Error! Picture switch must be the first formatting switch. Umieć dostosować się do działania Bożego - b.
ważne. Inaczej wolniej lub wcale nie dochodzi się do celu
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Nie może bowiem wyjść ze zmartwień i ucisków i
z natręctwa pożądań, dopóki te nie zostaną umartwione i uśpione
Error! Picture switch must be the first formatting switch. sama z siebie nie może uwolnić się od wszystkich
pożądań, by dojść do Boga
Error! Picture switch must be the first formatting switch. musi bowiem iść pozbawiona pożądania i
upodobania, wyrzekając się wszystkich rzeczy światowych, jakie posiadała
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Środkiem jest tu wiara, będąca taką ciemnością dla
umysłu jak noc
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Obraz dla nocy czynnej zmysłów: Tobiasza 6, 18-
22 pierwsza noc - by "spalił serce ryby" - serce lgnące i przywiązane do rzyczy światowych., oczyścić i spalić
ogniem Bożej miłości. Przez to wypędza się szatana, kt. ma władzę nad duszą z powodu jej przlgnięcia do
rzeczy cielesnych i doczesnych.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Pierwszą noc, tj. zmysłów, można przyrównać do
początku nocy, gdy w mroku rozpływają się wszystkie przedmioty. Druga noc - wiary, jest podobna do północy,
zupełnie ciemnej. Trzecia noc, będąca udzielaniem się Boga, jest jakby zaraniem bliskim już światła dziennego

Rozdz. 3 - o wyzbyciu sę pożądania wszystkich rzeczy

Error! Picture switch must be the first formatting switch. również nocą dla duszy można nazwać
umartwienie pożądań. Gdy bowiem dusza wyzbywa się upodobania w pożądaniu wszelkich rzeczy, zostaje jakby
w ciemności i bez niczego
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Konieczne umartwienie słuchu, wzroku, węchu,
podniebienia (smaku), dotyku

Error! Picture switch must be the first formatting switch.

Dlatego to ogołocenie nazywamy nocą dla duszy,

bo nie ma tu mowy o istotnym braku rzeczy, sam ich brak bowiem nie ogołaca duszy, jeśli ona w dalszym ciągu
ich pożąda Wyzbycie się upodobań i pożądania rzeczy tego świata czyni duszę swobodną i ogołoconą, choćby
wiele posiadała. Same bowiem rzeczy tego świata duszy nie zajmują i szkody jej nie wyrządzają, gdyż same w
nią nie wnikają, lecz szkodzi pragnienie ich i pożądanie, które w niej trwa.

ROZDZIAŁ 4 - KONIECZNOSC UMARTWIENIA POZADAN

Error! Picture switch must be the first formatting switch. Przywiązania bowiem, jakie dusza żywi do
stworzeń, są wobec Boga jak gęste mgły, które duszę tak spowijają, że dopóki się z nich nie uwolni, nie będzie
zdolną, by ją mogło oświecić i ogarnąć rzeczywiste światło Boże.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. ciemności, czyli przywiązanie duszy do stworzeń, i
światłość, czyli Bóg, stanowią sprzeczność i żadnego podobieństwa ani zbliżenia się nie ma pomiędzy nimi - bo
“cóż za łączność światła z ciemnością?
Error! Picture switch must be the first formatting switch. skłonność uczuciowa i przylgnięcie duszy do
stworzenia równa ją z tym stworzeniem, i im mocniejsza jest ta skłonność, tym więcej równa ją i czyni podobną
do niego, gdyż miłość upodabnia kochającego do kochanego. Kto więc miłuje stworzenie, stanie tak nisko jak to
stworzenie, a pod pewnym względem jeszcze niżej, bo miłość nie tylko równa, ale poddaje kochającego
kochanemu I jak nie może ogarnąć światło tego, kto przebywa w ciemności, tak też Bóg nie może posiąść duszy
żywiącej skłonność uczuciową do stworzeń. Dopóki się tego przywiązania nie wyzbędzie, nie będzie mogła
posiąść Boga ani tu na ziemi przez przeobrażenie się w czystej miłości, ani w życiu przyszłym przez jasne
widzenie
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Dusza, która wzdycha do godności lub innych
urzędów, do swobody w swoich pożądaniach, ze strony Boga jest uważana i traktowana nie jak wolne dziecko,
lecz jak nędzny niewolnik i jeniec, a to dlatego, że nie przyjęła Jego świętej nauki. “Kto jest większym pośród
was, niech będzie jako mniejszy” Wolność nie może być udziałem serca poddanego stworzeniom, gdyż jest ono
sercem niewolnika. Wolność może przebywać tylko w sercu wolnym, które jest sercem dziecka.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Wszystkie rozkosze i przyjemności, jakie wola
znajduje w stworzeniach są największym utrapieniem, męczarnią i goryczą wobec tej rozkoszy, jaką jest Bóg.
Kto więc im oddaje swe serce, staje się godny w oczach Boga największych utrapień, męczarni i (s.156) goryczy,
a jako taki nie może zakosztować rozkoszy wypływającej ze zjednoczenia z Bogiem.

