Fakultet wykład 7
Schorzenia skóry na tle zaburzeń hormonalnych cz II
Schorzenia skóry na tle zaburzeń hormonalnych cz II
Opracował dr Jarosław Popiel,
anomalie w funkcjonowaniu jąder u psów
anomalie w funkcjonowaniu jąder u psów
a)guz kom. Sertoliego
a)guz kom. Sertoliego
b)zespół  feminizacyjny samców
b)zespół  feminizacyjny samców
c)hyperandrogenizm
c)hyperandrogenizm
zespół dysfunkcji jajnikowej suk (ovary imbalans)
zespół dysfunkcji jajnikowej suk (ovary imbalans)
a) hiperestrogenizm (Typ I)
a) hiperestrogenizm (Typ I)
b) hipoestrogenizm (Typ II)
b) hipoestrogenizm (Typ II)
karłowatość przysadkowa
karłowatość przysadkowa
akromegalia
akromegalia
Alopecia X
Alopecia X
Anomalie w funkcjonowaniu jąder u psów
Anomalie w funkcjonowaniu jąder u psów
guz komórek Sertoliego
guz komórek Sertoliego
psy wnętry powyżej 5 roku życia
psy wnętry powyżej 5 roku życia
> 50% przypadków powstaje guz komórek Sertoliego - najczęstszy
> 50% przypadków powstaje guz komórek Sertoliego - najczęstszy
nowotwór jąder u psów
nowotwór jąder u psów
predyspozycje: bokser, owczarek szetlandzki, wyżeł weimarski
predyspozycje: bokser, owczarek szetlandzki, wyżeł weimarski
objawy:
objawy:
jedno- lub obustronne wnętrostwo,
jedno- lub obustronne wnętrostwo,
(czasem jądra są w mosznie lecz zauważalna jest ich dysproporcja )
(czasem jądra są w mosznie lecz zauważalna jest ich dysproporcja )
okolica moszny i krocza - przebarwiona i pozbawiona włosa , wyłysienia są
okolica moszny i krocza - przebarwiona i pozbawiona włosa , wyłysienia są
symetryczne (uda, pachwiny, boki tułowia, szyja)
symetryczne (uda, pachwiny, boki tułowia, szyja)
włos suchy, łamliwy, wypada,
włos suchy, łamliwy, wypada,
okolice bezwłose ulegają przebarwieniu, rogowaceniu i zliszajowaceniu,
okolice bezwłose ulegają przebarwieniu, rogowaceniu i zliszajowaceniu,
umiarkowany świąd
umiarkowany świąd
na linii napletka - czerwona pręga
na linii napletka - czerwona pręga
może pojawić się ginekomastia
może pojawić się ginekomastia
i zmiany  osobowości psychoseksualnej
i zmiany  osobowości psychoseksualnej
rzadko daje przerzuty - wtedy brak ustąpienia objawów po kastracji i
rzadko daje przerzuty - wtedy brak ustąpienia objawów po kastracji i
poziom estrogenów utrzymuje się (zmierzyć przed)
poziom estrogenów utrzymuje się (zmierzyć przed)
leczenie: kastracja
leczenie: kastracja
Fakultet wykład 7
BADANIA HORMONALNE
BADANIA HORMONALNE
Poziomy hormonów u psów (samców) zdrowych:
Poziomy hormonów u psów (samców) zdrowych:
Estradiol < 20 pg/ml (18,0 pg/ml)
Estradiol < 20 pg/ml (18,0 pg/ml)
Testosteron 1-7 ng/ml (1,95)
Testosteron 1-7 ng/ml (1,95)
Progesteron < 0,2 ng/ml
Progesteron < 0,2 ng/ml
POBIERANIE PRÓBEK DO BADAC

POBIERANIE PRÓBEK DO BADAC

- estradiol - krew żylna na EDTA, pobranie 1-krotne
- estradiol - krew żylna na EDTA, pobranie 1-krotne
- testosteron - krew żylna na EDTA, pobrania 3-krotne co 60 min. w
- testosteron - krew żylna na EDTA, pobrania 3-krotne co 60 min. w
godz. od 14:00 do 19:00
godz. od 14:00 do 19:00
