Wielcy kochankowie w literaturze i filmie
Tematem mojej prezentacji są najciekawsze pary wielkich kochanków ukazane w literaturze i filmie.
Chciałabym wyjaśnić samą kwestię pojęcia „kochanek”. W dzisiejszych czasach mówi się, iż kochankiem jest ten, z kim zdradza się swego partnera. W moim mniemaniu, nieco mija się to z rzeczywistością. Uważam, iż kochankami nazywać można również tych, których łączy głęboka i piękna miłość.
O miłości pisano od zawsze. Jej ślady znajdziemy wszędzie - od Biblii i mitologii, poprzez dzieła wszystkich epok, aż po współczesne powieści. Na przestrzeni wieków, postrzeganie miłości zmieniało się - pisano o różnych jej rodzajach, stosując przy tym odmiennie formy i konwencje. Najwięcej jednak dzieł, poświęcono miłości kobiety i mężczyzny. I tu też spotkamy się z ogromną różnorodnością - od miłości szczęśliwej, przez zakazaną, po bardzo tragiczną. Pisało o niej wielu, właściwie od zawsze aż po dzień dzisiejszy, a więc nie ulega wątpliwości, iż tematykę kochanków w literaturze i filmie, uznać można za ponadczasową i uniwersalną. Przykłady par kochanków mnożą się
i wypływają z każdej epoki jednym wielkim nurtem, niczym rzeka. Jednakże uczucie łączące obojga ludzi ma przeróżne oblicza. W związku z tym kochankowie mogą być spełnieni i szczęśliwi lub też odwrotnie - niespełnieni i nieszczęśliwi. Mogą być też platoniczni.
W „ Uczcie” Platona dialog uczonych mężów greckich to nie tyle pochwała boga miłości, Erosa, ile dyskusja o cechach i naturze zjawiska tym mianem określanego. Platon nie wyjaśnia istoty miłości, nie podsuwa nam gotowej jej definicji. Nie wyjaśnia fenomenu miłości, tylko go przedstawia. Dialog ten przedstawia różne określenia miłości. Jako, że według Platona wszystko na świecie posiada dwa oblicza, przeciwieństwem Erosa jawi się Afrodyta - bóstwo spokojne, łagodne i zrównowazone. Mężczyzna najbardziej czuły jest na piękno ducha, toteż poszukuje miłości czystej, niewinnej - tej najbliższej idei piękna. Eryksimachos potwierdza teorię dwojakiej natury miłości. Spogląda na zagadnienie oczami lekarza - a jak wiadomo, na miłość nie ma żadnego lekarstwa. „Lekarz” - twierdzi -
„Musi umieć poprzyjaźnić z sobą i węzłem miłości powiązać najbardziej wrogie pierwiastki w ciele ludzkim”. (str. 74)
Powinien dążyć do harmonii i zespolenia przeciwstawnych elementów anatomii człowieka. Porównuje też miłość do muzyki - obydwie składają się z zupełnie różnych elementów, które łączy w harmonijną całość bóg miłości. Skupmy się na przemówieniu Sokratesa. Stwierdził, iż sam jest człowiekiem prostym i na miłości zbytnio się nie zna, jednak nie może zgodzić się z opiniami pozostałych uczestników dyskursu. Swoją logiką podważył wszystkie argumenty, by dojść do wniosku, że to, co reprezentuje Eros, czyli miłość, jest brakiem i niespełnieniem. Zauważa, że miłość jest dążeniem do nieśmiertelności, dobra i piękna, oraz, że to dążenie jest wspólne dla wszystkich ludzi. Jest ona podstawą wszelkiej twórczości.
,,Pamiętniki Adama i Ewy" Marka Twaina jest opowieścią o pierwszych ludziach, o dwóch odmiennych istotach, których miłość narodziła się dopiero po wielu latach.
Adam był cichy i spokojny. Kiedy napotkał na swojej drodze kobietę, nie mógł znieść jej gadulstwa i uważał, że raj był wcześniej szczęśliwszym miejscem. Nie uważał Ewy za równą sobie, na początku nazywał ją ,,Stworzeniem". Ojej płaczu mówił tak:
,,Nowe Stworzenie już tam wtargnęło, a gdy próbowałem je wypchnąć, zaczęło wylewać wodę z otworów, którymi patrzy; ocierało je wierzchem łap, wydając przy tym takie odgłosy jak niektóre zwierzęta, kiedy cierpią". (str. 8)
Widzimy tu, że zauważał on tylko własne potrzeby, był nieczuły i niedelikatny w stosunku do Ewy, ignorował ją.
Ewa już od pierwszego dnia swojego istnienia była bardzo ciekawa świata, bardzo pragnęła posiąść wiedzę. Mówienie sprawiało jej wielką przyjemność, lubiła ład i porządek. Była wrażliwa na piękno przyrody. Starała się uzyskać przyjaźń i akceptację w oczach niezwracającego na nią uwagi Adama.
