DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA - wiąże się z tym, że posiadamy kapitał / pieniądz /, obowiązek płacenia podatków.
RACHUNKOWOŚĆ - jest to uzyskiwanie informacji, zarządzanie jednostką.
RACHUNKOWOŚĆ - jest to system informacyjny jednostki gospodarczej zdeterminowany metodą bilansową odzwierciedlający z reguły przeszłość i teraźniejszość, ale także nastawiany na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą.
Podstawowym celem prowadzenia rachunkowości jest podstawowa informacja niezbędna do zarządzania jednostką w krótkim i długim okresie, ale także ustalenie wyniku z prowadzonej działalności.
Podstawowym celem z prowadzenia każdej działalności jest maksymalizacja zysku /wynik finansowy/
CHARAKTERYSTYKA RACHUNKOWOŚCI, ZAKRES RACHUNKOWOŚCI
EWIDENCJA KSIĘGOWA, KSIĘGOWOŚĆ
* Rejestruje fakty, zdarzenia występujące w działalności jednostki gospodarczej z punktu widzenia pojedynczego podmiotu / charakterystyka wszystkich zjawisk występujących w działalności jednostki gospodarczej, która wpływa na obraz finansowy jednostki gospodarczej, są to wszystkie zmiany /
* Wycena wszystkich faktów miarami pieniężnymi w walucie danego kraju
* Język, w którym prowadzi się księgi rachunkowe /polski w Polsce /
* Agregacja wszystkich faktur i zdarzeń potrzebnych do zarządzania jednostką gospodarczą.
RACHUNEK KOSZTÓW
Jest to opłacalność prowadzenia działalności, jest to liczenie kosztów, które mają wpływ na prowadzenie i wynik finansowy firmy.
SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA I JEJ ANALIZA
Na podstawie wyników kształtuje się obraz
SPRAWOZDAWCZOŚĆ OBLIGATORYJNA
Narzucona przepisami prawa, ustawa o rachunkowości 29.IX.1994, zmiany w 1.I.2002.
Składa się z:
Bilans
Informacja dodatkowa
Rachunek zysków i strat
Rachunek przepływów środków pieniężnych
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
Raport lub sprawozdanie zarządu
1,2,3 dla każdego podmiotu gospodarczego, obowiązkowe
te 3 ostatnie/4,5,6/ opisują duże przedsiębiorstwa np. banki, inwestorzy itd./ dla dużych podmiotów, dodatkowo/
SPRAWOZDAWCZOŚĆ FAKULTATYWNA
Wynika ściśle z przedsiębiorstwa, wynika z zapotrzebowania użytkownika, nie zawsze te informacje muszą być wycenione.
PRZEDMIOTEM RACHUNKOWOŚCI jest pomiar sytuacji majątkowej podmiotu rachunkowości, zajmuje się zjawiskami gospodarczymi podmiotu i wpływem.
Rachunkowość występuje w jednostce, generalnie zajmuje się zjawiskami gospodarczymi, i wpływem tych zjawisk na obraz sytuacji majątkowej i finansowej podmiotu.
PODMIOTEM RACHUNKOWOŚCI są jednostki prowadzące działalność gospodarczą, które muszą prowadzić księgi rachunkowe z obligatoryjnego obowiązku lub też z wyboru. Podmioty to: spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, jednostki budżetowe, jednostki nie posiadające osobowości prawnej, banki.
CECHY RACHUNKOWOŚCI.
ELASTYCZNOŚĆ SYSTEMU / rachunkowość jest systemem elastycznym / możliwym do zastosowania w każdej jednostce niezależnie od profilu prowadzonej działalności, czy formy prawnej podmiotu.
ZASTOSOWANIE WSPÓLNEGO MIERNIKA do wyrażania danych liczbowych o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa.
RACHUNKOWOŚĆ JEST SYSTEMEM ZUPEŁNYM, ujmuje wszystkie fakty, wszystkie zdarzenia / występuje w działalności jednostki / wszystkie zjawiska bez omijania lub dodawania czegokolwiek, co nie miało miejsca w rzeczywistości.
RACHUNKOWOŚĆ JEST RZETELNA polega na tym, że informacje są zgodne z prawdą, że informacje muszą być sprawdzane, np. spis z natury / inwentaryzacja /.
