Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

Warszawa 2012

Jakub Kosowski

WSPÓŁPRACA JEDNOSTEK
SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Z ORGANIZACJAMI
POZARZĄDOWYMI

Stan prawny na 1 kwietnia 2012 r.

Wydawca
Izabella Małecka

Redaktor prowadzący
Małgorzata Jarecka

Opracowanie redakcyjne
Agata Czuj

Łamanie
Kamila Tomecka

Projekt grafi czny okładki i stron tytułowych
Maciej Sadowski

© Copyright by
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012

ISBN: 978-83-264-0782-6

Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Redakcja Książek

01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a
tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail]

www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów.........................................................................................................7

Wprowadzenie..........................................................................................................9

Rozdział 1
Organizacje pozarządowe....................................................................................13

1.1..Podstawy.prawne.funkcjonowania.organizacji.pozarządowych..............13
1.2..Organizacje.pożytku.publicznego..............................................................16

Rozdział 2
Podstawy prawne, zasady oraz formy współpracy jednostek
samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi.......................28

2.1..Podstawy.prawne.współpracy.....................................................................28
2.2..Zasady.współpracy......................................................................................32
2.3..Formy.współpracy.......................................................................................35

Rozdział 3
Program współpracy jednostek samorządu terytorialnego
z organizacjami pozarządowymi........................................................................38

3.1..Uwagi.wstępne.............................................................................................38
3.2..Uchwalanie.programu................................................................................47
3.3..Elementy.składowe.programu.współpracy...............................................52
3.4..Przykładowe.programy.współpracy...........................................................62

Rozdział 4
Zlecanie organizacjom realizacji zadań publicznych...................................91

4.1..Uwagi.ogólne...............................................................................................91
4.2..Konkurs.ofert..............................................................................................98
4.3..Zlecanie.realizacji.zadań.bez.konkursu.ofert.........................................130
4.4..Umowa.o.realizację.zadania....................................................................135
4.5..Sprawozdanie.z.realizacji.zadania...........................................................139
4.6..Kontrola.realizacji.zadania.......................................................................141

Rozdział 5
Konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów
aktów normatywnych..........................................................................................144

5.1..Uwagi.ogólne.............................................................................................144
5.2..Formy.konsultowania................................................................................145
5.3..Przykładowe.uchwały................................................................................151

Rozdział 6
Wspólne zespoły o charakterze doradczym...................................................160

6.1..Uwagi.ogólne.............................................................................................160
6.2..Rada.działalności.pożytku.publicznego..................................................161
6.3..Rada.sportu...............................................................................................177

Rozdział 7
Wzajemne informowanie o planowanych kierunkach działań.................193

7.1..Uwagi.ogólne.............................................................................................193
7.2..Przykłady.wzajemnego.informowania.o.planowanych..

kierunkach.działań....................................................................................194

Rozdział 8
Umowy o wykonywanie inicjatywy lokalnej...................................................196

8.1..Uwagi.ogólne.............................................................................................196
8.2..Wniosek.o.realizację.zadania.publicznego.............................................198
8.3..Zasady.współpracy....................................................................................201
8.4..Przykładowe.uchwały................................................................................205

Rozdział 9
Umowy partnerstwa............................................................................................212

9.1..Uwagi.ogólne.............................................................................................212
9.2..Zasady.współpracy....................................................................................213

Rozdział 10
Inne formy współpracy.......................................................................................216

10.1..Udzielanie.pożyczek,.gwarancji,.poręczeń...........................................216
10.2..Formy.współpracy.spoza.ustawy............................................................217

Literatura..............................................................................................................221

6

SPIS.TREŚCI

WyKaZ SKRóTóW

k.c..

–.. ustawa.z.dnia.23.kwietnia.1964.r..–.Kodeks.cywilny.(Dz..U..

Nr.16,.poz..93.z.późn..zm.)

k.p.a..

–. ustawa.z.dnia.14.czerwca.1960.r..–.Kodeks.postępowania.

administracyjnego.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2000.r..Nr.98,.
poz..1071.z.późn..zm.)

Konstytucja.RP.

–. Konstytucja.Rzeczypospolitej.Polskiej.z.dnia.2.kwietnia.

1997.r..(Dz..U..Nr.78,.poz..483.z.późn..zm..i.sprost.)

OwSS.

–. Orzecznictwo.w.Sprawach.Samorządowych

pr..stow..

–. ustawa.z.dnia.7.kwietnia.1989.r..–.Prawo.o.stowarzyszeniach.

(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.79,.poz..855.z.późn..zm.)

u.d.p.p..

