wSEZiNS
Optymiści kontra pesymiści. Jak nasze nastawienie wpływa na relacje z otoczeniem.
Program przeznaczony dla uczniów klas gimnazjalnych.

Optymiści kontra pesymiści. Jak nasze nastawienie wpływa na relacje z otoczeniem. –

(tytuł programu)

program przeznaczony dla uczniów klas gimnazjalnych.

Autorzy i realizatorzy programu:	Kamila Nizioł, Dariusz Przekwas
Charakterystyka populacji osób, do których program jest adresowany:	Szkoła gimnazjalna, jest najtrudniejszym etapem edukacyjnym. Jej uczniowie to młodzież 13-16 letnia, która przechodzi w tym okresie skomplikowana fazę rozwojowa. Ten okres uznawany jest za najtrudniejszy dla współżycia z otoczeniem. Rodzi się własna osobowość wychowanka. Wśród młodzieży narasta pesymizm - szczególnie w odniesieniu do ich perspektyw życiowych. Towarzyszą temu procesowi liczne błędy np. mylenie intymności z zamknięciem w sobie, zastępowanie krytyki krytykanctwem, Identyfikowanie wolności z robieniem tego na co ma się ochotę. Do tego dokłada się charakterystyczna w okresie dojrzewania zmienność nastrojów i burza uczuć . Dorastający stają się drażliwi, niespokojni ruchowo. Dziewczęta często mają złe humory, są nadąsane, płaczliwe. Chłopcy bywają agresywni, miewają wybuchy złości. Zarówno dziewczęta jak i chłopców cechuje zmienność motywacji. Młodzież sprowadza się do wyszukiwania najbardziej katastroficznej z możliwych przyczyn niepowodzeń. Pesymizm szybko staje się typowym sposobem patrzenia naszych dzieci na świat. Osoby o nastawieniu pesymistycznym radzą sobie gorzej niż optymiści ponieważ częściej ulegają one depresji, uzyskują gorsze wyniki w szkole, w pracy i na boisku, niż można by oczekiwać, biorąc pod uwagę ich zdolności, ich zdrowie fizyczne pozostawia znacznie więcej do życzenia niż u optymistów. Najważniejszym zatem zadaniem rodziców i szkoły jest chronienie młodych ludzi przed przyjęciem tego "modnego" poglądu na otaczającą je rzeczywistość. A naszym celem jest wychowanie dzieci, by całe ich życie przepełnione było optymizmem. Rodzice, nauczyciele, opiekunowie i wychowawcy mogą nauczyć dzieci wiary w siebie, inicjatywy, zapału, życzliwości i dumy. A zatem, skoro jesteśmy dobrymi wychowawcami, a świat doby dzisiejszej jest lepszy niż kiedykolwiek dotąd miejscem dla młodych ludzi, to mamy zasadne powody spodziewać się, że ich życie będzie pod każdym względem lepsze niż kiedykolwiek. Czym jest optymizm? Zgodnie z powszechnym poglądem optymistą jest ten, kto uważa, że szklanka nie jest w połowie pusta, lecz napełniona, ze nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.
Opis programu
Cel główny:	-Celem tej lekcji jest poznanie swojego nastawienia i porównanie siebie z innymi osobami. Celem tej lekcji jest także nauczenie uczniów myślenia pozytywnego, które jest jednym ze sposobów walki ze stresem w grupie gimnazjalistów w klasach I - III
Cele szczegółowe:	- zapoznanie się z pojęciem optymista i pesymista - umiejętność odczytania i interpretowania swoich emocji - uświadomienie znaczenia pozytywnego myślenia
Czas trwania i miejsce realizacji:	3 tygodnie, 1 spotkania w tygodniowo po 3 godziny
Metody i techniki oddziaływań:	pogadanka, dyskusja, metoda „kwestionariusz zdań niedokończonych”, praca indywidualna i grupowa
Materiały i środki dydaktyczne niezbędne do realizacji programu:	kartka, długopis, tabelki dla określenia pesymizmu i optymizmu, kartki z problematycznymi sytuacjami do wzmacniania pozytywnego myślenia, filiżanki kasza, karty pracy, kłębek włóczki,arkusz papieru, magnetofon z nagraniem nastrojowej muzyki, sentencje,
Zakres współpracy z innymi podmiotami:	Psycholog, pedagog, wychowawca
