www.mandora.pl

1

e-book

„Hity biesiadne na akordeon”

www.mandora.pl

ISBN 978-83-925428-9-6

www.mandora.pl

2

SPIS TREŚCI

1. Informacje wstępne .............................................................................................................. 4

1.1. Wstęp............................................................................................................................ 4

1.2. Jak ćwiczyć utwory? .................................................................................................... 4

2. Ćwiczenia dla prawej ręki ................................................................................................... 6

2.1. Ćwiczenie nr 1.............................................................................................................. 6

2.2. Ćwiczenie nr 2.............................................................................................................. 6

2.3. Ćwiczenie nr 3.............................................................................................................. 6

2.4. Ćwiczenie nr 4.............................................................................................................. 7

2.5. Ćwiczenie nr 5.............................................................................................................. 7

2.6. Ćwiczenie nr 6.............................................................................................................. 7

2.7. Ćwiczenie nr 7.............................................................................................................. 7

3. Gamy ..................................................................................................................................... 8

3.1. C-dur ............................................................................................................................ 8

3.2. a-moll ........................................................................................................................... 8

3.3. F-dur ............................................................................................................................. 8

3.4. d-moll ........................................................................................................................... 9

3.5. G-dur ............................................................................................................................ 9

4. Ćwiczenia dla lewej ręki .................................................................................................... 10

4.1. Ćwiczenie nr 1............................................................................................................ 10

4.2. Ćwiczenie nr 2............................................................................................................ 10

4.3. Ćwiczenie nr 3............................................................................................................ 10

4.4. Ćwiczenie nr 4............................................................................................................ 10

4.5. Ćwiczenie nr 5............................................................................................................ 11

4.6. Ćwiczenie nr 6............................................................................................................ 11

4.7. Ćwiczenie nr 7............................................................................................................ 11

www.mandora.pl

3

5. Przeboje biesiadne.............................................................................................................. 12

5.1. Przebój nr 1 – „Chachary” ......................................................................................... 12

5.2. Przebój nr 2 – „Cyganeczka” ..................................................................................... 13

5.3. Przebój nr 3 – „Hej, tam pod lasem”.......................................................................... 14

5.4. Przebój nr 4 – „Pod lasem zielonym” lub „Kotek”.................................................... 16

5.5. Przebój nr 5 – „Miła Walerciu” ................................................................................. 17

5.6. Przebój nr 6 – „Góralu, czy ci nie żal”....................................................................... 19

5.7. Przebój nr 7 – „Przepijemy naszej babci”.................................................................. 20

5.8. Przebój nr 8 – „Upływa szybko życie” ...................................................................... 21

5.9. Przebój nr 9 – „Używajmy póki czas” lub „Siekiera motyka” .................................. 22

5.10. Przebój nr 10 – „My cyganie”.................................................................................. 23

5.11. Przebój nr 11 – „Jak długo na Wawelu” .................................................................. 24

5.12. Przebój nr 12 – „Wino musi być” ............................................................................ 26

5.13. Przebój nr 13 – „Tokaj” ........................................................................................... 27

5.14. Przebój nr 14 – „Komu dzwonią” ............................................................................ 28

5.15. Przebój nr 15 – „Na dancingu tańczą goście” lub „Cygan”..................................... 30

www.mandora.pl

4

1. Informacje wstępne

1.1. Wstęp

Rozpoczynasz naukę kolejnej części kursu gry na akordeonie będącej kontynuacją

materiału zawartego w części „Biesiada na akordeon”. Otrzymujesz teraz do wyćwiczenia 15

popularnych utworów. Są to w większości bardzo znane piosenki, chętnie śpiewane i

tańczone na różnego typu spotkaniach towarzyskich i okolicznościowych.

Stopień trudności wykonawczych w tych utworach jest dość zróżnicowany. Każdy z utworów

wymaga jednak spokojnego, systematycznego ćwiczenia. Trening czyni mistrza. Tylko

ś

wiadome ćwiczenie prowadzi do sukcesów w graniu na instrumencie.

