Szeliniak sosnowiec - Hylobius abietis
Żyje na sosnach, głównie na sośnie zwyczajnej, ponadto na świerku pospolitym. Od kwietnia do czerwca samice
Żyje na sosnach, głównie na sośnie zwyczajnej, ponadto na świerku pospolitym. Od kwietnia do czerwca samice
Żyje na sosnach, głównie na sośnie zwyczajnej, ponadto na świerku pospolitym. Od kwietnia do czerwca samice
składają jaja w miazgę korzeni, pni i gałęzi. Jedna samica w ciągu życia może złożyć do 65 jaj. Rozwój
składają jaja w miazgę korzeni, pni i gałęzi. Jedna samica w ciągu życia może złożyć do 65 jaj. Rozwój
składają jaja w miazgę korzeni, pni i gałęzi. Jedna samica w ciągu życia może złożyć do 65 jaj. Rozwój
embrionalny trwa 15-20 dni. Larwy żerują początkowo w miazdze, póz
niej w drewnie, następnie zimują pod
20 dni. Larwy żerują początkowo w miazdze, póz
niej w drewnie, następnie zimują pod
20 dni. Larwy żerują początkowo w miazdze, póz
niej w drewnie, następnie zimują pod
korą. Przepoczwarczenie następuje w czerwcu 4 tygodnie. Młode pokolenie
korą. Przepoczwarczenie następuje w czerwcu-lipcu. Stadium poczwarki trwa 3-4 tygodnie. Młode pokolenie
ukazuje się w lipcu-sierpniu i zimuje, a pojawia się na drzewach w kwietniu. Cykl rozwojowy trwa dwa lata.
sierpniu i zimuje, a pojawia się na drzewach w kwietniu. Cykl rozwojowy trwa dwa lata.
Szeliniak ten jest groz
nym szkodnikiem, przy czym większe szkody wyrządzają postacie dojrzałe w młodych
Szeliniak ten jest groz
nym szkodnikiem, przy czym większe szkody wyrządzają postacie dojrzałe w młodych
Szeliniak ten jest groz
nym szkodnikiem, przy czym większe szkody wyrządzają postacie dojrzałe w młodych
kulturach, gdyż ogryzanie kory i przegryzanie strzał powoduje usychanie drzewek.
kulturach, gdyż ogryzanie kory i przegryzanie strzał powoduje usychanie drzewek.
Chrabąszcz majowy - Melolontha melolontha
Melolontha melolontha
Pokarm: Chrabąszcz żywi się liśćmi różnych drzew liściastych (drzewa owocowe, wierzby, brzozy, buki, dęby i
: Chrabąszcz żywi się liśćmi różnych drzew liściastych (drzewa owocowe, wierzby, brzozy, buki, dęby i
: Chrabąszcz żywi się liśćmi różnych drzew liściastych (drzewa owocowe, wierzby, brzozy, buki, dęby i
inne), a jego larwy są typowymi polifagami żerują na korzeniach roślin zielnych, krzewów i drzew; mogą
inne), a jego larwy są typowymi polifagami żerują na korzeniach roślin zielnych, krzewów i drzew; mogą
inne), a jego larwy są typowymi polifagami żerują na korzeniach roślin zielnych, krzewów i drzew; mogą
uszkadzać system korzeniowy młodych roślin, w burakach i bulwach ziemniaka wygryzają dziury; z punktu
m korzeniowy młodych roślin, w burakach i bulwach ziemniaka wygryzają dziury; z punktu
m korzeniowy młodych roślin, w burakach i bulwach ziemniaka wygryzają dziury; z punktu
widzenia człowieka są szkodnikami szkółek, upraw oraz trawników. Najmniej szkodliwe są larwy w pierwszym i
widzenia człowieka są szkodnikami szkółek, upraw oraz trawników. Najmniej szkodliwe są larwy w pierwszym i
widzenia człowieka są szkodnikami szkółek, upraw oraz trawników. Najmniej szkodliwe są larwy w pierwszym i
drugim stadium L1 i L2(pierwsza i druga wylinka) , żywią się głównie butwiejącymi resztkami roślinnymi i
drugim stadium L1 i L2(pierwsza i druga wylinka) , żywią się głównie butwiejącymi resztkami roślinnymi i
korzeniami, dopiero w ostatnim stadium L3 (trzecia wylinka) podgryzają żywe rośliny.
korzeniami, dopiero w ostatnim stadium L3 (trzecia wylinka) podgryzają żywe rośliny.
