Krucjatami, bądź też Wyprawami Krzyżowymi, ogólnie, nazywa się wojny jakie w średniowieczu prowadzili chrześcijanie z zachodniej Europy z muzułmanami, bądź poganami w celu odbicia, a następnie obrony miejsc związanych z religią chrześcijańską w Palestynie

W swojej pracy chciałbym głównie skupić się na trzech najważniejszych krucjatach zmierzających do Ziemi Świętej.

Miasto Jerozolima stanowiło w tym czasie centralny punkt dla chrześcijaństwa ,judaizmu i islamu. Było ośrodkiem trzech największych znanych kultur w ówczesnym znanym świecie. Nazwa,,wyprawy krzyżowe" pochodzi od naszywanych na ubrania uczestników czerwonych krzyży. Uczestników wypraw krzyżowych zwie się krzyżowcami. Krucjaty pokazują jak w tamtym okresie skłócony był świat.

W 1095 roku między 18 a 25 listopada we francuskim mieście Clermont obradował synod ,który zwołał ówczesny papież Urban II. Uczestniczyło w nim ponad trzystu duchownych. Omawiano tam wiele tematów m.in. obłożono ekskomuniką króla Francji Filipa I, za zerwanie więzów małżeńskich. Jednak najważniejszym punktem obrad miało być wystąpienie papieża ,w którym ogłosił hasło wojny świętej , która miałaby odzyskać dla chrześcijaństwa Ziemię Świętą oraz wspomóc chrześcijaństwo na wschodzie ,okupowane przez islamskich władców.

Urban II ogłosił odpust zupełny, oraz zapewniał, że krzyżowcom darowane będą wszystkie grzechy przyszłe jak i przeszłe. Obiecywał zbawienie, korzyści materialne oraz wolność dla chłopów. Przemówienie spotkało się z ogromnym poparciem i zadowoleniem zebranych. Wszyscy uczestnicy mieli spotkać się w Konstantynopolu i stamtąd ruszyć do Ziemi Świętej.

Papież polecił biskupom propagowanie krucjaty w kazaniach. Do propagowania wypraw krzyżowych przyczynił się również żyjący w tamtych czasach Piotr z Amniens zwany Pustelnikiem. Rozpoczął on wędrówkę po Europie ,głosząc potrzebę świętej wojny. Był kaznodzieją ,cechował się talentem krasnomówczym i charyzmą ,więc wiadomość ta w nie długim czasie obiegła Europę. Wezwania papieża i Piotra Pustelnika spotkały się z żarliwym odzewem. Możnowładcy z zachodniej Europy chętnie zgłaszali chęć udziału w wyprawie. Niektórzy zastawiali swój dobytek aby uzyskać środki na podróż, inni oddawali swój majątek Kościołowi.

I Krucjata

Pod koniec XI wieku władcy muzułmańscy rządzili północną Afryką ,Hiszpanią i wschodnimi wybrzeżami Morza Śródziemnego. Chrześcijanie byli natomiast podzieleni. W Europie funkcjonowały małe państwa i królestwa. Powstanie i szybki rozwój państwa tureckich Seldżuków, spowodowało, że Turcy przejęli kontrolę nad całym Bliskim Wschodem, łącznie z Jerozolimą. W roku 1071 sułtan Alp Arslan zadał druzgocą klęskę siłom Bizancjum w bitwie pod Manzikert , podchodząc niemal pod mury Konstantynopola.

Prośba o pomoc, wystosowana przez cesarza Aleksego, dała pretekst papieżowi Urbanowi II do ogłoszenia krucjaty w celu odbicia utraconych terenów i przejęcia kontroli nad Jerozolimą. Do Konstantynopola na czele z Piotrem Pustelnikiem podążyło tysiące ludzi z Francji i z Rzeszy Niemieckiej, głównie chłopów i ubogich mieszczan, sporo zwykłych przestępców i trochę zubożałych osób pochodzenia rycerskiego. Mnóstwo osób decydowała się dołączyć do krzyżowców po drodze. Większości z nich wydawało się, że Ziemia Święta znajdowała się zaledwie kilka dni marszu z dala od ich domostw, więc zupełnie nie byli przygotowani na kilkumiesięczną wędrówkę. W 1096 ta cała chmara ludzi opuściła ostatecznie Kolonię, aby przez Węgry udać się do Bizancjum. Podczas przemarszu napadali na żydów i wymordowali cztery tysiące Węgrów. Cesarz Aleksy I Komnen starał się ze wszystkich sił nie dopuścić do przypadków łupienia miejscowej ludności gdy dowiedział się jacy ludzie wchodzą w skład owej krucjaty i postanowił jak najszybciej doprowadzić tych ludzi w okolicę stolicy. 40 tysięczna armia ,która ruszyła na początku maja była zupełnie zdezorganizowana. Zanim krucjata minęła granice Europy wschodniej większość chłopów pomarła lub zrezygnowała z dalszej wyprawy. Gdy rzesze chrześcijan przybyli pod mury stolicy Bizancjum, nie zostali jednak wpuszczeni do miasta tylko przetransportowani na drugi brzeg Bosforu. Informacje o wyprawie nie zrobiły na muzułmanach wrażenia. Krzyżowcy zostali kompletnie rozbici przez wojska Kilidż Arslana I, sułtana Nikei 21 października 1096 w bitwie pod Civetot. Samemu Piotrowi Pustelnikowi udało się ujść z życiem z pogromu i wraz z garstką towarzyszy przedostał się do Konstantynopola, gdzie po kilku miesiącach przyłączył się do wyprawy rycerskiej.

