N O R M A
* ILOŚCIOWA-jako wynik rozkładu normalnego populacji (normą jest to co przeciętne),nadaje się do badań biologicznych ,badania cech osobowości
* SPOŁECZNO-KULTUROWA- kontekst społeczno –kulturowy w którym dana jednostka żyje (zwyczaje, role)
* TEORETYCZNA- punktem odniesienia jest teoria, koncepcja
Model realistyczno-adaptacyjny
Model postulatywny ( jaki człowiek ma być np. twórczy)
Gdy ktoś nadmiernie przestrzega norm mogą wykształcić się zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne
Aspekt zdrowia i choroby
Zdrowie jest pełnym dobrostanem fizycznym ,psychicznym i społecznym
Chory a pacjent zdiagnozowany, zdefiniowany, wymiar roli społecznej, wejście w tryb pewnej instytucji, ograniczmy kogoś ,odciążamy od odpowiedzialności
Antonowski- wprowadził pojęcie poczucia koherencji (nastawienie do życia o przewidywalności i przekonaniach nt .świata)
Systemy klasyfikacyjne- są rzeczą umowną 1 etap( faza symptomatologiczna)- wybieramy symptomy które wydają się ważne w późniejszym leczeniu 2 etap(symptomy grupujemy w syndromy czyli gr symptomów) osie itp. system klasyfikacyjny( jednostki nozologiczne)
Klasyfikacje dzieci i młodzieży zostały utworzone wtórnie do klasyfikacji dorosłych
Diagnoza dzieci:
-diagnozując dziecko musimy uwzględnić kontekst rodzinny
-istotna jest zmienność zachowania w różnym wieku
-dzieci mają gorszą/słabszą ekspresję swoich emocji/przeżyć , przejawiać się to będzie na ich poziomie somatycznym i fizjologicznym
-ujawniają się wady/symptomy które powstały wcześniej (okołoporodowe itp.)
-istota zaburzeń jest taka sama jak u dorosłych ale to że przyjmuje ona taką formę zależy od wieku, okresu rozwojowego
-współ zachorowalność ( np.depresja w anoreksji )
Rozwój związku z obiektem – wg M.Mahler
1. Faza autystyczna (pierwszy miesiąc życia).
2. Faza symbiotyczna (2-8 miesiąc).
3. Faza separacji-indywiduacji (8-36 miesiąc) różnicowanie pomiędzy dzieckiem a matką (potrzeba frustracji gdy nie są zaspokojone potrzeby dziecka) dziecko ma wtedy świadomość że jest odrębne
Teoria obiektów przejściowych
-po sytuacji konfrontacji z separacją dziecko przywiązuje się do jakiejś zabawki, przedmiotu dającego poczucie bezpieczeństwa ( pieluszka, muszelka)
* subfaza różnicowania - uświadamianie odrębności
* subfaza praktyki - odbieganie, przybieganie do matki (doświadczanie omnipotencji)
* subfaza powtórnego zbliżania –ok.18 m-ca znowu przylgnięcie do matki
4. Integracja reprezentacji „Ja” i „obiektu”
(3-7 rok życia) (matka lub inny ważny obiekt)
5. Konsolidacja ego i superego.
Pozycja schizoidalno-paranoidalna 5-6 m-c życia, dominują procesy rozszczepienia, poprzez doświadczanie opinii że coś robi dobrze/źle
Pozycja depresyjna- pierwsza duża utrata z matką uczy nas utraty w życiu (jak zareagujemy na tą pierwszą utratę taki będziemy reagować w przyszłości, wykształcimy wzorzec)
Self i obiekt zostają rozdzielone między sobą, ale self nie jest połączone jeszcze w jedno.
(M.Klein)
Niezróżnicowane self (0-2 mies.)
↓
złe doświadczenie dobre doświadczenie
↓ ↓ (rozszczepianie) ↓ ↓
złe self zły obiekt dobre self dobry obiekt
Poz depresyjna
self obiekt
zły albo dobry zły albo dobry
(syntetyzowanie)
↓ ↓
zły i dobry zły i dobry
KONCEPCJA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU E.H. Eriksona
Przeformułowanie pojęcia kryzys jest czymś pozytywnym bo przechodzimy na wyższy etap
1. Podstawowa ufność ↔ brak zaufania (ur. – 12–18 mies.)stałość tej fazy
-istotna jest stałość wymagań, zachowań rodziców
2. Autonomia ↔ wstyd i wątpliwości (2-3 r.ż.)
3. Inicjatywa ↔ poczucie winy (4-5 r.ż.)
4. Produktywność ↔ poczucie niższości (6-12 r.ż.)
5. Tożsamość ↔ dyfuzja ról (13-22 r.ż.)
- integracja i identyfikacja z normami społecznymi
Może być:
Tożsamość osiągnięta dokonanie wyboru poglądów, zachowań
Moratorium przedłużony kryzys (pomieszane poglądy, zachowania)
Dyfuzja tożsamości brak zaangażowania w coś konkretnego
Tożsamość przybrana można zmienić tożsamość bękarta na tożsamość satanisty, może to pomóc w integracji tożsamości
6. Intymność ↔ izolacja (23-34)
7. Generatywność ↔ stagnacja (35-60)
8. Integralność ↔ rozpacz
PRZYWIĄZANIE
1.Przywiązanie jest wrodzone
2.Aktywność dwustronna
3.Zależność: efektywna <-> nieefektywna( potrzeba bliskości jest różna)
4.Poczucie bezpieczeństwa
5.Eksplorowanie świata, siebie i innych
6.Emocjonalna dostępność i wrażliwość
Czy kiedy dziecko zwraca się do rodzica, rodzic reaguje? Czy jest dla dziecka dostępny mając na głowie swoje sprawy Czy rodzic jest w stanie zrozumieć jak spostrzegany jest przez dziecko?
