W 1201 roku zmarli Jarosław, którego dziedzinę przejął zbrojnie Mieszko dając początek księstwu opolskiemu^[32], i Bolesław I Wysoki, po którym władzę w księstwie śląskim przejął Henryk I Brodaty, założyciel tzw. dynastii Henryków Śląskich.

Wywód rodowodowy

4. Władysław II Wygnaniec
			2. Bolesław I Wysoki
5. Agnieszka Babenberg
									1. Henryk I Brodaty
			3. Krystyna

Henryk I

1190/1192

-Małżeństwo z Jadwigą, córką Bertolda III, hrabiego von Diessen-Andechs, księcia Meranii.

1201

-(7/8 XII) Śmierć Bolesława Wysokiego.

• Henryk przejmuje władzę w dzielnicy wrocławskiej i opolskiej.

-Opanowanie dzielnicy opolskiej przez Mieszka Laskonogiego.

1202

-Układ pokojowy z Mieszkiem Laskonogim.

• Henryk zrzeka się Opolszczyzny na rzecz Mieszka (z wyjątkiem terenów nad Stobrawą, z miejscowościami Olesno i Zarzyska, które Henryk odkupuje za cenę 1000 grzywien srebra).

-(25 XI) Papież Innocenty III zatwierdza układ pokojowy.

1207

-Zamiana grodu w Lubuszu na Kalisz z Władysławem Laskonogim.

1208

-Wydzielenie Kalisza Władysławowi Odonicowi.
-(25 XII) Zjazd z Władysławem Laskonogim i Władysławem Odonicem we Wracławiu.

1209

-(III) Konrad, margrabia Łużyc odbija Lubusz od Władysława Laskonogiego.

1210

-(6 V) Śmierć margrabiego Łużyc, Konrada.

• (VIII 1210/III 1211) Henryk zajmuje Ziemię Lubuską i część Dolnych Łużyc (z Gubinem).

-Starania Mieszka Plątonogiego w Rzymie o odnowienie senioratu.

• (9 VI) Papież Innocenty III wydaje bullę nakazującą przestrzeganie zasady senioratu (tzw. bulla Significavit nobis).

-(29 VII) Synod i zjazd książąt piastowskich w Borzykowej.

• Przywilej borzykowski dla Kościoła polskiego.

1217

-Zjazd z Leszkiem Białym i Władysławem Laskonogim w Dankowie.
-Złożenie u papieża Honoriusza III skargi na Władysława Odonica w sprawie zwrotu Kalisza.

1218

-Układ z Władysławem Laskonogim w Sądowlu.

• Henryk przekazuje Ziemię Lubuską Władysławowi .

-(9 V) Zatwierdzenie układu sądowelskiego przez papieża Honoriusza III.
-Ponowienie skargi u papieża o zwrot Kalisza.

1221/1223

-Lokacja Nysy na prawie flamandzkim.

ok. 1222

-Dopuszczenie do współrządów syna Henryka.

1222
-(lato/VIII) Wyprawa chrystianizacyjna do Prus.

• (5 VIII) Wiec w Lonyz.

• Odbudowanie grodu w Chełmnie i obsadzenie go śląską załogą.

1222/1223

-Zdobycie i odbudowanie zniszczonego zamku w Kwidzynie.

1223

-(lato) Kolejna wyprawa chrystianizacyjna do Prus.

• (6 VIII) Wiec w Wierdzelewie.

-Lokacja Ujazdu na prawie magdeburskim.

1223-1227

-Spór z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem o dziesięciny.

• (1225) Henryk składa skargę na biskupa do papieża Honoriusza III.

• (2 III 1226) Papież Honoriusz III wyznacza komisję rozjemczą.

• (1227) Ugoda Henryka z biskupem Wawrzyńcem.

  • Biskupstwo wrocławskie uzyskuje zgodę Henryka na obciążenie dziesięciną mieszkańców terenów leśnych, ludzi wolnych oraz dochodów książęcych z kopalni złota, w zamian za ustalenie niewysokich ryczałtów dla mieszkańców nowo lokowanych miejscowości.

