CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAA
CENIA USTAWICZNEGO W SUWAA
KACH
ul. Kamedulska 3, 16-400 Suwałki
tel. [phone] tel. /fax [phone]
www.cdniku.pl e-mail: [e-mail] [e-mail]
EDUKACJA ZDROWOTNA
W SZKOA
ACH I PRZEDSZKOLACH
scenariusze zajęć
Suwałki, wrzesień 2006
Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Ustawicznego
w Suwałkach w listopadzie i grudniu 2005 r. realizowało zadanie
edukacyjne z zakresu doskonalenia nauczycieli województwa podlaskiego
w obszarze tematycznym  Edukacja zdrowotna w szkołach
i przedszkolach .
Celem głównym szkolenia, było przygotowanie uczestników do
realizacji edukacji zdrowotnej w szkołach i w przedszkolach.
Powy\
szy cel został zrealizowany poprzez uzupełnienie
i wzbogacenie wiedzy o zdrowiu, edukacji zdrowotnej, metodach pracy
i treściach zawartych w obowiązującym ustawodawstwie oraz poprzez
nabycie umiejętności w zakresie planowania, realizacji i ewaluacji edukacji
zdrowotnej w szkołach i przedszkolach.
Ramowy program szkolenia obejmował następujące moduły:
" ObowiÄ…zujÄ…ce ustawodawstwo w zakresie promocji zdrowia,
profilaktyki i edukacji zdrowotnej;
" Zdrowie jako podstawowe pojęcie edukacji zdrowotnej;
" Model działań w edukacji zdrowotnej;
" Metody pracy w edukacji zdrowotnej;
" Realizacja podstawy programowej w zakresie edukacji zdrowotnej.
Szkolenie obejmowało ogółem 24 godz. w tym 17 godz. ćwiczeń.
W niniejszej publikacji zamieszczamy scenariusze zajęć z edukacji
zdrowotnej wypracowane podczas szkoleń w trzech ośrodkach (Białystok,
A
om\
a, Suwałki).
Przedstawione scenariusze zostały podzielone wg etapów
kształcenia, tj.: wychowanie przedszkolne, kształcenie zintegrowane, klasy
IV-VI i gimnazjum.
Mamy nadziejÄ™, \
e niniejsza publikacja będzie wsparciem, dla
nauczycieli realizujÄ…cych podstawÄ™ programowÄ… w zakresie edukacji
zdrowotnej.
ProwadzÄ…cy szkolenia:
Joanna Raczyło
Jan Bielecki
2
Spis treści:
I. WYCHOWANIE PREDSZKOLNE
" Dbamy o zęby  pokaz prawidłowego mycia zębów & & & & .& 4
"  Wiórka boli ząb  inscenizacja utworu na podstawie tekstu
Janine Amos & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......6
" Co słychać w gabinecie stomatologicznym?& & & & & & & & 9
" Owoce z
ródłem witamin  wykonywanie sałatki
owocowej.....................................................................10
" W krainie zwierzÄ…t & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .12
" Drzewo zdrowia & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .15
II. NAUCZANIE ZINTEGROWANE  I ETAP EDUKACYJNY
" Zdrowo siÄ™ od\
ywiam & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & 18
III. KLASY IV-VI  II ETAP EDUKACYJNY
" Zasady zdrowego od\
ywiania & & & & & & & & & & & & & .& & & 21
" Wiemy co jemy & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 25
" Nasze potrzeby  moje przyzwyczajenia & & & & & & & & & 29
" Organizacja czasu wolnego & & & & & & & & & & & & & & & & & & 35
" Higiena skóry-czynnością codzienną & & & & & & & & & & & ..38
" Czym siÄ™ od\
ywiamy & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .42
IV. GIMNAZJUM III  ETAP EDUKACYJNY
" Dziesięć przykazań zdrowego od\
ywiania & & & & & & & & 47
" SÄ…d nad alkoholem & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .51
3
 Tytuł scenariusza:
Dbamy o zęby  pokaz prawidłowego mycia zębów
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
4  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść nawyków podstawy programowej:
Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
sala przedszkolna, Å‚azienka
Wstęp  wprowadzenie - idea
A
adny uśmiech ka\
dy ma kto o zęby swoje dba
Wdra\
ania dzieci do świadomego stosowania zasad higieny osobistej
Cele szczegółowe:
dziecko wie jak i dlaczego nale\
y dbać o zęby,
dziecko potrafi posługiwać się szczotką i pastą do zębów,
dziecko wie jak nale\
y przechowywać przybory do mycia
zębów
Forma zajęć:
indywidualna,
praca z całym zespołem
Metody:
pokaz,
rozmowa
praktyczne działanie dziecka
Åšrodki dydaktyczne:
przybory do mycia zębów,
szablony kubka do pracy indywidualnej
dwie ilustracje
magnetofon, kaseta z nagraniem
4
 Plan zajęć
Dzieci siedzą na dywanie. Nauczyciel pokazuje ilustracje, na których
przedstawione sÄ… dwie postacie:
I ilustracja: ładna uśmiechnięta twarz  zęby czyste, zdrowe
II ilustracja: smutna twarz z zepsutymi zębami
Krótka rozmowa na temat obu ilustracji.
1. Pytania nauczycielki (propozycja):
" Powiedzcie mi, czym się ró\
niÄ… te ilustracje?
" Dlaczego na jednej ilustracji dziecko jest uśmiechnięte, a na
drugiej smutne?
" Czy ktoÅ› z was wie co nale\
y robić, aby mieć czyste zęby?
" A kto z was myje zęby?
2. Przedstawienie dzieciom gościa, który przyszedł do przedszkola
- krótka rozmowa stomatologa z dziećmi na temat kiedy i jak nale\
y
myć zęby?
3. Prezentacja przez stomatologa prawidłowego sposobu mycia zębów
" Ka\
de dziecko otrzymuje przybory do mycia zębów i próbuje myć
zęby
(nauczycielka wręcza dzieciom szczoteczki przyniesione wcześniej
i podpisane przez rodziców)
4. Ustawianie swoich przyborów na ustalonej półce w łazience.
5. Zabawa ruchowa przy piosence:  Szczotka, pasta& 
6. Praca przy stolikach:
Wykonanie znaczka, który będzie przypominał o myciu zębów
(ozdabianie według własnego pomysłu szablonu kubka do wody)
7. Podsumowanie zajęć (wręczenie kwiatka Pani Stomatolog)
Krystyna Brzozowska
5
 Tytuł scenariusza:
 Wiórka boli ząb  inscenizacja utworu na podstawie tekstu Janine
Amos
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
5  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść nawyków podstawy programowej:
Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
sala zajęć
Wstęp  wprowadzenie - idea
 Kto zawsze o zęby dba, ten wesoły uśmiech ma
Cele szczegółowe:
dziecko potrafi słuchać krótkich utworów literackich
opowiadanych przez nauczycielkÄ™,
rozumie konieczność częstego mycia zębów,
zna etapy prawidłowego mycia zębów,
potrafi opanować lęk przed wizytą u stomatologa
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
Metody:
pogadanka,
inscenizacja
burza mózgów
Åšrodki dydaktyczne
ksiÄ…\
ka J.Amos  Wiórka boli ząb ,
pacynka Wiewiórka,
rekwizyty do inscenizacji,
nagranie piosenki,
zestaw do mycia zębów dla ka\
dego dziecka,
znaczki klubu  Wiewiórka
6
 Plan zajęć
1. Powitanie  dzieci witają się z pacynką  Wiewiórką , która zaprasza
do wysłuchania utworu  Wiórka boli ząb
2. Inscenizacja tekstu J.Amos w wykonaniu nauczycielki.
3. Wypowiedzi dzieci na temat przedstawienia. (Ocena postępowania
głównego bohatera utworu)
4.  Myjemy zęby razem z Wiórkiem  zabawa naśladowcza.
Dzieci naśladują ruchy pacynki w rytm dowolnej muzyki.
5. Co nale\
y zrobić, \
eby mieć zdrowe \
eby?
Dzieci podają propozycje odwołując się do własnych doświadczeń.
6. Pasowanie na członka Klubu  Wiewiórka
Dzieci stajÄ… w szeregu. Nauczycielka du\
ą szczotką do zębów dotyka
w ramiÄ™ ka\
dego przedszkolaka i mówi:  Pasuję cię na członka
Klubu  Wiewiórka . Ka\
de dziecko otrzymuje zestaw do mycia
zębów (szczotkę, pastę i kubek) oraz symboliczny znaczek
stwierdzajÄ…cy przynale\
ność do klubu.
7. Śpiewanie piosenki  Szła szczoteczka do kubeczka na melodię  Szła
dzieweczka& 
 Szła szczoteczka  piosenka
Szła szczoteczka do kubeczka,
Szła szczoteczka, szła.
I cieszyła się wraz ze mną,
Jak piosenka ta.
Ref:
Kto zawsze, kto zawsze o zęby dba,
Ten wesoły uśmiech na twarzy ma.
Kto zawsze, kto zawsze o zęby dba,
Ten weoły uśmiech ma.
 Wiórka boli ząb tekst napisała Janine Amos
1997 Wydawnictwo Wilga.
Wiórek zębów myć nie lubi. Ciągle śpieszy się i gra.
Wśród przyjaciół tym się chlubi:
- Mycie zębów? To nie ja!
7
Podwieczorki i herbatki -Wiórek lubi czekoladki.
Z przyjaciółmi podjadają
Ząbków swych nie oszczędzają.
A wieczorem znów to samo  mama zęby ka\
e myć!
Wiórek woli puszczać łódkę,
Marynarzem chciałby być.
Wiórek ju\
w łó\
eczku le\
y,
Mama wsadza głowę w drzwi:
- Co z ząbkami? Czyś zapomniał?
On udaje, \
e ju\
śpi.
Rano ząb rozbolał Wiórka. Tuli tata synka swego:
- Dziś pójdziemy do dentysty.
To naprawdÄ™ nic strasznego.
Pani doktor się uśmiecha, lecz Wiórkowi niewesoło.
