L

UCY

M

AUD

M

ONTGOMERY

D

ZBAN

CIOTKI

B

ECKY

P

RZEŁOŻYŁA

E

WA

F

ISZER

T

YTUŁ

ORYGINAŁU

ANGIELSKIEGO

: A T

ANGLED

W

EB

B

ANKIET

CIOTKI

B

ECKY

I

O dzbanie Darków krąży sto legend. Oto prawdziwa historia.
W rodzinie Darków i Penhallowów wiele się z powodu tego dzbana wydarzyło, a za to nie

doszło do kilku przewidywanych ewenementów. Jak utrzymuje wuj Pyszniak, tak widać
chciała Opatrzność, choć nie można wykluczyć, że wtrąciły się piekielne moce.

W każdym razie, gdyby nie ten dzban, Piotr Penhallow samotnie fotografowałby obecnie

lwy w afrykańskim buszu, natomiast Duży Sam Dark nie nauczyłby się doceniać piękna
nagiego ciała kobiety. .A Dandys Dark i Ptyś Dark do tej pory gratulują sobie, że udało im się
wyjść cało z opresji.

Dzban stanowił prawną własność ciotki Becky Dark, która urodziła się jako Rebeka

Penhallow. Większość pań Dark była z domu Penhallow, a panieńskie nazwisko większości
pań Penhallow brzmiało Dark. Solidną mniejszość stanowiły Penhallowówny, które wyszły
za Penhallowów, i Darkówny, które wyszły za Darków. Stąd zawikłane stosunki
pokrewieństwa, w których orientował się jeden jedyny wuj Pyszniak.

Bo rzeczywiście, z kim mógłby się ożenić Dark, jeśli nie z Penhallowówną, i z kim

Penhallow, jeśli nie z Darkówną? Kiedyś nie chcieli ponoć patrzeć na panny z innych rodzin.
A obecnie nie zechciałaby ich żadna panna spoza klanu. Tak przynajmniej utrzymywał wuj
Pyszniak.

Wujowi Pyszniakowi nie należy jednak wierzyć. Penhallowowie i Darkowie nie stali się

jeszcze degeneratami. Przeciwnie, mężczyźni są nadal pełni godności i energiczni i choć
wewnątrz klanu często dochodziło do starć, wobec świata wszyscy występowali zwartym
frontem.

W pewnym sensie głową klanu była ciotka Becky. Mógłby to jednak zakwestionować ze

względu na swoje starszeństwo Crosby Penhallow liczący sobie osiemdziesiąt siedem lat.
Ciotka Becky miała zaledwie osiemdziesiąt pięć. Ale Crosby’emu na tym nie zależało.. Miał
inną pasję. Dopóki będzie mógł co wieczór spotykać się ze swoim starym kumplem,
Erazmem Darkiem, i grać z nim w duecie — flet i skrzypce — niech ciotka Becky, jeśli jej na
tym zależy, dzierży spokojnie berło klanu.

Trzeba szczerze wyznać, że ciotka Becky nie cieszyła się nadmierną sympatią swej

rodziny. Zbyt chętnie mówiła każdemu prawdę w oczy. A jak słusznie powtarzał wuj
Pyszniak, szczerość ma swoje zalety, ale prawdą nie należy zbytnio szafować. Tymczasem
nie da się ukryć, że ciotka Becky nie wiedziała, co to takt i dyskrecja, nie mówiąc już o
dyplomacji i szacunku dla ludzkich uczuć. Mówiła wszystko, co jej akurat przyszło na myśl.
Toteż nikt nigdy nie nudził się w jej towarzystwie. Człowiek znosił własne przykrości i
upokorzenia, rozkoszując się obserwowaniem, jak męczą się inni. Ciotka Becky znała od A
do Z przeszłość wszystkich członków klanu, jej strzały przeszywały każdy pancerz. Mały wuj
Pyszniak powiadał, że nie opuściłby żadnego bankietu ciotki Becky nawet dla walki byków.

— Tak, ciotka Becky to jest ktoś — oświadczył protekcjonalnym tonem doktor Harry

Penhallow przyjechawszy na któryś z rodzinnych pogrzebów.

— Ona jest stuknięta — mruknął Jan Topielec Penhallow, który będąc Sam stuknięty, nie

znosił żadnych rywali.

— To jedno i to samo — zachichotał wuj Pyszniak. — Wszyscy się jej boicie, bo zbyt

wiele o was wie. Ale powiadam wam, chłopcy, że tylko dzięki takim osobom jak ciotka
Becky udało nam się jeszcze nie zmurszeć.

Od dwudziestu lat ciotka Becky była dla wszystkich ciotką Becky. Kiedyś na pocztę w

Indiańskim Potoku nadszedł list do pani Teodorowej Dark i nowy poczmistrz odesłał go z
adnotacją „Adresat nieznany”, choć tak właśnie nazywała się ciotka Becky. Miała niegdyś
męża i dwoje dzieci. Zmarli tak dawno temu, że nawet sama ciotka Becky zdążyła już o nich
zapomnieć. Od lat mieszkała w wynajętych dwóch pokojach w Sosnówce, należącej do jej
starej przyjaciółki Kamilli Jackson, na skraju Indiańskiego Potoku. Wiele domów Darków i
Penhallowów stanęłoby przed nią otworem, gdyż klan wysoko cenił sobie zobowiązania
rodzinne, ale ciotka Becky nie chciała o tym nawet słyszeć. Miała niewielką rentę, a Kamilli,
która nie była ani Darkówną ani Penhallowówną, mogła łatwo jeździć po głowie.

— Zamierzam urządzić bankiet — oznajmiła ciotka Becky wujowi Pyszniakowi, który

przyszedł ją odwiedzić. Słyszał, że źle się czuje. Ale siedziała na łóżku, wsparta o poduszki,
równie żywotna jak zawsze, a na jej szerokiej rumianej twarzy malował się wyraz zwykłej
złośliwości. Wuj Pyszniak pomyślał, że widać nic jej nie jest. Ciotka Becky już parokrotnie
kładła się do łóżka, gdy uważała, że klan ją zaniedbuje.

Ciotka Becky od chwili gdy zamieszkała w Sosnówce, urządzała co jakiś czas przyjęcia,

które zwała bankietami. Ogłaszała w miejscowej gazecie, że pani Rebeka Dark w takie to a
takie popołudnie oczekuje swych przyjaciół. I wszyscy członkowie klanu stawiali się
punktualnie, nieobecność usprawiedliwiało jedynie jakieś poważne zrządzenie losu. Spędzano
długie godziny opowiadając rodzinne plotki, którym dodawały pikanterii złośliwe uwagi
ciotki Becky. Każdy dostawał filiżankę herbaty, kanapki i ciasto. Potem wszyscy wracali do
domu i wylizywali się z ran.

— Wspaniale — ucieszył się wuj Pyszniak. — Od dawna w naszej rodzinie nie zdarzyło

się nic interesującego.

— Ale się zdarzy — oświadczyła ciotka Becky. — Zamierzam wyjawić wam, jakie mam

plany w związku z dzbanem Darków. Nie, nie powiem wszystkiego, ale wystarczająco dużo,
żeby was zaintrygować.

— Ojej! — Wuj Pyszniak już był zaintrygowany, nie zapomniał jednak o dobrych

manierach. — Ale czemu już teraz? Przecież dożyjesz setki.