1225

-(VII/16 VIII) Ponowna utrata Ziemi Lubuskiej przez Władysława Laskonogiego (na rzecz Ludwika turyńskiego).

• Władysław Odonic zajmuje część Ziemi Lubuskiej (tereny na północ od dolnej Warty i Odry).

-(VIII) Henryk wkracza zbrojnie do Krakowa (wspierany przez wojska Kazimierza I opolskiego).

• Odwrót Henryka z Małopolski (spowodowany najazdem Ludwika, landgrafa turyńskiego na Lubusz).

• Układ nad Dłubnią z Leszkiem Białym.

  • Henryk zrzeka się pretensji do Krakowa.

1227

-(XI) Wiec książąt piastowskich w Gąsawie.

• (23/24 XI) Leszek Biały zostaje zamordowany.

  • Uniezależnienie się Pomorza Gdańskiego od książąt polskich.

  • Zanik formalnych pozostałości pryncypatu.

• Henryk zostaje zraniony przez zamachowców.

1228

-(VIII) Przejęcie władzy namiestniczej w Krakowie z nadania Władysława Laskonogiego.
-(VI-VII) Nieudany najazd Konrada Mazowieckiego na ziemię krakowską.

• (VII) Zwycięstwa nad wojskami Konrada w bitwach pod Skałą, Wrocieryżem nad Mierzawą i Międzyborzem (k. Opoczna).

1229

-(zima/wiosna) Zjazd w Spytkowicach (k. Zatora).

• Henryk zostaje (podczas Mszy Św.) pojmany przez ludzi Konrada i uprowadzony do Płocka.

-Konrad zajmuje ziemię sandomierską.
-Do Płocka przybywa żona Henryka, Jadwiga.

• Uwolnienie Henryka (za cenę rezygnacji z pretensji do Krakowa).

  • Henryk wysyła do papieża Grzegorza IX prośbę o zwolnienie z przyrzeczeń złożonych w niewoli pod przymusem.

-Początek wojny o Ziemię Lubuską z Ludwikiem turyńskim.

1229/1230

-(13 V) Śmierć Kazimierza I opolskiego.

• Henryk wraz z księżną Wiolą, wdową po Kazimierzu obejmuje rządy opiekuńcze na Opolszczyźnie.

• Osadzenie Władysława Laskonogiego w Raciborzu.

1230

-(5 I) Układ z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem.

• Henryk zgadza się na przekazanie sądownictwa wyższego w dobrach biskupich w ręce wójtów (powoływanych przez biskupa), pod warunkiem zatwierdzania wyroków przez księcia.

-Papieskie zwolnienie z wymuszonej rezygnacji z pretensji do Krakowa.
-(IX) Odzyskanie Ziemi Lubuskiej.
-Lokacja Głubczyc na prawie magdeburskim.

ok. 1230

-Reforma monetarna.

• Wprowadzenie do obiegu nowych, dużych brakteatów o czterokrotnie większej zawartości srebra.

1231

-(wiosna) Henryk i Władysław najeżdżają na Wielkopolskę.

• (IV) Nieudane oblężenie Gniezna.

-(18 VIII lub 3 XI) Śmierć Władysława Laskonogiego.

• Henryk obejmuje tron krakowski.

-(IX-X) Wyprawa Konrada Mazowieckiego na ziemię krakowską.

• Udana obrona oblężonej Skały.

1232

-(jesień) Wyparcie Konrada z Małopolski.

• (31 X) Zjazd pokojowy w Skaryszewie.

  • Konrad uznaje prawa Henryka do Krakowa i zwraca ziemię sandomierską (bez kasztelanii żarnowskiej i skrzyńskiej).

-Przekazanie Sandomierza nieletniemu Bolesławowi.

1233

-(zima/wiosna) Pojmanie Bolesława i jego matki Grzymisławy przez Konrada.

• Odbicie jeńców z niewoli przez Klemensa z Ruszczy, dostojnika małopolskiego (działającego z polecenia Henryka).