I rok życia
Potrzeby(chce lizaka)
Ulga Dyskomfort (zaraz będzie obiad)
Gratyfikacja
(kontakt wzrokowy, dotyk, uśmiech)
Wprowadzanie ograniczeń i zasad
Potrzeby
Odpowiedź Ograniczenia i
o piekuna zasady
Odpowiedź dziecka
WZORY PRZYWIĄZANIA
Bezpieczny
Lękowo-ambiwalentny
Unikający
Zdezorganizowany
Adolescencja
Autonomia uwarunkowana przywiązaniem
Bliskość Indywiduowanie
Równowaga / konflikt:
A utonomia Zależność
jako manifestacja bezpiecznego przywiązania
Zachowania adolescentów:
Symboliczne wyrażanie niezaspokojonych potrzeb
Strategie na pozostanie w bliskości
Ochrona przed odrzuceniem
Samoocena, zgodność z oczekiwaniami matek i autonomia
Najniższa samoocena:
niezgodne z oczekiwaniami i małe wsparcie dla autonomii
Średnia samoocena:
zgodne z oczekiwaniami
Najwyższa samoocena:
niezgodne z oczekiwaniami i wsparcie
dla autonomii
Wzory przywiązania u rodziców
Relacja małżeńska
Więź z dzieckiem
Wsparcie innych członków rodziny
Funkcjonowanie społeczne
T rudności w komunikacji rodzic-dziecko
D ziecko spostrzega rodzica jako nieosiągalnego
W
zrastają
u dziecka lęki, złość i zachowania obronne
Pojawienie się
symptomu/problemu
Odpowiedź rodzica
S
ymptomy
dziecka
Relacja rodzic-dziecko
- podążanie
za potrzebami dziecka
- dostępność rodzica
-
przekonanie dziecka o dostępności rodzica
Relacja
między rodzicami
- możliwość dawania sobie wsparcia
-
własne wzory przywiązania
Konsekwencje:
- zerwanie relacji
- bezradność rodzica
- postawa złości i odrzucenia u rodzica
TRAUMA RELACYJNA- dotyczy sytuacji braku więzi, utraty, braku, zmiany więzi (obiekt może być nie zdolny do relacji/ częsta zmiana obiektu)
Trauma DSM IV- cechy i emocje towarzyszące, wywołujące
ICD 10- co może być wydarzeniem traumatycznym, zagrożenie dla integracji psychicznej
* Brak więzi
DSM: Reaktywne zaburzenie przywiązania,
-czy dzieci wolą być same czy wola bawić się z innymi dziećmi
-dzieci zahamowane w kontaktach społecznych
- wycofanie z życia społecznego ( za dużo bodźców)
-ambiwalencja chaos, zdezorganizowanie
musimy to odnieść do norm społ.- kult., porównać z inną grupą dzieci i etapem rozwoju)
ICD: Zaburzenie selektywności przywiązania
Dążenie do bliskości w sytuacji trudnej( do rodzica lub osoby obcej)brak hierarchii ważności osób, zachowania tzw. przylepne, mała modulacja u tych dzieci, dążenie aby zwrócić na siebie uwagę
* Specyfika więzi dziecka z opiekunem
DSM i ICD: Reaktywne zaburzenie przywiązania
Doświadczenie traumy w przywiązaniu, zero wsparcia w związkach, rozstanie ,separacje, dzieci nieszczęśliwe, wycofanie ale też zachowania agresywne wtórne do lęku, czujność = ciągły stan gotowości do obrony i wyczerpanie emocjonalne, niski poziom poczucia bezpieczeństwa
TRAUMA KUMULACYJNA
skumulowanie się takich wydarzeń które same w sobie nie są traumatyczne ,ale ich ilość jest tu znacząca (dziecko nie jest w stanie regulować swoich emocji), nie ma więzi
do t.k. może dojść również gdy jest zbyt duże zaangażowanie
przyczyny traumy kumulacyjnej
-małe zaangażowanie rodziców
-rodzice nie umiejący rozpoznawać zachowań i potrzeb dziecka
-frustracja gdy więcej uwagi jest poświęcone rodzeństwu
STIERLIN- procesy wiązania/procesy delegowania(niespełnione pragnienia rodziców) (procesy nieświadome)
Procesy przywiązania
Superego->wzbudzanie poczucia winy( często stosowane przez osobowości narcystyczne
Ego-możliwość adekwatnej oceny siebie przez nastolatka
Id- popędowe zaspokajanie dziecka przez rodzica
Delegacje:
ID: źle jak delegacje są sprzeczne ,jeden rodzić to a drugi tam to),albo gdy są tak silne że uniemożliwiają nam spełnianie potrzeb
Ego: adekwatne oceny
Superego: ja idealne rodziców, to co im się nie udało
ZABURZENIA EMOCJONALNE ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W DZIECIŃSTWIE:
Lęk który występuje u dziecka wpływa regulująco czy zakłócająco?, kontekst rozwojowy( lęk przed ciemnością występuje 4-6 r.z , lęk przed obcymi 8 m-c ż.) naturalne w pewnym wieku
Lęk przed separacją w dzieciństwie najczęściej wiek przedszkolny
-objawy somatyczne, nasilenie gdy separacja, częste lęki o rodziców, sny lękowe, silna reakcja paniki podczas rozdzielenia z matką, agresja może być wtórna do lęku
Zaburzenia lękowe w postaci fobii najczęściej okres przedszkolno-szkolny
-monosymptomatyczność
-konkretne sytuacje i obiekty
Lęk społeczny w dzieciństwie
- bliski kontakt z rodziną, bliskimi/ brak kontaktu, potrzeby kontaktu z innymi
Uogólnione zaburzenie lękowe w dzieciństwie
- osobowościowe predyspozycje, zaburzenia u rodziców, skargi somatyczne ,niechęć kontaktów społecznych
Zaburzenia związane z rywalizacją w rodzeństwie