Myślę, że jeśli dotarłeś do tej części kursu to wiesz czego szukasz, i cały czas, konsekwentnie

dążysz do celu. Zachęcam do dalszej pracy z instrumentem i życzę rosnącego zadowolenia w

czasie poznawania kolejnych utworów.

1.2. Jak ćwiczyć utwory?

Celem pracy nad utworem jest jego perfekcyjne wykonanie. To właśnie powoduje, że

ć

wiczenie utworu powinno odbywać się jak najbardziej świadomie. Granie na instrumencie

jest umiejętnością złożoną i wymaga maksymalnej koncentracji. Należy konsekwentnie, krok

po kroku rozpracowywać utwór.

1.

Zapoznaj się najpierw z ćwiczeniami wstępnymi, które przygotują palce prawej ręki

do grania dwudźwiękami w postaci tercji i sekst. Jeśli je opanujesz, będzie to

ułatwiało opanowanie grania melodii w kolejnych utworach. Stanowić też będzie

dobrą rozgrzewkę przed pracą nad utworem. Palce trzeba rozruszać przed każdym

treningiem. Ćwiczenia wstępne na basach również mają pokazać z jakiego typu

użyciem basów spotkasz się w ramach tego kursu. Wyćwicz je dokładnie zanim

zaczniesz pracować z utworami. Potem będzie dużo łatwiej i szybciej opanujesz każdy

utwór. Będziesz miał dodatkowo znakomitą rozgrzewkę dla lewej ręki. Poznaj

dokładnie również gamy, które przedstawiam w ćwiczeniach wstępnych.

www.mandora.pl

5

2.

Rozpocznij pracę z utworem od dokładnego osłuchania się z nim. Wydrukuj nutki i

obserwuj zapis nutowy słuchając jednocześnie nagrania z filmu. Staraj się dokładnie

dostrzegać w nutach to co słyszysz. Obserwuj również kierunek ruchu miecha.

Zmiany kierunku ruchu miecha są także oznaczone w nutach, tuż nad pięciolinią. Nuty

to graficzny odpowiednik dźwięków. Naucz się czytać nuty i dokładnie kojarz z

klawiszami na akordeonie. Takie pogłębione przemyślenia, zanim jeszcze zaczniesz

grać, są bardzo pomocne.

3.

Zobacz prezentację prawej ręki na filmie. Pokazuję tam na zbliżeniu jak wykonywać

kolejne dźwięki melodii. Skojarz dźwięki piosenki z nutami. Patrz na ruchy palców

prawej ręki. Są one zgodne z zapisem przy nutach. Teraz zacznij grać prawą ręką

wykorzystując zapis nutowy. Jeśli czegoś nie wiesz, odtwórz film i sprawdź jak to się

robi. Ćwicz w wolnym tempie. Pamiętaj o zmianach kierunku miecha zgodnie z

oznaczeniem. Opanuj granie tak, abyś był w stanie zagrać razem ze mną, grającym na

filmie, całą partię prawej ręki. Przyglądaj się, słuchaj, powtarzaj. Aż do skutku.

4.

Teraz wyćwicz basy. Zapis basowy jest prostszy i czytelniejszy niż nutowy. Myślę, że

odczytanie i znalezienie konkretnych basów nie będzie żadnym problemem. Pozostaje

jedynie wyćwiczyć całą partię basów tak, by od początku do końca utworu zagrać

płynnie. Jeśli zagrasz ze mną na prezentacji całą partię basów, możesz przejść do

kolejnego etapu.

5.

Ostatni etap pracy nad utworem to połączenie gry obu rąk. Jeśli opanowałeś

bezbłędnie granie oddzielnie lewej i prawej ręki, będzie to jakby naturalny, kolejny

krok. Jednak zawsze jest to przejście na bardziej skomplikowany poziom grania niż

granie tylko melodii lub basów, i może okazać się, że trzeba jeszcze coś dopracować

na poziomie grania osobno. Ćwicz wolno. Tempo ma być dostosowane do twoich

aktualnych możliwości. Jeśli nie od razu udaje się granie razem, wracaj do grania

osobno, obserwuj film i staraj się jeszcze głębiej zrozumieć jak to jest wykonywane.

www.mandora.pl

6

2. Ćwiczenia dla prawej ręki

Ć

wiczenia wstępne dla prawej ręki mają za zadanie przygotować palce prawej ręki do

grania tercjami i sekstami. Po opanowaniu grania tych ćwiczeń będą one stanowić dobrą

rozgrzewkę codzienną przed rozpoczęciem pracy nad kolejnymi utworami. Naucz się ich

dokładnie, najlepiej na pamięć, aby móc skupić się dokładnie nad pracą palców prawej ręki.

