Ocena ryzyka zawodowego
operatora rozściełacza masy asfaltowej

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
1	2	3	4
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Możliwość zapalenia się wykorzystywanych łatwopalnych materiałów (pożar).	Masy asfaltowe, paliwo oraz środki antyadhezyjne, zwłaszcza w przypadku zbliżania się z otwartym źródłem ognia do napełnianych zbiorników ze środkiem antyadhezyjnym, paliwem.	Najczęściej dochodzi do poparzeń i zatrucia dymami pożarowymi (zwłaszcza tlenek węgla i produkty spalania mas asfaltowych i środków antyadhezyjnych), w skrajnych przypadkach do śmierci poszkodowanego.
2.	Wysoka temperatura powierzchni.	Gorące elementy silnika (prace konserwacyjne), mieszanka asfaltowa, której temperatura robocza wynosi 140–180°C.	Oparzenia I i II stopnia skóry, najczęściej rąk, ale także ciężkie uszkodzenia ciała w wyniku poparzenia.
3.	Ruch pojazdów.	Poruszające się po placu budowy pojazdy. Dotyczy to zarówno pojazdów mechanicznych obsługiwanych przez osoby wykonujące prace na placu budowy, jak i samochodów osobowych i ciężarowych obsługiwanych przez uczestników ruchu tych pasów drogi, które nie zostały wyłączone z ruchu.	Stłuczenia, skaleczenia, ale także ciężkie uszkodzenia ciała (złamania, zmiażdżenia, obrażenia organów wewnętrznych) lub nawet śmierć.
4.	Niestabilne przedmioty umieszczone na tym samym poziomie.	Zagrożenie przez ciężki ładunek. Rozściełacz może przewrócić się na nierównym terenie placu budowy podczas wykonywania prac konserwacyjnych.	Stłuczenia i ciężkie urazy ciała (np. zmiażdżenia). Obrażenie ze skutkiem śmiertelnym.
5.	Położenie stanowiska pracy na poziomie wyższym od otaczającego terenu, zagrażające upadkiem z wysokości.	Zabrudzone schody wejścia do kabiny. Niesprawne lub zdemontowane uchwyty.	Urazy ciała (zwłaszcza stłuczenia, złamania i zwichnięcia) szczególnie kończyn oraz szczególnie niebezpieczne urazy głowy.
6.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie – poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne i śliskie drogi komunikacyjne na placu budowy. Bałagan.	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała i niebezpieczne urazy głowy.
7.	Wystające elementy.	Elementy konstrukcyjne rozściełacza do masy asfaltowej, zwłaszcza przy wejściach do kabiny operatora, elementy oznakowania i wygrodzenia terenu (słupki, płotki, itp.).	Uderzenia o wystające elementy powodujące urazy ciała (stłuczenia) – szczególnie kończyn i głowy.
8.	Ostre i szorstkie krawędzie.	Elementy konstrukcyjne rozściełacza.	Urazy najczęściej dłoni (zwłaszcza otarcia i zakłucia).
9.	Ruchome elementy maszyny.	Ruchome elementy silnika, pokrywa silnika, klapa serwisowa silnika (prace konserwacyjne). Elementy ślimakowe przeznaczone do transportu mieszanki asfaltowej.	Urazy ciała, szczególnie dłoni (najczęściej skaleczenia, zerwania paznokci, zmiażdżenia, a nawet amputacja urazowa palców).
10.	Używanie narzędzi ręcznych.	Wykorzystywane narzędzia ręczne – młotki, klucze, skrobaczki, itp., zwłaszcza niesprawne lub źle dobrane.	Skaleczenia, zakłucia, stłuczenia, uderzenia odpryskami materiału, najczęściej dochodzi do urazów dłoni.
11.	Niebezpieczne napięcie w przewodach elektrycznych.	Przewody i podzespoły elektryczne będące pod napięciem. Napięcie w instalacji ogrzewania rozściełacza wynoszące 400 V. Zagrożenie jest największe w trakcie prac konserwacyjnych maszyny.	Porażenie prądem elektrycznym – ciężkie uszkodzenie ciała, poparzenia, pośrednio stłuczenia, a w skrajnych przypadkach porażenia śmiertelne.