Rozród: Przeobrażenie zupełne - jajo , 3 wylinki (L1, L2, L3) , poczwarka i imago (owad doskonały). Chrząszcze
jajo , 3 wylinki (L1, L2, L3) , poczwarka i imago (owad doskonały). Chrząszcze
jajo , 3 wylinki (L1, L2, L3) , poczwarka i imago (owad doskonały). Chrząszcze
pojawiają się w maju i żerują na drzewach liściastych. Samica składa jaja pod ziemią, w pobliżu drzew, w
aju i żerują na drzewach liściastych. Samica składa jaja pod ziemią, w pobliżu drzew, w
aju i żerują na drzewach liściastych. Samica składa jaja pod ziemią, w pobliżu drzew, w
wydrążonym przez siebie korytarzu na głębokości 10 20 jaj w złożu. Samice zamierają w czerwcu po
wydrążonym przez siebie korytarzu na głębokości 10-15cm, po 15-20 jaj w złożu. Samice zamierają w czerwcu po
złożeniu około 80 jaj. Po 3 tygodniach wylęgają się larwy. Larwy, zwane pędrakami, rozwijają się zwykle 3 lata i
złożeniu około 80 jaj. Po 3 tygodniach wylęgają się larwy. Larwy, zwane pędrakami, rozwijają się zwykle 3 lata i
co roku dwukrotnie linieją. W trzecim roku, pod koniec lata, pędraki przepoczwarczają się, a w paz
dzierniku
co roku dwukrotnie linieją. W trzecim roku, pod koniec lata, pędraki przepoczwarczają się, a w paz
dzierniku
co roku dwukrotnie linieją. W trzecim roku, pod koniec lata, pędraki przepoczwarczają się, a w paz
dzierniku
wylęgają się dorosłe chrząszcze, które wychodzą na powierzchnię dopiero w maju następnego roku
wylęgają się dorosłe chrząszcze, które wychodzą na powierzchnię dopiero w maju następnego roku
wylęgają się dorosłe chrząszcze, które wychodzą na powierzchnię dopiero w maju następnego roku.
Loty odbywa wieczorami w maju, czerwcu, a czasami na początku lipca, w dzień przebywa na drzewach
Loty odbywa wieczorami w maju, czerwcu, a czasami na początku lipca, w dzień przebywa na drzewach
Loty odbywa wieczorami w maju, czerwcu, a czasami na początku lipca, w dzień przebywa na drzewach
liściastych.
Barczatka sosnówka - Dendrolimus pini
Znaczenie: W leśnictwie szkodnik fizjologiczny, pierwotny, monofag, dotykający drzewostanów
: W leśnictwie szkodnik fizjologiczny, pierwotny, monofag, dotykający drzewostanów
: W leśnictwie szkodnik fizjologiczny, pierwotny, monofag, dotykający drzewostanów
sosnowych lub mieszano-sosnowych, z możliwością występowania w formie gradacyjnej. Największe
sosnowych, z możliwością występowania w formie gradacyjnej. Największe
sosnowych, z możliwością występowania w formie gradacyjnej. Największe
znaczenie w regionie Polski północnej i płn wydzielania się posuszu.
znaczenie w regionie Polski północnej i płn-zach. Gołożery doprowadzać mogą do wydzielania się posuszu.
Rójka: lipiec-sierpień, w godzinach wieczornych.
sierpień, w godzinach wieczornych.
Rozród: Samica składa jaja najczęściej na pędach po około 200, rozwój embrionalny trwa około jednego
: Samica składa jaja najczęściej na pędach po około 200, rozwój embrionalny trwa około jednego
: Samica składa jaja najczęściej na pędach po około 200, rozwój embrionalny trwa około jednego
tygodnia, Przepoczwarczenie w koronie drzew, generacja jednoroczna sporadycznie dwuletnia.
tygodnia, Przepoczwarczenie w koronie drzew, generacja jednoroczna sporadycznie dwuletnia.