Wielki fotel straszna lampa, groz
ne sprzęty naokoło&
Pani doktor z lustereczkiem szuka dziurki tu i tam,
- Oj, nie lubisz mycia ząbków!
Ju\
dziureczkę małą mam.
Ale w mig ją naprawimy. Zaraz będzie oczyszczona.
Powiedz prawdę, czy bolało?
Dziurka jest ju\
zalepiona.
- Byłeś dzisiaj bardzo dzielny
ProszÄ™, oto nowa szczotka.
Myślisz sobie  nic takiego? A ta szczotka to łaskotka!
To wizyta u dentysty całkiem odmieniła Wiórka.
- W towarzystwie nowej szczotki polubiłem te łaskotki.
Iwona Rawicka, El\
bieta A
ukaszyk, Katarzyna Kowalska, Krystyna Małaszkiewicz
Gra\
yna Kowalczuk, Agata Gra\
yna Sokólska
8
 Tytuł scenariusza:
Co słychać w gabinecie stomatologicznym?
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
5  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść z podstawy programowej:
Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
gabinet stomatologiczny
Wstęp  wprowadzenie - idea
Zapoznanie z wyposa\
eniem gabinetu stomatologicznego, z pracÄ…
stomatologa, pokonanie barier lęku przed wizytą u stomatologa
Cele szczegółowe:
dziecko potrafi zachować się w miejscu u\
yteczności
publicznej,
dziecko oswaja siÄ™ z wyposa\
eniem gabinetu,
dziecko zdobywa zaufanie do stomatologa, pokonuje
barierę lęku
Forma zajęć:
indywidualna, praca w grupach
Metody:
pogadanka, pokaz, sytuacyjna
Plan zajęć
1. Przed wyjściem:
- rozmowa z dziećmi na temat, dokąd i w jakim celu idziemy i jak
nale\
y się zachować się w gabinecie stomatologicznym
2. W gabinecie stomatologicznym:
- spotkanie w małych 5-6 osobowych zespołach  zapoznanie
z wyposa\
eniem gabinetu, przeglÄ…d jamy ustnej dzieci,
- pokaz prawidłowego mycia zębów
3. Po powrocie do przedszkola  rozmowa z dziećmi na temat wra\
eń
z wycieczki
Krystyna Brzozowska
9
 Tytuł scenariusza:
Owoce z
ródło witamin  wykonanie sałatki owocowej
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
6  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść nawyków podstawy programowej:
Organizowanie działań umo\
liwiających poznanie wielowymiarowości
człowieka (postrzegam, myśl, czuję, działam)
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
sala zajęć
Wstęp  wprowadzenie - idea
Zajęcia z zakresu mowy i myślenia
Cele szczegółowe:
o dziecko rozumie potrzebę prawidłowego \
ywienia
o dziecko rozumie konieczność przezwycię\
enia uprzedzeń
do niektórych potraw
o dziecko potrafi bezpiecznie posługiwać się no\
em
o dziecko rozpoznaje i nazywa wybrane gatunki owoców
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
praca w całym zespole
Metody:
pogadanka,
pokaz,
sytuacyjna
Åšrodki dydaktyczne
owoce, deski do krojenia, no\
e, fartuszki, miski, Å‚y\
ki,
papierowe ręczniki, talerzyki,
nagranie piosenki  Ju\
owoców pełen kosz (CD nr1
Wesoła Szkoła),
emblematy owoców do zabawy ruchowej
10
 Plan zajęć
1. Wysłuchanie piosenki  Ju\
owoców pełen kosz
2. Rozmowa na temat treści piosenki
3. Zabawa dydaktyczna  Czarodziejski worek
I Owoce są umieszczone w woreczku. Dziecko wkłada rękę i po
dotyku rozpoznaje owoc podajÄ…c jego nazwÄ™.
II Dziecko ma zawiÄ…zane oczy  kosztuje owoc i rozpoznaje go po
smaku bÄ…dz
zapachu i nazywa.
4. Rozmowa - przykładowe pytania
Dlaczego trzeba jeść owoce?
O czym nale\
y pamiętać przed spo\
yciem owoców?
5. Zabawa ruchowa  Sałatka owocowa
Nauczyciel wręcza dzieciom emblematy z owocami. Dzieci tańczą
przy piosence  Ju\
owoców pełen kosz . Na przerwę w muzyce
i podane hasło (nazwa wybranego owocu) dzieci z takimi znakami
tańczą w kole. Powtarzamy kilka razy.
6. Przygotowanie do wykonania sałatki owocowej
Dzieci pracują w grupach (podział na grupy z wykorzystaniem
emblematów z zabawy ruchowej)
Nauczyciel wyjaśnia cel i sposób wykonania sałatki oraz udziela
instrukcji bezpiecznego posługiwania się no\
em.
7. Wykonanie przez dzieci sałatki.
8. Wspólna degustacja sałatki.
Ewa Kozłowska, Dorota Grzesiukiewicz, Barbara Rybek
11
 Tytuł scenariusza:
W krainie zwierzÄ…t
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
6  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść z podstawy programowej:
Tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej
aktywności ruchowej dziecka. Uniemo\
liwianie udziału w grach,
zabawach ruchowych i gimnastyce.
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
sala gimnastyczna
Wstęp  wprowadzenie  idea
Ćwiczenia z komunikacji niewerbalnej
Cele szczegółowe:
dziecko przekazuje informacje poprzez ruch własnego
ciała zgodnie z rytmem muzyki lub własnej wyobraz
ni.
dziecko wyra\
a własne emocje ruchem, gestem, mimiką
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
praca w całym zespole
Metody:
uczenie siÄ™ przez prze\
ywanie
sytuacyjna
Plan zajęć
1. Wyczucie własnego ciała
Zanim wyruszamy do krainy zwierząt pobawimy się. Będziemy
maszerować. Podczas przerwy w muzyce stajemy i dotykamy palcem
nosa, ust, łokciem kolana, ręką pięty.
2. Wyczucie płynności ruchów i cię\
aru ciała w przestrzeni i w czasie
Aby dojść do krainy zwierząt trzeba przedrzeć się przez gęste krzaki.
Poka\
cie, jak przedzieracie siÄ™
12
3. Wyczucie ciÄ™\
aru i czasu
Jesteśmy na miejscu. Ciała ziemia zasypana jest kamieniami małymi
i du\
ymi. Spróbujemy zło\
yć je w jednym miejscu
Najpierw zbieramy kamienie du\
e ciÄ™\
kie i składamy je& (wyznaczamy
miejsce)
Teraz zbieramy małe i lekkie i składamy je (wyznaczamy miejsce)
4. Adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy
W krainie zwierząt są skały. Dobieramy się parami. Jedno dziecko jest
skałą, a drugie chce poruszyć skałę. Poka\
cie to (zmiana ról)
5. Wyczucie ciÄ™\
aru i czasu
Z daleka widzimy lwa, który jest zamknięty w klatce. Lew jest zły,
próbuje się wydostać. Poka\
cie to
Zmęczył się i odpoczywa, znów próbuje wydostać się z klatki. Poka\
cie to
6. Wyczucie własnego ciała
Cichutko idziemy dalej: Widzimy wÄ™\
a boa. Poka\
cie, jak wÄ…\
porusza
siÄ™. Podczas przerwy w muzyce  wÄ™\
e zwijają się w kłębek
7. Wyczucie przestrzeni
Na naszej drodze spotykamy wilka. Wilk poluje na zajÄ…ca. Skrada siÄ™
cichutko i skacze na zajÄ…ca.
8. Wyczucie przestrzeni
A teraz spójrzcie na \
yrafę. Jaką długą ma szyję. Spróbujcie i wy
dosięgnąć głową do czubków drzew, a póz
niej schylamy do trawy
9. Adaptacja ruchów własnych do partnera lub grupy
Na drzewach widzimy małpki  dobieramy się parami. Jedna małpka
ciągnie drugą, która nie chce iść (zamiana ról)
10. Ćwiczenie oddechowe
Nagle niebo zastawiły chmury. Kładziemy się i rozciągamy chmurki.
Wdychamy powietrze nosem i dmuchamy ustami na chmurki
11. Wyczucie płynności ruchów
Gdy chmury znikły, zobaczyliśmy jezioro i tańczące rusałki. Tańczą
w rytm muzyki. Na przerwę w muzyce rusałki zamieniają się w kamienne
posÄ…gi.
13
12. Wyczucie przestrzeni
Nad głowami fruwają motylki. Próbujemy złapać jednego, z nich.
Poka\
cie to
13. Wyczucie ciÄ™\
aru i czasu
Na drzewie widzimy gniazdo os. Podkradamy siÄ™ cichutko i wolno, nagle
osy nas zaatakowały. Uciekamy szybko opędzając się rękami
14. Wyczucie płynności ruchów
W zale\
ności od usłyszanej muzyki tańczą dzieci lub smoki (wcześniej
odbywa się losowanie przez dzieci emblematów przedstawiających dzieci
i smoki)
15. Odpoczynek przy muzyce
Skończyła się nasza wycieczka do krainy zwierząt. Teraz odpoczywamy.
KÅ‚adziemy siÄ™ tak, jak nam wygodnie (muzyka relaksacyjna)
Urszula Anna Mioduszewska
14
 Tytuł scenariusza:
Drzewo zdrowia
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
6  latki (wychowanie przedszkolne)
Treść nawyków podstawy programowej:
Przekazywanie wiedzy o zdrowym stylu \
ycia
Ocenianie zachowań słu\
Ä…cych i zagra\
ajÄ…cych zdrowiu
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
Sala przedszkolna
Wstęp  wprowadzenie - idea
Zapoznanie z zasadami zdrowego od\
ywiania siÄ™
Cele szczegółowe:
dziecko wie, o potrzebie wykonywania codziennych
zabiegów higienicznych,
dziecko wie i rozumie, dlaczego nale\
y wykonywać
codzienne zabiegi higieniczne,
dziecko potrafi bezpiecznie posługiwać się no\
yczkami
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w całym zespole
Metody:
pogadanka,
pokaz,
sytuacyjna
Åšrodki dydaktyczne
kaseta magnetofonowa z piosenkÄ…  Tak czy nie?
magnetofon
brystol brÄ…zowy do wykonania pnia drzewa
szary papier do gałązek
miękki miedziany drucik
papier czerwony do wykonania jabłuszek (wycinanka)
no\
yczki
kolorowe kredki
15
 Plan zajęć
1. Dzieci śpiewają piosenkę na powitanie.
 Witaj (imiÄ™ dziecka), jak siÄ™ masz, jak siÄ™ masz?
