Vademecum talentu

1

ARKUSZ WSPARCIA OD DORADCY ZAWODOWEGO

Z PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ

Wsparcie dla:…………………………………………………,

ucznia klasy……………………………………

data……………………………………

Vademecum Talentu to metoda składająca się z kilku różnych elementów, która ma wzmocnić umiejętności wyboru
ścieżek edukacyjno-zawodowych u uczniów.
Opis potencjału ucznia został podzielony na kilka głównych kategorii oraz uszczegółowiony w postaci składowych
tychże kategorii. Dokonując diagnozy predyspozycji i zainteresowań, zwróć szczególną uwagę na potencjał ucznia,
który nie wyraża się bezpośrednio w osiąganych ocenach szkolnych – w imię zasady, że w każdym człowieku istnieje
jakiś ukryty talent. W ten sposób spróbuj rozłączyć oceny szkolne i ocenę predyspozycji u uczniów.
Arkusz wsparcia od doradcy zawodowego z poradni psychologiczno-pedagogicznej to jeden z najważniejszych ele-
mentów oceny predyspozycji zawodowych, podopiecznych, stąd też ważne jest, aby został dokładnie i rzetelnie wypeł-
niony, a osoba wypełniająca dała sobie wcześniej odpowiednio długi czas na obserwację danego ucznia i wyciągnięcie
wniosków, będących podstawą arkusza wsparcia.

JAK WYPEŁNIAĆ ARKUSZ

Zanim rozpoczniesz wypełnianie arkusza wsparcia, zapoznaj się z Informatorem Metody Vademecum Talentu.
Wypełniasz arkusze wsparcia osobno dla każdego ucznia. Ważne, aby ocena była jak najbardziej zindywidualizowana,
obiektywna, pozbawiona emocjonalnego stosunku i stereotypów.
Arkusz daje możliwość uzupełnienia poszczególnych kategorii i ich składowych o własne spostrzeżenia, np. o dodat-
kowe predyspozycje i zainteresowania, które nie zostały wymienione w arkuszu. Pozwoli to na uzyskanie pełnego
obrazu indywidualnego potencjału ucznia.
Aby wsparcie miało maksymalnie wysoką wartość, konsultuj swoje spostrzeżenia na temat zauważonych predyspozycji
z innymi specjalistami z poradni.
Jednak należy bezwzględnie pamiętać, że dokument ten przeznaczony jest tylko dla samego ucznia i nie wolno jego
treści udostępniać innym osobom.

Wersja dla szkoły gimnazjalnej

Arkusz wsparcia od doradcy – wersja dla szkoły gimnazjalnej

2

I. CECHY OSOBOWOŚCI

W poniższej tabeli, w kolumnie „ma” zaznacz na „tak” te cechy, które najlepiej charakteryzują ucznia. Następnie do każ-
dego wyboru dodaj krótkie uzasadnienie.
W pustych wierszach dopisz te cechy, których brakuje na liście, a które są ważne dla pełnej charakterystyki ucznia.

Cechę:

ma:

Podaj uzasadnienie swoich obserwacji:

1. Koleżeńskość

2. Odwaga

3. Wytrwałość

4. Opanowanie

5. Ambicja

6. Niezależność

7. Dokładność

8. Kreatywność

9. Samodzielność

10. Punktualność

11. Odporność na stres

12. ………………………

13. ………………………

14. ………………………

Vademecum talentu

3

II. ZAINTERESOWANIA I PREFERENCJE

Poniżej znajduje się lista różnych rodzajów pracy. W tabeli na kolejnej stronie, oceń, na ile każda z tych kategorii pasuje
do ucznia, któremu udzielasz wsparcia. Definicje obszarów (rodzajów pracy):

1. Artystyczna
2. Informacyjna
3. Opiekuńcza
4. Organizacyjna
5. Porządkowa
6. Poznawcza
7. Produkcyjna
8. Sportowa
9. Wychowawcza

SPOSÓB WYPEŁNIANIA TABELI
W każdym obszarze zaznacz wszystkie pola, aż do wartości najwyższej według Ciebie, stworzysz w ten sposób poziomy
wykres dopasowania obszarów pracy. Oceń dokładnie stopień dopasowania wspieranego ucznia do danego rodzaju
pracy, wybierz ocenę od 1 do 9, gdzie:
1 – oznacza minimalny poziom dopasowania, zaś
9 – oznacza maksymalny, świetny poziom dopasowania – do zainteresowań i preferencji ucznia.

