Szkoła frankfurcka-potoczna nazwa w literaturze przedmiotu filozofii i socjologii grupy pracowników frankfurckiego Instytutu Badań Społecznych istniejącego w latach 1923–1933 na tamtejszym uniwersytecie, a od 1933 roku kolejno przy paryskiej École normale supérieure i nowojorskim Columbia University i od 1949 ponownie we Frankfurcie nad Menem.

Fundatorami Frankfurckiej Szkoły Badań Społecznych byli lewicujący niemiecko-żydowscy intelektualiści wywodzący się ze średnich i wyższych klas społeczeństwa niemieckiego. Pierwszym dyrektorem Instytutu był Karl Grünberg, profesor ekonomii politycznej, który wprowadził marksizm jako powszechnie obowiązującą metodologię szkoły frankfurckiej. W 1930 roku stanowisko dyrektora Instytutu objął Max Horkheimer, który zasadniczo zmienił kierunek jego badań. Od tego momentu zaczyna się zasadniczy rozwój szkoły frankfurckiej, który skupiony był na kompleksowych analizach społeczeństwa kapitalistycznego z udziałem ekonomistów, filozofów, psychologów. Celem szkoły było rozwinięcie krytycznej teorii dotyczącej społecznych sprzeczności nowoczesnego kapitalizmu.

Okresy;

1. Okres europejski (1923–1938): w tym okresie pojawia się termin Teorii Krytycznej

2. Okres amerykański (1939–1949): ten okres rozwoju szkoły frankfurckiej charakteryzuje ścisła współpraca Horkheimera i Adorno; współpraca ta zaowocowała powstaniem książki „Dialektyka oświecenia”, w której za wszelkie zło we współczesnym społeczeństwie autorzy obarczyli „ducha oświecenia”; oświecenie jest tutaj utożsamiane z procesem racjonalizacji, który doprowadził do wytworzenia społecznych mechanizmów władzy i kontroli (panopcyzm)

3. Okres zachodnioeuropejski (lata 60. XX wieku): w tym okresie najważniejszy był dorobek i wkład naukowy Adorna i Marcuse

szkoła zajęła się krytyką Oświecenia: Oświeceniowe obietnice – wiara w rozwój naukowy i racjonalność, rozwinięcie idei ludzkiej wolności – przemieniły się w koszmar, w zastosowanie nauki i racjonalności do tłumienia wolności. Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej stała się źródłem inspiracji dla wielu wpływowych ruchów intelektualnych i społecznych końca XX wieku. Oprócz tego w ogromnym stopniu przyczyniła się do rozwoju interdyscyplinarnych badań nad kulturą masową. Do wejściowych dokonań należy program badań społecznych, zwany też programem interdyscyplinarnego materializmu bądź też materialistyczną teorią społeczeństwa. Badania te były sformułowane w początku istnienia Instytutu Badań Społecznych, jeszcze pod kierownictwem Carla Grünberga. Instytut skupiał swe zainteresowania na ruchu robotniczym i dziejach socjalizmu. Ważnym przedmiotem analizy było wyjaśnienie dlaczego nie doszło do rewolucji w tej grupie społecznejInstytut głównie skupiał się na badaniach empirycznych. Pierwszym zrealizowanym projektem było badanie świadomości politycznej społeczeństwa zachodnioniemieckiego. Stosując psychoanalityczną metodę dyskusji okazało się, że Niemcy są nacjonalistami i mają skłonności faszystowskie.

Główni przedstawiciele szkoły frankfurckiej to:

• Theodor Adorno

• Max Horkheimer

• Walter Benjamin

• Herbert Marcuse

• Leo Löwenthal

• Franz Leopold Neumann

• Friedrich Pollock

• Erich Fromm

• Jürgen Habermas

• Alfred Schmidt

Poglądy przedstawicieli szkoły frankfurckiej nie tworzyły zwartego systemu, ich osią była ukształtowana m.in. przez M. Horkheimera tzw. Krytyczna Teoria, skierowana przeciw wszelkim autorytaryzmom, przeciw uniformizacji społeczeństwa tak w kapitalizmie, jak w komunizmie, przeciw technokratycznemu stylowi życia i kulturze masowej, przede wszystkim zaś przeciw swoistemu dziedzictwu pozytywizmu - zdominowanemu przez logikę uogólnień "rozumowi instrumentalnemu", który miało zastąpić zespolone z życiem myślenie indywidualistyczne. Charakterystyczną postać takiego myślenia stanowiła rozwijana przez Th.W. Adorno dialektyka negatywna - metoda poznania poprzez ustawiczną negację, wątpienie i ciągłe poszukiwanie różnic decydujących o jednostkowości i specyfice zjawisk i rzeczy.