Wszyscy CiÄ™ witamy, wszyscy CiÄ™ kochamy.
BÄ…dz
wśród nas, bądz
wśród nas.
Dzieci podczas Å›piewania  jak siÄ™ masz?´ wyra\
ają własny
nastrój i samopoczucie poprzez odpowiedzi oraz niewerbalnie
za pomocą mowy ciała.
2. Wysłuchanie piosenki Pt  Tak, czy nie? (sł. Janina Golczowa)
 TAK, CZY NIE?
Kiedy ktoś ma brudne ręce
i rękami tymi je
czy powiecie, \
e to zdrowo,
moi drodzy?
Bo ja nie, nie, nie.
Kiedy ktoś nie myje zębów
szczotki, paty ani tknie.
potem biega do dentysty,
czy wam \
al go?
Gdy ktoÅ› przed grzebieniem zmyka
płacząc, \
e mu włosy RWE,
czy go za to pochwalicie
moi drodzy?
Bo ja nie, nie, nie.
Komu woda, mydło, szczotka
niepotrzebne i nie w smak
Czy nazwiecie go brudasem
moi drodzy?
Bo ja nie, nie, nie
16
3. Rozmowa na temat piosenki.
o Kogo nazwiemy brudasem?
o Dlaczego nale\
y się czesać
o Dlaczego powinnyśmy myć zęby?
o Dlaczego nale\
y myć ręce przed jedzeniem
4. Wykonanie  makiety drzewa  nauczycielka porównuje zdrowie
do drzewa.
Wspólnie z dziećmi wykonują makietę (wycinają pień, gniotą papier
na gałązki)
Wycinają samodzielnie jabłka (z jednej strony czerwone, z drugiej
białe)
5. Co to znaczy być zdrowym?  rysowanie kredkami na swoim jabłku 
Co ja robiÄ™ dla swojego zdrowia?
6. Indywidualne przedstawienie wykonanego przez siebie jabłka
z rysunkiem. Wypowiedzi dziecka na temat swojej pracy,
rozpoczynajÄ…ce siÄ™ zdaniem  Jestem zdrowy, bo& 
8. Tworzenie  Drzewa zdrowia poprzez zawieszenie przez ka\
de dziecko
swojego  zdrowego jabłuszka.
Zabawa muzyczno-ruchowa przy piosence  Tak, czy nie?
Dzieci ruchem odtwarzają treść piosenki.
Matejko Krystyna, Henryko Ell\
bieta
17
 Tytuł scenariusza:
Zdrowo siÄ™ od\
ywiam
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
Klasa III, I etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej:
śywność i \
ywienie
Miejsce, gdzie odbywają się zajęcia:
Sala lekcyjna
Wstęp  wprowadzenie  idea
Zapoznanie z zasadami zdrowego od\
ywiania siÄ™
Cele szczegółowe:
dziecko rozpoznaje warzywa i owoce
dziecko zna rolÄ™ pokarmu i jego podstawowych
składników,
dziecko wie, \
e słodycze
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
Metody:
pogadanka,
pokaz,
sytuacyjna
Åšrodki dydaktyczne:
plansze z owocami i warzywami,
plansze z pokarmami bogatymi w poszczególne
składniki,
naturalne warzywa i owoce
Plan zajęć:
Nauczycieli wita się z dziećmi
I
Plansza zawieszona na tablicy przedstawiająca ró\
ne produkty.
18
- Które, z tych produktów znalazły się dzisiaj na twoim stole?
- Które, produktów tych produktów są zdrowe i dlaczego?
- Zaprojektuj przykładowe śniadanie, obiad, kolację.
- Czy to, co zjadamy jest dobre dla organizmu?
II
Prezentacja w wykonaniu uczniów.
- Chmurki  (dla ka\
dego ucznia) Narysuj twarz osoby głodnej.
- Drama:  Jestem głodny (jak się czuję, mimika, gesty, zachowanie) 
prezentacja
- Rozmowa na temat chmurek i dramy (chętne dzieci dzielą się swoimi
odczuciami)
III
Rozsypanka sylabowa (na tablicy) uło\
enie hasła:  Pokarm, budulec,
paliwo .
PO BU LEC PA WO KARM DU LI
- Nauczyciel prezentuje planszÄ™: POKARM  BUDULEC  PALIWO
(wyjaśnia, dlaczego człowiek musi jeść)
IV
Ćwiczenia śródlekcyjne: Zabawa  Sałatka owocowa
Siadamy w kręgu na krzesłach, jedno krzesło stawiamy w środku koła.
Dzielimy grupę na ró\
ne owoce. Osoba w środki rzuca hasło do zamiany
miejsc np. gruszki i śliwki. Dzieci te zamieniają się miejscami. Osoba
w środku miesza owoce w dowolny sposób. Ale gdy prowadzący krzyknie
 Sałatka owocowa  wszyscy zmieniają miejsca, on równie\
.
Komu zabraknie krzesła  jest nowym prowadzącym.
V
Nauczyciel wyjaśnia, \
e pokarm mo\
na podzielić na podstawowe składniki:
Białka, tłuszcze, cukry, sole mineralne i witaminy. Omawia poszczególne
składniki pokarmowe prezentując odpowiednie pokarmy.
- Nauczyciel zadaje uczniom następujące pytania:
- Co lubicie jeść najbardziej?
- Czy macie zdrowe zÄ…bki?
19
- Czy wiecie, co mo\
e się stać, gdy je się zbyt du\
o słodyczy?
Uczniowie otrzymują rozsypankę i odczytują hasło:
LUBISZ, ORGANIZMOWI TYLKO JEDZ TO,CO ALE TAKśE NIE TO, CO
POTRZEBNE JEST
JEDZ NIE TYLKO TO, CO LUBISZ, ALE TAKśE TO, CO JEST POTRZEBNE
ORGANIZMOWI.
Zabawa  Co to za warzywo?
I wariant: karton, w którym znajduje się otwór na rączki  dziecko
odgaduje warzywo.
II wariant: uczniowie odgadujÄ… nazwÄ™ warzywa po opisie
Podsumowanie zajęć:
Uczniowie odpowiadajÄ… na pytania:
- Z jakich grup składników składa się nasze po\
ywienie?
- Po co człowiekowi potrzebne jest białko?
Jakie pokarmy bogate są w białko?
- Co powinniśmy zrobić, aby mieć zdrowe zęby?
Jakie jedzenie lubią nasze zęby?
Jadwiga Okrągła, Marzanna Gnojnicka
20
 Tytuł scenariusza
Zasady zdrowego od\
ywiania siÄ™.
 W zdrowym ciele zdrowy duch  myśl przewodnia
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
Klasa IV, II etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
Urozmaicenie i regularność posiłków, estetyka ich
spo\
ywania zabezpieczanie \
ywności przed
zanieczyszczeniami i zepsuciem.
Nazwa przedmiotu
Godzina z wychowawcÄ…, przyroda, technika
Czas trwania zajęć
1 godzina lekcyjna
Wstęp  wprowadzenie  idea
Zapoznanie z zasadami zdrowego od\
ywiania siÄ™
Cele szczegółowe
Uczeń:
o wymienia produkty szczególnie bogate w poszczególne
składniki pokarmowe,
o podaje zasady racjonalnego od\
ywiania siÄ™,
o omawia ka\
dÄ… z wymienionych zasad zdrowego
od\
ywiania siÄ™,
o opracowuje przykładowy jadłospis dla ucznia klasy IV na
jeden dzień,
o potrafi przewidzieć skutki niewłaściwego od\
ywienia siÄ™,
o ocenia rolÄ™ przestrzegania zasad higieny przy
przygotowaniu i spo\
ywaniu posiłków,
o wyrabia przekonanie o celowości przestrzegania zasad
prawidłowego od\
ywiania
Zakładane osiągnięcia
Gazetka klasowa przedstawiająca opracowane przez dzieci jadłospisy.
21
 Ewaluacja zajęć
Rundka kończąca  uczeń na zakończenie wypełnia zdanie:
Podczas tych zajęć nauczyłem się, \
e &
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
Metody:
pogadanka,
elementy dyskusji,
gry dydaktyczne
Åšrodki dydaktyczne:
arkusze szarego papieru, markery, kredki, magnesy,
zdjęcia ró\
nych produktów spo\
ywczych z czasopism,
rozsypanka wyrazowa,
kolorowe kartki (cztery kolory),
Plan zajęć
I Faza wstępna
1 Sprawy organizacyjno  porzÄ…dkowe
- Dzieci wchodzÄ…ce do klasy losujÄ… kolorowe kartki i siadajÄ… przy stolikach
oznaczonych odpowiednim kolorem.
2. Wprowadzenie do tematu:
- Co to jest od\
ywianie siÄ™?
- Po co siÄ™ od\
ywiamy?
- Jakie znacie składniki pokarmowe?
3 Zapisanie tematu lekcji na tablicy i w zeszytach przedmiotowych
II Faza realizacji
1 Podział produktów w zale\
ności od zawartości składników pokarmowych
(rozsypanka wyrazowa w kopertach  jedna na jednÄ… grupÄ™)
- Nauczyciel na tablicy zapisuje składniki pokarmowe białka, cukry,
tłuszcze, witaminy.
Podane ni\
ej produkty podziel na te, które zawierają du\
o cukru, tłuszczu,
białka, witamin (Załącznik 1)
22
Nauczyciel poleca przedstawicielom grup przypięcie produktów do tablicy
za pomocą magnesów.
2 Zapoznanie z zasadami racjonalnego od\
ywiania siÄ™ (pogadanka,
elementy dyskusji)
- Ile i jakich posiłków powinieneś spo\
ywać w ciągu dnia?
- Czy mo\
na ciągle jeść to samo?
- Jakich produktów nale\
y unikać?