Rozdział 5 dalej o koniecznosci umartwienia zmysłow

Error! Picture switch must be the first formatting switch. św. Augustyn, gdy mówił w Soliloquiach: “Biedny
ja, kiedyż moja nędza i niedoskonałość zbliży się do Twojej doskonałości? Ty jesteś prawdziwie dobry, a ja zły;
Tyś prawy, a ja bezbożny; Tyś świętość, a ja nędza; Tyś sprawiedliwy, a ja niesprawiedliwy; Tyś światłem, a ja
ślepcem; Tyś życiem, a ja śmiercią; Tyś lekarstwem, a ja chorym; Tyś prawdą najwyższą, a ja obłudą”. Tak
mówi ten święty
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Kto nie wyrzeka się wszystkiego, co ma, nie może
być uczniem moim” Nauka bowiem, którą przyniósł nam Syn Boży, polega na wzgardzie wszystkich rzeczy po
to, by móc przyjąć w siebie dar Ducha Bożego. Dopóki więc dusza nie oderwie się od stworzeń, nie będzie
zdolna przyjąć Ducha Bożego w czystym przeobrażeniu.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. z Księgi Wyjścia (16), gdzie czytamy, że Bóg tak
długo nie dał synom Izraela pokarmu niebieskiego, czyli (s.158) manny, dopóki mieli mąkę przyniesioną z
Egiptu. Należy to rozumieć w ten sposób, że najpierw trzeba się wyzbyć wszystkich rzeczy, by móc potem
kosztować tego pokarmu anielskiego. Nie może go bowiem kosztować to podniebienie, które szuka smaków w
pokarmie ziemskim. Dusza, która się zatrzymuje i karmi innymi, obcymi smakami, nie tylko, że staje się
niezdolną do przyjęcia Ducha Bożego, lecz nadto pobudza do gniewu Boży Majestat.

Error! Picture switch must be the first formatting switch.

O, gdyby osoby duchowe wiedziały, ile dobra i

jaką obfitość ducha tracą, nie chcąc wznieść się ponad pożądanie małostek i skończyć z nimi, oraz jaki
znalazłyby w tym prostym pokarmie duchowym smak wszystkich rzeczy, gdyby tamtych kosztować nie chciały.
Kto więc chce kochać Boga na równi z jakimś stworzeniem, bez wątpienia mało ceni Boga, ponieważ kładzie na
jednej szali z Bogiem to, co jak powiedzieliśmy, nieskończenie się różni od Boga.

Jest rzeczą znaną z doświadczenia, że jeżeli wola skłoni się uczuciowo do jakiejś rzeczy, ceni ją więcej od

