Praca socjalna
z rodziną niepełną
i wielodzietną
Paulina Ołdak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
ZOD Ełk
Różnica między pedagogiką społeczną
a pracą socjalną  cztery różne podejścia
w literaturze:
1. Pedagogika społeczna i praca socjalna są odrębnymi
dyscyplinami naukowymi
2. Są one teoretycznie tożsame z uwagi na zbieżność ich
przedmiotu zainteresowań
3. Praca socjalna stanowi dziedzinę pedagogiki
społecznej jako jej nurt aplikacyjny
4. Nauka o pracy socjalnej proponuje rodzaj dyskursu,
dzięki któremu nie tylko pedagogika społeczna, ale być
może wszelka pedagogika zyskuje status
prawomocnej refleksji teoretycznej
Pojęcie pracy socjalnej
Praca socjalna jest specyficzną działalnością profesjonalną,
której zadaniem jest ułatwienie wzajemnego przystosowania
jednostek, rodzin, grup i środowiska społecznego, w którym
żyją, oraz rozwijanie poczucia własnej wartości
indywidualnej poprzez wykorzystanie możliwości tkwiących
w ludziach, w stosunkach interpersonalnych, oraz zasobach
udostępnianych przez społeczności lokalne
(Rezolucja nr 16 (67) Rady Europy)
Praca socjalna obejmuje działalność profesjonalną
ukierunkowaną na poprawę warunków życia jednostek
i zbiorowości, niesienie ulgi w cierpieniu i rozwiązywanie
problemów społecznych. Pracownicy socjalni jako
 specjaliści od pomocy pracują z ludz
mi po to, by wzmocnić
ich kompetencje i poprawić funkcjonowanie społeczne,
umożliwić im dostęp do różnych form wsparcia społecznego
i zasobów, tworzyć humanitarne i wrażliwe na ludzkie
potrzeby usługi społeczne oraz działają na rzecz zwiększenia
zasięgu oddziaływania instytucji świadczących pomoc.
Funkcje rodziny
" Prokreacyjna
" Produkcyjna
" Usługowo  opiekuńcza
" Socjalizująca
" Psychohigieniczna
Typy rodzin
Liczba dzieci
Małodzietna Wielodzietna
Struktura
rodziny
Niepełna
Pełna Niepełna
biologicznie
Pełna Adopcyjno- Czasowo
Rekonstruowana Zastępcza Osierocona Rozbita
biologicznie przysposobiona niepełna
Trwała Kontraktowa
" Rodzina niepełna  rodzina,
w której dziecko jest
wychowywane przez jedną
osobę dorosłą; nazywana także
rodziną  monoparentną ,
 monorodzicielską czy też
 minimalną . Rodzina niepełna
powstaje najczęściej wskutek
rozwodu, długotrwałej
nieobecności czy też śmierci
jednego z rodziców.
W zależności od charakteru
nieobecności wyróżnia się
rodziny niepełne czasowo,
okresowo lub stale.
Według danych ze spisu powszechnego z 2002 roku
19,4% rodzin w Polsce stanowiły rodziny niepełne.
" Rodzina wielodzietna 
pojęcie to jest używane
w wielu krajach świata na
określenie rodzin z wyższą
niż przeciętna liczbą dzieci.
Polskie prawo definiuje
rodzinę wielodzietną jako
rodzinę, która posiada
minimum troje dzieci.
17% rodzin w Polsce to rodziny wielodzietne.
W Polsce oba typy rodzin mogą liczyć na wsparcie ze
strony państwa. Art. 71 Konstytucji zapewnia takim
rodzinom szczególną opiekę:
"Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej
uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej
sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne
i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony
władz publicznych."