- wirować w celu uzyskania osocza
- wirować w celu uzyskania osocza
- mrozić,
- mrozić,
- oznaczać met. RIA
- oznaczać met. RIA
- dla testosteronu najistotniejsza wartość najwyższa
- dla testosteronu najistotniejsza wartość najwyższa
- część plazmy pozostawić dla ewentualnego oznaczenia poziomu
- część plazmy pozostawić dla ewentualnego oznaczenia poziomu
progesteronu
progesteronu
Stosunek testosteronu do 17²-estradiolu
Stosunek testosteronu do 17²-estradiolu
STE = T (ng/ml) x 100 / E (pg/ml)
STE = T (ng/ml) x 100 / E (pg/ml)
PSY ZDROWE STE = 9,1-10,1
PSY ZDROWE STE = 9,1-10,1
SERTOLIOMA STE = 0,32
SERTOLIOMA STE = 0,32
Zespół  feminizacyjny samców
Zespół  feminizacyjny samców
rzadkie schorzenie, cechujÄ…ce siÄ™ zaburzeniami instynktu seksualnego,
rzadkie schorzenie, cechujÄ…ce siÄ™ zaburzeniami instynktu seksualnego,
ginekomastią oraz objawami skórnymi
ginekomastią oraz objawami skórnymi
etiopatogeneza nieznana, przypuszcza się że istnieje czynnik blokujący
etiopatogeneza nieznana, przypuszcza się że istnieje czynnik blokujący
androgeny we krwi
androgeny we krwi
chorują samce (nie kastraty) w średnim wieku lub stare
chorują samce (nie kastraty) w średnim wieku lub stare
przebarwienie, nadmierne rogowacenie i liszajowacenie skóry w okolicach
przebarwienie, nadmierne rogowacenie i liszajowacenie skóry w okolicach
krocza, zewn. narz. płciowych, wewn. powierzchni ud i bokach tułowia
krocza, zewn. narz. płciowych, wewn. powierzchni ud i bokach tułowia
uogólniony łojotok oleisty - nieprzyjemny zapach
uogólniony łojotok oleisty - nieprzyjemny zapach
często woszczynowe zapalenie uszu
często woszczynowe zapalenie uszu
rozrost gruczołu mlekowego (ginekomastia)
rozrost gruczołu mlekowego (ginekomastia)
jÄ…dra makroskopowo bez zmian (czasem zanik)
jÄ…dra makroskopowo bez zmian (czasem zanik)
w skrajnych przypadkach pies może stać się  atrakcyjny seksualnie dla
w skrajnych przypadkach pies może stać się  atrakcyjny seksualnie dla
innych osobników
innych osobników
rozpoznanie: typowe objawy (wykluczyć guz Komórek Sertoliego)
rozpoznanie: typowe objawy (wykluczyć guz Komórek Sertoliego)
Fakultet wykład 7
BADANIE HEMATOLOGICZNE
BADANIE HEMATOLOGICZNE
- należy wykonywać zawsze przy podejrzeniu guza jąder
- należy wykonywać zawsze przy podejrzeniu guza jąder
- estrogeny wywołują mielosupresję
- estrogeny wywołują mielosupresję
- typowa jest pancytopenia
- typowa jest pancytopenia
- po leczeniu zmiany cofają się lecz psy może rozwinąć się anemia
- po leczeniu zmiany cofają się lecz psy może rozwinąć się anemia
aplastyczna, posocznica, zatorowość
aplastyczna, posocznica, zatorowość
Postepowanie terapeutyczne:
Postepowanie terapeutyczne:
kastracja,
kastracja,
po zabiegu leczenie hormonalne - Testosteronum propionicum 2,2 mg/kg
po zabiegu leczenie hormonalne - Testosteronum propionicum 2,2 mg/kg
co 2 tygodnie,
co 2 tygodnie,
zmiany skórne - leczenie antyłojotokowe i czasem miejscowo lub ogólnie
zmiany skórne - leczenie antyłojotokowe i czasem miejscowo lub ogólnie
glikokortykoidy.
glikokortykoidy.
