ZADANIE RACHUNKOWOŚCI
PRAWIDA
OWE ( TZN. ZGODNE Z USTAW
) ORAZ RZETELNE ( TZN.
ZGODNE ZE STANEM RZECZYWISTYM ) PRZEDSTAWIENIE SYTUACJI
MAJ
TKOWEJ I FINANSOWEJ, POZOSTAJ
CEGO PO OPODATKOWANIU
WYNIKU FINANSOWEGO ORAZ RENTOWNOŚCI JEDNOSTKI ( ZDOLNOŚCI
DO KREOWANIA WYNIKU ).
NADRZ
DNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
f& CI
GA
OŚCI ART. 5.1
f& KONTYNUACJI ART. 5.2
f& MEMORIAA
U ART. 6.1
f& WSPÓA
MIERNOŚCI ART. 6.2
f& OSTROŻNEJ WYCENY ART. 7
f& WYCENY INDYWIDUALNEJ ART. 7.3
f& ISTOTNOŚCI ART. 8
ZGODNIE Z TREŚCI
ART. 4 UST. 2 USTAWY NA POJ
CIE
 RACHUNKOWOŚĆ SKA
ADAJ
SI
:
f& OPIS PRZYJ
TYCH ZASAD RACHUNKOWOŚCI
f& PROWADZENIE KSI
G RACHUNKOWOŚCI
f& OKRESOWE USTALENIE LUB SPRAWDZENIE DROG
INWENTARYZACJI
RZECZYWISTEGO STANU AKTYWÓW I PASYWÓW
f& WYCENA AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ USTALENIE WYNIKU
FINANSOWEGO
f& SPORZ
DZENIE SPRAWOZDAC
FINANSOWYCH I INNYCH, KTÓRYCH
DANE WYNIKAJ
Z KSI
G RACHUNKOWYCH
f& GROMADZENIE PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI PRZEWIDZIANEJ
USTAW

f& PODDANIE I OGA
OSZENIE SPRAWOZDAC
FINANSOWYCH W
PRZYPADKACH PRZEWIDZIANYCH USTAW
.
1
DOKUMENTACJA RACHUNKOWOŚCI
NA DOKUMENTACJ
OPISUJ
C
ZASADY RACHUNKOWOŚCI, PRZYJ
TE
JAKO OBOWI
ZUJ
CE W DANEJ JEDNOSTCE, SKA
ADAJ
SI
W
SZCZEGÓLNOŚCI:
1. ZAKA
ADOWY PLAN KONT
2. WYKAZ STOSOWANCH KSI
G RACHUNKOWYCH LUB
ZBIORóW W RAZIE UŻYCIA KOMPUTERA
3. DOKUMENTACJA SYSTEMU PRZETWARZANIA DANYCH PRZY
UŻYCIU KOMPUTERA I JEJ ZMIANY
Ad 1. ZAKA
ADOWY PLAN KONT OBEJMUJE:
f& WYKAZ KONT KSI
GI GA
ÓWNEJ ( EWIDENCJI SYNTETYCZNEJ )
f& PRZYJ
TE ZASADY KSI
GOWANIA NA NICH OPERACJI
GOSPODARCZYCH
f& PRZYJ
TE ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
f& PRZYJ
TE ZASADY PROWADZENIA KONT KSI
G
POMOCNICZYCH ( EWIDENCJI ANALITYCZNEJ ) I ICH
POWI
ZANIA Z KONTAMI KSI
GI GA
ÓWNEJ
ZAGADNIENIA, KTÓRE NALEŻAA
OBY PRZES
DZIĆ W
ZAKA
ADOWYM PLANIE KONT:
A. ZAGADNIENIA TECHNICZNE
1. Wykaz stosowanych kont syntetycznych i sposób prowadzenia do nich kont
analitycznych (ewentualnie pozabilansowych) z określeniem ich wzajemnego
powiązania oraz z zapisami w dzienniku. Konieczne jest także określenie, które z
kont  dzieli się poziomo i pionowo. W zakresie korespondencji kont wystarczy
natomiast powołanie na przyjęte wydawnictwo i wskazanie na warianty, które
będą stosowane
2. Wybór formy ewidencji kosztów:
f& układ rodzajowy
f& układ kalkulacyjny (funkcjonalny)
f& układ mieszany
2
3. Wybór formy i wariantu rachunku zysków i strat (według załączników nr 4/1 do
ustawy 4/2 ustawy)
4. Określenie sposobu księgowego ujęcia działalności pomocniczej
5. Określenie sposobu ewidencji i rozliczania kosztów wychodzących poza tzw. krąg
6. Ustalenie zakresu konta  Rozliczenie zakupu :
f& czy przez konto np przechodzą wszystkie zakupy, czy jedynie materiałów i
towarów,
f& czy zapisy na koncie obejmują pełne obroty, czy tylko operacje nie rozliczone
do końca miesiąca (dostawę i fakturę dostarczono w różnym czasie)
7. Ustalenie sposobu ewidencji inwestycji:
f& wszystkie nakłady  przechodzą przez konto inwestycji
f& zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych księguje się bezpośrednio na koncie
środków trwałych
8. Określenie operacji zakupu, które mogą być dokumentowane oświadczeniem
B. ZAGADNIENIA MERYTORYCZNE
1. Określenie częstotliwości inwentaryzacji poszczególnych grup aktywów i
pasywów, w ramach okresów maksymalnych ustalonych w ustawie
2. Określenie granic wartości trwałych oraz sposobu ich amortyzacji i umarzania, a
także wartości niematerialnych i prawnych (przyjęta metoda -
liniowa/degresywna, stosowane stawki - podatkowe, inne)
3. Ustalenie poziomu i rodzaju cen ewidencyjnych zapasów:
f& rzeczywiste ceny zakupu
f& rzeczywiste ceny nabycia (koszt wytworzenia)
f& stałe ceny ewidencyjne
4. Ustalenie zasad wyceny rozchodu zapasów:
f& zasada średniej ceny ważonej
f& zasada FIFO (pierwsze przyszło - pierwsze wyszło)
f& zasada LIFO (ostatnie przyszło - pierwsze wyszło)
f& zasada szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen rozchodowanych
składników
5. Ustalenie kryteriów i zasad podziału kosztów
6. Ustalenie zasad rozliczania kosztów w czasie (rozliczenia czynne)
7. Ustalenie zasad rozliczania kosztów zakupu:
f& rozliczane w czasie (ustalenie kryteriów i sposobu rozliczeń)
f& odnoszone w koszty w miesiącu poniesienia
8. Ustalenie zasad wyceny produkcji w toku
Ad 2. KSI
GI RACHUNKOWE
3
STOSOWNIE DO POSTANOWIENIA ART. 13 UST. 1 USTAWY KSI
GI
RACHUNKOWE OBEJMUJ
:
f& DZIENNIK
f& KONTA KSI
GI GA
ÓWNEJ ( EWIDENCJA SYNTETYCZNA ) - w której
` obowiązuje ujęcie każdej operacji zgodnie z zasadą
podwójnego zapisu.
f& KONTA KSI
G POMOCNICZYCH ( EWIDENCJA ANALITYCZNA )
f& ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT KSI
GI GA
ÓWNEJ ORAZ
ZESTAWIENIA SALD KSI
G POMOCNICZYCH
DZIENNIK - służy do zapisywania w porządku chronologicznym dzień po dniu,
danych o operacjach gospodarczych. Zapisy muszą być kolejno numerowane, a sumy
zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły.
