Gatunki drewna i wykorzystanie w
modelarstwie

Poprawiony: czwartek, 24 lutego 2011 13:23 Wpisany przez Radosław Kubera poniedziałek,
25 października 2004 17:50

Gatunek,

twardość, ciężar

gatunkowy,

barwa

Właściwości

drewna

Obróbka

Zastosowanie

Akacja

—

grochodrzew

(Robinia pseudacacia)

Bardzo twarde, dość

ciężkie.

Twardziel —

żóltawozielona do

złotobrązowej. Pasy i

żyłki.

Wytrzymałe,

średnio

elasty-

czne. Nadaje się

na

części

o

kształtach

giętych.

Słabo

kurczliwe.

W

czasie

suszenia

łatwo

pęka. Bardzo źle

łupliwe.

Źle

przyjmuje

gwoździe. Dobre

do polerowania,
trudne

do

wyprawiania

(bejcowania).

Obróbka ostrymi narzędziami.

Można gładko ostrugać i doskonale

obrobić na tokarce.

Elementy toczone.

Elementy

konstrukcyjne,

czopy, umocnienia.

Balsa

(Ochronna

lagopus)

Bardzo miękkie,

nadzwyczaj

lekkie.

Barwa przecięcia:

białobrązowa.

Sztywne,

włókniste,

bardzo

elastyczne, nie

kurczy się, do-
skonałe do

cięcia,

polerowania,

wyprawiania

(bejcowania).

Źle trzyma

gwoździe i

wkrętki. Dobre

do klejenia.

Piłowanie, szczególnie piłą

szerokozębną. Ostrugane wymaga

dobrego szlifowania.

W modelarstwie

okrętów nadaje się

jedynie pokryte

płótnem

Brzoza

(Betula

verrucosa)

Miękkie i dość lekkie.

Twardziel —

żółtobrązowa do

brązowej;

biel — białawy, w
kierunku rdzenia

żółtawy

Wytrzymałe,

elastyczne, bar-

dzo kurczliwe,

łatwe do

odkształcania.

Nie łupliwe.

Łatwo przyjmuje
gwoździe. Można

rzeźbić,

polerować,

wyprawiać.

Obróbka wszystkimi metodami

strugania, szlifowania. Toczenie na

tokarce.

Detale rzeźbione.

Nadbudówki

pokładowe i jako

materiał

wypełniający.

Buk

(Fagus sihatica)

Bardzo twarde, dość

ciężkie.

Biel —

czerwonawobiały lub

bladobrązowy.

Wytrzymałe,

średnio elastycz-

ne, można

kształtować

przez zginanie.

Kurczliwe i

skłonne do

odkształceń. W

czasie suszenia

łatwo pęka.

Bardzo źle

łupliwe. Źle

przyjmuje gwoź-
dzie. Trudne do

rzeźbienia i

formowania.

Daje się dosko-

nale polerować i

wyprawiać.

Obróbka na tokarce wszystkimi

praktycznymi metodami i dobrymi

narzędziami. Doskonale można je

malować i lakierować.

Toczone elementy

pokładowe i

konstrukcyjne.

Bukszpan

(Buxus

sempewirens)

Twarde jak kamień,

bardzo ciężkie.

Biel — od jasnego do

ciemnożółtego.

Bardzo

wytrzymałe,
średnio

elastyczne,

bardzo

kurczliwe.

Bardzo źle

łupliwe. Bardzo

źle przyjmuje

gwoździe.

Trudne do

rzeźbienia i

formowania,

ciężkie do

polerowania i

wyprawiania.

Obróbka ciężka ze względu na

wielką twardość. Daje się doskonale
wygładzić strugiem i szlifować.

Bardzo dobra obróbka na tokarce.

Rzeźby dłutowane,

elementy toczone.
Rzeźbiony kadłub,

wręgi, stępka.

Daglezja

— jedlica

zielona

(Pseodotsuga

taxijolia)

Drewno o wąskich

pierścieniach bieli jest

bardzo miękkie.

