wit Rafa
Wojtczak Pawe
Gr. - M3
LABORATORIUM METROLOGII
SPRAWOZDANIE Z W. Nr 1
Temat: Pomiary waków i otworów.
wiczenie nasze polegao na kilkukrotnym pomiarze rednicy danego waka oraz kilkukrotnym pomiarze wewntrznej rednicy tulei pasowanej na waku. Pomiar rednicy waka dokonywalimy suwmiark oraz rednicówk mikrometryczn. Natomiast pomiary wewntrznej rednicy tulei za pomoc mikrometru i rednicówk.
Przebieg wiczenia i wyniki pomiarów:
W pomiarach przyrzdami suwmiarkowymi warunki temperaturowe nie maj istotnego wpywu . Zaleca si take , aby mierzony przedmiot umieszcza moliwie blisko prowadnicy .
Bdy graniczne u suwmiarek o zakresie pomiarowym od 0 do 150 wynosz :
-
0,03 mm dla suwmiarek z cyfrowym urzdzeniem wskazujcym .
-
0,1 mm dla suwmiarek z noniuszem .
Pomiary wstpne :
Pomiar waka suwmiark
1 |
36,08 |
|
|
7 |
36,14 |
|
|
|
2 |
36,14 |
|
|
8 |
36,12 |
|
|
|
3 |
36,14 |
|
|
9 |
36,14 |
|
|
|
4 |
36,10 |
|
|
10 |
36,10 |
|
|
|
5 |
36,12 |
|
|
11 |
36,12 |
|
|
|
6 |
36,10 |
|
|
12 |
36,14 |
|
|
|
Bd suwmiarki wynosi
0,02 mm .
D-wymiar nominalny 36 mm .
A-warto min 36,08
B-warto max 36,14
Warto rednia 36,12
Obliczam tolerancj waka T=B-A
B=36,14
A=36,08
D=36 T=36,14-36,08=0,06 mm=60
m
Obliczam odchyki :
a) górna es=B-D
es=36,14-36=0,14 mm
b) doln ei=A-D
ei=36,08-36=0,08 mm
Na podstawie tabel wyznaczam 9 klas dokadnoci waka dla tolerancji 60
m .
1 |
36,072 |
|
7 |
36,080 |
|
|
2 |
36,076 |
|
8 |
36,076 |
|
|
3 |
36,076 |
|
9 |
36,080 |
|
|
4 |
36,060 |
|
10 |
36,084 |
|
|
5 |
36,076 |
|
11 |
36,076 |
|
|
6 |
36,072 |
|
12 |
36,068 |
|
|
D-wymiar nominalny 36 mm
A-wymiar min 36,060 mm
B-wymiar max 36,084 mm
Obliczam tolerancj T=B-A
T=36,084-36,060=0,024 mm=24
m.
B=36,084 mm
A=36,060 mm
D=36 mm
Obliczam odchyki :
es=B-D=36,084-36=0,084 mm
ei=A-D=36,060-36=0,060 mm
Na podstawie tabel wyznaczam 7 klas dokadnoci dla tolerancji 24
m ..
Na podstawie tabel wyznaczam tolerancj f36u7 .
f36u7-f36
Pomiary rednicy wewntrznej tulei przeprowadzalimy mikrometrem . Wzór na bdy graniczne pomiaru dla zakresu pomiarowego 0-1000 mm ma posta :
u=
gdzie :
L-mierzona dugo w mm .
Dla naszego przypadku u=4,9
m .
Natomiast pomiar rednicówk mikrometryczn wymaga umiejtnego ustawienia przyrzdu prostopadle do osi otworu . Dla wymiaru f36 bd graniczny wynosi
0,01 mm .
Pomiary tulei mikrometrem
0,01 mm .
1 |
36,10 |
|
|
7 |
36,13 |
|
|
|
2 |
36,05 |
|
|
8 |
36,12 |
|
|
|
3 |
36,15 |
|
|
9 |
36,14 |
|
|
|
4 |
36,18 |
|
|
10 |
36,13 |
|
|
|
5 |
36,12 |
|
|
11 |
36,14 |
|
|
|
6 |
36,08 |
|
|
12 |
36,12 |
|
|
|
D-warto nominalna 36 mm
A-warto min 36,05 mm
B-warto max 36,18 mm
Obliczam tolerancj T=B-A
T=0,13 mm=130
m
Obliczam odchyki :
ES=B-D
ES=36,18-36=0,18 mm
EI=A-D
EI=36,05-36=0,05 mm
Na podstawie tabel okrelam 11 klas dokadnoci dla tolerancji 130
m .
