DARWINIZM SPOŁECZNY

Geneza

rozwój nauk przyrodniczych w XVIII i XIX w wywarł wpływ na kształtowanie się

• pozytywizmu filozoficznego

• teorii organicznych

• darwinizmu społ.

formował się pod wpływem spostrzeżeń Darwina

• Darwin dostarczył rzecznikom różnych koncepcji socjologicznych, nawiązujących do jego ustaleń, jedynie siatki pojęciowej, zarysu mechanizmu, którym się oni posługiwali - często nazbyt swobodnie

• Przedstawiciele darwinizmu społ. pod wieloma względami odbiegają od jego głównej koncepcji

• (...) jeśli przez darwinizm społ. rozumiemy gloryfikację walki o byt i przekonanie że klasy posiadające utrzymały się przy życiu w aktualnym ustroju społ. ze względu na ich osobliwe walory moralne czy etyczne, to Darwin nie był darwinistą społecznym. :) /H.E. Barnes/

• w rezultacie związki miedzy darwinistami a Darwinem ograniczają się do uznania ewolucjonizmu za formułę wyjaśniające kształtowanie się świata i stos. społ.

• natomiast związek między pozytywistami a darwinistami jest bardzo ścisły np. A.Comte. Spencer

1. Herbert Spencer (1820 - 1903)

• angol o orientacji pozytywistycznej:)

• ale w swoich analizach odwołuje się do ewolucjonizmu

przyroda i społeczeństwo podlegają identycznym procesom rozwojowym

przechodzi od struktur prostych ku bardziej złożonym

• programowy ahistoryzm Spencera- odrzucenie historii w zamian za przyjęcie socjologii

• pomimo to dostrzegał że państwo i prawo powstały na pewnym etapie rozwoju historycznego

PAŃSTWO I PRAWO

(liberalizm i utylitaryzm)

Spółka akcyjna powołana dla wzajemnej ochrony jednostek

• aktywność państwa powinna ograniczać się do administrowania org. sprawiedliwości oraz ochrony życia i mienia obywateli i ochrony granic.

• nie obejmuje np: tworzenia religii, wychowania, opieki sanitarnej, regulacji śr. pieniężnych, usług pocztowych, dbałości o latarnie morskie :))))))))))))))))

• w jego doktrynie także teorie rasowo-antropologiczne - za sprawą natury istnieją osobniki bardziej i mnie zdolne

• dlatego należy utrzymać klasową strukturę społeczeństwa i jego hierarchizację

podstawa do walki z socjalistami i komunistami:

• oskarżał marksizm o woluntaryzm

• naruszenie naturalnego cyklu ewolucyjnego

• własność jest cząstką natury człowieka

2. Emile Durkheim (1858-1917)

• żabojad

• kontynuator pozytywizmu Comte'a

• rzecznik darwinizmu społecznego

• socjologiczny biologizm i psychologizm Emila

• przeciwnik liberalizmu i indywidualizmu z jednej a socjalizmu z drugiej strony

1) Konstrukcja faktów społecznych zajmuje centrale miejsce w jego doktrynie

• są wytworem zbiorowej świadomości

• wobec jednostek są czymś zewnętrznym odczuwanym jako presja zewnętrzna

• reguły: prawne, moralne, religijne, obyczajowe pozbawione są fizycznej egzystencji ale posiadają konkretny byt - bo wobec ludzkiej świadomości posiadają siłę = nakazują i przymuszają

• dlatego nauka powinna zająć się badaniem konkretnych faktów społecznych a nie samych ich pojęć !!!

• takie fakty powinny mieć posłuch - wtedy ład społeczny.

2) Solidaryzm

w tej koncepcji jednostka jest czynnikiem wtórnym wobec społeczeństwa

nie może dyktować mu swojej woli ani dążyć do zmiany jego kształtu

• w interesie społeczeństwa leży zapewnienie sobie posłuchu ze strony wszystkich jednostek

• leży to także w interesie jednostki bo jak nie to ulega ona dezintegracji niebezpiecznej dla jej życia psychicznego !!!!

