Opracowany zestaw zagadnień egzaminacyjnych z przedmiotu
 Instytucje i z
ródła prawa UE
1.Geneza i rozwój Wspólnot oraz UE
Po II Wojnie Światowej zauważono, że dla rozwoju militaryzacji istotne znaczenie ma
rozwój przemysłu górniczego i stalowego. Już w 1944 roku Jean Monet, francuski minister
spraw zagranicznych stworzył projekt nacjonalizacji produkcji węgla i stali w Niemczech i
Francji.
9 czerwca 1950 również francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman
przedstawił plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty węgla i Stali (EWWiS) .Jej celem miało
być poddanie całości przemysłu węgla i stali (głównie na terenie Niemiec i Francji) wspólnej
kontroli organizacji międzynarodowej, otwartej dla innych państw.
18 kwietnia 1951 w Paryżu podpisano traktat o utworzeniu EWWiS przez sześć
państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Powołana była na 50 lat i
nie została przedłużona. Cele EWWiS:
" doprowadzenie do usamodzielnienia militarnego i gospodarczego Niemiec,
" poddanie potencjału Niemiec pod kontrolę ponadnarodową.
Budowa wewnętrzna EWWiS:
" Wysoka Władza (prawo tworzenia i wykonywania prawa wspólnotowego, w
skład jej wchodzą niezależni funkcjonariusze międzynarodowi)
" Rada Ministrów (przedstawiciele państw członkowskich; harmonizacja działań
Wielkiej Władzy i rządów krajowych)
" Wspólne Zgromadzenie (kontrola Wysokiej Władzy)
" Trybunał Sprawiedliwości (zapewnia przestrzegania prawa wspólnotowego
przez instytucje EWWiS i państwa członkowskie
1-2 czerwca 1955 w Messynie odbyła się konfederacja ministrów spraw
zagranicznych państw członkowskich EWWiS, gdzie zapadła decyzja o poszerzeniu
integracji o nowe dziedziny oraz o utworzeniu nowych wspólnot. W tym celu
utworzono Komitet Międzynarodowy pod przewodnictwem holenderskiego ministra
spraw zagranicznych Roberta Spaaka . Przedstawił on w 1956 raport zwany dzisiaj
Raportem Spaaka . Zakładał on połączenie rynków gospodarczych przez ustanowienie
unii celnej, zniesienie ograniczeń ilościowych, swobodę świadczenia usług i wspólną
politykę rolną.
25 marca 1957 państwa członkowskie EWWiS podpisały traktat o utworzeniu
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). W jego ramach miała być zapewniona:
" Swoboda przepływu towarów, pracowników, usług i kapitału
" Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej
W dalszym etapie wspólnego rynku:
" utworzenie unii celnej
" koordynacja polityki handlowej
" wspólna polityka rolna i gospodarcza
" równa i wolna konkurencja
1
Instytucje EWG:
" Rada (organ stanowiący prawo)
" Komisja (organ wykonawczy i zarządzający )
" Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (organ kontrolny)
" Europejski Trybunał Sprawiedliwości (organ sądowy)
W tym samym czasie utworzono podpisano również traktat o utworzeniu Euratomu, zawierał
on:
" wolne kształtowanie cen na materiały atomowe
" kontrola i bezpieczeństwo obrotu materiałami rozszczepialnymi
" rozwój działalności gospodarczej
" wspólny rynek dla materiałów i urządzeń wyspecjalizowanych
" swobodne zatrudnienie specjalistów na terytorium Euratomu
" swobodny przepływ kapitału w dziedzinie inwestycji jądrowych
Instytucje Euratomu:
" Rada
" Komisja
" Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne
" Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Podpisano również Konwencje o niektórych instytucjach wspólnotowych:
" utworzony wspólny Trybunał Sprawiedliwości (ETS) i Europejskie
Zgromadzenie Parlamentarne
" ujednolicono niektóre sprawy budżetowe
8 kwietnia podpisano Traktat o fuzji ustanowił on jednolitą dla wspólnot Komisję i Radę ,
scalono administrację wspólnot i ujednolicono budżet wspólnot. W połowie 1968 utworzono
w ramach wspólnot unię celną. Stopniowo zredukowano cła wewnętrzne Wspólnot, zniesiono
ograniczenia ilościowe na towary przemysłowe oraz rolne.
