Vademecum talentu

1

ARKUSZ WSPARCIA OD NAUCZYCIELA/DORADCY

Wsparcie dla:…………………………………………………ucznia klasy……………………………………

Data:…………………………………………………

Zgoda rodzica/opiekuna na dokonanie oceny…………………………………………………

Vademecum Talentu to metoda składająca się z kilku różnych elementów, która ma wzmocnić umiejętności wyboru
ścieżek edukacyjno-zawodowych u uczniów.
Arkusz wsparcia od nauczyciela/doradcy to jeden z najważniejszych elementów oceny predyspozycji zawodowych
podopiecznych, stąd też ważne jest, aby został dokładnie i rzetelnie wypełniony, a osoba wypełniająca dała sobie wcze-
śniej odpowiednio długi czas na obserwację danego ucznia i wyciągnięcie wniosków, będących podstawą arkusza
wsparcia.

JAK WYPEŁNIAĆ ARKUSZ

Zanim rozpoczniesz wypełnianie arkusza wsparcia, zapoznaj się z Informatorem Metody Vademecum Talentu opisują-
cym wdrażanie zintegrowanej oceny do szkół, doskonalenie predyspozycji i zainteresowań zawodowych na zajęciach
pozalekcyjnych/pozaszkolnych oraz posługiwanie się narzędziami z pakietu i tworzenie Portfolio Vademecum Talentu.
Wypełniasz arkusze wsparcia osobno dla każdego ucznia. Ważne, aby ocena była jak najbardziej zindywidualizowana,
obiektywna, pozbawiona emocjonalnego stosunku i stereotypów.
Arkusz daje możliwość uzupełnienia poszczególnych kategorii i ich składowych o własne spostrzeżenia – np. o dodat-
kowe predyspozycje i zainteresowania, które nie zostały wymienione w arkuszu. Pozwoli to na uzyskanie pełnego
obrazu indywidualnego potencjału ucznia.
Należy bezwzględnie pamiętać, że dokument ten przeznaczony jest tylko dla samego ucznia i nie wolno jego treści
udostępniać innym osobom.

I. CECHY OSOBOWOŚCI

W poniższej tabeli, w kolumnie „ma” zaznacz na „tak” te cechy, które najlepiej charakteryzują ucznia. Następnie do każ-
dego wyboru dodaj krótkie uzasadnienie.
W pustych wierszach dopisz te cechy, których brakuje na liście, a które są ważne dla pełnej charakterystyki ucznia

.

Cechę:

ma:

Uzasadnij dlaczego uważasz, że uczeń ma tę cechę:

1. Koleżeńskość

2. Odwaga

3. Wytrwałość

Wersja dla szkoły podstawowej

Arkusz wsparcia od nauczyciela/doradcy – wersja dla szkoły podstawowej

2

4. Opanowanie

5. Ambicja

6. Niezależność

7. Dokładność

8. Kreatywność

9. Samodzielność

10. Punktualność

11. Odporność na stres

12. ………………………

13. ………………………

14. ………………………

II. ZAINTERESOWANIA I PREFERENCJE

Każdy uczeń ma swoje ulubione zajęcia, które lubi wykonywać i inne, których po prostu nie znosi. Poniżej znajduje się
lista różnych rodzajów pracy. Po ich przeczytaniu, w tabeli na kolejnej stronie, oceń, na ile każda z tych kategorii pasuje
do ucznia, któremu udzielasz wsparcia. Definicje obszarów (rodzajów pracy):

1. Artystyczna –

związana ze sztuką, kreatywnością, tworzeniem „dzieł” w różnych dziedzinach sztuki, obejmuje

zarówno specyficzne techniki wykonawcze, realizację, jak i sam proces tworzenia koncepcji, idei.