Plan ramowy programu:	Spotkanie I. „Fajniej być optymistą” Powitanie. Zapoznanie z tematem warsztatów. Zapoznanie oraz omówienie z młodzieżą definicji: Optymizm - ( z łacińskiego optimus - najlepszy), to postawa człowieka wyrażająca się w dostrzeganiu przede wszystkim pozytywnych stron życia, przewidywania, że przyszłość przyniesie coś nowego i lepszego, w sposobie myślenia, że nigdy nie jest tak, aby wszystko było stracone, zawsze można bowiem znaleźć inne, lepsze wyjście z danej sytuacji. Pesymizm - skłonność do dostrzegania tylko ujemnych stron życia, do negatywnej oceny wydarzeń, negatywnych oczekiwań związanych z przyszłością. 1.Rozdajemy uczniom tabelki. W każdej z linii mają wybrać jedną z cyfr symbolizującą ich postawę. Należy być szczerym wobec siebie. Prosimy o unikanie cyfry 3. 2. Porównanie wyników w klasie i stworzenie listy klasowych optymistów i pesymistów. 3. Dyskusja o tym, w jaki sposób negatywne myślenie może wpływać na samopoczucie, podejmowanie decyzji i kontakty z innymi ludźmi. 4. Ćwiczenie powodujące zmianę sposobu myślenia. Dzielimy klasę na grupy 5- 6 osobowe. Każda z grup dostaje arkusz papieru (można go podpisać lub ozdobić). Rozdajemy uczniom małe paski papieru z ponumerowanymi sytuacjami problemowymi. Grupa ma zastanowić się, jaka powinna być pozytywna reakcja na ten problem. Jak skończą pasek z problemem wędruje do kolejnej grupy i tak dalej. Zadanie kończy się, gdy każda z grup dostanie kolejny raz to samo zadanie. 5. Zbieramy kartki z problemami. Odczytujemy głośno sytuację zamieszczoną na kartce, a poszczególne grupy odczytują swoje propozycje pozytywnych reakcji. PRZYKŁADOWE TEMATY SCENEK: a) Wraz z kolegami z klasy przygotowaliście gazetkę o tematyce ekologicznej. Osoba, która zleciła jej wykonanie spojrzała na waszą pracę obojętnie i powiedziała ...”dobrze”. Myśl negatywna: „Na pewno się nie podoba, pewnie jest mało oryginalna” Myśl pozytywna: b) W czasie przerwy widzisz dwie dziewczyny z innej klasy mówiące coś do siebie i uśmiechające się. Jedna z nich spogląda na Ciebie. Myśl negatywna: „ Śmieją się z mojej nowej fryzury”. Myśl pozytywna: c) Dostałeś/aś kolejny słaby stopień ze sprawdzianu z matematyki. Myśl negatywna: „Jestem tępa/tępy z matmy, na pewno będzie poprawka na koniec roku”. Myśl pozytywna: d) Zaproponowałeś/aś koleżance/koledze wspólne uczenie się do sprawdzianu i spotkałeś/aś się z odmową. Myśl negatywna: „Na pewno woli uczyć się z kimś zdolniejszym”. Myśl pozytywna: e) Zaprosiłeś/aś na urodziny koleżankę, którą bardzo lubisz. Niestety, nie przyszła. Myśl negatywna: „Widocznie nie zależy jej na mojej przyjaźni”. Myśl pozytywna: f) Spotkałeś na koncercie kolegę, machasz do niego ręką, a on nie reaguje na pozdrowienie i zaczyna z kimś rozmawiać. Myśl negatywna: „Na pewno się na mnie obraził”. Myśl pozytywna: g) Masz napisać ważne wypracowanie. Był tydzień czasu, ale ty zabrałeś się do pracy w ostatnim dniu terminu. Myśl negatywna: „Temat jest zbyt trudny i za mało mam czasu. Szkoda zabierać się do roboty”. Myśl pozytywna: h) Poznany niedawno kolega/koleżanka nie odpisuje na twoje e-maile i nie odpowiada na telefony. Myśl negatywna: „Nie zależy mu już na kontynuowaniu naszej znajomości”. Myśl pozytywna: Spotakanie II "Wartość i sens życia" Uczniowie wchodzą do klasy. Na stole leżą kartki z sentencjami o życiu. Każdy wybiera jedną kartkę i czyta. Po chwili nauczyciel włącza nastrojową, cichą muzykę. Prosi, aby uczniowie zamknęli oczy i w ciszy, nic nie mówiąc, przez chwilę pomyśleli o przeczytanej sentencji. Następnie każdy uczeń zapisuje swą myśl na kartce. Nauczyciel zbiera kartki, miesza je i głośno odczytuje ich treść. 2. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat: "Sens i cel ludzkiego życia". Uczniowie wypowiadają się. W dyskusji należy zwrócić uwagę na akceptowanie siebie i radowanie się życiem. W powszechnym zwyczaju ciągłego narzekania bardzo cenna jest umiejętność dostrzegania pozytywnych aspektów życia, jego sensu i wartości. Nie chodzi tu o tani optymizm, polegający na braku krytycyzmu, ale o nauczenie się cieszenia samym sobą i wydarzeniami dnia codziennego. Nawet w zwykłym, przeciętnym życiu mogą być realizowane wartości najcenniejsze: prawda, dobro, piękno, miłość, przyjaźń, a równocześnie doskonalona własna osobowość. Pogoda i radość życia daje spokój, mobilizuje do działania i zmieniania się oraz rozwoju tego, co w każdym człowieku najlepsze. Człowiek, który nie widzi ani w sobie, ani w życiu niczego pozytywnego, nie jest zdolny do rozwoju. 