Społeczeństwo przeciwdziała temu przez system norm , które gwarantują utrzymanie solidarności organicznej! (pr. cywilne)

Pr. karne gwarantuje solidarność mechaniczną

• org. społeczna to rezultat społecznego podziału pracy

• państwo powinno odgrywać aktywną rolę w rozwijaniu nowych form solidarności

3. Ludwik Gumplowicz (1838-1909)

„Walka Ras”

„Państwo prawne i socjalizm”

„System socjologii”

„Filozofia społeczna”

• 2 nazwiska Polaków są znane na całym świecie :))))))))) - jeden z najwybitniejszych polskich teoretyków państwa i prawa

• wszystko po niemiecku napisał dlatego jest znany :p

• swoją teorię związał z uczelnią w Grazu

Podstawa metodologiczna

• dążenie do przekształcenia socjologii w naukę przyrodniczą

• oparcie jej na darwinowskiej konstrukcji walki o byt

Jego credo zawarte w Systemie socjologii :

Dzisiaj darwinizm zajął po części miejsce dogmatów biblijnych i biada temu, który choć pozornie sprzeciwia się darwinizmowi. Z góry wołają: anathema sit! [ kto by uważał inaczej niech będzie wyklęty. przyp autora :)))] Podobnie jak dawniej trzeba było się zastrzegać przeciw niezgodności z Biblią, dziś trzeba się zastrzec przeciw niezgodności z Darwinem.

Nie uznaje nieomylności dogmatycznej darwinizmu, ale uznaje duże znaczenie tej teorii, jako jedną z najlepiej uzasadnionych

Teoria walki ras

• wszelki rozwój jest rezultatem walki grup społecznych (jest odpowiednikiem toczącej się w przyrodzie walki o byt) w celu poprawienia swojej pozycji ekonomicznej.

• rezultat walki zależy od zdolności organizacyjnych poszczególnych grup, nie od ich biologicznych cech. - Gumplowicz nie był rasistą !!!!

• w długotrwałym procesiewalki i podporządkowania jednej grupy przez drugą rodzi się władza i państwo oraz podział społeczeństwa na stany i klasy społeczne

• „wieloplemienność rodzaju ludzkiego nie jest sprzeczna z teorią Darwina, ale pozostaje w duchu tej teorii”

• „stosunkiem normalnym jest wzajemna nienawiść na śmierć i życie, niekiedy dochodząca do ludożerstwa” :O

tej dzikości po części kładą kres powstające organizacje władzy tj. państwa

PAŃSTWO - organizacja panowania jednych nad drugimi

należy je postrzegać jako zbiór grup społecznych

• grupy pierwotne - ludność pokonana i niewolna, klasa panująca i klasa średnia

• grupy wtórne - wszystkie liczne grupy społeczne wyodrębniające się spośród 3 zasadniczych

podstawowe grupy społeczne to : włościanie, mieszczanie i feudałowie - szkielet państwa

pokojowa walka grup - gwarantuje rozwój państwa

powstaje w wyniku podbicia jednej grupy przez drugą, powstaje z inicjatywy klasy panującej

powstanie państwa daje się wytłumaczyć dążeniem pewnej grupy społecznej do poprawy bytu (...) i każdy następny etap w rozwoju państwa był dziełem grupy społ. do polepszenia jej bytu

służy przede wszystkim lepszemu zachowaniu gatunku, gdyż ochrania życie ludzkie, stwarza warunki istnienia lepsze od tych w których człowiek musiał żyć w okresie przedpaństwowym

powstaje gdy szczep osiedla się na terytorium, wtedy powstaje własność, której nie ma podczas koczowniczego trybu życia

jemu zawdzięczamy najdroższe skarby moralne :) zawdzięczamy państwu : swobodę, własność, rodzinę, prawa osobiste; bezpieczeństwo osób i mienia, rozwój sztuk i umiejętności

• państwo i prawo to instrumenty panowania mniejszości innoplemienej nad innoplemienną większością

• etniczna różnorodność zachodząca między klasą panującą a opanowaną

• bez względu na formę państwa zawsze są w niej rządzący (mniejszość) i rządzeni (większość)

PRAWO

• nie wypływa z natury jednostki ani woli ogółu

• jest zjawiskiem społecznym - powstaje na skutek zderzenia przynajmniej 2 różnych grup społ. o nierównej sile

• „w pierwotnej hordzie” wszelka równość nie pozwalała na rozwój prawa - ustawą był obyczaj

• wszelkie prawo wyrasta z nierówności i zapewnia panowanie silnego nad słabszym

• i pod tym względem jest prawo jest obiciem państwa, tóremu zawdzięcza swe istnienie

PODSTAWOWE PRAWA ROZWOJU SPOECZNEGO

2 charakterystyczne rysy życia publicznego:

• grupowość - wszelkie życie publiczne odbywa się jako walka grup społ., rowój życia publicznego nie odbywa się inaczej

• ucisk - stosowany przez klasę wyższą i panującą. Klasy wyższe żyją kosztem klas niższych - jest to proces przyrodzony

pod wpływem tego zioma byli :

Ratzenhofer

Lester F. Ward

Frantz Oppenheimer

4

---