Nowa lewica – ruch społeczno-polityczny powstały po 1964 roku. Jego głównym ideologiem był Herbert Marcuse. Termin Nowa lewica (New left) został spopularyzowany przez amerykańskiego socjologa C. Wright Millsa w 1960 roku^.Rozwijał się on szczególnie w środowiskach akademickich i intelektualnych. Jego powstanie wiązało się z protestami przeciwko zatruciu środowiska, wojnom i zbrojeniom atomowym, nawoływała do ograniczenia konsumpcjonizmu i autorytarnych tendencji państwa. Ruch czerpie z filozofii anarchistów (Michaił Bakunin) jak i marksistów (Herbert Marcuse). Za "ojca" nowej lewicy często uważany jest niemiecko-amerykański socjolog Herbert Marcuse. Marcuse odrzucał teorię walki klas i marksistowską troskę o prawa pracownicze. Zgodnie z filozofią głoszoną przez Leszka Kołakowskiego deklarował "wszystkie kwestie egzystencji materialnej zostały rozwiązane, polecenia i zakazy moralne nie są już istotne". Uważał erotyczną realizację człowieka jako prawdziwą metodą wyzwolenia ludzkości, czym wpłynął na poglądy Jerry'ego Rubina i Youth International Party^[2]. Inny działacz Nowej Lewicy, Ernst Bloch, wierzył że socjalizm może być środkiem realizacji dla wszystkich ludzi, co uważał za "osiągnięcie nieśmiertelności i stworzenie Boga.

Ruchy nowolewicowe mają charakter kontestacyjny - kontestują wartości autorytetów, instytucji, kościołów (ruch tzw. księży kontestatorów), odrzucano konsumpcyjny i przemysłowy model społeczny który uznany został za opresyjny i budujący ograniczenia. Nowa lewica nigdy nie utworzyła jednolitej, spójnej koncepcji ideowej - była zbiorem poglądów zaczerpniętych z idei takich jak trockizm, anarchizm, maoizm, marksizm, liberalizm, egzystencjalizm i poglądów różnych religii. Wszystkie ruchy nowej lewicy odrzucały założenia “starej lewicy” a więc socjaldemokracji i marksizm-leninizmu. Hasłem ideowym nowej lewicy było 3 x M (Marks, Mao, Marcuse)

Krytyce poddano Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich co zbliżone było do ruchów trockistowskich. Według Herberta Marcusa izolacja ZSRR zmusiła Włodzimierza Lenina do uprzemysłowienia kraju i dostosowania gospodarki ZSRR do wymogów konkurencji z krajami kapitalistycznym

Czerwone Brygady (wł. Brigate Rosse) – włoskie ugrupowanie terrorystyczne, wzorujące się na marksizmie, chińskiej rewolucji kulturalnej i walce rewolucyjnych oddziałów partyzanckich, utworzone 20 października 1970 przez Renato Curcio i jego żonę Margherite Cagol oraz Franco Triano, Giorgio Semeria i Corado Simoni, przekonanych, że jedynie walka zbrojna i przemoc umożliwią szybkie obalenie ustroju kapitalistycznego

Dobrze zakonspirowana, piramidalna struktura organizacji czyniła z Czerwonych Brygad formację bardzo trudną do wykrycia i bardzo sprawną. Członkowie zorganizowali wiele akcji sabotażowych w fabrykach, przeprowadzili również wiele ataków i zamachów wymierzonych w służby policyjne, więzienia i koszary, twierdząc, że były skierowane przeciw symbolom państwa represyjnego i symbolom nierówności. Czerwone Brygady atakowały również dziennikarzy, urzędników, prawników, członków związków zawodowych i partii politycznych. Atakowane były również partie lewicowe i komunistyczne, którym członkowie ugrupowania zarzucali zdradę ideałów rewolucji

W 1978 Czerwone Brygady porwały, a następnie zamordowały Aldo Moro, byłego pięciokrotnego premiera Włoch. Organizacja dokonała także porwania szefa dowództwa wojsk lądowych NATO na południową Europę gen. Jamesa Doziera, który jednak został uwolniony przez włoską policję, przez jej antyterrorystyczny wydział Nucleo Operativo Centrale di Sicurezza. Rozłam grupy w 1984 i aresztowania na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. doprowadziły do rozbicia struktur Czerwonych Brygad.