Pokarm: Młoda larwa do póz
nej jesieni żeruje jedynie na igłach sosny, rzadziej świerka(zjada kilka igieł) jest
: Młoda larwa do póz
nej jesieni żeruje jedynie na igłach sosny, rzadziej świerka(zjada kilka igieł) jest
: Młoda larwa do póz
nej jesieni żeruje jedynie na igłach sosny, rzadziej świerka(zjada kilka igieł) jest
odporna na spadki temperatur, na okres zimowy schodzi do ściółki i zimuje w okolicy pnia. Po zejściu pokrywy
odporna na spadki temperatur, na okres zimowy schodzi do ściółki i zimuje w okolicy pnia. Po zejściu pokrywy
odporna na spadki temperatur, na okres zimowy schodzi do ściółki i zimuje w okolicy pnia. Po zejściu pokrywy
śnieżnej (czasem w końcu lutego) larwa wchodzi po pniu w konary drzew, tam intensywnie żeruje zjadając igły,
lutego) larwa wchodzi po pniu w konary drzew, tam intensywnie żeruje zjadając igły,
lutego) larwa wchodzi po pniu w konary drzew, tam intensywnie żeruje zjadając igły,
pączki i korę młodych pędów (do 900 igieł).
pączki i korę młodych pędów (do 900 igieł).
Brudnica mniszka - Lymantria monacha
Rójka od połowy lipca do września. Samica składa jaja na pniach po kilkadziesiąt sztuk (w złożu około 2000
Rójka od połowy lipca do września. Samica składa jaja na pniach po kilkadziesiąt sztuk (w złożu około 2000
łącznie). Mała larwa nie opuszcza osłonki jajowej i zimuje w niej. Wylęg następuje wiosną w końcu kwietnia.
łącznie). Mała larwa nie opuszcza osłonki jajowej i zimuje w niej. Wylęg następuje wiosną w końcu kwietnia.
łącznie). Mała larwa nie opuszcza osłonki jajowej i zimuje w niej. Wylęg następuje wiosną w końcu kwietnia.
W okresie 2-7 dni larwy tworzą tzw. lusterka (skupienia larw), następnie wędrują w korony drzew gdzie zjadają
7 dni larwy tworzą tzw. lusterka (skupienia larw), następnie wędrują w korony drzew gdzie zjadają
7 dni larwy tworzą tzw. lusterka (skupienia larw), następnie wędrują w korony drzew gdzie zjadają
pączki i korę młodych pędów. Larwy przechodzą od 4 do 5 wylinek. Przepoczwarczenie następuje w koronach
pędów. Larwy przechodzą od 4 do 5 wylinek. Przepoczwarczenie następuje w koronach
pędów. Larwy przechodzą od 4 do 5 wylinek. Przepoczwarczenie następuje w koronach
drzew.
Brudnica jest typowym polifagiem, omija jednak klon, jesion, gruszę, robinię i topole, preferuje gatunki iglaste,
Brudnica jest typowym polifagiem, omija jednak klon, jesion, gruszę, robinię i topole, preferuje gatunki iglaste,
Brudnica jest typowym polifagiem, omija jednak klon, jesion, gruszę, robinię i topole, preferuje gatunki iglaste,
głównie sosnę. Może występować gradacyjnie, głównie w drzewostanach powyżej 50 roku życia. Gradacje
głównie sosnę. Może występować gradacyjnie, głównie w drzewostanach powyżej 50 roku życia. Gradacje
występują co 10-11 lat i obejmują bardzo duże obszary, gołożery w przypadku świerka kończą się zamieraniem,
11 lat i obejmują bardzo duże obszary, gołożery w przypadku świerka kończą się zamieraniem,
11 lat i obejmują bardzo duże obszary, gołożery w przypadku świerka kończą się zamieraniem,
sosny mają szansę przeżycia.