3. Nauczyciel pyta: "Dlaczego życie ludzkie jest cenne?" Każdy uczeń na kolorowej kartce układa krótką odpowiedź. Następnie przykleja ją na dużym arkuszu papieru w dowolnym miejscu. Powstaje w ten sposób z różnokolorowych kartek obraz - gazetka. Po skończonej pracy nauczyciel wiesza "gazetkę" na ścianie. Uczniowie czytają i dzielą się swoimi refleksjami. 4. Nauczyciel proponuje na koniec krótki relaks. Wykonaniu ćwiczenia może towarzyszyć nastrojowa muzyka (może to być też piosenka z repertuaru Edyty Geppert: "Kocham Cię życie"). Uczniowie stają w kręgu. Wybrany uczeń rzuca do kogoś kłębek włóczki, zostawiając koniec w ręku. Woła imię kolegi i mówi, co się jemu w nim podoba, albo, za co go lubi np.: "Kasia! - lubię to, że zawsze jesteś pogodna". Nauczyciel zwraca uwagę, żeby do każdego kłębek dotarł tylko raz. Spotkanie III „Ja w mojej klasie” 1. Powitanie. Część wstępna. Nauczyciel mówi o samopoczuciu i prosi uczniów o podzielenie się swoimi przemyśleniami między sobą. Uczniowie mówią o ważnych dla nich wydarzeniach w ostatnim czasie, określają swoje samopoczucie. Każdy określa swoją gotowość do zajęć – poziom energii. 2. Wprowadzenie do zajęć. Nauczyciel mówi o optymizmie, pozytywnym spojrzeniu na drugiego człowieka i na świat. Wskazuje również różnice między ludźmi, inne cechy charakteru, pewne umiejętności i talenty a także cechy wyglądu zewnętrznego, z których możemy być dumni. Nasza samoocena ma wpływ na to jak się zachowujemy, jakich wyborów dokonujemy. Pozytywne uwagi ze strony innych otaczających nas ludzi, a także pozytywne myślenie o sobie samych wzmacniają wiarę we własne możliwości. Na szacunek do siebie samego mają ogromny wpływ informacje zwrotne, jakie otrzymujemy od innych i dlatego tak istotna jest ciepła, pozytywna atmosfera panująca w grupie. 3. Część zasadnicza zajęć. ĆWICZENIE 1 – „Filiżanki” Uczestnicy otrzymują kubek oraz ryż. Nauczyciel odczytuje tekst: „Wyobraźmy sobie nasze poczucie własnej wartości jako kubek. Kiedy jesteśmy z siebie zadowoleni nasz kubek jest pełny. Kiedy jesteśmy niezadowoleni jest pusty. Nasz kubek może być napełniony przez innych ludzi, kiedy mówią o nas dobrze. Z kolei my możemy napełniać kubki innych, mówiąc dobrze o nich. Kubki opróżniają się jeżeli mówimy o innych rzeczy złe lub bolesne. Jeśli ciągle będziemy opróżniać kubki innych, nasze też nie będą napełnione. Kiedy mówimy komuś coś dobrego, ale sami w to nie wierzymy, nie napełniamy jego kubka. Człowiek ten słucha nas, ale do jego kubka nic nie wpada”. Przez chwilę rozmawiamy na temat tekstu. Następnie uczestnicy napełniają kubki innych osób, wypowiadając o nich pozytywne stwierdzenia i przesypując część zawartości swoich kubków. Dzielimy się refleksjami z udziału w tym ćwiczeniu: - Czy trudno jest mówić komplementy? - Czy wszyscy lubią słuchać komplementów? - Jakie uczucia towarzyszą nam, kiedy musimy powiedzieć coś niemiłego? - Co czuliście, kiedy napełniano wasze filiżanki? ĆWICZENIE 2 – „Dary czterech wróżek” Uczestnicy otrzymują kartę pracy przedstawiającą 4 wróżki. Do każdej z wróżek dochodzi „chmurka” wewnątrz której jest tekst niedokończonego zdania. Celem tego ćwiczenia jest rozwijanie własnych przymiotów. Każdy uzupełnia niedokończone zdania: - Dwie rzeczy, które mi się w sobie podobają to... - Wydaje mi się, że ludzie lubią mnie za... - Mój sukces... - Moje mocne strony i zalety to... Po ćwiczeniu dzielimy się własnymi odczuciami: - Czy zadanie to sprawiło nam trudności (jakiego rodzaju?) - Czy łatwo jest pisać, bądź mówić o sobie dobrze? - Czy masz problemy z szukaniem swoich dobrych stron? ĆWICZENIE 3 – „Dopakuj walizkę” Nauczyciel rozdaje uczniom kartę pracy – ilustrację walizki. Prosi uczniów, aby wewnątrz walizki wpisali jakąś swoja umiejętność czy cechę przydatną grupie. Po „spakowaniu” walizki uczniowie proszą kolegów z grupy o dopakowanie jej (dopisanie pozytywnej cechy przynoszącej korzyść grupie). Podają kartkę o jedną osobę