— Nie, nie dożyję — zaprzeczyła ciotka Becky. — Roger powiedział dziś rano Kamilli, że

nie dożyję końca roku. Też pomysł, żeby nie

poinformować o tym mnie, osoby najbardziej zainteresowanej! Ale udało mi się wziąć

Kamillę na spytki.

Wuj Pyszniak doznał takiego szoku, że na chwilę zamilkł. Od trzech dni dzwoniło mu w

uszach na pogrzeb, ale nie przypuszczał nawet, że może tu chodzić o ciotkę Becky. Nikomu
nigdy nie przyszło do głowy, że ciotka Becky może umrzeć. Zdawało się, że zapomniało o
niej nie tylko życie, ale także i śmierć. Nie wiedział, co powiedzieć.

— Doktorzy często się mylą — wyjąkał wreszcie.
— Ale nie Roger — ponuro stwierdziła ciotka Becky. — Więc pewnie będę musiała

umrzeć. Zresztą czas umierać. Nikogo już nic nie obchodzę.

— Co ty mówisz, Becky! A ja? — spytała Kamilla bliska łez.
— Nie, ciebie już też nie obchodzę. Jesteś za stara. Obie jesteśmy za stare, żeby się kimś

albo czymś przejmować. Świetnie wiem, że w głębi serca myślisz sobie: „Po jej śmierci będę
sobie mogła nareszcie parzyć mocną herbatę”. Trzeba spojrzeć prawdzie w oczy. Przeżyłam
już wszystkich moich przyjaciół.

— No, na, a ja? — zaprotestował wuj Pyszniak.
Ciotka Becky potrząsnęła siwiutką głową.
— Ty! — zabrzmiało to wręcz pogardliwie. — Ty masz zaledwie sześćdziesiąt cztery lata.

Wyszłam za mąż jeszcze przed twoimi narodzinami. W gruncie rzeczy jesteś tylko
znajomym. Wprawdzie nazywasz się Penhallow i twoja matka przysięgała, że jesteś synem
Neda Penhallowa, ale wszyscy mieli na ten temat poważne wątpliwości.

Wuj Pyszniak uznał, że po tak potwornym nietakcie nie musi już dalej zapewniać ciotki

Becky o swych uczuciach.

— Kamillo — napomniała ostro ciotka Becky. — Przestań wysilać się na łzy. Przykro na

ciebie patrzeć. Musiałam już wyprosić z domu Ambrożynę, bo nie mogłam znieść jej
skomlenia. Ambrożyna opłakuje wszystko, od nieudanego deseru po czyjąś śmierć. Ale jej
można to wybaczyć. Nie ma innych przyjemności. Ja jestem gotowa umrzeć. Przeżyłam
niemal wszystko, co człowiek może przeżyć, i mam dość. Ale zamierzam umrzeć w pełnej
gali, uporządkowawszy przedtem wszystkie moje sprawy. I chcę urządzić ostatni rodzinny
spęd. Datę podam w gazecie. Jeżeli jednak mielibyście ochotę coś zieść, musicie to przynieść
z sobą. Nie będę sobie na łożu śmierci zawracać głowy karmieniem całej rodziny.

Wuj Pyszniak poczuł się wielce rozczarowany. Jako wdowiec prowadził kawalerskie

gospodarstwo i każdy posiłek w domu przyjaciół był prawdziwym darem nieba. A tu ciotka
Becky zamierza zaprosić rodzinę i niczym jej nie częstować. Potworny brak gościnności.
Wszyscy będą jej to mieli za złe, ale wszyscy przyjdą. Wuj Pyszniak dobrze znał Darków i
Penhallowów. Każdy Dark i każdy Penhallow będzie chciał się dowiedzieć, kto odziedziczy
stary dzban Darków. Darkowie zawsze uważali, że dzban ten nieprawnie znajduje się w
posiadaniu ciotki Becky. Ostatecznie była tylko Penhallowówną. Dzban powinien należeć do
kogoś, kto urodził się Darkiem. Ale stary Teodor Dark zapisał go swojej ukochanej żonie i nie
było na to żadnej rady. Teraz dzban należał do niej i może go zostawić, komu zechce. A w
ciągu całych osiemdziesięciu pięciu lat nikt nie potrafił nigdy przewidzieć, co zrobi ciotka
Becky.

Wuj Pyszniak wdrapał się na dwukółkę, którą nazywał swoim „gigiem”, i skierował

leniwego siwka na boczną rdzawą drogę, która prowadziła z Indiańskiego Potoku do Srebrnej
Zatoki. Na jego okrągłej twarzy dziwnie przypominającej pomarszczone jabłuszko pojawił się
uśmiech zachwytu, a zadziwiająco młode błękitne oczy aż błyszczały. Wuj Pyszniak
obiecywał sobie świetną zabawę, gdy będzie patrzył, co wyprawia klan. Jego to nie dotyczyło,
wiedział, że nie ma szansy na odziedziczenie dzbanu, mógł być bezstronnym obserwatorem.
Nawet jeśli nieprawdą było to, co się mówiło o jego pochodzeniu, z ciotką Becky łączyło go
bardzo dalekie pokrewieństwo.

— Mam wrażenie, że starszej pani uda się rozpętać niezłą awanturę — oznajmił swej siwej

szkapie.

II

Mimo że nie można było liczyć na poczęstunek, wszyscy Darkowie i Penhallowowie

przybyli na „bankiet” ciotki Becky. Nawet stara zreumatyzowana Krystyna Penhallow, która
od lat nie opuszczała domu, zmusiła zięcia, by ją zawiózł przez las na wózku, który normalnie
służył do wożenia baniek z mlekiem. Rozsunięto drzwi między dwoma pokojami ciotki
Becky, w bawialni ustawiono mnóstwo krzeseł, ciotka Becky siedziała zaś w wielkim
orzechowym łożu pod baldachimem, gotowa na przyjęcie gości, a oczy błyszczały jej jak
kotu. Ciotka Becky od chwili wyjścia za mąż sypiała w tym łożu i zamierzała w nim umrzeć.
Wiele pań z klanu patrzyło na to łóżko pożądliwie, każda z nich chętnie by je odziedziczyła,
dziś jednak wszyscy myśleli tylko o dzbanie.

Ciotce Becky nie chciało się ubrać na przyjęcie gości. Oświadczyła Kamilli, że nie są tego

warci. Przyjęła ich w wypłowiałym czerwonym swetrze, siwe włosy miała upięte w kukiełkę
na czubku głowy, ale włożyła pierścionek z brylantem i zmusiła zgorszoną Ambrożynę, żeby
jej uróżowała policzki.

— W pani wieku to nie przystoi — protestowała Ambrożyna.
— Nudno jest robić to, co przystoi — odpowiedziała ciotka Becky.
— Dawno z tym skończyłam. Ty, Ambrożyno Winkworth, masz robić, co ci każę, i

zostaniesz za to wynagrodzona. Nie mam ochoty usłyszeć, jak wuj Pyszniak szepcze, że „ta
stara była kiedyś rumiana jak jabłuszko”. Nie żałuj różu, Ambrożyno. Jak by mnie zobaczyli
wybladłą i znękaną, uznaliby, że mi mogą wleźć na głowę. Ach, Ambrożyno, bardzo się
cieszę na dzisiejsze popołudnie. To będzie moja ostatnia rozrywka po tej stronie wieczności i
mam zamiar doskonale się zabawić. Wszyscy ci moi krewni to harpie, które pojawią się tutaj,
żeby zdobyć jakiś ochłap, ale ja im pokażę!