W miarę postępów staraj się grać w szybszym tempie.

2.1. Ćwiczenie nr 1:

2.2. Ćwiczenie nr 2:

2.3. Ćwiczenie nr 3:

www.mandora.pl

7

2.4. Ćwiczenie nr 4:

2.5. Ćwiczenie nr 5:

2.6. Ćwiczenie nr 6:

2.7. Ćwiczenie nr 7:

www.mandora.pl

8

3. Gamy

Każdy utwór występuje w określonej tonacji. Mówimy, że jest np.: w tonacji C-dur.

Najprościej mówiąc oznacza to, że użyto dźwięków tej właśnie gamy, czyli C-dur do zagrania

tego utworu. W tym rozdziale przedstawię gamy użyte w materiale tego kursu. Zapoznanie się

z gamą stanowiącą bazę dla dźwięków utworu ułatwi ci poruszanie się po dźwiękach melodii.

Gamy stanowią również doskonały materiał do ćwiczeń. Pokażę zatem również jak grać te

gamy i używać ich jako ćwiczeń usprawniających pracę prawej ręki.

3.1. C-dur:

3.2. a-moll:

3.3. F-dur:

www.mandora.pl

9

3.4. d-moll:

3.5. G-dur:

www.mandora.pl

10

4. Ćwiczenia dla lewej ręki

W ćwiczeniach tych użyte są basy, które występują w materiale tego kursu. Niektóre

utwory zawierają bardzo proste układy basowe i z pewnością łatwo będzie je wykonać. Inne

będą wymagały wielokrotnych powtórzeń, ponieważ zawierają basy z dużego obszaru.

Przerabiając ćwiczenia wstępne zapoznasz się z obszarem basów z którego używane są basy

do grania utworów i poznasz różne sposoby użycia tych basów. Będziesz już używał basów

ze wszystkich rzędów, a więc tych które już znasz, czyli rzędu podstawowego (II rząd),

durowego (III rząd), molowego (IV), basów septymowych (V rząd, tzw. „siódemki”) oraz z

pierwszego rzędu, tego najbliżej miecha, czyli rzędu basów tercjowych.

4.1. Ćwiczenie nr 1:

4.2. Ćwiczenie nr 2:

4.3. Ćwiczenie nr 3:

4.4. Ćwiczenie nr 4:

www.mandora.pl

11

4.5. Ćwiczenie nr 5:

4.6. Ćwiczenie nr 6:

4.7. Ćwiczenie nr 7:

www.mandora.pl

12

5. Przeboje biesiadne

5.1. Przebój nr 1 – „Chachary”

„Chachary” to popularna piosenka biesiadna. Takt 4/4. Utwór utrzymany w tonacji C-

dur co oznacza, że do zagrania melodii piosenki użyto dźwięków gamy C-dur. W gamie C-

dur, jak zapewne pamiętasz, występuje naturalny szereg dźwięków: c, d, e, f, g, a, h, a tym

dźwiękom odpowiada szereg białych klawiszy również od c do c. Jednak widać wyraźnie, że

w III i IV takcie utworu występują w melodii dźwięki fis (czyli f z krzyżykiem, podwyższone

o pół tonu f) i dis (d podwyższone o pół tonu czyli dis). Dźwięki te, czyli fis i dis powstały

przez podwyższenie dźwięków właściwych dla gamy C-dur czyli f i d. Mimo, że dźwięki fis i

dis nie są właściwe dla gamy C-dur, to mają prawo być użyte w utworze.