Uważała także, że zdobywając jabłka dla Adama uzyska jego sympatię. Ewa nie musiała się przekonywać do miłości jaką obdarzała Adama, wszystkiego była świadoma i pewna. Wiedziała dokładnie za co go kocha :
„W głębi serca jest dobry i za to go kocham, lecz mogłabym go też kochać, gdyby taki nie był. Kochałabym go, gdyby mnie bił i obrzucał obelgami. Przypuszczam, że to typowe dla mej płci. Jest silny i przystojny, i za to go kocham, podziwiam i jestem z niego dumna, lecz mogłabym go kochać, gdyby był pozbawiony tych zalet. Gdyby był brzydki, kochałabym go; gdyby był rozbitkiem życiowym , kochałabym go, pracowałabym dla niego, harowałabym, modliła się i czuwała przy jego łożu aż do śmierci. Sądzę więc, że kocham go jedynie dlatego, że jest mężczyzną i należy do mnie. Nie ma chyba innego powodu”. (str. 45-46)
Adam dopiero po wygnaniu z raju zauważa, że Ewa jest mu potrzebna, że jednak lubi jej towarzystwo i teraz nie potrafiłby bez niej żyć. Po czterdziestu latach na jej grobie napisał:
,,Gdziekolwiek była ona, tam był raj”. (str. 46)
Prawdziwa miłość, tolerancyjna pojawia się dopiero po latach.
"Romeo i Julia" Williama Szekspira to jeden z najpiękniejszych dramatów miłosnych z okresu renesansu. To miłość piękna i dobra, którą niszczy rzeczywistość. Uczucie, jakie zawładnęło dwojgiem kochanków, to wręcz symbol wielkiej, spontanicznej miłości od pierwszego wejrzenia.
Mogą to potwierdzić słowa Romea :
„Kochałżem dotąd? O! zaprzecz mój wzroku! Boś jeszcze nie znał równego uroku”. (str. 32)
W przeciwieństwie do pastuszków, mimo młodzieńczego wieku, zaczyna dyszeć silnym i dojrzałym uczuciem niemalże od pierwszej chwili.
Uczucie, jakie zawładnęło dwojgiem kochanków, to wręcz symbol wielkiej, spontanicznej miłości od pierwszego wejrzenia. Julia była oczarowana pocałunkiem jakim obdarował ją Romeo na ich pierwszym spotkaniu. Gdy zrobił o ponownie powiedziała do niego:
„Jak z książki całujesz, pielgrzymie”. (str. 35)
Julia to niespełna 14-letnia dziewczyna. Niespodziewanie zakochana bardzo szybko dojrzewa emocjonalnie, staje się młodziutką kobietą, szczęśliwą i szczerą w uczuciu stanowiącym sens jej życia. Praktyczna i zaradna bardzo szybko przejmuję inicjatywę i proponuje małżeństwo. Wobec kolejnych nieszczęść okazuje się silniejsza od ukochanego i stara się skutecznie walczyć z niepowodzeniami. Pierwsza też wpada na pomysł z wykorzystaniem napoju.
Oznacza to, że jej przemiana była znacznie głębsza niż Romea. Romeo to niedoświadczony chłopak, kocha tak jak wydaje mu się, że powinno się kochać, kocha uczucie do dziewczyny a nie samą wybrankę. Spokojny i zaradny w chwilach powodzenia w sytuacjach emocjonalnie skrajnych okazuje się bezsilny, nierozważny przez co podporządkowuje się planom i działaniom innych. Dopiero wstrząs wywołany wiadomością o śmierci ukochanej czyni z niego w pełni dojrzałego mężczyznę. Widzimy jednak jak zakochani pod wpływem łączącego ich uczucia dojrzewali emocjonalnie, jak uczyli się lojalności wobec siebie i wreszcie zdecydowani byli wybrać śmierć niż życie bez ukochanej osoby. Miłość ta, zakazana przez rodziny, przetrwała ciężką próbę- śmierci i doprowadziła młodych do szczęścia, nie tego na ziemi, ale połączyła ich na wieki w niebie.
Devdas i Paro znają się od dzieciństwa i od tego czasu są w sobie zakochani.Gdy Devdas powraca do domu po studiach prawniczych w Londynie matka Paro, Sumitra chce omówić z rodziną Deva małżeństwo ich dzieci, ma nadzieje, że się zgodzą pomimo niższego statusu majątkowego rodziny Paro.Matka Devdasa, Kushalya odrzuca jednak propozycję małżeństwa i publicznie upokarza Sumitre, która poprzysięga zemstę na niej i jej synu. Devdas dowiedziawszy się o wszystkim odchodzi z domu, Paro czeka aż po nią wróci jednak daremnie. Sumitra dotrzymuje słowa i wydaje Paro za bogacza Bhuvan Choudhry. Devdas na wieść o tym zaczyna pić.W krótce trafia pod opiekę kurtyzany Chandramukhi, która zakochuje się w nim bez wzajemności.Paro próbuje ratować Devdasa, ale bezskutecznie... .Za to on porzysięga jej, że wyda ostatnie tchnienie u progu jej bram. Paro będąc żoną Bhuyana nadal podtrzymuje płomien lampy krota zapaliła dla Devdasa jako znak miości. Dopóki lampa się pali, to znak ze bardzo się kochaja.