KSI
GA GA
ÓWNA - służy do ujęcia zapisów w porządku systematycznym.
Stosowany w jednostce wykaz kont syntetycznych powinien zawierać Z P K. Na konta
księgi głównej wprowadza się pod datą otwarcia ksiąg rachunkowych salda
początkowe Aktywów i Pasywów, a następnie dokonuje się za poszczególne miesiące
zapisów zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku. Zapisy na
określonym koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej.
KSI
GI POMOCNICZE - prowadzi się dla uszczegółowienia i uzupełnienia
zapisów kont księgi głównej. Zapisów na kontach ksiąg pomocniczych dokonuje się w
porządku systematycznym.
Konta ksiąg pomocniczych prowadzi się dla:
f& środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych
od nich odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych)
f& rozrachunków z kontrahentami
f& rozrachunków z pracownikami (imienne karty wynagrodzeń pracowników
według składników istotnych z tytułu ubezpieczenia oraz wydatków)
f& operacji sprzedaży (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody, ze
szczegółowością niezbędną dla celów podatkowych)
f& operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną
do wyceny składników majątkowych i do celów podatkowych)
f& kosztów i innych istotnych dla jednostki składników majątku.
4
ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD - sporządza się na koniec każdego
miesiąca na podstawie zapisów na kontach księgi głównej.
Zestawienie to powinno zawierać:
f& symbole lub nazwy kont
f& salda kont na dzien otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za miesiąc i
narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec miesiąca
f& sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za miesiąc i
narastającego od początku roku obrotowego oraz sald na koniec miesiąca
CECHY PRAWIDA
OWYCH KSI
G
USTAWA JEDNOZNACZNIE ZDEFINIOWAłA CECHY KSI
G
RACHUNKOWYCH, KTÓRE ZGODNIE Z POSTANOWIENIEM ART. 24
USTAWY POWINNY BYĆ PROWADZONE:
f& RZETELNIE
f& BEZBA

DNIE
f& SPRAWDZALNIE
f& BIEŻ
CO
Księgi rachunkowe uważa się za prowadzone RZETELNIE, jeżeli dokonane w nich
zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.
Księgi rachunkowe uważa sią za prowadzone BEZBA

DNIE, jeżeli:
f& wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane
do zaksięgowania dowody dotyczące operacji gospodarczych dokonanych w
miesiącu
f& zapewniono ciągłość zapisów
f& zapewniono bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych
Księgi uznaje się za SPRAWDZALNE, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności
dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur
obliczeniowych, a w szczególności:
f& udokumentowanie zapisów pozwala na identyfikację dowodów i sposobu ich
zapisania w księgach rachunkowych na wszystkich etapach przetwarzania
danych,
f& zapisy uporządkowane są chronologicznie i systematycznie według kryteriów
klasyfikacji umożliwiających sporządzenie obowiązujących jednostkę
5
sprawozdań finansowych i innych, deklaracji podatkowych oraz dokonanie
rozliczeń finansowych,
f& zapewniona jest, w razie prowadzenia ksiąg przy użyciu komputera za
pomocą odpowiednich wydruków, kontrola kompletności i aktualności
danych określających parametry przetwarzania danych,
f& zapewniony jest dostęp do zbioru danych pozwalających, bez względu na
stosowaną technikę, na uzyskanie w dowolnym czasie i za dowolnie wybrany
okres jasnych i zrozumiałych informacji o treści zapisów dokonanych w
księgach rachunkowych.
Księgi rachunkowe uważa się za prowadzone BIEŻ
CO, jeżeli:
f& pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie
obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych, deklaracji
podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych,
f& zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej są sporządzane nie pózniej
niż do 15 dnia następnego miesiąca, a za ostatni miesiąc roku obrotowego -
nie pózniej niż do 85 dnia po dniu bilansowym,
f& zapisy w księgach rachunkowych dotyczące operacji:
- gotówką
- czekami
- wekslami obcymi
- obrotu detalicznego i gastronomii
dokonywane są w tym samym dniu, w którym miały miejsce.
CECHY DOWODU KSI
GOWEGO
ZGODNIE Z USTAW
(ART. 21.1) ZA PRAWIDA
OWY UWAŻA SI
DOWÓD
KSI
GOWY ZAWIERAJ
CY CO NAJMNIEJ:
f& OKREŚLENIE RODZAJU DOWODU,
f& OKREŚLENIE NAZWY I ADRESÓW STRON DOKONUJ
CYCH
OPERACJI GOSPODARCZYCH (W DOWODACH WEWN
TRZNYCH
NAZWA I ADRES JEDNOSTKI MOŻE BYĆ ZAST
PIONY
ODPOWIEDNIMI SYMBOLAMI),
f& OPIS OPERACJI ORAZ JEJ WARTOŚĆ, JEŻELI TO MOŻLIWE,
OKREśLONą TAKŻE W JEDNOSTKACH NATURALNYCH, PRZY CZYM
W DOWODZIE MOŻE BYĆ POMINI
TA WARTOŚĆ, JEŻELI W TOKU
PRZETWARZANIA W RACHUNKOWOŚCI DANYCH WYRAŻONYCH W
JESNOSTKACH NATURALNYCH NAST
PUJE ICH WYCENA,
POTWIERDZONA STOSOWNYM WYDRUKIEM,
6
f& DAT
DOKONANIA OPERACJI, A GDY DOWÓD ZOSTAA

SPORZ
DZONY POD INN
DAT
- TAKŻE DAT
SPORZ
DZENIA
DOWODU,
f& STWIERDZENIE PRZEZ ODPOWIEDZIALNEGO PRACOWNIKA
ZAKWALIFIKOWANIA DO UJ
CIA W KSI
GACH RACHUNKOWYCH
PRZEZ WSKAZANIE W JAKIM OKRESIE I NA JAKICH KONTACH
ZGODNIE ZAKA
ADOWYM PLANEM KONT MA TO NAST
PIĆ, WRAZ
Z PODPISAMI OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA KONTROL

MERYTORYCZN
I FORMALNO-RACHUNKOW
POSZCZEGÓLNYCH
DOWODÓW (ZGODNIE Z OPISEM SZCZEGÓA
OWYM OBIEGU
DOKUMENTóW),
f& NUMER IDENTYFIKACYJNY DOWODU.
f&
Dowody księgowe winny być sprawdzone pod względem merytorycznym i
formalno-rachunkowym przez właściwe komórki organizacyjne oraz na dowód
sprawdzenia podpisane przez osoby upoważnione (szczegółowe odniesienie do
kontroli merytorycznej i formalno-rachunkowej ma miejsce przy omawianiu obiegu
poszczególnych dokumentów).