-Lokacja Nowogrodu nad Kwisą na prawie magdeburskim.
-Henryk zostaje zaproszony na tron Wielkopolski przez możnych niechętnych Władysławowi Odonicowi i nadmiernemu uprzywilejowaniu kościoła poznańskiego.

• (VII/VIII) Nieudana wyprawa (wraz z synem Henrykiem) na Kalisz.

-(jesień) Ugoda z Konradem Mazowieckim w Chełmie.

przed 1234

-Koniec panowania Henryka w Dolnych Łużycach.

1234

-(wiosna) Początek wojny z Konradem Mazowieckim o Małopolskę.
-(lato) Wyprawa na Wielkopolskę.

• (22 IX) Władysław Odonic zrzeka się ziemi kaliskiej, rudzkiej, Śremu i Santoka na rzecz Henryka.

-Osadzenie siostrzeńca Dypolda III Borzywoja w Śremie.
-(VIII) Henryk zawiera ugodę z Konradem w Luchani (nad Wartą).

• Bolesław otrzymuje ziemię sandomierską i przekazuje kilka grodów Henrykowi.

-Powierzenie namiestnictwa w Wielkopolsce synowi Henrykowi.
-Początek sporu z biskupem wrocławskim Tomaszem I.
-Wiec książęcy w Czarnowąsach.
-Lokacja Oławy na prawie magdeburskim.
-(22 IX/zima) Wyprawa przeciwko Barnimowi pomorskiemu.

• Zdobycie kasztelanii cedyńskiej i kinieckiej.

1235

-(23 I/26 II) Wyprawa krzyżowa na Prusów.

• Zwycięstwo w bitwie nad Dzierzgonią.

-Henryk lokuje Racibórz na prawie magdeburskim.
-(22 VI) Oddanie syna Henryka pod opiekę papieża Grzegorza IX.
-(VI) Zatwierdzenie układu luchańskiego przez papieża Grzegorza IX.
-(26 VI) Papież Grzegorz IX zatwierdza układ pokojowy z Władysławem Odonicem.
-Wojna z Władysławem Odonicem.

• Utrata Śremu (wskutek zdrady części załogi).

  • Śmierć Dypolda III Borzywoja, siostrzeńca Henryka.

• Władysław Odonic odpiera najazd Henryka na Gniezno.

-Pouczenie miasta Halle w Saksonii dla Środy Śląskiej.

• Pojawia się nowe prawo miejskie w Polsce (prawo średzkie).

• Lokacja Środy Śląskiej na prawie średzkim.

1236

-(2 VII) Wiec w Dankowie.

• Henryk zatwierdza przynależność ziemi radomskiej do władztwa Konrada (?).

-Lokacja Krosna Odrzańskiego na prawie magdeburskim.

1236/1238

-Rozpoczęcie starań u cesarza Fryderyka II o koronę królewską dla Henryka.

1237

-(wiosna) Wojna z Władysławem Odonicem.

• Utrata grodu Pobzin.

• Zdobycie kasztelanii lądzkiej (z Kazimierzem).

-Na ziemiach polskich pojawia się nowe prawo miejskie (prawo lubeckie).

1238

-Biskup Tomasz I nakłada klątwę na Henryka.
-(19 III) Śmierć Henryka I Brodatego w Krośnie (Odrzańskim).

Henryk II

1216

-Małżeństwo z Anną, córką Przemysła Ottokara I, króla Czech.

1217-1218

-Udział w wyprawie krzyżowej króla węgierskiego Andrzeja II do Ziemi Świętej (?).

ok. 1222

-Henryk zostaje dopuszczony do współrządów przez ojca.

1228

-(lato) Nieudany najazd Konrada Mazowieckiego na ziemię krakowską.

• Zwycięstwa nad wojskami Konrada w bitwach pod Skałą, Wrocieryżem nad Mierzawą i Międzyborzem (k. Opoczna).

1229

-(zima/wiosna) Henryk Brodaty zostaje (podczas Mszy Św. na zjeździe w Spytkowicach) pojmany przez ludzi Konrada i uprowadzony do Płocka.
-Konrad zajmuje ziemię sandomierską.
-(lato) Odparcie ruskiego najazdu na Milicz.
-Początek wojny o Ziemię Lubuską z Ludwikiem turyńskim.