Darkowie i Penhallowowie świetnie o tym wiedzieli i każdy podchodząc do orzechowego

łoża drżał, przekonany, że ciotka Becky zada mu najbardziej obelżywe pytanie, jakie jej
przyjdzie na myśl. Wuj Pyszniak przyszedł bardzo wcześnie, zaopatrzywszy się w kilka
opakowań gumy do żucia, i zasiadł na krześle tuż koło rozsuniętych drzwi; był to świetny
punkt obserwacyjny, mógł stąd wszystkich widzieć i słyszeć każde słowo wypowiedziane
przez ciotkę Becky.

— A, to ty jesteś tym człowiekiem, który spalił własną żonę!
— wykrzyknęła ciotka Becky na widok Stantona Grundy’ego, wysokiego chudego

mężczyzny, który uśmiechał się sardonicznie. Był on człowiekiem spoza klanu — dawno,
dawno temu poślubił Robinę Dark, a kiedy zmarła, kazał spalić jej ciało w krematorium.
Darkowie nigdy mu tego nie wybaczyli, czym Stanton Grundy bynajmniej się nie przejmował
i teraz też uśmiechnął się tylko, uznając, że ciotka Becky chciała sobie zażartować.

— Tyle zamieszania o dzban warty zaledwie parę dolarów — zauważył wzgardliwie,

siadając obok wuja Pyszniaka.

Wuj Pyszniak wsunął gumę do żucia pod język i szybko skłamał, gdyż tego wymagała

klanowa solidarność.

— Cztery lata temu jakiś kolekcjoner ofiarował ciotce Becky sto dolarów — oświadczył.
Na Stantonie Grundym zrobiło to duże wrażenie, ale pragnął to ukryć i zauważył, że on nie

dałby nawet dziesięciu.

— To po co tu przyszedłeś? — spytał wuj.
— Żeby się zabawić — odparł spokojnie pan Grundy. — Z powodu tego dzbana wszyscy

zaczną się na pewno wodzić za łby.

Wuj Pyszniak był tak oburzony, że o mały włos połknąłby gumę. Jakim prawem ten facet

spoza klanu, którego w dodatku podejrzewano, że jest wyznawcą Swedenborga, ośmiela się
bawić kosztem Penhallowów i Darków? On, Pyszniak Penhallow, ochrzczony kiedyś

imieniem Aleksander, ma do tego święte prawo. Należy do klanu. Ale żeby jakiś Grundy,
pochodzący nie wiadomo skąd, ośmielał się przyjść tutaj w tym samym celu! Wuj Pyszniak
wpadł w furię. Nim jednak zdążył wyrazić swe oburzenie, jego uwagę odwróciło przybycie
następnego gościa.

— Czy znów urodziłaś jakieś dziecko na szosie? — spytała ciotka Becky biedną panią

Pawiową Dark, której syn przyszedł na świat w fordzie wiozącym ją do szpitala. Wuj
Pyszniak wyraził wówczas uczucia całej rodziny oświadczając ponuro:

— Ktoś tu coś pochrzanił.
Wszyscy stłumili śmiech, gdy zarumieniona pani Pawłowa szła w kierunku krzeseł. Ale

zaraz przestano się nią interesować, bowiem rękę ciotki Becky uścisnął z kolei Murray Dark,
przystojny mężczyzna w średnim wieku.

— Aha, przyszedłeś, żeby sobie popatrzeć na Thorę? O, siedzi tam, zaraz za Pyszniakiem i

tym Grundym.

Murray Dark ruszył w stronę krzeseł, nie po raz pierwszy powtarzając sobie w duchu, iż

taka rodzina może doprowadzić człowieka do szału. Oczywiście, że przyszedł zobaczyć
Thorę. Wiedzieli o tym wszyscy, nie wyłączając samej Thory. Murraya mało obchodził
dzban, bardzo za to zależało mu na spotkaniu z Thorą. Nieczęsto zdarzała mu się taka okazja.
Kochał się w Thorze od pamiętnej niedzieli, kiedy zobaczył ją w kościele już jako żonę
Krzysztofa Darka, tego pijaka i nicponia, Krzysia Darka, obdarzonego takim urokiem
osobistym, że nie potrafiła mu się oprzeć żadna dziewczyna. Cały klan wiedział o tej miłości,
choć nie łączył się z nią żaden skandal. Murray po prostu czekał na śmierć Krzysia. Wtedy
ożeni się z Thorą. Był zamożnym wykształconym farmerem i odznaczał się niezwykłą
cierpliwością. Przyjdzie czas, kiedy uda mu się uzyskać to, o czym marzy jego serce. Czasem
jednak zastanawiał się, jak długo jeszcze będzie czekał. Ten cholerny Krzyś tak jak wszyscy
Darkowie miał niezwykle silny organizm. Prowadził tryb życia, którego normalny człowiek
nie wytrzymałby dłużej niż pięć lat. Tymczasem Krzyś zabijał się powoli od lat dziesięciu i
nie wiadomo było, ile to jeszcze może potrwać.

— Powinieneś używać płynu na porost włosów — poradziła ciotka Becky Williamowi Y.

Penhallowowi, który nawet jako małe dziecko wyglądał tak poważnie, że nikt nie ośmieliłby
się powiedzieć do niego Bili. Nienawidził ciotki Becky, bo była pierwszą osobą, która
zauważyła, że zaczyna łysieć.

— Jaka szkoda, moja droga — ciotka Becky zwróciła się z kolei do pani Percy’owej Dark

— że zupełnie nie dbasz o cerę. A miałaś całkiem ładną, kiedy przyjechałaś do Indiańskiego
Potoku… Co, ty też tu jesteś? — ciotka Becky zaatakowała panią Kubusiową Trent, czyli
dawną Helenę Dark.

— Oczywiście, że jestem. Czyżbym stała się przezroczysta? — odcięła się pani

Kubusiową.

— Myślałam, że już dawno zapomniałaś o moim istnieniu. Ale dzban robi swoje!
— Och, mnie tam nie zależy na cioci dzbanie — skłamała pani Kubusiową. Wszyscy

wiedzieli, że kłamie. Tylko ktoś bardzo niemądry mógł próbować okłamać ciotkę Becky,
gdyż wszystkim było wiadomo, że nikomu się to jeszcze nie udało. Ale cóż, pani Kubusiowa
Trent mieszkała w Trzech Wzgórzach, a nikt z mieszkańców Trzech Wzgórz nie grzeszył
zbytnim rozumem.

— Czy ukończyłeś już historię naszej rodziny, Millerze?
Stary Miller Dark zrobił niemądrą minę. Od lat już opowiadał, że zamierza napisać historię

klanu, ale dotąd nie udało mu się zacząć. Zresztą pośpiech był zbyteczny. Im później zabierze
się do pisania, tym więcej będzie miał do opowiedzenia. Tylko kobietom jest zawsze do
wszystkiego spieszno. Z ulgą ustąpił miejsca Palmerowi Darkowi znanego z tego, że jest
niezwykle dumny z własnej żony.

— Prawda, że ciągle wygląda tak samo młodo? — spytał z uśmiechem ciotkę Becky.

— Tak… Tylko nie wiem, czy to przystoi kobiecie, która ma już swoje lata —

odpowiedziała ciotka Becky i dodała, żeby złagodzić cios: — Co prawda, trochę się już
roztyła… Dawno cię nie widziałam, Palmerze. Nie tylko się nie zmieniłeś, ale jesteś jeszcze
bardziej taki, jaki byłeś. No, no, a oto pani Denzilowa Penhallow. Świetnie wygląda. Zawsze
słyszałam, że owocowa dieta działa cuda. Mówiono mi, że zjadałaś wszystkie owoce, które
zeszłej zimy przyjaciele przysyłali Denzilowi, kiedy tak ciężko chorował.