Drewno o szerokich

pierścieniach bieli jest

twarde. Lekkie.

Twardziel — żółtawa,

czerwonawo

brązowa; biel —

żółtawobiały.

Wytrzymałe,

włókniste,
elastyczne, mało

kurczliwe. W

czasie suszenia

pęka. Drewno

miękkie, łatwe

do obróbki.

Drewno twarde

trudne do

obróbki. Łatwo

przyjmuje

gwoździe i

wkrętki. Można

polerować i

wyprawiać. Źle

trzyma farbę

Obróbka odmiany miękkiej ostrymi

narzędziami. Obróbka odmiany
twardej wszystkimi metodami

strugania.

Kadłub.

Dąb bezszypułkowy

(Quercus sessilis)

Twarde, dość ciężkie.

Twardziel —

żółtawobrązowa; biel

— żółtawobiały

Wytrzymałe,

włókniste, śred-

nio elastyczne i

giętkie. Dość

kurczliwe, łatwo

pęka w czasie

suszenia.

Łupliwe. Źle

przyjmuje
gwoździe.

Trudne do

Obróbka dobrymi narzędziami przy

zastosowaniu wszystkich

praktycznych metod.

Elementy

rzeźbione,

dłutowane.

Elementy

konstrukcyjne.

Podstawa każdego

modelu.

rzeźbienia,

formowania,

polerowania i

wyprawiania.

Dąb szypułkowy

(Quercus

pedunculata)

Twarde, dość ciężkie.

Twardziel —

żółtobrązowa; biel —
żółtawobiały.

Wytrzymałe,

włókniste, śred-

nio elastyczne i

giętkie. Dość

kurczliwe, łatwo

pęka w czasie
suszenia.

Łupliwe. Źle

przyjmuje

gwoździe.

Trudne do

rzeźbienia,

formowania,

polerowania i
wyprawiania.

Obróbka dobrymi narzędziami przy

zastosowaniu wszystkich

praktycznych metod.

Elementy

rzeźbione,

dłutowane.

Elementy

konstrukcyjne.

Podstawa każdego
modelu.

Grab pospolity

(Carpinus betulus)

Bardzo twarde.

Ciężkie. Biel — od

szarawobiałego do

żółtawo białego.

Wytrzymałe,

włókniste,

elastyczne,

bardzo kurczliwe

i skłonne do

odkształceń. W

czasie suszenia

łatwo pęka. Bar-

dzo źle łupliwe.

Źle przyjmuje

gwoździe.

Doskonale

można je

polerować i

wyprawiać.

Obróbka utrudniona ze względu na

twardość i zadry. Nie można gładko

ostrugać. Długo wysycha.

Kadłub pełny,

rzeźbiony. Pod-

stawa modelu.

Czopy, kliny,

elementy

konstrukcyjne.

Grusza

(Pirus

communis)

Twarde, dość ciężkie.

Biel — czerwonawo

brązowy z

błyszczkami.

Wytrzymałe,

mało elastyczne,

bardzo kurczliwe

i łupliwe. Łatwo

przyjmuje

gwoździe. Można

rzeźbić,

formować,
polerować.

Łatwo

wyprawiać.

Struganie, polerowanie.

Elementy

rzeźbione i

toczone-Wszystkie

części potrzebne

do budowy

modelu.

Jesion wyniosły

(Fraxinus excehior)

Twarde, dość ciężkie.

Biel — czerwonawo

brązowy z

błyszczkami.

Wytrzymałe,

włókniste, ela-

styczne, giętkie,

duża skłonność

do odkształcania

się, źle łupliwe.

Źle przyjmuje

gwoździe.

Ciężkie do

rzeźbienia i

formowania.

Trudne do

wyprawiania
(bejcowania).

Obróbka ostrymi narzędziami.