Kornik drukarz - Ips typographus
Żeruje zwykle na świerku, rzadziej na sośnie, jodle, modrzewiu i limbie. Opada zarówno leżaninę, jak i
na sośnie, jodle, modrzewiu i limbie. Opada zarówno leżaninę, jak i
na sośnie, jodle, modrzewiu i limbie. Opada zarówno leżaninę, jak i
drzewa stojące, strzały od dołu prawie do wierzchołka, również grube gałęzie. Jest najgroz
niejszym
drzewa stojące, strzały od dołu prawie do wierzchołka, również grube gałęzie. Jest najgroz
niejszym
drzewa stojące, strzały od dołu prawie do wierzchołka, również grube gałęzie. Jest najgroz
niejszym
szkodnikiem świerka obok brudnicy mniszki. Komora godowa leży w korze. Chodniki macierzys
szkodnikiem świerka obok brudnicy mniszki. Komora godowa leży w korze. Chodniki macierzys
szkodnikiem świerka obok brudnicy mniszki. Komora godowa leży w korze. Chodniki macierzyste w
liczbie 2-3, długości 5-12 cm, jeden z nich przebiega zawsze w górę, pozostałe w dół. Chodniki larwalne
12 cm, jeden z nich przebiega zawsze w górę, pozostałe w dół. Chodniki larwalne
12 cm, jeden z nich przebiega zawsze w górę, pozostałe w dół. Chodniki larwalne
krótkie, na końcu z owalną komorą poczwarkową. Żerowisko słabo zaznaczone w bielu. W północno-
krótkie, na końcu z owalną komorą poczwarkową. Żerowisko słabo zaznaczone w bielu. W północno
krótkie, na końcu z owalną komorą poczwarkową. Żerowisko słabo zaznaczone w bielu. W północno
wschodniej części kraju występuje jedno pokolenie w r
wschodniej części kraju występuje jedno pokolenie w roku, w innych regionach dwa.
Poproch cetyniak - Bupalus piniarius
Postać gąsienicy i larwy: Wylęg gąsienic następuje po 2-4 tygodniach. Gąsienica po wyjściu z jaja ma
: Wylęg gąsienic następuje po 2 4 tygodniach. Gąsienica po wyjściu z jaja ma
długość ok. 3 mm, trzy pary nóg tułowiowych oraz dwie pary odwłokowych. Jest jasnozielona z brunatną
długość ok. 3 mm, trzy pary nóg tułowiowych oraz dwie pary odwłokowych. Jest jasnozielona z brunatną
głową. Przechodzi 4 linienia. Larwy odżywiają się wyłącznie igłami , żerują do póz
nej
głową. Przechodzi 4 linienia. Larwy odżywiają się wyłącznie igłami (zazwyczaj sosny), żerują do póz
nej
jesieni nocą, za dnia gąsienice siedzą w pozie maskującej wzdłuż igły. W końcu paz
dziernika gąsienice
jesieni nocą, za dnia gąsienice siedzą w pozie maskującej wzdłuż igły. W końcu paz
dziernika gąsienice
jesieni nocą, za dnia gąsienice siedzą w pozie maskującej wzdłuż igły. W końcu paz
dziernika gąsienice
opuszczają się na przędzy z drzew, sporządzają kolebkę w warstwie próchnicznej gleby, rzadziej w glebie
drzew, sporządzają kolebkę w warstwie próchnicznej gleby, rzadziej w glebie
drzew, sporządzają kolebkę w warstwie próchnicznej gleby, rzadziej w glebie
mineralnej, i tam się przepoczwarzają. Poczwarka jest początkowo oliwkowozielona, następnie rdzawobrunatna
mineralnej, i tam się przepoczwarzają. Poczwarka jest początkowo oliwkowozielona, następnie rdzawobrunatna
mineralnej, i tam się przepoczwarzają. Poczwarka jest początkowo oliwkowozielona, następnie rdzawobrunatna
z oliwkowym odcieniem skrzydeł. Kremaster zakończony pojedynczym kolcem. Długość poczwarki jest zmienna
z oliwkowym odcieniem skrzydeł. Kremaster zakończony pojedynczym kolcem. Długość poczwarki jest zmienna
waha się od 7-15 mm. Generacja poprocha jest jednoroczna.
