SEKTOR

MSP

W EUROPIE

MSP a wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Wzrost gospodarczy

•

powiększanie z roku na rok podstawowych wielkości
ekonomicznych (PKB, DN)

•

zwiększanie w danym czasie strumieni dóbr i usług
wytworzonych w gospodarce i pożądanych przez ludzi
na skutek rozszerzania zdolności wytwórczych gospodarki

MSP a wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Wzrost gospodarczy

•

podstawowy miernik wzrostu gospodarczego – stopa wzrostu
gospodarczego (r)

PKB

n

– PKB

n-1

PKB

n-1

r = =

PKB

PKB

∆

MSP a wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Rozwój gospodarczy

•

proces na który składa się długofalowy wzrost zamożności
społeczeństwa

•

Zmiany ilościowe i jakościowe w strukturze wytwarzanych
dóbr i usług

MSP a wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Czynniki wzrostu gospodarczego

HISTORYCZNE

PRACA, ZIEMIA, KAPITAŁ
tradycyjne [zasoby naturalne, kapitał, zasoby demograficzne]

SYSTEMOWE

nowoczesne [majątek produkcyjny, inwestycje, innowacje,
efektywność wykorzystania czynników, wiedza, przedsiębiorczość]

EKSTENSYWNE

ZATRUDNIENIE, MAJĄTEK PRODUKCYJNY

INTENSYWNE

WYDAJNOŚĆ PRACY, PRODUKTYWNOŚC MAJĄTKU

MSP a wzrost gospodarczy

• brak dowodów na bezpośredni związek pomiędzy wielkością

i rozwojem sektora MSP a wzrostem gospodarczym

• element, łączący MPS ze wzrostem gospodarczym

– PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

• przedsiębiorczość – nowoczesny czynnik wytwórczy

dr Elżbieta Lorek

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

RAMY TEORETYCZNE - TŁO

Wzrost gospodarczy a ekonomia klasyczna

• nacisk na elementarne, materialne zasoby

• pełne wykorzystanie czynników wytwórczych

• rynek – kluczem rozwiązań w gospodarce

• racjonalny homo oeconomicus

• brak przestrzeni dla działań ryzykownych

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

RAMY TEORETYCZNE - TŁO

Wzrost gospodarczy a ekonomia klasyczna

Wzrost gospodarczy – efekt:

· akumulacji czynników produkcji oraz zewnętrznych w stosunku

do przedsiębiorstwa

· zmian technicznych (podejście ilościowe – skupiano się na tym,

co można było wyrazić ilościowo, bez analizowania przyczyn
zmian akumulacji i postępu technicznego)

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

RAMY TEORETYCZNE - TŁO

Wzrost gospodarczy i przedsiębiorczość w teoriach
J. Schumpetera (Teoria rozwoju gospodarczego)

• przedsiębiorczość - podstawowe źródło innowacji
• przedsiębiorca jest kluczową postacią

• teza o „kreatywnej destrukcji”.

• zmiany w populacji przedsiębiorstw

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

RAMY TEORETYCZNE - TŁO

Wzrost gospodarczy i przedsiębiorczość w teoriach
J. Schumpetera (Kapitalizm, socjalizm i demokracja)

• w wielkich przedsiębiorstwach postępująca biurokracja

zmniejsza przestrzeń dla przedsiębiorczości

• przezorni menedżerowie (naśladowcy, imitatorzy)
• groźba zaniku kreatywnej destrukcji, osłabienia dynamizmu

gospodarczego

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

Wielorakość opinii o zależności między wzrostem

gospodarczym a przedsiębiorczością

• negatywna korelacja między wzrostem gospodarczym

a samozatrudnieniem

• przedsiębiorca wywiera aktywny wpływ na gospodarkę,

a między zmieniająca się gospodarką a innowacjami istnieją
sprzężenia zwrotne)

• rozwój gospodarczy wpływa na przedsiębiorczość
• sektor MSP – środowisko, w którym procesy założycielskie

są nośnikami nowości (wiedzy)

dr Elżbieta Lorek

Schemat analizy - przedsiębiorczość a wzrost gospodarczy

Uwarunkowania

(personalne, kulturowe, instytucjonalne)

Przedsiębiorczość

(wielowymiarowość, różne szczeble analizy

Powiązania pośrednie

(innowacje, konkurencja)

Wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Rozumienie przedsiębiorczości:

Przedsiębiorczość jest przejawem zdolności i chęci jednostki
działającej indywidualnie lub w zespole w ramach
lub na zewnątrz istniejącej organizacji, do:
1) postrzegania i kreowania nowych możliwości gospodarczych

(nowych produktów, nowych metod produkcji, nowych

kombinacji produkt-rynek),

2) wprowadzania swoich pomysłów na rynek w obliczu niepewności

i innych przeszkód, poprzez decyzje dotyczące alokacji,
form i wykorzystywania zasobów i instytucji

