ZABURZENIA OKRESU

DZIECIŃSTWA

mgr Ż. Polańska

Modele zaburzeń wieku

dziecięcego:



Biologiczne



Behawioralne



Poznawcze



Psychodynamiczne



Systemowe

MODEL BIOLOGICZNY

Zakłada, że zaburzenia są powodowane

poprzez

czynniki biologiczne, np. :



uszkodzenia mózgu,



wszelkie zakażenia,



zaburzenia równowagi biochemicznej,



predyspozycje genetyczne

W ujęciu modelu BIOLOGICZNEGO należy

wspomniec o dwóch obszarach badań,
które dotyczą MÓZGU oraz GENETYKI.

MÓZG

Może on odpowiadać za patologię na dwa

różne sposoby:

1.

Związany z jego budową

2.

Związany z przesyłaniem informacji

między róznymi jego strukturami

MÓZG składa się z miliardów komórek i jest

najbardziej złożoną częścią ciała.

Ma on trzy części:

1.

Przodomózgowie ( wzgórze i podwzgórze)

2.

Śródmózgowie

3.

Tyłomózgowie (most, rdzeń przedłużony

połączony z rdzeniem kręgowym)

Nieprawidłowości mogą powstawać w każdej ze

struktur mózgu.

Dziecko może :



urodzić się z małą lub źle ukształtowaną strukturą

mózgu



wszelkie komplikacje i urazy okołoporodowe

mogą uszkodzić część mózgu



działanie toksyn (narkotyki, alkohol, wirusy)
moga

zakłócić wzrost i rozwój mózgu

GENETYKA



Zaburzenia psychiczne moga być
dziedziczone



Pewne cechy charakteru, temperamentu
mogą mieć cechy dziedziczone.



Badacze odnotowują, że niektóre formy
zaburzeń mającharkter rodzinny (np.
schizofrenia)

MODEL BEHAWIORYSTYCZNY

Behawioryści zwracają uwagę na trzy aspekty
dotyczęce:

1.

Warunkowania klasycznego

2.

Warunkowania sprawczego

3.

Uczenia sie poprzez obserwcaję

WARUKNOWANIE KLASYCZNE WOBEC

ZABURZEŃ DZIECIĘCYCH



Podstawową formą uczenia się jest
warunkowanie

klasyczne , polagające na tym, że początkowo
neutralny bodziec wywołuje reakcję

bezwarunkową

(mimowolną)



Warunkowanie klasyczne obejmuje reakcje

warunkowe jak i czynności bezwarunkowe.



Badacze uważają, że w drodze procesów

warunkowania ukształtowały się różne

preferencje

i reakcje



Wielu posługuje sie pojęceim
warunkowania

klasycznego w celu wyjaśnienia

powstawania

zaburzeń psychicznych zwanych FOBIAMI.

WARUNKOWANIE SPRAWCZE WOBEC

ZABURZEŃ DZIECIĘCYCH

Warunkowanie sprawcze polega na tym, że w
konsekwencji zachowania reakcja może się

nasilić

lub osłabnie, a stanie się to w zależności od

tego co

zastosujemy:



Wzmocnienie



Karę



Nagrodę

1.

Jeśli reakcja zostanie wzmocniona to
zwiększy sie prawdopodobieństwo jej
wystąpienia w przyszłości.

2.

Jeśli reakcja prowadzi do negatywnych
konsekwencji i nie jest wzmacniana to
wystapienie jej w przyszłości jest
mniejsze.

PRAWO EFEKTU

THORNDIKE’A

Kształtowanie zachowania ma ważne

znaczenie dla

rozwoju dziecka oraz dla zrozumienie i leczenia
zaburzenia.

Dodatkowo związek między bodźcem a reakcją
obejmuje UCIECZKA lub UNIKANIE.

UCIECZKA przerywa negatywna sytuację.

UNIKANIE zapobiega jej wystąpieniu.

UCZENIE SIE POPRZEZ OBSERWACJĘ A

ZABURZENIA DZIECIĘCE



Modelowanie jest rodzajem zachowania

wynikajęcym z uczenia się poprzez obserwację
innych osób.



Waga uczenia się poprzez obserwację jest

podkreślana przez TEORIĘ UCZENIA SIĘ
SPOŁECZNEGO (Bandura), która mówi,że
zachowanie jest efektem zarówno

zewnętrzynych,

jak i wewnętrznych procesów poznawczych.

MODEL POZNAWCZY

Modele poznawcze podkreślają, że do dyskomfortu
emocjonalnego i behawiornego przyczynia się też
funkcjonowanie poznawcze. Wszelkie
dysfunkcjonalne procesy poznawcze czyli:



błędne postrzeganie sytuacji społecznych



tendencja do myślenia negatywnego bez

wystarczających podstaw



nawykowe błędne oskarżanie siebie za niefortunne

wypadki (Ellis i Harper)

W procesach poznawczych u dzieci możemy

wyróznić:

1.

Poznawcze znieksztłcenia

2.

Poznawcze deficyty jak:



brak uważnego myślenia i planowania



błędne spostrzeganie i interpretowanie sytuacji i

zjawisk



błędne przetwarzanie informacji

Różne rodzaje błędów w procesach poznawczych
mogą przyczynić się do róznych typów zaburzeń
okresu dzieciństwa.

MODEL PSYCHODYNAMICZNY



Model psychodynamiczny to model historyczny.



Stworzone przez Freuda trzy struktur psychiki –
id, ego i superego pozostające ze sobą w stałym

konflikcie.



Osobowość oraz zaburzenia psychiczne wg
Freuda

są rezultatem dynamicznej interakcji między tymi
strykturami.



Freud podkreślał, że dziecięca seksualność

obejmuje wszelkie zmysłowe dążenia i

przyjemności,

a w trakcie rozwoju od dzieciństwa do

dorosłości

przyjemność ta koncentruje się najpierw na

ustach,

następnie w sferze analnej a w końcowej na
genitaliach.

FAZY ROZWOJU PSYCHOSEKSUALNEGO

FREUDA

1. STADIUM ORALNE (1 rok życia) – źródłem

przyjemności są usta, gratyfikacja
uzyskiwana jest przez ssanie, gryzienie i
karmienie;

2. STADIUM ANALNE (do ok. 3,5 roku) –

obejmuje okres treningu czystości, dziecko
w tej fazie czerpie przyjemność z
zatrzymywania i wydalania kału;

3. STADIUM FALLICZNE ( od 3 do 5-6 roku ) –

odmiennie przeżywana przez dziewczynki i
chłopców, tu pojawia się kompleks Edypa i
Elektry;

4. STADIUM LATENCJI ( ok. 6-7 do 11 roku ) –

popędy seksualne wydają się uśpione ;

5. STADIUM GENITALNE – rozpoczyna sie w

okresie dojrzewania i cechuje się
ponownym rozbudzeniem i dojrzewaniem
popędów seksualnych.