-częste zachowania regresywne (aby rodzice się mną zajęli), po urodzeniu drugiego dziecka nasilenie zachowań rywalizacyjnych , fantazjowanie aby rodzeństwo zniknęło
Mutyzm wybiórczy
-nie mówienie do nikogo/ do wybranych osób
-najczęściej u dziewczynek, w okresie kilku lat, najczęściej okres dojrzewania
-brak ekspresji emocji
Etiologia: -ojciec emocjonalnie wycofany –matka nadopiekuńcza – urazy okołoporodowe – urazy psychiczne (śmierć, wykorzystanie seksualne) – urazy kumulacyjne – rodziny z ograniczoną komunikacją werbalną – cechy osobowości eksponujące do mutyzmu – bierna złość( trudności w jej wyrażaniu)
Leczenie: wzmacnianie pozytywnych zmian, farmakologia
ZABURZENIA ODŻYWIANIA
Etiologia:
2 aspekty psychiczna i biologiczna dojrzałość
Zaburzenia więzi (jedzenie nie będzie źródłem przyjemności dla dziecka)
Zaburzenia związane z procesem separacji
Przeżycia traumatyczne
Odmowa jedzenia, kapryszenie, żucie, niepołykanie, zwracanie pokarmu
1.Zaburzenia odżywiania z przeżuwaniem (ruminacje)
2.Pica- zjadanie różnych dziwnych rzeczy ,deprywacja ,chaos w rodzinie
3 .Jadłowstręt psychiczny (gim, liceum)
Jadłowstręt psychiczny
- zmniejszona waga o 15%
- zanik miesiączki (3 cykl z rzędu)
- lęk przed przytyciem (nieadekwatny)
- zaburzony obraz ciała
4.Bulimia psychiczna (okres studiów)
Bulimia psychiczna
- objadanie się z utratą kontroli
- metody redukcji przyrostu wagi ciała
- lęk przed przytyciem
-wymioty, głodówki, nie widać choroby po wyglądzie
Dziewczęta > Chłopcy
Bigoreksja u chłopców
Przyczyny biologiczne:
Czynniki genetyczne
Zaburzenia hormonalne
Patologiczne wyolbrzymienie cechy
Czynniki indywidualne:
Zaburzenia obrazu ciała
Zaburzenia percepcji
Brak skuteczności własnego działania
Perfekcjonizm (patologiczny)
Niemożność zaakceptowania seksualnych impulsów
Czynniki społeczno-kulturowe:
Krańcowa forma realizacji norm
Czynniki rodzinne:
Spełnianie oczekiwań
„Ideologia rezygnacji”
Sztywność przekonań
Problem z autonomią
Granice
„Droga anoreksjo! Dość długo się przyjaźnimy. Towarzyszysz mi przez pewną część życia. Ty jedyna mnie rozumiesz. Wiesz co czuje. Nie karzesz mi jeść, nie zwracasz uwag. Jesteśmy nierozłączne, ty często decydujesz za mnie. Ale to nie ja, ty zabiłaś prawdziwa Anię, która jest zupełnie inna niż ty. Ty uważasz, że tak jest lepiej. Teraz jestem chuda. A przecież to jest teraz modne i piękne. Tylko, że ja sama nie wiem, co myśleć. Wszyscy mówią, że masz negatywny wpływ na moje zdrowie, przez ciebie moje życie jest bardziej szare. Pomogłaś mi schudnąć. Teraz nie patrzę z zazdrością na modelki z figurą lalki Barbie. Jestem chuda – ale czy szczęśliwa? Czy to jest prawdziwa przyjaźń?”
MOCZENIE MIMOWOLNE (ENURESIS)
Diagnozuje się gdy co najmniej 5 r.ż. umysłowy i kalendarzowy
-może być związane z cukrzyca /napadem padaczkowym (musimy najpierw wykluczyć te przyczyny)wykluczenie przyczyn somatycznych
-związane z lękiem i niepokojem
Rozpowszechnienie wg DSM:
5 lat – chłopcy 7%; dziewczynki 3%
10 lat – chłopcy 3%; dziewczynki 2%
18 lat – chłopcy 1%; dziewczynki rzadko
Dorośli: 1-3%
Pierwotne-nigdy nie było trwałego efektu treningu czystości
W tórne- co najmniej 6 mies opanowany trening czystości i powrót do moczenia się
Często łączone z traumatycznymi wydarzeniami
Leczenie: behawioralno- poznawcza ( dźwięk po zmoczeniu się) – farmakoterapia aby uspokoić, gdy symptom zaburza relacje rówieśnicze jest większa motywacja do leczenia
ZANIECZYSZCZANIE SIĘ KAŁEM (ENCOPRESIS)
Co najmniej 4 rok życia umysłowy i kalendarzowy
Minimum 1 raz w miesiącu
Rozpowszechnienie wg DSM:
5 latki – 1%
TYP:
* Agresywny- wyrażanie złości, urażenie rodziców (brudzenie mebli kałem)
* Regresywny- doświadczenie stresu, niepokoju, wydarzenia traumatycznego
Etiologia: zaburzenie cięższe niż moczenie
Pierwotne- nigdy nie było treningu czystości
Wtórne – ok. 1 r.ż.
T I K I (częstsze u chłopców , występują rodzinnie)
Tik – nie poddający się woli, nagły, szybki, nawracający, nierytmiczny, stereotypowy ruch lub wokalizacja (ICD-10) zanikają we śnie
Etiologia:
-strukturalne zmiany mózgu
-neuroprzekaźniki
-urazy okołoporodowe
-traumy, urazy psychiczne
-tiki nasilają się w sytuacjach stresowych
-powstrzymywanie się jeszcze je nasila
1.TIKI PRZEMIJAJĄCE (najlżejsze)(częściej ruchowe, głosowe, przed okresem dojrzewania)
Czas trwania do 12 miesięcy
2.PRZEWLEKŁE TIKI RUCHOWE LUB GŁOSOWE (proste reakcje)(czas trwania powyżej 12 miesięcy
Albo ruchowe albo głosowe( mogą pojawić się obie formy)
3.ZESPÓŁ TIKÓW GŁOSOWYCH I RUCHOWYCH GILLESA DE LA TOURETTE’A (najpoważniejsze)
Ruchowe i głosowe
Większość dni w ciągu min 12 miesięcy (często występują równocześnie)
DEPRESJA (istotny kontekst: żałoba itp.)