Melodia utworu jest prowadzona z użyciem dwudźwięków czyli tutaj tercji, która jest

chętnie używana przy wykonywaniu utworów popularnych. Zmiana kierunku prowadzenia

miecha zawsze co dwa takty. Basy użyte do akompaniamentu to C i G7.

www.mandora.pl

13

5.2. Przebój nr 2 – „Cyganeczka”

„Cyganeczka” to popularna melodia chętnie śpiewana na każdej biesiadnej imprezie.

Jest to utwór w rytmie walca, więc w takcie 3/4. Tonacja utworu C-dur (w opisie

poprzedniego utworu jest szczegółowo opisane co to oznacza). W II takcie utworu występują

również w tej piosence dźwięki fis i dis, będące podwyższeniem dźwięków f i d. Krzyżyk

występujący przy nutach f i g powoduje, że wykonujemy je jako fis i dis, czyli o pół tonu

wyżej.

www.mandora.pl

14

Melodia wykonywana będzie dwudźwiękami, w tym wypadku tercjami. Zmiana

kierunku miecha co dwa takty. Aby melodia brzmiała atrakcyjnie zastosowano basy w

rozszerzonym zakresie. Będzie to wymagało od grającego więcej uwagi i ćwiczenia,

natomiast utwór brzmi dużo lepiej, niż gdyby zastosowano tylko basy główne dla tonacji C-

dur czyli C, F, G.

Zanim utwór będzie możliwy do wykonania razem z basami należy wyćwiczyć go

osobno każdą ręką. Ćwicząc osobno basy i prawą rękę należy głośno liczyć, aby uczyć się

grać rytmicznie i równym tempem. Tempo ćwiczeń trzeba ustalić tak, aby móc wolno,

spokojnie i rytmicznie wykonywać kolejne dźwięki melodii, lub basów gdy ćwiczysz lewą

rękę.

5.3. Przebój nr 3 – „Hej, tam pod lasem”

„Hej tam pod lasem” to znana i lubiana piosenka popularna. Jej melodia grana jest w

rytmie walca czyli na „trzy czwarte”. Takie też oznaczenie taktowe występuje w zapisie

www.mandora.pl

15

nutowym tuż za kluczem wiolinowym. Pierwsza część utworu jest grana w wolnym tempie,

natomiast druga część w tempie dwa razy szybszym. Takie kontrastowe, pod względem

tempa, zestawienie części często występuje w muzyce ludowej.

Tonacja utworu C-dur. Melodia grana jest tercjami. Zmiana kierunku miechowania co

dwa takty. W basach zastosowane są basy z I rzędu basów, basy tercjowe. Bas, który znajduje

się w rzędzie basów tercjowych, w zapisie nutowym jest podkreślony kreską. Należy wtedy

palec czwarty, z rzędu II czyli basów podstawowych, wysunąć do pierwszego rzędu, tego

najbliżej miecha. Przed basem podstawowym C, w rzędzie tercjowym jest bas E, zaś przed

basem G bas H. Na filmie dokładnie pokazuję jak te basy wykonywać. Część szybką utworu

należy powtórzyć, zgodnie z zapisem nutowym.

www.mandora.pl

16

5.4. Przebój nr 4 – „Pod lasem zielonym” lub „Kotek”

„Kotek” (czyli „Pod lasem zielonym”) to popularna melodia w takcie na trzy czwarte,

czyli w rytmie walca. Tonacja C-dur. Melodia wykonywana jest tercjami i sekstami. Tercje i

seksty to najbardziej popularne dwudźwięki, bardzo przyjemnie brzmiące dla ucha. Stąd ich

częste użycie w muzyce popularnej. Występują przy niektórych nutach krzyżyki, które

zmieniają dźwięk wskazany przez nutę, na pół tonu wyższy, czyli zamiast d zagramy dis,

zamiast c, cis. Dźwiękom tym, zmienionym przez krzyżyk przy nucie, odpowiadają czarne

klawisze leżące tuż przy białych klawiszach głównych. Utwór rozpoczyna się przedtaktem.

Wchodzimy z melodią na trzy.

