SPOSOBY POMIARU POWIERZCHNI I ODLEGŁOŚCI NA MAPACH.
RODZAJE GEOIKONOMETRII WEGŁUG A.M BERLANTA
1. POMIAR POWIERZCHNI
Pomiarów pól na mapach dokonuje się trzema metodami
a) za pomocą bezpośredniego zliczenia poletek, przy pomocy np. kalki milimetrowej
− metoda ta polega na wyznaczeniu zasięgu mierzonej powierzchni na kalce
milimetrowej i zliczeniu tych pól kalki, które całkowicie leżą na mierzonej
powierzchni
− dla ułatwienia pracy zliczamy najpierw pełne cm , następnie ich ćwiartki, a wreszcie
pojedyncze mm
− zliczona w ten sposób powierzchnia będzie mniejsza od powierzchni faktycznej, nie
będzie bowiem obejmować części milimetrów, przez które przechodzi obwód
mierzonej figury
− ponieważ nie jesteśmy w stanie oznaczyć precyzyjnie szeregu części milimetrów,
przecinanych przez obwód, przeto zadawalamy się tylko zliczeniem ich sumy, cyfrę tę
dzielimy przez 2 i dodajemy do poprzednio zliczonych pól
b) za pomocą siatki geograficznej
− znajduje ona zastosowanie przy pomiarze dużych obszarów, zwłaszcza gdy zależy
nam na szczególnie dokładnych wynikach
− mierząc na mapie obszar pokryty dokładną siatką południków i równoleżników,
zliczamy najpierw wszystkie pola siatki geograficznej, leżące całkowicie w obrębie
mierzonego obszaru, licząc je oddzielnie dla każdej strefy równoleżnikowej
− ilość pól mnożymy przez zaczerpnięty z tablic wartość pola jedno- lub
półstopniowego a nawet jednostopniowego
− pozostałe do.wyznaczenia części pól przecięte granicą obszaru mierzymy przy
pomocy kalki milimetrowej albo planimetrem, a osobno części pozostające poza nią
c) za pomocą planimetru
2. POMIAR ODLEGŁOŚCI
− pomiar odległości na mapach nie jest zadaniem łatwym, gdyż ulegają one przeważnie
znacznym zniekształceniom, zmieniającym się od punktu do punktu
a) pomiar na mapach o mniejszych skalach (atlasowych)
− można mierzyć tylko krótkie odcinki
− mierzymy przeważnie odległość sferyczną tj. ortodromę, a rzadziej loksodromę
− nitka, linijka, krzywomierz, kartka
b) dużych odległości dwóch punktów nie uzyskuje się drogą pomiaru na mapie, lecz stosuje się
obliczenia na podstawie współrzędnych geograficznych obu punktów
− jeśli oba punkty leżą na równiku lub na jednym poradniku, to odległości ich
uzyskujemy przez obliczenie liczby stopni zawartych w mierzonym odcinku oraz
znalezienie odpowiedniej długości za pomocą tablic liczbowych
− tak samo postępujemy, gdy punkty leżą na jednym równoleżniku
− gdy punkty leżą na różnych równoleżnikach i na różnych południkach, bierzemy pod
uwagę skalę miejscową na danym odcinku mapy
− zadanie uprości się znacznie, jeżeli weźmiemy mapę w siatce wieraokątnej, ponieważ
w tym wypadku skala nie zależy od kierunku i zmienia się tylko przy przejściu od
jednego punktu do drugiego
− w granicach niewielkiego obszaru np. pola stopniowego, zmiany te będą niewielkie,
tak że w praktyce skalę można uważać za stałą
− jeśli linia przechodzi przez kilka pól stopniowych, trzeba wziąć pod uwagę osobne
skale miejscowe dla każdego pola stopniowego