MODELE SYSTEMOWE



Model systemowy zakłada w jaki sposób

podstawowe systemy społeczne mogą przyczyniac
się do dziecięcych oraz poźniejszych zaburzeń
psychicznych.



Teorie systemowe utrzymują, że często
zaburzenie

nie jest umiejscowione w jednostce ale w relacjach
pomiędzy członkami rodziny



Funkcjonowanie w systemie rodzinnym
oznacza

sytuację, w której żaden członek nie może mieć
odrębdej tożsamości



Wywiera sie nacisk na to żeby w rodzinie
wszyscy

żyli razem tak więc jest brak prywatności



Można mówić o tzw. sztywności na wszelkie

zmiany jakie chce zastosować któryś z członków
systemu



Często konflikt pozostaje nierozwiązany poprzez

zaprzeczanie, że istnieje lub brak rozmowy



Pojawia się problem nadopiekuńczości



Powiązanie powstawania zaburzeń w tym
modelu

wiąże się z tym, że to nie jednostka jest

zaburzona

ale ma problem z wzorcami interakcji

występujących

w danym systemie społecznym

SPECYFIKA PROBLEMU

Dzieci nie sa na tyle dojrzałe, aby zdawały

sobie sprawę z dojrzałości emocjonalnej,
rozwoju społecznego i poznawczego, brak
im doświadczenia.

Dlatego tak trudno jest im zrozumieć własne

problemy psychologiczne.

Najbardziej rozpowszechnionym systemem

klasyfikacji zaburzeń wieku dziecięcego jest
DSM – IV, który ukazuje nam następującą
klasyfikację:

1. ZABURZENIA Z ZACHOWANIAMI
NISZCZYCIELSKIMI ( zaburzenia zachowania,
zespół nadpobudliwości psychoruchowej)

2. ZABURZENIA EMOCJONALNE (problemy
związane z lękiem, depresją)

3. ZABURZENIA ODŻYWIANIA

4. UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWE

5. ZABURZENIA UCZENIA SIĘ

6. CAŁOŚCIOWE ZABURZENIA ROZWOJU
( autyzm dziecięcy)

7. TIKI ( zespół Tourette’a)

8. ZABURZENIA WYDALANIA (zanieczyszczanie

sie kałem oraz moczenie mimowolne )

WYBRANE

ZABURZENIA OKRESU

DZIECIŃSTWA I

ADOLESCENCJI

ZABURZENIA ZACHOWANIA

Zaburzenia zachowania to powtarzający sie wzór
zachowania obejmujący łamanie podstawowych
praw innych i ważnych norm społecznych
stosownych do danego wieku.

Zaburzenia zachowania przejawiają się w szkole,

w

domu, w społeczności i w środowisku

rówieśniczym.

Kryteria DSM-IV do diagnozy zaburzeń

zachowania:

Wciągu kolejnych 12-stu miesięcy wystąpić

muszą

przynajmniej trzy z wymienionych kryteriów
zachowań, przy czym przynajmniej jedno

musi

wystapić w ciągu kolejnych sześciu miesięcy:

AGRESJA W STOSUNKU DO LUDZI I ZWIERZĄT:



Częste znęcanie się, grożenie lub zastraszanie
innych



Częste wszczynanie bójek



Użycie broni, która może spowodować
poważne uszkodzenie ciała



Fizyczne okrucieństwo wobec ludzi



Fizyczne okrucieństwo wobec zwierząt



Dokonanie kradzieży połączonej z konfrontacją
z ofiarą



Zmuszanie kogoś do czynności seksualnych

NISZCZENIE MIENIA:



Umyślne podłożenie ognia z zamiarem

spowodowania znacznych szkód



Umyślne niszczenie cudzej własności

OSZUSTWO LUB KRADZIEŻ:



Włamanie do cudzego domu, budynku lub

samochodu



Kłamstwa w celu zdobycia dóbr lub przysług albo

uniknięcie zobowiązań



Kradzież przedmiotów o istotnej wartości,

niepołączona z konfrontacją

POWAŻNE NARUSZENIE ZASAD:



Częste niewracanie na noc do domu
pomimo

zakazu rodziców



Co najmniej dwukrotne nocne ucieczki z
domu

podczas mieszkania z rodzicami lub

opiekunami



Wagarowanie

Mniej poważnym zaburzeniem wśród

zaburzeń zachowania jest:

ZABURZENIE OPOZYCYJNO –

BUNTOWNICZE

(oppositional defiant disorder) – pod

wieloma względami przypomina ono
zaburzenie zachowania, jednakże
zaburzenie to obejmuje wzory zachowań
negatywistycznych, wrogich,
buntowniczych i trwa co najmniej sześć
miesięcy.

U dziecka występuje pewien wzór

zachowania (trwający sześć miesięcy), w
czasie którego pojawiają się cztery z
następujących zachowań:



Często traci kontrolę nad sobą



Często kłóci sie z dorosłymi



Często łamie ustalone zasady lub odmawia

stosowania się do wymagań dorosłych



Często umyślnie irytuje ludzi



Często oskarża innych o popełnianie

błędów lub niewłaściwe zachowanie



Często jest drażliwy lub łatwo irytują go

inni



Często jest rozgniewany lub urażony



Często jest złośliwy i mściwy

PRZYCZYNY ZABURZEN ZACHOWANIA:



Indywidualne cechy dziecka



Rodzice dziecka i wzorce interakcji między

dzieckiem a rodzicami



Niekorzystne środowisko domowe czyli:

dewiacja u rodziców, odrzucenie dziecka,
stosowanie represji przez rodziców, brak
kontroli zachowań dzieci, brak nadzoru,
konflikty, rozwody



Problemy z nauką oraz trudności

intelektualne

ADHD

ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI

PSYCHORUCHOWEJ Z DEFICYTEM UWAGI

(attention-deficit hyperactivity disorder)

Opisując to zaburzenie mówimy o trzech

rodzajach

problemów:

1.

Nieuwadze

2.

Impulsywności

3.

Nadruchliwości

NIEUWAGA

Przejawia sie w takich zachowaniach, jak

sprawianie wrażenia, że się nie słucha oraz
niedokańczanie zdań.

IMPULSYWNOŚĆ

Można opisac jako działanie bez zastanowienia.

NADRUCHLIWOŚĆ

Dziecko opisuje sie jako niespokojne,

niemogące sobie znaleźć miejsca ani
spokojnie usiedzieć.