RACHUNKOWOŚĆ MUSI DZIAŁAĆ SPRAWNIE I BIEŻĄCO informacje dostarczane przez system rachunkowości powinny być dostarczane bez zwłoki jak najszybciej, bo wtedy są użyteczne z punktu widzenia zarządzania, na bieżąco.
METODY RACHUNKOWOŚCI.
METODA BILANSOWA polega na jednoczesnej, podwójnej, przeciwstawnej, równoważącej się interpretacji każdego problemu / zjawiska / w rachunkowości. Na każdy problem zjawiska w rachunkowości należy spojrzeć przez pryzmat tej metody tzn. jednocześnie w tym samym momencie każde zjawisko interpretowane jest z dwóch różnych punktów widzenia.
METODA PODMIOTOWA zakłada interpretację wszystkich zjawisk z punktu widzenia pojedynczego podmiotu.
METODA MOMENTÓW I OKRESÓW SPRAWOZDAWCZYCH rachunkowość podmiotu gospodarczego rozpoczyna się w momencie powołania tego podmiotu do życia i tą rachunkowość prowadzimy przez cały czas funkcjonowania jednostki gospodarczej.
W rachunkowości mamy 2 podstawowe okresy:
Okres sprawozdawczy - to okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe / maksymalny okres sprawozdawczy jest równy 1 rokowi obrotowemu, może to być dzień, miesiąc, kwartał, rok itd., w zależności od potrzeb jednostki podmiotu /.
Okres obrotowy - to kolejno po sobie następujące 12 miesięcy / jest równy rokowi kalendarzowemu, ale to nie znaczy, że to wynika z definicji /
METODA GRUPOWANIA polega na selekcji lub klasyfikacji zjawisk będących przedmiotem w rachunkowości, zgodnie z kryterium pozwalającym na wyróżnienie cech wspólnych tychże zjawisk
METODA WYCENY następuje ujęcie wszystkich zjawisk w księgach rachunkowych w wyróżnieniu wartościowym, pieniężnym.
Interpretacja zjawisk gospodarczych z punktu widzenia metod rachunkowości.
AKTYWA
TRWAŁE- aktywa trwałe dzielimy na 4 grupy:
* Wartości niematerialne i prawne są to nabyte prawa majątkowe jednostki nadające się do gospodarczego wykorzystania o okresie dłuższym niż rok ( mogą być oddane innym jednostką do użytkowania) nie maja one rzeczowego charakteru są to np. oprogramowanie komputerowe licencje, prawo posługiwania się znakiem towarowym lub firm
* Rzeczowe aktywa trwałe- zaliczamy do nich:
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe, o okresie użytkowania dłuższym niż rok, kompletne i zdatne do użytku w momencie przyjęcia do eksplantacji przeznaczone na własne użytkowanie mogą też być oddane innym jednostkom do użytkowania np.: komputery, kopiarki maszyny. Do środków trwałych zaliczamy, grunty, budynki, budowle, prawo wieczystego użytkowania gruntu, spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu mieszkalnego czy wieczystego, nieruchomości i ruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy i inne środki trwałe
Środki trwałe w budowie - są to urządzenia nie kompletne nie zdatne do użytku (monitor) środki te zaliczamy do aktywów w momencie przebudowy, ulepszenia, montażu już istniejącego środka trwałego
* Należności długoterminowe - należność powstają w momencie sprzedaży i nie otrzymaniu od razu środków pieniężnych, czyli należności to środki pieniężne jest to pieniądz, którym od razu nie mogę dysponować (płatność 14 dni) umowa o charakterze długoterminowym np. Leasing
* Inwestycje długoterminowe - to aktywa, które zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu tych aktywów (wartości) lub też w celu uzyskania innych pożytków np. papiery wartościowe. Do inwestycji długoterminowych zalicza się grunty takie, które później sprzedamy.