1230

-(IX) Zdobycie Ziemi Lubuskiej.

1232

-(31 X) Zjazd w Skaryszewie.

1233

-(VII/VIII) Nieudana wyprawa (wraz z ojcem Henrykiem) na Kalisz.

1234

-(lato) Wyprawa na Wielkopolskę.

• (22 IX) Władysław Odonic zrzeka się ziemi kaliskiej, rudzkiej, Śremu i Santoka na rzecz Henryka Brodatego.

-(VIII) Ugoda z Konradem w Luchani (nad Wartą).
-Henryk obejmuje władzę namiestniczą w Wielkopolsce z nadania ojca.
-(22 IX/zima) Wyprawa przeciwko Barnimowi pomorskiemu.

• Zdobycie kasztelanii cedyńskiej i kinieckiej.

1235

-(23 I/26 II) Wyprawa krzyżowa na Prusów.

• Zwycięstwo w bitwie nad Dzierzgonią.

-(22 VI) Bulla protekcyjna papieża Grzegorza IX.
-(26 VI) Papież Grzegorz IX zatwierdza układ pokojowy z Władysławem Odonicem.
-Wojna z Władysławem Odonicem.

• Utrata Śremu.

• Władysław Odonic odpiera najazd na Gniezno.

1236

-Sprowadzenie franciszkanów do Polski.

1236/1238

-Henryk Brodaty rozpoczyna starania u cesarza Fryderyka II o koronę królewską dla syna Henryka.

1237

-(wiosna) Wojna z Władysławem Odonicem.

• Utrata grodu Pobzin.

• Zdobycie kasztelanii lądzkiej.

1238

1. 19 III) Śmierć Henryka Brodatego.

• Henryk przejmuje władzę na Śląsku, w Wielkopolsce i Małopolsce.

• Mieszko Otyły obejmuje samodzielne rządy w księstwie opolsko-raciborskim.

• Henryk przekazuje ziemię kaliską i rudzką Wioli opolskiej i jej synowi Władysławowi.

-Zawarcie ugody z Władysławem Odonicem.
-Utrata Santoka na rzecz Brandenburgii.
-Barnim pomorski odbija kasztelanię cedyńską i kiniecką.

1239

-(lato) Udana obrona Lubusza przed najazdem Wilbranda, arcybiskupa magdeburskiego.
-Odebranie Santoka Brandenburgii.
-Małżeństwo córki Konstancji z Kazimierzem Konradowicem.

• (1239/16 VI 1241) Kazimierz obejmuje Ląd (wraz z okręgiem), jako posag swej żony Konstancji.

1241

• Oddziały tatarskie (mongolskie) najeżdżają ziemię sandomierską (władztwo Bolesława).

• Tatarzy zdobywają i plądrują Lublin (I), Zawichost (I) i Sandomierz (13 II).

• Wojska dowodzone przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza wkraczają na ziemię sandomierską.

• (13 II) Porażka wojsk krakowsko-sandomierskich pod Turskiem Wielkim.

  • Wojska tatarskie wycofują się do Sandomierza.

• (III) Ofensywa tatarska w kierunku Krakowa.

• Klęski wojsk polskich w bitwach pod Chmielnikiem (18 III) i Tarczkiem (19 III).

• (28 III) Zdobycie Krakowa przez Tatarów (bez walki).

• (IV) Udana obrona oblężonego zamku wrocławskiego.

• (9 IV) Porażka połączonych sił krakowsko-śląsko-wielkopolsko-opolskich (wspieranych przez oddziały zakonów krzyżowych: templariuszy, joannitów i Krzyżaków) pod Legnicą (spowodowana głównie ucieczką Mieszka z pola bitwy).

• Śmierć Henryka II Pobożnego (oraz jego kuzyna Bolesława Szepiołki) podczas bitwy.

• (9 IV/) Tatarzy podejmują (krótkotrwałe i bezskuteczne) oblężenie Legnicy.