wamiry i wilkolaki i literaturze i filmie

Matki straszą nimi dzieci od tysięcy lat... Przeraźliwe, groźne istoty atakujące ciemną nocą. Wierzyli w nie nasi najdawniejsi przodkowie, poruszyły one także wyobraźnię wielu artystów. Kim lub czym są? Według opowieści całego świata wampir to nieśmiertelny upiór wychodzący nocą z grobu po to, aby pożywić się ludzką krwią. Dla niektórych jednak jego ugryzienie nie jest tak przerażające jak spotkanie z pół człowiekiem, pół wilkiem, który nabierając sił podczas pełni księżyca, kieruje się jedynie morderczym, zwierzęcym instynktem. Zarówno wilkołaki, jak i wampiry to ludzie na zawsze przeklęci, a atak tych potworów najczęściej wiąże się ze wcześniejszym uwiedzeniem ofiary, która oddaje się bestii nieświadoma niebezpieczeństwa utraty nie tylko życia, ale i wiecznego zatracenia duszy. Motyw tych fantastycznych postaci stał się popularny w romantyzmie, kiedy to ważną rolę odgrywał nastrój, najczęściej posępności, tajemniczości i grozy. Wiele możliwości dawała też pisarzom sceneria nocna: ciemne, zasnute chmurami niebo, burza lub pełnia księżyca. To idealne miejsce na użycie postaci wampirycznej lub wilkołackiej w utworze. Ich istnienie łączy się także nierozerwalnie z miłością i śmiercią - głównymi motywami romantycznej poezji i prozy.

Współczesne pojęcie wampira oparte jest głównie na postaci Draculi z powieści Brama Stokera. W 1992 roku Francis Ford Coppola stworzył ekranizację owego dzieła. Tytułowy bohater to hrabia zamieszkujący stary zamek w Transylwanii, położonej w Karpatach. W prologu dopisanym przez reżysera ukazana jest przemiana Draculi w wampira. Otóż po powrocie ze zwycięskiej wojny hrabia dowiaduje się o samobójczej śmierci swojej żony, Elizawiety. Zrozpaczony wyciąga miecz i przebija nim kamienny krzyż, z którego trysnęła krew. W tym momencie zostaje przeklęty i skazany na wieczne pragnienie krwi. To wydarzenie ukazuje wampira jako postać tragiczną, ukaraną za świętokradztwo. We właściwej akcji filmu poznajemy Draculę jako starszego pana kupującego posiadłość w Londynie. Bohater posiada typowe cechy wyglądu krwiopijcy - niezwykle bladą cerę oraz ostro zakończone kły. Odziany w purpurę potrafi poruszać się niemal bezszelestnie. W odróżnieniu od większości potworów Dracula potrafi kochać, a owa miłość, tak jak i spożyta krew odmładzają fizycznie krwiopijce. Jednak jako kulturalny hrabia, Dracula może posiąsc ofiarę tylko wtedy, kiedy zgodzi się ona z własnej i nieprzymuszonej woli zostac jego gościem lub wpuścic go do siebie. Wydaje się to absurdalne, jednak bohater jest pełen seksualnej żądzy, której nie są w stanie oprzec się ani kobiety, ani nawet mężczyźni. A kiedy juz wypije krew - rośnie w siłe. Jego moc ograniczają promienie słoneczne, dlatego bohater w ciagu dnia śpi w szczelnej trumnie, przysypany ziemia. Hrabia nie odbija się w lustrze oraz nie posiada cienia, ponieważ zatracił swoją duszę. Zyskał za to wiele nadludzkich zdolnosci - potrafi wspinac się po niemalze pionowych œcianach, czy zmieniac siê w psa, wilka, nietoperza, a nawet w opary unoszace sie nad ziemia. Zawierajac pakt z diablem, dostal moc pozwalajaca przywolac sztorm, mgle lub pioruny, dlatego jego obecności często towarzyszy mroczna atmosfera. Jednak film ukazuje, ze moc Boga jest silniejsza i nawet okrutny Dracula musi ugiąc się przed krucyfiksem lub wodą święconą.

Postać wampira przez długi czas była przedstawiana jedynie jako mordercza istota pozbawiona umiejętności odczuwania, jedną z pierwszych autorek która obdarzyła krwiopijcę psychiką była Anne Rice w Wywiadzie z wampirem. Sam wygląd bohaterów powieści nie odróżnia ich od poprzedników - to eleganccy arystokraci ubrani w czerń podkreślającą bladość ich cery. Jednak autorka odchodzi od większości przesądów, przez co bohaterowie książki nie muszą obawiać się czosnku, krzyża, ziemi świętej czy braku odbicia w lustrze. Wygląd wampira od momentu ugryzienia pozostaje niezmienny, nie starzeje się. Sama przemiana może odbywać się z własnej woli lub nie, jednak człowiek przemieniający się w bestię musi znieść ogromny ból, ponieważ jego ciało umiera. Według opowieści głównego bohatera - Louisa po tym, niemalże rytuale, świat staje się piękniejszy, a to za sprawą bardzo wyostrzonych zmysłów. Ważnym aspektem owej powieści jest również erotyzm związany z ugryzieniem ofiary. Poprzez atak krwiopijcy zaspakajają swoje żądze i dopiero wraz ze śmiercią człowieka wampiry czują spełnienie. Bestie te posiadają różne osobowości i tak np. Louis to strażnik moralności, często zastanawia się nad swoim życiem i niemalże całkowicie rezygnuje z ludzkiej krwi, zamieniając ją na zwierzęcą, która nie może go z pełni zaspokoić. Jego przeciwieństwem jest Lestat, bardziej przypominający Draculę, który nie dość że poluje na młodych ludzi to dodatkowo, przed uśmierceniem, lubi spędzić czas w ich towarzystwie. Odczuwa radość z zabawy z nieświadomym człowiekiem, który zawiązał przyjaźń ze śmiercią. Zabić wampira może tylko jego doszczętne spalenie pozostawiające po nim jedynie popiół, ponieważ istoty te mają ogromne zdolności do regeneracji i jeśli próba ich unicestwienia będzie nieudana, nic nie powstrzyma krwiopijcy przed zemstą.