— No i co z tego? Miały się zmarnować? Przecież lekarz zabronił mu jeść owoce —

odcięła się pani Denzilowa. Dzban nie dzban, ona nie ma zamiaru pozwolić, żeby ciotka
Becky jeździła jej po głowie.

Weszły razem dwie wdowy — pani Toynbee’owa Dark, która — kiedy umarł jej trzeci i

ostatni małżonek — miała już przyszykowany żałobny strój, oraz Wirginia Powell, której mąż
zmarł osiem lat temu. Wirginia Powell była jeszcze młoda i dość przystojna, wciąż jednak
chodziła w czerni i wszyscy wiedzieli, że ślubowała, iż więcej nie wyjdzie Za mąż. Co
prawda, jak zauważył wuj Pyszniak, nikt jeszcze nie poprosił jej o rękę.

Ciotka Becky powitała panią Toynbee’ową chłodno, ale uprzejmie. Wiadomo było, że pani

Toynbee’owa, kiedy poczuje się urażona, dostaje ataku histerii, a ciotka Becky nie po to
urządzała bankiet, żeby choć na chwilę przestać odgrywać główną rolę. Za to nie oszczędziła
biednej Wirginii.

— No co, odgrzebałaś już swoje serce?
Wirginia bowiem oświadczyła kiedyś sentymentalnie:
— Moje serce spoczywa na cmentarzu w Różanym Potoku i — i ciotka Becky nigdy nie

pozwoliła jej o tym zapomnieć.

— Masz jeszcze trochę tego dżemu? — To pytanie ciotka Becky skierowała do pani

Tytusowej Dark, która kiedyś zebrała czarne jagody rosnące na cmentarzu i zrobiła z nich
dżem. Klan uznał, że splamiła tym honor rodziny bardziej niż Tomasz Penhallow, prawnik,
który sprzeniewierzył pieniądze klientów. Pani Tytusowa uważała się za niewinną ofiarę.
Tego lata brakowało owoców, ona miała do wykarmienia pięciu mężczyzn, a jagody rosły w
kącie cmentarza Srebrnej Zatoki, gdzie znajdowało się bardzo niewiele mogił.

— Jak się miewa twoja imienniczka? — zapytała ciotka Becky panią Emilię Frost.

Pięćdziesiąt pięć lat temu Kennedy Penhallow, kiedy jego kuzynka Emilia odrzuciła jego
względy, nazwał jej imieniem swoją starą kobyłę, chcąc w ten sposób okazać Emilii wzgardę.
Potem poślubił Julię Dark, był z nią bardzo szczęśliwy i dawno o tym zapomniał, ale Emilia
nie zapomniała i nie wybaczyła.

— O, Małgorzato, masz zamiar napisać o moim bankiecie wiersz? Jak to szło: „Znużony i

smutny zaturkotał pociąg”. — Ciotka Becky zachichotała, a Małgorzata Penhallow
zarumieniła się, jej ogromne szarobłękitne oczy wypełniły się łzami i niemal po omacku
zaczęła szukać wolnego krzesła. Pisywała kiedyś dość koszmarne wierszyki i publikowała je
w gazecie Letniego Brzegu do czasu, kiedy zecer zapomniał postawić przecinek i owa linijka
spędzała sen z oczu członków klanu. Odtąd Małgorzata stale narażona była na to, że ktoś ją
zacytuje z kpiną i śmiechem. Nawet tu, na tym przedśmiertnym bankiecie ciotki Becky, nie
zostało jej to oszczędzone. Nie możemy wykluczyć, że Małgorzata nie przestała pisać
wierszy. Ale o tym mogłoby coś powiedzieć tylko wyłożone muszelkami pudełko na dnie
kufra. W każdym razie ku zadowoleniu klanu przestała je posyłać do gazet.

— Co ci się stało, Ptysiu? Nie jesteś taki piękny, jak ci się dotąd zdawało.
— Pszczoła ukąsiła mnie w powiekę — oświadczył ponuro Jan Baptysta Dark. Był

tłuściutkim jegomościem z kędzierzawą szpakowatą brodą i kędzierzawymi, acz niezbyt
gęstymi włosami. Zwykle był bardzo zadbany i wyświeżony. Wciąż jeszcze uważał się za
kawalera do wzięcia i gdyby nie dzban, nigdy by się nie pokazał w tak opłakanym stanie. A to
cholerne babsko musiało zwrócić uwagę zebranych na jego spuchnięte oko. Ale był
najstarszym bratankiem ciotki Becky i zamierzał upomnieć się o swoje prawa do dzbana.

Zawsze uważał, że dwa pokolenia temu gałąź rodziny, do której należał, została tego dzbana
niesprawiedliwie pozbawiona. Zdenerwowany i wściekły usiadł na pierwszym wolnym
krześle i ku swemu przerażeniu stwierdził, że siedzi koło pani Williamowej Y., której się
piekielnie obawiał od czasu, gdy spytała go, co daje się dziecku, kiedy ma ono robaki. Jak
gdyby on, Jan Baptysta Dark, zatwardziały kawaler, mógł coś wiedzieć o dzieciach i
robakach!

— Masz usiąść w najdalszym kącie bawialni, żebym nie czuła smrodu tych cholernych

perfum. Nawet taka nikomu niepotrzebna staruszka jak ja ma prawo do odrobiny świeżego
powietrza! — oświadczyła ciotka Becky biednej pani Arturowej Dark, której zamiłowanie do
pachnideł nie od dziś ją złościło. Pani Arturowa istotnie zlewała się zbyt obficie perfumami,
ale ciotka Becky jako kobieta — stwierdził jednogłośnie klan — nie powinna używać takich
dosadnych słów, i to w dodatku na łożu śmierci. Darkowie i Penhallowowie schlebiali sobie,
że dotrzymują kroku współczesności, niemniej nie tolerowali, by kobieta wyrażała się
grubiańsko. Najzabawniejsze było to, że dotychczas ciotka Becky potępiała ostro
przekleństwa i dwóch krewnych, którzy używali „wyrazów”, popadło w niełaskę — był to
Tytus Dark, który po prostu nie potrafiłby nie przeklinać, i Topielec Penhallow, który może
by i potrafił, ale nie chciał spróbować.

Sensację wywołało pojawienie się pani Alfonsowej Penhallow i jej córki. Pani Alfonsowa

mieszkała w St. John, ale kiedy ukazało się ogłoszenie o bankiecie ciotki Becky, znajdowała
się w rodzinnym Różanym Potoku, gdzie przyjechała z wizytą. Była to potwornie tłusta
kobieta rozmiłowana w jaskrawych kolorach i rzucających się w oczy materiałach. Za młodu
była szczuplutka i śliczna, ale nie cieszyła się wówczas względami ciotki Becky. Pewna więc
była, że ciotka Becky powita ją jakąś uszczypliwą uwagą, i zamierzała przyjąć to z
uśmiechem, gdyż marzyła nie tylko o dzbanie, ale także o orzechowym łożu. Ale ciotka
Becky, choć pomyślała sobie, że suknia Annabelli Penhallow więcej jest warta niż jej
właścicielka, potraktowała Annabellę dość łaskawie.