W styczniu 2010 roku, pod zarzutem próby reaktywacji Czerwonych Brygad, aresztowano Manolo Morlacchi’ego (syn współzałożyciela organizacji terrorystycznej) oraz Costantino Virgilio^.Symbolem Czerwonych Brygad była pięcioramienna gwiazda i karabin maszynowy. Głównym celem Czerwonych Brygad było rozbicie państwa włoskiego oraz stworzenie podstaw do rewolucji proletariatu. 1971–1972 ataki były wymierzone w policję służby więzienne, wojsko i sfery finansowo-przemysłowe. Od 1974 zmienono taktykę i przeprowadzono "atak w serce państwa" (działania m.in. przeciw sędziom prokuratorom i politykom). Do najbardziej znanych akcji Czerwonych Brygad zalicza się porwanie amerykańskiego oficera NATO, generała brygadiera J. Doziera (uwolnionego po 42 dniach); porwanie w marcu 1978 i zamordowanie w maju 1978 premiera Włoch A. Moro. Czerwone Brygady składały się z 400-500 stałych członków, ok. 1000 czasowych współpracowników oraz kilku tys. zwolenników, którzy dostarczali organizacji funduszy, schronienia itp. Główne działania organizacja przeprowadzała w kwadracie Mediolan, Turyn, Genua, Rzym. Terroryści podejmowali współpracę z innymi mniejszymi lewackimi ugrupowaniami m.in. ze Zbrojnymi Komórkami Proletariackimi (NAP), Pierwszą Linią (PL). Działanie policji w latach 70. doprowadziło do aresztowania kilkuset domniemanych terrorystów m.in. w 1974 R. Curcio, który zbiegł w 1975, ponownie aresztowany w 1976. Dopiero akcje policji przeprowadzone na przełomie lat 70. i 80. doprowadziły do ostatecznego rozbicia struktur Czerwonych Brygad. Do 1980 terroryści tej organizacji zamordowali 55 osób.

Frakcja Czerwonej Armii (niem. Rote Armee Fraktion, w skrócie RAF), zwana też Grupą Baader-Meinhof – zachodnioniemiecka skrajnie lewicowa organizacja terrorystyczna, ideologicznie odwołująca się do maoizmu, marksizmu i nowej lewicy. Sama grupa określała się jako antyimperialistyczna grupa miejskiej partyzantki zaangażowanej w zbrojny opór wobec rządu, który oskarżała o wdrażanie modelu państwa faszystowskiegoego

Działała od początku lat 70. do 1998 roku, kiedy to ogłosiła swoje samorozwiązanie

Logo RAF, składa się z czerwonej gwiazdy oraz pistoletu maszynowego MP5.

Grupa wyrosła z fali niepokojów młodzieżowo-studenckich, które miały miejsce w całej Europie. Członkowie RAF kwestionowali powierzchownie rozliczoną narodowosocjalistyczną przeszłość Niemiec, amerykański imperializm (Wojna w Wietnamie) oraz skostniałe, autorytarne struktury społeczne.

RAF dążyła do obalenia systemu kapitalistycznego w Republice Federalnej Niemiec oraz aktywnego wsparcia ruchów narodowowyzwoleńczych w Trzecim Świecie. Podstaw teoretycznych dostarczyły jej m.in. pisma Mao Zedonga, „Mini-podręcznik partyzanta miejskiego” Carlosa Marighelli oraz „Wyklęty lud ziemi” Algierczyka Frantza Fannona. Ideologicznie i praktycznie RAF wyrosła w bliskich związkach z tzw. młodzieżową Opozycją Pozaparlamentarną, której liderem był Rudi Dutschke oraz kontrkulturową Komuną I.

Działalność grupy wspierała wschodnioniemiecka Stasi. Fundusze zdobywała z napadów na banki, a broń i fałszywe dokumenty dzięki kontaktom w świecie przestępczym oraz kradzieżom. RAF blisko współpracowała też z innymi organizacjami terrorystycznymi, np. Ludowym Frontem Wyzwolenia Palestyny.

Liczba aktywnych członków stanowiących ścisły trzon organizacji wynosiła w sumie w latach 1970–1990 około 60–80 osób. W ciągu ponad 20 lat istnienia jej członkowie dokonali 34 zabójstw politycznych. Śmierć poniosło również 27 członków i zwolenników RAF.

Jesienią 1977 doprowadzili do poważnego kryzysu państwa.