–. ustawa.z.dnia.24.kwietnia.2003.r..o.działalności.pożytku.

publicznego.i.o.wolontariacie.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2010.r..
Nr.234,.poz..1536.z.późn..zm.)

u.f..

–. ustawa.z.dnia.6.kwietnia.1984.r..o.fundacjach.(tekst.jedn.:.

Dz..U..z.1991.r..Nr.46,.poz..203.z.późn..zm.)

u.f.p..

–. ustawa.z.dnia.27.sierpnia.2009.r..o.finansach.publicznych.

(Dz..U..Nr.157,.poz..1240.z.późn..zm.)

u.r..

–. ustawa.z.dnia.29.września.1994.r..o.rachunkowości.(tekst.

jedn.:.Dz..U..z.2009.r..Nr.152,.poz..1223.z.późn..zm.)

u.s..

–. ustawa.z.dnia.25.czerwca.2010.r..o.sporcie.(Dz..U..Nr.127,.

poz..857.z.późn..zm.)

u.s.g..

–. ustawa.z.dnia.8.marca.1990.r..o.samorządzie.gminnym.

(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1591.z.późn..zm.)

u.s.p..

–. ustawa.z.dnia.5.czerwca.1998.r..o.samorządzie.powiatowym.

(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1592.z.późn..zm.)

u.s.w..

–. ustawa.z.dnia.5.czerwca.1998.r..o.samorządzie.województwa.

(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1590.z.późn..zm.)

u.z.p.p.r..

–. ustawa.z.dnia.6.grudnia.2006.r..o.zasadach.prowadze-

nia.polityki.rozwoju.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2009.r..Nr.84,.
poz..712.z.późn..zm.)

WPROWadZEnIE

Organizacje.pozarządowe.są.istotnym.elementem.funkcjonowania.

państwa..Dają.one.możliwość.rozwijania.aktywności.obywatelskiej,.ale.
także.pozwalają.na.efektywną.realizację.zadań.publicznych,.w.tym.rów-
nież.zadań.własnych.jednostek.samorządu.terytorialnego..Niezbędna.
w.zakresie.rozwijania.„trzeciego.sektora”.jest.współpraca.organów.admi-
nistracji.publicznej.będących.najbliżej.obywatela.–.tj..organów.jednostek.
samorządu.terytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi..Nie.dotyczy.
to.tylko.wsparcia.finansowego.ich.działań.

Ważnym.wydarzeniem.w.zakresie.rozwijania.współpracy.pomiędzy.

jednostkami.samorządu.terytorialnego.a.organizacjami.pozarządowymi.
było.uchwalenie.ustawy.z.dnia.24.kwietnia.2003.r..o.działalności.pożytku.
publicznego.i.o.wolontariacie..Ustawa.ta.usystematyzowała.ową.współ-
pracę.i.sprecyzowała.jej.zasady..Wszystko.w.celu.zapewnienia.większej.
jej.efektywności,.ale.i.transparentności..Ustawa.o.działalności.pożytku.
publicznego.i.o.wolontariacie.była.już.kilkunastokrotnie.nowelizowana,.
co.miało.stworzyć.lepsze.warunki.współpracy..Tak.pojawiły.się.regulacje.
dotyczące.chociażby.procedury.tzw..małych.grantów.czy.też.inicjatywy.
lokalnej.

Niniejszy.komentarz.stanowi.analizę.zasad.i.form.współpracy.okre-

ślonych.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie,.
ale.także.ujętych.w.innych.ustawach.szczególnych,.na.przykład.w.ustawie.
o.sporcie.

Rozdział.pierwszy.stanowi.wprowadzenie.do.problematyki.organi-

zacji.pozarządowych..Wskazano.w.nim.na.definicje.i.podstawy.prawne.
ich.funkcjonowania..W.rozdziale.tym.poruszono.także.kwestie.dotyczą-
ce.powoływania.i.funkcjonowania.organizacji.pożytku.publicznego.jako.
kwalifikowanej.formy.organizacji.pozarządowej.

W.drugim.rozdziale.szczegółowo.omówione.zostały.zagadnienia.do-

tyczące.programu.współpracy.jednostek.samorządu.terytorialnego.z.or-
ganizacjami.pozarządowymi,.który.stanowi.de facto.punkt.wyjścia.do.

