Bogowie Greccy


function saveas()
{
document.execCommand('SaveAs');
}








Drukuj prace |
Zapisz prace |
Spowrotem
Bogowie GreccyZeus
(mitologia grecka), naczelne bóstwo greckiego panteonu, wywodzące się od
indoeuropejskiego bóstwa o imieniu Diausz Pitar ("ojciec Zeus"). Bóg
wszelkich zjawisk atmosferycznych (piorun, deszcz, burza itp). Pierwotnie
patron i opiekun rodziny, stojący na straży ogniska domowego i domu (Zeus
Herkejos, Zeus Ktesios). Gwarant praw gości i szukających azylu (Zeus
Ksenios). Czczony przy ołtarzu domowym. Jako opiekun rodziny Zeus stał się
patronem królów, a z czasem państwa. Gwarantował (u Hezjoda) wolność
polityczną i sprawiedliwość (poręczenie wszelakich umów tak między ludźmi,
jak i narodami). Syn Kronosa i Rei, brat Posejdona, Hadesa, Hestii,
Demeter i Hery, mąż Hery. Urodzony na Krecie (w innej wersji mitu - w
Arkadii). Wychowany w tajemnicy przed ojcem, który połykał swoje
potomstwo, na górze Ida (lub Dikte) pod opieką kozy Amaltei i kuretów. Gdy
dorósł, pokonał ojca i tytanów, a następnie nasłanych przez Gaję gigantów
i Tyfona. Podzielił się z braćmi władzą nad światem (sam zachowując
zwierzchnictwo nad nimi). Siedzibą Zeusa była góra Olimp (bogowie
olimpijscy). Wstępował w rozliczne związki z boginiami, nimfami,
ziemiankami i posiadał liczne potomstwo (m.in.: Atena, Apollo, Artemida,
Hory, Mojry, Charyty, Muzy, Ares, Hebe, Dionizos, Herakles, Persefona,
Afrodyta i Hefajstos). Każde miasto greckie chlubiło się herosem,
wywodzącym się od Zeusa (Herakles, Kastor i Polluks, Perseusz, Eak,
Tantal, Amfion i Zetos, Minos, Radamantys, Sarpedon i inni). Wizerunek
Zeusa ukształtowano na wzór potężnego króla i wodza z czasów mykeńskich
(XV-XII w. p.n.e.), a obraz ten przekazał potomnym i utrwalił w
świadomości swymi poematami Homer. W czasach hellenistycznych wszystkie
główne niegreckie bóstwa identyfikowano z Zeusem. Stoicy identyfikowali
Zeusa z ognistym pierwiastkiem wszechświata (pneumą), a przez to
utożsamiany był z Logosem. W czasach hellenizmu jako Zeus Hellenios
jednoczył wszelkie plemiona greckie. Hera, w mitologii greckiej,
bóstwo przedhelleńskie, jej imię oznacza "pani". Jako bóstwo olimpijskie -
córka Kronosa i Rei, siostra i małżonka Zeusa (ich święte gody czczono
uroczyście na wiosnę) razem z mężem sprawowała władzę nad ludźmi i niebem.
Czczona jako opiekunka małżeństwa i patronka położnic. Ze związku z
Zeusem pochodzą dzieci: Ares, Hefajstos, Ejlejtyja i Hebe. Gaja, w
mitologii greckiej, Matka-Ziemia, która wyłoniła się z Chaosu, uosobienie
płodności i macierzyństwa. Z Gaji wyłonili się bogowie: Uranos (Niebo) i
Pontos (Morze). Wraz z Pontosem Gaja spłodziła bóstwa morskie, z Uranosem
- plemię tytanów, cyklopów i gigantów. Pomogła swojemu synowi
Kronosowi zawładnąć światem, a Rei, swojej córce i małżonce Kronosa
doradziła, jak uratować Zeusa przed ojcem, który pożerał swoje dzieci.
Kult Gaji - żywicielki całej natury był szeroko praktykowany w Grecji. W
ofierze Gaji składano czarną owcę. Ośrodki kultu: Dodona, Ateny, Sparta.
Uranos (mitologia grecka), personifikacja nieba. Syn i małżonek Gai.