Elementy

konstrukcyjne,

wzmocnienia,

czopy widoczne i

niewidoczne

Jodła biała

(Abies

alba)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Biel — żółto

czerwonawy aż do

białego.

Wytrzymałe i

elastyczne, nie

kurczy się, łatwo

się odkształca i

pęka (pęknięcia

pierścieniowe).

Dobrze

przyjmuje gwoź-

dzie, łatwe do

strugania, rzeź-

bienia,

polerowania i

wyprawiania
(bejcowania).

Obróbka wszystkimi ostrymi

narzędziami.

Kadłub pełny,

rzeźbiony prostych

modeli.

Kasztan jadalny

(Castanea satwa)

Twarde, dość

lekkie. Twardziel —

od jasnego do

ciemnego brązu;

biel — brudno biały

Sztywne,

bardzo

włókniste,

elastyczne,

giętkie, mało

kurczliwe, łatwo

się odkształca.
Łatwo pęka w

czasie suszenia.

Łupliwe, łatwo

przyjmuje

gwoździe.

Można rzeźbić,

polerować i

wyprawiać

Obróbka wszystkimi metodami

strugania.

Rzeźbione i

toczone detale

na kadłubie i

nadbudówkach

pokładowych.

Kasztanowiec

(Aesculus

hippocastanum)

Bardzo miękkie i

lekkie. Biel —

żółtawobiały.

Sztywne, bardzo

włókniste, mało

elastyczne,

można

kształtować

przez zginanie.

Słabo kurczliwe,

łupliwe. Dobrze
trzyma gwoździe

i wkrętki. Można

polerować i

wyprawiać

(bejcować).

Obróbka strugarkami. Daje

nierówne wióry. Obróbka termiczna

powierzchniowa

Części kadłuba i

nadbudówek.

Klon

(Acer

platanoides)

Twarde, dość lekkie.

Twardziel —

czerwonawo biała:

biel — żółtawobiały.

Wytrzymałe,

elastyczne,

średnio
kurczliwe,

skłonne do

odkształceń.

Przy suszeniu

łatwo pęka. Nie

łupliwe, źle

przyjmuje

gwoździe.

Trudne do

rzeźbienia, łatwe

do polerowania i

wyprawiania

(bejcowania).

Trudne do

klejenia.

Obróbka wszystkimi metodami

strugania. Uwaga: przy obróbce

maszynami szybkoobrotowymi
grzeje się aż do momentu zapłonu.

Detale toczone,

rzeźbione, trwałe.

Kadłub i
nadbudówki

pokładowe.

Limba

(Pinus

Cembra)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Twardziel jasno

czerwono brązowa;

biel – jasnożółty;

Wytrzymałe, w

miarę

elastyczne, nie

kurczy się, łatwo

łupliwe, dobrze

przyjmuje

gwoździe, łatwe

do strugania,

polerowania i

wyprawiania

(bejcowania)

Struganie, piłowanie, klejenie i

obróbka każdym narzędziem.

Opalanie, obróbka termiczna.

Maszty i reje

Lipa

(Tilia cordata)

Bardzo miękkie i
lekkie.

Biel — białożólty lub

czerwonawo biały.

Wytrzymałe,

bardzo elastycz-
ne. Można

kształtować

przez zginanie.

Silna

kurczliwość.

Łatwo pęka.

Łatwo przyjmuje

gwoździe i
wkrętki. Dobrze

daje się rzeźbić.

Nie można

polerować. Źle

znosi

wyprawianie

(bejcowanie).

Obróbka strugarkami, daje równe

wióry. Rzeźbienie i kształtowanie we
wszystkich kierunkach.

Części rzeźbione,

wszystkie detale,
we wszystkich

fazach budowy

modelu. Może być

zastąpione przez

klon.

Mahoń

(Swietenia

mahagoni)

Twarde. Dość lekkie.

Twardziel —

czerwonawo

brązowa;

biel — od białego do

ciemnobrązowego.