12.	Ciśnienie oleju w przewodach.	Strumień oleju hydraulicznego, wypływający pod ciśnieniem w wyniku wyrwania końcówki lub uszkodzenia przewodu.	Urazy ciała (poparzenia) – szczególnie kończyn i głowy, częste urazy oczu (ciężkie uszkodzenia gałki ocznej), w skrajnych przypadkach nawet śmierć.
13.	Szkodliwe czynniki chemiczne występujące przy układaniu asfaltu.	Podczas wykonywania robót drogowych z użyciem asfaltów drogowych wydzielają się do powietrza dymy, które są złożonymi mieszaninami substancji szkodliwych o różnym charakterze chemicznym i stopniu toksyczności. Ponadto stosowane w instalacji czyszczącej środki antyadhezyjne i ich pary są łatwopalne i szkodliwe dla zdrowia. Szkodliwe dla zdrowia są także spaliny emitowane przez silniki wysokoprężne.	Reakcje halucynogenne, bóle i zawroty głowy, senność, zatrucia, podrażnienie układu oddechowego (nos, gardło), oczu, skóry oraz alergie. W skrajnych przypadkach utrata przytomności. Ryzyko powstania nowotworów.
14.	Wibracja ogólna.	Drgania przenoszone na całe ciało, jak i na zespół dłoń-ramię od pracującego urządzenia. Przy zgodnym z przeznaczeniem zastosowaniu maszyny ważone wartości skuteczne przyśpieszenia drgań przenoszonych na całe ciało i na zespół dłoń – ramię nie przekraczają wartości określonych w PN-EN 1032:2005.	Zaburzenia w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
15.	Hałas.	Hałas pochodzący z maszyn i urządzeń pracujących obok rozściełacza. Na stanowisku operatora i w bezpośrednim sąsiedztwie, podczas pracy maszyny może dojść do przekroczenia dopuszczalnego poziomu ciśnienia akustycznego wynoszącego 85 dB.	Obniżenie sprawności psychofizycznej, szybsze pojawianie się stanu zmęczenia i senności. Przy dłuższym narażeniu uszczerbek słuchu, a nawet jego utrata.
16.	Obciążenie statyczne.	Wymuszona pozycja ciała podczas wielogodzinnej, nieprzerwanej pracy w kabinie.	Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
17.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca na otwartej przestrzeni. Wysoka temperatura i przeciągi w kabinie. Warunki atmosferyczne uzależnione od pory roku.	Choroby układu oddechowego, w tym najczęściej przeziębienia, zapalenia oskrzeli, płuc, zatok.
Zagrożenia biologiczne
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
	Grupa	Droga zakażenia
18.	Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae.	Ludzie.	Grypa, zapalenie płuc.
	Gr. 2, szczepienia.	Powietrzno-kropelkowa.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY						Data …...........		Numer Karty ....................................
								Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Operator rozściełacza do masy asfaltowej						Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy. Praca operatora polega na: przygotowaniu rozściełacza masy asfaltowej do pracy, obsłudze maszyny zgodnie z instrukcją, przeprowadzaniu okresowych przeglądów konserwacyjnych. Podstawowe materiały stosowane w procesie technologicznym, to: asfalty drogowe, środki antyadhezyjne. Operator wykorzystuje w pracy: narzędzia ręczne, m.in. klucze nasadowe, oczkowe, skrobaczki, itp. Operatora wyposażono w: jednorazowe maski ochronne, kombinezon ze ściśle dopasowanymi mankietami rękawów i nogawek, długie, ognioodporne rękawice ochronne, buty robocze odporne na wysoką temperaturę, okulary ochronne lub hełm z osłoną na twarz i fartuchem na szyję, ochronniki słuchu, kamizelkę odblaskową, instrukcje: bezpiecznej obsługi i konserwacji, transportu wewnętrznego, ppoż. Operator ma do dyspozycji apteczkę pierwszej pomocy oraz podręczny sprzęt ppoż.						Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MG z 20.9.2001 r. w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U Nr 118, poz. 1263), rozp. MK oraz A,GTiOŚ z 10.2.1977 r. w sprawie bhp przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz.U. Nr 7, poz. 30), rozp. MZ z 3.10.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86), rozp. MZ z 2.9.2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 173, poz. 1679, ze zm.), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), PN-N-18002:2000, instrukcja obsługi rozściełacza do masy asfaltowej, karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych, instrukcje zakładowe.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6		7
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Możliwość zapalenia się wykorzystywanych łatwopalnych materiałów (pożar).	Masy asfaltowe, paliwo oraz środki antyadhezyjne, zwłaszcza w przypadku zbliżania się z otwartym źródłem ognia do napełnianych zbiorników ze środkiem antyadhezyjnym, paliwem.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Zakaz używania otwartego ognia i palenia tytoniu. Zapewnienie podręcznego sprzętu ppoż. (gaśnice proszkowe i pianowe). Stosowanie obowiązujących instrukcji (zwłaszcza dotyczących wykorzystywania materiałów łatwopalnych). Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności.