Pierwsza część utworu jest powtórzona. Oznaczone jest to w zapisie nutowym w

postaci znaku powtórzenia. Za pierwszym razem gramy do znaku powtórzenia, czyli do końca

pierwszej wolty i powtarzając (od znaku powtórzenia na początku utworu), opuszczamy

pierwszą, a gramy drugą woltę i kontynuujemy dalej utwór zgodnie z zapisem.

Zwróć uwagę na bas (takt 30) z rzędu basów tercjowych, czyli z pierwszego (od miecha)

rzędu basów. Leży on przed basem C podstawowym, jako pierwszy w ukośnym szeregu

basów grupy C.

www.mandora.pl

17

5.5. Przebój nr 5 – „Miła Walerciu”

„Miła Walerciu” to bardzo popularna piosenka w polskiej tradycji biesiadnej. Takt

4/4, czyli liczymy do czterech. Tonacja również C-dur. Występuje w piosence dźwięk fis

zamiast f w niektórych taktach i gis zamiast g. Należy w tym momencie uważać i zamiast

dźwięku głównego wskazanego nutą, wykonać dźwięk zmieniony przez krzyżyk stojący przy

tej nucie, czyli o pół tonu wyższy. W praktyce jest to najbliższy czarny klawisz.

Utwór rozpoczyna się przedtaktem. Wchodzimy z melodią na „trzy i”. Ostatni takt utworu jest

skrócony o wartości które są w przedtakcie, więc utwór kończy się na trzy a nie na cztery.

Basy są grane w tym utworze ósemkami. Grając krótkim dźwiękiem te ósemki nadajemy

wykonaniu wrażenie lekkości. Utwór brzmi porywająco i bardzo przyjemnie. Takie

www.mandora.pl

18

wykonanie zachęca do śpiewania i do tańca. Zwróć uwagę na palcowanie. Dobrze

opracowane i wytrenowane palcowanie to gwarancja spokojnego i pewnego wykonywania

utworu za każdym razem. Prowadź palce po klawiaturze zgodnie z zapisanym palcowaniem

bo jest to sposób przemyślany i dobry.

W zapisie basów niektóre takty oznaczone są znakiem //. Oznacza to, że należy powtórzyć

schemat z poprzedniego taktu czyli zagrać tak samo jak poprzedni takt.

www.mandora.pl

19

5.6. Przebój nr 6 – „Góralu, czy ci nie żal”

„Góralu czy ci nie żal” to piękna piosenka z polskiej tradycji ludowej. Utrzymana w

rytmie walca, w takcie na 3/4. Tonacja utworu C-dur. Melodia piosenki jest prowadzona

jednym głosem, bez użycia tercji czy sekst więc nie powinno być problemów z wykonaniem

tego utworu prawą ręką. Zakres dźwięków melodii obejmuje obszar na klawiaturze od g

(małe) do h1 (razkreślne). Graj dokładnie dźwięki zachowując palcowanie zgodne z zapisem i

pokazem na filmie.

Lewa ręka ma do zagrania, oprócz standardowego użycia basów, tzw. przejścia

basowe, co w fajny sposób uatrakcyjnia wykonanie, natomiast jest to nowy sposób użycia

basów i należy dobrze go przećwiczyć, zanim zastosujesz w utworze. Przy okazji prezentacji

lewej ręki na filmie jest dokładnie pokazane, jak należy te przejścia wykonywać.

www.mandora.pl

20

5.7. Przebój nr 7 – „Przepijemy naszej babci”

„Przepijemy naszej babci domek cały” to pierwszy z utworów w tonacji G-dur. W

zapisie nutowym, za kluczem wiolinowym, na piątej linii stoi krzyżyk. Jest to znak

przykluczowy. Zmienia on wszystkie dźwięki f na fis, czyli pół tonu wyższe. To jest

charakterystyczne dla gamy G-dur, że ma dźwięk fis zamiast f. Zatem gama G-dur składa się

z dźwięków od g do g ze zmienionym f na fis, czyli g, a, h, c, d, e, fis, g. Granie zatem w

tonacji G-dur oznacza, że korzystamy z dźwięków gamy G-dur.

