Blokery receptora b - adrenergicznego

Definicja

• b - blokery wiążą się wybiórczo z receptorami adrenergicznymi b, wywołując kompetycyjny i odwracalny antagonizm względem efektów oddziaływań bodźców adrenergicznych na różne narządy

UWAGA:

• b- blokery mają stosunkowo mały wpływ na częstotliwość rytmu i kurczliwość serca u osoby będącej w spoczynku, ale:

• Zwalniają rytm serca

• itp.)

Klasyfikacja b- blokerów

• Podział pierwszy

• Czyści agoniści – posiadają powinowactwo do receptora bez aktywności wewnętrznej

• Częściowi agoniści = agoantagoniści – posiadają słabe właściwości sympatykomimetyczne

Klasyfikacja b- blokerów

• Podział drugi

• Niewybiórcze – wykazują podobne powinowactwo do rec. b1 i b2

Propranolol, Timolol

• Kardiowybiórcze – działają wybiórczo na rec. b1

Metoprolol, Bisoprolol, Acebutolol, betaksolol

• Wybiórczy antagoniści rec. b2 – nie mają istotnego znaczenie w klinice

Wybiórczość do rec. b1

• Nebiwalol > Bisoprolol > Atenolol > Metoprolol > Acebutolol

Siła działania sympatykomimetycznego

• Pindolol > Alprenolol > Oksprenolol > Acebutolol

Leki niewybiórcze bez działania wewnętrznego

• Minusy

• Mogą wywoływać skurcz oskrzeli i naczyń krwionośnych

• ­ LDL, TG,¯ HDL

• Nasilają hipoglikemię i bradykardię

• Plusy

• W większym stopniu blokują działanie amin katecholowych à skuteczne w prewencji pierwotnej i wtórnej zawału serca

• Skuteczniej znoszą drżenie mięśni wywołane sympatykomimetykami

Działanie sympatykomimetyczne

• Nawet niewielkie działanie sympatykomimetyczne zapobiega wpływowi na metabolizm glukozy i nie nasila skurczu oskrzeli, natomiast leki kardiowybiórcze w żadnym stopniu nie wpływają na metabolizm

• Leki pozbawione działania sympatykomimetycznego są przeciwwskazane u chorych z niewydolnością krążenia (silne działanie (-) inotropowe i ¯ oporu obwodowego)

• Leki pozbawione działania sympatykomimetycznego są wskazane w stanach wymagających ¯ nadmiernego napięcia ikładu współczulnego (np. nadczynność tarczycy)

Działanie błonowe b - blokerów

• Działanie stabilizujące na błony komórkowe, poprzez hamowanie funkcji kanałów jonowych, w czym przypominają środki miejscowo znieczulające

• Propranolol

• Oksprenolol

• Alprenolol

• Praktolol (kardiowybiórczy)

Od tego działania zależeć mogą działania niepożądane:

osłabienie inotropizmu serca

osłabienie przewodnictwa

Leki lipofilne

• Metoprolol

• Propranolol

• Tymolol

Wchłaniają się szybko z p. pokarmowego

Duży efekt pierwszego przejścia

Biodostępność – 20-30%

Okres póltrwania – 1-5 h

Łatwo wnikają do OUN

Mogą się kumulować u chorych ze zmniejszonym przepływem wątrobowym

Leki hydrofilne

• Atenolol

• Esmolol

Wchłaniają się niecałkowicie z p. pokarmowego i są wydalane przez nerki w stanie niezmienionym

Okres półtrwania – 6-24h

Znikome przechodzenie przez barierę krew-mózg

Uwaga u pacjentów ze zmniejszonym przepływem nerkowym (osoby w podeszłym wieku,
z niewydolnością nerek)

Leki o zrównoważonym klirensie

• Bisoprolol

Niewielki efekt pierwszego przejścia

Przenika do OUN

Wydalany po 50% przez nerki i wątrobę

Mechanizm działania b - blokerów

• Blokowanie rec. b1:

• Inotropowo (-)

• Dromotropowo (-)

• Tonotropowo (-)

• Chronotropowo (-)

