1
Książka jako produkt wydawnictwa
Książka składa się z bloku książki i oprawy.
Blok książki
1. Strony tytułowe (4),
2. Spis treści  obecnie preferuje się umieszczanie go na początku
3. Materiały poprzedzające tekst główny [wstępy, motto]
4. Tekst główny
5. Materiały uzupełniające tekst główny [tablice, mapy]
6. Materiały informacyjno-pomocnicze
7. Indeksy
8. Bibliografia
Format papieru  najlepiej typowy, by ograniczyć straty przy wycinaniu kwadratowej
karteczki z prostokÄ…tnego A41.
Tabela 1 Typowe formaty papieru  każdy następny jest rezultatem złożenia na pół
poprzedniego
Format Rozmiar w mm Format Rozmiar w mm
A0 840x1189 B0 1000x1414
A1 595x840 B1 707x1000
A2 420x595 B2 500x707
A3 297x420 B3 353x500
A4 210x297 B4 250x353
A5 148x210 B5 176x250
A6 105x148 B6 125x176
Zastosowanie poszczególnych formatów:
A4  podręczniki szkolne, zeszyty ćwiczeń, książki dla dzieci
A5  literatura piękna
A6  podręczne słowniki, rozmówki
B5  powszechny standard dla podręczników akademickich
Różnice między serią A i B dotyczą formatu podstawowego, od którego pochodzą
wszystkie następne, dawniej zależało to od rozstawu maszyn drukarskich. Możliwe są
rozmiary mniejsze niż przedstawione wyżej, natomiast nie istnieją rozmiary większe niż
podstawowe [A0 i B0].
Oprawa:
1. Miękka  najtańsza, z jednego kawałka tektury, klejona [mało trwała, kartki wypadają
z czasem  przyp. red.]
2. Miękka ze skrzydełkami  można na nich umieścić biogram autora, inne tytuły z
serii, informacje o ew. innych tomach
" tzw. bigowanie  przy oprawie klejonej jest to linia, gdzie zaciśnięty został blok
książki w okładce.
3. Twarda  składki kart szyte nićmi do paska materiału zw. kapitałką
żð caÅ‚opapierowa  kilka warstw papieru wzmocnione tekturÄ…,
żð pokryta dermÄ…, tworzywem sztucznym, czymkolwiek,
żð pokryta płótnem [dawniej b. popularna],
1
przykładowo P. Leveque, Świat grecki, Warszawa 1973 wydany w formacie 220x230cm
2
Książka jako produkt wydawnictwa
żð pokryta skórÄ… [wydania luksusowe],
żð tzw. półskórek [grzbiet i rogi pokryte skórÄ…, reszta z tektury  taÅ„sze książki w
okresie dominacji opraw ze skóry]
4. Półtwarda vel zintegrowana [nieprawidłowo zw. półmiękką]  miększy karton, giętki,
lecz wytworzona z szyciem bloku książki
Wykończenie okładki
1. matowa
2. błyszcząca
3. matowa z lakierem UV  błyszczące wyróżnienie np. fotografii autora, liter tytułu
4. z wytłoczeniami  litery [np. tytuł] lub znak graficzny
5. wklejone zdjęcie
Elementy dodatkowe:
żð opaska [ książka nagrodzona&  ],
żð naklejka [ nowość! ],
żð zakÅ‚adka: przymocowana2 lub luz
na [materiały promocyjne, inf. o innych książkach
z serii etc.]
żð ulotka  gÅ‚. materiaÅ‚y reklamowe.
Objętość tekstu  arkusz:
1. autorski  40 000 znaków ze spacjami niezależnie od rozmiaru znaku [22,2 str. mnp stand3.]
} w kwestiach
2. wydawniczy  objętość tekstu autorskiego + elementy dodane przez wydawcę4, 40 000 zn. j.w. merytorycznych
3. drukarski  obowiÄ…zuje w kwestiach poligraficznych jako jednostka obliczeniowa [16 str., jedynie
przy bardzo małych formatach 32]
Czwórka tytułowa
1. Strona przedtytułowa  tytuł, można bez podtytułu
2. Strona przytytułowa / kontrtytułowa
żð w pracach zbiorowych  redaktor prowadzÄ…cy i skÅ‚ad redakcji
żð przy wielotomowych  podać tytuÅ‚y innych tomów
żð nie powtarzać jednej informacji wiele razy  wyjÄ…tek: tytuÅ‚ na str. przedtytuÅ‚owej
i tytułowej
3. Strona tytułowa  najważniejsza, podstawa do opisów bibliograficznych
żð peÅ‚ne imiona autora(-ów)5, choć w wydawnictwach anglosaskich stosuje siÄ™
inicjały, w rosyjskich nie umieszczamy otczestwa6, powyżej 3 autorów praca jest
uznawana za zbiorową, należy pisać  pod red. .