OBROTOWE AKTYWA
Dzielimy na 3 grupy:
Zapasy - zaliczamy do nich rzeczowe aktywa obrotowe w szczególności są to
Materiały - to rzeczowe aktywa, które służą do zużycia w prowadzenie działalności jednostki gospodarczej
Wyroby gotowe- są to rzeczowe aktywa, które zostały wytworzone w celu ich sprzedaży
Produkcja nie zakończona -to niewykończone wyroby gotowe
Towary - to składniki, które zostały nabyte w celu jego sprzedaży maja one rzeczowy charakter
Należności krótkoterminowe- to takie składniki majątku, które będziemy posiadać krócej niż jeden rok są to:
Należności od kontrahentów z tytułu dostaw robót usług
Należności publiczno prawne - od skarbu państwa np. podatku VAT należności ZUS
Należności od pracowników - są to zaliczki np. na delegacje
Inwestycje krótkoterminowe dzielimy na:
Papiery wartościowe
Środki pieniężne w kasie
Środki pieniężne w banku
PŁYNNOŚĆ AKTYWÓW- jest to zdolność zamiany aktywów na pieniądz
AKTYWA OPERACYJNE - są wykorzystywane w prowadzeniu działalności gospodarczej ( zapasy, środki trwałe, wartości niematerialne
AKTYWA INWESTYCYJNE to takie, które nabyliśmy w celu pożytku
PASYWA
Pasywa dzielimy na:
KAPITAŁ WŁASNY, który dzielimy na:
*Kapitał powierzony- są to kapitały powierzone, które jednostka otrzymała w momencie powołania jej do życia
*Kapitał samofinansowania - jest to kapitał, który jednostka wygospodarowała prowadząc działalność są to wynik zysk w spółce akcyjnej jest to emisja papierów wartościowych na giełdzie
KAPITAŁ OBCY, który dzielimy na:
* Zobowiązania długoterminowe to zobowiązania wobec banku o charakterze długoterminowym
* Zobowiązania krótkoterminowe:
* Obligacje z tytułu kredytów i pożyczek
*Zobowiązania kontrahentów z tytułu usług i dostaw
*Zobowiązania publiczno prawne - ZUS urząd skarbowy
*Zobowiązania wobec pracowników-wynagrodzenia
Pasywa charakteryzuje kryterium wymagalności, czyli termin zapłaty.
Aktywa i pasywa odnoszą się do sprawozdania finansowego jest to bilans podmiotu gospodarczego
BILANS- jest to zestawienie aktywów i pasywów sporządzany w określonej formie i na określony moment
Forma to prezentacja jest ona w ujęciu tabelarycznym
FORMA PORZĄDKOWA - określa najpierw aktywa a później pasywa
Cechy formalne zestawienia
* Jest to dokument księgowy
* Musi być użyte słowo bilans
* Określenie momentu bilansowego - to dzień, na który chce pokazać obraz majątku podmiotu gospodarczego, bilans musi być sporządzony w ciągu 90 dni
* Określenie podmiotu gospodarczego - pieczątka firmy
* Odpowiednio uszeregowane aktywa i pasywa
* Sumy aktywów i pasywów
* Data sporządzenia bilansu
* Podpis głównego księgowego dyrektora akceptacja osoby odpowiedzialnej
Zdarzenia gospodarcze - to zdarzenia, które maja miejsce w podmiocie gospodarczym dzielmy na:
Zdarzenia nie istotne dla rachunkowości to takie, których w księgach rachunkowych nie ujmujemy
Zdarzenia istotne dla rachunkowości - to takie fakty zdarzenia, które wywołują zmiany majątku podmiotu i obligatoryjnie podlegają zapisowi w księgach rachunkowych, czyli muszą być zapisane
KRYTERIUM PODZIAŁU - jest to okres użytkowania tego aktywu, jeżeli aktyw jest używany dłużej niż rok to zaliczamy go aktywów trwałych, jeżeli krócej to zaliczamy go do aktywów obrotowych
OPERACJE GOSPODARCZE to takie fakty czy zdarzenia, które wywołują zmiany w majątku i obligatoryjnie podlegają zapisowi w księgach rachunkowych.
Każda operacja gospodarcza powinna być zaksięgowana pod datą okresu /miesiąca/, w którym wystąpiła.
ZASADA MEMORIAŁOWA - wszystkie operacje podporządkowane są tej zasadzie.
Zasada ta nakazuje rejestrację wszystkich operacji gospodarczych występujących w działalności podmiotu niezależnie od ruchu środków pieniężnych. Np. nabycie za gotówkę, przyjęcie do magazynu, mamy towary i mniej środków, którymi dysponujemy.