- Jakie produkty nale\
y spo\
ywać codziennie?
- Jakich zasad nale\
y przestrzegać przy przygotowaniu i spo\
ywaniu
posiłku?
- Od czego zale\
y ilość spo\
ywanego pokarmu?
3. Sformułowanie zasad zdrowego od\
ywiania siÄ™ i zapisanie ich na
tablicy.
Zasady zdrowego od\
ywiania siÄ™
1. Spo\
ywać 4-5 posiłków dziennie.
2. Jedz urozmaicone posiłki.
3. Ograniczaj słodycze, chipsy, fast-foody
4. Jedz często owoce i warzywa
5. przestrzegaj zasad higieny
6. Wstawaj od stołu z  lekkim niedosytem
4. Układanie jadłospisu dla ucznia klasy IV - praca w grupach
- U\
ywając przyniesionych zdjęć produktów spo\
ywczych na arkuszach
papieru opracuj jadłospis na jeden dzień dla ucznia klasy IV (zamiast zdjęć
mo\
ecie dorysować lub wpisać produkty)
- przedstawiciele prezentujÄ… pracÄ™ grupy
III Faza podsumowania
1. Pytania majÄ…ce na celu uporzÄ…dkowanie wiedzy
- Dlaczego do szkoły nale\
y przynosić drugie śniadanie?
- Wyjaśnij dlaczego nale\
y przestrzegać zasad prawidłowego
od\
ywiania siÄ™?
2. Praca domowa
Wymień 8 skutków wynikających z niewłaściwego od\
ywiania siÄ™.
Jak nale\
y postępować aby \
ywność się nie marnowała (praca dla
chętnych)
3. Ewaluacje zajęć
23
Rundka: powiedz co ci się podobało w dzisiejszych zajęciach.
Załącznik nr 1 ROZSYPANKA
Podane ni\
ej produkty podziel na te, które zawierają du\
o cukru,
tłuszczu, białka, witaminy
LIZAK SER JAJKA
BIAA
Y
MIÓD MASA
O CHLEB
WEDLINA OLEJ
SMALEC ZIEMNIAKI
JABA
KO POMIDOR
CZEKOLADA SOK
Katarzyna Bobry, Magdalena A
uckiewicz  Oleńska,
Jolanta Zaniewska, Iwona Augustyniak, Kinga Wołowicz
24
 Tytuł scenariusza
Czy wiem, co jemy?
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
Klasa IV, II etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
Urozmaicenie i regularność posiłków, estetyka ich spo\
ywania,
zabezpieczenie \
ywności przed zanieczyszczenie i zepsuciem
Nazwa przedmiotu
Godzina z wychowawcÄ…, przyroda
Czas trwania zajęć
2 godziny lekcyjne
Wstęp  wprowadzenie  idea
Przestrzeganie zasad higieny chroni zdrowie
Cele szczegółowe:
Uczeń:
" zna pokarmy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego,
" zna przykłady pokarmów, które posiadają du\
Ä…
zawartość cukrów, białek, tłuszczów, witamin i soli
mineralnych,
relacjonuje wyniki pracy grupy, współpracuje w grupie,
wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych dla
organizmu człowieka,
potrafi podać zasady prawidłowego od\
ywiania siÄ™,
zna wpływ od\
ywiania na zdrowie
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
Metody:
pogadanka,
praca z podręcznikiem,
pokaz
Åšrodki dydaktyczne:
karta pracy,
podręcznik,
25
  Piramida zdrowia
opakowania po artykułach spo\
ywczych
Plan zajęć
FAZA WPROWADZAJ
CA
1. Czynności organizacyjne
2. Nawiązanie do poprzednich lekcji  krótkie odpowiedzi na pytania:
- co to jest od\
ywanie?
- co to jest zdrowie
3. Uświadomienie tematu i celów lekcji
FAZA REALIZACYJNA
1. Nauczyciel dzieli klasÄ™ na grupy.
2. Ka\
da z grup otrzymuje opakowania po pokarmach, nauczyciel prosi
aby uczniowie podzielili te produkty ze względu na ich pochodzenie
(zwierzęce, roślinne) i wpisali je w karty pracy nr 1.
Produkty pochodzenia zwierzęcego Produkty pochodzenia roślinnego
3. Po wykonanym ćwiczeniu wybrani uczniowie wymieniają jakie
produkty znalazły się w ka\
dej grup.
4. Nauczyciel informuje uczniów, \
e:
 podział, którego dokonali jest tylko jednym z podziałów, a pokarmy
mo\
emy podzielić według innych kryteriów mianowicie wg. składników
pokarmowych które zawierają:
5. Uczniowie otrzymują kopertę, w której znajduje się eliminatka
C U U R K S R Z Y U T L K
A U E S W Z E C R Z T E O
B W I S A K A
A K W A A W
S I Z T A A W M A I U N C
26
Y Z I Y S C O I L E E L M
K I A N B E I R O A L L O
N G E
Nauczyciel poleca uczniom, aby rozwiązali eliminatkę wówczas
dowiedzą się jak nazywają się składniki pokarmowe. Wybrani uczniowie
głośno odczytują nazwy składników pokarmowych, które odczytali po
rozwiÄ…zanie eliminatki.
6. Korzystając z podręcznika uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie
pokarmy szczególnie bogate w wybrane składniki.
BIAA
KA CUKRY WITAMINY:
A,B,C,D,E,K,PP
TA
USZCZE SOLE WODA
MINERALNE
Przyporządkuj składniki pokarmowe do pełnionej w organizmie funkcji
Nazwa składnika Pełniona funkcja
pokarmowego
SÅ‚u\
ą przede wszystkim jako materiał budulcowy
wa\
ne są dla prawidłowego wzrostu i rozwoju
dzieci
Stwarza środowisko, w którym zachodzą wszystkie
procesy \
yciowe w organizmie
Nie słu\
Ä… do budowy organizmu. Nie sÄ…
materiałem energetycznym. Mają wpływ na
prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Ich brak
powoduje groz
ne choroby
Są materiałem energetycznym i zapasowym. Ich
nadmiar odkłada się w tance podskórnej. Słu\
Ä… do
wytwarzania energii i utrzymania stałej
temperatury ciała.
Dają nam siłę potrzebna do wykonywania ró\
nych
czynności. Ich nadmiar powoduje groz
ne choroby
SÅ‚u\
ą do budowy organizmu, szczególnie kości i
zębów. Regulują te\
przebieg procesów \
yciowych
w organizmie. Ich brak powoduje złe zrastanie się
kości
Uczniowie odczytują wykonane zadanie. Nauczyciel uzupełnia i poprawia
7. Nauczyciel przedstawia PIRAMID
ZDROWIA i zadaje pytania:
27
- Czy jesz posiłki zgodnie z tą piramidą?
- Co mo\
esz zmienić w swoim \
ywieniu?
- Czego nale\
y spo\
ywać najwięcej, a co jeść najczęściej?
FAZA PODSUMOWUJ
CA
1. Wspólne opracowanie wniosku mając na uwadze wartość
prawidłowego od\
ywiania
2. Zapisanie wniosku do zeszytu
3. Ocena pracy uczniów
4. Zadanie pracy domowej:
- Poszukaj w dostępnych z
ródłach informacji dotyczących znaczenia
witaminy A,C,D dla zdrowia człowieka.
Zadanie dla uczniów chętnych
- Uzasadnij treść zadania:
 Ilość i jakość to zasady dwie które cechują od\
ywianie me .
Dorota Grodzka, Bogdan Szymanowski, Krzysztof Pisiak, El\
bieta Kaz
mierczak,
Anna Teresa Mroczkowska, Teresa Paliwoda, Jadwiga Brzoska
28
 Tytuł scenariusza
Nasze potrzeby  moje przyzwyczajenia
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
Klasa IV, II etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
Higiena ciała, odzie\
y, obuwia, miejsca pracy i wypoczynku
Nazwa przedmiotu
Godzina z wychowawcÄ…
Czas trwania zajęć
2 godziny lekcyjne
Wstęp  wprowadzenie  idea
Przestrzeganie zasad higieny chroni zdrowie
Cele szczegółowe
o uczeń rozpoznaje swoje potrzeby oraz ich znaczenie,
o określa wpływ przyzwyczajeń na zdrowie,
o zna zasady higieny osobistej,
o zna zasady higieny otoczenia obowiÄ…zujÄ…ce podczas
pobytu w szkole i w domu.