Podczas pogrzebu ojca Devdasa Paro zjawia się w jego domu. Jest załamana stanem swojego ukochanego. On chcąc się upewnić czy ona nadal go kocha zadaje jej pytanie : CZY TY MNIE KOCHASZ? Ona zaś mu odpowiada : ROWNIE DOBRZE MOGLBYS ZAPYTAC CZY ODDYCHAM.
Było to ich ostatnie spotkanie,ponieważ mąż nie pozwolił wiecej Paro opuszczac murów domu. Pijaństwo Devdasa się pogłębiło tak jak tesknota za ukochana.Chcac zapomniec o niej pił wiecej i wiecej. Doprowadziło to smiertelnej choroby. Jeśli wypije jeszcze choć krople alkoholu to umrze. Dev ponownie siega po kieliszek mimo zakazu lekarza. Czując że umiera jedzie dorożka pod bramy domu Paro. Dziewczyna zuwaza że pomie lampy jest coraz słabszy, zaczyna krawiac rana na czole która zostawil jej Dev raniac ja medalionem. Służba informuje ze pod bramami domu lezy umierajacy czowiek i wypowiada imie pani domu Paro. Ona wybiega by pożegnać się ukochanym, lecz mąż jej stanowczo zabrania i w ostatnije chwili gdy dobiega już doi bram każe je zamknąć. W momencie gdy drzwi się zamykaja gasnie lapma, nie słychac już wołania Deva. Spełnił swoja przysiege, ostatkiem sił dostal się pod jej dom. Jest to film o miośći silnej, takiej od kołyski aż po grób. Mimo rodzielenia poprzez rodziny nadal się kochali.
Kończąc moją wypowiedź chciałabym ponownie stwierdzić, że motyw kochanków w różnych tekstach kultury jak i filmach i na przestrzeni różnych epok jest wszechobecny. Najliczniej pojawiają się przykłady kochanków tragicznych, niespełnionych, nieszczęśliwych. Równie licznie, ale w mniejszym stopniu można doszukać się kochanków szczęśliwych i spełnionych.
Temat: Wielcy kochankowie. Przedstaw ich kreacje literackie i filmowe.
I. Literatura podmiotu:
1. Bhansali Sanjay Leela (reż.), Devdas, [film na płycie CD], Indie, 2002.
2. Platon , Uczta, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1982,
ISBN 83-01-01574-8.
3. Szekspir William, Romeo i Julia, Wydaw. Horyzont, Warszawa, 2005,
ISBN 83-89956-40-3.
4. Twain Mark , Pamiętniki Adama i Ewy, Wyd.1, Wydaw. Siedmioróg, Wrocław, 1997,
ISBN 83-7162-295-3
II. Literatura przedmiotu
Bukowiec Paweł, Kuziak Michał, 150 Tematów maturalnych: motywy, wątki, problemy,
Wydaw. Znak, Kraków, 2000, 2003, hasło: miłość, s. 101-107.
Mały słownik języka polskiego, Wyd. 9, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1968,
hasło: kochanek, kochanka, s. 281-282.
Mały słownik języka polskiego, Wyd. 9, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1968,
hasło: miłość, s. 393.
Nawrot Agnieszka, Stopka Dorota, Ściąga motywy literackie część 1., Wydaw. Greg, Kraków,
Motyw miłości: Romeo i Julia W. Szekspira, s. 162.
Nosowska Dorota, Słownik motywów literackich, Wyd. 2, Wydaw. Park, Bielsko-Biała, 2004,
motyw: miłość, s. 291-296.
III. Ramowy plan wypowiedzi:
A. Określenie problemu:
Ukazanie różnych par wielkich kochanków na podstawie utworów literackich i filmowych.
B. Kolejność prezentowanych treści:
1. Wstęp
wyjaśnienie słów: kochankowie i miłość,
motyw słynnych kochanków występuje często w różnych epokach.
2. „Uczta” Platona - wprowadzenie
skąd się bierze chęć bycia z drugą osobą,
rodzaje miłości ( według Platona ).
3. „Pamiętniki Adama i Ewy” Marka Twaina - pierwsi kochankowie
odkrycie potęgi uczucia po latach.
4. „Romeo i Julia” Williama Szekspira - najsłynniejsi kochankowie dramatyczni wszech czasów. Tragiczna miłość z okresu renesansu.
5. „Devdas” Sanjay Leelay Bhansali'i - kochankowie od zawsze na zawsze
C. Wnioski:
Kim są kochankowie.
Skąd się bierze chęć bycia z drugą osobą.
Odkrycie potęgi uczucia przez pierwszych kochanków.
Szaleńcza dramatyczna miłość dwojga młodych ludzi.
Kochankowie od zawsze na zawsze.
IV. Materiały pomocnicze:
A. Plansza z cytatami
Klaudia Leszczyńska- Wachnik