1.
Co to takiego PRAWO HUMANITARNE?
Prawo
Humanitarne jest podstawą i nakazem działania Międzynarodowego
ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca Czerwony Krzyż
jest promotorem prawa humanitarnego.
1.
reguły postępowania służące człowiekowi, jego godności,
zdrowiu i życiu,
2.
normy uchwalone wspólnie przez państwa i przyjęte powszechnie w
prawie międzynarodowym,
3.
normy prawne ujęte w formie konwencji i innych umów
międzynarodowych, a także przyjęte zwyczajowo,
4.
normy prawna międzynarodowego mające zastosowanie na całym świecie
w czasie pokoju, podczas wojny oraz w innych okolicznościach,
5.
zespół przepisów prawa międzynarodowego uchwalonych i przyjętych
z myślą o niesienie pomocy oraz w trosce o człowieka,
6.
przede wszystkim Konwencje Genewskie (I - IV) z 12 sierpnia 1949 r. o
ochronie ofiar wojny oraz Protokoły Dodatkowe (I -II) z 1977r. do
tych Konwencji.
PRAWO
HUMANITARNE:
1.
nie ocenia przyczyn, skutków ani charakteru wojny,
2.
niesie pomoc i chroni wszystkich ludzi.
PODSTAWOWE
REGUŁY MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HUMANITARNEGO W KONFLIKTACH
ZBROJNYCH
1.
Strony w konflikcie oraz członkowie sił zbrojnych mają ograniczone
prawo w doborze i stosowaniu metod oraz środków walki zbrojnej.
Zabronione jest stosowanie zwłaszcza takich rodzajów broni oraz
metod walki zbrojnej, które powodują zbędne cierpienia lub
nadmierne straty w środowisku naturalnym.
2.
Mając na uwadze ochronę ludności cywilnej i dóbr o charakterze
cywilnym przed skutkami działań wojennych, strony konfliktu powinny
zawsze odróżniać kombatantów od ludności cywilnej. Zarówno
ludność cywilna, jak też poszczególne osoby cywilne nie powinny
być przedmiotem ataków wojskowych; ataki mogą być skierowane
wyłącznie na cele wojskowe.
3.
Zabronione jest zabijanie lub ranienie przeciwnika poddającego się
lub wyłączonego z walki.
4.
Osoby wyłączone z walki oraz osoby, które nie uczestniczą
bezpośrednio w działaniach zbrojnych, mają prawo do poszanowania
ich oraz niezależności fizycznej i moralnej. W każdych
okolicznościach powinny być chronione i traktowane po ludzku.
5.
Pojmani kombatanci (uczestnicy walki zbrojnej) oraz osoby cywilne,
które są we władzy strony przeciwnej, mają prawo do poszanowania
ich życia, godności, praw osobistych i przekonań. Należy ich
chronić przed wszelkimi aktami gwałtu i represjami. Mają oni także
prawo do wymiany korespondencji ze swoimi rodzinami oraz mogą
korzystać z wszelkiej pomocy z zewnątrz.
6.
Ranni i chorzy powinni być zabierani z pola walki i leczeni. Należną
im ochronę i poszanowanie powinna zapewnić im ta strona konfliktu,
w której władzy się znajdują. Ochroną objęci są także:
personel medyczny i duchowni, zakłady lecznicze, środki transportu
medycznego oraz sprzęt i materiały przeznaczone do użytku
medycznego. Znakiem tej ochrony są emblematy Czerwonego Krzyża lub
Czerwonego Półksiężyca na białym tle, które także podlega
ochronie.
7.
Każdej osobie przysługują podstawowe gwarancje sądowe. Nikt nie
może być pociągnięty do odpowiedzialności za czyn nie
zabroniony. Niedozwolone są tortury fizyczne lub psychiczne, kary
cielesne oraz traktowanie w sposób okrutny lub poniżający.
2.