10

WPROWaDZENIE

prowadzenia.tejże.współpracy..Kolejne.rozdziały.stanowią.charakterysty-
kę.poszczególnych.form.współpracy.–.tych,.które.zostały.sprecyzowane.
w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie,.ale.także.
wynikających.z.innych.ustaw.oraz.praktyki.funkcjonowania.jednostek.sa-
morządu.terytorialnego..Mam.tutaj.na.myśli:.zlecanie.organizacjom.rea-
lizacji.zadań.publicznych;.konsultowanie.z.organizacjami.pozarządowymi.
projektów.aktów.normatywnych;.wspólne.zespoły.o.charakterze.dorad-
czym;.wzajemne.informowanie.o.planowanych.kierunkach.działań;.umo-
wy.o.wykonywanie.inicjatywy.lokalnej;.umowy.partnerstwa..W.ostatnim.
rozdziale.wskazałem.także.na.formy.współpracy.występujące.w.praktyce,.
których.wprost.nie.przewiduje.ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.
i.o.wolontariacie.

Niniejsze.opracowanie.poświęcone.jest.współpracy.jednostek.samorzą-

du.terytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi,.jednakże.warto.zauwa-
żyć,.iż.przedstawione.w.dalszej.części.komentarza.formy.współpracy.mogą.
odnosić.się.także.do.innych.podmiotów..artykuł.5.ust..1.u.d.p.p..odsyła.
w.tym.zakresie.do.podmiotów.wymienionych.w.art..3.ust..3.u.d.p.p.,.tj.:.
1).osób.prawnych.i.jednostek.organizacyjnych.działających.na.podstawie.
przepisów.o.stosunku.Państwa.do.Kościoła.Katolickiego.w.Rzeczypospo-
litej.Polskiej,.o.stosunku.Państwa.do.innych.kościołów.i.związków.wyzna-
niowych.oraz.o.gwarancjach.wolności.sumienia.i.wyznania,.jeżeli.ich.cele.
statutowe.obejmują.prowadzenie.działalności.pożytku.publicznego;.2).sto-
warzyszeń.jednostek.samorządu.terytorialnego;.3).spółdzielni.socjalnych;.
4).spółek.akcyjnych.i.spółek.z.ograniczoną.odpowiedzialnością.oraz.klubów.
sportowych.będących.spółkami.działającymi.na.podstawie.przepisów.usta-
wy.o.sporcie,.które.nie.działają.w.celu.osiągnięcia.zysku.oraz.przeznaczają.
całość.dochodu.na.realizację.celów.statutowych.oraz.nie.przeznaczają.zysku.
do.podziału.między.swoich.udziałowców,.akcjonariuszy.i.pracowników.

Opracowanie.szeroko.odnosi.się.do.orzeczeń.sądów.oraz.organów.

nadzoru.(wojewodów,.regionalnych.izb.obrachunkowych)..Wydaje.się,.iż.
istotny.walor.poznawczy.mają.przytoczone.przykłady.aktów.prawa.miej-
scowego.odnoszące.się.do.poszczególnych.form.współpracy,.które.zostały.
opatrzone.komentarzem..Uznałem.to.za.lepszą.formę.prezentacji.bardzo.
różnorodnych.rozwiązań.funkcjonujących.w.praktyce.niż.formułowanie.
wzorów.tychże.aktów,.które.mogą.nie.odpowiadać.specyfice.lokalnej.

Interpretacja.przepisów.ustawy.o.działalności.pożytku.publicznego.

sprawia.pewne.wątpliwości,.co.jest.powodem.do.interwencji.organów.

11

WPROWaDZENIE

nadzoru..Wynika.to.w.znacznej.mierze.ze.swobody.pozostawionej.przez.
ustawę.w.określaniu.szczegółów.współpracy.jednostek.samorządu.te-
rytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi..Ma.to.swoje.dobre.i.złe.
strony,.na.co.zwróciłem.uwagę.przy.charakterystyce.poszczególnych.form.
współpracy..Wiele.w.tym.względzie.zależy.jednak.od.stosunku.organów.
jednostek.samorządu.terytorialnego..Najlepiej.obrazuje.to.przykład.zle-
cania.organizacjom.realizacji.zadań.publicznych,.który.ze.zrozumiałych.
względów.wzbudza.ogromne.wręcz.kontrowersje.w.praktyce.

Mam.jednak.nadzieję,.że.komentarz.pozwoli.rozwiać.wątpliwości.

występujące.w.związku.z.realizacją.poszczególnych.form.współpracy,.co.
ułatwi.codzienną.pracę.zarówno.organom.jednostek.samorządu.teryto-
rialnego.(i.ich.urzędom),.jak.i.organizacjom.pozarządowym..Z.pewnością.
będzie.to.z.obopólną.korzyścią.dla.realizacji.zadań.publicznych,.które.są.
tak.ważne.dla.społeczeństwa.

Komentarz.adresowany.jest.w.szczególności.do.organów.jednostek.

samorządu.terytorialnego,.pracowników.urzędów.jednostek.samorzą-
du.terytorialnego,.organizacji.pozarządowych,.ale.także.do.prawników.
współpracujących.z.wyżej.wymienionymi.podmiotami.oraz.studentów.