W ciągu ostatnich 30-40 lat lekarze, mając na

myśli zespół objawów charakterystycznych dla
nadpobudliwości psychoruchowej, posługiwali
się różnymi określeniami. Z tego powodu
można się spotkać w piśmiennictwie z wieloma
terminami używanymi w odniesieniu do zespołu
ADHD:

- zespół nadpobudliwości psychoruchowej
- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z

deficytem uwagi

- zespół hiperkinetyczny wieku dziecięcego
- zespół nadruchliwości

- zespół minimalnego uszkodzenia mózgu
- zespół minimalnej dysfunkcji mózgu
- zespół zaburzeń hiperkinetyczno –

odruchowych

- zaburzenie z deficytem uwagi i

hiperaktywnością

- nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem

uwagi

- lekka encefalopatia
- wczesnodziecięcy zespół psychoorganiczny
- ZDUN – zespół deficytu uwagi i nadruchliwości

Klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa

Psychiatrycznego (DSM-IV)

Następujące kryteria muszą być spełnione,

aby uprawnione było rozpoznanie ADHD:

A
(1) Sześć lub więcej z podanych poniżej

objawów zaburzeń koncentracji uwagi musi
utrzymywać się przez przynajmniej 6
miesięcy w stopniu utrudniającym adaptację
(funkcjonowanie) dziecka bądź w stopniu
niewspółmiernym do jego rozwoju.

ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI:

•

dziecko nie jest w stanie skoncentrować się
na szczegółach podczas zajęć szkolnych,
pracy lub w czasie wykonywania innych
czynności. Popełnia błędy wynikające z
niedbałości;

•

często ma trudności z utrzymaniem uwagi
na zadaniach i grach;

•

często wydaje się nie słuchać tego, co się
do niego mówi;

•

często nie stosuje się do podawanych
kolejno instrukcji i ma kłopoty z
dokończeniem zadań szkolnych i
wypełnieniem codziennych obowiązków,
jednak nie z powodu przeciwstawiania się
lub niezrozumienia instrukcji;

•

często ma trudności ze zorganizowaniem
sobie pracy lub innych zajęć;

•

nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia
zajęć wymagających dłuższego wysiłku
umysłowego - jak nauka szkolna lub
odrabianie zajęć domowych;

•

często gubi rzeczy niezbędne do pracy lub
innych zajęć np.: zabawki, przybory
szkolne, ołówki, książki, narzędzia;

•

łatwo rozprasza się pod wpływem
zewnętrznych bodźców;

•

często zapomina o różnych codziennych
sprawach

(2

) Sześć lub więcej z podanych poniżej objawów

nadruchliwości i impulsywności (nadpobudliwości
psychoruchowej) musi się utrzymywać przez
przynajmniej 6 miesięcy w stopniu
utrudniającym adaptację (funkcjonowanie)
dziecka bądź w stopniu niewspółmiernym do jego
rozwoju.

NADRUCHLIWOŚĆ:

•

dziecko ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp
bądź nie jest w stanie usiedzieć w miejscu;

•

wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych
sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia;

•

często chodzi po pomieszczeniu lub wspina
się na meble w sytuacjach, gdy jest to
zachowanie niewłaściwe - w szkole, w
pracy , w domu;

•

często ma trudności ze spokojnym
bawieniem się lub odpoczywaniem;

•

często jest w ruchu; "biega jak nakręcone";

•

często jest nadmiernie gadatliwe.

IMPULSYWNOŚĆ:

•

często wyrywa się z odpowiedzią zanim
pytanie zostanie sformułowane w całości;

•

często ma kłopoty z zaczekaniem na swoją
kolej;

•

często przerywa lub przeszkadza innym
(np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy).

B
Niektóre upośledzające funkcjonowanie

dziecka objawy zaburzeń koncentracji
uwagi lub nadpobudliwości
psychoruchowej (nadruchliwości,
impulsywności) ujawniły się przed 7 rokiem
życia dziecka.

C
Upośledzenie funkcjonowania dziecka

spowodowane tymi objawami występuje w
dwóch lub więcej sytuacjach (np. w szkole i
w domu).

D
Stwierdza się klinicznie istotne upośledzenie

funkcjonowania społecznego, zawodowego
lub szkolnego (w zakresie edukacji).

E
Objawy u dziecka nie występują w przebiegu

przetrwałych zaburzeń rozwojowych,
schizofrenii lub innych psychoz i nie można
ich trafniej uznać za objawy innego
zaburzenia psychicznego (np. zaburzeń
nastroju, lękowych, dysocjacyjnych lub
nieprawidłowej osobowości).

PRZYCZYNY ADHD:



Badania naukowe wskazują na duży udział

czynników genetycznych. Czynniki te
wpływają na budowę i działanie struktur
mózgowych i sposób przekazywania
pobudzeń w centralnym systemie nerwowym.



Uważa się, że przyczyną ADHD jest zaburzony

proces dojrzewania układu nerwowego.
Niektóre obszary mózgu pracują mniej
skutecznie niż u pozostałych dzieci, czego
wyrazem są objawy ADHD.



Podatność na ADHD rośnie w miarę jak zwiększa
się liczba niekorzystnych czynników
środowiskowych działających na dziecko, takich
jak komplikacje w okresie rozwoju płodowego
albo toksyny obecne w pożywieniu i wdychanym
powietrzu (np. ekspozycja na dym tytoniowy w
czasie ciąży).



Pewne znaczenie przypisuje się także
uwarunkowaniom psychologicznym (np. relacje
miedzy rodzicami, rozwód rodziców) i
psychospołecznym (jak np. częste zmiany
miejsca zamieszkania albo trudna sytuacja w
szkole).



Inne czynniki takie jak rodzaj diety, alergie

pokarmowe oraz astma, mimo, że same nie
wywołują nadpobudliwości psychoruchowej
mogą nasilać jej objawy.



Prawdopodobieństwo wystąpienia ADHD u

dzieci wzrasta jeśli rodzice (lub jedno z
nich) mieli rozpoznaną nadpobudliwość
psychoruchową.



Na poziomie biochemicznym, u osób z ADHD

dochodzi prawdopodobnie do osłabienia
działania dwu substancji uczestniczących w
przekazywaniu pobudzeń w układnie
nerwowym (tak zwanych neuroprzekaźników):
noradrenaliny i dopaminy.



Przez wiele lat uważano, że przyczyną zespołu

nadpobudliwości psychoruchowej mogą być
zaburzone relacje między członkami rodziny
lub błędy wychowawcze popełnione przez
rodziców. Współczesne badania naukowe nie
potwierdzają tych poglądów.

ZABURZENIA LĘKOWE

Dzieci przeżywają różne emocje, w tym też

strach i

lęk. Są to normalne problemy emocjonalne.

Jednka jeśli te emocje STRACH i LĘK są silne i
długotrwałe i przeszkadzają w normalnym
funkcjonowaniu możemy mówić o zaburzeniu.

ZABURZENIA LĘKOWE TO:

ZESPÓŁ UOGÓLNIONEGO LĘKU

(generalized anxiety disorder – GAD ) –
charakterystyczną cechą tego zaburzenia jest
NIEREALISTYCZNY i NADMIERNY LĘK i
NIEPOKÓJ, które nie są związane z żadną
konkretną sytuacją czy zewnętrznym stresem.