2.	Wysoka temperatura powierzchni.	Gorące elementy silnika (prace konserwacyjne), mieszanka asfaltowa, której temperatura robocza to 140–180°C.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Właściwa organizacja pracy. Stosowanie kombinezonu ze ściśle dopasowanymi mankietami rękawów i nogawek, rękawic ochronnych, butów roboczych. Zakaz wpuszczania nogawic w buty. W sytuacjach grożących rozlaniem (rozchlapaniem) gorących produktów należy stosować ognioodporne rękawice, hełm z ochroną części twarzowej i fartuchem zabezpieczającym szyję. Przed załadunkiem rozściełacza – kontrola, czy nie znajduje się w nim jakaś ilość wody grożąca wykipieniem.
3.	Ruch pojazdów.	Poruszające się po placu budowy pojazdy. Dotyczy to zarówno pojazdów mechanicznych obsługiwanych przez osoby wykonujące prace na placu budowy, jak i samochodów osobowych i ciężarowych obsługiwanych przez uczestników ruchu tych pasów drogi, które nie zostały wyłączone z ruchu.	Duża	Prawdopodobne	Duże		Zalecenie stosowania się do projektu organizacji ruchu. Stosowanie kamizelek odblaskowych. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności.
4.	Niestabilne przedmioty umieszczone na tym samym poziomie.	Zagrożenie przez ciężki ładunek. Rozściełacz może przewrócić się na nierównym terenie placu budowy podczas wykonywania prac konserwacyjnych.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Zagrożenie, które może wystąpić przy wykonywaniu prac konserwacyjnych. Stosować się do instrukcji postępowania, w takich przypadkach nakazującej odciążyć rozściełacz do nawierzchni i zaryglować. Zwracać uwagę na prześwit rozściełacza do nawierzchni i łopat ślimaka. Zachować należytą ostrożność.
5.	Położenie stanowiska pracy na poziomie wyższym od otaczającego terenu zagrażające upadkiem z wysokości.	Zabrudzone schody wejścia do kabiny. Niesprawne lub zdemontowane uchwyty.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania prac. Regularne sprawdzanie stanu zabezpieczeń (np. uchwytów i poręczy). Zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
6.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie – poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne i śliskie drogi komunikacyjne na placu budowy. Bałagan.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Stosowanie butów z podeszwą antypoślizgową. Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
7.	Wystające elementy.	Elementy konstrukcyjne rozściełacza do masy asfaltowej, zwłaszcza przy wejściach do kabiny operatora, elementy oznakowania i wygrodzenia terenu (słupki, płotki, itp.).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Oznakowanie barwami odblaskowymi elementów konstrukcyjnych, o które uderzenia występują najczęściej. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności.
8.	Ostre i szorstkie krawędzie.	Elementy konstrukcyjne rozściełacza.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie odzieży i rękawic roboczych. Przestrzeganie instrukcji bezpiecznej obsługi i konserwacji. Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech.
9.	Ruchome elementy maszyny.	Ruchome elementy silnika, pokrywa silnika, klapa serwisowa silnika (prace konserwacyjne). Elementy ślimakowe przeznaczone do transportu mieszanki asfaltowej.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie kombinezonów ściśle przylegających do ciała. Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności.