Sprawdzanie dowodów księgowych pod względem merytorycznym polega na
ustaleniu rzetelności ich danych, celowości, gospodarności i legalności operacji
gospodarczych wyrażonych w dowodach, a także na stwierdzeniu, że dowody
zostały wystawione przez właściwe komórki.
Sprawdzenie dowodów pod względem formalno-rachunkowym polega na
ustaleniu, czy wystawione zostały w sposób technicznie prawidłowy, zawierają
wszystkie elementy prawidłowego dowodu oraz czy ich dane liczbowe nie
zawierają błędów arytmetycznych. Można nie dokonywać kontroli rachunkowej
dowodów własnych, w których treści zawarte są rezultaty obliczeń
dokonywanych i wpisywanych przez przystosowane do tego maszyny.
Dowód księgowy sporządza się w języku polskim. Dowód księgowy może być
również w języku obcym, z tym, że na żądanie organów kontroli lub biegłego
rewidenta należy zapewnić wiarygodne przetłumaczenie treści wskazanych przez nich
dowodów na język polski.
Dowód księgowy opiewający na waluty obce powinien zawierać przeliczenie ich
wartości na walutę polską według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia
operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie,
chyba, że system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut
obcych na walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni
wydruk.
7
DOWODY KSI
GOWE POWINNY BYĆ WYSTAWIONE W SPOSÓB
STARANNY, CZYTELNY I TRWAA
Y.
Dowody księgowe powinny być rzetelne, to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem
operacji gospodarczych; kompletne, zawierające co najmniej dane określone w 2 oraz
wolne od błędów rachunkowych.
NIEDOPUSZCZALNE JEST DOKONYWANIE W DOWODACH KSI
GOWYCH
WYMAZYWANIA I PRZERÓBEK.
Błędy w dowodach zródłowych zewnętrznych obcych i własnych można
korygować jedynie przez wysłanie kontrahentowi odpowiedniego dokumentu
zawierającego sprostowanie wraz ze stosownym uzasadnieniem, chyba, że inne
przepisy stanowią inaczej.
Błędy w dowodach wewnętrznych mogą być poprawione przez skreślenie błędnej
treści lub kwoty, z utrzymaniem czytelności skreślonych wyrażeń lub liczb, wpisanie
treści poprawnej i daty poprawki oraz złożenie podpisu osoby do tego upoważnionej.
Nie można poprawiać pojedynczych liter lub cyfr.
SPRAWOZDANIA FINANSOWE JEDNOSTKI
SPRAWOZDAWCZOść FINANSOWA - obejmuje swym zakresem
usystematyzowane zbiory wybranych informacji tworzonych zarówno przez
rachunkowość jak i poza nią, charakteryzujących minioną i obecną sytuację finansowo-
majątkową jednostki gospodarczej oraz wielkość osiągniętego wyniku finansowego
jako rezultat działalności tej jednostki.
SPRAWOZDANIE FINANSOWE POWINNO BYĆ POPRZEDZONE:
f& zweryfikowaniem stanów księgowych tzn. doprowadzeniem do ich
porównania ze stanami rzeczywistymi, wynikającymi z dokonanych spisów z
natury,
f& wyceną składników majątku i zródeł ich pochodzenia z dostosowaniem do
obowiązujących przepisów,
f& uzgodnieniem ewidencji syntetycznej z ewidencją analityczną, a także
wewnętrznym uzgodnieniem kont księgowych w ramach sporządzonego
zestawienia obrotów i sald.
8
Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień bilansowy, tj. dzień zamknięcia
ksiąg rachunkowych (art. 12 ust. 2), oraz na inny dzień bilansowy np. spółki notowane
na giełdzie sporządzają półroczne sprawozdania finansowe.
ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE obejmuje swym zakresem następujące
sprawozdania:
f& BILANS,
f& RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT,
f& INFORMACJA DODATKOWA,
f& SPRAWOZDANIE Z PRZEPA
YWU ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH
(JEDNOSTKI OKREŚLONE W ART. 62 UST. 1),
f& SPRAWOZDANIE Z DZIAA
ALNOŚCI JEDNOSTKI W ROKU
OBROTOWYM.
Termin sporządzania sprawozdania finansowego - nie pózniej niż w ciągy 3
miesięcy od dnia bilansowego (art.52).
Sprawozdanie finansowe podpisuje - podają zarazem datę podpisu - osoba, której
powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki. Odmowa podpisu
wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego.
Zatwierdzenie sprawozdania przez organ zatwierdzający - nie pózniej niż 6
miesięcy od dnia bilansowego. Przed zatwierdzeniem roczne sprawozdanie finansowe
jednostek wymienionych w art. 64 podlega badaniu.
Kierownik jednostki powinien złożyć roczne sprawozdanie finansowe z dołączoną
opinią biegłego rewidenta, odpiem uchwały o zatwierdzeniu tego sprawozdania i
podziale zysku lub pokrycia straty w sądzie lub innym organie prowadzącym rejestr
względnie ewidencję działalności gospodarczej jednostki:
f& w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania,
f& nie pózniej jednak niż w ciągu 9 miesięcy od dnia bilansowego.
9
PODSTAWOWE KATEGORIE CEN
KATEGORIA ZASADY USTALANIA
CENA NABYCIA Rzeczywista cena zakupu składnika majątku, lub usługi
obejmująca kwotę należną sprzedającemu (bez naliczonego
podatku od towarów i usług), a w przypadku importu
powiększona o obciążenia o charakterze publiczno-
prawnym (cło, ewentualnie podatek akcyzowy) oraz
powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i
przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do
używania (łącznie z kosztami transportu, załadunku i
wyładunku, sortowania, ubezpieczenia przesyłki, koszty
montażu instalacji, prób) lecz pomniejszona o zmniejszenie
ceny i odzyski (rabaty, opusty, skonta).
KOSZT Koszty bezpośrednie produkcji poszczególnych produktów
WYTWORZENIA gotowych, produkcji w toku i półproduktów oraz
przypadająca na okres ich wytwarzania uzasadniona część
kosztów pośrednich produkcji (tzw. techniczny koszt
wytworzenia); do kosztów wytworzenia nie zalicza się
kosztów ogólnego zarządu (tj. kosztów działania jednostki
jako całości oraz zarządzania jednostką), koszty sprzedaży
produktów, towarów i innych rzeczowych składników
majątku jak też pozostałych kosztów operacyjnych i
kosztow operacji finansowych.