Dzieci z tym zaburzeniem martwią się :



Jak będą postrzegane w przyszłości



Niepokoją sie kontaktami społecznymi



Martwią się sprawami rodzinnymi



Zdrowiem



Martwią sie o to co stanie się jutro



Mają poczucie znajdowania się ,, na krawędzi’’

Zaburzenie to wiąże się z nadmiernym i

nierealistycznym lękiem, który występuje
minimum sześć miesięcy przez większość dni,
jest odczuwany jako trudny do wytrzymania i
dodatkowow występują symptomy fizyczne
(drażliwość, niepokój, napięcie, problemy ze
snem).

ZABURZENIE OBSESYJNO-KOMPULSYJNE
( obsessive-compulsive disorder – OCD ) –
Charakteryzuje się POWRACAJĄCYMI

OBSESJAMI LUB KOMPULSJAMI, które są
czasochłonne, powodują cierpienie i
prowadzą do pogorszenia się
funkcjonowania jednostki.

Są to powtarzające się zachowania, które

maja na celu zmniejszenie lęku lub
cierpienia.

Częstymi tematami obsesji są:



Zanieczyszczenia



Zakażenia



Brud



Przemoc



Urazy ciała



Tematyka religijna

Zaburzenie to u dzieci jest dość rzadkie.

LĘKOWE ZABURZENIE SEPARACYJNE
( separation anxiety disorder – SAD ) - jest

to bardzo specyficzne zabirzenie dziecięce.
Przejawia się ono OCZYWISTYM
CIERPIENIEM I NADMIERNYMI OBAWAMI
PRZED ROZDZIELENIEM Z OSOBAMI, DO
KTÓRYCH DZIECKO JEST PRZYWIĄZANE.

OBJAWY LEKU SEPARACYJNEGO:



odmawianie spania w swoim łóżku;



powtarzające się koszmary senne, w których

oddzielenie od bliskich jest głównym tematem;



poważny niepokój w sytuacji oddzielenia od

bliskich z powodu wyjazdu samego dziecka lub
członków rodziny lub w sytuacji, gdy taka
rozłąka jest spodziewana;



nadmierne zamartwianie się bezpieczeństwem

członka rodziny; zamartwianie się zgubieniem
się;



odmawianie chodzenia do szkoły;



lękliwość i niechęć do pozostawania

samemu;



częste bóle brzucha, głowy uskarżanie się

na stan zdrowia;



bóle mięśni lub napięcie mięśni;



nadmierne zamartwianie się swoim

bezpieczeństwem;



nadmierna „przylepność”, nawet, gdy

dziecko jest w domu z rodzicami;



objawy paniki lub wybuchy złości w sytuacji

separacji od bliskich.

KRYTERIA DIAGNOZY LĘKU SEPARACYJNEGO:
A. Niezgodny z poziomem rozwojowym,

nadmierny lęk dotyczący separacji od
domu lub od tych osób, do których dziecko
jest przywiązane, manifestujący się, przez
co najmniej trzy z podanych niżej
zachowań:



(1) powtarzający się, nadmierny lęk kiedy

jest się odseparowanym od domu lub od
osoby do której jest się przywiązanym lub
kiedy się taką separację antycypuje



(2) utrzymujący się nadmierny niepokój, że

utraci się osobę, do której jest się przywiązanym
lub że tej osobie mogłoby się coś stać



(3) utrzymujący się nadmierny niepokój, że

jakieś nieprzewidziane zdarzenie doprowadzi do
rozłąki z osobą, do której jest się przywiązanym
(np. zgubienie się lub bycie porwanym)



(4) utrzymująca się niechęć lub odmowa

chodzenia do szkoły lub w inne miejsca
spowodowana lękiem przed separacją od osoby,
do której jest się najbardziej przywiązanym

 



(5) utrzymujący się nadmierny lęk lub niechęć

by być w domu samemu lub bez osoby, do
której jest się najbardziej przywiązanym



(6) utrzymująca się niechęć lub odmowa

pójścia spać, jeśli osoba, do której jest się
najbardziej przywiązanym nie jest w
bezpośredniej bliskości lub odmowa spania
poza domem



(7) powtarzające się koszmary nocne, w

których występuje temat rozłąki



(8) powtarzające się skargi dotyczące

symptomów fizycznych



B. Trwanie zaburzenia-co najmniej cztery

tygodnie



C. Początek zaburzenia przed 18 rokiem życia



D. Zaburzenie powoduje klinicznie znaczący

stres lub znaczące problemy w
funkcjonowaniu szkolnym, społecznym lub w
innej ważnej dziedzinie życia



E. Zaburzenie nie występuje wyłącznie w

przebiegu Głębokich Zaburzeń Rozwoju,
Schizofrenii, lub innych zaburzeń
psychotycznych. W przypadku dorosłych i
osób w wieku dorastania objawy nie są
spowodowane Paniką z Fobią Społeczną.

Jak się objawia lęk u dzieci?

Objawy fizjologiczne:



Sercowe; przyspieszony i nieregularny rytm serca,

nadmierna bladość lub rumień twarzy;



Oddechowe: krótki, przyspieszony oddech;



Skórne: wysypki, plamy, nagłe zmiany

temperatury ciała, pocenie się, uczucie pieczenia;



Mięśniowo-kostne: drżenie, dygotanie, napięcie i

skurcze mięśni;



Żołądkowe: biegunki, wymioty, bóle brzucha;



Inne: bóle głowy, zawroty głowy, omdlenia, częste

moczenie się, bezsenność.

Objawy psychiczne:



Napięcie emocjonalne, nerwowość,

niecierpliwość, panika, stres;



Problemy z koncentracja i logicznym myśleniem;



Przerażające wyobrażenia;



Poczucie odrzucenia i odmienności;



Nieśmiałość, wycofanie;



Obojętność lub przewrażliwienie;



Kurczowe trzymanie się rodzica, nadmierna

zależność;



Niechętne angażowanie się w zajęcia związane z

jakimkolwiek ryzykiem.

Ja postępować z dzieckiem, jak mu pomóc?

•

Zdobądź jego zaufanie i sympatię



Nigdy nie strasz! Nawet w żartach nie mów, że je

zostawisz, oddasz komuś, że je ktoś zabierze



Nie wyśmiewaj dziecka. Traktuj jego lęki

poważnie, nawet, jeżeli wydaj ci się bezsensowne.



Nie zawstydzaj przed innymi i nie porównuj.



Nie unikaj sytuacji, w których maluch się boi, ani

nie stosuj terapii szokowej, ale pomagaj mu je
stopniowo przełamywać(metoda małych kroków).



Nie perswaduj i nie krzycz. Tłumaczenia wprost

nie pomogą.



Pozwól mu się bać.



Staraj się zrozumieć lęk dziecka – nie wypytuj, ale
obserwuj.



Lęk przed rozstaniem (wyjście mamy z domy,
pierwsze dni w przedszkolu lub w szkole)



Nie lekceważ lęku, nie wymykaj się ukradkiem, nie
wyrywaj się, gdy trzyma cię kurczowo.



Pożegnaj się z dzieckiem, wyjaśnij, przytul, zapewnij,
że kochasz i wrócisz.



Wcześniej przygotuj je na rozstanie.