Dorośli:
obniżenie nastroju (hypotymia)
osłabienie tępa procesów psychicznych i ruchowych
objawy somatyczne i zaburzenia rytmów biologicznych
lęk (wolno płynący)- nie wiadomo czego może dotyczyć
sen (bezsenność) częste budzenie się „białe noce”
Depresja anaklityczna (R.Spitz)
Fazy reakcji na rozstanie z matką (Bowlby):
faza protestu (płacz, krzyk, odmowa jedzenia i picia)
faza rozpaczy( apatia, izolacja)
faza odcięcia od związków emocjonalnych
Symptomatyka depresyjna u niemowląt (Kreiser):
atonia nastroju( obojętność bez płaczu depresja bezobjawowa)
atonia motoryczna ( spowolnienie psychoruchowe, uboga mimika, monotonia)
ubóstwo reakcji( reakcje związane z komunikacją , brak ożywienia na widok bliskich)
wrażliwość psychosomatyczna ( częste choroby, biegunki, choroby dróg oddechowych) im młodsze dziecko tym więcej objawów somatycznych
Symptomatyka depresji u dzieci (Weinberg):
(Objawy osiowe)
1.Obniżony nastrój- poczucie gorszości, samotności, zmienność nastrojów, izolacja
2.Samoobwinianie się- jestem bezwartościowy (ucieczki z domu) poczucie krzywdypoczucie winy
(Objawy brzeżne)
Zachowania agresywne (kłótliwość, nieuznawanie autorytetów, wrogość)
Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym ( wycofanie się z relacji, zmiana postaw wobec szkoły)
Zaburzenia socjalizacji( trudności w komunikacji, marzenia na jawie, utrata zainteresowań)
Zmiany postaw wobec szkoły
Dolegliwości fizyczne( bóle głowy, brzucha)
Utrata energii
Zmiany apetytu lub wagi ciała
Symptomatyka u młodzieży (Kępiński):
Postać apatyczno-abuliczna ( obniżenie w nauce, zaniedbywanie wyglądu, trudności ze zmobilizowaniem się do działania)
Postać buntownicza( napady złości i zachowań impulsywnych zachowania rozładowujące, bierny opór (próby samobójcze, ranienie siebie)
Postać rezygnacyjna (brak wiary że mogę coś dokonać)
Postać labilna (chwiejność emocjonalna, chandra)
(Bomba i in.)
Depresja młodzieńcza czysta
Depresja młodzieńcza z rezygnacją
Depresja młodzieńcza z niepokojem (zmienność nastroju, zachowania autodestrukcyjne, nagłe próby samobójcze)
Depresja młodzieńcza hipochondryczna
Depresja maskowana-schowana pod innymi zaburzeniami np. zaburzeniami zachowania
Dzieci:
najczęściej pod postacią somatycznych dolegliwości: bóle brzucha, czy głowy
halucynacje słuchowe
podniecenie ruchowe
lęki separacyjne, fobia
Starsze dzieci i młodzież:
wahania nastroju
urojenia
anhedonia
poczucie beznadziejności
spowolnienie psychoruchowe
Młodzież:
bezsenność
nadużywanie alkoholu lub narkotyków
Płeć:
Dziewczęta - częściej zaburzenia nastroju, lęki, zaburzenia funkcji intelektualnych i objawy somatyczne
Chłopcy - zaburzenia aktywności, autoagresja
OBRAZ KLINICZNY DEPRESJI U MŁODZIEŻY
Zaburzenia nastroju
Podwyższony poziom lęku
Zaburzenia w sferze poznawczej
Nuda, anhedonia
Zaburzenia aktywności
Zaburzenia rytmów dobowych
Zaburzenia zachowania
Zachowania ryzykowne, zachowania samobójcze
Dolegliwości somatyczne
ICD-10
„Zaburzenia mające początek w okresie dzieciństwa i dorastania”
→ „Mieszane zaburzenia zachowania i emocji”
→ specyficzne: „Depresyjne zaburzenia zachowania”
SAMOBÓJSTWO
Celowe i świadome pozbawienie się życia.
Zadanie sobie śmierci lub sprowokowanie zdarzeń, które mają w swoim bezpośrednim następstwie doprowadzić do niej.