— Widzę, że się jak zwykle wysztafirowałaś — zauważyła i spojrzała przez jej ramię na

Nan Penhallow, o której klan bezustannie plotkował od chwili, gdy pojawiła się w Różanym
Potoku. Szeptano, że nosi pidżamy i pali papierosy. Wszyscy wiedzieli, że ma wyskubane
brwi i jeździ konno w spodniach, ale z tym pogodził się już nawet Różany Potok. Ciotka
Becky zobaczyła smukłą wężową sylwetkę. Nan miała krótko obcięte włosy i długie
kolorowe kolczyki w uszach, a jej modna czarna koszulkowata sukienka sprawiła, że
wszystkie obecne dziewczęta zaczęły wyglądać staroświecko i zrozumiały, że nie nadążają za
duchem czasu. Ale ciotka Becky od razu wiedziała, co ma o niej sądzić.

— A oto i Hanna — oświadczyła trafiając bezbłędnie w słaby punkt Nan, która wolałaby,

żeby ją spoliczkowano niż nazwano Hanną. — No… no… — no!… — Te „no” ciotki Becky
wyrażały wzrastającą wzgardę pomieszaną z litością. — Widzę, że uważasz się za
nowoczesną pannę. Za moich czasów też bywały dziewczyny, które się uganiały za
chłopakami. Ale to się inaczej nazywało. Twoje wargi wyglądają tak, jakbyś się przed chwilą
napiła krwi. Pamiętaj, moja droga, że każdego dopadnie czas. Kiedy skończysz czterdzieści
lat, będziesz wyglądała dokładnie tak jak twoja matka — i tu wskazała obfite kształty pani
Alfonsowej.

Nan nie zamierzała dać się wyprowadzić z równowagi tej starej wiedźmie wyglądającej jak

czupiradło. Jej także zależało na dzbanie.

— Ależ nie, kochana ciociu Becky. Ja wdałam się w rodzinę ojca. Penhallowowie nie tyją.
Ciotka Becky nie lubiła szafowania takimi słowami jak „kochana”.
— Idź na górę i umyj się — nakazała. — Nie zamierzam tolerować w moim domu

wymalowanych lafirynd.

— Ale przecież… przecież ciocia też sobie uróżowała policzki — zawołała Nan, mimo że

matka wymownie trąciła ją łokciem.

— Jak śmiesz zwracać mi uwagę? Osobie w moim wieku wolno. Nie stój tu jak kołek. Idź

na górę i zrób, co ci kazałam, albo zabieraj się do domu. Nan chętnie wróciłaby do domu, ale
usłyszała podenerwowany szept matki:

— Idź, kochanie, musisz jej być posłuszna, bo… bo…
— Bo inaczej pożegnasz się z szansą otrzymania dzbana — chichocząc dokończyła zdanie

ciotka Becky, która mimo osiemdziesięciu pięciu lat słyszała, jak rośnie trawa.

Nan wyszła nadąsana, obiecując sobie, że odegra się na kimś za upokorzenie, którego

doznała od tej starej, kłótliwej despotki. Akurat w tym momencie weszła do pokoju Gąja
Penhallow w złocistej sukience, która wydawała się utkana z promieni słońca, i to pewnie
wówczas Nan postanowiła, że poderwie Noela Gibsona. Bo nie mogła znieść, żeby to właśnie
Gaja była świadkiem jej upokorzenia.

— Z zielonookimi dziewczętami zawsze bywają kłopoty — zauważył wuj Pyszniak.
— Ta mała należy do gatunku pożeraczek serc — zgodził się Stanton Grundy.
Tymczasem Gaja Penhallow, która tylko w rodzinnej biblii występowała jako Gabriela

Aleksandra, ściskała rękę ciotki Becky, ale nie nachyliła się, by ją ucałować, choć ciotka
wyraźnie tego oczekiwała.

— Ejże, ejże, co to znów takiego? — spytała ciotka Becky. — Pocałował cię jakiś

chłopiec? I teraz uważasz, że każdy inny pocałunek byłby profanacją?

Gaja uciekła w kąt pokoju. Było to prawdą. Ale jak ciotka Becky mogła się tego domyślić?

Poprzedniego wieczoru pocałował ją Noel — był to pierwszy pocałunek osiemnastoletniej
Gai — ależ by się z tego śmiała Nan! Cudowny przelotny pocałunek, na który patrzył złocisty
czerwcowy księżyc. Gaja czuła, że teraz nie może pocałować nikogo, a już zwłaszcza tej
strasznej ciotki Becky. To nieważne, że ciotka Becky nie zapisze jej dzbana. Kogo obchodzi
ten stary dzban? Nic na całym świecie nie jest ważne oprócz tego, że pokochał ją Noel, a ona
pokochała Noela.

Pojawienie się Gai w zatłoczonym pokoju było jak świeży powiew wiatru w duszny upalny

dzień, jak słodki zapach leśnego kwiatuszka — wraz z nią wkroczyła młodość, miłość i
nadzieja. Wszyscy poczuli się nieco szczęśliwsi i lepsi, i odważniejsi. Zaciśnięte wargi
Stantona Grundy’ego rozchyliły się i straciły swój ponury wyraz, a wuj Pyszniak pomyślał
sobie, że ostatecznie Grundy był dłuższy czas mężem Darkówny, zatem miał prawo przyjść
na to rodzinne zebranie. Miller Dark postanowił, że już w najbliższym tygodniu zabierze się
do historii rodu, Małgorzacie Dark przyszedł do głowy pomysł wiersza, Ptyś Dark pocieszył
się myślą, że ostatecznie ma dopiero pięćdziesiąt dwa lata. William Y. zapomniał o łysince, a
Curtis Dark, który miał opinię nieuleczalnie przykrego męża, doszedł do wniosku, że jego
żonie bardzo jest do twarzy w nowym kapeluszu i powie jej o tym, gdy będą wracać do domu.
Nawet ciotka Becky złagodniała i choć miała w swym kołczanie wiele jeszcze zatrutych
strzał, następnym gościom pozwoliła spokojnie zająć miejsca.

— Cóż, chyba już wszyscy przyszli — oznajmiła ciotka Becky — wszyscy, których

oczekiwałam, a nawet parę osób, których nie oczekiwałam. Nie widzę tylko Piotra
Penhallowa i Lunatyka, ale oczywiście nie można liczyć, żeby ci dwaj zachowali się jak
normalni śmiertelnicy.

— Piotr przyszedł — zaprotestowała natychmiast jego siostra, Nancy Dark. — Siedzi na

werandzie. Przecież ciocia wie, że Piotr dusi się w zamkniętych pomieszczeniach.
Przyzwyczaił się do… do…

— Do otwartych, niezmierzonych przestrzeni, gdzie widzi go tylko jeden Bóg —

dokończyła ironicznie ciotka Becky.

— Tak, tak, to właśnie chciałam powiedzieć. Piotr, droga ciociu, jest do cioci równie

przywiązany jak my wszyscy.

— Możliwe, tyle że to niewiele znaczy. Chyba że masz na myśli nie mnie, tylko dzban.
— Nie. Piotra nic nie obchodzi dzban! — wykrzyknęła Nancy, szczęśliwa, że odnalazła

twardy grunt pod nogami.

— Lunatyk jest tu także — zauważył William Y. — Widzę go na stopniach werandy.

Przez parę tygodni gdzieś się włóczył, pojawił się dopiero dzisiaj. Nie wiadomo, skąd zawsze
się o wszystkim dowiaduje. To aż dziwne.