Mechanizm działania b - blokerów

• Działanie przeciw nadciśnieniowe

¯ rzutu serca

¯ uwalniania reniny i A II

blokowanie presyaptycznych rec. a, które nasilają uwalnianie NA z zakończeń nerwów współczulnych i ¯ ośrodkową aktywność naczynioruchową

Mechanizm działania b - blokerów

• Działanie przeciw niedokrwienne

¯ zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen

¯ kurczliwość mięśnia sercowego

¯ skurczowego ciśnienia skurczowego

Mechanizm działania b - blokerów

• Blokowanie rec. b2:

• Zwiększenie oporu obwodowego

• Skurcz oskrzeli

• Działanie metaboliczne

• Zmniejszenie wydzielania insuliny

• Nietolerancja glukozy

• Zaburzenia gospodarki lipidowej (zmniejszenie lipolizy)

Mechanizm działania b - blokerów

• Blokowanie rec. b1 w nerkach:

¯ uwalniania reniny i aktywacji ukladu RAA

• Poprawa budowy i czynności lewej komory przez zmniejszenie jej rozmiaru i zwiększenie frakcji wyrzutowej

Mechanizm działania b - blokerów

• Wpływ antyarytmiczny

zwolniony rytm serca

zwolnienie przewodzenia

wydłużenie okresu refrakcji węzła AV

zmniejszenie napędu współczulnego

Działania niepożądane

• Skutki sercowo – naczyniowe

bradykardia

blok AV

skurcz naczyń obwodowych (obj. Reynauda) – ochlodzenie kończyn, nasilenie obj. chorobowych u pacjentów ze zmianami w naczyniach

Skutki te są slabsze w przypadku leków wykazujących dzialanie naczyniorozszerzające oraz b1 - selektywnych

Działania niepożądane

• Skutki metaboliczne

tłumienie objawów hipoglikemii (nieselektywne), takich jak tachykardia, czy drżenie

• Skutki płucne

zwiększenie oporów w drogach oddechowych à napad astmy oskrzelowej

Działania niepożądane

• Skutki ośrodkowe

zmęczenie

ból głowy

zaburzenia snu (bezsenność/żywe sny)

depresja

• Zaburzenia seksualne

wywołanie lub nasilanie impotencji

utrata libido

UWAGA:

• Nagle odstawienie beta-blokerów może powodować wystąpienie objawów z odbicia:

• Nadciśnienie tętnicze

• Zaburzenia rytmu serca

• Zaostrzenie dlawicy piersiowej

Związane jest to ze zwiększeniem liczby receptorów b w czasie przewleklego leczenia lekami b-adrenolitycznymi

Wskazania

• Choroba niedokrwienna serca

• Nadciśnienie tętnicze

• Krążenie hiperkinetyczne

• Zaburzenia rytmu wywołane nadpobudliwością

• Kardiomiopatia przerostowa/zastoinowa

• Zespoły abstynencyjne

• Stres (przedegzaminacyjny, trema)

• Jaskra

Propranolol

• Amp. 0.001, 0.005

• Tabl. 0.01, 0.04

• Nawracające krwawienia z żylaków przełyku

• Nerwice lękowe, abstynencj alkoholowa, migrena

• Zespół abstynencyjny (tachykardia, dreszcze, niepokój, zaburzenia rytmu)

• Niewydolność serca (ale w połączeniu z glikozydami naparstnicy)

• Nadczynność tarczycy

Praktolol

• Po dłuższym stosowaniu może wystąpić zespół oczno – śluzówkowo – skórny

• Stan zapalny śluzówek

• Zmniejszenie wydzielania łez

• Bliznowacenie spojówek

• Uszkodzenie rogówki

Włókniejące zapalenie błon surowiczych

Interakcje b - blokerów z lekami nasercowymi

• Glikozydy nasercowe (chrono- i dromotropowo (-))

• Chinidyna (chronotropowo (-))

• Werapamil (dromotropowo (-))

• Leki hipoglikemizująceZmniejszają siłę skurczówJeśli układ nerwowy współczulny jest pobudzony (wysiłek fizyczny, stres

10