2.Bohater literacki XX wieku w poszukiwaniu istotnych wartości i sensu życia.
Twórcy literatury zawsze zajmowali się problemami życia i śmierci. Jest to normalne, gdyż nurtują one każdego myślącego człowieka, obdarzonego szczególną wrażliwością. Teorie dotyczące recepty na życie, wzorce osobowe wciąż się zmieniają, przekształcają. Warto przyjrzeć się, jak do spraw życia ustosunkowuje się współczesny człowiek.
Utwór St. Żeromskiego „Ludzie bezdomni” przedstawia bohatera wywodzącego się z nizin społecznych, który własną pracą zdobył wykształcenie i idealistycznie potraktował swoją misję naprawy świata. Tomasz Judym, jako syn warszawskiego szewca z ulicy Ciepłej, doskonale orientował się w sytuacji i problemach biedoty. Za cel swojego życia stawia „rozwalić te śmierdzące nory”. Tomasz jako zwolennik poglądu, że walka z krzywdą społeczną i niesprawiedliwością wymaga największych wyrzeczeń, włącznie z prawem do szczęścia osobistego. Postawa Judyma jest niewątpliwie postawą piękną i szlachetną, nastawioną na dawanie z siebie wszystkiego, co najwartościowsze, bez oglądania się na zapłatę, na nagrodę. Oczywiście oceniając postępowanie bohatera w kategoriach zdrowego rozsądku, można zwrócić uwagę na wiele minusów takiej postawy. Tomasz przecież przegrywa swoje życie, traci możliwości zrobienia kariery, odrzuca miłość Joasi, rezygnuje z możliwości osiągnięcia stabilizacji życiowej a do tego rujnuje życie ukochanej kobiety. Jednak do końca pozostaje czysty, wierny swoim przekonaniom.
Główny bohater „Przedwiośnia” Cezary Baryka pozbawiony korzeni nie potrafi odnaleźć się w świecie. Błąka się, poszukuje swoich ideałów, lecz nie może ich odnaleźć. Zarzuca Gajowcowi zbyt wolne i bojaźliwe wprowadzenie reform w życie, ich małą skuteczność oraz przede wszystkim pozorność. Proponowane przez rząd reformy nie zmienią, według Cezarego, warunków życia najuboższych. Jednak Baryka zdecydowanie odrzuca drogę proponowanego przez Lulka przewrotu komunistycznego. Po pierwsze zna prawdziwe oblicze rewolucji, wie, że niesie ono z sobą tylko morderstwa i grabieże. Po drugie zdaje sobie sprawę, że klasa robotnicza nie może sięgnąć po władzę w Polsce, ponieważ sama jest zdegradowana, nieprzygotowana do rządzenia. Zarzuca też komunistom brak patriotyzmu odwrócenie się od będącej w potrzebie ojczyzny. Baryka dostrzega zło rewolucji, ale także i zło świata. Jest jakby „zawieszony” w przestrzeni pomiędzy dwoma światami.
Jednym z bohaterów „Dżumy” A. Camusa jest doktor Rieux, który pochodził z rodziny robotniczej, a wybór zawodu lekarza był dla niego awansem społecznym. Nie był lekarzem z powołania, jednak potrafi się całkowicie poświęcić zawodowi. Mówi: „Nienawidzę zła i śmierci”. Walczy z dżumą całkowicie poświęcając się działalności lekarskiej. Nie chce być bohaterem, pragnie tylko dobrze spełnić swoje obowiązki. Można jednak uznać, że służy idei, jaką jest miłość człowieka.
Także siostra Weronika z „Początku” A. Szczypiorskiego odnalazła sens swojego życia pomagają ratować wiele dzieci. Kiedy była małą dziewczynką objawił jej się Chrystus i nakazał, aby nawracała na wiarę katolicką murzyńskie dzieci. Wstępując w wieku 17 lat do zakonu, postanowiła poświęcić się pracy z dziećmi. Była osobą aktywną, zaradną, umiała sobie radzić w życiu. Jej poświęcenie nabrało większego sensu podczas wojny, kiedy to zaczęła zajmować się dziećmi żydowskimi, których wcześniej nie darzyła sympatią. Uczyła je nowych nazwisk, zmyślonych życiorysów, nawracała na wiarę chrześcijańską, nieświadomie niszcząc ich tożsamość.
Utworów o życiu i człowieku jest bardzo wiele. Dotyczą poszukiwania sensu życia i wartości. Poeci zwracają uwagę na rolę uczuć, wrażeń i prostych pojęć moralnych. Pisarze pragną, by ludzie współcześni - myślący zawsze realnie, posługujący się konkretami, kierujący się rozumem, wiedzą - zachowali poczucie tajemnicy istnienia, byli zdolni do realistycznej koncepcji życia.
Wszyscy poeci literatury współczesnej mają jeden wspólny cel. Chcą, aby ludzie nie zapomnieli o zasadach moralnych, by nie zagubili sensu życia. Często wracają do tego tematu, ponieważ mają świadomość, iż wojna, totalitaryzmy zburzyły dawną hierarchię wartości, zachwiały systemem moralnym, więc trzeba ludziom przypomnieć, że najważniejsze są w życiu uczucia, rodzina, dobroć, odpowiedzialność za los świata, akceptacja samego siebie.