2. Informacyjna – poszukiwanie, zbieranie, porządkowanie, tworzenie, rozpowszechnianie i udzielanie informacji.
3. Opiekuńcza – pielęgnowanie, dbanie, opieka, ochrona innych. Polega na zajmowaniu się innymi osobami (również

zwierzętami), pielęgnowaniu ich.

4. Organizacyjna – przyjmowanie odpowiedzialności za funkcjonowanie i tworzenie organizacji, zespołu bądź kon-

kretnych zadań (projektów).

5. Porządkowa – pilnowanie porządku, ładu, harmonii, zasad. Przedstawiciele tych zawodów bezpośrednio dbają o prawi-

dłowość przestrzegania określonych norm, regulaminów, prawa.

6. Poznawcza – odkrywanie, wymyślanie, badanie, eksperymentowanie – działalność badawcza, naukowa i dydak-

tyczna. Polega na prowadzeniu badań, zbieraniu danych.

7. Produkcyjna – wytwarzanie, montowanie, budowanie, uczestniczenie w produkcji produktów, przedmiotów mate-

rialnych, użytecznych, konsumpcyjnych.

8. Sportowa – zawodowe uprawianie sportu, trenowanie, rekreacja. Jest to praca związana ze sportem.
9. Wychowawcza – oddziaływanie, wpływanie na rozwój innych ludzi, kształtowanie pożądanych postaw, umiejętno-

ści, wiedzy.

SPOSÓB WYPEŁNIANIA TABELI
W każdym obszarze zaznacz wszystkie pola, aż do wartości najwyższej według Ciebie, stworzysz
w ten sposób poziomy wykres dopasowania obszarów pracy. Oceń dokładnie stopień dopasowania
wspieranego ucznia do danego rodzaju pracy, wybierz ocenę od 1 do 9, gdzie:
1 – oznacza minimalny poziom dopasowania, zaś 9 – oznacza maksymalny, świetny poziom dopa-
sowania – do zainteresowań i preferencji ucznia.
Jeśli dana kategoria – rodzaj pracy – zupełnie nie pasuje do wspieranego ucznia, nie zaznaczaj
żadnego pola.

Vademecum talentu

3

Obszar (rodzaj) pracy:



minimalnie pasuje ---------------------------------- świetnie pasuje 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1. Artystyczna

2. Informacyjna

3. Opiekuńcza

4. Organizacyjna

5. Porządkowa

6. Poznawcza

7. Produkcyjna

8. Sportowa

9. Wychowawcza

Czy widzisz u wspieranego ucznia jakieś ważne inne, specyficzne zainteresowania i preferencje?

Wymień je:……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

Inne uwagi wspierające zainteresowania i preferencje: ……………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………

III. ZDOLNOŚCI (UMIEJĘTNOŚCI I WIEDZA)

Wyróżniliśmy następujące kategorie uzdolnień:

▪ rachunkowe – umiejętność szybkiego i prawidłowego wykonywania działań arytmetycznych, np. przy dokład-

nych pomiarach liczbowych, przeliczaniu, przy kontroli zapisów liczbowych;

▪ techniczne – umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami, instalowania i uruchamiania urządzeń tech-

nicznych, wytwarzanie różnych przedmiotów użytkowych, a także uzdolnienia manualne określające zręczność
rąk i palców;

▪ werbalne/słowne – łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie, płynność słowna, jasne i poprawne formułowa-

nie i wypowiadanie myśli;

▪ kierownicze/menadżerskie – umiejętność organizowania i planowania działań pracy zespołu ludzkiego;

▪ artystyczne (twórcze) – przejawiają się w takiej aktywności ludzkiej, jak: malowanie, taniec, rzeźbienie, gra na

instrumentach muzycznych, projektowanie, aktorstwo, pisarstwo i inne.

W każdej zdolności zaznacz wszystkie pola, aż do wartości najwyższej według Ciebie, stworzysz w ten sposób poziomy
wykres. Oceń dokładnie każdą zdolność wspieranego ucznia, wybierając ocenę od 1 do 9, gdzie:
1 – oznacza minimalny poziom zdolności, zaś 9 – bardzo wysoki poziom zdolności, który można określić jako talent.
Jeśli dana zdolność zupełnie nie pasuje do wspieranego ucznia, nie zaznaczaj żadnego pola.
W pustych wierszach dopisz te zdolności, których brakuje na liście, a które są ważne dla pełnej charakterystyki ucznia,
następnie oceń ich poziom.

Zdolności:



minimalny poziom -------------------- b. wysoki poziom – talent 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1. Rachunkowe
2. Techniczne

Arkusz wsparcia od nauczyciela/doradcy – wersja dla szkoły podstawowej

4

3. Werbalne/słowne
4. Kierownicze/zarządzania
5. Artystyczne/twórcze
6. ……………………………
7. ……………………………

Opisz ucznia w 3 kategoriach:

▪ co lubi i potrafi robić: …………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

▪ co lubi, lecz nie potrafi: ………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

▪ czego na pewno nie lubi robić: ………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

IV. LISTA WARTOŚCI

Poniżej znajduje się lista przykładowych, najczęściej wymienianych wartości. Pomyśl o wspieranym uczniu, czy widzisz
już u niego (u niej) jakieś preferowane wartości? Czy widzisz może też inne wartości niż na liście? Jeśli tak, to wypisz je
w pustych miejscach na dole tabeli.

Nazwa wartości:

1. Samodzielność/niezależność

2. Uznanie i aprobata społeczna

3. Pieniądze

4. Przywództwo, zarządzanie

5. Ambicje, sukcesy zawodowe

6. Pasja tworzenia, kreatywność

7. Pomoc innym

8. Rozwój osobowości

9. Życie rodzinne

10. Wiedza, zdobywanie nowej wiedzy

11. Równowaga pomiędzy pracą a życiem prywatnym

12. Poczucie bezpieczeństwa

13. Szacunek, uznanie innych

14. …………………………………………………………

15. …………………………………………………………

16. …………………………………………………………

Vademecum talentu

5

Następnie wybierz z całej powyższej listy 5 wartości, które, według Ciebie, są najważniejsze dla wspieranego ucznia,
i zgodnie z ich hierarchią (od najważniejszej) wpisz je jako cele do tabelki na dole.

Najważniejsze wartości:

Zawody, w których uczeń może

wykorzystać swoje wartości:

1. …………………………………………………………… 1. ……………………………………………………………

2. …………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………

3. …………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………

4. …………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………

5. …………………………………………………………… 5. ……………………………………………………………

Zastanów się teraz dobrze i w prawej części tabeli wymień odpowiednio 5 zawodów, w których, według Ciebie, wspie-
rany uczeń najlepiej mógłby zrealizować swoje preferowane wartości.
Jakie wartości, według Ciebie, powinien uczeń wzmocnić (ew. dołączyć do „pierwszej piątki”):
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

V. STAN ZDROWIA

Cechy psychofizyczne i obszary związane ze stanem zdrowia.

TAK

?

NIE

I. Sprawność kończyn dolnych

II. Sprawność kończyn górnych:

1 – zręczność rąk

2 – zręczność palców

III. Sprawność narządów zmysłów:

1 – słuch

2 – wzrok

3 – węch

4 – smak

5 – równowaga

IV. Sprawności sensomotoryczne:

1 – rozróżnianie barw

2 – widzenie stereoskopowe

3 – koordynacja wzrokowo-ruchowa

4 – percepcja kształtów

Arkusz wsparcia od nauczyciela/doradcy – wersja dla szkoły podstawowej

6

V. Sprawność podstawowych układów fizjologii człowieka:

1 – krążenia

2 – oddechowy

3 – nerwowy

4 – trawienny

5 – mięśniowy

6 – kostno-stawowy

VI. Sprawności psychiczne człowieka:

1 – intelektualna

2 – upośledzenie umysłowe

3 – zaburzenia emocjonalne

VII. Cechy ogólne:

1 – siła fizyczna

2 – ogólna wydolność (wytrzymałość) fizyczna

3 – zwinność

4 – szybkość

5 – skoczność

6 – ogólna budowa ciała

7 – sprawność ekspresji werbalnej

8 – zniekształcenia, problemy z wyglądem

9 – nosicielstwo chorób zakaźnych

10 – zniekształcenia, problemy z wyglądem

11 – inne – jakie?

12 – inne – jakie?

Mimo że ocena stanu fizycznego i zdrowotnego należy do lekarza, może zauważasz coś niepokojącego u wspieranego
ucznia? Zastanów się nad poniższymi pytaniami i postaraj się na nie odpowiedzieć „TAK” lub „NIE”.
Czy zauważyłeś u ucznia jakieś problemy z:

1. Chodzeniem

………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Poruszaniem rękami, palcami

…………………………………………………………………………………………………………………

3. Ze słuchem

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Wzrokiem

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Węchem

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Smakiem

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Równowagą

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Umiejętnością:

▪ precyzyjnego identyfikowania kolorów…………………………………………………………………………………………………

▪ własciwej oceny odległości w przestrzeni………………………………………………………………………………………………

Vademecum talentu

7

▪ koordynowaniem ruchu rąk i wzroku……………………………………………………………………………………………………

▪ rozpoznawaniem kształtów poprzez zmysł dotyku…………………………………………………………………………………

9. Układem:

▪ krążenia……………………………………………………………………………………………………………………………………………

▪ oddechowym……………………………………………………………………………………………………………………………………

▪ nerwowym………………………………………………………………………………………………………………………………………

▪ trawiennym………………………………………………………………………………………………………………………………………

▪ mięśniowym……………………………………………………………………………………………………………………………………

▪ kostno-stawowym………………………………………………………………………………………………………………………………

10. Z logicznym myśleniem

…………………………………………………………………………………………………………………………

11. Opanowywaniem reakcji podczas zdenerwowania takimi jak drżenie rąk, płacz

………………………………………………

12. Siłą mieśni

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

13. Kondycją fizyczną

………………………………………………………………………………………………………………………………

14. Zwinnością

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

15. Szybkim bieganiem

……………………………………………………………………………………………………………………………

16. Skakaniem w zwyż i w dal

……………………………………………………………………………………………………………………

17. Płynnym mówieniem

……………………………………………………………………………………………………………………………

18. Prawidłową postawą

……………………………………………………………………………………………………………………………

19. Chorobami zakaźnymi

…………………………………………………………………………………………………………………………

20. Wyglądem/chorobą skóry

……………………………………………………………………………………………………………………

Jeżeli choć w jednym przypadku odpowiedziałeś twierdząco lub miałeś wątpliwości co do stanu zdrowia ucznia,
zaproponuj uczniowi konsultacje z lekarzem medycyny pracy. Im wcześniej rozpocznie się przygotowanie do zawodu
z uwzględnieniem dysfunkcji zdrowotnych tym większe są szanse na powodzenie w rozwoju zawodowym.

Arkusz wsparcia od nauczyciela/doradcy – wersja dla szkoły podstawowej

8

VI. PODSUMOWANIE

1. Cechy osobowości:

a) Twoje mocne strony to:………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

b) Powinieneś jeszcze popracować nad:………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

2. Zainteresowania dominujące u Ciebie to:………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Zdolności widoczne u Ciebie to:…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Twoje 3 dominujące wartości to:………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

5. Stan zdrowia:……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

6. Patrząc ogólnie, zawody najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

7. Szkoły najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

8. Miejsce pracy najbardziej odpowiednie dla Ciebie to:…………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

9. W życiu zawodowym możesz osiągnąć: ………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

10. Moje „złote myśli” dla Ciebie:……………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………

Osoba wypełniająca arkusz:………………………………………………………………