Jeśli dana kategoria – rodzaj pracy – zupełnie nie pasuje do wspieranego ucznia, nie zaznaczaj żadnego pola.

Obszar (rodzaj) pracy:



minimalnie pasuje ---------------------------------- świetnie pasuje 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1. Artystyczna

2. Informacyjna

3. Opiekuńcza

4. Organizacyjna

5. Porządkowa

6. Poznawcza

7. Produkcyjna

8. Sportowa

9. Wychowawcza

Czy widzisz u wspieranego ucznia jakieś ważne inne, specyficzne zainteresowania i preferencje?

Wymień je:……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

Inne uwagi wspierające zainteresowania i preferencje: ……………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Arkusz wsparcia od doradcy – wersja dla szkoły gimnazjalnej

4

III. ZDOLNOŚCI (UMIEJĘTNOŚCI I WIEDZA)

Zdolności są naturalną i wyuczoną umiejętnością wykonywania pewnych zadań, pozwalającą różnicować osoby o tym
samym poziomie wykształcenia pod kątem jakości i efektywności wykonywanych działań. Często też stanowią pod-
stawę rozwoju zainteresowań i decydują o kierunku osiągnięć zawodowych. Praca w danym, określonym zawodzie
zawsze wymaga konkretnych zdolności. To właśnie na ich podstawie określa się często stopień przydatności osoby
do danego zawodu. Rozbieżność między uzdolnieniami i wymaganiami zawodu utrudnia pracę, a niekiedy nawet ją
uniemożliwia.
Wyróżniliśmy się czasami następujące kategorie uzdolnień:

▪ rachunkowe,

▪ techniczne,

▪ werbalne/słowne,

▪ kierownicze/menadżerskie,

▪ artystyczne (twórcze).

W każdej zdolności zaznacz wszystkie pola, aż do wartości najwyższej według Ciebie, stworzysz w ten sposób poziomy
wykres. Oceń dokładnie każdą zdolność wspieranego ucznia, wybierając ocenę od 1 do 9, gdzie:
1 – oznacza minimalny poziom zdolności, zaś 9 – bardzo wysoki poziom zdolności, który można określić jako talent.
Jeśli dana zdolność zupełnie nie pasuje do wspieranego ucznia, nie zaznaczaj żadnego pola.
W pustych wierszach dopisz te zdolności, których brakuje na liście, a które są ważne dla pełnej charakterystyki ucznia,
następnie oceń ich poziom.

Zdolności:



minimalny poziom -------------------- b. wysoki poziom – talent 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1. Rachunkowe
2. Techniczne
3. Werbalne/słowne
4. Kierownicze/zarządzania
5. Artystyczne/twórcze
6. ……………………………
7. ……………………………

Opisz ucznia w 3 kategoriach:

▪ co lubi i potrafi robić: …………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

▪ co lubi, lecz nie potrafi:………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

▪ czego na pewno nie lubi robić:………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

Vademecum talentu

5

IV. LISTA WARTOŚCI

Poniżej znajduje się lista przykładowych, najczęściej wymienianych wartości. Pomyśl o wspieranym uczniu, czy widzisz
u niego (u niej) inne wartości?
Czy widzisz może też inne wartości niż na liście? Jeśli tak, to wypisz je w pustych miejscach na dole tabeli.

Nazwa wartości:

1. Samodzielność/niezależność

2. Uznanie i aprobata społeczna

3. Pieniądze

4. Przywództwo, zarządzanie

5. Ambicje, sukcesy zawodowe

6. Pasja tworzenia, kreatywność

7. Pomoc innym

8. Rozwój osobowości

9. Życie rodzinne

10. Wiedza, zdobywanie nowej wiedzy

11. Równowaga pomiędzy pracą a życiem prywatnym

12. Poczucie bezpieczeństwa

13. Szacunek, uznanie innych

14. …………………………………………………………

15. …………………………………………………………

16. …………………………………………………………

Następnie wybierz z całej listy 5 wartości, które, według Ciebie, są najważniejsze dla wspieranego ucznia, i zgodnie z ich
hierarchią (od najważniejszej) wpisz je jako cele do tabelki na dole.

