UTRWALANIE PUNKTÓW W TERENIE

Wszystkie punkty określające osnowę pomiarową należy trwale oznaczyć w terenie. Sposób określają instrukcje pomiarowe. Sposoby utrwalenia (stabilizacji) punktów osnowy:

• tereny rolne, leśne i ulice - słupy betonowe zbrojone lub kamienne, znak naziemny i podziemny. Środek rurki lub krzyża oznacza właściwy punkt.

15
×15cm

10cm

ø 3cm

70cm

30cm

24×24cm

20×20×10cm

• bagna i mokradła - pale drewniane o średnicy 12 - 15cm. Gwóźdź wbity w głowę znaku oznacza właściwy punkt.

Pal drewniany ze świadkiem w osłonie drewnianej.

• ulice miejskie o twardych nawierzchniach - znaki metalowe w postaci gwoździ lub rurek metalowych, które wbija się w szczeliny pomiędzy kamieniami lub płytami; studzienki metalowe z umieszczonymi wewnątrz punktami.

Właściwy punkt osnowy 1 nie jest utrwalony w terenie. Wyznaczanie bardzo precyzyjne (widełki poziomuje się za pomocą libeli). Jeżeli punkt osnowy utrwala się na krótki okres czasu, to stosuje się:

- rurki drenarskie

- rurki metalowe lub pręty

- paliki drewniane (4×4×50cm)

Celem odszukanie punktu sporządza się tzw. opis topograficzny punktu. Składa się on z rysunku z miarami pozwalającymi na odszukanie punktu oraz opis położenia punktu.

Odszukiwanie (odtwarzanie punktu osnowy):

a) b)

TYCZENIE LINII W TERENIE

Tyczenie linii w terenie poprzedzają prace przygotowawcze. Tyczenie linii polega na wyznaczeniu punktów pośrednich, leżących w płaszczyźnie pionowej wyznaczonej przez punkty końcowe danej linii.

Tyczenie wykonuje się za pomocą tyczek mierniczych. Tyczki wykonane są z drewna lub aluminium o długości 2m, malowane w pasy biało czerwone (50cm).

W terenie zabudowanym oraz przy twardym gruncie ustawia się je w stojaku.

Tyczki ustawia się w położeniu pionowym za pomocą pionu sznurowego, lub w odniesieniu do pionowych szczegółów terenowych (krawędzie budynków, słupy).

Jeżeli długość tyczonej linii nie przekracza 500 m, tyczy się ją przeważnie bez użycia instrumentu. Przy większych długościach stosuje się instrument (teodolit lub niwelator).

Punkty pośrednie na linii ustawia się w odległości 20 - 100m w zależności od ukształtowania terenu oraz celu wykonywanych prac.

Sposoby tyczenia linii w terenie:

Tyczenie prostej na terenie płaskim:

Dane: Punkty A i B, Wyznaczenie: 1,2,...,n

Tyczenie prostej za pomocą teodolitu:

Dane: Punkty A i B,

Wyznaczenie: 1,2,...,n

Tyczenie prostej ze środka (metoda kolejnych przybliżeń):

Tyczenie prostej przez przeszkodę:

1. 
   Tyczymy prostą pomocniczą l

2. Rzutujemy punkt B na prostą l

3. Mierzymy taśmą stalową:
   ,
   ,
   ,
   ,
   

4. Obliczamy:
   itd.

Wytyczamy punkty 2', 3', 4'.

5. Dla sprawdzenia wykonywanych czynności mierzymy:
   ,
   ,
   ,
   .

Obliczamy odpowiednie odcinki,

które tyczy się za pomocą

węgielnicy (do 30m) lub teodolitu.

Tyczenie prostej przez przeszkodę za pomocą teodolitu:

1. 
   Tyczymy prostą pomocniczą l

2. Mierzymy kąt α za pomocą teodolitu

3. Mierzymy a₁, a₂,..., a_n

4. Obliczamy: b₁=a₁∙tgα itd.

5. Tyczymy punkty 1', 2' itd.

6. Po odmierzeniu długości b₃ odkładamy kąt 90º+α

Tyczenie prostej przez przeszkodę za pomocą teodolitu:

1. 
   Dany kierunek A - B

2. Odkładamy w punkcie B kąt prosty

3. Odkładamy długość l₁ itd.

4. Odkładamy pod kątem prostym l₂, następnie l₁ oraz kierunek 3 - 4

Tyczenie prostej przez przeszkodę:

1. 
   Dany kierunek A - B

2. Tyczymy prostą pomocniczą pod kątem α

3. Odmierzamy na wytyczonym kierunku odcinek l

4. Odmierzamy kierunek pomocniczy pod kątem β

5. Obliczamy
   

6. Wyznaczamy położenie punktu 2

7. Po odłożeniu γ (180º - γ) wytyczamy przedłużenie prostej.

Przedłużanie prostych:

Przedłużanie odcinka linii prostej wykonuje się:

a) okiem nieuzbrojonym

b) za pomocą teodolitu

Tyczenie kierunków prostopadłych (węgielnica)

Do tyczenia kątów prostych służą węgielnice. Umożliwiają one:

• rzutowanie punktu na prostą

• wystawianie linii prostopadłej z danego punktu leżącego na linii prostej

Stosowane są:

• pryzmat trójkątny Bawerfeinda

• pryzmat czterokątny Wollastona

• pryzmat pięciokątny

Dokładność tyczenia:

• długość do 30m ~ 2cm

• długość do 100m ~ 6cm

Sposób tyczenia:

Tyczenie kąta prostego Rzutowanie punktu na prostą

obraz tyczki B

wolna przestrzeń

widok tyczki D

obraz tyczki A

Przyrządy do tyczenia kątów prostych:

• tyczka

• węgielnica z pionem

12

α

90º+α

l₁

l₁

l₂

α

β

γ

180º-γ

max

D

A

B

1

oko

1

B

A

D

max 2D

1'

1”

---