Samobójstwo rozłożone w czasie:
zachowania autodestrukcyjne, samookaleczenia
uzależnienia
zachowania ryzykowne
zaniedbanie leczenia
Etapy samobójstwa usiłowanego:
Etap samobójstwa wyobrażonego
Etap samobójstwa upragnionego
Etap samobójstwa usiłowanego
(Hołyst)
Dziewczęta próbują 3x częściej
chłopcy popełniają 3x częściej
ROZPOZNAWANIE:
Werbalne znaki ostrzegawcze
Żegnanie się
Rozdawanie swoich rzeczy
Depresja
INDYWIDUALNE CZYNNIKI RYZYKA:
Próby samobójcze w przeszłości
Izolowanie się
Niskie poczucie własnej wartości
Poczucie niezrozumienia
Doświadczanie stresu i porażek
Presja sukcesów
Uzależnienie
Zaburzenia depresyjne, psychotycznym, zaburzenia osobowości
Molestowanie seksualne, przemocy
Duże utraty
Ciąża lub lęk przed nią
Perfekcjonizm
Fascynacja śmiercią, fantazje
RODZINNE CZYNNIKI RYZYKA
Rozpad rodziny
Samooskarżanie się za kłopoty rodzinne
Depresja, próby samobójcze, uzależnienia u rodziców
Brak więzi emocjonalnej
KULTUROWE/SPOŁECZNE CZYNNIKI RYZYKA
Próba samobójcza w najbliższym otoczeniu lub zbiorowa
Próba samobójcza jako „wydarzenie medialne”
Próba samobójcza jako styl i moda
Próby samobójcze jako efekt uboczny transformacji
Lęk socjalny
Brak sieci wsparcia i pomocy
SCHIZOFRENIA U DZIECI:
autyzm –jako wycofanie i jako współbrzmienie
zaburzenia mowy – (mutyzm, wycofanie mowy)
echolalia(powtarzanie)
echomima (naśladowanie min innych)
echopraksja( naśladowanie ruchów innych )
-znika okres pytań „dlaczego” „po co” dlatego że znika relacja
-mogą pojawić się dziwaczne odpowiedzi (neologizmy)
Fonografizm- wydaje się że dziecko nie słucha co się dzieje (bawiło się w koncie), tym czasem dziecko potrafi powtórzyć całą wypowiedź
stereotypie ruchowe
-stereotypie mimiczne
-ciągle bawią się tak samo nie wytwarza się twórcze myślenie
obojętne lub wrogie nastawienie
-reakcja na kontakt z innymi, często reagują agresją
-brak dystansu (brak selektywności przywiązania)
symptomatyka hebefreniczna
-błaznowanie, wulgaryzmy (koprolalia-przymus mówienia wulgaryzmów) (paroreksja- zjada się rzeczy niejadalne, dziwne) (koprofagia-zjadanie kału)
symptomatyka katatoniczna
-spowolnienie psychoruchowe ,przewaga zachowań agresywnych
Halucynacje mogą zdarzyć się każdemu u dziecka diagnozuje się je gdy jest silny lęk przed halucynacją
objawy paranoidalne
zaburzenia snu, aż po bezsenność
-częste jako zwiastun
zaburzenia zachowania
Symptomy zwiastunowe schizofrenii:
Sch. Może zacząć się poprzez okres wybuchu agresji
-objawy innej choroby np. anoreksji mogą być objawami sch. lub odwrotnie
-wycofanie się z relacji, zmykanie się w sobie
-dziwaczność
-podejrzliwość
-problemy z koncentracją , uwagą, z poczuciem przezywania siebie, otoczenia
-pojawiające się lęki specyficzne i uogólnione
-natręctwa (egosyntoniczne- nierozpoznawalne jako obce)
Prognoza:
-funkcjonowanie przed chorobą
-obniżone IQ
-długi okres zwiastunowy( progromalny)
-obciążenia rodzinne, okołoporodowe
-dominacja objawów negatywnych
-płeć męska gorzej prognozująca
SCHIZOFRENIA W WIEKU MŁODZIEŃCZYM:
Dominowanie w symptomatyce i treści psychozy problematyki okresu dojrzewania
-sfera seksualna
-sfera tożsamości
-sfera religijna
-sfera relacji z innymi( okresy separacji z rodzicami)
Choroby somatyczne, zatrucia , psychostymulanty(podobne objawy do schizofrenii)
AUTYZM (diagnozę stawiamy do 3 r. ż.) (wczesna manifestacja zaburzeń psychotycznych)
-jako zaburzenie ogólne( jednostka nozologiczna)- jako cecha( symptom)
1. Jakościowe uszkodzenie związków społecznych
Dzieci nie wchodzą w relacje, brak informacji zwrotnej (odrzucanie), trudno znieść im bliskość fizyczną , wprowadzanie czegoś nowego powoduje niepokój
Działania stereotypowe (niezmienne ) schematyczne działaniadają poczucie bezpieczeństwa
Trudności z rozpoznawaniem stanów psychicznych i emocjonalnych ( nie są wstanie wczuć się w emocje drugiego człowieka)
2.Jakościowe zaburzenia komunikacji werbalnej, niewerbalnej i wyobraźni
Stereotypie, ograniczony repertuar zachowań
3.Ograniczenie repertuaru aktywności i zainteresowań
Godzinami bawienie się jednym przedmiotem np.guzikiem
Trudno skupić ich uwagę ogromna przerzutność
Zaburzenie autystyczne (zespół Kannera) autyzm najbardziej typowy, klasyczny
Brak naprzemienności, my będziemy coś rodzić a dziecko nie będzie odpowiadać
Częste echolalia, trudności z używaniem zaimków, zachowania stereotypowe, rytualizacja zachowań ,szczególnie widoczne są „obiekty przejściowe”, brak uśmiechu , rozpoznanie do 3 r.ż.
Zespół Retta
-tylko u dziewczynek
-długo występuje prawidłowy rozwój, zespół rozpoznawany po koniec 1 r. ż.