Hiperandrogenizm
Hiperandrogenizm
przyczyna:
przyczyna:
nowotwór jąder z kom. śródmiąższowych
nowotwór jąder z kom. śródmiąższowych
(guz z kom. Leydiga)
(guz z kom. Leydiga)
występuje u starszych samców
występuje u starszych samców
objawy:
objawy:
- przerost gruczołu ogonowego
- przerost gruczołu ogonowego
- przerost lub gruczolaki gruczołów okołoodbytowych
- przerost lub gruczolaki gruczołów okołoodbytowych
- przerost prostaty
- przerost prostaty
może być u samców bez zmian palpacyjnych w jądrach
może być u samców bez zmian palpacyjnych w jądrach
brak zmian w okrywie włosowej
brak zmian w okrywie włosowej
kastracja - ustąpienie objawów
kastracja - ustąpienie objawów
Zespół dysfunkcji jajnikowej suk OVARY IMBALANS
Zespół dysfunkcji jajnikowej suk OVARY IMBALANS
występuje zazwyczaj u starych suk z obrazem zaburzeń owłosienia,
występuje zazwyczaj u starych suk z obrazem zaburzeń owłosienia,
przebarwieniem, rogowaceniem i liszajowaceniem skóry
przebarwieniem, rogowaceniem i liszajowaceniem skóry
etiopatogeneza nie jest do końca wyjaśniona
etiopatogeneza nie jest do końca wyjaśniona
Hiperestrogenizm (dawniej Typ I)
Hiperestrogenizm (dawniej Typ I)
chorują suki w średnim i starszym wieku (często cysty na jajnikach)
chorują suki w średnim i starszym wieku (często cysty na jajnikach)
zmiany skórne po wewnętrznej i dolnej stronie brzucha, okolicy krocza i
zmiany skórne po wewnętrznej i dolnej stronie brzucha, okolicy krocza i
boków
boków
zmiany przewlekle postępują, może dołączyć się łojotok i woszczynowe
zmiany przewlekle postępują, może dołączyć się łojotok i woszczynowe
zap. ucha
zap. ucha
przerost i przebarwienie sromu i sutek
przerost i przebarwienie sromu i sutek
nieregularne cieczki lub brak
nieregularne cieczki lub brak
Fakultet wykład 7
Hipoestrogenizm (dawniej Typ II)
Hipoestrogenizm (dawniej Typ II)
dotyczy takich samych wiekowo suk jak poprzednio, ale u których w
dotyczy takich samych wiekowo suk jak poprzednio, ale u których w
młodości wykonano usunięcie jajników i macicy
młodości wykonano usunięcie jajników i macicy
okrywa włosowa przypomina włos szczenięcy
okrywa włosowa przypomina włos szczenięcy
w okolicy krocza, brzucha i przedpiersia pojawiają się postępujące
w okolicy krocza, brzucha i przedpiersia pojawiają się postępujące
wyłysienia
wyłysienia
skóra jest miękka i gładka, srom i sutki niedorozwinięte
skóra jest miękka i gładka, srom i sutki niedorozwinięte
rozpoznanie i leczenie
rozpoznanie i leczenie
Typ I rozpoznaje siÄ™ na podstawie obrazu klinicznego, potwierdzeniem jest
Typ I rozpoznaje siÄ™ na podstawie obrazu klinicznego, potwierdzeniem jest
ustąpienie zmian po usunięciu jajników i macicy
ustąpienie zmian po usunięciu jajników i macicy
Typ II poza wywiadem jest potwierdzany przez korzystne leczenie
Typ II poza wywiadem jest potwierdzany przez korzystne leczenie
estrogenami ( 0,1- 0,5 mg/szt/dzień p.o. 3 x co tydzień, estriol, INCURIN
estrogenami ( 0,1- 0,5 mg/szt/dzień p.o. 3 x co tydzień, estriol, INCURIN
®
®
Diethylostilboestrol)
Diethylostilboestrol)
Bezpieczniej melatonina
Bezpieczniej melatonina
karłowatość przysadkowa
karłowatość przysadkowa
schorzenie spowodowane niedoborem hormonu wzrostu, występuje u
schorzenie spowodowane niedoborem hormonu wzrostu, występuje u
młodych zwierząt, niezależnie od płci