Przy.tej.okazji.chciałbym.również.podziękować.pracownikom.De-

partamentu.Kultury,.Edukacji.i.Sportu.Urzędu.Marszałkowskiego.Wo-
jewództwa.Lubelskiego.oraz.Wydziału.Sportu.i.Turystyki.Urzędu.Miasta.
Lublin.za.pomoc.w.przygotowaniu.niniejszego.komentarza,.a.w.szcze-
gólności.zwrócenie.uwagi.na.zagadnienia,.które.budzą.największe.wąt-
pliwości.w.praktyce.z.perspektywy.funkcjonowania.jednostek.samorządu.
terytorialnego.

Komentarz.uwzględnia.stan.prawny.na.dzień.1.kwietnia.2012.r.

Lublin,.kwiecień.2012.r.

Jakub Kosowski

Rozdział 1

ORganIZaCjE POZaRZądOWE

1.1. Podstawy prawne funkcjonowania

organizacji pozarządowych

1.1.1. Organizacja pozarządowa

W.piśmiennictwie.organizacje.pozarządowe.(ang..non-governmental

organization;.stąd.często.używany.skrót.NGO).definiowane.są.jako.orga-
nizacje.obywatelskie.działające.z.własnej.inicjatywy.na.rzecz.wybranego.
interesu.publicznego,.niezależne.od.administracji.publicznej.i.niedziałają-
ce.dla.osiągnięcia.zysku

1

..Pojęcie.to.stosowane.jest.przez.Organizację.Na-

rodów.Zjednoczonych.oraz.inne.międzynarodowe.instytucje;.kilkanaście.
lat.temu.weszło.również.do.powszechnego.użycia.w.Polsce

2

..Organizacje.

pozarządowe.są.nazywane.trzecim.sektorem,.obok.sektora.publicznego.
(władz,.administracji.publicznej).i.rynkowego.(biznesu,.przedsiębiorczo-
ści)..W.odróżnieniu.od.organów.publicznych,.a.podobnie.jak.biznes.–.są.
one.prywatne.i.powstają.z.inicjatywy.ich.założycieli.(prywatnych.osób),.ale.
–.w.odróżnieniu.od.biznesu,.a.podobnie.jak.władze.publiczne.–.działają.
w.interesie.publicznym,.a.nie.prywatnym.

1.

Szerzej.zob..między.innymi:.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicz-

nego i o wolontariacie. Poradnik dla organizacji pozarządowych,.Warszawa.2004,.

s..12–14;.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Po-

radnik dla samorządów,.Warszawa.2004,.s..11;.M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe

w działalności pożytku publicznego,.Warszawa.2008,.s..49;.P..Suski,.Stowarzyszenia

i fundacje,.Warszawa.2008,.s..59..

2.

J..Blacharz.(w:).J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności pożytku pub-

licznego i o wolontariacie. Komentarz,.Warszawa.2008,.s..30–31.

14

ROZDZIał.1

W.literaturze.zwrócono.także.uwagę,.iż.organizacje.pozarządowe.

mają.istotne.znaczenie.przy.realizacji.zasady.pomocniczości.(subsydiar-
ności)..M..Kurleto

3

.podkreśliła,.iż.zasada.ta.zakłada.zorganizowanie.

państwa,.w.którym.kompetencje.i.zdolność.do.działania.są.przypisane.
w.pierwszej.kolejności.zorganizowanym.grupom.społecznym,.zaś.w.przy-
padku.gdy.ich.działania.okazują.się.niewystarczające.–.w.drugiej.kolej-
ności.kompetencje.przechodzą.na.bardziej.złożone.instancje.wyższe.(sa-
morządowe),.by.wreszcie.–.jeżeli.żadna.instancja.społeczna.lub.samorzą-
dowa.nie.jest.skuteczna.–.przejść.w.ręce.państwa..aspekt.ten.podkreślił.
także.H..Izdebski

4

,.uznając,.iż.pomocy.powinna.udzielić.ta.komórka.czy.

instytucja,.która.znajduje.się.najbliżej.potrzebującego,.a.zarazem.zdol-
na.do.rozwiązania.określonych.problemów..Cytowany.autor.zaznaczył.
przy.tym,.że.jeżeli.przekracza.to.możliwości.podstawowej.komórki.spo-
łecznej.–.rodziny,.to.właściwe.stają.się.odpowiednie.szczeble.organizacji.
obywatelskiej.–.szczeble.pozarządowe,.chyba.że.i.one.nie.są.zdolne.do.
rozwiązywania.problemów,.które.mają.już.charakter.społeczny..Dopiero.
wówczas,.zdaniem.H..Izdebskiego,.pojawia.się.obowiązek.odpowiedniej.
interwencji.władz.publicznych.