Wytrzymałe,

włókniste, słabo

elastycznie i

kurczliwe,

łupliwe. Łatwo

przyjmuje gwoź-

dzie. Łatwe do

polerowania,

rzeźbienia, do
klejenia, i

wyprawiania

Trudne do

strugania

Obróbka ostrymi narzędziami.

Maszty, bomy,

reje, kadłub,

nadbudówki

pokładowe.

Modrzew

(Larix

europeana)

Dość twarde, lekkie.

Twardziel —
czerwonawo brązowa

do czerwonej;

biel — żółtawo biały.

Wytrzymałe,

elastyczne, mało

kurczliwe,

łupliwe. Łatwo
przyjmuje

gwoździe, łatwe

do rzeźbienia.

Nie można

polerować.

Łatwe do

wyprawiania

(bejcowania).

Obróbka wszystkimi metodami

strugania.

Maszty i

wyposażenie. Nad-

budówki

pokładowe.

Olcha czarna

(Alnus

glutinosa)

Miękkie i lekkie.

Biel — czerwonawo

biały do

żółtawoczerwonego z

błyszczkami.

Sztywne, mało

elastyczne,

bardzo

kurczliwe. Pęka

w czasie

suszenia,

łupliwe. Łatwo

przyjmuje
gwoździe i

wkrętki. Można

Obróbka strugarką.

Detale rzeźbione,

toczone na

tokarce. Kadłub i

nadbudówki.

polerować,

wyprawiać,

rzeźbić. Daje się

doskonale kleić

Orzech czarny

(Juglans nigrd)

Dość twarde, ciężkie.

Twardziel —

czekoladowo

brązowa, częsty
odcień czerwonawy

biel — od białego do

brązowego.

Wytrzymałe,

włókniste,

elastyczne,

bardzo

kurczliwe. Można

kształtować
przez zginanie.

W czasie

suszenia łatwo

pęka. Łupliwe.

Dobrze przyj-

muje gwoździe.

Łatwe do

rzeźbienia,
polerowania i

wyprawiania.

Obróbka wszystkimi metodami

strugania.

Detale rzeźbione i

toczone. Kadłub i

nadbudówki pokła-

dowe.

Orzech włoski

(Juglans regia)

Twarde, dość ciężkie.

Twardziel — matowa

czarno brązowa,

często ciemny szlak;

biel — szarawobiały.

Wytrzymałe,

elastyczne, gięt-

kie, kurczliwe,

łupliwe. Łatwo

przyjmuje

gwoździe. Łatwe

do polerowania,

rzeźbienia i

wyprawiania.

Obróbka wszystkimi metodami

strugania. Przez parowanie zatraca

charakterystyczne kolory.

Detale rzeźbione i

toczone. Kadłub i

nadbudówki pokła-

dowe

Osika

(Populos

tremula)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Biel — żółtobiały,
białe błyszczki.

Wytrzymałe,

włókniste,

elastyczne,

giętkie, mało

kurczliwe, łatwo
pęka. Dobrze

przyjmuje

gwoździe i

wkrętki. Nie

można

polerować.

Łatwe do

wyprawiania
(bejcowania)

Obróbka strugarkami. Daje

nierówne wióry, nie daje się gładko

ostrugać. Termiczna obróbka

powierzchniowa.

Nadbudówki

pokładowe, łodzie

ratunkowe. Można

zastąpić wierzbą.

Sosna

amerykańska

(Pinus

strobus)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Twardziel — żółto-

ciemno

czerwona do koloru

skóry

(cielistego);

biel — żółtawobiały.

Wytrzymałe,

mało elastyczne,

słabo kurczliwe,

łupliwe. Dobrze

przyjmuje

gwoździe, łatwe

do rzeźbienia.

Nie daje się

polerować i

wyprawiać

(bejcować).

Obróbka wszystkimi ostrymi

narzędziami. Toczenie na tokarce

precyzyjnej.

Maszty, reje.