Ojciec bardzo licznego potomstwa (tytani, cyklopi i sturęcy), które
strącił do Tartaru. Na prośbę Gai okaleczony i pozbawiony władzy przez
syna, Kronosa. Z krwi Uranosa, spadłej na powierzchni morza, miała, wg
jednej z wersji, powstać Afrodyta, zwana stąd Uranią. Afrodyta, w
mitologii greckiej bogini miłości i piękności, początkowo również
płodności. Bóstwo pochodzenia wschodniego. Według Homera córka Zeusa i
Dione. Według Hezjoda - "zrodzona z fal morskich", zroszonych krwią
okaleczonego Uranosa. Żona Hefajstosa. Ze związku z Aresem - matka
m.in. Erosa, z Hermesem - Hermafroditosa, z Anchizesem - Eneasza. Do jej
atrybutów należały m.in. mirt i gołąb. Główny ośrodek kultu: Cypr (stąd
zwana Kyprydą), wyspa Kytera, góra Eryks (na Sycylii), Korynt (na
Peloponezie). W mitologii rzymskiej utożsamiana z Wenus. Kadmos, w
mitologii greckiej, założyciel Teb, syn Agenora, króla Tyru, i Telefassy.
Brat Fojniksa, Kiliksa i Europy. Ożeniony z Harmonią. Po porwaniu Europy
przez Zeusa wysłany przez ojca na poszukiwanie siostry dotarł aż do Delf,
gdzie wyrocznia nakazała mu założyć Kadmeję (Teby). Kadmos wpłynął na
rozwój greckiej cywilizacji: 16-literowy alfabet fenicki. Dzieje Kadmosa
dostarczyły wielu wątków tematycznych literaturze, sztukom plastycznym i
muzyce. Semele (mitologia grecka), królewna tebańska, córka Kadmosa i
Harmonii. Za sprawą Zeusa została matką Dionizosa. Namówiona przez Herę
poprosiła boga, aby ukazał się jej w pełnym blasku swej mocy i zginęła od
żaru jego piorunów. Dionizos wyprowadził Semelę ze świata podziemnego i
zaprowadził na Olimp, gdzie pozostała jako nieśmiertelna bogini o imieniu
Thyone. Dionizos, w mitologii greckiej bóg wina i płodnych sił natury.
Zwany w mitologii rzymskiej Bachusem. Syn Zeusa i Semele. Ku jego czci
odbywane były burzliwe procesje, na których występowały maski obrazujące
bóstwa ziemi i płodności. Z procesji tych zrodziła się: komedia, tragedia
i dramat satyrowy. Dionizos nosił przydomek Dzagreus. Asklepios, w
mitologii greckiej bóg sztuki lekarskiej, syn Apollina, uczeń centaura
Chirona. Jego atrybuty to wąż (atrybut odradzających się sił) oplatający
laskę podróżną oraz czara z lekarstwem (symbol do dziś stosowany dla
oznaczania aptek). Główne ośrodki kultu Asklepiosa, którymi były światynie
spełniające rolę zakładów leczniczych to: Epidauros na Peloponezie, Knidos
i Pergamon w Azji Mniejszej oraz Wyspa Kos.W mitologii rzymskiej Eskulap.
Nike, w mitologii greckiej, bogini zwycięstwa. Symbol zwycięstwa
zesłanego przez Zeusa lub Atenę. Wyobrażano ją jako zrywającą się do lotu
lub spływającą na skrzydłach kobietę. Towarzyszyła Zeusowi lub Atenie.
Postać Nike zdobiła pomniki zwycięskich bitew. Była też boginią zwycięstwa
w sporcie. W Atenach jej imię było epitetem Ateny. W Rzymie utożsamiona z
Wiktorią. Ares, w mitologii greckiej bóg wojny. Syn Zeusa i Hery.