1.1.2. „Organizacja pozarządowa” – definicja legalna

Ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.zawiera.legalną.definicję.

pojęcia.„organizacja.pozarządowa”..Według.art..3.ust..2.u.d.p.p..orga-

nizacje pozarządowe to osoby prawne lub jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przy-

znaje zdolność prawną, które nie są jednostkami sektora finansów

publicznych

5

, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, a tak-

że nie działają w celu osiągnięcia zysku.

3.

M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe w działalności pożytku publicznego,.

s..36–37..Podobnie.J..Blacharz.(w:).J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz,.s..14–18.

4.

H..Izdebski,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,.

Warszawa.2003,.s..8.

5.

Jednostkami.finansów.publicznych,.zgodnie.z.art..9.u.f.p.,.są.natomiast:.

1).organy.władzy.publicznej,.w.tym.organy.administracji.rządowej,.organy.kontroli.

państwowej.i.ochrony.prawa.oraz.sądy.i.trybunały;.2).jednostki.samorządu.teryto-

rialnego.oraz.ich.związki;.3).jednostki.budżetowe;.4).samorządowe.zakłady.budże-

15

ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

Warto.w.tym.miejscu.zauważyć,.iż.ustawodawca.enumeratywnie.wymie-

nił.dwie.najczęściej.występujące.formy.organizacyjne.działania.organizacji.
pozarządowych.–.stowarzyszenia.i.fundacje.(art..3.ust..2.in fine.u.d.p.p.).

W.ramach.przytoczonej.definicji.ustawodawca.sformułował.więc.dwa.

kryteria:

1).formy.organizacyjnej;
2).działania.o.charakterze.non profit.

Mając.na.uwadze.powyższe,.do.organizacji.pozarządowych.można.

zaliczyć.w.szczególności:

1).stowarzyszenia;
2).związki.stowarzyszeń;
3).fundacje;
4).organizacje.samorządu.zawodowego;
5).organizacje.samorządu.gospodarczego;
6).związki.zawodowe;
7).organizacje.pracodawców;
8).organizacje.kościelne;
9).instytucje.społeczne.mające.osobowość.prawną.i.działające.na.pod-

stawie.ustaw.szczególnych,.na.przykład.Polski.Czerwony.Krzyż;

10).partie.polityczne

6

.

towe;.5).agencje.wykonawcze;.6).instytucje.gospodarki.budżetowej;.7).państwowe.

fundusze.celowe;.8).Zakład.Ubezpieczeń.Społecznych.i.zarządzane.przez.niego.

fundusze.oraz.Kasa.Rolniczego.Ubezpieczenia.Społecznego.i.fundusze.zarządzane.

przez.Prezesa.Kasy.Rolniczego.Ubezpieczenia.Społecznego;.9).Narodowy.Fundusz.

Zdrowia;.10).samodzielne.publiczne.zakłady.opieki.zdrowotnej;.11).uczelnie.pub-

liczne;.12).Polska.akademia.Nauk.i.tworzone.przez.nią.jednostki.organizacyjne;.

13).państwowe.i.samorządowe.instytucje.kultury.oraz.państwowe.instytucje.filmowe;.

14).inne.państwowe.lub.samorządowe.osoby.prawne.utworzone.na.podstawie.odręb-

nych.ustaw.w.celu.wykonywania.zadań.publicznych,.z.wyłączeniem.przedsiębiorstw,.

instytutów.badawczych,.banków.i.spółek.prawa.handlowego.

6.

Szerzej.zob..między.innymi:.M..Kurleto, Organizacje pozarządowe w działal-

ności pożytku publicznego,.s..50;.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie. Poradnik dla samorządów,.s..13–14;.a..Ceglarski,.Organizacje

pożytku publicznego,.Warszawa.2005,.s..15–16;.a..Gluziński,.Ustawa o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie,.Warszawa.2005,.s..13–14;.por..J..Janowski,.

P..Taracha,.Ważniejsze formy organizacyjno-prawne działania w obszarze „trzeciego

sektora” w Polsce (w:).M..Granat.(red.), Organizacje pozarządowe w Polsce. Podstawy

prawno-finansowe,.Warszawa.2000,.s..283–348.