Oznaczenie taktowe 4/4, co oznacza że wykonując utwór liczymy do czterech. Z

uwagi zaś na ósemki w basach i melodii należy licząc dodawać literkę i każdej cyfry, aby

www.mandora.pl

21

precyzyjnie wyznaczać miejsce dla ósemek. Liczymy wtedy: „raz i dwa i trzy i cztery i”.

Melodia grana jest półnutami, półnutami z kropką, ćwierćnutami i ósemkami. Ważne jest

również, że melodia rozpoczyna się przedtaktem. Wchodzimy na „cztery i” dwoma

ósemkami. Ostatni takt utworu jest skrócony o wartość tworzącą przedtakt. Kończymy zatem

utwór na trzy. Zmiana kierunku miecha co jeden takt z uwagi na basy grane ósemkami. Jest

ich dużo, a więc i zużycie miecha jest większe, należy zatem częściej zmieniać jego kierunek.

5.8. Przebój nr 8 – „Upływa szybko życie”

„Upływa szybko życie” to bardzo ładna piosenka często wykonywana przy okazji

różnego rodzaju spotkań towarzyskich. To drugi utwór w ramach tego kursu w tonacji G-dur.

Znowu zostały wykorzystane dźwięki gamy G-dur do zagrania tego utworu.

Charakterystyczne dla tej gamy jest użycie dźwięku fis zamiast f.

Melodia prowadzona jest pojedynczym dźwiękiem, tercjami i sekstami. Sposób grania

melodii jest zatem dość urozmaicony, ale stawia to pewne wymaganie dla wykonującego.

Melodię tworzą dźwięki z dość dużego obszaru (od d1 do fis2). Palce prawej ręki mają zatem

www.mandora.pl

22

sporo pracy. Często muszą zmieniać pozycję, aby wykonywać kolejne dźwięki melodii.

Starannie opracuj palcowanie dla prawej ręki. Ułatwi to szybkie opanowanie utworu. Licz

głośno w czasie ćwiczenia, pilnuj dobrego palcowania i zgodnie z oznaczeniem zmieniaj

kierunek miecha.

5.9. Przebój nr 9 – „Używajmy póki czas” lub „Siekiera motyka”

„Używajmy póki czas” to tradycyjna polska piosenka popularna. Znana również pod

tytułem „Siekiera motyka”. Takt 3/4. Rozpoczyna się przedtaktem. W tym kursie jest to

kolejna piosenka w tonacji G-dur. Wśród dźwięków melodii znajdziemy zatem dźwięk fis. To

jest charakterystyczne dla tonacji G-dur, i dla gamy G-dur. Zamiast dźwięku f mamy fis. W

tym utworze następuje zmiana taktu z 3/4 na 2/4 w drugiej części utworu. Zmieni się zatem

liczenie z liczenia do trzech w pierwszej części na liczenie do dwóch w drugiej części.

Pojawia się nowa grupa rytmiczna tzw. triola ósemkowa. Na filmie pokazowym szczegółowo

omawiam i prezentuję wykonanie tej grupy rytmicznej. Bądź uważny i dokładnie wykonuj

www.mandora.pl

23

wszystko według instrukcji na filmie, a powinieneś sobie po wykonaniu odpowiedniej ilości

powtórzeń naturalnie, poradzić z wykonaniem tego utworu. Wsłuchuj się uważnie jak

nakładają się dźwięki trioli na dwie ósemki w basach. Popatrz też w zapis nutowy. Druga

ósemka basowa przypada między drugą, a trzecią ósemką z trioli. Triola należy do

nieregularnego podziału rytmicznego i stąd trzeba bardziej na wyczucie ją wykonywać.

Słuchaj zatem uważnie wykonania pokazowego.

5.10. Przebój nr 10 – „My cyganie”

„ My Cyganie” to piękna, dynamiczna i porywająca piosenka cygańska. Takt 4/4. W

zapisie nutowym, przy kluczu stoi znak chromatyczny „bemol” zmieniający wszystkie

dźwięki h na b. Tonacja utworu F-dur. Gama F-dur zawiera dźwięki od f do f z tym, że

www.mandora.pl

24

zamiast dźwięku h występuje dźwięk b, czyli h obniżone. W tym utworze są użyte bardzo

różnorodne basy. Przez to utwór brzmi szalenie ciekawie i jest to dla początkującego

akordeonisty solidne wyzwanie. Myślę, że sobie z tym wyzwaniem poradzisz. Opanuj

najpierw prawą ręką granie melodii, a potem lewa niech porządnie wyćwiczy basy, dokładnie

według zapisu nutowego i pokazu na filmie. Pilnuj również od początku kierunku miecha.