Rodzina jako środowisko
wychowawcze
Wśród środowisk wychowawczych naturalnych szczególne
znaczenie dla rozwoju i wychowania młodej generacji ma
rodzina. W rodzinie dokonuje się podstawowy proces
wychowania dziecka i wprowadzania go w krąg kontaktów
społecznych
(R. Wroczyński)
Wydolność wychowawcza rodzin
według Stanisława Kawuli
" Rodziny wzorowe
" Rodziny normalne
" Rodziny jeszcze wydolne wychowawczo
" Rodziny niewydolne wychowawczo
" Rodziny patologiczne
Problemy współczesnych
rodzin
" Wzrastająca liczba rodzin rozbitych
" Matka pracująca poza domem
" Niezadowalająca rola ojca
" Wielodzietność
" Wykształcenie rodziców
" Alkoholizm
" Gęstość zaludnienia mieszkań
" bezrobocie
" ubóstwo
" liberalizacja poglądów w dziedzinie etyki
" zawężenie aktywności kulturalnej członków rodziny
" ograniczenie kontrolnej funkcji rodziny wskutek
procesów autonomizacji
" zawężenie funkcji opiekuńczo  wychowawczej
Dwie zasady pracy
we wspomaganiu rodziny
" Wspomaganie, nie wyręczanie w
wypełnianiu zadań, którym rodzina
Pomoc
sama jest w stanie sprostać
" Pomoc społeczna w sytuacjach,
gdy rodzina zupełnie sobie nie
Interwencja
radzi
Oferowane formy wsparcia
Finansowe Pozafinansowe
" zasiłki pieniężne " dożywianie dzieci w szkołach
" pomoc rzeczowa w formie
odzieży i paczek
żywnościowych
" pomoc w edukacji dzieci 
wyprawki szkolne
" pomoc w znalezieniu
zatrudnienia
" dofinansowanie letniego
wypoczynku dzieci i
młodzieży
Formy pracy socjalnej
z rodzinami dysfunkcyjnymi
" wizyty
" interwencje
" konsultacje
" organizacja czasu wolnego
" porady indywidualne
" aktywizacja i pomoc w nawiązywaniu kontaktów ze
środowiskiem
" terapia rodzinna oraz działania resocjalizacyjne
Najczęściej stosowane
metody pracy z rodziną
" Metoda indywidualnego przypadku (intensive case work)
" Metoda omawiania przypadku (case conference
approach)
" Metoda organizacji społeczności lokalnej (community
orgnization approach)
" Metoda multi service approach
Etapy pracy socjalnej
z rodziną z dziećmi
1. Zapoznanie się z potrzebami i oczekiwaniami rodziny
2. Opis i analiza sytuacji rodziny z dziećmi
3. Zbudowanie diagnozy - oceny sytuacji rodziny
z dziećmi
4. Określenie celów pracy socjalnej z rodziną
5. Stworzenie planu/projektu działania i budowa
indywidualnego pakietu usług
6. Realizacja planu działania
7. Monitorowanie i ocena rezultatów (ewaluacja)
8. Zakończenie działania
Dziękujemy
Bibliografia
" Ewa Marynowicz-Hetka, Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając (red.), Pedagogika społeczna
i praca socjalna: przegląd stanowisk i komentarze, Katowice 1998.
" Kazimiera Wódz, Praca socjalna w środowisku zamieszkania, Katowice 1998.
" Wincenty Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1998.
" Maria Ziemska, Rodzina a osobowość, Warszawa 1977.
" Jolanta Kędzior, Andrzej A
adyżyński (red.), Współczesne wyzwania pracy socjalnej, Toruń 2006.
" Wojciech Pomykało (red.), Encyklopedia Pedagogiczna, Warszawa 1993.
" Ryszard Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1976.
" Ewa Jarosz, Ewa Wysocka, Diagnoza psychopedagogiczna: podstawowe problemy i rozwiązania,
Warszawa 2006.
" Aleksander Kamiński, Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa 1980.
" Krzysztof Piątek (red.), Polityka społeczna na drodze do Unii Europejskiej, Włocławek 1997.
" Adam Kurzynowski (red.), Rodzina w okresie transformacji systemowej, Warszawa 1995.
" Józefa Brągiel, Piotr Sikora (red.), Praca socjalna  wielość perspektyw: Rodzina-
Multikulturowość-Edukacja, Opole 2004.
" Ewa Marynowicz-Hetka, Praca socjalno-wychowawcza z rodziną niepełną, Warszawa 1985.
" Dorota A
awniczak, Magdalena Marszałkowska, Beata Mierzejewska, Danuta Polczyk, Lidia
Zeller, Standard pracy socjalnej z rodziną z dziećmi, Projekt 1.18  Tworzenie i rozwijanie
standardów usług pomocy i integracji społecznej , dostęp online 18.11.2013:
http://www.wrzos.org.pl/projekt1.18/download/SPS_RZD_23luty.pdf