16

ROZDZIał.1

Ustawa.wprowadza.natomiast.wyłączenia.podmiotowe.w.odniesieniu.

do.organizacji,.które.spełniałyby.dwa.wymienione.wyżej.kryteria..arty-
kuł.3.ust..2.w.zw..z.ust..4.u.d.p.p..wymienia.następujące.podmioty,.które.
w.rozumieniu.ustawy.nie.mogą.prowadzić.działalności.pożytku.publicz-
nego,.co.jednak.nie.uniemożliwia.klasyfikowania.ich.jako.organizacji.
pozarządowych:

1).partie.polityczne;
2).związki.zawodowe.i.organizacje.pracodawców;
3).samorządy.zawodowe;
4).fundacje.utworzone.przez.partie.polityczne.

1.2. Organizacje pożytku publicznego

1.2.1. działalność pożytku publicznego

Działalnością.pożytku.publicznego.jest.działalność.społecznie.uży-

teczna,.prowadzona.przez.organizacje.pozarządowe.w.sferze.zadań.pub-
licznych.określonych.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wo-
lontariacie,.a.więc.obejmująca.zadania.w.zakresie:

1).pomocy.społecznej,.w.tym.pomocy.rodzinom.i.osobom.w.trudnej.

sytuacji.życiowej.oraz.wyrównywania.szans.tych.rodzin.i.osób;

2).wspierania.rodziny.i.systemu.pieczy.zastępczej;
3).działalności.na.rzecz.integracji.i.reintegracji.zawodowej.i.społecznej.

osób.zagrożonych.wykluczeniem.społecznym;

4).działalności.charytatywnej;
5).podtrzymywania.i.upowszechniania.tradycji.narodowej,.pielęgnowa-

nia.polskości.oraz.rozwoju.świadomości.narodowej,.obywatelskiej.
i.kulturowej;

6).działalności.na.rzecz.mniejszości.narodowych.i.etnicznych.oraz.języka.

regionalnego;

7).ochrony.i.promocji.zdrowia;
8).działalności.na.rzecz.osób.niepełnosprawnych;
9).promocji.zatrudnienia.i.aktywizacji.zawodowej.osób.pozostających.

bez.pracy.i.zagrożonych.zwolnieniem.z.pracy;

10).działalności.na.rzecz.równych.praw.kobiet.i.mężczyzn;
11).działalności.na.rzecz.osób.w.wieku.emerytalnym;

17

ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

12).działalności.wspomagającej.rozwój.gospodarczy,.w.tym.rozwój.przed-

siębiorczości;

13).działalności.wspomagającej.rozwój.techniki,.wynalazczości.i.inno-

wacyjności.oraz.rozpowszechnianie.i.wdrażanie.nowych.rozwiązań.
technicznych.w.praktyce.gospodarczej;

14).działalności.wspomagającej.rozwój.wspólnot.i.społeczności.lokalnych;
15).nauki,.szkolnictwa.wyższego,.edukacji,.oświaty.i.wychowania;
16).wypoczynku.dzieci.i.młodzieży;
17).kultury,.sztuki,.ochrony.dóbr.kultury.i.dziedzictwa.narodowego;
18).wspierania.i.upowszechniania.kultury.fizycznej;
19).ekologii.i.ochrony.zwierząt.oraz.ochrony.dziedzictwa.przyrodniczego;
20).turystyki.i.krajoznawstwa;
21).porządku.i.bezpieczeństwa.publicznego;
22).obronności.państwa.i.działalności.Sił.Zbrojnych.Rzeczypospolitej.

Polskiej;

23).upowszechniania.i.ochrony.wolności.i.praw.człowieka.oraz.swobód.

obywatelskich,.a.także.działań.wspomagających.rozwój.demokracji;

24).ratownictwa.i.ochrony.ludności;
25).pomocy.ofiarom.katastrof,.klęsk.żywiołowych,.konfliktów.zbrojnych.

i.wojen.w.kraju.i.za.granicą;

26).upowszechniania.i.ochrony.praw.konsumentów;
27).działalności.na.rzecz.integracji.europejskiej.oraz.rozwijania.kontak-

tów.i.współpracy.między.społeczeństwami;

28).promocji.i.organizacji.wolontariatu;
29).pomocy.Polonii.i.Polakom.za.granicą;
30).działalności.na.rzecz.kombatantów.i.osób.represjonowanych;
31).promocji.Rzeczypospolitej.Polskiej.za.granicą;
32).działalności.na.rzecz.rodziny,.macierzyństwa,.rodzicielstwa,.upo-

wszechniania.i.ochrony.praw.dziecka;

33).przeciwdziałania.uzależnieniom.i.patologiom.społecznym;
34).działalności. na. rzecz. organizacji. pozarządowych. oraz. podmio-

tów.wymienionych.w.art..3.ust..3.u.d.p.p.,.w.zakresie.określonym.
w.pkt.1–32.