Zakładane osiągnięcia
Po zajęciach uczeń zna pojęcia: zdrowie, higiena otoczenia, higiena
osobista, przyzwyczajenie  umie rozpoznać, które przyzwyczajenie
jest dobre dla zdrowia, a które szkodliwe
Ewaluacja zajęć
Rundka kończąca  uczeń na zakończenie wypełnia zdanie:
Podczas tych zajęć nauczyłem się, \
e &
Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
Metody:
mini wykład
działalność praktyczna ucznia,
burza mózgów
29
 Åšrodki dydaktyczne:
karta pracy,
mini test
brystol, przygotowane karteczki z hasłami
Plan zajęć
Pierwsza godzina lekcyjna
1. Mini wykład
2. Burza mózgów  tworzenie listy potrzeb ludzi
3. Uporządkowanie stworzonej listy potrzeb według określonych
kryteriów np. potrzeby a zachcianki lub potrzeby a przyzwyczajenia,
4. Praca w grupach:
dyskusja o higienie osobistej w domu i higienie otoczenia,
podział przyzwyczajeń na dwie kategorie: przyzwyczajenia
dobre dla zdrowia i szkodliwe dla zdrowia
5. Prezentacja liderów grup
6. Uczniowie wypełniają kartę  Mój dzień
1. Zwykle wstajÄ™ o godzinie& & & & & & & &
2. Po obudzeniu& & & & & & & & & & & & ...& & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. Na śniadanie jem najczęściej& & & & & & & ..& & & & & & & & & & .& & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. Ubieram się na ogół przez & & & & & & & minut
5. Na drugie śniadanie jem& & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
6. W wolnym czasie najczęściej & & & & & & & & & & & & & ..& & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
7. OglÄ…dam telewizjÄ™ przez .& & & & & & & & godzin dziennie
8. LekcjÄ™ odrabiam przez & & & & & & & & & & dziennie
9. Przed pójściem spać& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
10. Idę spać około godziny & & & & & & &
30
7. Chętni uczniowie odczytują swoją kartę  nauczyciel omawia
odpowiedzi i zwraca uwagÄ™, na czym polega higieniczny tryb \
ycia
Druga godzina lekcyjna
8 Uczniowie uzupełniają krzy\
ówkę pod hasłem Higiena to zdrowie.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1. W SZKOLE NA PRZERWIE
2. SUBSTANCJA DO NATA
USZCZANIA SKÓRY
3. SA
ODKI OWOC
4. SA
UśY DO GRY W  NOG

5. JEST W TELEWIZORZE I W KINIE
6. ZAWSZE JESZ JE RANO
7. K
PIESZ SI
W NIEJ
8. SA
UśY DO MYCIA Z
BÓW
9. ĆWICZENIA PRZY MUZYCE
10. TRZEBA JE MYĆ PO KAśDYM POSIA
KU
11. PA
YNIE W KAWIE I RZECE
12. UśYWASZ GO DO WYCIERANIA PO MYCIU I K
PIELI
31
13. POJAZD NA DWU KOA
ACH
14. NIEZB
DNE W NASZEJ DIECIE
15. TAC
COWAA
A Z NITK

16. ZDROBNIENIE DO IMIENIA ELśBIETA
ODPOWIEDZI
1. HAA
AS 9. AEROBIK
2. OLIWKA 10. Z
BY
3. GRUSZKA 11. WODA
4. PIA
KA 12. R
CZNIK
5. EKRAN 13. ROWER
6. ÅšNIADANIE 14. WITAMINY
7. WANNA 15. IGA
A
8. PASTA 16. ELA
HASA
O:
HIGIENA TO ZDROWIE
9. Dyskusja na temat higiena to
zdrowie  hasło krzy\
ówki
11. Konstruowanie plakatu:
Zasady
higieny
obowiÄ…zujÄ…ce
w szkole
32
Uczeń wybiera kartkę z hasłem i umieszcza je w odpowiedniej kolumnie na
plakacie.
HASA
A WA
AÅšCIWE HAA
A NIEWA
AÅšCIWE
Myj ręce po wyjściu z ubikacji Na drugie śniadanie jedz
Zmieniaj strój po lekcji w szkole słodycze
wychowania fizycznego Jak jest zimno na podwórku
Myj ręce przed posiłkiem nie otwieraj okna w klasie
Åšmieci i inne odpadki Maluj Å‚adne obrazki na
wyrzucaj do kosza Å‚awkach
Wietrz salÄ™ Koszulki, majteczki mo\
esz
Nie pisz po ławkach i innych nosić te same przez kilka dni
sprzętach. Biegaj po korytarzu
Spłukuj wodę w toalecie W czasie lekcji mo\
esz
BiegajÄ…c po szkole mo\
na zadzwonić ze swojego
kogoś potrącić telefonu komórkowego
Zmieniaj obuwie po przyjściu Mo\
esz chodzić w butach po
do szkoły i przed wyjściem do szkole i domu
domu Mo\
esz mieć bałagan na
Myj zęby lub płucz zęby po swojej ławce i wokół siebie
posiłku Do szkoły mo\
esz kilka minut
spóz
nić się
12. Nauczyciel odczytuje głośno plakat.
13. Uczniowie decydujÄ… o jego umieszczeniu w szkole
14. Praca domowa
Wypełnij listę swoich przyzwyczajeń
LISTA MOICH PRZYZWYCZAJEC
, NAWYKÓW
DZIEC
TYGODNIA NAWYKI, KTÓRE W TYM TYGODNIU
ZAOBSERWOWAA
EM/AM U SIEBIE
Poniedziałek
Wtorek
Åšroda
Czwartek
PiÄ…tek
Sobota
Niedziela
33
Codziennie wieczorem wypełnij listę, wpisując zaobserwowane w tym dniu
swoje przyzwyczajenia, nawyki
Przykłady nawyków, które mo\
e u siebie zauwa\
ysz:
budzenie się o określonej porze, mycie zębów, mycie rąk przed posiłkiem,
słuchanie muzyki, ogryzanie paznokci, jedzenie słodyczy, jedzenie
drugiego śniadania w szkole, czytanie, odrabianie lekcji, granie w gry
komputerowe, chodzenie spać o określonej porze.
El\
bieta Barszczewska, Agnieszka Zarzecka, Barbara Kaplińska
34
 Tytuł scenariusza:
Organizacja czasu wolnego ucznia.
Myśl przewodnia:
 Edukacja zdrowotna to proces, w którym ludzie uczą się dbać
o zdrowie swoje i innych
Poziom kształcenia, etap edukacyjny:
Klasy IV  VI, II etap kształcenia:
Treść nawyków podstawy programowej:
Zabawy ruchowe i rekreacja, organizacja odrabiania lekcji i czasu
wolnego, prawidłowa postawa ciała.
Nazwa przedmiotu:
Godzina z wychowawcÄ…
Czas trwania zajęć:
Godzina lekcyjna
Wstęp  wprowadzenie - idea
Uregulowany tryb \
ycia polega na zaplanowaniu naszych codziennych
czynności i konsekwentnej realizacji tych planów. Oprócz licznych
obowiązków niezwykle istotne jest zaplanowanie ró\
norodnych form
wypoczynku.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
wymienia rodzaje wypoczynku,
wyjaśnia pojęcia: wypoczynek; bierny i czynny,
podaje przykłady wypoczynku biernego i czynnego,
wymienia zasady mające wpływ na nasze zdrowie,
potrafi zagospodarować czas wolny zajęciami słu\
Ä…cymi
zdrowiu,
wyjaśnia znaczenie wypoczynku czynnego,
współpracuje w grupie,
rozumie potrzebę właściwego wykorzystania czasu
wolnego
preferuje wypoczynek czynny
35
 Forma zajęć:
indywidualna,
praca w grupach
zespołowa
Metody:
pogadanka
burza mózgów
diagram - wykreślanka
drama
Środki dydaktyczne i materiały:
o wykreślanka,
o karteczki samoprzylepne,
o plansze (rodzaje wypoczynku),
o karty pracy (niedokończone zdanie).
Plan zajęć:
1. Czynności organizacyjno  porządkowe.
2. Burza mózgów - w jaki sposób uczniowie spędzają czas wolny?
Przykładowe odpowiedzi: spacer, gra w piłkę, gra na komputerze, jazda
na rowerze, oglÄ…danie telewizji, czytanie ksiÄ…\
ek itp.
3. Wykreślanka literowa:
Uczniowie wykreślają z diagramu,co drugą literę. Pozostałe litery
tworzą hasło
W I Y A P B O C C
D Z E Y F N G E H
K I C J Z K Y L N
A
N M Y N I O W P
Y R P S O T C V Z
W Y Z N Å› E Y K X
B A I B E C R D N
E Y
4. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega wypoczynek czynny i bierny
36
5. Nauczyciel wywiesza planszÄ™
WYPOCZYNEK CZYNNY WYPOCZYNEK BIERNY
Uczniowie segregują wymienione wcześniej przykłady spędzania czasu
wolnego-przyklejajÄ… karteczki w odpowiednich miejscach tabeli.
6. Nauczyciel przedstawia korzyści wynikające z czynnego wypoczynku
 prezentacja dramy. Nauczyciel przydziela zadanie dwóm uczniom.
Uczeń I  wykonuje ćwiczenia gimnastyczne.
Uczeń II  gra na komputerze.
Nauczyciel proponuje, aby uczniowie przedstawili siebie po dziesięciu
latach.
Uczeń I  wysportowany, uśmiechnięty.
Uczeń II  przygarbiony w okularach.
7. Wnioski przedstawia nauczyciel:
Wpływ aktywności na organizm człowieka:
- poprawia samopoczucie i kondycje fizycznÄ…,
- zwiększa odporność organizmu,
- przyczyniają się do spalania tłuszczu i redukcji wagi.
Wpływ biernego spędzania czasu wolnego:
- choroby oczu,
- otyłość,
- skrzywienie kręgosłupa,
8. Podsumowanie.
Praca w grupach  dokończ zdania.
Nauczyciel rozdaje grupom przykładowe zdania:
1. Sport to &
2. śeby być zdrowym nale\
y &
3. Moją ulubioną aktywną formą spędzania czasu wolnego jest &
4. Zdrowej być sportowcem ni\
&
Bo\
ena E. Dobrzycka, Iwona Pikulińska, Hanna Kordulska, Monika Dąbrowska,
Krystyna Rękawek, Bo\
ena Zaborowska, Agnieszka Klewinowska, SÅ‚awomir Dymek
37
 Tytuł scenariusza
Higiena skóry  czynnością codzienną
Wstęp  wprowadzenie - idea
Higiena skóry podstawa zdrowego ciała i umysłu
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
klasa IV, II etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
Higiena ciała odzie\
y, obuwia, miejsca pracy i wypoczynku
Nazwa przedmiotu
godzina wychowawcza
Czas trwania zajęć
1 godzina lekcyjna
Cele ogólne
Uczeń:
o zna funkcje skóry i sposoby dbania o nią, oraz wie, jakie są
skutki nieprawidłowej higieny
Cele szczegółowe
Uczeń:
o zna funkcje skóry,
o opracowuje i stosuje zasady prawidłowej higieny skóry
(mycie, kÄ…piel),
o rozpoznaje i prawidłowo stosuje środki czystości dla
dzieci i młodzie\
y,
o dba o estetykę ciała,
o zna przyczyny powstawania chorób skóry i ich rodzaje,
o troszczy się o własne ciało w ró\
nych porach roku
Zakładane osiągnięcia
Po zajęciach uczeń rozpoznaje produkty zdrowe i produkty mające
negatywny wpływ na organizm.
Wystawa w klasie opakowań produktów zdrowych dla organizmu i tych,
które mają niekorzystny wpływ.
38
 Ewaluacja zajęć
1. Wystawa środków czystości dla dzieci i młodzie\
y.