dalej. Następna osoba wpisuje na kartce to, co lubi, szanuje bądź podziwia w jej właścicielu. Rozmowa na temat wrażeń i tego, co nam daje to ćwiczenie: - Jak się czujecie po tym ćwiczeniu? - Czy jakieś informacje zaskoczyły was? - Czego nowego dowiedzieliście się o sobie i innych? Nauczyciel kończy ćwiczenie słowami: „Z taką walizką pewniej i bezpieczniej jest wejść w życie”. ĆWICZENIE 4 – „Dolewaj do pełnego dzbana” Celem ćwiczenia jest zachęcenie do rozwijania mocnych stron własnej osobowości i wzmacnianie poczucia własnej wartości. Uczniowie otrzymują kartę pracy. Na karcie jest 6 dzbanów. Każdy dzban oznacza jedną zaletę (podpisać pod każdym z nich). Uczestnicy zamalowują taką część dzbana, który odzwierciedla stopień, w którym posiadają daną cechę. Rozmowa na temat, jakie działania mogliby podjąć, aby wszystkie dzbany były pełne. Uczniowie dzielą się refleksjami i odczuciami z tego ćwiczenia 4. Część podsumowująca. Uczniowie określają swoje samopoczucie po zajęciach. Mówią, co im sprawiało radość a co było dla nich trudne. Które z ćwiczeń szczególnie im się podobało. Na koniec podsumowują i oceniają lekcję wychowawczą symbolami lub punktami w skali 1 – 10.
Oczekiwane efekty:	Wzmocnienie pozytywnego myślenia oraz wiary, że wszystko jest miożliwe. Uświadomienie, że przeciwności losu, porażki, trudności, błędy – wszystko to jest doświadczeniem dającym mądrość życiową. To zdarzenia, które uczą i szlifują charakter. Uświadomienie wartości życia, jego kruchości, przemijania a jednocześnie rozumieć, że stanowi ono fundament wszystkich innych wartości,
Ewaluacja	1. Budzisz się rano i najczęściej czujesz się jak człowiek nieszczęśliwy. Myślisz sobie: "Znowu trzeba wstać i iść do szkoły - cały tydzień męczarni przede mną". Tak Nie 2. Zdarzyło ci się coś nieprzyjemnego. Wytrąca cię to z równowagi na resztę dnia, tracisz dobry humor i doskonale wiesz, że już nic dzisiaj nie poprawi ci nastroju. Tak Nie 3. Kiedy myślisz o sobie, to uważasz, że jesteś kimś wyjątkowym i wiele rzeczy ci się w życiu udaje. Tak Nie 4. Łatwo cię jest zarazić cię śmiechem. Śmiejesz się często i nawet nie musisz mieć specjalnego powodu. Tak Nie 5. Jesteś przekonany, że ludzie nie mają większego wpływu na to, co im się przydarza. Albo są "urodzeni w czepku", albo są pechowcami. Tak Nie 6. Gdy widzisz pół szklanki wody, myślisz: "Ta szklanka jest prawie pełna". Tak Nie 7. Nie rozumiesz ludzi. Męczy cię, że zawracają ci głowę swoimi problemami - przecież ciebie to zupełnie nie interesuje. Tak Nie 8. Przed tobą sprawdzian. Jak zwykle myślisz: "Na pewno nie zdam!", choć nie zawsze dostajesz jedynki. Tak Nie 9. Masz jakąś swoją pasję i poświęcasz jej dużo energii. Umiesz też znaleźć czas na to, co naprawdę ci odpowiada. Tak Nie 10. Najbardziej lubisz spędzać czas wśród ludzi. Więc czujesz się zagubiona, gdy musisz sama zapełnić swój wolny czas. Jesteś wtedy znudzona, nie wiesz co masz robić. Tak Nie 11. Lubisz raczej jasne kolory. Najchętniej czujesz się w przestronnych, jasnych wnętrzach. Tak Nie 12. Jesteś niecierpliwy i irytuje cię bezczynne wyczekiwanie. Tak Nie 13. Lubisz mówić o sobie i chętnie dzielisz się swoimi wrażeniami. Uważasz, że masz o czym powiadać, bo przydarza ci się wiele interesujących rzeczy. Tak Nie 14. Lubisz zwierzęta, umiesz o nie dbać i bawić się z nimi. Tak Nie 15. Chętnie rozmawiasz z rodzicami. Wiesz, że zawsze możesz zwrócić się przynajmniej do jednego z nich. Tak Nie 16. Lubisz taniec i często tańczysz, nawet bez okazji. Tak Nie 17. Irytuje cię, kiedy komuś z twoich znajomych się powodzi a ty masz kłopoty. Tak Nie 18. Kiedy jest ci źle, najczęściej chowasz się gdzieś w swoim pokoju i nie wychodzisz do ludzi. Dużo czasu zajmuje ci otrząśnięcie się z problemów. Tak Nie 19. Często zachowujesz się spontanicznie. Płaczesz na romantycznych filmach, śmiejesz się bez opamiętania, kiedy cię coś śmieszy. Tak Nie 20. Należysz do tych osób, które siebie lubią. Kiedy spoglądasz w lustro, jesteś raczej zadowolony. Myślisz: "Wszystko się uda!". Tak Nie
ZAŁĄCZNIKI