Powyższa.działalność.pożytku.publicznego.może.być.realizowana.

przez.wszystkie.rodzaje.organizacji.pozarządowych..Ustawa.o.działalności.
pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie.wprowadza.natomiast.specjalną.

18

ROZDZIał.1

kategorię.organizacji.pozarządowych,.które.mogą.liczyć.na.pewne.przy-
wileje,.ale.spoczywają.na.nich.także.liczne.obowiązki..Są.to.organizacje.
pożytku.publicznego.

1.2.2. Organizacja pożytku publicznego – definicja

Organizacja.pożytku.publicznego.to.organizacja.pozarządowa,.która.

uzyskała.status.organizacji.pożytku.publicznego.na.zasadach.określonych.
w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie..Ustawa.
umożliwia.jednakże.uzyskanie.omawianego.statusu.także.podmiotom.
innym.niż.organizacje.pozarządowe..artykuł.20.u.d.p.p..odsyła.do.art..3.
ust..3.pkt.1.i.4.u.d.p.p.,.a.więc.wprowadza.zamknięty.katalog.takich.or-
ganizacji,.wymieniając:

1).osoby.prawne.i.jednostki.organizacyjne.działające.na.podstawie.prze-

pisów.o.stosunku.Państwa.do.Kościoła.Katolickiego.w.Rzeczypospo-
litej.Polskiej,.o.stosunku.Państwa.do.innych.kościołów.i.związków.
wyznaniowych.oraz.o.gwarancjach.wolności.sumienia.i.wyznania,.
jeżeli.ich.cele.statutowe.obejmują.prowadzenie.działalności.pożytku.
publicznego;

2).spółki.akcyjne.i.spółki.z.ograniczoną.odpowiedzialnością.oraz.kluby.

sportowe.będące.spółkami.działającymi.na.podstawie.przepisów.usta-
wy.o.sporcie,.które.nie.działają.w.celu.osiągnięcia.zysku.i.przeznaczają.
całość.dochodu.na.realizację.celów.statutowych.oraz.nie.przeznaczają.
zysku.do.podziału.między.swoich.udziałowców,.akcjonariuszy.i.pra-
cowników

7

.

1.2.3. Uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego

Organizacja.pozarządowa,.chcąc.uzyskać.status.organizacji.pożyt-

ku.publicznego,.musi.spełnić.wiele.warunków,.w.tym.dokonać.rejestra-

7.

Szerzej.zob..a..Ceglarski,.Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako

organizacja pożytku publicznego,.Rejent.2006,.nr.6,.s..32–52;.J..Kopyta,.Spółki kapi-

tałowe, niedziałające w celu osiągnięcia zysku jako organizacje pozarządowe – status,

działalność oraz treść umowy spółki,.Rejent.2006,.nr.6,.s..53–74.

19

ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

cji.w.Krajowym.Rejestrze.Sądowym..Z.uwagi.na.tematykę.niniejszego.
opracowania.poniżej.zostaną.omówione.wyłącznie.najistotniejsze.kwestie.
dotyczące.tworzenia.i.rejestracji.organizacji.pożytku.publicznego,.zaś.
informacje.szczegółowe.znaleźć.można.w.bogatej.literaturze.przedmiotu

8

.

artykuł.20.u.d.p.p..obliguje.organizacje.do.spełnienia.łącznie.nastę-

pujących.warunków:

1).prowadzenia.działalności.pożytku.publicznego.na.rzecz.ogółu.spo-

łeczności.lub.określonej.grupy.podmiotów,.pod.warunkiem.że.grupa.
ta.jest.wyodrębniona.ze.względu.na.szczególnie.trudną.sytuację.ży-
ciową.lub.materialną.w.stosunku.do.społeczeństwa;

2).prowadzenia.działalności.gospodarczej.wyłącznie.jako.dodatkowej.

w.stosunku.do.działalności.pożytku.publicznego;

3).przeznaczania.nadwyżki.przychodów.nad.kosztami.na.działalność.

pożytku.publicznego;

4).posiadania.statutowego.kolegialnego.organu.kontroli.lub.nadzoru,.

odrębnego.od.organu.zarządzającego.i.niepodlegającego.mu.w.za-
kresie.wykonywania.kontroli.wewnętrznej.lub.nadzoru,.przy.czym.
członkowie.organu.kontroli.lub.nadzoru:
a).nie.mogą.być.członkami.organu.zarządzającego.ani.pozostawać.

z.nimi.w.związku.małżeńskim,.we.wspólnym.pożyciu,.w.stosunku.
pokrewieństwa,.powinowactwa.lub.podległości.służbowej,

b).nie.byli.skazani.prawomocnym.wyrokiem.za.przestępstwo.umyślne.