Przeciwieństwem zasady memoriałowej jest zasada kasowa.
Zasada memoriałowa charakteryzuje najpełniej wszystkie operacje niezależnie od ruchu środków pieniężnych.
OPERACJE GOSPODARCZE.
Dzielimy na:
Ekwiwalentne
Kapitałowe
Wynikowe
OPERACJE EKWIWALENTNE /BEZWYNIKOWE/.
Operacje te dzielimy na:
Strukturalne - zmieniają strukturę majątku, ale nie zmieniają sumy bilansowej
Niekapitałowe - powodują wzrost lub spadek sumy bilansowej nie mają wpływu na wynik z prowadzonej operacji gospodarczej
AD.2/ Operacje kapitałowe - operacje, które zmieniają wysokość kapitału własnego na skutek decyzji właściciela podmiotu gospodarczego /powiększenie lub zmniejszenie kapitału własnego/.
AD.3/ Operacje wynikowe - mają wpływ na osiągnięte wyniki z prowadzonej działalności /na wynik finansowy/.
Kategoriami wpływającymi na wynik finansowy są:
Koszty
Przychody
Straty nadzwyczajne
Zyski nadzwyczajne.
Koszty i straty nadzwyczajne - uprawdopodobnione zmniejszenia korzyści ekonomicznych w danym okresie sprawozdawczym o wiarygodnie określonej wartości, skutkujące zmniejszeniem wartości aktywów lub zwiększeniem zobowiązań i rezerw, i zmniejszające wysokość zaangażowanego kapitału własnego w inny sposób niż wycofanie wkładów przez właściciela.
Koszty wiążą się z realizacją przyjętych w jednostce gospodarczej zadań /kupno materiałów żeby zużyć je w swojej działalności/.
Straty będą wynikiem zjawisk nieprzewidywalnych w działalności jednostki gospodarczej /zjawiska nadzwyczajne: powódź, pożar/
Przychody i zyski - definiowane są odwrotnie od kosztów i strat. Uprawdopodobnione zwiększenia korzyści ekonomicznych w danym okresie sprawozdawczym o wiarygodnie określonej wartości skutkujące zwiększeniem wartości aktywów lub zmniejszeniem zobowiązań i rezerw i zwiększające wartość zaangażowanego kapitału własnego w inny sposób niż włożenie wkładów przez właściciela.
Przychody łączą się ze sprzedażą. Wyceniane są na podstawie ceny sprzedaży netto /cena ukształtowana przez podmiot dokonujący sprzedaży/.
CENA BRUTTO = CENA NETTO + VAT
CECHY OPERACJI GOSPODARCZYCH:
* Cechy wspólne
* Dotyczą zawsze dwóch składników majątku /zmiany w tych składnikach/
* Pieniężne zmiany tych składników są równe, co do wartości bezwzględnej/ jednakowe dla tych dwóch składników i wynikają z treści operacji gospodarczych/
* Każda zmiana w bilansie spowodowana jest zarejestrowaniem operacji gospodarczych, nie może naruszyć zasady równowagi bilansowej.
Cechy te charakteryzują zasadę podwójnego opisu zdarzenia gospodarczego.
WYNIK JEDNOSTKI GOSPODARCZEJ.
Wynik finansowy w naszej charakterystyce jest możliwy do policzenia, do porównania ze sobą wysokości zaangażowanego kapitału własnego.
Jeśli porównamy ze sobą stan kapitału własnego otrzymanego na koniec rozważanego okresu /Sk kapitału własnego/ ze stanem początkowym /Sp kapitału własnego / tego kapitału w efekcie otrzymana różnica będzie wynikiem prowadzonej działalności.
SK kapitał własny
- SP kapitał własny
= Wynik z działalności podmiotu
- Zmiany kapitałowe
= zysk brutto
- transfer
= zysk netto
Wynik może być albo zyskiem albo stratą w prowadzonej działalności.
SK > SP ZYSK
SK < SP STRATA
Kapitał własny składa się z dwóch elementów: kapitału podstawowego / kapitał zaangażowany przez właściciela podmiotu/ i kapitału samofinansowania.