Używaj go zgodnie z oznaczeniem.

5.11. Przebój nr 11 – „Jak długo na Wawelu”

„Jak długo na Wawelu” to popularna piosenka w rytmie walczyka. Takt na 3/4.

Tonacja utworu F-dur, zatem dźwięki utworu należą do gamy F-dur. Jeden bemol stojący na

www.mandora.pl

25

trzeciej linii tuż za kluczem jest charakterystyczny dla gamy F-dur. Gamę tworzą kolejne

dźwięki od f do f z tym, że zamiast h wykonujemy dźwięk obniżony o pół tonu, czyli b.

Melodia utworu grana jest pojedynczym dźwiękiem, ale też tercjami i sekstami.

Ważne jest abyś ćwicząc zastosował dobre palcowanie. Patrz uważnie na zapis nutowy i

przyglądaj się na prezentację filmową. W melodii często występuje przedłużanie wartości

rytmicznej przez kreskę taktową za pomocą łuku. Jeśli nuta na końcu taktu jest połączona za

pomocą łuku z nutą na tej samej wysokości w kolejnym takcie to na kresce taktowej nie

przerywamy dźwięku. Wydłużamy więc wartość pierwszej nuty o wartość drugiej, połączonej

łukiem przez kreskę taktową.

www.mandora.pl

26

5.12. Przebój nr 12 – „Wino musi być”

„Wino musi być” to piosenka w tonacji F-dur. Za kluczem wiolinowym, na trzeciej

linii pięciolinii jest umieszczony bemol, który obniża wszystkie dźwięki h na b w utworze.

Melodia utworu składa się zatem z dźwięków gamy F-dur. Takt 2/4, liczymy więc do dwóch

w każdym takcie. Występują w melodii ósemki, ćwierćnuty i półnuty. Z uwagi na

występowanie ósemek, należy licząc dodawać do liczenia głównego „raz dwa”, literkę „i”

czyli liczyć: „raz i dwa i”, w każdym takcie. Basy użyte do akompaniamentu to główne,

charakterystyczne dla tonacji F-dur basy: F-dur, C7, B-dur. Ucz się wykonywać utwór

najpierw osobno każdą ręką i dopiero, po dokładnym opanowaniu grania osobno, zagraj

razem. Pamiętaj o palcowaniu i zmianach kierunku miecha co dwa takty.

www.mandora.pl

27

5.13. Przebój nr 13 – „Tokaj”

„Tokaj” to kolejna, bardzo skoczna i miła dla ucha piosenka biesiadna. Tonacja

utworu a-moll. Gama a-moll, podobnie jak C-dur nie zawiera żadnych znaków

przykluczowych typu krzyżyk, bemol. Znaki takie mogą pojawiać się jedynie jako znaki

przygodne, w trakcie przebiegu melodii, a wtedy ich działanie obejmuje obszar jednego taktu.

Gama a-moll występuje w dwóch odmianach. Podstawowa postać to gama naturalna, czyli

dźwięki: a, h, c, d, e, f, g, a. Odmianą tej postaci jest gama a-moll harmoniczna, która zawiera

dźwięki: a, h, c, d, e, f, gis, a. Te gamy różnią się jednym zaledwie dźwiękiem, ale właśnie

dźwięk gis w odmianie harmonicznej, nadaje jej bardzo charakterystyczne brzmienie. Jak

zauważysz zapewne, w utworze „Tokaj” melodia zawiera dźwięk gis więc składa się z

dźwięków gamy a-moll harmonicznej.

Melodia grana jest pojedynczym dźwiękiem oraz tercjami i sekstami. Ćwicz utwór

uważnie, zgodnie z zalecanym palcowaniem i oznaczeniem kierunku miecha. Zmiana

kierunku miecha co jeden takt.