Do wydarzeń które popchnęły członków grupy do sięgnięcia po przemoc zalicza się m.in. próba zabójstwa Rudiego Dutschke przez prawicowego zamachowca Josepha Bachmana w 1968 r. oraz rozbicie przez zachodnioniemiecką policję demonstracji przeciwko wizycie w Berlinie Zachodnim dyktatora Iranu szacha Rezy Pahlawiego. W trakcie tych zajść policja śmiertelnie postrzeliła młodego studenta Benno Ohnesorga w 1967 r.

Pierwszą zbrojną akcją organizacji było uwolnienie 14 maja 1970 z więzienia Andreasa Baadera przez grupę kierowaną przez Ulrike Meinhof. Po tym organizację nazywano początkowo Grupą Baader-Meinhof. Po szkoleniu w Palestynie przywódcy grupy powrócili do RFN i podjęli dalszą działalność zbrojną, wtedy też pojawiła się nazwa RAF i manifest programowy organizacji. Grupa ta określała się jako komunistyczna, antyimperialistyczna guerilla miejska na wzór latynoamerykański i cześć niemieckiego ruchu rewolucyjnego.

Na skutek intensywnych działań policji, przywódcy grupy: Baader, Meinhof, Gudrun Ensslin, Holger Meins i Jan-Carl Raspe zostali schwytani w czerwcu 1972, co zakończyło pierwszy etap działalności RAF. Ich proces rozpoczął się w Stammheim 21 maja 1975 i zakończył 28 kwietnia 1977 skazaniem trzech pozostających przy życiu liderów za morderstwa i inne zarzuty na kary dożywotniego więzienia. Ulrike Meinhof popełniła samobójstwo w celi w 1976 (motywy samobójstwa nie są do końca jasne).

2generacja;

24 kwietnia 1975 RAF zaczął okupację ambasady RFN w Sztokholmie. Dwoje zakładników zginęło, gdy kanclerz RFN, Helmut Schmidt odmówił spełnienia żądań terrorystów. Jeden z terrorystów, Ulrich Wessel, zginął, gdy podłożone materiały wybuchowe niespodziewanie detonowały, a drugi Siegfried Hausner został ciężko ranny i zmarł 5 maja po przewiezieniu do więzienia Stammheim.

Po aresztowaniu liderów i rozpoczęciu ich procesu podjęło działalność terrorystyczną tzw. druga generacja RAF, której postulaty ogniskowały się głównie wokół uwolnienia uwięzionych członków. Działania RAF w 1977 doprowadziły do poważnego kryzysu państwowego, nazywanego Niemiecką Jesienią (Deutscher Herbst). Pozostający na wolności terroryści: Christian Klar, Knut Folkerts, Günter Sonnenberg i Brigitte Mohnhaupt zamordowali nadzorującego śledztwo w sprawie liderów prokuratora Bubacka. Wkrótce w ramach tzw. Offensive 77 porywali i mordowali przedstawicieli niemieckiego biznesu. Został wówczas porwany, a następnie zgładzony prezydent Niemieckiego Związku Pracodawców Hanns Martin Schleyer, a także prezes Dresdner Bank Jürgen Ponto.

Zamachowcy zostali schwytani w latach 80. XX wieku i skazani na wieloletnie więzienia. Większość z nich zakończyła odbywanie wyroków przedterminowo w latach 90. Przebywający w więzieniu Christian Klar w styczniu 2007 roku napisał przesłanie do uczestników konferencji ku czci Róży Luksemburg.

RAF znalazła wsparcie u terrorystów palestyńskich, którzy porwali niemiecki samolot pasażerski, odbity przez jednostkę antyterrorystyczną GSG 9 18 października 1977 w Mogadiszu. W trakcie tych wydarzeń (w nocy z 17 na 18 października) przywódcy grupy popełnili samobójstwa w więzieniu, przy czym Baader został znaleziony zastrzelony.

W 1978 roku część grupy (Brigitte Mohnhaupt, Peter Boock, Rolf Wagner, Sieglinde Hoffmann) miała być ukrywana w Polsce na Mazurach w ośrodkach SB, dokąd dotarła przez Jugosławię. Pobyt, w trakcie którego grupa przechodziła szkolenie wraz z terrorystami z krajów arabskich, miał zapewnić im bezpieczeństwo w trakcie szczególnie intensywnych poszukiwań przez policję niemiecką^[4].

3 gereracja;

Po ich śmierci RAF zmienił metody i cele. Pojawiła się tzw. trzecia generacja RAF. Po zjednoczeniu Niemiec władze ogłosiły rozbicie grupy, lecz dochodziło nadal do sporadycznych ataków. 20 kwietnia 1998 RAF oficjalnie ogłosiła samorozwiązanie.