-dzieci nawiązują kontakt werbalny po czym wycofują się
-pojawiają się stereotypia
-brak manipulacji (zabawkami, brak chęci poznania)
Zespół Aspergera
-dominuje u chłopców
-opóźniony rozwój mowy ( 1 sygnał)
-czasami echolalia ,neologizmy
-brak opóźnienia rozwoju poznawczego
-czasami opóźniona samomotoryka
-specyficzne zainteresowania ( kolekcjonowanie mało typowych rzeczy)
-norma intelektualna
- językowo na poziomie
-rodzaj pewnej izolacji
-dzieci lubią przebywać same
-wyższy niż w populacji poziom lęku
-są to osoby które w przyszłości są niezależna( „poczciwi dziwacy”) czas wolą spędzać samotnie
ZABURZENIA PSYCHOSOMATYCZNE 22.01.2010
-uwzględnienie szerszego kontekstu życia danej osoby
-grupa zaburzeń gdzie głównym czynnikiem, u podstaw zaburzenia będzie czynnik psychiczny (uraz psychiczny) w znaczący sposób będzie modyfikował nasilenie symptomów somatycznych
-wzmaga się gdy zaczynamy się koncentrować na symptomie
-lepsze funkcjonowanie gdy zapominamy ,nie koncentrujemy się na danym symptomie
Somatyzacja - większa świadomość doznań fizycznych, sposób opisu swoich problemów emocjonalnych poprzez objawy somatyczne, gdy będziemy pytać o emocje pacjent odpowie nam że np. czuje ucisk w mostku
W dsm –zaburzenia nazwane psychofizjologicznymi, następnie używanie nazwy zaburzeń pod postacią somatyczną
ICD:
Kategoria: Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną
DSM-IV:
Zaburzenia lękowe; zaburzenia pod postacią somatyczną; zaburzenia dysocjacyjne, zaburzenia adaptacyjne
Z.Freud ( dokonał podziału na 2 rodzaje)
Psychonerwice- (nerwica konwersyjna-histeria)symptomy miały znaczenie symboliczne, symptomy mogą być interpretowane przez psychoanalityka
Nerwica aktualna –(neurastenia, hipochondria)związane z nierozładowanym napięciem najczęściej seksualnym, które przeobrażało się w lęk , one działy się na bieżąco( presja czasu, ciągły stress)
Franz Alexander (klasyczna 7 ) 3 czynniki które wyróżnił
1.konfiguracja psychodynamiczna, odwołująca się do osobowościstrategie obronne jakie jednostka przyjmowała, czynnik który jednostka ukształtowała w dzieciństwie,
2.sytuacja stresowa- ona reaktywuje nasz wewnętrzny problem (np. sytuacja egzaminu może reaktywować trudność z moją samooceną)
3.czynnik X- podatność danego narządu
Rodzaj konfliktu może powodować konkretną jednostkę chorobową
Dyskusje nad osobowościami psychosomatycznymi, predyspozycje osobowościowe.
Astma oskrzelowa
Choroba wrzodowa
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Atopowe zapalenie skóry
Reumatoidalne zapalenie stawów
Samoistne nadciśnienie tętnicze
Nadczynność tarczycy
Bardziej współczesne koncepcje:
Szkoła francuska (McDougall)
Myślenie operacyjne
Sposoby myślenia osób psychosomatycznych i ich sposób tworzenia relacji. Nastawieni są na pragmatyczne działanie pozbawione emocji. Opisując innych i ich relacje pomijają kontekst emocjonalny, tendencja do symbolizowania( słowa używane symbolicznie pomijają emocje). Emocje nie są rozpoznawalne, często je zgadują.
Stany Zjednoczone (Sifneos)
Aleksytymia (al-brak ,leksis- emocje)
Trudność w rozpoznawaniu i nazwaniu emocji u siebie i innych. Nie są w stanie ich zwerbalizować , pokazują je somatycznie. Trudność z fantazjowaniem, abstrakcją. Sztywna postawa ciała, mimika.
Max Schur
TEORIA DESOMATYZACJI – RESOMATYZACJI
Niemowlęta reagują psychofizjologicznie(całym ciałem), to co się dzieje w procesie rozwoju to dochodzi do desomatyzacji, emocje są oddzielane od stanów fizjologicznych, zaczyna różnicować co dzieje się w ciele a co dzieje się w emocjach. W sytuacjach zagrożenia stresu, zagrożenia może dojść do regresu czyli dziecko cofa się do poprzedniego okresu resomatyzacji
Henry Krystal
TEORIA AFEKTU
Trauma I typu → RESOMATYZACJA (wydarzenia gwałtowne, nagłe, nieoczekiwane) charakterystyczne uruchomienie resomatyzacji
Trauma II typu → NIEPOWODZENIE DESOMATYZACJI (trauma relacyjna powstająca w dłuższym okresie czasu, zostanie zablokowany proces desomatyzacji)
Khan (60)
Matka jako „tarcza ochronna”
„Trauma skumulowana”
Allan Schore
Matka reguluje emocje dziecka (regulacja diadyczna)
Peter Fonagy
Funkcjonowanie refleksyjne
Odzwierciedlanie stanów dziecka
→ rozwój funkcji refleksyjnej
PSYCHOSOMATYKA
Czynniki predysponujące i przyśpieszające:
Biologiczna podatność
Fizjologiczna reakcja na stres
Doświadczenia z wczesnego dzieciństwa
Cechy indywidualne
Wpływy socjokulturowe
Czynniki podtrzymujące:
Te same stresory
Pierwotne i wtórne zyski z choroby
Wzmocnienie
Silna tendencja do emocjonalnego pobudzenia
Wpływy społeczno-kulturowe
Wpływy rodzinne
(Lask & Fosson)
MODEL RODZINY PSYCHOSOMATYCZNEJ
/S. Minuchin/
Splątanie- emocjonalne splątanie, trudno matce a dziecku kto co przeżywa w te rodzinie, emocje które się przejawiają szybko udzielają się innym (jeśli wszyscy są w stresie nie ma kto dać tej rodzinie wsparcia)
Nadopiekuńczość- blokowanie samodzielności dziecka
Sztywność- brak nowych wzorców zachowań, sztywność zachowań
Nieumiejętność rozwiązywania konfliktów- rozwiązywanie konfliktów w ten sam sposób bez zmian, sztywność niedostosowanie do rodzaju sytuacji
Triangulacja – 2 rodzaje
MODEL RODZINY PSYCHOSOMATYCZNEJ Beatrice Wood
Bliskość- fizyczna ,wszystko dzielone, przestrzeń psychologiczna
Międzypokoleniowa hierarchia – kto jest w roli rodziców
Triangulacja- konflikt na relacji matka <->ojciec i rozwiązywanie go poprzez włączanie dziecka (zamiast zająć się konfliktem , koncentrują się na dziecku , na jego chorobie itp. po to aby nie koncentrować się na swoim problemie) (jest konflikt i jest słaba więź między rodzicami, dlatego tworzy się układ między rodzicem i dzieckiem na zasadzie aby dziecko było po czyjejś ze stron)
Wzajemne reagowanie na siebie
I NTENSYWNOŚĆ REAGOWANIA
PRZYWIĄZANIE
Aktywność biobehawioralna
Aktywność procesu chorobowego
(na marginesie)Sposób porozumiewania się u rodzin psychosomatycznych
Rozmawianie ze sobą poprzez symptomy, „boli mnie głowa”oznacza przytul mnie,” źle się czuję” daj mi spokój
Specyfika rodziny adopcyjnej
Wcześniejsze doświadczenia dzieci
Ujawnianie adopcji
Rozumienie zachowań dziecka
Towarzyszenie dzieciom w żałobie
Żałoba rodziców
Konflikt lojalności
Równowaga między bliskością i kontrolą
Specyfika rodziny z dzieckiem upośledzonym umysłowo i autystycznym
Więzi w rodzinie
Autyzm i upośledzenie jako czynnik ryzyka
Doświadczenie braku reakcji dziecka
Autyzm i przywiązanie
Autyzm jako zaburzenie więzi
Teoria przywiązania a teoria umysłu
Etiologia zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży
Czynniki biologiczne
Czynniki rodzinne
Środowisko rówieśnicze
Środowisko szkolne
Tożsamość psychoseksualna 3 elementowa
Nasza seksualność dla rodziców oznacza niezależność
Często rodzice sami mają problemy ze swoją seksualnością i trudno im zaakceptować seksualność swojego dziecka
Seksualność w kontekście społeczno-kulturowym (reklamy itp.)
Poczucie przynależności do danej płci-
Identyfikacja płciowa
- indywidualna świadomość, przynależność do gr mężczyzn /kobiet (powstaje w pierwszych kilku latach życia)zależność społeczna ale nie tylko. Tożsamość płciowa-zachowania seksualne, indywidualne przekonanie że ja jestem k/m (zależy też od rozwoju biologicznego, wahania hormonalne mają duży wpływ np. zespół nadnerczowo-płciowy)
Freud twierdził że seksualność kształtuje się w ciągu życia, że rodzimy się biseksualni. Twierdził nie jest to uwarunkowane biologicznie.
Nasza tożsamość kształtuje się od samego początku, identyfikacja z własną płcią 2,3 r.ż.
Role płciowe
Identyfikacja z rolą- coś co różnicuje płeć w kontekście zachowań społecznych
Czy dziecko wchodzi w rolę społeczną? -obserwacja zabaw w przedszkolu
Wybór obiektu ( co tworzy relację, czy ważna jest ta relacja, konkretna osoba?/rodzaj relacji?)
Faza autoerotyczna- charakterystyczna masturbacja, początek okresu dojrzewania, poznawanie własnego ciał, swoich reakcji
Faza homoerotyczna – silne relacje z osobami tej samej płci
Faza chaosu –doświadczenie siebie w relacjach z innymi
Faza ustabilizowanego związku- dłuższa relacja w związku
Kiedy zaczyna się rozwój psychoseksualny – 8 tydzień wieku płodowego( kształtowanie się płci)
Pierwsze lata doświadczania cielesności, akceptacja ciała dziecka przez matkę(fizyczna bliskość bez napięcia) akceptacja dziecka przez samego siebie. Dziecko ma kontrolę nad swoim ciałem zaczyna je kontrolować (trening czystości). Przygotowanie do rozwoju seksualnego.
Okres przedszkolny- role płciowe, utożsamianie się z rolą, masturbacje (rodzaje, kiedy szkodliwość) ,problem tożsamości (chłopiec bawi się lalkami bo ma same siostry domu)(jak będzie wyglądał jego rozwój w związku z tym)(istotne uwzględnienie kontekstu)
Niepokojące mogą być np. szkodliwe rodzaje masturbacji, nadmierne eksponowanie seksualnych wątków, zachowań, występowanie zachowań nadmiernych, ekspresyjnych związanych z seksualnością ,
Okres podziału na chłopców/dziewczynki (dalszy etap formowania się tożsamości płciowej)
Okres dorastania- nadużycia seksualne( osoba jest nieświadoma, bez jej zgody, nie ma możliwości rozpoznania )ważne aby uwierzyć dziecku i zainterweniować
AGRESJA-tendencja żeby zniszczyć, skrzywdzić kogoś 22.01.2010
-zachowania agresywne wśród dziewcząt wzrastają
-emocja, popędstoi na straży pierwszego prawa biologicznego( jako zachowanie naszego własnego życia)
Jako instynkt-pierwsze prawo biologiczne, daje nam napęd do życia (jako obrona naszego terytorium),
-zachowanie wrodzone i niezmienne
-wzrasta ilość zachowań agresywnych gdy jest zbyt duże zatłoczenie (szkoła, internat)
-zachowania odwołujące się do instynktu, że ja chronię swój teren,
-(ochrona potomstwa, w świecie zwierząt) takie zachowania możemy zaobserwować u rodziców dzieci,
- zachowania agresywne w grupie( hierarchia w stadach, żeby stado mogło funkcjonować),gdy przenosimy to na grupę mamy dwojakiego rodzaju zachowania, agresja aby : a)podniesienie swojej hierarchii grupowej b)gdy grozi jakiemuś dziecku wejście w role kozła ofiarnego, ich agresywne zachowania będą systemem obronnym aby w tą rolę nie wejść c) agresja jednoczy grupę, grupy potrzebują wroga aby z nim walczyć by mieć swoją spójność d) agresja aby kształtować tożsamość, odrębność
Wynik frustracji – chcemy do czegoś dążyć i cel zostaje nam zablokowany, możemy obchodzić cel, zmieniać go, atakować przeszkodę
- agresja skierowana na osobę która przeszkadza nam w realizacji (jednak rzadka u dzieci), skierowana na kogoś kto nie jest powodem tej agresji (częste u dzieci)
-bezpieczny obiekt na którym możemy ujawnić agresję, obiekt bezpieczny (wtedy widać że jakiś obiekt jest bezpieczny, jeśli pokazuje na obiekcie złość, agresję),
-czasami agresja realizowana w fantazjach
-zdarza się że agresja jest kierowana na siebie samego, samo okaleczanie się
Wyuczona (jako nawyk) – możemy się uczyć agresji.
a) poprzez agresywne zachowania osiągamy pewien cel (gdy możemy wymusić pewien cel) w dorosłości osoby z przekonaniem, że im się coś należy, żądają pewnych rzeczy
b)naśladowanie modeli – przejmowanie jako wzór po rodzicach po bohaterach z filmu, (często zabraniamy dzieciom oglądać TV, nie powinniśmy ponieważ dziecko ma oswoić się z światem który istnieje, nie powinniśmy oczywiście pokazywać drastycznych form)
frustracja-ważne jest to czy dziecko ma zaspokojone potrzeby, czy dziecko ma zaspokojoną potrzebę bezpieczeństwa, zachowania agresywne po to by zwrócić uwagę rodziców na siebie, wiedzą, że jeśli będą agresywne dostaną karę ,ale rodzic zwróci na nie uwagę
zdarza się że potrzeby poznawcze nie zostają zaspokojone- dzieci wiercą się,kręcą
karanie? - przeceniamy karanie, karzemy po to aby pokazać co jest dobre a co złe (należy powiedzieć co ma zrobić jak się zachować (karze dziecko po to aby rozładować własne napięcie)
- nie zwracajmy uwagi na zachowania negatywne, wzmacniajmy pozytywne (oczywiście do pewnego momentu) ,mamy gotowość do karania a co do wzmacniania jesteśmy ostrożni
- musimy uważać z karą :
a)kiedy kara blokuje ważne potrzeby dziecka(kara musi dotyczyć zachowania a nie samego dziecka, musimy konkretnie zaznaczyć jakie zachowanie jest karane, z czym związana jest kara, kocham cię ale muszę cie ukarać)
b)dziecko już jest agresywne a my dajemy karę i dochodzi do sprzężeń zwrotnych, musi dojść do uspokojenia aby dać karę
Specyfika zachowań agresywnych u dzieci specyfika rozwojowa, pierwsze zachowania agresywne w drugiej połowie 2 r.ż –charakteryzuje je to że trwają krótko, agresja jest taka impulsywna, gwałtowna z ogromnym napięciem a po 1 minucie dziecko wraca do poprzedniego stanu
Dzieci są uwrażliwione czy mogą dokonać ekspresji swojej złości ,przyjmuje to formę narzekania, burczenia itp.
Agresja słowna pojawia się koło 4,5 r. ż.
Agresja jest tłumiona, nie ma możliwości pokazania złości ucieczka w narzekanie, zdarza się że czynności fizjologiczne są wykorzystane do wyrażenia agresji (moczenie, strajki głodowe) problem zaczyna się wtedy gdy zaczyna się to wymykać z pod kontroli
3 grupy zaburzeń gdzie zachowania agresywne występują:
-ADHD (najpierw zaburzenie uwagi) występowanie też zachowań agresywnych, tłumaczymy wszystkie zachowania dziecka chorobą, jest to najczęstszy błąd
-zespół opozycyjno buntowniczy –wyrażanie agresji poprzez bun ,poprzez bierność w tym będzie tkwiła siła dziecka, poprzez odmowę zrobienia czegoś będą wyrażały swoją złość
-zaburzenia zachowania u nastolatka (dużo zachowań związanych z agresją :bójki ,wagary, alkohol, kontakty seksualne (w celu tylko i wyłącznie rozładowania napięcia)
Ważne jest aby zrozumieć funkcję tej agresji, wchodząc w relację z taką osobą często dalej nakręcamy tą agresje, musimy przerwać ten ciąg.
Zaoferowanie
–zrozumienia
– czy zachowania mają sens w kontekście rodzinnym
-programy uczące rozładowania i radzenia sobie z agresją ( „zabawa w psychoterapię” Caduson gwp) dmuchanie balonów, balon pęka ,lub wypuszczamy z niego powietrze, pokazujemy dziecku co się z nim dzieje, co dzieje się z jego agresją
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE
istotnie niższy od przeciętnego (co najmniej o 2 odchylenia standardowe) poziom funkcjonowania intelektualnego o charakterze globalnym wraz z zaburzeniami w zakresie dojrzewania, uczenia się i przystosowania społecznego, spowodowany przez czynniki genetyczne i egzogenne na podłożu względnie trwałych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym
LEKKIE
UMIARKOWANE
ZNACZNE
GŁĘBOKIE
Terapia rodzinna
Psychoterapia dzieci
Anna Freud- nie zgadał się z M.Klein , uważała że proces jest skierowany na relacje rodzinne, realność świata w którym żyj dziecko ,ważne jest to co się dzieje, bardzo ważna rola rodzica w terapii dziecka, jaki jest stosunek rodziców do terapii, ważne jest zwracanie uwagi na to co aktualnie się dzieje
Często stosuje się też terapię grupową, istotne jest aby miała ona jasne zasady (daje to poczucie bezpieczeństwa)
Nastolatki- zwracać uwagę na dostępność form relacji jakie mamy z nastolatkiem, odnoszenie się do realności życia, kontakt indywidualny jest powtórzeniem procesu indywiduacji (proces bliskości i oddzielania się od rodziców) forma „pomocy”, „poznania” a nie używanie słów „zmiana”, zwracanie uwagi na wrażliwość i samoocenę, specyficzny opór- rozważania o wszechświecie (globalizacjach),częste trudności z zakończeniem procesu separacji, podczas terapii nie przyspieszamy rozwoju ale go ułatwiamy, prowokowane są silne emocje przeciwprzniesienia.
Melani Klein- obserwując zabawę dziecka, kiedy zatrzymuje zabawę, zmienia temat, zatrzymuje zabawę