CENA SPRZEDAŻY Możliwa do uzyskania w dniu bilansowym cena sprzedaży
NETTO bez należnego podatku od towarow i usług, pomniejszona o
rabaty i opusty, przypadający od sprzedaży podatek
akcyzowy oraz koszty związane z przystosowaniem
skladnika majątku do sprzedaży i doprowadzenia jej do
skutku. Ceną sprzedaży jest również kurs giełdowy.
10
CENA NABYCIA I Ogół kosztów inwestycyjnych poniesionych przez jednostkę
KOSZT w czasie od dnia rozpoczęcia inwestycji do dnia
WYTWORZENIA bilansowego lub przyjęcia powstałych w wyniku inwestycji
INWESTYCJI środków trwałych do użytkowania, w tym również:
ROZPOCZęTYCH
f& nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług
ORAZ śRODKóW
dotyczący inwestycji rozpoczętej oraz środków trwałych,
TRWAłYCH
f& naliczone za czas trwania inwestycji odsetki, prowizje i
różnice kursowe od pożyczek, kredytów, przedpłat i
zobowiązań służących finansowaniu zakupu lub budowy
Srodków trwałych.
PRZEPISY POLSKIEGO PRAWA W ZAKRESIE BADANIA
SPRAWOZDAC
FINANSOWYCH
f& Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku ( Dz. U. Nr 121,
poz. 591 z pózniejszymi zmianami)
f& Ustawa o biegłych rewidentach i ich samorządzie z dnia 13 pazdziernika
1994 roku ( Dz. U. Nr 121, poz. 592 z pózniejszymi zmianami)
f& Normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta, wydane przez
Krajową Radę Biegłych Rewidentów
Oprócz uregulowań wynikających z wymienionych wyżej przepisów prawa biegły
rewident uwzględnia dodatkowo dorobek piśmiennictwa fachowego, a zwłaszcza
międzynarodowe standardy rewizji finansowej.
Dodatkowo w przypadku badania sprawozdania finansowego podmiotu wchodzącego
w skład Grupy Kapitałowej, biegli rewidenci uwzględniają wytyczne w zakresie
prowadzenia rachunkowości obowiązujące podmioty zależne.
NORMY WYKONYWANIA ZAWODU BIEGA
EGO REWIDENTA
f& Ogólne zasady badania rocznych sprawozdań finansowych
f& Opinia i raport z badania rocznego sprawozdania finansowego jednostki
innej niż bank lub ubezpieczyciela
11
f& Opinia i raport z badania rocznego sprawozdania finansowego
ubezpieczyciela
f& Opinia i raport z badania rocznego sprawozdania finansowego banku
f& Badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy
kapitałowej
f& Ogólne zasady dokonywania przeglądu śródrocznych sprawozdań
finansowych
f& Badanie rocznych sprawozdań finansowych jednostek nie objętych
obowiązkiem corocznego badania
BIEGA
Y REWIDENT
Zasady postępowaniabiegłego rewidenta wyznaczają warunki, które musi spełnić. Są
to:
f& Fachowość i kompetencje
f& Niezależność, bezstronność i obiektywizm
f& Odpowiedzialność, staranność i niezawisłość
f& Godne postępowanie, nieskazitelność (dobra reputacja)
f& Dyskrecja
Są one ujęte w Kodeksie etyki zawodowej biegłych rewidentów.
FACHOWOŚĆ - jest sumą ogólnego wykształcenia, wiedzy ściśle zawodowej i
doświadczenia biegłego rewidenta.
Uprawnienia biegłego rewidenta mogą uzyskać w Polsce te osoby, które
legitymują się:
f& wyższym wykształceniem
f& zdaniem specjalnych egzaminów, sprawdzających znajomość zawodu, a
m.in. rachunkowości, finansów, prawa gospodarczego, metod i technik
badania sprawozdań finansowych, ekonomii i ekonomiki
f& zaliczeniem dwuletniej praktyki w dziedzinie księgowości i dwuletniej
aplikacji w zakresie praktyki rewizji finansowej, odbytej pod okiem
doświadczonego biegłego rewidenta
Po zaliczeniu obowiązkowej praktyki oraz aplikacji i pomyślnym zadaniu
wszystkich egzaminów biegły rewident:
f& otrzymuje dyplom, dający zarazem uprawnienia doradcy podatkowego
f& składa rotę ślubowania
12
f& jest wpisywany do rejestru biegłych rewidentów
FORMY DZIAA
ANIA BIEGA
YCH REWIDENTÓW
Z MOCY PRAWA WYA

CZNIE BIEGA
YM REWIDENTOM ZASTRZEŻONE S

W POLSCE NAST
PUJ
CE DZIAA
ANIA ATESTACYJNE, POPRZEDZONE
ODPOWIEDNIM BADANIEM, ZARÓWNO OBOWI
ZKOWYM JAK I
WYKONYWANYM Z INICJATYWY DANEJ JEDNOSTKI:
f& wydanie opinii o rocznym sprawozdaniu finansowym
f& wydaniu opinii o sprawozdaniu finansowym łączących się spółek akcyjnych
f& sporządzenie raportu śródrocznym sprawozdaniu finansowym spółki
akcyjnej notowanej na giełdzie, czyli tzw. spółki publicznej
f& uwiarygodnienie części sprawozdawczej prospektów emisji akcji i różnych
obligacji
f& ocena sprawozdania założycieli spółki
Przedmiotem dodatkowej działalności obok wyżej wymienionych może być
wyłącznie:
f& usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych i podatkowych
f& ekspertyzy ekonomiczno-finansowe
f& doradztwo podatkowe
f& doradztwo w zakresie organizacji i informatyzacji rachunkowości
f& prowadzenie postępowania likwidacyjnego i upadłościowego
f& działalność wydawnicza i szkoleniowa w zakresie rachunkowości
CEL BADANIA
Biegły rewident wykonuje prace związane z badaniem sprawozdania finansowego w
 imieniu Właściciela w ścisłej współpracy z organami podmiotu.
PODSTAWOWYMI CELAMI BADANIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
S
:
f& ocena zgodności sprawozdania finansowego z obowiązującymi przepisami
prawa i statutem (umową) jednostki
f& ocena prawidłowości i rzetelności przedstawienia w sprawozdaniu finansowym
wyniku działalności gospodarczej oraz sytuacji majątkowej i finansowej
badanej jednostki
13
f& ocena ewentualnych zagrożeń kontynuacji działalności
Istotą badania sprawozdania finansowego jest uzyskanie wystarczających dowodów,
aby z dostateczną pewnością ocenić, czy księgi rachunkowe wraz z dowodami
księgowymi, stanowiącymi podstawę dokonanych w nich zapisów, oraz sporządzone
na podstawie ksiąg sprawozdanie finansowe we wszystkich istotnych aspektach są
prawidłowe, a sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawia sytuację
majątkową i finansową, wynik finansowy oraz rentowność jednostki.