Basy są w zakresie od C-dur do H7, a więc będziesz poruszał się na sporym obszarze, aby

wykonać akompaniament basowy. To wymaga sporej ilości cierpliwego ćwiczenia. Obejrzyj

wielokrotnie film, aby zobaczyć dokładnie jak ten akompaniament należy wykonywać.

www.mandora.pl

28

5.14. Przebój nr 14 – „Komu dzwonią”

„Komu dzwonią” to znany i chętnie śpiewany na imprezach biesiadnych utwór. Takt

4/4, w tym wypadku oznaczony dużą literą C na początku utworu. Można stosować te

symbole zamiennie na oznaczenie taktu na „cztery czwarte”. Tonacja utworu tym razem d-

moll. Za kluczem wiolinowym jest znak chromatyczny przykluczowy bemol. Umieszczony

na trzeciej linii zmienia wszystkie nuty w utworze na tej wysokości, a więc automatycznie

dźwięki, h na pół tonu niższe, czyli b. Tonacja d-moll i F-dur mają po jednym bemolu przy

kluczu. Dźwięki gamy d-moll naturalnej czyli: d, e, f, g, a, b, c, d odpowiadają dźwiękom

gamy F-dur, zagranej od szóstego stopnia, czyli od dźwięku d. Są to gamy pokrewne

(podobnie jak C-dur i a-moll naturalna).

www.mandora.pl

29

Gama d-moll występuje także w odmianie harmonicznej i wtedy ma podwyższony dźwięk c

na cis. W tym utworze występują dźwięki obu odmian gamy d-moll. Występuje zarówno

dźwięk c jak i cis.

Melodia grana jest tercjami, sekstami oraz pojedynczym dźwiękiem. Stosuj wskazane

palcowanie dla prawej ręki. Ułatwi ci to szybkie opanowanie umiejętności zagrania tej

melodii. Kierunek miecha zmieniaj co jeden takt.

Lewa ręka używa basów z dość dużego obszaru, zatem wyćwicz dobrze granie basów zanim

przystąpisz do grania utworu obiema rękoma. Patrz na prezentację filmową i cierpliwie

powtarzaj wykonywanie osobno melodii dla prawej ręki, osobno dla lewej. Licz głośno w

czasie ćwiczenia.

Uwaga:

Na głównej prezentacji utworu na filmie rozpoczęcie melodii pokazane jest od 1 palca, co

również jest wersją prawidłową. Jednak proszę, abyś zastosował wersję rozpoczęcia od 2

palca, którą masz w zapisie nutowym, a także jest pokazana w prezentacji samej prawej ręki.

Wersja od 2 palca jest bardziej naturalna i tę wersję polecam.

www.mandora.pl

30

5.15. Przebój nr 15 – „Na dancingu tańczą goście” lub „Cygan”

„Cygan” to kolejna melodia w tonacji d-moll. Zbudowana jest z dźwięków gamy d-

moll, zarówno z odmiany naturalnej, ale także harmonicznej, bo jest także wśród dźwięków

melodii dźwięk cis. Utwór rozpoczyna się przedtaktem, czyli niepełnym taktem na początku

utworu. Brakująca do pełnego taktu część znajduje się w ostatnim takcie utworu.

Rozpoczniesz zatem granie melodii na dwa. W melodii występują pauzy ćwierćnutowe. W

takcie drugim występuje przedłużenie wartości łukiem. Gramy w tym wypadku jeden dźwięk

równy sumie tych wartości. Aby móc przedłużyć wartość łukiem nuty muszą być na jednej

wysokości. Zmiana kierunku miecha co dwa takty.

Melodia grana jest głównie tercjami i sekstami. Zastosuj dokładnie palcowanie

opracowane i wskazane w zapisie nutowym. Na filmie dokładnie pokazuję jak wykonywać

kolejne dźwięki melodii. Powtarzaj dokładnie tak samo. Najpierw osobno prawą, osobno lewą

rękę. Pamiętaj o właściwym prowadzeniu miecha. Od początku ćwiczenia graj precyzyjnie.

Bądź uważny i dokładny.

www.mandora.pl

31