Stopniowo wydłużaj czas rozstania



Zawsze mów, kiedy wrócisz i dotrzymuj słowa.



Przytul dziecko, zapewnij, że jest bezpieczne



Mów spokojnie i łagodnie

FOBIA SZKOLNA – polaga na LĘKU i

UNIKANIU OGRANICZJĄCYM SIĘ DO
ŚRODWISKA SZKOLNEGO.

Fobia szkolna jest klasycznym przykładem

fobii sytuacyjnej, ponieważ dziecko odczuwa
lęk nie przed szkołą rozumianą jako całość,
ale przed konkretnymi sytuacjami, które
mają miejsce w szkole. Fobię szkolną określa
się jako nerwicę szkolną, która stanowi
zróżnicowany pod względem etiologicznym
zespół, będący często formą nerwicy
lękowej.

Pojecie „fobia szkolna” stało sie ostatnio dosc

popularnym, powszechnie używanym

określeniem rozmaitego rodzaju problemów

szkolnych dzieci, np. :



gdy niechętnie chodzą do szkoły



unikają pewnych przedmiotów



wagarują



denerwują się przed sprawdzianem



mają trudności z zaadaptowaniem się w

klasie



wykazują problemy z nauką



sprawiają kłopoty wychowawcze

DEPRESJA DZIECIĘCA

Depresja to zaburzenie emocjonalne, które charakteryzuje

się utratą energii psychicznej, drażliwością, stanem smutku,
apatii i przygnębienia oraz utratą przyjemności z
dotychczasowej aktywności życiowej

Termin „depresja” często bywa nadużywany , gdy jest stosowany do opisu

zwykłego przygnębienia czy chwilowego obniżenia nastroju.

Kliniczna depresja jest zaburzeniem pracy mózgu, które wpływa na

specyficzny sposób myślenia , odczuwania i działania.

Z powodu faktu, iż zachwianie równowagi emocjonalnej jest pewną

prawidłowością okresu rozwojowego, depresja u dzieci i młodzieży często
bywa nie rozpoznawana we właściwym czasie. Występuje ona u około
2proc. dzieci do 12 roku życia oraz u około 8 proc. młodzieży w wieku 15
-18 lat. Nie leczona może prowadzić do poważnych problemów , uzależnień
i samobójstw.

Małe dzieci, które znajdują się w depresji:

- mają niewyjaśnialne w inny sposób objawy

fizyczne, takie jak wymienione wcześniej
różnego rodzaju bóle, ale także skurcze,
nudności, brak prawidłowego rozwoju i
wzrostu, moczenie nocne, astma, uczucie
zmęczenia, problemy z zasypianiem,
koszmary nocne

- mogą przejawiać zachowania

autodestruktywne, np. uderzać w coś głową

- są agresywne w odniesieniu do otoczenia -

np. biją albo zaczynają nagle kłamać czy
kraść

- wydają się apatyczne, letargiczne (ospałe),

choć niekiedy bywają z kolei pobudzone i
trudno je wtedy kontrolować

- mogą odczuwać lęk separacyjny, trudno je

wtedy uspokoić

U dzieci w wieku 3-5 lat

najpowszechniejszymi przejawami depresji
są:

- smutek,
- wrażenie nieobecności, oddalenia, bycia

otumanionym;

- mniejszy wigor, spontaniczność;
- złość oraz agresja,
- nieśmiałość lub bojaźliwość,
- zmienność nastrojów, drażliwość.

U starszych dzieci (w wieku między 9-12 rokiem

życia i u nastolatków) najpowszechniejszymi
objawami depresji są:

- drażliwość,
- zmienność nastrojów,
- cynizm oraz postawa wyrażająca złość,
- chroniczny smutek,
- apatia,
- posępny, ponury wygląd,
- uczucie osamotnienia,
- agresja, wrogość (także w wyglądzie),
- obniżona tolerancja frustracji.

Według A. Kępińskiego depresja okresu

młodzieńczego może przyjmować jedną z
czterech postaci:



Postać apatyczno – abuliczna

charakteryzuje się zaniedbaniami wyglądu
zewnętrznego, unikaniem kontaktu
społecznego, izolacją oraz brakiem
jakiejkolwiek celowej aktywności.



Postać rezygnacyjna przejawia się

poczuciem pustki egzystencjalnej, brakiem
sensu życia, zainteresowań, chęcią
zakończenia cierpienia i próbami
samobójczymi .



Postać buntownicza przejawia się

paradoksalnie nadmiarem energii w formie
wybuchów złości, kłótliwością,
ostentacyjnego lub biernego sprzeciwiania
się ustalonym normom społecznym w domu
i w szkole.



Postać labilna jest najtrudniejszym do

rozpoznania rodzajem depresji, ponieważ
przejawia się częstą w okresie dorastania
zmiennością emocjonalną, z okresami buntu,
kończącymi się nasilonym poczuciem winy i
żalu

Przyczyny oraz czynniki ryzyka

depresji

Czynniki biochemiczne

Depresję mogą powodować zakłócenia równowagi

biochemicznej organizmu w zakresie nieprawidłowego
poziomu niektórych neuroprzekaźników.
Neurotransmitery są to biologiczne substancje
chemiczne (enzymy, hormony) , które uczestniczą w
przesyłaniu informacji między komórkami nerwowymi
w mózgu. Niektóre z nich, jak np. serotonina,
norepinefryna czy dopamina pełnią istotną rolę w
regulacji nastroju i procesów emocjonalnych. Obniżony
poziom serotoniny stwarza warunki do powstania
zaburzeń depresyjnych.

Czynniki genetyczne
Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia

objawów depresyjnych u dzieci i młodzieży,
których rodzice chorowali na depresję. W
tego typu rodzinach prawdopodobieństwo
pojawienia się depresji we wcześniejszym
okresie rozwoju w formie depresji
dziecięcej, jest trzykrotnie większe niż u
dzieci, których rodzice nie wykazywali
skłonności do reakcji depresyjnych.

Czynniki środowiskowe

W tej grupie wymienione są przyczyny tkwiące w

otoczeniu społecznym dzieci i młodzieży, mogące
prowadzić do wystąpienia zaburzeń emocjonalnych. Należą
do nich sytuacje traumatyczne (działające z dużą
intensywnością i w krótkim czasie) oraz sytuacje
subtraumatyczne, tzw. usposabiające, torujące drogę
depresji, działające z mniejszą siłą , ale za to w dłuższym
czasie. Do takich sytuacji można zaliczyć: doświadczenie
utraty kogoś bliskiego dziecku zarówno w postaci śmierci
tej osoby, jak i trwałej rozłąki, utrata wiernego przyjaciela –
zwierzątka, którym opiekowało się dziecko czy ulubionej
zabawki, trudności w nauce, konflikty z kolegami, przemoc
domowa, wykorzystywanie seksualne. Dziecko nie potrafi
sobie poradzić z trudną sytuacją i nie widzi z niej dróg
wyjścia. Im młodsze dziecko , tym silniejsze przeżycie
emocjonalne.