(S. Wennekers, R. Thurik)

MSP a wzrost gospodarczy

dr Elżbieta Lorek

Model relacji przedsiębiorczość – sektor MSP – wzrost gospodarczy (pierwsze przybliżenie)

Otoczenie

Przedsiębiorczość

Przedsiębiorca

Przedsiębiorstwo

Powiązania pośrednie

Wzrost gospodarczy

źródło: Sektor MSP we współczesnej gospodarce, P. Dominiak

dr Elżbieta Lorek

źródło: Sektor MSP we współczesnej gospodarce, P. Dominiak

Model relacji

przedsiębiorczość

sektor MSP

wzrost gospodarczy

MSP a wzrost gospodarczy

Przedsiębiorczość

Kultura przedsiębiorczości

Przedsiębiorca,

właściciel

(menedżer)

Przedsiębiorca,

schumpeterowski

Intra-

przedsiębiorca

Menedżer

Zarządzający

Sektor MSP

Naśladowanie

małości

Sektor DP

Powiązania (nośniki) pośrednie

Miejsca pracy, konkurencja (wejścia na rynek, wyjścia z rynku) innowacje, wydajność

pracy, internacjonalizacja

Efekt makroekonomiczny – wzrost gospodarczy

Kultura, uwarunkowania makroekonomiczne, instytucjonalne, polityka, kontekst społeczny

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

1. Otoczenie - obejmuje najogólniej rozumianą kulturę danego

społeczeństwa (również ideologię), uwarunkowania makroekonomiczne,
instytucjonalne

2. Kultura przedsiębiorczości - wyrasta z kultury ogólnej, jest jej składową,

w pewnych szczególnych sytuacjach przedsiębiorczość tworzy swoją
własną kulturę

3. Kultura przedsiębiorstwa – dotyczy przede wszystkim przedsiębiorstw

dużych, w sektorze MPS jest ona raczej bezpośrednią pochodną kultury
przedsiębiorczości wnoszonej przez właściciela

4. Powiązania pośrednie – pozwalają ocenić, w jaki sposób sektor MSP

(DP) przyczynia się do wzrostu gospodarczego

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

PODSUMOWANIE

1. Małe i średnie przedsiębiorstwa są ogniwem, transmisyjnym, za

pośrednictwem którego przedsiębiorczość ujawnia się, realizuje i wpływa
na efekty makroekonomiczne

2. Wpływ ten polega nie tylko na tworzeniu PKB, ale na wprowadzaniu do

gospodarki „kreatywnej destrukcji” m.in. przez proces wejść i wyjść

3. MSP wpływają na wzrost gospodarczy poprzez liczne „powiązania

pośrednie” takie jak: nowe miejsca pracy, wydajność pracy, innowacje,
podtrzymywanie konkurencji, internacjonalizacja działalności, tworzenie
sieci współpracy

4. Udział MSP w tworzeniu PKB w ostatnich dekadach XX w. wzrósł

znacznie, od początku lat 90. jest stabilny z lekka tendencją do spadku

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

PODSUMOWANIE

5. Znaczenie (i jego zmiany w czasie) MSP we wzroście gospodarczym jest

bardzo zróżnicowane w poszczególnych rodzajach działalności,
gospodarczej w poszczególnych krajach-stąd wszelkie uogólnienia i
próby poszukiwania ogólnych trendów są bardzo ryzykowne

6. Udział MSP we wzroście gospodarczym realizuje się głównie poprzez

wzrost wydajności pracy, jednaj jej dynamika jest wyraźnie negatywnie
skorelowana z wielkością przedsiębiorstw

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

PODSUMOWANIE

7. Pozycja sektora MSP w tworzeniu efektów makroekonomicznych jest

podtrzymywana przez kreacje nowych miejsc pracy. W tym zakresie
przewaga nad sektorem DP jest zauważalna, choć nie we wszystkich
gałęziach, nie we wszystkich krajach i nie przez cały okres ostatnich
dekad.

8. Drugim (po tworzeniu miejsc pracy) czynnikiem podtrzymującym pozycję

sektora MSP jest skierowanie aktywności gospodarczej w kierunku
sektora usług

MSP a wzrost gospodarczy

1 132 000

1 070 000

2 537 000

1 251 000

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Mikro

Małe

Średnie

Duże

Udział przedsiębiorstw w tworzeniu

wartości dodanej brutto w UE w 2007 r. (mln euro)

dr Elżbieta Lorek

MSP a wzrost gospodarczy

Udział przedsiębiorstw w tworzeniu

wartości dodanej brutto w Polsce w 2006 r. (mln zł)

329 150

77 515

98 603

241281

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Mikro

Małe

Średnie

Duże