każdej innej, choćby nawet lepszej, ale w której sobie mniej podoba. Jeżeli zaś w jednej i drugiej sobie podoba,
tym samym doskonalszą poniża, równając je ze sobą. Ponieważ zaś z Bogiem nie można żadnej rzeczy zrównać,
więc wielką zniewagę wyrządza Mu dusza, kochając na równi z Nim inną rzecz lub do niej się przywiązując. O
ileż większą byłaby zniewaga, gdyby tę rzecz kochała więcej niż Jego?
Error! Picture switch must be the first formatting switch. W Nim wszelkie pożądanie maleje i to jest stan
doskonałości. Trzeba więc koniecznie, aby na drodze do Boga było ciągłe umartwienie i opanowanie pożądania,
bo tym szybciej dusza dojdzie do celu, im pilniejsza będzie w tym ćwiczeniu. Dopóki bowiem dusza nie opanuje
całkowicie pożądań, nie dojdzie nigdy do celu, choćby wiele cnót spełniała, bo brak jej właściwego sposobu
nabycia doskonałości, który polega na opróżnianiu, ogołacaniu i oczyszczaniu duszy z wszelkiego pożądania.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Jeli to uczyni - Wtedy już sam Bóg zmienia jej
szaty na nowe, dając jej nowe poznanie Boga w Bogu, a odrzucając stare ludzkie poznanie oraz nową miłość
Boga w Bogu. Po ogołoceniu woli z wszystkich jej starych pragnień i ludzkich upodobań wlewa Bóg w duszę
nowe poznanie i otchłań rozkoszy.
Error! Picture switch must be the first formatting switch. jej działanie z ludzkiego zmienia się w boskie.

Rozdział 6 Szkody, jakie poządania wyrządzają duszy

Error! Picture switch must be the first formatting switch. wyrządzają duszy dwie najważniejsze szkody: po
pierwsze, pozbawiają ją ducha Bożego, po wtóre, dręczą, męczą, zaciemniają, brudzą i osłabiają duszę, w której
przebywają. Co do pierwszej szkody jest jasne, że w miarę jak dusza skłania się uczuciowo ku jakiejś rzeczy
stworzonej, rozrasta się w niej pożądanie, a tym samym staje się mniej zdolna do przyjęcia Boga. Bo jak mówią
filozofowie, o czym mówiliśmy w rozdziale 4, dwie sprzeczności nie mogą przebywać w jednym przedmiocie.
miłość Boga i miłość stworzenia, to dwie sprzeczności,
Error! Picture switch must be the first formatting switch. Dlatego każdy, kto idzie za pożądaniem, jest
zawsze niezadowolony i zgorzkniały jak człowiek, gdy jest głodny. Bo cóż ma wspólnego głód wywołany przez
stworzenia z tym pełnym nasyceniem, jakie daje duch Boży?

Error! Picture switch must be the first formatting switch. pożądania dręczą i trudzą duszę. Są one jak
niesforne i uprzykrzone dzieci, które ustawicznie proszą matkę o to czy owo, a nigdy im nie dosyć. Ileż to
nadręczy i trudzi się człowiek szukający chciwie skarbu. Dręczy się i trudzi dusza oddana pożądaniom, bo trawi
ją pragnienie, tak jak gorączka trawi człowieka chorego, który nie poczuje się lepiej, dopóki ona nie ustąpi.
Dręczy się i trudzi dusza ulegająca swoim pożądaniom, ponieważ jest przez nie raniona, zaburzona i
niepokojona jak woda przez wiatry, i nie pozwolą jej uspokoić się na żadnym miejscu ani w żadnej rzeczy. Serce

złego jak morze wzburzone” (Iz 57, 20) Pożądania bowiem, jak się powszechnie (s. 164) mówi, są jak ogień,
który wzrasta, gdy się doń drew dorzuca, lecz gdy je strawi, z konieczności gaśnie.

Owszem, pożądanie jest jeszcze gorsze niż ogień. Ogień bowiem zmniejsza się, gdy nie staje drzewa. Pożądanie

zaś, gdy się w kimś rozrośnie, nie tylko się nie zmniejsza, lecz wzrasta mimo braku swego przedmiotu i zamiast
zgasnąć jak ogień, któremu zabrakło paliwa, osłabia i męczy duszę, bo wzrósł jej głód, a zmniejszył się pokarm.

Rozdział 7 Mówi, jak pożądania męczą duszę, dręczą i trapią
Jakież umęczenie i utrapienie cierpi nagi leżąc na cierniach i kolcach! Podobne umęczenie i utrapienie
przechodzi dusza, polegając na swych pożądaniach. One bowiem, jak ciernie, ranią ją, kaleczą i pozostawiają ból
nieznośny..