2. Folder w formie prac dzieci  wycinanka z gazet kosmetyków,
z podziałem na środki czystości do poszczególnych części ciała
Forma zajęć
indywidualna,
praca w grupach,
Metody
pogadanka,
praca z encyklopediÄ…, broszurami,
pokaz,
burza mózgów
Åšrodki dydaktyczne
opakowania po kosmetykach,
gazety, czasopisma, katalogi, broszury,
encyklopedia zdrowia,
tablica z budową skóry,
muzyka z treścią piosenki  Mydło lubi zabawę
Plan zajęć
Wprowadzenie w temat zajęć.
I. RozwiÄ…zywanie krzy\
ówki z hasłem.
1) Wzór chemiczny wody
2) Nale\
y przyciąć je sobie raz w tygodniu
3) SÅ‚u\
y do czesania włosów
4) Jest ich du\
o w warzywach i owocach
5) 36,6º C to normalna& &
6) Cztery ma stół, a człowiek dwie
7) Lubimy w niej za\
ywać kąpieli w łazience
8) Szybka kÄ…piel
9) U\
ywamy go do pielęgnacji skóry np. twarzy, rąk
10) Jego przyczyną jest na głowie łupie\

11) Grypa, ospa, odra to& .
39
12) U\
ywamy go codziennie do mycia ciała, rąk& .
1 H O
2
2 P A Z N O K C I E
3 G R Z E B I E C

4 W I T A M I N Y
5 T E M P E R A T U R A
6 N O G I
7 W A N N A
8 P R Y S Z N I C
9 K R E M
10 A
Ó J
11 C H O R O B A
12 M Y D A
O
II. Wyjaśnienie hasła krzy\
ówki  HIGIENA SKÓRY  praca
z encyklopediÄ… zdrowia
III. Krótka pogadanka nauczyciela na temat budowy i funkcji skóry
(z wykorzystaniem tablicy poglądowej  Budowa skóry)
IV. Ustalenie wspólnych wniosków:
Skóra - jest jedyną częścią ciała człowieka, która ma bezpośredni kontakt
z otoczeniem. Jest ciÄ…gle atakowana przez zarazki, zwiÄ…zki chemiczne,
temperaturę powietrza, wiatr, deszcz, dlatego ludzie często cierpią na
choroby i dolegliwości skórne.
Najwa\
niejszą funkcją skóry jest ochrona ciała przed:
- uszkodzeniem
- działaniem drobnoustrojów
- promieniowaniem UV
V. Przejście do omawiania chorób skóry (nauczyciel zaznacza problem -
następstwem niewłaściwej higieny skóry są jej choroby& .)
VI. Kolejnym etapem jest podział klasy na grupy (wyszukiwanie
informacji  praca z encyklopediÄ…, ulotkami, czasopismami)  na
temat chorób skóry.
Liderzy grup odnajdują wyszukane choroby z krótką prezentacją, te które
zostały wskazane przez nauczyciela.
40
VII. Następnie nauczyciel zwraca uwagę na przyniesione przez uczniów
opakowania po kosmetykach i prosi by uczniowie podzielili je na te,
które dotyczą pielęgnacji:
I grupa  włosów
II grupa  rÄ…k
III grupa  twarzy
IV grupa  nóg
Pomoc nauczyciela w ewentualnym rozpoznawaniu środków czystości.
W tle muzyka z nagraniem piosenki  Mydło lub zabawę .
VIII. Podsumowanie: wspólne ustalenie wniosków metodą  burzy
mózgów  Dlaczego i jak nale\
y dbać o własną skórę? (mo\
na
zapisać na du\
ym papierze i powiesić w klasie).
IX. Praca domowa: Wykonanie folderu (z wycinków gazet i czasopism) 
o środkach czystości skóry dla dzieci i młodzie\
y.
Anna Samulewicz, Katarzyna Karpińska, Katarzyna Bielawska, Lucyna Lenkiewicz
41
 Tytuł scenariusza
Czym siÄ™ od\
ywiamy?
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
klasa IV, II etap edukacyjny
Treść z podstawy programowej
Urozmaicenie i regularność posiłków, estetyka ich spo\
ywania,
zabezpieczenie \
ywności przed zanieczyszczeniem i zepsuciem.
Nazwa przedmiotu
przyroda
Czas trwania zajęć
2 godziny lekcyjne
Cele szczegółowe
Uczeń:
o wymienia składniki od\
ywcze,
o podaje funkcje: białek, cukrów, tłuszczów, witamin,
wody i soli mineralnych,
o wymienia zasady właściwego od\
ywiania,
o wyjaśnia pojęcie  zdrowa \
ywność ,
o uzasadnia konieczność urozmaicania posiłków oraz ich
regularnego spo\
ywania,
o odczytuje skład produktów od\
ywczych z ich opakowań,
o odró\
nia niezbędne do \
ycia składniki od\
ywcze od
szkodliwych (np. konserwantów i barwników),
o przedstawia zasady higienicznego przyrzÄ…dzania
posiłków,
o sporządza prosty jadłospis,
o dokonuje podziału na pokarmy roślinne i zwierzęce,
o przestrzega zasady higieny spo\
ywania posiłkó
42
 Zakładane osiągnięcia
Po zajęciach uczeń rozpoznaje produkty zdrowe i produkty mające
negatywny wpływ na organizm.
Wystawa w klasie opakowań produktów zdrowych dla organizmu i tych,
które mają niekorzystny wpływ.
Ewaluacja zajęć
3. Prawidłowe wykonanie wystawki opakowań produktów spo\
ywczych
(pogrupowanie na zalecane w odmiennej diecie, czyli zdrowe dla
organizmu oraz niewskazane do częstego spo\
ywania, czyli
zawierajÄ…ce sztuczne barwniki i konserwanty)
4. UÅ‚o\
enie jadłospisu zgodnie z poznanymi zasadami uwzględniając
zdobytÄ… wiedzÄ™.
Forma zajęć
indywidualna,
praca w grupach,
praca w całym zespole
Metody
pogadanka,
praca z podręcznikiem
pokaz,
praktycznych działań
Åšrodki dydaktyczne
podręcznik,
produkty spo\
ywcze,
opakowania produktów spo\
ywczych
Plan zajęć
I. Faza wprowadzajÄ…ca:
1. Czynności organizacyjno  porządkowe
2. Podział na grupy, wybór lidera
II. Faza realizacyjna:
1. Nauczyciel podaje cele lekcji i zadaje pytania:
43
a) Dlaczego siÄ™ od\
ywiamy?
b) Jakie są podstawowe składniki od\
ywcze?
2. Nauczyciel zapisuje definicjÄ™ od\
ywiania na tablicy
3. Nauczyciel przydziela zadania grupom (praca z podręcznikiem)
- I grupa: Jaka jest rola białek?
- II grupa: Jaka jest rola cukrów?
- III grupa: Jaka jest rola witamin i wody?
- IV grupa: Jaka jest rola tłuszczów?
4. Prezentacja wyników pracy przez lidera grupy
5. Nauczyciel kieruje polecenie do uczniów: podziału produktów
spo\
ywczych ze względu na pochodzenie
Uczniowie dokonują podziału produktów spo\
ywczych ze względu na
pochodzenie na podstawie ilustracji zawieszonych na tablicy
6. Po uporządkowaniu ilustracji wypełniają schemat na tablicy
i następnie zapisują go w zeszycie
POCHODZENIE POKARMÓW:
Roślinne Zwierzęce
- mąka - mięso
- cukier - mleko
- olej roślinny - jajka
7. Nauczyciel zbiera opakowania produktów spo\
ywczych przyniesionych
przez dzieci
8. Poszczególnym grupom rozdaje produkty spo\
ywcze i odpowiednie
opakowania oraz instrukcje do pracy
- I grupa  mleko, ser biały, jogurt, opakowanie po chipsach, napój
gazowany
- II grupa  baton czekoladowy, mąka , miód, guma do \
ucia, opakowanie
po chipsach
- III grupa  olej, masło, sos majonezowy, napój cola
- IV grupa  sok grejpfrutowy, gruszka, pomarańcza, witaminy
w tabletkach, oran\
ada
44
Uczniowie ustalają, którego składnika od\
ywczego jest najwięcej
w podanych produktach (korzystają ze składu umieszczonego na
opakowaniach produktów). Uzupełniają schemat.
Zadanie:
Wpisz składniki pokarmów:
SKA
ADNIKI
POKARMÓW
(Substancje nieorganiczne) (Substancje organiczne)
WODA WITAMINY TA
USZCZE CUKRY
BIAA
KA
9. Uczniowie w grupach analizują skład produktów zwracając uwagę na
zawartość barwników i konserwantów oraz na termin wa\
ności do
spo\
ycia. PoznajÄ… chemiczne dodatki w \
ywności, które mogą być
szkodliwe i nieszkodliwe dla zdrowia (nauczyciel wywiesza informacjÄ™ na
tablicy)
Przykładowe dodatki chemiczne w \
ywności
Konserwanty Barwniki
E200 nieszkodliwy E 100 nieszkodliwy
E210 rakotwórczy E 130 zabroniony
E 221 zakłóca czynności jelit E 131 rakotwórczy
E 142 rakotwórczy
10. Nauczyciel zadaje pytanie, które produkty mogą być spo\
ywane często
przez dzieci, a które nale\
y ograniczać.
45
11. Uczniowie podsumowujÄ…c zdobytÄ… wiedzÄ™ wykonujÄ… wystawkÄ™
opakowań produktów z podziałem na zalecane w codziennej diecie
i niewskazane do częstego spo\
ywania.
12. Nauczyciel pyta: Na czym polega higiena przyrzÄ…dzania i spo\
ywania
pokarmów?
13. Uczniowie na podstawie ilustracji z podręcznika i własnych
doświadczeń odpowiadają na pytanie nauczyciela:
- myjemy ręce przed ka\
dym posiłkiem
- dbamy o estetykę stołu
- jemy świe\
e potrawy
- powinniśmy zadbać o miłą atmosferę w trakcie posiłków
- regularnie spo\
ywamy urozmaicone posiłki
14. Nauczyciel dyktuje krótką notatkę do zeszytu
Zasady prawidłowego od\
ywiania:
- ilość
- jakość
- zdrowa \
ywność
- higiena
III. Faza podsumowujÄ…ca:
1. PodsumowujÄ…c nauczyciel zadaje pytanie: Co to jest  zdrowa
\
ywność?