15 mm. Generacja poprocha jest jednoroczna.
Znaczenie gospodarcze: Szczególnie w leśnictwie duże. Poproch jest monofagiem. Największe nasilenie żeru
: Szczególnie w leśnictwie duże. Poproch jest monofagiem. Największe nasilenie żeru
: Szczególnie w leśnictwie duże. Poproch jest monofagiem. Największe nasilenie żeru
przypada na jesień, jednak jednorazowy żer zupełny nie prowadzi do zabicia drzewostanu. Korony drzew
przypada na jesień, jednak jednorazowy żer zupełny nie prowadzi do zabicia drzewostanu. Korony drzew
regenerują się szybko, wierzchołki ulegają deformacji, mogą powstać suchoczuby, zmniejsza się przyrost
regenerują się szybko, wierzchołki ulegają deformacji, mogą powstać suchoczuby, zmniejsza się przyrost
regenerują się szybko, wierzchołki ulegają deformacji, mogą powstać suchoczuby, zmniejsza się przyrost
wysokości i przyrost masy. Osłabione sosny atakowane są przez szkodniki wtórne. Powtórny żer w roku
wysokości i przyrost masy. Osłabione sosny atakowane są przez szkodniki wtórne. Powtórny żer w roku
wysokości i przyrost masy. Osłabione sosny atakowane są przez szkodniki wtórne. Powtórny żer w roku
następnym jest dla drzew śmiertelny.
Strzygonia choinówka - Panolis flammea
Panolis flammea
Biologia: Imago pojawia się od marca do czerwca. Rójka rozpoczyna się w kwietniu i trwa do maja.
: Imago pojawia się od marca do czerwca. Rójka rozpoczyna się w kwietniu i trwa do maja.
: Imago pojawia się od marca do czerwca. Rójka rozpoczyna się w kwietniu i trwa do maja.
Samice składają bochenkowate, jasnozielone jaja na igłach i młodych pędach sosny (Pinus
Samice składają bochenkowate, jasnozielone jaja na igłach i młodych pędach sosny (Pinus silvestris).
Samice składają bochenkowate, jasnozielone jaja na igłach i młodych pędach sosny (Pinus
Młode gąsienice ogryzają igły, stare zjadają je całkowicie oraz nagryzają pączki i korę młodych pędów.
Młode gąsienice ogryzają igły, stare zjadają je całkowicie oraz nagryzają pączki i korę młodych pędów.
Młode gąsienice ogryzają igły, stare zjadają je całkowicie oraz nagryzają pączki i korę młodych pędów.
Na przezimowanie schodzą do ściółki. Zimuje poczwarka. Przepoczwarczenie następuje w ziemi.
Na przezimowanie schodzą do ściółki. Zimuje poczwarka. Przepoczwarczenie następuje w ziemi.
Na przezimowanie schodzą do ściółki. Zimuje poczwarka. Przepoczwarczenie następuje w ziemi.
Prognozowanie: Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny oraz dodatkowo poszukiwania wiosenne
: Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny oraz dodatkowo poszukiwania wiosenne
(obserwacja lotu motyli, liczenie jaj i larw w koronach ściętych drzew).
(obserwacja lotu motyli, liczenie jaj i larw w koronach ściętych drzew).
Zapobieganie: Urozmaicanie składów gatunkowych drzewostanów, metody mezo- i makrobiologiczne
: Urozmaicanie składów gatunkowych drzewostanów, metody mezo
(wykorzystanie owadów pasożytniczych i drapieżnych oraz owadożernych ptaków i ssaków), kompleksowo-
h i drapieżnych oraz owadożernych ptaków i ssaków), kompleksowo
h i drapieżnych oraz owadożernych ptaków i ssaków), kompleksowo
ogniskowa metoda ochrony lasu (remizy).
ogniskowa metoda ochrony lasu (remizy).