Konwencje genewskie
KONWENCJE
GENEWSKIE Z 12 SIERPNIA 1945 ROKU O OCHRONIE OFIAR WOJNY:
I
KONWENCJA GENEWSKA –
o
polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie.
II
KONWENCJA GENEWSKA –
o
polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na
morzu.
III
KONWENCJA GENEWSKA –
o
traktowaniu jeńców.
IV
KONWENCJA GENEWSKA –
o
ochronie osób cywilnych podczas wojny.
Konwencje
genewskie zapewniają ochronę ofiarom konfliktów zbrojnych:
1.
Mają zastosowanie od momentu rozpoczęcia działań zbrojnych do
chwili ostatecznej repatriacji (powrotu do poprzedniego miejsca) osób
podlegających ochronie,
2.
Osoby chronione nie mogą zrzec się przysługującej im ochrony
prawnej,
3.
Zabronione są represalia (działania odwetowe) przeciwko osobom i
dobrom chronionym przez Konwencje Genewskie,
4.
Postanowienia Konwencji Genewskich stosuje się pod kontrolą
mocarstw opiekuńczych lub Międzynarodowego Komitetu Czerwonego
Krzyża.
3.
I KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach
czynnych na lądzie,
II
KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków
sił zbrojnych na morzu,
ZASADA:
uczestnicy działań zbrojnych wyłączeni z walki wskutek zranień
lub choroby oraz rozbitkowie na morzu, jeżeli nie podejmują wrogich
działań, powinni być traktowani w sposób humanitarny.
KONWENCJE
GENEWSKIE obowiązują:
1.
w każdym przypadku, gdy toczą się działania wojenne - niezależnie
od tego czy wojna została wypowiedziana, czy nie,
2.
we wszystkich okolicznościach, bez względu na kwalifikację
konfliktu zbrojnego przez jego uczestników (wojna obronna,
napastnicza, sprawiedliwa bądź niesprawiedliwa itp.),
3.
wszystkie państwa, a także wtedy, gdy jedno z państw
zaangażowanych w konflikcie nie jest stroną Konwencji,
4.
w przypadku okupacji, nawet jeśli nie napotyka ona zbrojnego
oporu.
POSTANOWIENIA
OGÓLNE:
1.
Ranni, chorzy i rozbitkowie korzystają z ochrony przewidzianej w
prawie międzynarodowym,
2.
Powinni być szanowani we wszelkich okolicznościach, leczeni oraz
traktowani w osób humanitarny,
3.
w przypadku dostania się w ręce nieprzyjaciela korzystają z
ochrony należnej jeńcom,
4.
Ludność cywilna oraz statki cywilne mają prawo nieść pomoc
rannym chorym i rozbitkom,
5.
Formacje sanitarne(stałe i ruchome) oraz statki szpitalne podlegają
ochronie, w żadnym wypadku nie mogą być atakowane,
6.
Personel sanitarny i duchowny powinien być szanowany i chroniony; w
razie wzięcia do niewoli korzysta, co najmniej z ochrony
przysługującej jeńcom,
7.
Znak rozpoznawczy Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca
może być używany jedynie przez osoby upoważnione do niesienia
pomocy rannym, chorym i rozbitkom (personel sanitarny i duchowni)
oraz umieszczony na obiektach i sprzęcie przeznaczonym do tego celu.
Jest to znak konwencyjny i podlega ochronie.
4.
III KONWENCJA GENEWSKA - o traktowaniu jeńców.
Konwencja
zapewnia jeńcom podstawowe prawa humanitarne.
ZASADA:
wzięcie do niewoli jest formą wyłączenia z walki zbrojnej jej
uczestników. Jeniec jest we władzy państwa nieprzyjacielskiego
(zatrzymującego), a nie osób lub oddziałów, które go
pojmały.
Z
chwilą ustania powodów zatrzymania w niewoli oraz po faktycznym
ustaniu działań zbrojnych jeńcy powinni być zwolnieni.