Przez prawidłowość rozumie się przy tym zgodność z prawem, a więc głównie - choć
nie wyłącznie - z ustawą o rachunkowości i wydanymi na jej podstawie przepisami
szczegółowymi, głównie przez Ministra Finansów i szczególnymi - przez Prezesa NBP
lub Komisję Papierów Wartościowych i Giełd.
Rzetelność oznacza wierne, zgodne z prawdą materialną, odzwierciedlenie w
sprawozdaniu finansowym rzeczywistości.
Jasność - to postulat pełnego i jednoznacznego przedstawienia informacji, koniecznych
dla uzyskania właściwego obrazu sytuacji jednostki. Przyjmuje się, że zbiór informacji
zawartych w sprawozdaniu finansowym jest jasny, gdy ułatwia kompetentnemu
czytelnikowi tego sprawozdania wyrobienie sobie poprawnego obrazu sytuacji
majątkowej i finansowej jednostki i wyników jej działalności.
PRZEDMIOTEM BADANIA POWINNY BYĆ:
f& SPRAWOZDANIE FINANSOWE
f& KSI
GI RACHUNKOWE
f& DOWODY KSI
GOWE
f& DOKUMENTACJA POWSTAJ
CA PODCZAS INWENTARYZACJI
W ZAKRES BADANIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO WCHODZI
RÓWNIEŻ ZBADANIE:
f& SYSTEMU KSI
GOWOŚCI PROWADZONEJ ZA POMOC

KOMPUTERÓW
f& SPR
ŻONEJ Z NI
KONTROLI WEW
TRZNEJ
14
PODSTAWOWY ZAKRES BADANIA SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO OBEJMUJE
f& udział - w miarę potrzeby - w charakterze obserwatora w inwentaryzacji
znaczących składników majątkowych i kontrola jej prawidłowości
f& ustalenie poprawności danych bilansu otwarcia
f& ocena działania w jednostce systemu finansowo-księgowego, a w tym
zwłaszcza:
" ocena dokumentacji systemu przetwarzania danych
" ocena funkcjonowania podstawowych kontroli wewnętrznych
f& ustalenie ryzyka badania (jako podstawę do określenia wielkości prób)
f& sporządzenie planu badania (a w tym określenie terminów badania
poszczególnych pozycji i wyznaczenie poziomu dopuszczalnych błędów)
f& ustalenia poprawności poszczególnych pozycji
" bilansu, a w tym zwłaszcza:
" ocena poprawności wykazania majątku trwałego
" ocena prawidłowości wykazania majątku obrotowego i zobowiązań (w
tytułów podatkowych)
" ocena prawidłowości ujęcia kapitałów (funduszy)
" pozabilansowych (nie ujętych w bilansie, a figurujących w księgach
rachunkowych), a zwłaszcza:
" ocena prawidłowości utworzenia rezerw
" ocena prawidłowości wykazania zobowiązań warunkowych
" rachunku zysków i strat, a zwłaszcza:
" ocena kompletności ujęcia przychodów i ich zaliczania do właściwego
okresu (z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów)
" sprawozdania z przepływu środków pieniężnych
" sprawozdania z działalności jednostki, a zwłaszcza:
" ocena zgodności zawartości sprawozdania z zakresem obligatoryjnym i
zgodności z pozostałymi elementami sprawozdania finansowego
" informacji dodatkowej, a zwłaszcza:
15
" ocena zgodności zawartości sprawozdania z zakresem obligatoryjnym i
zgodności z pozostałymi elementami sprawozdania finansowego
f& sprawdzenie uwzględnienia w sprawozdaniu finansowym istotnych zdarzeń,
które nastąpiły po dniu bilansowym
f& zebranie oświadczeń zarządu firmy dotyczących zwłaszcza kompletności
ujęcia danych w księgach rachunkowych, zobowiązań warunkowych i
zdarzeń po dniu bilansowym
f& dokonywanie analizy finansowej jednostki w tym określenie ewentualnych
zagrożeń kontynuacji działalności:
" analiza rachunku zysków i strat
" analiza dynamiki i struktury przychodów ze sprzedaży
" analiza struktury kosztów według rodzajów
" analiza dynamiki poszczególnych grup kosztów
" analiza zmienności kosztów (podział kosztów na stałe i zmienne)
" analiza progu rentowności
" analiza pionowa i pozioma bilansu
" analiza wartości aktywów netto
" analiza przepływów pieniężnych
" rozszerzona analiza wskaznikowa
" rentowność
" płynność
" sprawność wykorzystania zasobów
" finansowanie działalności (w tym ogólny wskaznik sytuacji
majątkowo-finansowej)
" syntetyczna ocena kondycji finansowej
" wielopłaszczyznowa analiza zmian sytuacji finansowej
" analiza dyskryminacji
" analiza dzwigni operacyjnej, finansowej i całkowitej
BADANIA WA
AŚCIWE
Najbardziejpracochłonnym etapem prac są badania właściwe dokonywane po
przedłożeniu przez jednostkę pełnego sprawozdania finansowego w wersji badania.
Badania wiarygodności poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego wspierane
są wzorcową dokumentacją rewizyjną i zestawami odpowiednich testów.
Przygotowane zestawienia wpływają w sposób zasadniczy na sprawność prac i
minimalizują angażowanie służb księgowych badanej jednostki. Istotnym elementem
16
decydującym o sprawności prowadzonych prac są opracowane corocznie
modyfikowane i doskonalone procedury audytorskie (narzędzia służące ustalaniu
wielkości prób, dopuszczalnych błędów, badaniu poszczególnych pozycji) wspierane
pakietami oprogramowania.
W wyniku tak opracowanych standardów prace mogą przebiegać w sposób
uporządkowany i szybki, co jest istotne ze względu na bieżące obciążenia pionu
finansowo-księgowego.
W przypadku występowania nieprawidłowości w danej zbiorowości biegli rewidenci
decydują o zwiększeniu pobieranych prób ponad określone w badaniach wstępnych.
Etap badań właściwych pozwala na określenie niezbędnych korekt, po wprowadzenuiu
których sprawozdanie finansowe będzie mogło być uznane za rzetelne.