Zwalczanie: Owada zwalcza się tylko przy krytycznym zagrożeniu drzewostanów. Stosuje się środki biologiczne
: Owada zwalcza się tylko przy krytycznym zagrożeniu drzewostanów. Stosuje się środki biologiczne
: Owada zwalcza się tylko przy krytycznym zagrożeniu drzewostanów. Stosuje się środki biologiczne
oparte na wirusach krysztalicy i bakteriach Bacillus thuringensis. W ostateczności preparaty chemiczne
oparte na wirusach krysztalicy i bakteriach Bacillus thuringensis. W ostateczności preparaty chemiczne
(acylomocznikowe i syntetyczne pyretroidy).
(acylomocznikowe i syntetyczne pyretroidy).
Zwójka zieloneczka  Tortrix viridana
Motyl ten roi się w czerwcu lub w lipcu we dnie i o zmroku, często masowo. Samica składa jaja prawie
Motyl ten roi się w czerwcu lub w lipcu we dnie i o zmroku, często masowo. Samica składa jaja prawie
Motyl ten roi się w czerwcu lub w lipcu we dnie i o zmroku, często masowo. Samica składa jaja prawie
zawsze parami na korze gałązek dębów i przy ich liściach na wierzchołkach koron, pokrywając je kitowatą
i na korze gałązek dębów i przy ich liściach na wierzchołkach koron, pokrywając
i na korze gałązek dębów i przy ich liściach na wierzchołkach koron, pokrywając
brązowawą masą. Wybiera przy tym dęby starsze, wolno stojące. Gąsienice wylęgają się w kwietniu i maju
brązowawą masą. Wybiera przy tym dęby starsze, wolno stojące. Gąsienice wylęgają się w kwietniu i maju
brązowawą masą. Wybiera przy tym dęby starsze, wolno stojące. Gąsienice wylęgają się w kwietniu i maju
następnego roku, są bardzo aktywne, chętnie przędą. Po wylęgu najpierw wgryzają się w pączki, a póz
niej
następnego roku, są bardzo aktywne, chętnie przędą. Po wylęgu najpierw wgryzają się w pączki, a póz
niej
rozpoczynają żer na młodych liściach, które oplatają przędzą i rurkowato zwijają . Tam, gdzie wystąpią gołożery,
rozpoczynają żer na młodych liściach, które oplatają przędzą i rurkowato zwijają . Tam, gdzie wystąpią gołożery,
rozpoczynają żer na młodych liściach, które oplatają przędzą i rurkowato zwijają . Tam, gdzie wystąpią gołożery,
cienkie nici przędzy gąsienic zwisają z koron niczym welon. Przepoczwarczenie następuje w końcu maja lub w
cienkie nici przędzy gąsienic zwisają z koron niczym welon. Przepoczwarczenie następuje w końcu maja
cienkie nici przędzy gąsienic zwisają z koron niczym welon. Przepoczwarczenie następuje w końcu maja
początkach czerwca, najczęściej w pozwijanych liściach, sporadycznie między płatami kory na pniach. Gąsienice
początkach czerwca, najczęściej w pozwijanych liściach, sporadycznie między płatami kory na pniach. Gąsienice
początkach czerwca, najczęściej w pozwijanych liściach, sporadycznie między płatami kory na pniach. Gąsienice
występujące masowo mogą przepoczwarczać się również na podroście i runie leśnym. Po 2
występujące masowo mogą przepoczwarczać się również na podroście i runie leśnym. Po 2-3 tygodniach lęgną
występujące masowo mogą przepoczwarczać się również na podroście i runie leśnym. Po 2
się motyle. Generacja roczna. Zimują jaja.
ją jaja.
Powtarzający się żer całkowity (gołożery) gąsienic tego, często groz
nego, szkodnika powoduje duże straty w
Powtarzający się żer całkowity (gołożery) gąsienic tego, często groz
nego, szkodnika powoduje duże straty w
Powtarzający się żer całkowity (gołożery) gąsienic tego, często groz
nego, szkodnika powoduje duże straty w
przyroście, usychanie wierzchołków, powstawanie "wilków" i zahamowanie wzrostu.
przyroście, usychanie wierzchołków, powstawanie "wilków" i zahamowanie wzrostu.