I jak oracz męczy i trapi wołu zaprzągniętego do pługa, ze względu na spodziewane zbiory, tak pożądanie trapi

duszę pragnącą osiągnąć to, czego szuka. Im większe więc pożądanie, tym większe umęczenie; i tym więcej
umęczenia, im więcej pożądań usidla duszę. Wyobrażenie tego mamy w Księdze Sędziów, w losach Samsona.
Kiedy ów mocny, wolny mąż i sędzia Izraela popadł w moc swoich nieprzyjaciół, ci pozbawili go siły, wyłupili
mu oczy i kazali obracać ciężkie żarna, przy czym go jeszcze męczyli i trapili (Sdz 16, 21). Taki jest smutny los
duszy, w której nieprzyjaciele - pożądania - żyją i zwyciężają.

Rozdział 8

Mówi o tym, jak pożądania zaciemniają i zaślepiają dusze.

Error! Picture switch must be the first formatting switch. Jak mgły i dymy unoszące się w powietrzu nie
pozwalają jasnym promieniom słonecznym prześwietlić go, jak zwierciadło zasłonięte płótnem nie może odbić
oblicza lub zmącona woda odzwierciedlić twarzy przeglądającego się w niej, tak dusza w jarzmie pożądań jest
zamroczona w poznawaniu i ani światło naturalnego rozumu, ani blaski nadprzyrodzonej Mądrości Bożej nie
mogą jej przeniknąć, ani jasno oświecić.

W takim bowiem stanie ani rozum nie jest podatny na przyjęcie światła słonecznego, ani wola nie jest zdolna

przyjąć w siebie Boga w czystej miłości, tak jak zwierciadło zasłonięte nie odbija twarzy patrzącego; ani tym
bardziej pamięć zasłonięta mrokami pożądania nie daje się przeniknąć blaskiem obrazu Bożego, tak jak woda
zamącona nie może jasno odzwierciedlić twarzy tego, kto w nią patrzy.

3. Pożądanie zaślepia i zaciemnia duszę, gdyż j ako takie j est ślepe; ponieważ samo w sobie nie ma żadnego

poznania, dlatego rozum jest dla niego jedynym przewodnikiem. Przeto ilekroć dusza pozwala się kierować
swemu pożądaniu, zaślepia się, gdyż sama dobrze widząc, każe się prowadzić ślepemu i w rezultacie jest tu
jakby dwóch ślepców. Jeśliby ślepy ślepego wiódł, obydwaj w dół wpadną” (Mt 15, 14).

2. Przez to, że dusza zaćmiewa się pod względem poznania, drętwieje w kręgu woli i przytępia się w kręgu

pamięci, zostaje cała zamieszana w właściwej sobie działalności. Wola bowiem i pamięć zależne są w swym
działaniu od poznawania, gdy więc ono jest zamącone, w następstwie i one będą takie same.

To samo sprawia pożądanie w duszy; rozpala pożądliwość i oślepia rozum, tak że nie może widzieć swego

światła. Mało pomogą oczy ćmie, jeżeli pożądanie piękności światła zaślepioną unosi ją w ogień.

Jak bowiem ziemia nie uprawiona nie wyda plonów, ale chwasty, tak i dusza nie postąpi naprzód bez

wykorzenienia pożądań.

Trzeba więc powiedzieć, że bez tej pracy nad wyniszczeniem pożądań wszelkie usiłowanie postępu w

doskonałości, w poznawaniu Boga i siebie będzie tylko rzucaniem ziarna w nierozoraną ziemię. Nie opuszczą
więc duszy mrok i tępota, dopóki nie zostanie zduszony ogień pożądań. Są one bowiem jak katarakta albo pyłek
w oku, przeszkadzając mu, dopóki się ich nie usunie.

Któż by to bowiem przypuścił, że człowiek tak mądry jak Salomon, który tyle dobra otrzymał od Boga -
przyjdzie do takiej ślepoty i osłabienia woli, że w starości będzie stawiał ołtarze bożkom i składał im ofiary? (l

Kri 11, 4). Wystarczyła do tego niska skłonność, jaką żywił do kobiet oraz brak starania o umartwienie pożądań i
rozkoszy swego serca.