Sosna pospolita

(Pinus silvestris)

Miękkie i lekkie.

Twardziel — żółtawo
czerwona do

brązowej;

Wytrzymałe,

średnio elastycz-

ne, średnio

kurczliwe,
łupliwe. Łatwo

przyjmuje

Obróbka strugarkami. Daje

nierówne wióry, w czasie strugania

łatwo pęka.

Maszty, reje i jako

materiał

wypełniający

biel — żółtawobiały.

gwoździe. Nie

można

polerować,

dobrze znosi

wyprawianie.

Świerk pospolity

(Picea excelsa)

Bardzo miękkie i

lekkie. Twardziel —

biała, błyszcząca z

odcieniem
czerwonawym; biel —

taki sam, ale bez po-

łysku.

Wytrzymałe,

niekurczli we,

elastyczne.

Skłonne do

odkształceń w

czasie suszenia.
Łatwo przyjmuje

gwoździe, daje

się polerować i

wyprawiać.

Obróbka ostrymi narzędziami.

Wewnętrzne

elementy

konstrukcyjne

Topola czar

(Populus nigra)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Twardziel —

jasnobrązowa do

jasnozielonej;

biel — biały do

żółtawobia-

łego.

Wytrzymałe,

średnio elastycz-

ne. Daje się

kształtować
przez gięcie.

Obróbka strugarkami. Daje

nierówne wióry, nie daje się gładko

ostrugać.

Proste modele i

kadłuby,

ewentualnie

poszycie.

Topola kanadyjska

(Populos canadensis)

Bardzo miękkie i

lekkie. Twardziel —

szarobrązowa; biel —

śmietankowo biały.

Wytrzymałe,

włókniste, śred-

nio elastyczne,

silnie kurczliwe,

łupliwe. Daje się

kształtować

przez gięcie.

Przyjmuje

gwoździe i

wkrętki. Nadaje
się do

rzeźbienia,

polerowania i

wyprawiania.

Obróbka strugarkami. Daje

nierówne wióry, nie daje się gładko

ostrugać. Obróbka termiczna

powierzchniowa.

Nadbudówki

pokładowe. Można

zastąpić sosną

amerykańską.

Wiąz polny

(Ulmus

campestris)

Twarde, dość lekkie.

Twardziel —
czekoladowo brązowa

i czerwonawo

brązowa; biel —

żółtawobiały.

Bardzo

wytrzymałe,

włókniste,

elastyczne,
giętkie. Mocno

kurczliwe. Łatwo

się odkształca i

pęka w czasie

suszenia. Bardzo

trudne do

łupania,

rzeźbienia i

formowania.

Bardzo źle

przyjmuje

gwoździe. Nie

można

polerować.

Łatwe do

wyprawiania
(bejcowania).

Obróbka tylko ostrymi narzędziami i

maszynami wysoko-obrotowymi. Na

tokarce należy stosować ostrzejsze

noże do skrawania.

Trwałe detale

rzeźbione (dłu-

towane),

ożebrowania,
części

konstrukcyjne.

Wierzba biała

(Salix

alba)

Bardzo miękkie i

lekkie.

Twardziel — od

jasnoczerwonej do
czerwonobrązowej,

pasy

szare;

biel — biały z

żółtawymi
błyszczkami.

Wytrzymałe,

średnio elastycz-

ne, słabo

kurczliwe. Łatwo

się odkształca i

pęka przy susze-
niu. Łatwo

przyjmuje gwoź-

dzie i wkrętki.

Można je łatwo

rzeźbić i

formować. Nie

można

polerować. Daje
się dobrze

wyprawiać

(bejcować).

Ze względu na luźną budowę nie

można obrabiać strugarkami.

Jako materiał

wypełniający po

zupełnym

wysuszeniu.

Na podstawie: "Budowa modeli dawnych okrętów" Imre Marjai Tamas Ko w tłumaczeniu Stefana Eleka i Zofii
Drapelli