UPOŚLEDZENIE

UMYSŁOWE

Amerykańskie Towarzystwo na rzecz Osób

Niepełnosprawnych przyjęło następującą
definicję upośledzenia: jest to znacząco
gorsze niż średnie ogólne funkcjonowanie
intelektualne, któremu towarzyszą deficyty w
dziedzienie zachowań adaptacyjnych.
Zachowania adaptacyjne to umiejętności
troszczenia się o siebie niezbędne do
niezależnego życia.

Wyróżniamy cztery stopnie upośledzenia

umysłowego:

1.) lekki niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji

52-67, mieszczący się między dwoma i trzema
odchyleniami standardowymi;

2) umiarkowany niedorozwój umysłowy o ilorazie

inteligencji 36-51, mieszczący się między trzema i
czterema odchyleniami standardowymi;

3) znaczny niedorozwój umysłowy o ilorazie

inteligencji 20-35, mieszczący się między czterema
i pięcioma odchyleniami standardowymi;

4) głęboki niedorozwój umysłowy o ilorazie

inteligencji 0-19, mieszczący się między pięcioma i
większą liczbą odchyleń standardowych.

Upośledzenie umysłowe lekkiego stopnia.

Lekkie upośledzenie umysłowe dotyczy około 2%

populacji. Wiele przypadków nigdy nie zostaje
stwierdzonych. Osoby dotknięte upośledzeniem lekkiego
stopnia osiągają większość potrzebnych do samodzielnego
funkcjonowania umiejętności, z tym, że wymaga to od nich
większych starań. Nieco później niż większość rówieśników
opanowują na przykład chodzenie, mówienie, pisanie- stąd
trudności szkolne. Część dzieci w szkole ma opinię
przeciętnie uzdolnionych, natomiast ich kłopoty w nauce
są wyjaśniane brakiem zaangażowania, lub niekorzystną
sytuacją rodzinną. Dzieci te pracują wolniej niż reszta
klasy, mogą mieć kłopoty z wymawianiem niektórych
wyrazów, uboższy zasób słownictwa, niewielką zdolność
dostosowania się do nowych, nieznanych sytuacji,
problemy z wyrażaniem emocji.

Upośledzenie umysłowe umiarkowane.

Dzieci ze znacznym stopniem upośledzenia

mają wyraźne problemy z nawiązaniem
kontaktu z otoczeniem. Rozwój rozumienia i
posługiwania się mową jest powolny. Trudności
szkolne są zbyt duże, aby nauka mogła być
prowadzona w ramach zwykłego programu
szkolnego, niemniej pracowanie pod kierunkiem
wyspecjalizowanych do pracy z takimi dziećmi
pedagogów umożliwia przyuczenie ich do
wykonywania prostych prac. Zwykle jednak nie
są w stanie prowadzić samodzielnego życia.
Odchylenia w dziedzinie inteligencji są często
związane z zaburzeniami życia uczuciowego.

Upośledzenie umysłowe znaczne i głębokie.

Dzieci z tych grup wymagają stałej, często

specjalistycznej opieki. Czasem są w stanie
porozumiewać się z najbliższym otoczeniem
przy pomocy strzępków języka. Wiele z nich
nie potrafi samodzielnie jeść i nie opanowuje
kontroli funkcji fizjologicznych- moczenie,
nietrzymanie stolca. Niektóre są agresywne w
stosunku do otoczenia, lub siebie samych.
Czasem w ten sposób pragną nam coś o sobie
powiedzieć- boję się, jest mi smutno, przytul
mnie, lub odejdź.

Przyczyny upośledzenia umysłowego:

- przed urodzeniem np.: wiek matki, czynniki

dziedziczne, niedotlenienie płodu, uszkodzenia
chemiczne, mechaniczne i radiacyjne występujące
wskutek używania i nadużywania leków, wstrząsów,
prześwietleń promieniami Roentgena, choroby
infekcyjne matki - grypa w pierwszych trzech
miesiącach ciąży, różyczka i inne choroby zakaźne;

- w okresie porodowym: uszkodzenia mechaniczne i

niedotlenienie dziecka;

- po urodzeniu: urazy fizyczne, choroby mózgu,

ciężkie zaburzenia przemiany materii, niekorzystne
warunki psychospołeczne, które hamują rozwój
psychiczny dziecka;

TIKI

Tiki to: mimowolne, szybkie, powtarzające

się stereotypowe ruchy ciała lub wokalizacje.
Tiki występują nagle i nierytmicznie.

Zwykle trwają krótko, pojedynczy tik rzadko

trwa dłużej niż sekundę, ale zwykle wiele
tików występuje w postaci napadów, z
krótkimi przerwami między tikami. Występują
wiele razy dziennie, prawie każdego dnialub
okresowo.

Znanym zaburzeniem związanym z tikami

jest ZESPÓŁ TOURETTE’A

W roku 1885 Gilles de la Tourette opisał 9

przypadków zaburzenia z tikami,
cechującego się brakiem koordynacji
ruchowej i wydawaniem nieartykułowanych
okrzyków.

Zaburzenie to wiąże się z wystąpieniem

wielorakich tików ruchowych jak i jednego
lub większej liczby tików głosowych.

W zespole Tourette’a tiki mogą występować

jednocześnie albo w różnych momentach.

Mogą występować codziennie lub okresowo.

Charakter, częstotliwość i nasilenie tików

może zmieniać się w czasie.

Zespół Tourette’a pojawia się po raz

pierwszy przeciętnie w wieku ok. 7 lat.

Tiki

Proste Złożone

Grymas śmiechu Dotykanie nosa
Mruganie oczami, powiekami Drapanie szyi
Otwieranie lub zaciskanie ust Dotykanie ludzi
Marszczenie czoła Kręcenie się

Unoszenie brwi Obracanie
Kiwanie się Kucanie
Potrząsanie głową
Wzruszanie ramionami
Zaciskanie pięści

Wśród tików możemy mówić jeszcze o tzw.:

KOPROLALIA – wypowiadanie, wywoływanie

lub wykrzykiwanie wulgarnych słów.

PALILALIA – powtarzanie własnych dźwięków.

ECHOPRAKSJA – naśladowanie czyichś ruchów.

KOPROPRAKSJA – wykonywanie obscenicznych

gestów.

MOCZENIE MIMOWOLNE

( ENURESIS)

Moczeniem mimowolnym nazywa się

bezwiedne, niezależne od woli oddawanie
moczu, w okresie kiedy dziecko powinno
już kontrolować funkcje pęcherza.

Moczenie mimowolne niepokoi nas, jeśli

występuje u dziecka, które ze względu na
wiek kalendarzowy powinno już
przestrzegać zasad czystości. Bywa tak, że
dziecko nigdy nie było suche w nocy, czy też
nigdy nie przestało się moczyć w dzień-
mówimy wtedy o moczeniu pierwotnym.
U dziecka, które kontrolowało oddawanie
moczu przez co najmniej kilka miesięcy
(około pół roku), a następnie ponownie
zaczęło się moczyć stwierdza się moczenie
wtórne.