żð tytuÅ‚ książki w peÅ‚nej formie wraz z podtytuÅ‚em aby ograniczyć nieporozumienia
przy kwalifikacji tematycznej7,
żð numer wydania,
żð miejsce i rok wydania,
żð nazwa wydawcy i ew. jego logo.
2
pasek tkaniny przymocowany do kapitałki  może być jeden lub wiele, jak np. Mała Encyklopedia
Wojskowa, Wyd. MON, Warszawa 1967.
3
dla niewtajemniczonych: 60 znaków na 30 linii  przyp. red.
4
sama żywa pagina w książce o objętości 300 str. może zająć jeden arkusz wydawniczy
5
przynajmniej pierwsze imię, drugie może zostać inicjałem, np. Jerzy W. Borejsza.
6
ros. imię ojca, czyli Józef Wissarionowicz Stalin, Lew Dawidowicz Trocki
7
Popiół i diament zakwalifikowano kiedyś do geologii, więc Jak hartowała się stal można by wrzucić do
metalurgii Jð
3
Książka jako produkt wydawnictwa
4. Strona redakcyjna
żð nazwiska współtwórców, redaktorów technicznych, korektorów, red. naukowych,
recenzentów, projektantów graficznych, donatorów, współwydawców, informacje
o poprzednich wydaniach,
żð ISBN
żð copyright [umieÅ›cić jeden raz  albo autor udziela licencji, albo sprzedaje prawa
autorskie  musimy wiedzieć, kogo prosić o zgodę na wykorzystanie]
żð w obcojÄ™zycznych umieÅ›cić podstawÄ™ tÅ‚umaczenia i tytuÅ‚ oryginaÅ‚u, wtedy należy
umieścić copyright dwukrotnie: dolny copyright dotyczy tłumaczenia
żð w przypadku podrÄ™czników Å›wiadectwo dopuszczenia przez MEN wraz z nr
dopuszczenia
Przedmowa (Wstęp)  może być oddzielna dla każdego wydania [zmora  przyp.red.],
może poprzedzać każdą część książki
1. Autorska  autor informuje, dlaczego napisał książkę, dla kogo, składa
podziękowania etc.
2. Honorowa  w wypadku książek wydanych okolicznościowo, z okazji jubileuszu
pracy naukowej etc.
3. Wstęp krytyczny  jak pracować z daną książką, jakie przyjęto założenia
metodologiczne
4. Posłowie  po tekście, może być rodzajem podsumowania, recenzji [ Większość tez
Konopczyńskiego przetrwała próbę czasu&  ] etc.
5. Nota wydawnicza [edytorska] - informacja o problemach formalnych lub edytorskich
związanych z opublikowaniem dzieła
6. Motto  może być oddzielne dla każdego rozdziału
7. Dedykacja - osobna pusta strona tylko z mottem, osobna z ew. dedykacjÄ…, aby nie
były wciśnięte w tekst, trzeba wkleić pojedynczą stronę, jeśli nie mieści się w ark.
druk.
Nazwiska należy stosować konsekwentnie  w książkach naukowych [tzw.
wydawnictwa referencyjne] używać wersji oryginału [Descartes, Voltaire], w
popularnych lepiej spolszczać [Kartezjusz, Wolter].
Przypisy  podział:
żð autora,
żð redaktora,
żð tÅ‚umacza  rzeczy oczywiste w jednym kraju, niekoniecznie sÄ… zrozumiaÅ‚e w
innym,
żð rzeczowe  objaÅ›niajÄ… i komentujÄ… tekst główny
żð sÅ‚ownikowe  co oznacza dany wyraz obcojÄ™zyczny / staropolski / slangowy
żð bibliograficzne  opisy z
ródeł / publikacji z których pochodzą cytaty lub
informacje w tekście
Zasady umieszczania:
żð w ramach dziaÅ‚u lub caÅ‚ej książki - gdy dużo, lepiej po 100 na rozdziaÅ‚ niż 1000 w
całej treści
żð sposób numeracji  przy gwiazdkowych maksymalnie 3 gwiazdki na stronÄ™
żð miejsce  u doÅ‚u strony, na koÅ„cu rozdziaÅ‚u czy caÅ‚oÅ›ci  75% czytelników oleje
przypisy na końcu [dobre do kwestii bibliograficznych, rozbudowane przypisy
4
Książka jako produkt wydawnictwa
rzeczowe lepiej pod tekstem, choćby z tego wyszedł Pobóg-Malinowski, gdzie
pół strony to przypisy  przyp.red.]