2. Uczniowie odpowiadajÄ… na zadane pytanie
3. Ocena pracy uczniów.
4. Podanie pracy domowej: Ułó\
prosty jadłospis,
z uwzględnieniem zasad prawidłowego od\
ywiania (ilość składników,
jakość, regularność spo\
ywania)
Wioletta Kotarska, Gra\
yna Jacewicz
46
 Tytuł scenariusza
Dziesięć przykazań zdrowego od\
ywiania
Myśl przewodnia:
 Powiedz mi co jesz, a powiem ci kim jesteÅ›
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
Gimnazjum kl. I-II, III etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
śywność i \
ywienie; Skład \
ywności, układanie jadłospisów, ich ró\
nice
ze względu na kulturę, wiek, stan zdrowia, rodzaj pracy.
Nazwa przedmiotu
Godzina z wychowawcÄ… lub biologia
Czas trwania zajęć
45 minut
Wstęp  wprowadzenie  idea
Promowanie zdrowego stylu \
ycia w zakresie od\
ywiania
Cele szczegółowe
Uczeń:
o wyjaśnia związek między od\
ywianiem siÄ™,
a prawidłowym funkcjonowaniem organizmu człowieka,
o określa rolę poszczególnych składników pokarmowych
dla \
ycia i rozwoju organizmu,
o dokonuje podziału \
ywności na zdrową i niekorzystną
dla własnego zdrowia,
o potrafi zinterpretować informacje zawarte na etykietach
produktów spo\
ywczych,
o rozpoznaje na podstawie ilustracji zapotrzebowanie na
składniki od\
ywcze w zale\
ności od ró\
nych czynników
(wiek, stan zdrowia, rodzaj wykonywanej pracy itp.),
o potrafi wybrać prawidłowy jadłospis,
o wie na czym polega higiena spo\
ywcza
i przygotowywania posiłków oraz potrafi zastosować
swoje wiadomości w codziennym \
yciu,
47
o wymienia i wyjaśnia choroby związane z niewłaściwym
od\
ywianiem
Zakładane osiągnięcia
Po zajęciach uczniowie wskazują zasady prawidłowego od\
ywiania siÄ™
i opracowują  Dekalog prawidłowego od\
ywiania
Ewaluacja zajęć
Uczniowie na zakończenie wyjaśniają w jakim celu stworzyli  dekalog
zdrowego od\
ywiania .
Forma zajęć:
praca w grupach
Metody:
działalność praktyczna ucznia,
burza mózgów,
praca z tekstem z
ródłowym, materiałami pomocniczymi,
dyskusja,
burza mózgów,
odczyt
Åšrodki dydaktyczne:
mini test
teksty z
ródłowe,
zdjęcia, obrazki,
zegar, mazaki, papier
Materiały pomocnicze:
opakowania ró\
nych produktów spo\
ywczych,
przybory do nakrycia stołu
Plan zajęć:
I Faza przygotowawcza;
1. Wprowadzenie do tematyki zajęć, podanie celów.
2. Przedstawienie sposobu pracy, podział na grupy (5 grup)
i przydzielenie materiałów do pracy
II Faza realizacyjna:
1 Przedstawienie zasad pracy ka\
dej grupy:
- podanie czasu pracy
48
- zwrócenie uwagi na kolejność etapów pracy ka\
dej grupy (wybór lidera,
zapoznanie z instrukcją i materiałami pomocniczymi, opracowanie
zadania, sposób prezentacji)
2. Praca w grupach według instrukcji:
a) Instrukcja nr 1 (grupa 1): Składniki pokarmowe i ich rola w organizmie
człowieka
- praca z tekstem z
ródłowym (analiza)
przeczytaj tekst,
wymień składniki pokarmowe,
podaj rolę składników pokarmowych,
podaj przykłady pokarmów zawierających du\
e ilości poszczególnych
składników,
ułó\
dwie zasady prawidłowego \
ywienia w oparciu o efekty własnej
pracy
[materiały: tekst z
ródłowy, fotografie ró\
nych produktów, mazaki, papier]
b) Instrukcja nr 2 (grupa 2): zapotrzebowanie pokarmowe w zale\
ności od
ró\
nych czynników
- analiza załączonych materiałów:
podaj kryteria decydujÄ…ce o zapotrzebowaniach pokarmowych
człowieka,
wymień grupy osób o szczególnym zapotrzebowaniu na składniki
pokarmowe,
ułó\
dwie zasady prawidłowego \
ywienia w oparciu o efekty własnej
pracy
[materiały: ilustracje, fotografie przedstawiające osoby w ró\
nym wieku
wykonujące ró\
ną pracę, w ró\
nym stanie zdrowia, zamieszkujące ró\
ne
strefy klimatyczne]
c) Instrukcja nr 3 (grupa 3): Zasady prawidłowego od\
ywiania
- analiza załączonych materiałów
wybierz prawidłowy jadłospis i uzasadnij swój
wybór,
uzasadnij sens u\
ytych rekwizytów,
ułó\
dwie zasady prawidłowego \
ywienia
w oparciu o efekty własnej pracy
[materiały ró\
ne przykłady jadłospisów, zegar, wzór BMI]
49
d) Instrukcja nr 4 (grupa 4): Higiena przygotowania i spo\
ywania
pokarmów
podaj kilka zasad dotyczÄ…cych przygotowania
i spo\
ywania posiłków
przygotuj przykładowe nakrycie stołu przy
którym przyjemnie spo\
yjesz posiłek
wybierz dwie najwa\
niejsze zasady
prawidłowego \
ywienia w oparciu o własną
pracÄ™.
[materiały: naczynia niezbędne do spo\
ycia posiłku, obrus, serwetki,
sztućce, flakon, kwiaty,]
e) Instrukcja nr 5 (grupa 5): Zagro\
enia związane z niewłaściwym
od\
ywianiem
- analiza załączonych materiałów
wyodrębnij składniki szkodliwe dla zdrowia
człowieka na podstawie załączonej listy
i odszukaj je na opakowaniach produktów
podaj dwie zasady prawidłowego od\
ywiania
w oparciu o efekty własnej pracy
[Materiały; lista oznaczeń substancji: dodawanych do produktów
spo\
ywczych, opakowania ró\
nych produktów spo\
ywczych]
III Faza podsumowujÄ…ca.
1. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup
2. Wspólne stworzenie (zapisane na tablicy) 10 przykazań zdrowego
od\
ywiania
3. Podsumowanie i zakończenie zajęć.
El\
bieta Bielawie, Barbara Mieleszkiewicz, Joanna Szwaczko,Urszula Bołtryk,
Anna Gibulska, Wanda Kulesza, Iwona Stasiulewicz, Marek Sadowski
50
 Tytuł scenariusza
SÄ…d nad alkoholem
Myśl przewodnia
Nie bÄ…dz
niewolnikiem nałogu!
Poziom kształcenia, etap edukacyjny
III etap edukacyjny
Treść nawyków podstawy programowej
Przyczyny i skutki u\
ywania m.in. środków psychoaktywnych, formy
pomocy dla osób eksperymentujących i uzale\
nionych, sposoby
radzenia sobie w sytuacjach trudnych.
Nazwa przedmiotu
godzina z wychowawcÄ…
Czas trwania zajęć
2 godziny lekcyjne
Wstęp  wprowadzenie - idea
Spo\
ywanie alkoholu przez gimnazjalistów stanowi istotny
problem społeczny. Wią\
e się to z koniecznością podejmowania
ró\
nych środków zaradczych. Przeciwdziałanie uzale\
nieniom
jest priorytetem działań podejmowanych w ramach szkolnego
programu profilaktyki. Poni\
sza inscenizacja ma na celu
przybli\
enie problemu i ukazanie młodzie\
y skutków
nadu\
ywania alkoholu.
Cele szczegółowe
Uczeń:
o zna skutki zdrowotne i społeczne nadu\
ywania alkoholu,
o dostrzega szkodliwy wpływ alkoholu na poszczególne
narzÄ…dy,
o wie, dlaczego alkohol jest szczególnie niebezpieczny dla
młodego człowieka,
o rozumie, \
e wychodzenie z nałogu wymaga
specjalistycznej pomocy,
51
o uświadamia sobie zgubny wpływ reklam na wzrost
spo\
ycia napojów alkoholowych
Zakładane osiągnięcia
Wzrost świadomości antyalkoholowej uczniów
Forma zajęć
praca w całym zespole
Metody
drama
Åšrodki dydaktyczne
schematyczne rysunki narządów,
elementy inscenizujÄ…ce salÄ™ sÄ…dowÄ…,
strój sędziego, adwokata i prokuratora, lekarza,
policjanta,
transparenty z hasłami antyalkoholowymi,
plakaty o treści antyalkoholowej
ksiÄ…\
ki i broszury o tematyce antyalkoholowej,
materiały biurowe, artykuły prasowe,
Internet
Plan zajęć
Osoby biorące udział w przedstawieniu
- Nawrata
- sędzia
- oskar\
yciel
- świadkowie oskar\
enia: policjant, lekarz, mózg, wątroba, serce,
psycholog
- obrońca
- świadkowie obrony: Zbyszek Kieliszek, Kole\
anka Szklanka, specjalista
od reklamy
- oskar\
ony
Scenografia:
- sala gimnastyczna przekształcona na salę sądową
Narrator:
- Rozpoczynamy rozprawÄ™ sÄ…dowÄ…
- Proszę wstać, sąd idzie.(wchodzi sędzia i pozostali aktorzy
przedstawienia)
Sędzia:
- Proszę siadać
- Otwieram przewód sądowy przeciwko głównemu oskar\
onemu  jakim
jest alkohol
52
Sędzia powołuje ławę przysięgłych
- Proszę członków ławy przysięgłych o zajęcie miejsc
(sędzia wyczytuje nazwiska 10 uczniów ze szkoły)
Sędzia: - Proszę wprowadzić oskar\
onego
- Udzielam głosu oskar\
ycielowi
Oskar\
yciel:
-Proces przeciwko alkoholowi opierać się będzie na dwóch podstawowych
zarzutach:
1. postaram się udowodnić, \
e alkohol wpływa destrukcyjnie na organizm
człowieka
2. zarzut będzie dotyczył konsekwencji picia alkoholu i upadku wszelkich
wartości i uczuć.
