Nurty filozoficzne oświecenia.











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Nurty filozoficzne
oświecenia.










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   1999-07-26




Oświecenie nie
było jednorodne pod względem filozoficznym czy światopoglądowym. W
polskich warunkach wynikało to z faktu, iż w jego tworzeniu brali
udział zarówno arystokraci, jak i szlachta oraz mieszczanie. W skali
europejskiej w ruchu tym uczestniczyli katolicy, deiści oraz mniej
liczni ateiści. Oświecenie na Zachodzie było głównie ruchem
mieszczaństwa, ale za zwolenników tej epoki uchodzili także tak
despotyczni władcy jak caryca Katarzyna II i król pruski Fryderyk
II. Europa tego okresu pełna była wewnętrznych sprzeczności, a spory
i polemiki towarzyszyły nieustannie rozwojowi nowej epoki.
Mimo to można wyodrębnić zasadnicze idee i postawy
charakterystyczne dla oświecenia. Najważniejszą jest krytycyzm
odnoszący się głównie do tradycyjnych instytucji politycznych i
społecznych, do Kościoła i form życia religijnego, do ustaleń nauki.
Krytycyzm znalazł wsparcie w racjonalizmie, za twórcę
którego uchodzi Kartezjusz (autor głośnej "Rozprawy o
metodzie").Przywiązywał on szczególną uwagę do roli rozumu w
poznawaniu prawdy, był zwolennikiem systematycznego ładu w
dochodzeniu do prawdy. Domagał się niezależności od wiary, tradycji
i przesądów. Jedynym źródłem rzetelnej wiedzy i kryterium prawdy
jest ludzki rozum. Myśl tę rozwinął holenderski filozof Baruch
Spinoza, utrzymujący, iż prawdą jest tylko to, co można rozumowo
określić i uzasadnić. Racjonalizm stał się głównym nurtem myślowym w
XVIII w. Jego zasadami kierowali się mi.in. Wolter (francuski
filozof, literat i publicysta) oraz Diderot (autor francuskiej
"Encyklopedii"). Wynikiem rozwoju racjonalizmu była krytyka
wierzeń religijnych, przejawiająca się w ateizmie lub deizmie. Deizm
traktował Boga jako czystą ideę, Stwórca nie ingerował w dzieje
świata, był odległy i niepoznawalny dla człowieka. Deiści uznawali
wagę nakazów moralnych płynących z religii, odrzucali natomiast
objawienie i wyznaniowe formy wiary. Deistami byli m.in. Wolter i
Diderot, obaj namiętnie walczący z fanatyzmem religijnym. Ateizm
zaprzeczał istnieniu Boga. Poglądy te pojawiły się w pismach
francuskiego filozofa przyrody, P. Holbacha. Oświeceniowy
krytycyzm znalazł także uzasadnienie w empiryzmie. Za jego twórcę
uznaje się Francisa Bacona, angielskiego filozofa, prawnika i
polityka. Według empirystów proces poznawania świata winien być
oparty na doświadczeniu i eksperymencie. Prawdziwe jest więc jedynie
to, co da się potwierdzić praktycznie, na drodze doświadczenia.
Konsekwencją racjonalizmu i empiryzmu, dwu przeciwstaw-
nych, choć nierzadko uzupełniających się kierunków filozoficznych
był optymizm poznawczy, wiara w możliwości odkrywania praw
rządzących światem i społeczeństwem oraz przekształcania
istniejących stosunków społecznych. W związku z tym powszechnie
akcentowana była potrzeba oświecania ludzi, nakładająca równocześnie
na sztukę funkcje utylitarne (użytkowe). Utylitaryzm to dążenie do
bycia użytecznym i pożytecznym dla innych, do osiągania szczęścia
powszechnego, rozumianego jako największe szczęście jak największej
liczby ludzi. Zgodnie z utylitaryzmem społeczeństwo nie powinno
dążyć do szczęścia kosztem jednostki, podobnie zresztą jednostka nie
powinna być szczęśliwa kosztem społeczeństwa. Celom
użytkowym służyła obszerna, wydawana przez ponad dwadzieścia lat
"Encyklopedia". Jej redaktorem był Diederot, a współpracowało z nim
liczne grono uczonych i filozofów. "Encyklopedia" była swoistą
syntezą i wyrazem poglądów ludzi oświecenia, dobitnie ukazywała
potrzebę uporządkowania i pogłębienia wiadomości, a jednocześnie
stanowiła odbicie nowych idei i poglądów. Znaczącą rolę
edukacji i wychowania podkreślał także sensualizm, pogląd, według
którego źródłem wiedzy są wrażenia zmysłowe będące odbiciem
rzeczywistości. Rozwinął się on z empiryzmu, a jego twórcą był
angielski uczony, John Locke. Wprowadził on słynne pojęcie tabula
rasa (czysta karta). Zgodnie z tym poglądem, umysł każdego człowieka
jest początkowo nie zapisaną kartą. Dopiero wszystko, co składa się
na życie ludzkie, zapisuje tę kartę - wszelka wiedza ma więc źródło
w doświadczeniu zewnętrznym (zmysły) i wewnętrznym (refleksja).
W zespole istotnych pojęć znajdowała się też natura. Pojęcie
natury czy też stanu naturalnego sprowadzało się do przekonania o
istnieniu stałych, niezmiennych cech świata i człowieka. Bywają one
zniekształcane w rozwoju cywilizacyjnym, należy więc przywrócić to,
co zgodne jest z naturą. A zgodne z naturą są podstawowe prawa
człowieka i jego dążenie do szczęścia. Szczęście jednostki,
harmonijnie powiązane ze szczęściem ogółu było więc także jednym z
podstawowych dążeń epoki. Wraz ze zmierzchem oświecenia
pojawia się na zachodzie Europy prąd przeciwstawiający się
racjonalizmowi - irracjonalizm. Wynikał on z przekonania, iż w życiu
człowieka nie może liczyć się wyłącznie to, co rozumowe, że wiele
miejsca powinny zajmować też uczucia, wiara, intuicja, instynkty.








Autor: Nieznany

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000