1 stycznia 1973 do wspólnot przystępuje Dania, Irlandia i Wielka Brytania
20 września 1976 Rada Ministrów wydaje akt o wprowadzeniu powszechnych i
bezpośrednich wyborach do parlamentu Europejskiego, które się odbywają 1979.
1981 przystąpienie Grecji
14 czerwca 1985 państwa członkowskie wspólnot podpisują Traktat tzw. Traktat z
Schengen mający na celu zredukować bariery na drodze do stworzenia unii gospodarczej.
Traktat wszedł w życie 19 czerwca 1990. Do jego głównych postanowień warto zaliczyć:
" ograniczenie kontroli granicznej i celnej na granicach wewnętrznych wspólnot
do kontroli wizualnej
" wprowadzenie wspólnych posterunków granicznych
" utworzenie Systemu Informacyjnego z Schengen będący systemem współpracy
pomiędzy władzami policyjnymi państw członkowskich
2
1986 przystąpienie Hiszpanii i Portugalii do wspólnot
17 lutego 1986 podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego w Luksemburgu przez
państwa członkowskie wspólnot. Wszedł on w życie 1 lipca 1987.Otworzył on nowy etap
integracji. Zakładał on utworzenie w Europie rynku wewnętrznego do 1992 roku (tzw.
Program  Europa 1992 ) oraz pobudzanie mechanizmów konkurencji. W wyniku przyjęcia
JAE doszło do:
http://notatek.pl/administracja-zagadnienia-egzaminacyjne?notatka
" zwiększenia uprawnień PE( wyrażanie zgody na przystąpienie i stowarzyszenie
nowych państw)
" powiększenie liczby spraw, w których RUE podejmowała decyzję kwalifikowaną
większością głosów(rynek wewnętrzny, transport morski i lotniczy, polityka socjalna,
harmonizacja społeczno-gospodarcza, badania naukowe, rozwój technologiczny,
ochrona środowiska)
" stworzono podstawy prawne do powołania Sądu I Instancji
" koordynacji polityki zagranicznej
7 lutego 1992 w Maastricht państwa wspólnot europejskich podpisały traktat o
utworzeniu Unii Europejskiej (UE), który wszedł w życie 1 listopada 1993. Ujmował on UE
jako konstrukcję zbudowaną z trzech filarów:
1. Wspólnota Europejska i Europejska Wspólnota energii Atomowej
2. Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeństwa
3. Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych
Atr.2 TUE ustanawia następujące cele UE:
" popieranie postępu gospodarczego i społecznego oraz wysokiego poziomu
zatrudnienia i doprowadzenie do zrównoważonego i trwałego rozwoju
" potwierdzenie swojej tożsamości na arenie międzynarodowej przez realizację
wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
" umacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich przez
ustanowienie obywatelstwa UE
" utrzymanie i rozwijanie Unii jako przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości
" pełne zachowanie i rozwój wspólnotowego dorobku prawnego  acquis
communautaire
Przepisy art.3-5 TUE określają jednolite ramy instytucjonalne, jakimi dysponuje Unia.
Rada Europejska jest jedynym organem UE. Art.5 TUE stanowi, ze PE, RUE, ETS i
Trybunał Obrachunkowy działają zarówno na podstawie traktatów ustanawiających
Wspólnoty Europejskiej jak i na podstawie TUE. Art.6 TUE określa aksjologicznie
podstawy UE, wskazując, że opiera się ona na zasadach wolności, demokracji,
poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawnego, które są
wspólne dla wszystkich państw członkowskich.
Unia nie posiada własnej struktury instytucjonalnej, jedynie Re traktowana jest jako
swego rodzaju instytucję UE, posiadająca jednak bardzo ograniczone kompetencje
prawodawcze. Nie można zatem sklasyfikować UE jako typowej organizacji
międzynarodowej czy też jako federacji lub konfederacji. Trafny wydaje się pogląd, że UE
jest specyficzną, mniemającą osobowości prawnej strukturą organizacyjną, która działa na
podstawie umowy międzynarodowej.
1.01.1995  przyłączenie do U.E Austrii, Finlandii, Szwecji
3