Kapitał podstawowy jest wielkością nienaruszalną w jednostce gospodarczej, charakteryzujemy ją zawsze w wartości nominalnej kapitału zaangażowanego przez właściciela podmiotu gospodarczego.
Natomiast kategorią korygującą ten poziom kapitału jest wielkość / 2 / - kapitał samofinansowania.
Mówimy o wyniku finansowym jednostki gospodarczej.
Przychody + zyski nadzwyczajne
Koszty + straty nadzwyczajne
Wynik finansowy brutto
- obowiązkowe obciążenia
wyniku finansowego
/transfery finansowe/ np.
Podatek dochodowy
Wynik finansowy netto
/ pozostaje do dyspozycji
podmiotu gospodarczego/
Podatek dochodowy jest zmniejszeniem rzeczywiście gospodarowanego wyniku. Podatek dochodowy nie jest kosztem.
Mamy 2 rodzaje podatków dochodowych:
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatek dochodowy od osób prawnych
Jeśli scharakteryzujemy transfery wynikowe i odejmiemy ten podatek od wyniku brutto otrzymamy kategorię, która pozostaje do dyspozycji jednostki gospodarczej ta kategoria nazywa się wynik netto.
Zysk netto pozostaje do dyspozycji podmiotu gospodarczego i to, co z tym wynikiem netto zrobi decyduje sama jednostka gospodarcza.
Zysk został przeznaczony na poczet powiększenia kapitału własnego /Kapitał zapasowy jednostki gospodarczej/
Kapitał zapasowy jednostki gospodarczej - to nie jest rzecz obligatoryjna w jednostkach gospodarczych, najczęściej wysokość jest uzależniona od przepisów prawa i od tego, z jakim podmiotem gospodarczym mamy do czynienia, obowiązkowo tworzą go spółki akcyjne one mają już w kodeksie spółek handlowych dokonany zapis o obowiązku posiadania takiego kapitału.
2 ŹRÓDŁA POKRYCIA STRATY:
* Wcześniej zgromadzony kapitał zakładowy jednostki gospodarczej
* Dotacje i subwencje z otoczenia podmiotu gospodarczego
ŹRÓDŁA ROZDYSPONOWANIA ZYSKU NETTO:
Wypłata jako premie dla pracowników
Wypłata w ramach otoczenia jednostki gospodarczej: subwencje, dotacje
Wypłata alokacyjna - wypłata dywidendy można przeznaczyć ja na kapitał zapasowy, czyli zablokowanie tych pieniędzy w celu wykorzystania ich w następnych latach w momencie straty
KATEGORIA KONTA KSIĘGOWEGO
KONTO KSIĘGOWE - słowo konto księgowe pochodzi od sława wł. Liczyć, rachować.
KONTO KSIĘGOWE - to dowolna technicznie procedura obliczeniowa umożliwiająca:
* Odrębną agregacje zwiększeń i zmniejszeń w stanie jednorodnego składnika majątku
* Ustalenie w dowolnym momencie stanu końcowego tego składnika
SK + ZWIĘKSZENIA - ZMNIEJSZENIA = STAN NA KONIEC OKRESU /SK/
CECHY KONTA:
* Konto musi mieć swoją nazwę tj. kategorię ekonomiczną, w której zmiany chcemy ewidencjonować, księgować
* Każde konto ma obrót, jest to suma wszystkich zwiększeń i suma wszystkich zmniejszeń
* Stan kontowy - to stan /saldo/ końcowy konta
* Podział na okresy z uwzględnieniem zasady ciągłości
KONTO TEOWE inaczej księgowe - jest w kształcie litery T. Konto musi mieć nazwę, określony symbol /jest on cyfrowy/ oraz strony konta / DT CT /
Wszystkie aktywa mają stany debetowe zmniejszenia są po stronie Ct zwiększenia po stronie Dt, obrót okresowy jest debetowy saldo końcowe jest Dt
Wszystkie pasywa mają stany kredytowe zmniejszenia są po stronie Dt zwiększenia postronnie Ct obrót okresowy jest kredytowy saldo końcowe Ct
Obrót debetowy albo credytowy zależy od stanu.
Obrót końcowy Dt = obrót końcowy Ct
- 2 -