Latem i wczesną jesienią 1096 ruszyła znacznie lepiej zorganizowana wyprawa rycerska. W jej skład wchodzili w przeważającej liczbie rycerze frankońscy, normańscy i przedstawiciele papieża. . Były to świetnie uzbrojone i zorganizowane oddziały ciężkozbrojnej kawalerii i piechoty, nie mające jednak doświadczenia w walkach z Turkami. Przywódcę całej wyprawy mianował papież Urban II, a został nim Ademar, biskup Le Puy. Był on jednak tylko przywódcą duchowym. Pierwszym sukcesem Krzyżowców było odbicie Nikei w 1097 z rąk Kilidż Arslana, która została oddana cesarstwu. Następnie armia rozpoczęła siedmiomiesięczne oblężenie Antiochii, zakończone jej zdobyciem oraz zamordowaniem namiestnika miasta Jaghiego Sijana z rodu Daniszmendów ,które otworzyło krzyżowcom drogę do Jerozolimy. Istotną rolę w bitwie odegrała Święta Włócznia odnaleziona w katedrze antiocheńskiej ,uznana za Znak Boży podniosła morale krzyżowców. Jednak spory jakie rozgrzały o władzę nad nią spowodowały przerwanie wyprawy na wiele miesięcy. W czerwcu 1099 roku chrześcijanie dotarli do Jerozolimy. Nie śpieszyli się z ofensywą. Planowali atak przez kilka dni. Obserwowali miasto próbując znaleźć jego słabe punkty, ponieważ Jerozolima ,była jedą z wielkich twierdz średniowiecznego świata. 7 lipca doszło do oblężenia Jerozolimy. Miasto zdobyto po 8 dniach. Zamordowano wszystkich mieszkańców, czyli pozostałych tam muzułmanów i żydów. Ten akt barbarzyństwa odbił się szerokim echem w świecie muzułmańskim, a nawet w Europie. Arabowie nigdy potem już nie umieli zapomnieć Frankom tej zbrodni. 29 lipca zmarł Urban II, pomysłodawca całego ruchu, nie dowiadując się przed śmiercią o wielkim sukcesie krzyżowców. Na Ziemi Świętej utworzona Królestwo Jerozolimy. Po długich targach koronę zaproponowano Gotfydowi z Bouillon, który jednak odmówił koronacji w miejscu śmierci Chrystusa i przyjął jedynie tytuł Obrońcy Grobu Świętego. W niecały miesiąc po oblężeniu, 12 sierpnia, krzyżowcy pokonali idącą na pomoc Jerozolimie armię fatymidzką pod Askalonem, co ostatecznie przesądziło o zwycięstwie I Krucjaty.

II Krucjata

Najważniejszym atutem krzyżowców była niezgoda państw muzułmańskich. Dopóki poszczególni emirowie walczyli chętniej ze sobą niż z krzyżowcami, o bezpieczeństwo Królestwa można było się nie martwić. To miało się jednak zmienić wraz z pojawieniem się na kartach historii człowieka imieniem Zanki. Zanki I Imad-ad-Din został w 1127 roku atabegim Mosulu. Dziewięć lat później udaje mu się pokonać połączoną armię Trypolisu i Jerozolimy, dowodzoną wówczas przez króla Fulka. Z obawy jednak przed zbierającą się potężną armią cesarza Jana, Zanki wycofuje się. W 1144 udaje mu się zająć Edessę. Utrata Edessy była dla Europy wstrząsem. Papież Eugeniusz III od razu przystąpił do organizowania krucjaty. Powierzył mnichowi św Bernardowi głoszenie kazań w których miał głosić wezwanie do krucjat.