— Wrócił już wczoraj wieczorem. Słyszałem, jak w tej swojej ruderze całą noc wył do

księżyca — sprostował Topielec. — Powinno się go zamknąć. Przynosi uszczerbek opinii
naszej rodziny, włóczy się po całej Wyspie w łachmanach i bez kapelusza. Co z tego, że nie
jest aż takim wariatem, żeby go oddać do czubków? Należałoby go ubezwłasnowolnić.

Ciotka Becky wpadła w furię.
— Tak jak większość spośród was! Zostawcie w spokoju Oswalda Darka. On w te

księżycowe noce jest naprawdę szczęśliwy, a kto z nas może się poszczycić więcej niż
trzema, czterema godzinami szczęścia od czasu do czasu? Oswald należy do wybrańców.
Ambrożyno, masz tu klucz od tego obitego mosiądzem kufra. Idź na strych i przynieś dzban
Harriet Dark.

III

Ambrożyna Winkworth poszła po dzban, a my przyjrzyjmy się z bliska zgromadzonym

gościom, patrząc na nich częściowo oczyma ciotki Becky, a częściowo własnymi. Musimy się
z nimi lepiej zapoznać, zwłaszcza z tymi, na których losy wpłynie dzban. Byli to różni ludzie.
Wszyscy mieli swoje sekrety, choć niby ich życie było dokładnie znane. Natomiast do tego,
co czuli w głębi serca, nie potrafiła się dobrać nawet wysoka i chuda Mercy Penhallow, której
chudość przypisywano właśnie jej nieposkromionej ciekawości. Większość obecnych
prowadziła nudne, uporządkowane życie, kilkoro jednak przeżywało nieprawdopodobne
przygody. Byli wśród nich ludzie piękni i ludzie zabawni, byli mądrzy, byli skąpi, jedni byli
szczęśliwi, inni nie, jednych lubili wszyscy, innych nikt, jedni doszli już do wieku, kiedy
niczego się od życia nie oczekuje, inni wciąż żyli utajoną nadzieją.

Na przykład marzycielska Małgorzata Penhallow, która była krawcową, a mieszkała w

Srebrnej Zatoce u swego brata, Denzila Penhallowa. Wszyscy traktowali ją z góry, była
zawsze przepracowana. Spędziła życie szyjąc stroje dla innych kobiet, sama zaś nigdy nie
miała ładnej sukienki. Niemniej z dumą artystki patrzyła na wyniki swej żmudnej pracy i
rozjaśniała się widząc, jak do kościoła wchodzi ładna dziewczyna w uszytej przez nią sukni.
To ona przyczyniła się do jej urody, ona, „stara Małgorzata Penhallow”.

Małgorzata kochała piękno, a niewiele znajdowała go w swoim życiu. Sama nie była

ładna, miała tylko wielkie promienne oczy i rasowe smukłe ręce — piękne ręce ze starego
portretu. Niemniej było w niej coś pociągającego. Stanton Grundy przyglądając się jej uznał,
że wygląda bardziej dystyngowanie niż inne kobiety w średnim wieku i że gdyby — Boże
uchowaj — musiał rozejrzeć się za drugą żoną, w pierwszym rzędzie pomyślałby o niej.

Gdyby Małgorzata o tym wiedziała, bardzo by jej to pochlebiło. Prawdę mówiąc,

Małgorzata marzyła, żeby wyjść za mąż, choć nie przyznałaby się do tego nawet na łożu
tortur. Dopiero kobieta zamężna stawała się kimś. Przynajmniej w klanie Penhallowów i
Darków.

Małgorzata marzyła, żeby mieć choćby najskromniejszy, ale własny dom, i marzyła, żeby

zaadoptować dziecko. Wiedziała dokładnie, jakie to dziecko powinno być — złotowłosy
malec z wielkimi błękitnymi oczyma, z dołeczkami na buzi i tłustymi nóżkami. Kiedy
Małgorzata myślała o pocałunkach takiego malucha, czuła, jak rozpływa się jej serce. Nigdy
nie przywiązała się do bandy łobuziaków — potomstwa Denzila. Były to nieznośne dzieciska,
które się z niej bezczelnie wyśmiewały. Całą więc swoją miłość oddała wyimaginowanemu
dziecku i wyimaginowanemu domkowi — choć, prawdę mówiąc, domek nie był tak
całkowicie wyimaginowany. O własnym domu nie miała nawet co marzyć, a dziecko,
owszem, mogłaby zaadoptować, gdyby wyszła za mąż.

Małgorzata bardzo pragnęła otrzymać dzban Darków. Głównie ze względu na jego

pierwszą właścicielkę, Harriet Dark, do której żywiła dość złożone uczucia — współczuła jej
i zarazem zazdrościła. Harriet Dark otrzymała swoją cząstkę miłości — widomym dowodem
był dzban, który ową miłość przeżył o sto lat. Co z tego, że jej ukochany utonął? Miała
ukochanego.

A poza tym dzban poprawiłby pozycję Małgorzaty. Nikt się nigdy z nią nie liczył. Była

„starą Małgorzatą Penhallow”, która miała za sobą pięćdziesiąt pustych lat życia i którą
czekała pusta i smutna starość.

Dlaczegóżby ten dzban nie miał jej przypaść w udziale? Była bratanicą ciotki Becky. Tak,

była Penhallowówną, niemniej panieńskie nazwisko jej matki brzmiało Dark. Ciotka Becky
nie lubiła jej, ale ciotka Becky nie lubiła nikogo. Małgorzata czuła, że powinna odziedziczyć
dzban — musi go odziedziczyć! Ogarnęła ją nagła nienawiść do zebranych tu pretendentów.
Jeśli ona dostałaby dzban, pozwoliłaby pani Denzilowej postawić go na gzymsie kominka w

bawialni, pod warunkiem że dałaby ona Małgorzacie osobny pokój. Własny pokój! To byłoby
cudowne. Wiedziała, że nigdy nie zdobędzie wymarzonego domku ani błękitnookiego
dziecka, ale własny pokój leżał w granicach możliwości. Do tego pokoju nie miałaby już
wstępu Gladys Penhallow i jej rozwrzeszczane koleżanki, dziewczęta, które uważały, że po to
się ma wielbiciela, aby opowiadać o nim światu, komentować każde jego słowo i uczynek. W
obecności tych dziewcząt czuła się zawsze stara, niemądra i zacofana. Małgorzata westchnęła
i spojrzała na pęk liliowych i żółtych irysów, które pani Williamowa Y. przyniosła ciotce
Becky, choć ta nie lubiła kwiatów. Patrząc na nie poczuła się szczęśliwa. W ogródku „jej”
domu rosły irysy.

IV

Koło Małgorzaty siedziała Gaja Penhallow i bynajmniej nie myślała o dzbanie. Jej na tym

dzbanie nie zależało, choć matka nie potrafiła już mówić o niczym innym. Gaja czuła, że w
jej żyłach pulsuje wiosna, wspominała cudowną chwilę pocałunku Noela i cieszyła się na
równie cudowne chwile, które spędzi nad jego listem. Odebrała go z poczty idąc na bankiet i
ukryła na piersi. Nie oczekiwała listu — przecież widzieli się poprzedniego wieczoru. Ale
nadszedł i nie mogła się doczekać chwili, kiedy ten głupi bankiet się skończy, a ona się gdzieś
ukryje i przeczyta wreszcie list. Która to może być godzina? Gaja spojrzała na stary zegar
ciotki Becky, który odmierzał czas czterem już pokoleniom. Trzecia! O pół do czwartej musi
pomyśleć o Noelu. Zawarli pakt — co dzień o pół do czwartej po południu będą o sobie
myśleć. Było to cudowne i niemądre — czyż nie myślała o Noelu cały czas? A teraz musi
myśleć także o tym pocałunku. Miała wrażenie, że każdy może wyczytać z jej twarzy, że
wczoraj po raz pierwszy pocałował ją ukochany. Rozmyślała o tym całą noc. Była to w jej
życiu pierwsza noc, kiedy ze szczęścia nie mogła zasnąć. Jakże była szczęśliwa. Taka
szczęśliwa, że poczuła sympatię nawet do tych, których dotąd nie lubiła.