Oskar\
yciel:
-Powołuję na świadka lekarza
Lekarz przedstawia informację ogólnie dotyczące alkoholizmu w Polsce.
Mówi o wpływie alkoholu na poszczególne narządy człowieka
Oskar\
yciel:
- Powołuję na świadka mózg
Mózg:
Przedstawia skutki działania alkoholu na układ nerwowy
Oskar\
yciel
- Powołuję na świadka  serce
- wpływ alkoholu na układ krą\
enia
Oskar\
yciel
Powołuję na świadka wątrobę
Na scenÄ™ wchodzi  chora wÄ…troba i kieruje zarzuty wobec oskar\
onego
Oskar\
yciel
- Powołuję na świadka nerki
Uczeń przedstawia toksyczny wpływ na nerki
Oskar\
yciel
- Powołuję na świadka skórę
 Skóra przedstawia swoje argumenty na temat szkodliwego działania
alkoholu
Sędzia
Czy obrona ma pytania do świadków oskar\
enia
Obrońca  tak
Panie doktorze, mówi pan o wpływie alkoholu na organizm człowieka, ale
nie powie pan, \
e drink, czy kieliszek czegoÅ› mocniejszego podawany do
obiadu lub wypijany w czasie wieczornego oglądania TV wyrządzić mo\
e
wiele szkód w naszym organizmie
Lekarz
Wypijanie codziennie małych ilości alkoholu, mo\
e prowadzić do
uzale\
nienia, czyli człowiek mo\
e stać się alkoholikiem.
Obrońca:
P. doktorze, powszechnie wiadomo, \
e alkohol mo\
e być u\
ywany jako
lekarstwo np. wódka z miodem jest dobra na przeziębienia, koniak dobrze
działa na serce, a pieprzówka leczy \
ołądek
Lekarz
Opowieści ludowe o leczniczych właściwościach napojów alkoholowych
pochodzą z zamierzchłych czasów. Alkohol działa znieczulająco, dlatego
ulegamy złudzeniu, \
e usunął dolegliwości. Jednak nie usuwa przyczyn
złego samopoczucia, a jego uśmierzające działanie opóz
nia właściwą
53
interwencję medyczną. Jest więc zwodniczym i niebezpiecznym
 lekarstwem . Apteki SA pełne dobrych leków na ró\
ne choroby, nie
mo\
emy eksperymentować z alkoholem.
Je\
eli chcesz się napić dla przyjemności, nazwij tę potrzebę po imieniu,
bez poszukiwania fałszywego usprawiedliwienia.
Sędzia:
- świadek jest wolny
- czy oskar\
yciel ma jeszcze świadków?
Oskar\
yciel
-Nie
Sędzia
- Proszę obronę o powołanie świadków
Obrońca:
- Powołuję na świadka Kole\
ankÄ™ SzklankÄ™
- Proszę powiedzieć w jaki sposób alkohol mo\
e nam pomóc, czy alkohol
uśmierza przykre uczucia.
Kole\
anka Szklanka:
- Zapewniam was, \
e z puszeczkÄ… piwa Å‚atwiej siÄ™ zyje. Wlot pojmujesz
nawet najtrudniejsze lekcje w szkole, jeśli pomo\
esz sobie trochÄ™
alkoholem. Będziesz na luzie, będziesz wesoły. Alkohol doda ci energii
oraz siły. Wszyscy będą cię lubili. Z nim nie będziesz się bał, ani nudził
Obrońca
-Czy pani zdaniem alkohol broni i osłania przed przykrymi informacjami?
Kole\
anka Szklanka:
Uczennica przedstawia argumenty ze spo\
ywaniem alkoholu (np. by nie
myśleć, zapomnieć, nie czuć się winnym, odpowiedzialnym za coś,
skrzywdzonym, zobaczyć siebie i świat w innych realiach)
Sędzia:
-Czy oskar\
yciel ma pytanie do świadka?
Oskar\
yciel:
-Tak Wysoki Sądzie. Proszę mi powiedzieć  Czy świat w innych kolorach
to nie jest złudzenie. Czy alkohol usuwa przyczyny złego samopoczucia
i czy problemy znikają na drugi dzień?
Kole\
anka Szklanka:
- Problemy nie znikajÄ…, nawarstwiajÄ… siÄ™ i jest coraz gorzej.
Oskar\
yciel:
- Nie mam więcej pytań
Sędzia:
- Åšwiadek jest wolny
Obrońca:
- Powołuję na świadka Zbyszka Kieliszka
Zbyszek Kieliszek(uczeń przedstawia walory upojenia alkoholowego, np.
brak hamulców, obaw, większa odwaga mówienia prawdy, przybiera
osobowość hip  Hopowo, rapera itp.
Dlaczego?, co ułatwia picie?
Oskar\
yciel:
- Czy nie uwa\
a Pan, \
e alkohol mo\
e  utopić poczucie norm etycznych,
efektem czego mo\
e być awantura w domu, wandalizm, agresja,
degradacja finansowa, upadek moralny, strach, wstyd, problemy w szkole,
w nauce, a co siÄ™ z tym wiÄ…\
e brak perspektyw na przyszłość
Zbyszek Kieliszek
54
- Mo\
e się tak zdarzyć. Jestem młody, nie myślę o tym co będzie jutro,
liczy siÄ™ tylko dziÅ› dobra zabawa.
Oskar\
yciel:
- Przyzna więc mi pan rację, \
e alkohol oszukuje, wpływa na uczucia,
zamiast pomóc w rozwiązywaniu problemów stwarza nowe. Prowadzi do
konfliktów, utraty wartościowych przyjaciół, a nawet rodziny. Powoduje,
\
e człowiek stacza się na dno, zostaje sam, bez rodziny i środków do
\
ycia. Nie mam więcej pytań.
Sędzia:
- Åšwiadek jest wolny
Oskar\
yciel:
-Drugim zarzutem wobec oskar\
onego jest zanik uczuć i wartości \
yciowej
osoby pijÄ…cej
Powołuję na świadka psychologa:
- Jakie wg. pana wartości w \
yciu sÄ… najwa\
niejsze?
Psycholog:
- Wg. ucznia (np. rodzina, miłość, zdrowie, bezpieczeństwo, pieniądze,
zaufanie, szczerość, opiekuńczość)
Oskar\
yciel:
- Czy człowiek, który nadu\
ywa alkoholu zna i kieruje siÄ™ tymi
wartościami?
Czy alkohol nie powoduje zmian w jego sposobie myślenia i zachowania?
Psycholog:
- Uczeń opisuje wpływ alkoholu, na \
ycie rodziny. Współuzale\
nienie.
Sędzia:
- Czy obrona ma pytania do świadka?
Obrońca:
- Nie, nie mam
Oskar\
yciel:
- Powołuję na świadka Rzecznika Policji
Proszę przedstawić statystyki wypadków spowodowanych przez
nietrzez
wych kierowców?
Rzecznik Policji
- StatystykÄ™ z bie\
ącego roku przygotowuje uczeń
Sędzia:
- Czy obrona ma pytania do świadka
Obrona:
- Nie
Obrona:
Powołuję na świadka specjalistę od reklamy
- Gdzie pan zamieszcza swoje reklamy?
Specjalista:
- Najczęściej w czasopismach, równie\
młodzie\
owych, TV, na bilbordach,
tramwajach, no & & wszędzie
Obrońca
- Czy nie uwa\
a pan, \
e nie powinno się reklamować alkoholu?
Specjalista:
- Nie, dla mnie jako twórcy reklamy, alkohol jest tylko tematem plakatu
czy scenki, tematem takim jak np. samochód czy proszek do prania
Obrońca:
- Czy reklama alkoholu, mo\
e skłonić człowieka do częstszego sięgania po
butelkę wina, piwa czy wódki
55
Specjalista:
- Nawet najlepsza reklama nie powinna nakłonić do zmiany postanowień,
zasad, Ka\
dy jest wolny i świadomy tego co robi.
Sędzia:
- Czy oskar\
enie ma pytanie do świadka?
Oskar\
enie:
- Tak
Rozumiem, \
e to co pan mówi dotyczy osób dorosłych. A jak to się odnosi
do dzieci i młodzie\
y?
Specjalista:
- Prawo nie pozwala sprzedawać alkoholu dzieciom i młodzie\
y do lat 18
Oskar\
yciel:
- WnioskujÄ™, \
e skoro alkohol jest zakazany dla młodzie\
y do 18 roku
\
ycia tzn., \
e musi być szkodliwy a nawet niebezpieczny
Nie mam więcej pytań do świadka
Sędzia:
- Åšwiadek jest wolny
Proszę o wygłoszenie mowy końcowej
Mowa końcowa obrońcy
- Ka\
dy z was jest człowiekiem wolnym, ma prawo wyboru. Mo\
e
powiedzieć nie& .
(przedstawienie argumentów sięgania po alkohol przez młodzie\
)
Mowa końcowa oskar\
yciela
Wg ucznia (skutki nadu\
ywania alkoholu) ukazania alternatywnych
sposobów spędzania czasu wolnego przez młodzie\
bez alkoholu)
Narrator
- Sędziowie i A
awa przysięgłych udają się na naradę
W tym czasie trwa przed sÄ…dem manifestacja przeciwko alkoholowi
z transparentami, hasłami itp.
Po chwili wracają: sędzia i ława przysięgłych
Ogłoszenie werdyktu
Wg A
awy przysięgłych  (uczniów)
Policjanci wyprowadzajÄ… oskar\
onego.
Barbara Truszkowska, Bo\
ena Truszkowska, Katarzyna Kulesza, Ewa KÅ‚ysz,
Henryk Misiura,Anna Wronka
56