W 1147 roku została zorganizowana II wyprawa krzyżowa. Była to pierwsza krucjata prowadzona przez europejskich królów: francuskiego – Ludwika VII i niemieckiego – Konrada III. Udział wziął też Fryderyk Barbarossa ,książe Szwabi i nastęca Konrada.

Królestwem Jerozolimskim rządziła wtedy królowa Melisanda, wdowa po królu Fulku, pełniąca regencję za swego syna, przyszłego Baldwina III.

Wojska Konrada III zostały prawie całe wycięte ,w bitwie pod Doryleum, gdzie przed pół wiekiem temu, krzyżowcy odnieśli wielkie zwycięstwo. W dniu 24 lipca 1148 roku, największa z dotychczasowych armii jaką wystawili krzyżowcy, stanęła pod murami Damaszku. Jednak królowie Ludwik i Konrad dowiadując się o nadchodzącej posiłkach tureckich z Nur ad-Dinem na czele ,oraz nielojalności baronów palestyńskich ogłosili odwrót. Atak krzyżowców na Damaszek zakończył się kompletną porażką.

Klęska wyprawy była spowodowana głównie złą organizacją i nieustającymi kłótniami między królami. Kampania przyniosła ogromną hańbę ,zginęły tysiące ludzi, a mit niepokonanych armii krzyżowych minął bezpowrotnie

III Krucjata

1171 roku do władzy w Egipcie doszedł Saladyn ,który następnie zdobył Syrię i Damaszek. Uważany był za wielkiego wodza i polityka. W 1187 roku doszło do bitwy pod Hittinem z Królestwem Jerozolimy. Chrześcijanie ponieśli druzgocącą klęskę. Głównym rezultatem bitwy było odebranie Jerozolimy chrześcijanom. Saladyn ukończył zapoczątkowane przez Nur ad-Dina dzieło zjednoczenia islam ogłaszając Jihad ,czyli wojnę w celu szerzenia wiary muzułmańskiej.

Wiadomość o klęsce była dla zachodnich chrześcijan szokiem. Papież Urban III na wieść że muzułmanie panują w Jerozolimie zmarł.

Z inicjatywy papieża Klemensa III nawiązano kontakt z największym władcą zachodu, cesarzem Fryderykiem Barbarossą oraz z królami Anglii i Francji. Cesarz natychmiast odpowiedział na wezwanie papieża i w maju 1189 jako pierwszy wyruszył do Ziemi Świętej. Przygotowania do wyprawy Anglików i Francuzów ciągnęły się jeszcze dłużej. Pierwsze starcie z Seldżukami miało miejsce w Ikonium ,które zakończyło się zwycięstwem armii cesarskiej. Jednak Fryderyka spotkał tragiczny wypadek. 10 czerwca 1190 roku utonął podczas przeprawy przez rzekę Salef . 7 czerwca 1191 do Akki przybył król Anglii ,Ryszard Lwie Serce, gdzie połączył swoje siły z Filipem Augustem królem Francji ,który dotarł tam siedem tygodni wcześniej. 12 lipca miasto zostało zdobyte. Po zwycięskim natarciu Filip August wrócił do Francji z powodu złego stanu zdrowia. Rozwścieczony Saladyn próbował odbić miasto, ale jednak na próżno. Z biegiem czasu władcy zaczęli traktować się z dużym szacunkiem. 2 września 1192 roku zawarli pakt pokojowy. Warunki pokoju zakładały zapewnienie pielgrzymom swobodnego dostępu do Jerozolimy oraz pozostawienie w spokoju resztek posiadłości krzyżowców na wybrzeżach Morza Śródziemnego

Po półtora rocznym pobycie na Ziemi Świętej Ryszard Lwie Serce wrócił do Europy z pustymi rękami. Mimo iż wyprawa ta została przeprowadzona wielkim wysiłkiem całej Europy Zachodniej, rezultaty jej były znikome.

Podsumowanie

Przeciwko muzułmanom zostały skierowane jeszcze 4 krucjaty ,lecz akcja tych ekspedycji nie toczyła się już na Ziemi Świętej i była mało skuteczna. Ostatnią twierdzą krzyżowców była Akka, która padła w 1291 r. W ten sposób zakończyła się trwający dwa wieki konflikt na tle religijnym. Zwycięstwo odnieśli muzułmanie.

Ocena wypraw krzyżowych z punktu widzenia ich początkowych celów wypada fatalnie. Postulat odzyskania Ziemi Świętej wygłoszony przez Urbana II mimo znaczących ofiar i tylko z przejściowymi sukcesami, nigdy nie został na stałe osiągnięty. Pod koniec XIII wieku muzułmańskie imperium sięgało aż po Dunaj.