Najważniejsze wartości:

Zawody, w których uczeń może

wykorzystać swoje wartości:

1. …………………………………………………………… 1. ……………………………………………………………

2. …………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………

3. …………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………

4. …………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………

5. …………………………………………………………… 5. ……………………………………………………………

Zastanów się teraz dobrze i w prawej części tabeli wymień odpowiednio 5 zawodów, w których, według Ciebie, wspie-
rany uczeń najlepiej mógłby zrealizować swoje preferowane wartości.
Jakie wartości, według Ciebie, powinien uczeń wzmocnić (ew. dołączyć do „pierwszej piątki”):
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Arkusz wsparcia od doradcy – wersja dla szkoły gimnazjalnej

6

V. STAN ZDROWIA

Cechy psychofizyczne i obszary związane ze stanem zdrowia.
Mimo że ocena stanu fizycznego i zdrowotnego należy do lekarza, może zauważasz coś niepokojącego u wspieranego
ucznia? Proponujemy wypełnienie krótkiej tabeli określającej podstawowe cechy psychofizyczne i obszary związane
ze stanem zdrowia.
Oceniając poszczególne obszary, wybieraj „NIE”, jeśli nie zauważasz żadnych problemów w jego funkcjonowaniu.
Jeśli masz wątpliwości bądź zauważasz jakieś dysfunkcje w którejś ze sfer (nawet jeśli to tylko podejrzenia), zaznacz
„TAK”. Lepiej jest bowiem w kwestiach stanu zdrowia być nadwrażliwym niż przeoczyć coś, co może w przyszłości unie-
możliwić wykonywanie wymarzonego zawodu.
Jeśli brak Ci informacji co do danego obszaru lub nie jesteś w stanie ocenić jego funkcjonowania, zaznacz znak zapy-
tania „?”.

Czy występują u ucznia problemy z:

TAK

?

NIE

I. Chodzeniem?
II. Poruszaniem rękami, palcami?
III. Z narządami zmysłów:

1. słuchem?
2. wzrokiem?
3. węchem?
4. smakiem?
5. równowagą?

IV. Umiejętnosią:

1. precyzyjnego identyfikowania kolorów?
2. własciwej oceny odległości w przestrzeni?
3. koordynowaniem ruchu rąk i wzroku?
4. rozpoznawaniem kształtów poprzez zmysł
dotyku?

V. Układem:

1. krążenia?
2. oddechowym?
3. nerwowym?
4. trawiennym?
5. mięśniowym?
6. kostno-stawowym?

VI.

1. Z logicznym mysleniem?
2. Opanowywaniem reakcji podczas zdenerwo-
wania takimi jak drżenie rąk, płacz?

3. Poprawnym czytaniem i rozumieniem czyta-
nego tekstu

4. Poprawnym pisaniem, stawianiem znaków?
5. Umiejętnością rysowania kształtów?
6. Stosowaniem zasad ortografii?
7. Umiejętnością prawidłowego liczenia?

Vademecum talentu

7

VII.

1. Siłą mieśni?
2. Kondycją fizyczną ?
3. Zwinnością?
4. Szybkim bieganiem?
5. Skakaniem w zwyż i w dal?
6. Płynnym mówieniem?
7. Prawidłową postawą?
8. Chorobami zakaźnymi?
9. Wyglądem/chorobą skóry?

Jeśli na choćby 1 z tych pytań odpowiesz „TAK”, warto zachęcić wspieranego ucznia, aby zgłosił się na szczerą rozmowę
do lekarza medycyny pracy, który dokładnie oceni jego stan zdrowia i poradzi, czy ze względów zdrowotnych może
wybrać dany zawód.
Warto także pamiętać, że każdemu uczniowi, nawet z różnymi wadami fizycznymi, można dobrać odpowiedni zawód.
Pomocy udzielają także doradcy zawodowi i lekarze w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Arkusz wsparcia od doradcy – wersja dla szkoły gimnazjalnej

8

VI. PODSUMOWANIE

1. Cechy osobowości:

a) Twoje mocne strony to:………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

b) Powinieneś jeszcze popracować nad: ………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

2. Zainteresowania dominujące u Ciebie to:………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Zdolności widoczne u Ciebie to:…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Twoje 3 dominujące wartości to:………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

5. Stan zdrowia:……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

6. Patrząc ogólnie, zawody najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

7. Szkoły najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

8. Miejsce pracy najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:…………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

9. W życiu zawodowym możesz osiągnąć: ………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

Osoba wypełniająca arkusz:………………………………………………………………