Rozdział 9
Mówi o tym, jak pożądania brudzą duszę.

Error! Picture switch must be the first formatting switch.Kto się smoły dotknie, pomaże się nią” (Syr 13, l).
A wtedy się ktoś smoły dotyka, gdy jakimś stworzeniem nasyca pożądanie woli....
I jak złoto lub diament położone w stanie gorącym na smole, brudzą się i kalają, gdyż gorąco łączy je ze smołą,
tak również i dusza, jeśli jest rozpalona pożądaniem do jakiegoś stworzenia, żarem tego pragnienia wchłania w
siebie nieczystość i brud....
I jeżeli czysty płyn wlany w kałużę musi się zbrudzić, to również i dusza kala się przez przywiązanie do
stworzeń, czyni się bowiem do nich podobną. Wreszcie, jak najpiękniejsze i najdoskonalsze oblicze można
zeszpecić, brudząc je sadzą, tak również i duszę, będącą najpiękniejszym i najdoskonalszym obrazem Boga,
szpecą i brudzą nieuporządkowane przywiązania....
jedno tylko nieuporządkowane pożądanie, choćby nie było grzechem ciężkim, wystarczy, jak to później
objaśnimy, by skrępować duszę i uczynić ją tak brudną i brzydką, że w żaden sposób nie będzie mogła dojść do
zjednoczenia z Bogiem, dopóki się z tego pożądania nie oczyści....
Error! Picture switch must be the first formatting switch.

Rozdział 10

Omawia, w jaki sposób pożądania “oziębiają i osłabiają” duszą w cnocie....
Tym samym, że moc pożądania rozprasza się na wiele przedmiotów, staje się słabsza niż wtedy, gdyby była
całkowicie skierowana do jednego przedmiotu; a im więcej jest tych rzeczy, do których się zwraca, tym mniejsze
jej natężenie względem ...
Dusza więc, która ma wolę rozproszoną na różne drobnostki, jest jak woda, która rozlawszy się szeroko, jest tak
płytka, że niewiele z niej pożytku....
I jak gorąca woda łatwo ostyga w otwartym naczyniu, a nie zamknięte wonności łatwo się ulatniają i tracą siłę
zapachu, tak i dusza, jeśli nie będzie skupiona w jednym pożądaniu Boga, utraci żar i moc cnoty. ...
Pożądania osłabiają siłę duszy, są bowiem dla niej jak dzikie pędy i odroślą wokół drzewa, wyczerpujące jego
soki i zmniejszające siłę owocowania. ...
pożądania są jak pijawki, które ustawicznie wysysają krew z żył,...
3. Jest więc jasne, że pożądania nie tylko nie przynoszą żadnego dobra duszy, ale nadto pozbawiają ją tego, które
posiada. I, jeżeli ich nie umartwi, nie spoczną, aż zrobią z nią to samo, co czynią młode żmijątka swej matce, o
których powiadają, że wzrastają w jej łonie, pożerają ją i zabijają, kosztem jej żyjąc (11). Nieumartwione
pożądania wzrastają tak dalece, że zabijają duszę odnośnie do życia Bożego, a to dlatego, że ona ich wpierw nie
uśmierciła i tylko one w niej żyją. Dlatego prosi ...
4. Choćby nawet nie wzrosły aż tak dalece, to jednak smutny widok przedstawia biedna dusza, opanowana przez
żyjące w niej pożądania. Nieszczęśliwa jest sama w sobie, przykra dla bliźnich, leniwa i ociężała w rzeczach
Bożych. Żadna bowiem dolegliwość nie utrudnia tak choremu ruchu, ani nie odbiera tak apetytu, jak pożądanie
stworzeń czyni duszę ociężałą i niechętną w pełnieniu cnoty. Te właśnie nie umartwione, nie zwrócone do Boga
pożądania i skłonności uczuciowe są zwykle przyczyną, dla której wiele dusz jest opieszałych i niedbałych w
pełnieniu cnoty....
Error! Picture switch must be the first formatting switch.

Rozdział 11

Udowadnia, że dusza, aby mogla dojść do zjednoczenia z Bogiem, musi koniecznie wyzbyć się wszelkich, nawet

najmniejszych pożądań.

...
Naturalne bowiem pożądania (chodzi o te poruszenia, w których wola rozumna nie bierze udziału ani przedtem,
ani potem) niewiele lub nic nie przeszkadzają duszy w zjednoczeniu, jeżeli są tylko pierwszymi poruszeniami i
dusza na nie nie zezwala. Takich bowiem pożądań pozbyć się zupełnie w tym życiu nie można....
Natomiast od wszystkich pożądań dobrowolnych, dotyczących zarówno grzechów śmiertelnych, to jest
największych, jak i grzechów powszednich, a więc mniejszych, czy wreszcie dotyczących tylko niedoskonałości,
a więc najmniejszych - od tych wszystkich, choćby i najmniejszych, musi się dusza uwolnić, by mogła dojść do
całkowitego zjednoczenia z Bogiem. Jest to konieczne dlatego, że stan zjednoczenia z Bogiem polega na tak

całkowitej przemianie duszy w wolę Bożą, by w niej nie było nic przeciwnego woli Bożej, ale żeby we
wszystkim i w każdym poruszeniu wola jej była wolą Bożą....
4. Takie niedoskonałości nałogowe to na przykład wielomówność, nieznaczne przywiązanie do jakiejś rzeczy,
którego nigdy nie stara się zwalczyć, przywiązanie do osób, ubrania, książek, mieszkania, pożywienia oraz
innych drobnych nawyków i upodobań w korzystaniu z rzeczy, w zaspokajaniu ciekawości, słuchaniu i tym
podobnych....

Poszczególne bowiem upadki nie szkodzą duszy tak, jak dobrowolne przylgnięcie do jakiejś rzeczy. Stąd, jak
długo dusza będzie im ulegała, jest wykluczone, by mogła postępować w doskonałości, choćby ta
niedoskonałość była najmniejsza. Bo wszystko jedno, czy ptak będzie uwiązany tylko cienką nitką czy grubą, bo
jedna i druga go krępuje; dopóki nie zerwie jednej czy drugiej, nie będzie mógł wzlecieć swobodny. Wprawdzie
cieńszą nić łatwiej jest zerwać, lecz choćby było łatwo, dopóki jej nie zerwie, nie wzięci. Tak jest i z duszą
lgnącą do jakiejś rzeczy; choćby nawet była bardzo zasobna w cnotę, nie dojdzie jednak do swobody
zjednoczenia z Bogiem.

...
Na domiar złego, z powodu tych przywiązań nie tylko nie postępują naprzód, ale cofają się i tracą to, co przez
długi czas i z wielkim trudem przeszły i zyskały. Jest bowiem pewne, że na tej drodze, jeśli się nie postępuje,
tym samym się cofa; jeśli się nie zyskuje - traci się....
Kto nie dba o to, by naprawić nieznacznie uszkodzone naczynie, doprowadzi do tego, że wycieknie zeń wszystek
płyn....

Znam już wiele osób, którym Bóg dał łaskę postępu w wielkim oderwaniu i wolności, które jednak przez drobne
przywiązania pod pokrywką jakiegoś dobra, towarzystwa czy przyjaźni, pozbawiły się ducha i smaku Bożego,
świętej samotności, radości i zamiłowania w ćwiczeniach duchowych i w końcu doszły do utraty wszystkiego. A
wszystko to spotkało je dlatego, że nie opanowały zaraz w początkach tego smaku i pożądania zmysłowego, nie
zachowały siebie w samotności dla Boga.

...
6. By dojść do tego celu, po tej drodze trzeba zawsze iść naprzód, trzeba postępować wyzbywając się pragnień, a
nigdy ich nie podtrzymując. Jeżeli się nie wyzbędzie wszystkiego, nie dojdzie się do celu. Bo jak drzewo nie
zmieni się w ogień, gdy brakuje choćby jednego tylko potrzebnego stopnia ciepła, tak i dusza nie przemieni się
w Boga z powodu jednej choćby niedoskonałości, mniejszej nawet niż dobrowolne pożądanie. ...
7. Na potwierdzenie tego mamy zdarzenie z Księgi Sędziów, gdzie jest powiedziane, że przyszedł anioł do
synów Izraelowych i powiedział im, iż dlatego, że nie zniszczyli swych wrogów, lecz zbratali się z niektórymi z
nich, zostawi ich pośród nieprzyjaciół, by byli przyczyną ich upadku i zguby (Sdz 2, 1-3). Słusznie więc
postępuje Bóg w ten sposób z niektórymi duszami. Wyrwał je bowiem spośród świata, uśmiercił gigantów, to
jest ich grzechy; wyniszczył mnóstwo ich nieprzyjaciół, to jest okazje, jakie miały na świecie; a to wszystko
jedynie dlatego, by z większą swobodą weszły do owej ziemi obiecanej boskiego zjednoczenia. One jednak w
dalszym ciągu uprawiają przyjaźń i zbratanie z karłami niedoskonałości, nie chcąc ich zwalczać; przeto
zagniewany nasz Pan dopuszcza, że przez te pożądania wpadają ze złego w coraz gorsze....
Error! Picture switch must be the first formatting switch.

Rozdział 12
jakie pożądania wystarczają, by wyrządzić duszy wspomniane wyżej szkody....
pożądanie zmysłowe sprawia te wszystkie rodzaje zła, jednak ze swej istoty przede wszystkim brudzi duszę i
ciało....
chciwość również powoduje to wszystko zło, głównie i bezpośrednio staje się przyczyną utrapienia....

Chociaż próżność również pociąga to wszystko zło za sobą, lecz głównie i bezpośrednio sprowadza
zaciemnienie i ślepotę na duszę.

Wreszcie, chociaż nieumiarkowanie w jedzeniu również pociąga za sobą to zło ogólne, to jednak przede
wszystkim sprowadza oziębłość w cnocie. Podobnie ma się rzecz z innymi pożądaniami.

...
Wszystkie cnoty wyrastają w duszy przez ćwiczenie się w jednej z nich; wszystkie również wady potęgują się w
duszy jako następstwo nabycia jednej. Nie można tego zauważyć wprawdzie w chwili zadowolenia pożądania,

bo jego smak nie pozwala wówczas na to, lecz wcześniej czy później łatwo się spostrzeże jego zgubne
następstwa....
Pożądanie, gdy się je zadowala, jest słodkie i zdaje się być dobre, później jednak odczuwa się jego skutki pełne
goryczy....

Rozdział 13

Mówi o sposobie zachowania się duszy, by mogła wejść w tę “noc zmysłów”....Error! Picture switch must be
the first formatting switch.
Najpierw trzeba wiedzieć, że dusza zwykle wchodzi w tę noc zmysłów w dwojaki sposób: czynny i bierny....

Czynny stanowi to, co dusza może uczynić i rzeczywiście czyni, by wejść w tę noc, i o tym mówić będziemy w
niżej podanych przestrogach.

...
W biernym zaś, sposobie dusza nie czyni nic, zachowuje się biernie, a tylko Bóg w niej działa. Ten sposób
objaśnimy w czwartej księdze, gdy będziemy mówili o początkujących (15) Tam też za łaską Bożą podamy
więcej przestróg dla początkujących, odpowiednio do wielu niedoskonałości, jakim zwykli ulegać na tej drodze -
tu więc nie będziemy się nad tym zbyt rozwodzili....
Po pierwsze: trzeba mieć ciągłe pragnienie naśladowania we wszystkim Chrystusa, ...
Po drugie: by tym lepiej osiągnąć zamierzenie pierwsze, należy odrzucić wszelkie upodobania, które nasuwają
się zmysłom, o ile nie zmierzają wprost do czci i chwały Bożej;...

I tak na przykład gdy nadarza się sposobność słyszenia czegoś przyjemnego, co nie ma na celu służby i chwały
Bożej, trzeba wyrzec się upodobania w tym i nie słuchać; gdy można oglądać coś miłego, co nie podnosi do
Boga, nie trzeba tego pragnąć ani patrzeć na to; tak samo trzeba postępować co do mowy i innych rzeczy. I
wszystkie zmysły tak trzeba umartwiać, oczywiście w miarę możności. Jeśli bowiem nie można czegoś uniknąć,
wystarczy, że się nie ma w tym upodobania, chociażby się odczuwało te wrażenia.

...

6. Usiłuj zawsze skłaniać się:

nie ku temu co łatwiejsze, lecz ku temu co trudniejsze;

nie do tego co przyjemniejsze, lecz do tego co nieprzyjemne;

nie do tego co smakowitsze, lecz do tego co niesmaczne;

nie do tego co daje spoczynek, lecz do tego co wymaga trudu;

nie do tego co daje pociechę, lecz do tego co nie jest pociechą;

nie do tego co większe, lecz do tego co mniejsze;

nie do tego co wzniosłe i cenne, lecz do tego co niskie i wzgardzone;

nie do tego aby pragnąć czegoś, lecz do tego by nie pragnąć niczego, nie szukając tego co lepsze wśród rzeczy
stworzonych, ale tego co gorsze.

Pragnij z miłości dla Chrystusa dojść do zupełnego ogołocenia, ubóstwa i oderwania się od wszystkiego, co jest
na świecie.

...
Po pierwsze, usiłować upokarzać się w czynach i pragnąć, by inni nas upokarzali [i to jest przeciw pożądliwości
ciała] (16) ....
Po drugie, upokarzać się w słowach i pragnąć, by inni z nami to czynili [i to jest przeciw pożądliwości oczu]....

Po trzecie, upokarzać się w myślach i pragnąć, by inni tak o nas myśleli [i to jest przeciw pysze żywota].

...

- By dojść do smakowania wszystkiego, nie chciej smakować czegoś w niczym.

- By dojść do posiadania wszystkiego, nie chciej posiadać czegoś w niczym.

- By dojść do tego, byś był wszystkim, nie chciej być czymś w niczym.

- By dojść do poznania wszystkiego, nie chciej poznawać czegoś w niczym.

- By dojść do tego, w czym nie masz upodobania, musisz iść przez to, w czym nie masz upodobania.

- By dojść do tego, czego nie poznajesz, musisz iść przez to, czego nie poznajesz.

- By dojść do tego, czego nie posiadasz, musisz iść przez to, czego nie posiadasz.

- By dojść do tego, czym nie jesteś, musisz iść przez to, czym nie jesteś.

...

Gdy zatrzymasz się nad czymś, przestajesz dążyć do wszystkiego.

- Albowiem by dojść całkowicie do wszystkiego, musisz zaprzeć się siebie całkowicie we wszystkim.

- A gdy dojdziesz do posiadania wszystkiego, masz to posiadać, nie pragnąc niczego. - Bo jeśli chcesz mieć coś
we wszystkim, nie posiądziesz w Bogu twojego czystego skarbu. ...
Error! Picture switch must be the first formatting switch.

Rozdział 14

Objaśnia drugi wiersz strofy:

Udręczeniem miłości rozpalona

...
Objaśniliśmy już pierwszy wiersz tej strofy, która mówi o nocy zmysłów. Staraliśmy się wytłumaczyć, jaka jest
ta noc zmysłów i dlaczego się nazywa nocą; wskazaliśmy również porządek i sposób, jakiego trzeba się trzymać,
by wejść w nią czynnie. Należy teraz z kolei zastanowić się nad właściwościami i przedziwnymi skutkami tej
nocy....
“Udręczeniem miłości rozpalona” przeszła tę ciemną noc zmysłów i doszła do zjednoczenia z Umiłowanym. Dla
zwyciężenia bowiem wszystkich pożądań i wyzbycia się upodobania we wszystkich rzeczach, do których miłość
i skłonność uczuciowa zapala wolę, by się nimi radowała, trzeba było większego ognia, rodzącego się z innej,
większej miłości. Tą miłością jest jej Umiłowany. ...
Często bowiem tak się zdarza, że zmysłowość przez te udręki pożądania tak jest pobudzana i podniecana do
rzeczy zmysłowych, że gdyby część duchowa nie była również rozpalona innymi jeszcze udrękami w rzeczach
duchowych, nie mogłaby przezwyciężyć jarzma swej natury ani wejść w tę noc zmysłów. ...