Jaką funkcję ma stwierdzenie „Wiem” w grach językowych?
W pracy Ludwiga Wittgensteina, która jest zapisana w formie punktów, wiele się mówi o znaczeniu stwierdzenia „wiem”. Wydawało by się, że nie ma w tym nic trudnego, ani przysparzającego kłopotu w używaniu tego słowa. Nic bardziej mylnego. Autor szczegółowo tłumaczy dlaczego zdania zawierające „wiem...” nie mają sensu logicznego lub sens ten jest niejasny. Przejdźmy w tym momencie do szczegółowego omówienia kwestii.
Motywem przewodnim tekstu jest przykład z ręką. A bardziej szczegółowo opisując to przykładem jest zdanie, które brzmi następująco: Wiem, że jest tu ręka. Co takie zdania - stwierdzające, że coś się wie - oznaczają? Tyle tylko, że podmiot tego zdania mniema, uważa, wierzy, ma przekonanie że wie, iż jest tu ręka. Autor zwraca uwagę na zamianę znaczeń słowa „wiem” na „jestem pewien”. Zdania zawierające to określenie wyrażają tylko pewność autora tych zdań co do swoich przekonań. Nic nam nie mówią o świecie rzeczywistym. Wittgenstein uważa, że różnica między tymi pojęciami jest tak znikoma, iż zatraca jakąkolwiek wartość. Wyjątkiem była by sytuacja, gdy „wiem” rozumielibyśmy jako „nie mogę się mylić”. Jednak takie stwierdzenie pociąga wizje kogoś nieomylnego. A taki fakt trzeba by obiektywnie ocenić.
By pokazać jak bardzo zbliżone są do siebie te pojęcia przedstawia przykład świadka w sądzie. Ten zamiast mówić, że coś wie - równie dobrze mógłby zeznawać w sprawie używając stwierdzenia „jestem pewny, że…”.
Innymi słowy nawet człowiek wiarygodny, gdy mówi, że coś wie to tak naprawdę nie stwierdza żadnego faktu odnoszącego się do rzeczywistości. Dodatkowo twierdzenia takie pozbawione jest w sobie błędu. Niezależnie od faktów osoba mówiąca, że coś wie (jest czegoś pewna) ma racje. W swojej pewności. Wszystko to jest grą językową.
Jakie konsekwencje ciąganie za sobą taki tok rozumowania? Chociażby taki, że nie możemy stwierdzić istnienia przedmiotów fizycznych. Zdanie „istnieją przedmioty fizyczne” jest tylko zdaniem logicznym, a nie empirycznym podobnie jak „Wydaje się, że istnieją przedmioty fizyczne”. Pewność w istnienie przedmiotów fizycznych nie będzie niczym innym od pewności istnienia barw kolorów.
Borkowski Przemysław
Filozofia II rok