Z reguły chodzi o zbadanie prawidłowości następujących sześciu cech
każdej pozycji bilansu lub rachunku zysków i strat:
f& czy na dzień bilansowy rzeczywiście istniały wykazane w sprawozdaniu
finansowym salda kont bilansowych lub czy w roku obrotowym rzeczywiście
zaistniała (nastąpiła) wykazana grupa operacji (np. sprzedaży)
f& czy odpowiednie saldo konta bilansowego lub grupa operacji wynikowych są
kompletne
f& czy jednostka miała prawa własności lub inne do wykazanych aktywów lub
czy wykazane zobowiązania stanowią jej zadłużenie
f& czy dokładność pomiaru ilości i zastosowanych cen oraz wykonane działania
arytmetyczne i ewentualne rozliczenia obrotów lub sald między kolejne lata
są właściwe
f& czy aktywa i pasywa wyceniono zgodnie z ustawą o rachunkowości
f& czy ujęto poprawnie na odpowiednich kontach oraz we właściwych
pozycjach sprawozdania finansowego salda aktywów i pasywów, a także
operacje wynikowe i czy w informacji dodatkowej wykazano wszystkie
niezbędne do ich zrozumienia dane uzuoełniające
Dodatkowo badaniu podlegają:
f&  pózniejsze zdarzenia to jest niekorzystne lub korzystne dla jednostki
zdarzenia, następujące po dacie bilansowej, na którą sporządza się
sprawozdanie finansowe. Dostarczają one albo dodatkowych informacji na
okoliczności istniejące do daty bilansu, albo dotyczą okoliczności nie
istniejących do tej daty, ale tak istotnych, że pominięcie ich w sprawozdaniu
17
finansowym zniekształciłoby rzetelny i jasny obraz jednostki, mający
wynikać z tego sprawozdania
f&  przyszłe zobowiązania , na które należy utworzyć rezerwy, wynikające z
podpisanych w okresie badanym lub wcześniej umów, które przyniosą straty,
gdyż ich przedmiotem jest wykonanie przez jednostkę lub na jej rzecz
niekorzystnych dla niej dostaw i usług
W szczególności mogą to być:
" poważne zamówienia udzielone dostawcom, przekraczające zwykłe ilości lub
opiewające na ceny wyższe od aktualnych
" przyjęte zamówienia na wykonanie przez jednostkę dostaw lub usług po
cenach przynoszących straty
" przyjęte zamówienia, z których jednostka nie będzie się mogła wywiązać w
ogóle lub na czas (odszkodowania, kary)
" zobowiązania do zakupu, leasingu itp. środków trwałych, wpływające
ujemnie na płynność jednostki
Może też zachodzić duże prawdopodobieństwo niepomyślnego zakończenia
trwających sporów, w tym także rozpatrywanych przez sądy.
f&  zobowiązania i należności warunkowe obejmujące zdarzenia, które - jeżeli
zajdą inne, związane z nimi zdarzenia - spowodują powstanie zobowiązania
lub należności bezwarunkowej. Chodzi tu głównie o skutki sporów,
poręczeń, gwarancji, a także indosowania weksli. Na przykład jeżeli inna
jednostka, za którą udzielono poręczenie lub gwarancję, nie spłaci sama
swoich objętych poręczeniem lub gwarancją zobowiązań, to badana
jednostka, będąca poręczycielem (gwarantem), będzie musiała to uczynić za
tę inną jednostkę
f&  kontynuacja działalności obejmuje ocenę zasadności założeń przyjętych
przez jednostkę i rozważenie, czy jej zdolność kontynuowania działalności
nie jest zagrożona (art. 65 ust. 4 pkt 7 ustawy o rachunkowości). Bez
względu przy tym na rodzaj wyrażonej przez biegłego rewidenta opinii nie
można w niej pominąć faktu, że kontynuacja działalności przez jednostkę jest
zagrożona - jeżeli do takiego wniosku doprowadzają go zebrane w toku
badania dowody. Dotyczy to także przypadku, gdy zagrożenia te zostały
omówione w informacji dodatkowej
Końcowym efektem jest przedstawienie jednostce korekt do zaakceptowania. Decyzja
jednostki w zakresie przyjęcia lub odrzucenia proponowanych korekt pozwala na
przygotowanie projektu opinii biegłego rewidenta. Opinia ta w przypadku braku
18
wprowadzenia do ksiąg zalecanych przez rewidenta korekt te nie przekroczą
ustalonych istotności (co zostało omówione poprzednio).
Opinia o rocznym sprawozdaniu finansowym ma wyrazić ogólny wniosek biegłego
rewidenta wynikający z przeprowadzonego przez niego badania. Wniosek ten nie
stanowi sumy ocen wyniku zbadania poszczególnych zagadnień, ale zakłada nadanie
poszczególnym ustaleniom odpowiedniej wagi, uwzględniającej wpływ stwierdzonych
faktów na rzetelność i prawidłowość rocznego sprawozdania finansowego jako całości.
Opinia powinna w sposób jednoznaczny wskazywać powody wyrażenia zastrzeżeń do
sprawozdania finansowego, wyrażenia opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia
opinii z uwagi na zaistniałe okoliczności uniemożliwiające jej sformułowanie.
Zastrzeżenie należy wyrazić w sposób wskazujący na ich zasięg.
Po uzgodnieniu opinii następuje etap prac końcowych w którym jednostka
przygotowuje ostateczną wersję sprawozdania finansowego, a zespół rewizyjny
omówione poprzednio opinię, raport, analizę finansową i list do kierownictwa.
Ostatnim elementem prac końcowych jest spotkanie celem prezentacji organom
jednostki dokumentalnych wyników badania. A
ącznie z członkami zarządu naszej
firmy jesteśmy do dyspozycji każdego organu podmiotu badanego, zgodnie z ustaloną
przez naszego Klienta procedurą przekazywania wyników audytu. Spotkania takie są
doskonałą okazją nie tylko do oceny okresu minionego, ale również do sformułowania
przedsięwzięć do zrealizowania w przyszłych okresach.
PRZYKA
ADOWY WYKAZ ZDARZEC
, UJAWNIONYCH PO DACIE,
NA KTÓR
SPORZ
DZA SI
BILANS:
1. Wymagające uwzględnienia w bilansie oraz rachunku zysków i strat:
f& majątek trwały: ustalenie ostatecznej ceny zakupu lub sprzedaży
środka nabytego lub spraedanego przed końcem roku
f& nieruchomości: ocena prowadzi do wniosku, że następuje trwałe
obniżenie ich wartości
f& lokaty: otrzymanie kopii sprawozdania finansowego lub innej
informacji o spółce, nie notowanej na giełdzie, pozwalającej
stwierdzić, że następuje trwałe obniżenie wartości lokat
długoterminowych
f& zapasy:
" otrzymanej informacji o spraedażach dokonanych po dacie, na
którą sporządza się bilans, lub innych danych o tym, że wartość
19
sprzedażna netto zapasów była niższa od cen, po których
figurowały one w bilansie
" uzyskanie danych świadczących o tym, że poprzednie
przewidywania co do zysku na długoterminowej umowie, np.