Do tego pompatycznego Williama Y., obrzydliwie zadowolonego z siebie, do chudej

ciekawskiej plotkarki, Mercy Penhallow, do upozowanej na tragiczną postać Wirginii Powell,
do Topielca Penhallowa, który już dwie żony zakrzyczał na śmierć, i do Stantona
Grundy’ego, który spalił w krematorium ciało kuzynki Robiny i zawsze patrzył na wszystkich
tak, jakby się bawił ich kosztem! Trudno lubić kogoś, kto sobie ze wszystkich podkpiwa. A
co powiedzieć o tym fircykowatym Ptysiu Darku, który uważał, że jest dowcipny, kiedy
nazywa jajka „wygdakanymi jagodami”, i o wuju Pyszniaku, stale żującym gumę.

Ale największą sympatię poczuła do biednej ciotki Becky, naprawdę zasługującej na litość.

Ciotka Becky miała wkrótce umrzeć i nikogo to nie obchodziło. Gai zrobiło się tak przykro, iż
jej również to nie obchodzi, że bliska była łez. A przecież kiedyś ktoś ciotkę Becky kochał,
starał się o nią, całował ją — choć teraz wydawało się to śmieszne i nieprawdopodobne. Gaja
z ciekawością spojrzała na starą owczą twarz kobiety, która kiedyś była piękna i młoda i
miała maleńkie dzieci. Czy ona, Gaja, też będzie tak kiedyś wyglądać? Nie, to niemożliwe.
Ktoś, kogo kocha Noel, nigdy się nie zestarzeje i nie zbrzydnie.

Spojrzała na swoje odbicie w lustrze wiszącym na ścianie nad głową Stantona Grundy’ego

i sprawiło jej to przyjemność. Wyglądała jak herbaciana róża, złociste włosy i oczy jak
brunatne nagietki w złote cętki. Długie czarne rzęsy i jak malowane sadzą cienkie brwi.
Twarz naznaczona była paroma złocistymi plamkami — pozostałość piegów, którymi
zamartwiała się w dzieciństwie. Wiedziała, że jest uważana za rodzinną piękność;
„Najładniejsza dziewczyna, jaka kiedykolwiek pojawiła się w kościele Różanego Potoku” —
oświadczył kiedyś z galanterią wuj Pyszniak. Była nieśmiała i zawsze wyglądała tak, jakby
się czegoś bała, dzięki czemu wzbudzała opiekuńcze uczucia w mężczyznach i miała
mnóstwo wielbicieli. Ale żadnym nie zainteresowała się, póki nie poznała Noela. Teraz o
czymkolwiek zaczynała myśleć — pojawiał się Noel. Piętnaście po trzeciej. Za piętnaście
minut spotka się w myślach z Noelem!

Niemniej na szczęściu Gai było parę ciemnych plam. Po pierwsze wiedziała, że

Penhallowowie nie mają dobrego zdania o Noelu Gibsonie. Darkowie byli bardziej
tolerancyjni, ostatecznie matka Noela była z domu Darkówna. Ale Penhallowowie uważali, że
Gibsonowie rłie dorastają im do pięt. Cały klan chciał, żeby Gaja wyszła za doktora Rogera
Penhallowa. Spojrzała na niego z rozbawieniem. Poczciwy Roger z tą potarganą rudą
czupryną. Nad łagodnie patrzącymi oczyma zwisały krzaczaste brwi, usta miał wąskie,
śmiesznie podwinięte w kącikach i liczył co najmniej trzydzieści lat. Bardzo go zresztą lubiła.
Pamiętała, jak się nią zajął na jej pierwszym balu.

Była wtedy strasznie nieśmiała i niezręczna i czuła się brzydka. Nikt więc nie prosił jej do

tańca, póki nie pojawił się Roger, który obsypał ją wyszukanymi komplementami, aż nabrała
pewności siebie i rozkwitła, a wtedy zaczęli się wokół niej tłoczyć młodzi ludzie, wśród nich
znalazł się także przystojny Noel Gibson, który przyjechał na bal z miasta. Tak, bardzo lubiła
Rogera i bardzo była z niego dumna. W czasie wojny, którą Gaja ledwie pamiętała, Roger był
asem lotnictwa i strącił pięćdziesiąt nieprzyjacielskich samolotów. Ale Roger jako mąż? Gaje
to po prostu śmieszyło. Zresztą wcale nie było pewne, że on pragnie się z nią ożenić. Nigdy
nie dał jej tego do zrozumienia. Cóż, był to jeden z tych zwariowanych pomysłów rodzinnych
— które jednak dość często okazywały się realne. Gaja miała nadzieję, że tym razem tak nie
jest. Nie chciałaby zranić Rogera. Była tak szczęśliwa, że nie mogła znieść myśli o
sprawieniu komuś przykrości.

Drugą ciemną plamką była Nan Penhallow. Gaja nigdy jej nie lubiła, choć uważano

ogólnie, że się przyjaźnią, gdyż Nan od dzieciństwa przyjeżdżała tu z rodzicami na wakacje i
wówczas, jako rówieśniczki, niemal się nie rozstawały.

Gaja nigdy nie zapomni pierwszego spotkania z Nan. Miały wtedy po dziesięć lat i Nan,

którą uważano za piękność, zaciągnęła Gaję przed lustro i bezlitośnie wytknęła jej, jak bardzo
się od siebie różnią. Gaja nigdy przedtem nie zastanawiała się nad swym wyglądem, a tu
nagle udowadniają jej, że jest brzydka. Chuda i opalona, twarz pełna piegów, włosy
wybielone słońcem i dziwaczne czarne brwi — jak Nan wyśmiewała się z tych brwi! Gaja
uwierzyła w swoją brzydotę i cierpiała nad tym przez długie lata. Trzeba było wielu
komplementów, by przekonać ją, iż wyrosła na piękność.

Mimo upływu lat nie polubiła Nan. Nan miała tajemniczą twarz, popielate włosy, dziwne

szmaragdowe oczy i wąskie czerwone wargi. Była dużo brzydsza od Gai, ale odznaczała się
egzotycznym dla Różanego Potoku wdziękiem. Traktowała Gaje protekcjonalnie. „Straszne z
ciebie dziecko”. „Ależ ty zachowujesz się po wiktoriańsku”. Gaja nie chciała uchodzić za
dziecinną i staroświecką. Chciała być nowoczesna i wyrafinowana tak jak Nan. Choć nie
pragnęła się do niej upodobnić. Na przykład nie zamierzała palić. Paląca kobieta przywodziła
jej zawsze na myśl tę straszną panią Fidelię Blacquiere znad zatoki i starą wąsatą Janinę z
Trzech Wzgórzy, które, tak jak rybacy, paliły fajki. A zresztą Noel nie lubił palących
dziewcząt. Gaja cieszyła się w głębi serca, że pani Alfonsowa Penhallow pojawiła się w
Różanym Potoku tylko z krótką wizytą. Pani Alfonsowa wybierała się na wakacje do jakiegoś
modnego kurortu.