STATUS
JEŃCA (uprawnienia i obowiązki):
1.
jeńcy mają prawo do uszanowania ich czci, godności osobistej i
wyznania, do warunków bytowania i wyżywienia zapewniających im
zachowanie zdrowia i dobrej kondycji psychicznej, do wymiany
korespondencji z najbliższymi, praktyk religijnych, nie mogą być
karani za czyny nie zabronione,
2.
w razie wzięcia do niewoli jeniec zobowiązany jest jedynie podać
swoje imię i nazwisko, datę urodzenia, stopień wojskowy oraz numer
posiadanej legitymacji,
3.
jeniec nie ma obowiązku wierności wobec mocarstwa zatrzymującego,
za próbę ucieczki z niewoli może być karany jedynie
dyscyplinarnie,
4.
jeńcy nie mogą być wykorzystywani do działań zbrojnych ani
zatrudniani do prac niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia,
obozy jenieckie powinny być zlokalizowane w bezpiecznej odległości
od strefy walki,
5.
jeniec nie może zrzec się samodzielnie uprawnień przysługujących
mu z mocy konwencji, w tym statusu jeńca.
5.
IV KONWENCJA GENEWSKA – o ochronie osób cywilnych podczas
wojny
1.
zapewnia ochronę osobom cywilnym i ludności cywilnej w czasie
działań zbrojnych oraz podczas okupacji wojennej (wojskowej),
2.
otacza szczególną ochroną dzieci,
kobiety, osoby starsze i upośledzone,
ZASADA:
osoby cywilne, będące we władzy strony przeciwnej, mają we
wszelkich okolicznościach prawo do poszanowania ich osoby, honoru,
praw rodzinnych i praktyk religijnych, zwyczajów i obyczajów. Żadne
zarządzenie władz okupacyjnych nie może pozbawić ludności
terytorium okupowanego praw zagwarantowanych przez
Konwencję.
KONWENCJA
ZABRANIA:
1.
zmuszania, bądź nakłaniania ludności cywilnej do służby
wojskowej w siłach zbrojnych przeciwnika,
2.
przymusowego przesiedlania ludności cywilnej z terytoriów
okupowanych,
3.
deportacji lub przesiedlania własnej ludności cywilnej na
terytorium okupowane.
KONWENCJA
ZOBOWIĄZUJE:
1.
do zapewnienia ludności cywilnej podstawowego minimum warunków
egzystencji (bytowania i wyżywienia),
2.
do traktowania jej w sposób humanitarny,
3.
do otoczenia troską osób potrzebujących pomocy,
4.
do poszanowania dóbr i urządzeń niezbędnych dla przetrwania
ludności cywilnej.
6.
Konwencje Haskie
-Konwencje
haskie z 29 lipca 1899 roku
•
I
Konwencja haska - pokojowe rozstrzyganie międzynarodowych sporów
•
II
Konwencja haska - zastosowanie Konwencji genewskiej z 1864 roku do
wojny na morzu
•
III
Konwencja haska - normowała zwyczaje i prawa podczas
wojny
-Konwencja
haska z 1904 roku
•
dotyczyła
ochrony okrętów szpitalnych
-Konwencje
haskie z 18 października 1907 roku
Roszerzała
zakres konwencji haskich z 1899 roku i ustanawiała nowe przepisy;
podczas konferencji przyjęto 13 konwencji, dotyczących m.in.:
•
sposobu
rozpoczęcia konfliktu
•
sposobu
prowadzenia wojny na lądzie
•
sposobu
zachowania się mocarstw neutralnych
•
sposobu
traktowania statków handlowych należących do
nieprzyjaciela
-Konwencja
haska z 14 maja 1954 roku
Jest
jedną z najważniejszych konwencji podpisanych w Hadze, dotyczy
postępowania wobec dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego.