Na podstawie tabel okrelam tolerancj f36E11 .
f36E11-f36
Pomiary tulei rednicówk mikrometryczn o dokadnoci
0,01 mm .
1 |
35,92 |
|
|
7 |
35,94 |
|
|
|
2 |
35,93 |
|
|
8 |
35,92 |
|
|
|
3 |
35,93 |
|
|
9 |
35,96 |
|
|
|
4 |
35,94 |
|
|
10 |
35,94 |
|
|
|
5 |
35,93 |
|
|
11 |
35,93 |
|
|
|
6 |
35,92 |
|
|
12 |
35,95 |
|
|
|
D-warto nominalna 36 mm
A-warto min 35,92 mm
B-warto max 35,96 mm
Obliczam tolerancj T=B-A
T=0,04 mm = 40
m
Obliczam odchyki
górn ES=B-D
ES=35,96-36=-0,04 mm
doln EI=A-D
EI=35,92-36=-0,08 mm
Na podstawie tabel dobieram 8 klas dokadnoci dla tolerancji 40
m .
Na podstawie tabel wyznaczam tolerancj f36U8
f36U8-f36
Rodzaj pasowania waek-otwór obliczam dla pomiarów waka czujnikiem i dla pomiaru otworu rednicówk mikrometryczn .
Dla waka:
Bw=36,035mm
Aw=36,060 mm
Dla otworu
Bo=35.940 mm
Ao=35.901 mm
Luz min
Lmin=Ao-Bw
Lmin=35.901-36.035=-0.134 mm
Luz max
Lmax=Bo-Aw
Lmax=35.940-36,060=-0.120 mm
Luz redni
Lr=
Lr=-0.127 mm
Tolerancja pasowania
Tp=Lmax-Lmin=To-Tw
Tp=0,014 mm
W naszym przypadku :
0 > Lmax >Lmin
czyli pasowanie wtaczane f36U8/u7 .
Na podstawie otrzymanego pasowania wtaczanego ustalam pasowanie wedug staego otworu :
f36U8/u7
f36U8-f36
Bo=35.940 mm
Ao=35.901 mm
T =0.039 mm
Dla otworu f36 , dla tolerancji 39
m. dobieram pole tolerancji H8 (T=0.039 mm)
f36u7-f36
Bw=36,035 mm
Aw=36,060 mm
T = 0.025 mm
Dla waka f36 , dobieram pole tolerancji zb8 (T=0.025) .
f36 H8/zb8
Wnioski!
W wiczeniu przeprowadzilimy pomiary pasowanego waka i otworu kilkoma metodami:
-waek suwmiark (
0,02 ),
czujnikiem pomiarowym (
0,002 )
-otwór mikrometrem (
0,01 )
rednicówk (
0,01 )
Kady z pomiarów by dokonywany z pewn dokadnoci wynikajc z tolerancji skali na przyrzdzie pomiarowym .
rednie wymiary waka wynosz :
-dla suwmiarki 36,12
0,02 mm
-dla czujnika 36,076
0,002 mm
rednie wymiary otworu wynosz:
-dla mikrometru 36,12
0,01 mm
-dla rednicówki 35,94
0,01 mm
W przypadku waka dokadniejszym okazuje si wymiar czujnikiem pomiarowym i dla tego pomiaru uzyskaem warto 7 klasy dokadnoci z polem tolerancji u7 .
W przypadku otworu obydwie metody posiaday jednakow dokadno lecz otrzymaem inne klasy dokadnoci otworu i tolerancji . Dlatego te dla otworu przyjmuj 11 klas dokadnoci i pole tolerancji E10 . Waek natomiast bdzie w 7 klasie dokadnoci a jego pole tolerancji u7 .
Otrzymane pasowanie f36 U8/u7 jest pasowaniem wtaczanym gdy m. 0 > Lmax >Lmin .
Rónice w wymiarach otworu mog by spowodowane zuyciem przyrzdów pomiarowych .
Najblisze pasowanie uprzywilejowane wedug staego otworu to f36 H8/u8 .