młodych zwierząt, niezależnie od płci
mały wzrost, wyłysienia, przebarwienia skóry, szczenięcy typ okrywy
mały wzrost, wyłysienia, przebarwienia skóry, szczenięcy typ okrywy
włosowej, u samców - powiększenie prącia
włosowej, u samców - powiększenie prącia
predyspozycje: owczarki niemieckie
predyspozycje: owczarki niemieckie
Specyficzne testy diagnostyczne
Specyficzne testy diagnostyczne
Pomiar hormonu wzrostu w czasie TESTU STYMULACJI
Pomiar hormonu wzrostu w czasie TESTU STYMULACJI
Pobranie krwi (próba 0)
Pobranie krwi (próba 0)
Podanie ksylazyny (0,1 mg/kg) lub klonidyny 10 ug/kg)
Podanie ksylazyny (0,1 mg/kg) lub klonidyny 10 ug/kg)
Pobranie krwi po 15 min (próba 1) i po 30 min (próba 2)
Pobranie krwi po 15 min (próba 1) i po 30 min (próba 2)
Przy karłowatości brak lub min. reakcja na stymulacje (oznaczamy hormon
Przy karłowatości brak lub min. reakcja na stymulacje (oznaczamy hormon
wzrostu)
wzrostu)
Zalecenia terapeutyczne
Zalecenia terapeutyczne
Ludzki lub bydlęcy GH 0,1 j.m./kg 3 x w tygodniu przez 4-6 tyg
Ludzki lub bydlęcy GH 0,1 j.m./kg 3 x w tygodniu przez 4-6 tyg
Reakcja na leczenie średnia
Reakcja na leczenie średnia
Mogą być p-ciała przeciw GH
Mogą być p-ciała przeciw GH
Często cukrzyca
Często cukrzyca
Progestageny  octan medroksyprogesteronu 2,5-5 mg/kg przez 3 tyg 
Progestageny  octan medroksyprogesteronu 2,5-5 mg/kg przez 3 tyg 
stymuluje wytwarzanie endogennego GH
stymuluje wytwarzanie endogennego GH
Wzrost wydzielania hormonu wzrostu u osobników dorosłych
Wzrost wydzielania hormonu wzrostu u osobników dorosłych
występuje rzadko
występuje rzadko
Fakultet wykład 7
AKROMEGALIA
AKROMEGALIA
Występowanie
Występowanie
Psy w wieku 7  9 lat
Psy w wieku 7  9 lat
Brak predylekcji rasowej
Brak predylekcji rasowej
Przyczyny
Przyczyny
Samice
Samice
Podwyższony poziom progesteronu
Podwyższony poziom progesteronu
Stosowanie leków antykoncepcyjnych
Stosowanie leków antykoncepcyjnych
Samce
Samce
Nieznana
Nieznana
Możliwe przyczyny
Możliwe przyczyny
nowotwór przysadki (czynny gruczolak przedniego płata)
nowotwór przysadki (czynny gruczolak przedniego płata)
zaburzenia funkcji podwzgórza (nowotwór, zwiększone wydzielanie
zaburzenia funkcji podwzgórza (nowotwór, zwiększone wydzielanie
hormonu uwalniajÄ…cego hormon wzrostu)
hormonu uwalniajÄ…cego hormon wzrostu)
ekotopowe wydzielanie hormonu wzrostu (zmiany nowotworowe w
ekotopowe wydzielanie hormonu wzrostu (zmiany nowotworowe w
płucach, jajnikach, trzustce)
płucach, jajnikach, trzustce)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Układ oddechowy
Układ oddechowy
Zaostrzony szmer krtaniowy
Zaostrzony szmer krtaniowy
Duszność wdechowa
Duszność wdechowa
Skóra
Skóra
Cienka i pofałdowana
Cienka i pofałdowana
Rozrost tkanki Å‚Ä…cznej
Rozrost tkanki Å‚Ä…cznej
możliwe nadmierne owłosienie, twarde pazury
możliwe nadmierne owłosienie, twarde pazury
Ogólne
Ogólne
Wzmożony apetyt
Wzmożony apetyt
Wzmożone pragnienie
Wzmożone pragnienie
Wielomocz
Wielomocz
Inne
Inne
Powiększenie głowy, łap, brzucha
Powiększenie głowy, łap, brzucha
hepatomegalia
hepatomegalia
Poszerzenie przestrzeniu międzyzębowych
Poszerzenie przestrzeniu międzyzębowych
Akromegalia u kotów
Akromegalia u kotów
U kotów jedynym objawem akromegalii może być insulinooporna
U kotów jedynym objawem akromegalii może być insulinooporna
cukrzyca !!!!
cukrzyca !!!!