Ustala m.in., że
•
państwa,
które podpisują konwencję, mają obowiązek utworzyć w ramach
swoich sił zbrojnych jednostkę zajmującą się ochroną dóbr
kulturalnych
•
państwa,
które podpisują konwencję, mają obowiązek włączyć jej
postanowienia do prawa krajowego
•
sygnatariusze
konwencji powinni unikać wywozu dóbr kulturalnych z krajów i
terytoriów okupowanych
Dodatkowo
konwencja haska z 1954 roku ustanawia definicję dobra kulturalnego i
sposobu jego ochrony. Status obiektu chronionego przez konwencję
mają m.in.:
•
schrony,
w których przechowywane są dobra kulturalne
•
wszelkie
nieruchomości mające status zabytku (z wyjątkiem obiektów
wykorzystywanych do celów wojskowych oraz tych, które znajdują się
w bezposednim sąsiedztwie ośrodków przemysłowych i
wojskowych)
Rejestrację
takich obiektów prowadzi UNESCO (Międzynarodowy Rejestr Dóbr
Kultury Objętych Ochroną Specjalną). Nieruchomości uznane za
zabytkowe są specjalnie oznakowane - tarczą skierowaną ostrzem w
dół, przedzieloną po przekątnych na dwa pola białe i dwa pola
niebieskie.
-Konwencja
haska z 5 października 1961 roku
7.
Podstawowe Zasady Międzynarodowego Ruchu
Czerwonego
Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
Humanitaryzm
Międzynarodowy
Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca zrodzony z
troski o niesienie pomocy rannym na polu bitwy bez czynienia
jakiejkolwiek między nimi różnicy, podejmuje zarówno na
płaszczyźnie międzynarodowej, jak i krajowej wysiłki w kierunku
zapobiegania we wszelkich okolicznościach cierpieniom ludzkim i ich
łagodzenia. Zmierza do ochrony życia i zdrowia oraz zapewnienia
poszanowania osobowości człowieka. Przyczynia się do wzajemnego
zrozumienia, przyjaźni i współpracy oraz do trwałego pokoju
między wszystkimi narodami.
Bezstronność
Nie
czyni żadnej różnicy ze względu na narodowość, rasę, wyznanie,
pozycję społeczną lub przekonania polityczne. Zajmuje się
wyłącznie niesieniem pomocy cierpiącym, kierując się ich
potrzebami i udzielając pierwszeństwa w najbardziej naglących
przypadkach.
Neutralność
W
celu zachowania powszechnego zaufania Ruch powstrzymuje się od
uczestnictwa w działaniach zbrojnych oraz - w każdym czasie - w
sporach natury politycznej, rasowej, religijnej lub
ideologicznej.
Niezależność
Ruch
jest niezależny. Stowarzyszenia krajowe służąc pomocą władzom
publicznym w ich działalności humanitarnej i podlegając prawu
obowiązującemu w ich państwach, powinny zawsze korzystać z
samodzielności pozwalającej im na działania w każdym czasie,
zgodnie z zasadami Ruchu.
Dobrowolność
Ruch
niesie pomoc dobrowolnie, nie kierując się chęcią osiągnięcia
jakiejkolwiek korzyści.
Jedność
W
każdym kraju działa tylko jedno stowarzyszenie Czerwonego Krzyża
albo Czerwonego Półksiężyca. Powinno ono być otwarte dla
wszystkich i obejmować swą humanitarną działalnością obszar
całego kraju.
Powszechność
Międzynarodowy
Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, w którym
wszystkie stowarzyszenia mają równe prawa i obowiązek niesienia
sobie nawzajem pomocy, obejmuje swoją działalnością cały świat.
Jaką
pomoc świadczy PCK?