JESTEM
	TAK	RACZEJ TAK	NIE WIEM	RACZEJ NIE	NIE
odważny	5	4	3	2	1	tchórzliwy
pewny siebie	5	4	3	2	1	niepewny siebie
pracowity	5	4	3	2	1	leniwy
inteligentny	5	4	3	2	1	nieinteligentny
uprzejmy	5	4	3	2	1	nieuprzejmy
wesoły	5	4	3	2	1	smutny
silny	5	4	3	2	1	słaby
wytrwały	5	4	3	2	1	niewytrwały
koleżeński	5	4	3	2	1	niekoleżeński
stanowczy	5	4	3	2	1	uległy
Suma						=

Podsumowanie testu.

Liczba wyników: 21-35 pesymista; 0-20 skrajny pesymista; powyżej 35 optymista; 40-50 skrajny optymista

SENTENCJE O ŻYCIU:

Życie jest wytrwałym dążeniem do czegoś nowego, lepszego, wspanialszego. (Krystyna Ostrowska)

Żyć, to przekształcać siebie w dzieło sztuki. (Fiodor Dostojewski)

Sens życia polega na tym, aby cieszyć się z niego i czynić go piękniejszym dla każdej ludzkiej istoty. (Dawid ben Gurion)

Kiedy zastanawiamy się nad swoim życiem, to właściwie sam fakt, że żyjemy, powinien nas najbardziej zadziwić

PSYCHOTECHNIKA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 2013/2014