dotyczącej budowy statku, domu są istotnie nietrafne
f& należności: renegocjacja kwot należnych od kontrahentów lub
niewypłacalność dłużnika
f& podatki: uzyskanie informacji dotyczących wysokości wymienionych
przez władze skarbowe podatków za rok objęty badaniem lub lata
poprzednie
f& roszczenia: otrzymane lub należne kwoty odszkodowań
ubezpieczeniowych, stanowiących przedmiot pertraktacji na dzień, na
który sporządza się bilans
f& ujawnienie błędów lub nadużyć wskazujących na nieprawidłowości
sprawozdania finansowego
2. Nie wymagające uwzględnienia w bilansie lub rachunku zysków i strat, a co
najwyżej w informacji dodatkowej:
f& fuzje i zakupy innych jednostek
f& reorganizacja i zamierzenia reorganizacyjne
f& emisja akcji i zaciąganie pożyczek
f& zakup lub sprzedaż środków trwałych oraz lokat po zakończeniu roku
f& straty w środkach trwałych i zapasach wywołane zdarzeniami
losowymi, np. pożar, powódz
f& rozpoczęcie nowych form działalności gospodarczej lub rozszerzenie
dotychczasowych
f& zaniechanie istotnej części działalności gospodarczej, jeśli nie
przewidywano tego na koniec roku
f& obniżenie wartości nieruchomości i lokat zaliczanych do majątku
trwałego, jeżeli można udowodnić, że obniżka ta nastąpiła po
zakończeniu roku
f& zmiany kursów walut
f& sytrajki i inne zakłócenia pracy
20
ARTYKUA
64
1. Badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe
grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących
działalność:
1) banków oraz ubezpieczycieli,
2) jednostek działających na podstawie przepisów prawa o publicznym
obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o
funduszach inwestycyjnych,
2a) jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
3) spółek akcyjnych,
4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za
który sporządzono sprawozdanie finansowe, osiągnęły lub przekroczyły granicę
dwóch z trzech następujących wielkości
a) średnioroczne zatrudnienie - 50 osób,
b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego -
równowartość w walucie polskiej 1.000.000 EURO,
c) przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji
finansowych za rok obrotowy - równowartość w walucie polskiej
3.000.000 EURO.
2. Obowiązek badania i ogłaszania rocznych sprawozdań finansowych, określony w
ust.1, dotyczy również łącznych rocznych sprawozdań finansowych jednostek, w
których skład wchodzą jednostki organizacyjne sporządzające samodzielny bilans
oraz rachunek zysków i strat, o których mowa w art. 51 ust. 1.
3. Badaniu podlegają również:
1) roczne sprawozdania finansowe innych niż spółdzielnie jednostek, które
nie spełniają warunków określonych w ust. 1 - raz na trzy lata z zastrzeżeniem
ust. 5,
2) sprawozdania finansowe spółek akcyjnych, sporządzone na dzień
połączenia z inną jednostką lub przejęcia innej jednostki.
4. Badaniu i ogłaszaniu podlegają również półroczne sprawozdania finansowe
funduszy inwestycyjnych.
5. Roczne sprawozdanie finansowe, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, podlega
pierwszemu badaniu w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia
2000 r.
21
ARTYKUA
65
1. Celami badania sprawozdania finansowego jest przedstawienie jednostce pisemnej
opinii biegłego rewidenta wraz z jego raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe
jest prawidłowe oraz rzetelne i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową,
wynik finansowy oraz rentowność badanej jednostki.
2. Opinia,o której mowa w ust. 1, powinna w szczególności stwierdzać, czy badane
sprawozdanie finansowe:
1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg
rachunkowych,
2) zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami
rachunkowości stosowanymi w sposób ciągły,
3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami
prawa, statutem lub umową,
4) przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki
informacje, a w odniesieniu do sprawozdania z działalności jednostki - czy
informacje zawarte w tym sprawozdaniu są zgodne z informacjami zawartmi w
rocznym sprawozdaniu finansowym.
3. Opinia powinna w sposób jednoznaczny wskazywać powody wyrażenia zastrzeżeń
do sprawozdania finansowego, wyrażania opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia
opinii z uwagi na zaistnienie okoliczności uniemożliwiających jej sformułowanie.
Zastrzeżenia należy wyrazić w sposób wskazujący na ich zasięg.
4. Raport, o którym mowa w ust. 1, powinien przedstawiać w szczególności:
1) ogólną charakterystykę jednostki (dane identyfikujące jednostkę),
2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i
oświadczeń,
3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości i działania
powiązanej z nim kontroli wenętrznej,
4) charakterystykę każdej pozycji lub grupy bilansu oraz rachunku zysków i
strat,
5) stwierdzenie stosowania się przez bank do obowiązujących zasad w
zakresie ostrożności określonych w odrębnych przepisach,
6) stwierdzenie utworzenia przez ubezpieczyciela rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych w wysokości zapewniającej pełne wywiązanie się z
bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z zawartych umów
ubezpieczenia oraz zabezpieczenie tych rezerw lokatami zgodnie z przepisami o
22
działalności ubezpieczeniowej, a także prawidłowości wyliczenia marginesu
wypłacalności i posiadania finansowego pokrycia tego marginesu,
7) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej, wyniku finansowego
oraz rentowności jednostki ze wskazaniem na zjawiska, które w porównaniu z
okresami poprzednimi w istotny sposób wpływają negatywnie na tę sytuację, a
zwłaszcza zagrażają kontynuowaniu działalności przez jednostkę. Jeżeli w toku
badania jednostki biegły rewident stwierdzi naruszenie prawa, statutu lub
umowy spółki, to powinien o tym poinformować w raporcie.
5. Opinia i raport powinny wynikać z zebranej i opracowanej w toku badania
dokumentacji rewizyjnej. Powinny one umożliwiać biegłemu rewidentowi, nie
biorącemu udziału w badaniu, prześledzenie jego przebiegu i znalezienie
uzasadnienia dla opinii wyrażonej o badanym sprawozdaniu finansowym.
ARTKUA
66
1. Badanie sprawozdania finansowego przeprowadza biegły rewident spełniający
warunki do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii o tym sprawozdaniu.
2. Bezstronność i niezależność nie jest zachowana, jeżeli biegły rewident:
1) posiada udziały, akcje lub inne tytuły własności w jednostce lub
jednostce z nią stowarzyszonej, dominującej lub zależnej, z wyłączeniem
udziału w spółdzielni mieszkaniowej,
2) jest lub był w ostatnich 3 latach przedstawicielem prawnym
(pełnomocnikiem), członkiem organów nadzorczych lub pracownikiem
jednostki, albo jednostki z nią stowarzyszonej, dominującej lub zależnej,
3) w ostatnich 3 latach uczestniczył w prowadzeniu ksiąg rachunkowych,
sporządzaniu sprawozdań finansowych stanowiących podmiot badania,
4) osiągnął chociażby w jednym roku w ciągu ostatnich 5 lat ponad 50%
przychodu rocznego z tytułu wykonywania usług na rzecz danej jednostki lub
jednostek, w których posiada on więcej niż 20% udziałów: nie dotyczy to
pierwszego roku działalności biegłego rewidenta,
5) jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej do drugiego
stopnia lub jest związany z tytułu opieki, przysposobienia lub kurateli z osobą
23
zarządzającą lub będącą w organach nadzorczych jednostki albo zatrudnia przy
prowadzeniu badania tekie osoby,
6) z innych powodów nie można sporządzić bezstronnej i niezależnej
opinii.