Brutalny, wrogi ludziom i bogom. Jego symbolem w Grecji był miecz, a w
Rzymie włócznia. Ze zwierząt poświęcono mu psa, sępa i wilka. Hestia,
w mitologii greckiej, bogini ogniska domowego, czczona pierwotnie jako
bóstwo bezpostaciowe. Od czasów Hezjoda uważano ją za pierworodną córkę
Kronosa i Rei, jedno z 12 głównych bóstw olimpijskich. Była pierwsza
wzywana na świadka przysiąg i jej pierwszej składano ofiary w
prytanejonie, budynku rady miasta, gdzie palił się święty ogień, jej
poświęcony. Wspólne dla całej Grecji ognisko Hestii płonęło w Delfach. W
Rzymie odpowiednikiem Hestii była Westa. Hefajstos, w mitologi
greckiej, bóg ognia i kowali. Syn Zeusa i Hery, utożsamiany z rzymskim
Wulkanem. Małżonek Afrodyty. Urodził się tak brzydki, że Zeus strącił go z
Olimpu na wyspę Lemnos. Upadek z takiej wysokości spowodował, że Hefajstos
kulał. Hefajstosa wychowywały Tetyda i Eurynome. Nauczył się sztuki
kowalskiej i złotnictwa, które to umiejętności przekazywał ludziom. Z
powodu swojego kunsztu został ponownie zaproszony na Olimp. W swojej kuźni
pracował wraz z Cyklopami i sporządzał pioruny dla Zeusa. Jego kult
rozwinął się w okręgach, gdzie były czynne wulkany (Lemnos, Sycylia -
Etna). Najważniejsze uroczystości poświęcone Hefajstosa to ateńskie
Chalkeje, święto kowali obchodzone w październiku, oraz Lampadoforie,
kiedy urządzano bieg z pochodniami. Hefajstosa przedstawiano w sztuce
jako brodatego mężczyznę w tunice rzemieślników z młotem lub obcęgami w
dłoniach. Eros, w mitologii greckiej, bóg miłości, identyfikowany z
rzymskim Amorem i Kupidynem (Kupido). Występuje dopiero u Hezjoda jako
jedno z najstarszych bóstw, które - wraz z Ziemią (Gają) - stanowiło siłę
ożywiającą pierwotne formy istnienia. Powstanie Gai i Erosu traktuje
Hezjod jako równoczesne i równorzędne z istnieniem Chaosu. Później
przedstawiano go jako syna Aresa i Afrodyty. Wyobrażano go jako pięknego,
młodego chłopca (niemal dziecko) o złotych skrzydłach, z łukiem i
strzałami. Ku czci Erosa obchodzono co 4 lata w Tespiach święta zwane
Erotia. Platon w Uczcie słowami Sokratesa określił Erosa jako
"powszechne dążenie do wiecznego posiadania dobra", Arystofanes jako
"dążenie do jedności i doskonałości", identyfikując go z popędem płciowym,
jako "nieświadome dążenie do nieśmiertelności". Uranos (mitologia
grecka), personifikacja nieba. Syn i małżonek Gai. Ojciec bardzo licznego
potomstwa (tytani, cyklopi i sturęcy), które strącił do Tartaru. Na prośbę
Gai okaleczony i pozbawiony władzy przez syna, Kronosa. Z krwi Uranosa,
spadłej na powierzchni morza, miała, wg jednej z wersji, powstać Afrodyta,
zwana stąd Uranią. Artemida, postać z mitologii greckiej,
córka Zeusa i Latony (Leto), siostra Apollina. Bogini łowów oraz
strażniczka przyrody i zwierząt. Czczono ją także jako boginię księżyca i
patronkę szczęśliwych porodów, młodzieży i żeglugi. Jej atrybutem był łuk
i strzały. Ośrodek kultu - Efezz najsławniejszą jej świątynią -
Artemizjonem. Najsłynniejsze jej wyobrażenia - posągi: Artemida z Gabii,
Artemida z Wersalu, Artemida Efeska. W mitologii rzymskiej - utożsamiana z
Dianą. Apollo, Apollon, w mitologii greckiej bóg światła
słonecznego, nagłej śmierci i wróżb, syn Zeusa i Latony (Leto), brat
bliźniak Artemidy. Opiekun poezji, muzyki i nauki. Jego atrybutami
były: łuk i lira. Poświęcono mu łabędzia i laur. Dla artystów stanowił
ideał męskiej urody. Najbardziej znanym starożytnym posągiem Apolla jest
Apollo z Tenei. W nowożytnej historii z mitu Apolla korzystał między
innymi W.A. Mozart. Atena, Pallas Atena, Pallada, w mitologii greckiej
bogini mądrości, sztuki, rękodzieła, nauki i wojny o słuszną sprawę. Córka
Zeusa, z którego głowy wyskoczyła w pełnej zbroi. Zwyciężając w walce z
Posejdonem o władzę nad Atenami (których była patronką), dała drzewo
oliwne Ateńczykom (jego gałązka jest symbolem pokoju). Uważano, że
wynalazła m.in.pług, wóz wojenny, tkactwo. Patronka sztuki i nauki. Jej
atrybutami są: sowa (stąd przydomek sowiooka), wrzeciono, kogut, tarcza,
dzida, hełm. Największym świętem poświęconym Atenie były Panatenaje.
Przez artystów była przedstawiana w pełnej zbroi, w chełmie, z tarczą
i dzidą. Autorami najsłynniejszych wyobrażeń Ateny są: Fidiasz, Rubens i
Rembrandt.