Fakultet wykład 7
AKROMEGALIA Rozpoznanie
AKROMEGALIA Rozpoznanie
Wywiad
Wywiad
Badanie kliniczne
Badanie kliniczne
Rtg głowy i szyi
Rtg głowy i szyi
Cukrzyca oporna na insulinÄ™ (KOTY !!!!)
Cukrzyca oporna na insulinÄ™ (KOTY !!!!)
Oznaczenie poziomu GH
Oznaczenie poziomu GH
(jeszcze mało wiarygodne)
(jeszcze mało wiarygodne)
Test ksylazynowy
Test ksylazynowy
Test ksylazynowy
Test ksylazynowy
Pobrać krew
Pobrać krew
Podać iv ksylazynę 100-300 ug/kg
Podać iv ksylazynę 100-300 ug/kg
Pobrać krew po 15, 30, 45, i 60 minutach
Pobrać krew po 15, 30, 45, i 60 minutach
Odwirować przechowywać w -20 oC
Odwirować przechowywać w -20 oC
Oznaczyć poziom GH
Oznaczyć poziom GH




Stężenie GH powinno osiągać max wartości po 15-30 min i spadać
Stężenie GH powinno osiągać max wartości po 15-30 min i spadać
Jeżeli cały czas wysokie to nadmiar
Jeżeli cały czas wysokie to nadmiar
GH wartości referencyjne
GH wartości referencyjne
Psy i koty  poniżej 5 ng/ml
Psy i koty  poniżej 5 ng/ml
AKROMEGALIA Leczenie
AKROMEGALIA Leczenie
Samice  sterylizacja
Samice  sterylizacja
Samce, samice hypofizektomia, naświetlanie?
Samce, samice hypofizektomia, naświetlanie?
Może L-Deprenyl (zwiększenie dopaminy)
Może L-Deprenyl (zwiększenie dopaminy)
Alopecia X
Alopecia X
Grupa schorzeń opisywanych wcześniej jako:
Grupa schorzeń opisywanych wcześniej jako:
-pseudo  Cushing
-pseudo  Cushing
Dermatoza reaktywna na podanie hormonu wzrostu
Dermatoza reaktywna na podanie hormonu wzrostu
Dermatoza reaktywna na kastracje
Dermatoza reaktywna na kastracje
Choroba czarnej skóry pomeranianów
Choroba czarnej skóry pomeranianów
Dysplazja mieszków włosowych Husky
Dysplazja mieszków włosowych Husky
Sezonowe łysienie boków
Sezonowe łysienie boków
Wrodzony rozrost nadnerczy
Wrodzony rozrost nadnerczy
Hiposomatotropizm wieku dorosłego
Hiposomatotropizm wieku dorosłego
Fakultet wykład 7
Alopecia X - predyspozycje
Alopecia X - predyspozycje
chow-chow, pomeranian, szpic wilczy, samoyed i pudel miniaturowy,
chow-chow, pomeranian, szpic wilczy, samoyed i pudel miniaturowy,
alaskan malamut, american eskimos, keeshond, husky syberyjski, jamnik i
alaskan malamut, american eskimos, keeshond, husky syberyjski, jamnik i
inne
inne
wiek 2 5 lat
wiek 2 5 lat
Alopecia X - objawy
Alopecia X - objawy
- stopniowa utrata włosa
- stopniowa utrata włosa
- odbarwienie włosa
- odbarwienie włosa
- symetryczne wyłysienia na głowie, tułowiu i kończynach
- symetryczne wyłysienia na głowie, tułowiu i kończynach
- hiperpigmentacja i scieńczenie skóry
- hiperpigmentacja i scieńczenie skóry
- wtórny łojotok
- wtórny łojotok
- powierzchowne ropne zapalenie skóry
- powierzchowne ropne zapalenie skóry
Nie występują ogólne objawy choroby.
Nie występują ogólne objawy choroby.
Alopecia X - leczenie
Alopecia X - leczenie
Mitotan
Mitotan
GH (hormon wzrostu)
GH (hormon wzrostu)
MELATONINA !!! 1mg/kg 2 x dz. przez 3 m-ce
MELATONINA !!! 1mg/kg 2 x dz. przez 3 m-ce
Ketokonazol
Ketokonazol
Trilostan
Trilostan
- U niekastrowanych psów gonadektomia
- U niekastrowanych psów gonadektomia