ścigane.z.oskarżenia.publicznego.lub.przestępstwo.skarbowe,

c).mogą.otrzymywać.z.tytułu.pełnienia.funkcji.w.takim.organie.zwrot.

uzasadnionych.kosztów.lub.wynagrodzenie.w.wysokości.nie.wyż-
szej.niż.przeciętne.miesięczne.wynagrodzenie.w.sektorze.przedsię-
biorstw.ogłoszone.przez.Prezesa.Głównego.Urzędu.Statystycznego.
za.rok.poprzedni;

8.

Szerzej.zob..między.innymi:.N..Kowal,.Tworzenie i rejestracja organizacji

pożytku publicznego. Komentarz,.Kraków.2005;.a..Ceglarski,.Organizacje pożytku

publicznego;.a..Gluziński, Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolonta-

riacie;.M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe w działalności pożytku publicznego;.

H..Izdebski,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;.R..Skiba,.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Poradnik dla organizacji

pozarządowych;.J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie. Komentarz;.J..Ruszewski,.Organizacja pożytku publicznego,.Państwo.

i.Prawo.2005,.z..7,.s..81–94.

20

ROZDZIał.1

5).członkowie.organu.zarządzającego.nie.mogą.być.skazani.prawomoc-

nym.wyrokiem.za.przestępstwo.umyślne.ścigane.z.oskarżenia.publicz-
nego.lub.przestępstwo.skarbowe;

6).statut.lub.inne.akty.wewnętrzne.organizacji.pozarządowych.oraz.pod-

miotów.wymienionych.w.art..3.ust..3.pkt.1.i.4.u.d.p.p..zabraniają:
a).udzielania.pożyczek.lub.zabezpieczania.zobowiązań.majątkiem.

organizacji.w.stosunku.do.jej.członków,.członków.organów.lub.pra-
cowników.oraz.osób,.z.którymi.członkowie,.członkowie.organów.
oraz.pracownicy.organizacji.pozostają.w.związku.małżeńskim,.we.
wspólnym.pożyciu.albo.w.stosunku.pokrewieństwa.lub.powinowa-
ctwa.w.linii.prostej,.pokrewieństwa.lub.powinowactwa.w.linii.bocz-
nej.do.drugiego.stopnia.albo.są.związani.z.tytułu.przysposobienia,.
opieki.lub.kurateli,.zwanych.dalej.„osobami.bliskimi”,

b).przekazywania.ich.majątku.na.rzecz.ich.członków,.członków.orga-

nów.lub.pracowników.oraz.ich.osób.bliskich,.na.zasadach.innych.
niż.w.stosunku.do.osób.trzecich,.w.szczególności.jeżeli.przekazanie.
to.następuje.bezpłatnie.lub.na.preferencyjnych.warunkach,

c).wykorzystywania.majątku.na.rzecz.członków,.członków.organów.

lub.pracowników.oraz.ich.osób.bliskich.na.zasadach.innych.niż.
w.stosunku.do.osób.trzecich,.chyba.że.to.wykorzystanie.bezpośred-
nio.wynika.z.celu.statutowego,

d).zakupu.towarów.lub.usług.od.podmiotów,.w.których.uczestniczą.

członkowie.organizacji,.członkowie.jej.organów.lub.pracownicy.
oraz.ich.osób.bliskich,.na.zasadach.innych.niż.w.stosunku.do.osób.
trzecich.lub.po.cenach.wyższych.niż.rynkowe.

Warto.jednocześnie.dodać,.iż.w.2010.r..wprowadzono.przepis.art..20.

ust..2.u.d.p.p.,.który.zakłada,.że.w.przypadku.stowarzyszeń.działalność.po-
żytku.publicznego.nie.może.być.prowadzona.wyłącznie.na.rzecz.członków.
stowarzyszenia

9

..Od.powyższej.regulacji.nie.przewiduje.się.już.wyłączeń.

podmiotowych.obejmujących.kluby.sportowe,.które.mogły.prowadzić.
działalność.wyłącznie.na.rzecz.swoich.członków.(zob..art..20.pkt.3.u.d.p.p..
w.brzmieniu.pierwotnym)..Z.pewnością.przepis.ten.ma.na.celu.zmobilizo-
wanie.organizacji,.które.prowadzą.działalność.tylko.i.wyłącznie.na.rzecz.

9.

Ustawa.z.dnia.22.stycznia.2010.r..o.zmianie.ustawy.o.działalności.pożytku.

publicznego.i.o.wolontariacie.oraz.niektórych.innych.ustaw.(Dz..U..Nr.28,.poz..146).

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.