Inny podział uwzględnia porę dnia, w

której moczenie się pojawia:

-moczenie dzienne
-moczenie nocne
-moczenie mieszane (dzienne i nocne).

Klasyfikacja ICD-10 określa następujące

kryteria diagnostyczne dla tego

zaburzenia:

- Kalendarzowy i umysłowy wiek dziecka

wynosi, co najmniej 5 lat

- Mimowolne lub zamierzone oddawanie

moczu do łóżka lub w ubranie występuje,
co najmniej dwukrotnie w miesiącu u dzieci
do lat 7, a co najmniej raz w miesiącu u
dzieci starszych

- Moczenie nie jest następstwem napadów

padaczkowych ani nieotrzymania moczu
uwarunkowanego neurologicznie. Nie jest
bezpośrednim następstwem
nieprawidłowości budowy dróg moczowych
ani żadnych innych stanów somatycznych

- Brak potwierdzenia innych zaburzeń

psychicznych spełniających kryteria innych
kategorii ICD-10

- Czas trwania wynosi, co najmniej 3 miesiące

ZANIECZYSZCZANIE SIĘ

KAŁEM ( ENCOPRESIS )

Zanieczyszczenie pierwotne - trwające od
urodzenia; na skutek nieprawidłowego treningu
Czystości(nieprzestrzegania regularnego trybu życia
dziecka –karmienia, wysadzania) w związku z
Nadmiernym liberalizmem lub zaniedbaniem
wychowawczym. Zanieczyszczenie wtórne
występuje u dzieci, które opanowały już kontrolę mięśni
zwieracza odbytu,może być uwarunkowane działaniem
czynników nerwicorodnych

.

PRZYCZYNY ZANIECZYSZCZANIA SIĘ:

A) Typu regresywnego - skutek silnego urazu

psychicznego (w zachowaniu dziecka obserwuje się
wówczas objawy typowe dla młodszego wieku tj.
nadmierną zależność od matki, zmniejszenie się
samodzielności, moczenie i zanieczyszczanie się).

B) Typu agresywnego - przejaw niezbyt dobrych

stosunków między dzieckiem a rodzicami (np. stawianie
dziecku zbyt wysokich wymagań dotyczących porządku i
czystości przez rodziców, zbyt wcześnie i rygorystycznie
prowadzony trening czystości, pilnowanie regularności
wypróżnień. Może to wywołać u dziecka uczucie złości,
które nie może skierować ku rodzicom, lecz przejawia
się w formie zanieczyszczania się lub zaparcia).

MUTYZM DZIECIĘCY

Mutyzm jest definiowany jako brak lub

ograniczenie mówienia (ekspresji oralnej) przy
zachowaniu rozumienia mowy i możliwości
porozumiewania się za pomocą pisma.
Obserwowany jest różny stopień przejawów
mutyzmu: dziecko może nie mówić w ogóle
lub też rozmawia tylko z pewnymi ludźmi w
pewnych sytuacjach, w innych natomiast nie
rozmawia. Te ostatnie przejawy określa się
jako swoistą niechęć dziecka do mówienia.

Ze względu na etiologię wyodrębnia się dwa

rodzaje mutyzmu:



Mutyzm funkcjonalny (psychogenny)



Mutyzm organiczny

Podział ten nie jest rozłączny, często obraz

mutyzmu tworzą zarówno czynniki organiczne,
jak i psychogenne. Niekiedy nawet nieznaczne
dysfunkcje organiczne mogą dawać głęboki
stopień zaburzenia, gdy współwystępują z
nimi niekorzystne czynniki zewnętrzne.



Mutyzm funkcjonalny

Powstaje on, gdy dziecko doświadcza

oddziaływania zewnętrznych czynników
powodujących patologię. Czynniki te mogą
mieć różnorodny charakter, od błędów
wychowawczych, poprzez niewłaściwą
organizację środowiska rodzinnego,
deprywację środowiskową, aż po
ekspozycję na długotrwałe lub bardzo silne
oddziaływanie stresorów i doświadczenie
głębokiego szoku.

Mutyzm funkcjonalny rozpoznajemy, gdy

spełnione

są następujące warunki:



wykluczona lub mało prawdopodobna
dysfunkcja mózgowa;



brak zaburzeń w budowie i funkcjonowaniu
narządów mowy;



obecność zewnętrznych czynników patogennych
o różnym charakterze (np. deprywacja
środowiskowa, nieprawidłowa struktura rodziny,
błędy wychowawcze, silne przeżycia psychiczne
typu szoków lub długotrwałe sytuacje stresowe).

Wśród mutyzmy funkcjonalnego

wyróżniamy:



Mutyzm selektywny



Mutyzm sytuacyjny



Mutyzm całkowity



Mutyzm selektywny (wybiórczy)

Jest to odmowa mówienia wynikająca z zaburzeń

emocjonalnych, pomimo braku uszkodzenia
narządu mowy i zachowanej zdolności do
mówienia. Nazwa pochodzi od słowa mutus -
milczący, niemy. Dziecko, u którego stwierdza się
występowanie tego rodzaju mutyzmu, odzywa się
tylko do wąskiego kręgu bardzo bliskich osób i w
określonych okolicznościach. Dziecko takie
rozmawia swobodnie z rodzicami i rodzeństwem w
domu, natomiast nie odzywa się do nauczycieli i
rówieśników w szkole lub przedszkolu. Taki mutyzm
pojawia się zwykle pomiędzy 3 a 5 rokiem życia.



Mutyzm sytuacyjny

Pojawia się u dzieci normalnie mówiących,

w sytuacjach nowych czy trudnych, i który
wycofuje się wraz ze zmianą sytuacji. Ten
rodzaj mutyzmu ma charakter przejściowy,
co oznacza, że jego objawy pojawiają się w
momencie zetknięcia się dziecka z nową
sytuacją i ustępują po pewnym czasie,
kiedy dziecko przyzwyczai się do nowej
sytuacji.



Mutyzm całkowity

Jest określany jako „mutyzm histeryczny” i tym

różni się od mutyzmu selektywnego, że dziecko nie
mówi wcale, nie używa języka mówionego w żadnej
sytuacji. Mogą pojawiać się natomiast
nieartykułowane dźwięki, krzyk lub bezgłośny szept
zastępujące wypowiedź językową. Dziecko może
odpowiadać niewerbalnie (kiwanie głową zamiast
odpowiedzi „tak”). Podobnie jak w przypadku
mutyzmu selektywnego nie obserwuje się zaburzeń
w budowie i funkcji narządów mowy, ani trudności
motorycznych. U dzieci starszych zachowana jest
możliwość pisemnego porozumiewania się.