10.	Używanie narzędzi ręcznych.	Wykorzystywane narzędzia ręczne – młotki, klucze, skrobaczki, itp., zwłaszcza niesprawne lub źle dobrane.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie sprawnych narzędzi (kontrole i eliminowanie narzędzi uszkodzonych). Stosowanie rękawic roboczych.
11.	Niebezpieczne napięcie w przewodach elektrycznych.	Przewody i podzespoły elektryczne będące pod napięciem. Napięcie w instalacji ogrzewania rozściełacza wynoszące 400 V. Zagrożenie jest największe w trakcie prac konserwacyjnych maszyny.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Stosowanie się do instrukcji użytkowania wydanej przez producenta (w tym zakaz wykonywania napraw i konserwacji samodzielnie).
12.	Ciśnienie oleju w przewodach.	Strumień oleju hydraulicznego, wypływający pod ciśnieniem w wyniku wyrwania końcówki lub uszkodzenia przewodu.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie się do instrukcji użytkowania. Stosowanie osłon węży elastycznych. Regularne kontrole stanu węży zasilających oraz zapinek. Wszystkie uszkodzenia (nawet tylko podejrzenia o niesprawność) są niezwłocznie naprawiane. Zakaz samodzielnej naprawy uszkodzonych elementów instalacji.
13.	Szkodliwe czynniki chemiczne występujące przy układaniu asfaltu.	Podczas wykonywania robót drogowych z użyciem asfaltów drogowych wydzielają się do powietrza dymy, które są złożonymi mieszaninami substancji szkodliwych o różnym charakterze chemicznym i stopniu toksyczności. Ponadto stosowane w instalacji czyszczącej środki antyadhezyjne i ich pary są łatwopalne i szkodliwe dla zdrowia. Szkodliwe dla zdrowia są także spaliny emitowane przez silniki wysokoprężne.	Duże	Prawdopodobne	Duże		Pomiary stężenia substancji szkodliwych w środowisku pracy. Zakaz przekraczania dopuszczalnych temperatur wykorzystywanych materiałów. Przemienność wykonywania prac. Stosowanie przerw w pracy. Stosowanie indywidualnych środków ochrony dróg oddechowych (masek jednorazowych). W przypadku zatrucia – pracownika wynieść na świeże powietrze.
14.	Wibracja ogólna.	Drgania przenoszone na całe ciało, jak i na zespół dłoń-ramię od pracującego urządzenia. Przy zgodnym z przeznaczeniem zastosowaniu maszyny ważone wartości skuteczne przyśpieszenia drgań przenoszonych na całe ciało i na zespół dłoń – ramie nie przekraczają wartości określonych w PN-EN 1032:2005. Drgania mechaniczne. Badanie maszyn samojezdnych w celu wyznaczenia wartości emisji drgań.	Małe	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o stan techniczny maszyny, szczególnie układu amortyzującego siedzisko.
15.	Hałas.	Hałas pochodzący z maszyn i urządzeń pracujących obok rozściełacza. Na stanowisku operatora i w bezpośrednim sąsiedztwie, podczas pracy maszyny może dojść do przekroczenia dopuszczalnego poziomu ciśnienia akustycznego wynoszącego 85 dB.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie ochronników słuchu. Organizacja pracy umożliwiająca przemienność wykonywanych czynności.
16.	Obciążenie statyczne.	Wymuszona pozycja ciała podczas wielogodzinnej, nieprzerwanej pracy w kabinie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Odpowiednia organizacja pracy. Stosowanie przerw w pracy.
17.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca na otwartej przestrzeni. Wysoka temperatura i przeciągi w kabinie. Warunki atmosferyczne uzależnione od pory roku.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Używanie przydzielonych sortów ubraniowych z uwzględnieniem aktualnych warunków atmosferycznych. Napoje w zależności od pory roku (zimne lub gorące).
Zagrożenia biologiczne
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
	Grupa ryzyka	Droga przenoszenia					Przechowywanie akt
18.	Wirusy grypy (typu A, B, C) Orthomyxoviridae.	Ludzie.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Szczepienia tylko A i B.
	Gr. 2, szczepienia.	Powietrzno-kropelkowa.					Nie.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobień­stwo zaistnienia wypadku, choroby.								Zatwierdził: