ciała

• Kaletki maziowe (bursa synoviales) – struktury o bardzo różnej wielkości, znajdują się wszędzie tam gdzie należy zmniejszyć tarcie do minimum i ułatwić ślizganie narządów względem siebie.

• Pochewka ścięgien (vaginae tendinum) – są to kaletki obejmujące ścięgna mięśni. Występują w postaci cewy w której przebiega ścięgno.

• Bloczki mięśni (trochleae musculares) – są to urządzenia, dookoła których owijają się ścięgna mięśni, zmieniając przeważnie kierunek przebiegu i pociągania mięśni. Działają one mechanicznie jako punkt podparcia dźwigni

• Trzeszczki (ossa sesamoidea) – działanie jest podobne do działania bloczków. Są to kostki włączone w ścięgna mięśni w pobliżu ich przyczepów.

280. Które struktury są tworami pomocniczymi zarówno dla mięśni, jak i dla stawów?

Powięzie, kaletki maziowe, pochewki ścięgien, bloczki ścięgien, trzeszczki

281. Przez co są utworzone tzw. „komory kostno-włókniste” (np. komora zginaczy na przedramieniu) – Jaka jest ich rola ?

Komory kostno–włókniste utworzone są przez powięzi, są to przestrzenie zawierające grupy mięśni, nerwy, naczynia.

282. Co to są „pochewki maziowe” – jaka jest ich rola i gdzie występują ?

Pochewka maziowa jest błoną dwuwarstwową-jedna warstwa pokrywa bezpośrednio ścięgno i jest ściśle z nim złączona, druga wyściela pochewkę włóknistą. Między nimi znajduje się maź, a ponieważ przestrzeń ta jest na obu końcach zamknięta, maź nie wypływa. Między blaszkami biegnie połączenie, tworzące krezkę, przez którą dochodzą do ścięgna naczynia krwionośne i nerwy. Pochewki te znajdują się na ścięgnach mięśni kończyn. Ścięgna mogą mieć wzmocnienia pochewek w postaci więzadeł o przebiegu okrężnym lub skrzyżowanym.

283. Co to są „bloczki” i jaka jest ich rola ? Podaj przynajmniej 1 przykład.

Są to urządzenia dokoła których owijają się ścięgna mięśni zmieniając przeważnie kierunek pociągania i przebiegu mięśnia. Działają mechanicznie jako punkt podparcia dźwigni. Wyróżniamy bloczki więzadłowe lub chrzęstne (np. Bloczek mięśnia skośnego górnego gałki ocznej) i bloczki kostne utworzone przez powierzchnie kostne pokryte chrząstką (np. bruzda kości sześciennej dla m. strzałkowego długiego)

284. Które miejsce w mięśniu szkieletowym jest najbardziej wytrzymałe (a/brzusiec, b/ścięgno c/połączenie brzuśca ze ścięgnem d/ przyczep ścięgna do kości Jeśli mięsień ulegnie rozerwaniu, to która jego część najczęściej pęka?

Najbardziej wytrzymały jest ścięgno mięśnia, najczęściej pęka połączenie brzusiec-ścięgno.

285. Czy antagonizm mięśniowy jest dla organizmu

a/ korzystny, b/ niekorzystny (przeszkadza), c/ obojętny (można się bez niego obejść)?

A/ korzystny – dzięki niemu ruchy ciała są płynne

286. Co to jest „punctum fixum”, a co „punctum mobile”

Punctum fixum (punkt stały)- uważany za bardziej stały podczas skurczu, najczęściej jest to przyczep początkowy mięśnia.

Punctum mobile (punkt ruchomy)-uważany za bardziej ruchomy, najczęściej jest to przyczep końcowy.

287. Czy są to stałe (niezmienne) punkty w danym mięśniu ?

Nie. Mogą się zmieniać w zależności od warunków. Punkt stały może stać się punktem ruchomym.

288. Jaka jest relacja pomiędzy nimi, a „origo” i „insertio”?

Origo-przyczep początkowy (bliżej tułowia w odniesieniu do kończyn, a dla m. tułowia bliżej linii środkowej), jest najczęściej uznawany za punkt stały, zaś insertio (przyczep końcowy) za punkt ruchomy, ale nie zawsze.

289. Co to jest „skurcz” (nazwa łac.), „skurcz tężcowy” (nazwa łac.) i „przykurcz” (nazwa łac.).

Skurcz (contractio) – jest to reakcja mięśnia na różnorodne bodźce skracaniem składników kurczliwych

Skurcz tężcowy(sphasus) – skurcz mm.szkieletowych wyzwalany przez powtarzające się z dużą częstotliwością bodźce nadprogowe, wywołujące sumowanie pojedynczych skurczów w jeden ciągły skurcz mięśnia

Przykurcz (contractura) -

290. Jak możemy dzielić mięśnie : pod względem .........: pod względem ........: i.t.d.

Podział mięśni ze względu na rozwój(embrionalne połączenie, z uwzględnieniem unerwienia):

-mięśnie trzewne(z mezenchymy łuków skrzelowych, są unerwiane przez niektóre n. czaszkowe),

-mięśnie somatyczne(z miotomów, unerwiane przez n. rdzeniowe, są to m. tułowia, szyi i kończyn).

Podział mięśni ze względu na czynność:

-mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia).

-mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia.

Podział mięśni ze względu na topografię(w zależności od położenia):

* mięśnie głowy (łac. musculi capitis) i szyi (łac. musculi coli)

* mięśnie tułowia (łac. musculi trunci)

* mięśnie kończyn (łac. musculi extremitatum)

* mięśnie brzucha (łac. musculi abdominis)

* mięśnie klatki piersiowej

* mięśnie grzbietu

Podział mięśni ze względu na budowę:

* płaskie np. brzucha

* okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu

* jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie pośladków

* dwugłowy np. biceps, mięsień zginacz ramienia

* czworogłowy np. uda

* trójgłowy np. triceps, mięsień łydki

* szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i klatki piersiowej

* krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa

* długie np. mięśnie kończyn

Podział mięśni ze względu na przyczep:

1. dwugłowe

2. trójgłowe

3. czworogłowe.

291. Jak (przez co) unerwione są

mm. szkieletowe

mm. poprzeczne prążkowane wchodzące w skład niektórych narządów

mm. gładkie

mm. szkieletowe - nerw mózgowo-rdzeniowy ruchowy

mm. poprzeczne prążkowane wchodzące w skład niektórych narządów – układ autonomiczny

mm. gładkie – układ autonomiczny

292. Czy w zdrowym organizmie istnieją włókna mięśniowe całkowicie pozbawione unerwienia ?

nie

367. Podaj cechy charakterystyczne poszczególnych rodzajów tkanki mięśniowej

(np. obecność prążkowania, występowanie, unerwienie itp.).

(np. obecność prążkowania, występowanie, unerwienie itp.).

Tkanka mięśniowa gładka – kurczy się powoli i powoli powraca do swej pierwotnej długości; czynnością tej mięśniówki zarzadza układ nerwowy autonomiczny poza kontrolą naszej świadomości

mięsień sercowy – składa się z mięśni poprzecznie prążkowanych, niezależny od świadomych bodźców nerwowych

mięśnie poprzecznie prążkowane – szybko kurczą się pod wpływem bodźców ze strony ośrodkowego układu nerwowego, podległe naszej woli