Mutyzm organiczny

Jest to częściowy zanik mówienia lub jego

brak. Przyczyną mogą być organiczne
uszkodzenia obwodowych narządów mowy
(np. nieprawidłowa budowa krtani, jamy
ustnej) czy uszkodzenia mózgu. Może
występować w postaci częściowego
zredukowania ekspresji oralnej lub jej
braku.

Podstawowymi symptomami w mutyźmie wg
klasyfikacji DSM jest:



Stała odmowa mówienia w jednej lub więcej ważnych
sytuacji społecznych



Zachowanie jest zdolności mówienia



Dramatyczny krzyk ze sztywnieniem języka i warg



Bezgłośny szept



Reakcje werbalne



Kiwanie głową



Gesty dłoni



Grymasy, bunt, niezadowolenie



Kiwanie się



Wąchanie zabawek



Występowanie echolalii

Poza MUTYZMEM ze względu na

przyczynę i charakter zaburzenia mowy

wyróżnia się ich następujące rodzaje:



afazja - deficyt w zakresie wcześniej nabytej
zdolności do komunikacji werbalnej powstały
w wyniku ogniskowego uszkodzenia
centralnego układu nerwowego (CUN); w
zależności od miejsca uszkodzenia
zaburzenia mają różny charakter



afonia (bezgłos) - utrata dźwięczności głosu;
może być spowodowana porażeniem nerwów
krtani, chorobą zapalną lub nowotworową
krtani lub zaburzeniami nerwicowymi



alalia - brak zdolności mowy spowodowany
uszkodzeniem struktur korowych, które nastąpiło
przed nabyciem zdolności mowy



anartria - skrajna postać dysartrii polegająca na
braku rozwoju lub utracie wcześniej nabytych
zdolności wytwarzania mowy wskutek
uszkodzenia struktur mózgowych (układu
pozapiramidowego i ośrodków pnia mózgu) i
systemu unerwiającego narządy mowy



dysglosja - zaburzenie artykulacji spowodowane
wadą narządów mowy wynikającą z wady zgryzu
lub rozszczepienia podniebienia



dyslalia –nieprawidłowa realizacja fonemów
(najmniejszych elemwntów składowych wyrazu)



dysartria - zespół zaburzeń artykulacyjno-
fonacyjno-oddechowych spowodowany
uszkodzeniem aparatu wykonawczego
towarzyszącym najczęściej mózgowemu
porażeniu dziecięcemu



jąkanie - zaburzenie płynności (tempa i rytmu)
mowy związane ze skurczem mięśni
artykulacyjnych, fonacyjnych i oddechowych



mutyzm



oligofazja - zespół zaburzeń mowy
spowodowanych upośledzeniem umysłowym



schizofazja - przejawy zaburzeń myślenia w
mowie; spowodowana zaburzeniami psychicznymi

CAŁOŚCIOWE

ZABURZENIA ROZWOJU

Całościowe zaburzenia rozwojowe zwykle

diagnozowane są we wczesnym okresie
życia dziecka. Dzieci z CZR mają trudności w
rozwoju języka, komunikacji, socjalizacji i w
rozwoju ruchowym. Przykładami CZR są:



autyzm wczesnodziecięcy



zespół Aspergera



zespół Retta



dziecięce zaburzenie dezintegracyjne

OBJAWY CAŁOŚCIOWYCH ZABURZEŃ ROZWOJU:

U dziecka z autyzmem:



nie występują lub występują bardzo znikome
interakcje z innymi osobami, w tym również z
rodzicami (np zaburzony kontakt wzrokowy,
fizyczny);



od początku bardzo wyraźnie zaburzona jest
komunikacja językowa;



występują stereotypie ruchowe, przywiązanie do
rytuałów, zainteresowanie światłami,
poruszającymi się przedmiotami lub częściami
obiektów;



obserwuje się brak tolerancji na hałas lub dużą
wrażliwość na dźwięki;

Objawy dziecka z zespołem Aspergera to:



mieszczący się w granicach normy lub wręcz
prawidłowy rozwój mowy, samodzielności,
rozwoju intelektualnego i ciekawości świata;



wyraźne trudności w interakcjach społecznych,
dotyczące a) zdobywania kolegów, b) dzielenia
się pomysłami, osiągnięciami czy radościami,
c) rozumienia i używania mimiki twarzy i języka
ciała, d) utrzymywania kontaktu wzrokowego;



zachowania stereotypowe (często dziwaczne)
lub/i ścisłe przestrzeganie rutyny;



bardzo intensywne zainteresowanie
wyizolowanymi dziedzinami wiedzy.

Charakterystyczne symptomy zespołu Retta to:



prawidłowy przebieg ciąży, porodu, okresu noworodkowego;



prawidłowy rozwój w pierwszych 5-18 miesiącach życia; prawidłowy
obwód głowy przy narodzinach



Po okresie normalnego rozwoju przez min. 5 miesięcy - obserwuje
się następujące objawy:



głowa dziecka nie rośnie w oczekiwanym tempie w okresie między 5
a 48 miesiącem życia;



następuje utrata wcześniej nabytych umiejętności posługiwania się
ręką (np sięganie i chwytanie przedmiotów) i rozwój stereotypowych
ruchów (np wykręcanie dłoni);



utrata umiejętności społecznych, takich jak uśmiechanie się i
utrzymywanie kontaktu wzrokowego (te zachowania mogą być
przywrócone w późniejszym okresie);



utrata zdolności do chodzenia i wykonywania innych
skoordynowanych ruchów;



znaczne zubożenie zdolności posługiwania się mową i rozumienia
mowy;



bardzo poważne opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym.

Symptomami dziecięcego zaburzenia

dezintegracyjnego mogą być:



prawidłowy rozwój w zakresie mowy, interakcji
społecznych, relacji, zabawy i zachowań adaptacyjnych
przynajmniej przez okres dwóch, a zwykle czterech lat;



poważna utrata umiejętności społecznych,
komunikacyjnych i adaptacyjnych w krótkim okresie
czasu (kilka miesięcy). Dzieci doświadczające zaburzeń
dezintegracyjnych mogą bez żadnej oczywistej
przyczyny lub choroby stać się lękowe, łatwo
wpadające w gniew, negatywistyczne, nieposłuszne,
dostawać ataków złości bez żadnego widocznego
powodu. Z czasem dochodzi u nich do zupełnego
zaniku mowy i rozumienia języka oraz do obniżenia
zdolności intelektualnych.



Zaburzenia dzieci i młodzieży mają wymiar
róznorodny i wieloaspektowy.



Nie istnieje żaden pojedynczy czynnik przyczynowy
wyjaśniający je oraz nie ma uniwersalnego podejścia
terapeutycznego, które byłoby skuteczne.



Świadomość społeczna prowadzi do poszerzania
zakresu badań i rozkwitu literatury w tym zakresie.



Dlatego im więcej wiemy na temat zaburzeń tego
wieku, sposobów radzenia sobie z nimi, przyczyn i
objawów tym lepiej rozumiemy na czym polagają
zaburzenia i mamy świadomość sposobów ich leczenia
i terapii.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ 