3. Zasada patrymonialna i jej skutki prawne.
Zasada patrymonialna polegała na uznaniu państwa
za dziedziczna własność monarchy. W ten sposób
przenoszono prywatno-prawne zasady dziedziczenia na
stosunki publiczno-prawne.
Władzę dziedziczyli synowie w linii prostej. Od
dziedziczenia
były
wyłączone
kobiet,
synowie
przeznaczeni do stanu duchownego oraz osoby, które
popadły w niełaskę. Obok elementów prawno-prawnych
występowały elementy publiczno-prawne np. wiec jako
forma udziału ludności w sprawach publicznych i
elekcjach władców.
Elekcje odbywały się w obrębie jednej dynastii.
Wykształciła się praktyka, zgodnie z którą możni mogli
wybrać najzacniejszego i najgodniejszego władcę, ale nie
mieli prawa przekazać państwa innej dynastii.
Częstą praktyką był podział państwa pomiędzy
wszystkich synów uprawnionych do dziedziczenia
(Bolesław Chrobry wypędzając macochę i przyrodnich
braci sprzeciwił się woli Mieszka I) lub wydzielanie
dzielnic dla synów (Władysław Herman) albo rodzeństwa
(Mieszko II).
Z zasadą patrymonialną wiązało się prawo książęce
obejmujące:
- władzę zwierzchnią
- prawo sądzenia ludzi
- religia
- prawo pobierania danin
- prawo żądania służebności.