-organizowanie
opieki nad samotnymi chorymi w domach - prowadzonej•
przez
przeszkolone
siostry PCK oraz opłacaną przez PCK "pomoc
sąsiedzką"
-udzielanie
pomocy finansowej, rzeczowej i organizacyjnej ludziom i•
rodzinom,
które
znalazły się w trudnej sytuacji materialnej,•
-pomoc
ludziom niepełnosprawnym,
-organizowanie
bezpłatnych obiadów oraz• dofinansowanie posiłków dla
dzieci
i
młodzieży w szkołach,
-
organizowanie wakacyjnego wypoczynku dla dzieci z rodzin
najuboższych oraz
dzieci
niepełnosprawnych,
-rozprowadzanie
odzieży z darów - w• środowiskach ludzi
najuboższych,
organizowanie
akcji pomocy dla ofiar• klęsk żywiołowych i
katastrof.
Członkami
Polskiego Czerwonego Krzyża mogą zostać osoby pragnące
uczestniczyć społecznie w realizacji zadań Stowarzyszenia.
Członkowie należą do kół PCK w szkołach, zakładach pracy lub
środowiskach.
Instytucje,
zakłady pracy, a także osoby prywatne - mogą zostać członkami
wspierającymi PCK płacić zadeklarowane składki. Członków tych
przyjmują zarządy PCK.
Wspomagać
Polski Czerwony Krzyż można także nie będąc jego członkiem -
poprzez przekazywanie pieniędzy na określone cele, dobrowolne
uczestnictwo w organizowanych akcjach lub doraźną pomoc w
przypadkach klęsk i katastrof.
1.
Strony w konflikcie oraz członkowie sił zbrojnych mają ograniczone
prawo w doborze i stosowaniu metod oraz środków walki zbrojnej.
Zabronione jest stosowanie zwłaszcza takich rodzajów broni oraz
metod walki zbrojnej, które powodują zbędne cierpienia lub
nadmierne straty w środowisku naturalnym.
2.
Mając na uwadze ochronę ludności cywilnej i dóbr o charakterze
cywilnym przed skutkami działań wojennych, strony konfliktu powinny
zawsze odróżniać kombatantów od ludności cywilnej. Zarówno
ludność cywilna, jak też poszczególne osoby cywilne nie powinny
być przedmiotem ataków wojskowych; ataki mogą być skierowane
wyłącznie na cele wojskowe.
3.
Zabronione jest zabijanie lub ranienie przeciwnika poddającego się
lub wyłączonego z walki.
4.
Osoby wyłączone z walki oraz osoby, które nie uczestniczą
bezpośrednio w działaniach zbrojnych, mają prawo do poszanowania
ich oraz niezależności fizycznej i moralnej. W każdych
okolicznościach powinny być chronione i traktowane po ludzku.
5.
Pojmani kombatanci (uczestnicy walki zbrojnej) oraz osoby cywilne,
które są we władzy strony przeciwnej, mają prawo do poszanowania
ich życia, godności, praw osobistych i przekonań. Należy ich
chronić przed wszelkimi aktami gwałtu i represjami. Mają oni także
prawo do wymiany korespondencji ze swoimi rodzinami oraz mogą
korzystać z wszelkiej pomocy z zewnątrz.
6.
Ranni i chorzy powinni być zabierani z pola walki i leczeni. Należną
im ochronę i poszanowanie powinna zapewnić im ta strona konfliktu,
w której władzy się znajdują. Ochroną objęci są także:
personel medyczny i duchowni, zakłady lecznicze, środki transportu
medycznego oraz sprzęt i materiały przeznaczone do użytku
medycznego. Znakiem tej ochrony są emblematy Czerwonego Krzyża lub
Czerwonego Półksiężyca na białym tle, które także podlega
ochronie.
7.
Każdej osobie przysługują podstawowe gwarancje sądowe. Nikt nie
może być pociągnięty do odpowiedzialności za czyn nie
zabroniony. Niedozwolone są tortury fizyczne lub psychiczne, kary
cielesne oraz traktowanie w sposób okrutny lub poniżający.