Podobną do wampirów popularnością, wśród literatury i filmu, cieszą się wilkołaki. Akcja książki Dziewczyna w pelerynie Sary Blakley-Cartwright umiejscowiona jest w niewielkiej wiosce Daggorhorn, która od lat, każdej pełni księżyca, jest nawiedzana przez bestię. Mieszkańcom udało się zawrzeć pakt z wilkiem i co miesiąc podarowywali mu najlepsze zwierzę, jednak mimo to, po pewnym czasie potwór zabił młodą dziewczynę. Pół człowiek, pół wilk opisany jest jako ogromna, pokryta czarnym futrem bestia o nadludzkiej sile i charakterystycznym piżmowym zapachu. Posiada ogon oraz dwie pary oczu – pierwsze złote i groźne, a drugie bardziej przypominające ludzkie. Potwór ten najbardziej niebezpieczny staje się podczas tak zwanego krwawego księżyca. Jest to czterodniowy okres, zdarzający się co trzynaście lat, kiedy Mars pokrywa się z księżycem. Podczas niego każde ugryzienie wilka, nawet będącego w formie ludzkiej, przenosi na człowieka jego klątwę. W pozostałe pełnie atak kończy się śmiercią, ale nie zagraża duszy. Wilkołak to istota na zawsze przeklęta, nie może ona wstąpić na ziemię świętą, ponieważ grozi to jej spaleniem. Przekleństwo zabójcy z Daggorhorn jest przekazywane rodzinnie, a z każdym pokoleniem siła bestii rośnie, czyniąc ją coraz potężniejszą. Promienie słoneczne zamieniają wilka z powrotem w człowieka, który posturą nie musi odzwierciedlać swojej drugiej natury – jak się okazuje bestia ukazana w książce to wątły drwal, nie mogący sobie poradzić z alkoholizmem. Innym sposobem zdemaskowania bestii jest jego zabicie, jednak jest to zadanie niemalże niemożliwe, a do jego wykonania potrzebne jest narzędzie wytworzone całkowicie ze srebra.

Kolejnym przykładem ukazania tych bestii jest film „Wilkołak” reżyserii Joe Johnsona, którego premiera odbyła się w 2010 roku. Tutaj również potwór sieje grozę podczas pełni księżyca, kiedy moc nadprzyrodzonych sił jest największa, a każde jego ugryzienie przenosi klątwę. Jednak niewielu jest w stanie przeżyć atak bestii, która w szale dosłownie rozszarpuje uciekających ludzi. Do tych nielicznych należy główny bohater filmu – Lawrence Talbot, który nie został potworem z wyboru. Mimo wstrętu do swojej drugiej osobowości nie jest w stanie powstrzymać władającej nią rządzą zabijania. Wilkołak jest dziki i bezwzględny, zabije każdego kogo napotka na swojej drodze. Podczas bolesnej przemiany na ciele rośnie czarne futro, a kości pękają i rozrastają się, pojawiają się dodatkowe zęby, a oczy zmieniają kolor na złoty. Oznaką zbliżającej się bestii jest charakterystyczne donośne wycie wzbudzające ogromny strach wśród mieszkańców. Człowieka będącego wilkołakiem nie da się uwolnić od klątwy, jednocześnie pozostawiając go przy życiu. Jedyną możliwością ratunku jest dla niego... śmierć. Tylko wtedy jego dusza może zaznać ukojenia, ale przez ogromną zwinność, szybkość i siłę potwora zabicie jego wiąże się z wielkim niebezpieczeństwem. Uczynić to może jedynie strzał srebrną kulą w serce. Bardzo ciekawe jest ukazanie pobytu głównego bohatera w szpitalu psychiatrycznym, ponieważ wiąże się to z lykanotropią, która figuruje w zupełnie realnie w psychologii. Jest to głębokie przekonanie pacjenta, że jest wilkołakiem. I choć nie następuje przemiana fizyczna, pacjent może wierzyć, iż miała ona miejsce, i stać się niebezpieczny dla postronnych. W filmie jednak tortury i leczenie nie pomogły, ponieważ Lawrence faktycznie zmieniał się w wilkołaka, co miało opłakany skutek dla zebranych.




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Portrety Polaków w literaturze i filmie
język polski- wypracowania, Obraz II wojny światowej w literaturze i filmie. Omów zagadnienie ilustr
Motyw zwierząt w literaturze, filmie i malarstwie
HOLOCAUST W LITERATURZE I FILMIE
Wilkołaki w literaturze - konspekt
getto--w--literaturze--i--filmie, inne, prezentacja z j. polskiego
Wielcy Kochankowie w literaturze i filmie - Matura ustna, Matura - Wielcy Kochankowie w literaturze
Sceny?talistyczne w malarstwie, literaturze i filmie Omów na podstawie przykładów
Motyw snu i jego funkcje w literaturze i filmie Omów zagadnienia przywołując stosowne przykłady t
motyw wampiryczny w literaturze i filmie, prezentacje
Portrety Polaków w literaturze i filmie
przedstawienia miłości ( w literaturze, filmie ip )
Rycerze i herosi w literaturze i filmie tekst

więcej podobnych podstron