3. Biegłego rewidenta przeprowadzającego badanie sprawozdania finansowego
wybiera organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut,
umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej.
4. Jednostka zawiera z biegłym rewidentem umowę o badanie, w terminie
umożliwiającym mu udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.
Koszty badania sprawozdania finansowego ponosi badana jednostka.
5. Badanie przeprowadzone z naruszeniem przepisu ust. 1 lub ust. 3 jest nieważne z
mocy prawa.
Podstawowym celem badania sprawozdania finansowego w zakresie
ZAPASÓW jest:
f& ustalenie, czy dane ksiąg rachunkowych są doprowadzone do zgodności ze
stanem rzeczywistym w wyniku inwentaryzacji przeprowadzonej we
właściwych terminach z ustaloną częstotliwością, a ujawnione podczas
inwentaryzacji różnice są we właściwy sposób wyjaśnione i rozliczone -
istnienie i kompletność
f& ustalenie, czy ujęte w księgach zakupy i zapisy są dokładne, kompletne i
dotyczą właściwego okresu a dostawy niefakturowane są prawidłowo
wycenione i rozliczone - dokładność ujęcia
f& ustalenie, czy do wyceny zapasów zastosowano prawidłowe ceny i czy
zachowana została zasad ostrożnej wyceny. Sprawdzenie prawidłowości
rozliczenia kosztów i kalkulacji kosztów wyrobów, robót i usług zwłaszcza
wtedy, gdy za podstawę ustalenia cen przyjęto formułę kosztową.
Prawidłowść rozliczenia odchylenia od cen ewidencyjnych zapasów i
prawidłowość rozliczenia kosztów zakupów - prawidłowość wyceny
f& ustalenie, czy jednostka posiada nieograniczone prawo własności do
wykazanych zapasów, a jeżeli nie to czy zostało to odpowiednio opisane w
informacji dodatkowej - prawo własności
24
f& ustalenie, czy wykazane w bilansie aktywa zostały prawidłowo
sklasyfikowane i zaprezentowane
f& ustalenie, czy wdrożony przez jednostkę system kontroli wewnętrznej
zapewnia właściwą gospodarkę materiałową oraz prawidłowe ustalenie
technicznego kosztu wytworzenia i wartości sprzedanych towarów
Podstawowym celem badania sprawozdania finansowego w zakresie
NALEŻNOŚCI jest:
f& ustalenie ich kompletności, istnienia, dokładności ujęcia, prawidłowości
wyceny poprzez odpowiedz na pytania:
" czy dane ksiąg rachunkowych są doprowadzone do zgodności ze
stanem rzeczywistym stwierdzonym w wyniku inwentaryzacji
należności i roszczeń, przeprowadzonej we właściwych terminach, a
ujawnione podczas inwenteryzacji różnice są we właściwy sposób
wyjaśnione i rozliczone
" czy należności i roszczenia wykazywane są w księgach rachunkowych
według wartości ustalonej przy ich powstaniu i we właściwym okresie
(prawidłowa periodyzacja)
" czy należności i roszczenia w walutach obcych, w dniu zamknięcia
ksiąg rachunkowych wykazano według średniego kursu ustalonego
przez Prezesa NBP, obowiązującego w dniu zamknięcia ksiąg, a
różnicę zaliczono do przychodów lub kosztów operacji finansowych
oraz część (nadwyżkę) dodatnich różnic, która wynika z ustaleń na
dzień kończący rok obrotowy zaliczono do przychodów przyszłych
okresów
" czy nie zaliczono do aktywów należności i roszczeń przedawnionych
lub umorzonych, a także nbieściągalnch oraz czy w sprawozdaniu
wykazane są w kwotach wymagających zapłaty
f& ocena systemu kontroli wewnętrznej i systemu rachunkowosci poprzez
odpowiedz na pytania:
" czy ewidencja księgowa umożliwia podział należności wg:
" tytułów ich powstania
" poszczególnych kontrahentów
" terminów płatności (krótkoterminowe - płatne przed upływem I roku
oraz pozostałe
" czy jednostka wdrożyła odpowiedni podział funkcji rozdzielający
osoby zajmujące się windykacją i ewidencją należności od osób
zajmujących się dysponowaniem i ewidencją środków pieniężnych
25
f& ustalenie, czy jednostka posiada wszelkie prawa własności wykazanego
majątku, a jeżeli nie, to czy zostało to odpowiednio opisane
Podstawowym celem badania sprawozdania finansowego w zakresie
przychodów jest ustalenie, czy wykazane w sprawozdaniu finansowym
PRZYCHODY są:
f& kompletne i dokładnie ujęte - tzn czy wszystkie należne jednostce przychody
za sprzedane materiały, towary, wyroby, świadczone usługi oraz przychody
finansowe i operacyjne są kompletne i dokładnie zostały ujęte w
sprawozdaniu finansowym. Zrealizowane transakcje zostały poprawione
zarejestrowane i udokumentowane
f& zaliczone do właściwych okresów i zostały zrealizowane a przychody
niepewne lub jeszcze niezrealizowane ujęte zostały jako przychody
przyszłych okresów zgodnie z zasadami rachunkowości
f& współmierne z kosztami
f& poprawnie sklasyfikowane i zaprezentowane, oraz czy ewidencja księgowa
pozwala na wyodrębnienie pozostałych przychodów wolnych od podatku
dochodowego i umożliwia podział przychodów ze sprzedaży według:
" rodzajów działalności (struktura rzeczowa)
" struktury terytorialnej (kraj, eksport)
" stawek podatku od towarów i usług
Głównym celem badania sprawozdania finansowego na odcinku
KOSZTÓW jest ustalenie:
f& czy ujęte w sprawozdaniu koszty są kompletne i poprawnie
udokumentowane - kompletność
f& czy wykazane koszty dotyczą właściwego okresu sprawozdawczego oraz czy
zachowana została ciągłość wyceny i rozliczenia kosztów oraz czy
zachowano współmierność przychodów i kosztów - wycena
f& czy wykazane koszty zostały poprawnie sklasyfikowane i zaprezentowane w
sprawozdaniu finansowym zgodnie z przepisami Ustawy o rachunkowości
26
oraz czy ewidencja umożliwia prawidłowe ustalenie podstawy
opodatkowania - klasyfikacja
f& czy jednostka stosuje odpowiednie do jej charakteru i zakresu działalności
gospodarczej systemy kontroli wewnętrznej zapewniające bieżącą i
systematyczną rejestrację poniesionych kosztów oraz prawidłowe i
terminowe rozliczenia podatkowe - systemy kontroli wewnętrznej
27
28