Ilustracje  na wklejkach, w tekście: wydzielone [z ramką], oszparowane [bez ramki i
tła, prawie dotykające tekstu]
Aneksy  wszystko dodane do tekstu po jego głównej części
Materiały informacyjno-pomocnicze
1. Paginacja  nr strony między połową a zewnętrzem  numeru umieszczonego od
wewnÄ…trz nikt nie znajdzie przy kartkowaniu
2. Wykazy:
żð skrótów
żð znaków graficznych
żð tablic sÅ‚owno-liczbowych
żð ilustracji
3. Słownik użytych terminów
4. Indeks nazwisk  mechanicznie rejestruje pojawianie się nazwisk w tekście  pod
hasłem  Władysław Sikorski znajdzie się również odnośnik do informacji o
Instytucie Gen. Sikorskiego, pod  Stefan Batory  statek M/S  Batory .
5. Indeks osób / nazw osobowych  rejestruje tylko osoby sensu stricte, nawet
wymienione jedynie z tytułu, jeżeli wiadomo, o kogo chodzi  hasło  Jan III
Sobieski będzie odnosiło się także do strony z informacją, że  król zwyciężył pod
Wiedniem w 1683 r. .
żð półgrubym tekstem zaznacza siÄ™ nr strony, gdzie dużo informacji o danej osobie
żð hasÅ‚a osobowe umieszcza siÄ™ alfabetycznie:
1. najpierw  gołe  Karol
2. potem z numerami  Karol XII
3. następnie z przydomkami  Karol Młot
4. na końcu z nazwiskami  Karol Marcinkowski
żð Monarchów należy pisać zgodnie ze skÅ‚adniÄ… polskÄ…   Henryk Ptasznik , nie
odwrotnie
żð Imiona rozwinąć, w razie problemów lepiej pozostawić wszystkie nazwiska z
inicjałami [dość karkołomne  przyp.red.]
żð Przy nazwiskach obcych trzeba podawać nazwÄ™ spolszczonÄ… i stosować
odsyłacze, e.g.: Szekspir zob. Shakespeare.
6. Indeks nazw geograficznych  stosować polskie brzmienie, a w razie ich braku
oryginalne.
7. Indeks rzeczowy  hasła pomagające wyszukać temat:
historia
- - Polski
- - Rosji
- - - - bolszewickiej
- - - - carskiej
żð Nie stosować wiÄ™cej niż dwóch  - - , gdyż utrudnia to poruszanie siÄ™ po indeksie
żð Stosować odsyÅ‚acze, e.g. Adolf Hitler, zob. też NSDAP
5
Książka jako produkt wydawnictwa
Alfabety niełacińskie w indeksach:
żð transliteracja  pozwala wrócić z transliterowanego tekstu do oryginaÅ‚u, gdyż nie
powtarza siÄ™ dwukrotnie ten sam znak, e.g. '09:>2A:89 - Tschaikovsky
żð transkrypcja  stosowana w bibliotekach do opisów katalogowych wydawnictw
drukowanych alfabetem innym niż łaciński, oddaje brzmienie wyrazu, a nie jego
grafiÄ™, czyli '09:>2A:89 - Czajkowski
Informacje podawane na okładce i obwolucie:
«ð podtytuÅ‚
«ð nr tomu
«ð nazwa wydawcy
«ð rok wydania
«ð cena książki
Obecnie nie jest wymagane podawanie ceny ze względu na jej zmienność [sprzedaż
sklepowa, internetowa], objętości książki a także nakładu [wyjątek  podręczniki]
nazwa autora i tytuł książki
Metryka  tzw. kolofon  musi podawać nazwę instytucji wydawniczej z pełnym
adresem8 [a nie tylko skrytkÄ™ pocztowÄ… w jakiejÅ› dziurze zabitej dechami], miejsce i rok
wydania, numer wydania + oznaczenie [rozszerz. / uzup.] wysokość nakładu i nazwa
firmy składającej, nazwa i adres drukarni, objętość w ark. wyd. i druk., często rodzaj
papieru z uwzględnieniem map i wkładek.
Spis treści - pomijać numery stron działów, aby uniknąć nagromadzenia tych samych
stron, pomijać również najniższe szczeble podziału
Żywa pagina / pagina tekstowa
żð Z lewej strony tytuÅ‚ rozdziaÅ‚u, z prawej tytuÅ‚ rozdziaÅ‚u niższego rzÄ™du
żð W pracy zbiorowej z prawej nazwisko autora, z lewej tytuÅ‚ dziaÅ‚u
żð Ograniczenie do 1 góra 2 wierszy.
Inne elementy tekstu:
żð marginalia uÅ‚atwiajÄ… orientacjÄ™ w tekÅ›cie, mogÄ… zastÄ™pować rozbudowany spis treÅ›ci
oraz indeks rzeczowy
żð  boxy  mogÄ… zawierać informacje dodatkowe, poza tokiem wykÅ‚adu, uzupeÅ‚niajÄ…ce
go i wyjaśniające pewne zjawiska i terminy, informacje bibliograficzne, historyczne,
definicje, cytaty, odniesienia do literatury przedmiotu etc.
8
nieprzestrzeganie tego wymogu grozi konfiskatą całego nakładu