V

Hugon Dark i Joscelyn Dark (z domu Penhallow) siedzieli po przeciwległych krańcach

pokoju i choć nie patrzyli w swoją stronę, widzieli tylko siebie i myśleli tylko o sobie.
Wszyscy obecni wpatrywali się w Joscelyn i zastanawiali się — tak jak zastanawiali się już
od dziesięciu lat — jaką to ukrywa tajemnicę.

To, co zaszło między Hugonem i Joscelyn, intrygowało i martwiło cały klan. Nikomu nie

udało się rozwiązać zagadki, acz wszyscy namiętnie próbowali. Dziesięć lat temu Hugon
Dark i Joscelyn Penhallow wzięli ślub. Hugon długo starał się o Joscelyn, nie tak łatwo było
ją zdobyć. Małżeństwo to zyskało aprobatę całego klanu z wyjątkiem Pauliny Dark, która
szalała za Hugonem, oraz matki Hugona, nie uznającej tej gałęzi rodu Penhallowów.

Ślub staroświeckim zwyczajem odbył się wieczorem, a potem zgodnie z tradycją klanu

nastąpiło wesele. Przybyli nawet najdalsi krewni i wszyscy zgodnie orzekli, że nigdy nie
widzieli ładniejszej panny młodej ani szczęśliwszego i bardziej zakochanego pana młodego.
Po kolacji i zabawie Hugon zabrał oblubienicę do Drewnianych Masztów, farmy, którą kupił
w Trzech Wzgórzach. Mimo natarczywych dopytywań nikt nie wie, co zaszło od momentu,
kiedy Joscelyn — ciągle w welonie i białej sukni, gdyż romantyczny Hugon wyobraził sobie,
że wniesie do swojego nowego domu oblubienicę w ślubnym stroju — opuściła dom matki aż
do chwili, kiedy po trzech godzinach wróciła pieszo, wciąż w tej białej, acz nieco zbrukanej
sukience. Oświadczyła tylko, że nie zamierza z Hugonem mieszkać, i nikomu nie udało się
nic z niej wyciągnąć. Hugon zaś w ogóle milczał i niewiele osób ośmieliło się go pytać.

Ponieważ nie można było dowiedzieć się prawdy, zaczęły się domysły i plotki. Większość

wręcz śmiesznych. Utrzymywano na przykład, że Hugon sprowadziwszy żonę do domu
oświadczył jej, że to on będzie tego domu panem. A ona ma go we wszystkim słuchać. Tę
historyjkę rozbudowano i wkrótce już twierdzono, że Hugon, by nauczyć Joscelyn moresu,
kazał jej obejść na czworakach pokój. Żadna szanująca się dziewczyna nie mogłaby czegoś
takiego znieść, a co dopiero Joscelyn, córka dumnego Clifforda Penhallowa. Joscelyn zdjęła
obrączkę, cisnęła ją Hugonowi w twarz i wybiegła z domu.

Inna wersja głosiła, że Joscelyn porzuciła Hugona, gdyż nie chciał obiecać, że odda kota,

którego ona nie cierpiała. „A tymczasem kot zaraz zdechł” — zauważył żałośnie wuj
Pyszniak. Jeszcze inni przypuszczali, że młodzi pokłócili się, gdyż Joscelyn wytknęła
Hugonowi jego błędy gramatyczne. Mówiono też, iż Joscelyn odkryła, że Hugon jest
człowiekiem niewierzącym. „Wiecie przecież, że jego dziadek czytał te skandaliczne książki
Ingersolla. I te książki do dziś stoją na półce w sypialni Hugona”. Ktoś uważał, że to ona
musiała mu się w czymś sprzeciwić. „Wiecie przecież, że jego ojciec nie znosił najmniejszego
sprzeciwu. Jeśli twierdził, że nazajutrz zacznie padać, a ktoś się z tym nie zgadzał,
natychmiast wpadał w furię”. Ktoś utrzymywał, że Hugon powiedział Joscelyn, iż jest zbyt
dumna. Przez trzy lata skakał koło niej na palcach i ma tego dosyć. Cóż, Joscelyn była
rzeczywiście dumna, klan nie przeczył. Ale czy to powód, żeby pokazać oblubienicy drzwi?

Darkowie uznali to wszystko za kompletny idiotyzm. Hugon nic nie zawinił. Joscelyn

wyznała, że jest kleptomanką. Było to rodzinne. Daleki kuzyn jej matki omal nie znalazł się
za kratkami. Cóż innego mógł zrobić Hugon? Musiał przecież myśleć o dzieciach.

Pojawiły się także bardziej ponure przypuszczenia.
Ale choć te wszystkie plotki powtarzano i dostarczyły one klanowi niemało uciechy, nikt

w nie naprawdę nie wierzył. Wszyscy uważali, że skoro Joscelyn tak uporczywie milczy,
musiało chodzić o coś poważniejszego niż o kota czy gramatykę. Musiała odkryć coś
strasznego. Ale co?

Może znalazła miłosny list jakiejś innej kobiety i z zazdrości wpadła w furię? Ostatecznie

prababka Joscelyn była Hiszpanką, a wiadomo, co może zdziałać hiszpańska krew. Wszystkie

dziwactwa tej gałęzi Penhallowów przypisywano dziedzictwu po hiszpańskiej prababce.
Poślubił ją na Karaibach kapitan Alek Penhallow. Szczęśliwie zmarła urodziwszy mu tylko
jednego syna. Syn ten miał jednak aż ośmioro dzieci. I trudno było sobie z nimi poradzić.
Wszystko przeżywały dużo intensywniej niż ich rówieśnicy.

Nie, to musiało być coś gorszego niż list. Joscelyn odkryła, że Hugon jest już żonaty.

Przecież tyle lat spędził na Zachodzie. I mało o tym opowiadał. Ale teraz załamał się i wyznał
jej prawdę.

Nonsens. Ale to dziecko w porcie… Wiadomo było, że jego ojcem jest jeden z Darków.

Więc może to Hugon?…

Oczywiście cała ta sprawa wywołała sensację. Rodzina omal nie umarła ze wstydu.

Zawsze utrzymywano, że Srebrnej Zatoce nie grozi żaden skandal. W Różanym Potoku był
kiedyś pożar. W Trzech Wzgórzach jedna z panien uciekła z domu. W Indiańskim Potoku
zdarzyło się morderstwo. A w Srebrnej Zatoce panował dotąd spokój. No i się skończył! Jak
Joscelyn mogła się tak zachować? Gdybyż to chociaż chodziło o jej lekkomyślną siostrę,
Milę. Mili zdarzały się wyskoki, oczekiwano ich — zatem łatwiej je było wybaczać. Ale
nigdy nikomu nie przyszło na myśl, że Joscelyn może się zachować aż tak
nieodpowiedzialni^, — nie mogli więc jej darować, że ich zaskoczyła. W dodatku Joscelyn
nic nie obchodziło, czyjej wybaczą, czy nie. Trwała w swym uporze i żadne błagania nie
pomagały.

— Jest taka sama jak jej ojciec — łkała pani Cliffordowa Penhallow. — Wszyscy

wiedzieli, że on nigdy nie zmienia zdania.

— Niemniej Joscelyn tamtego wieczoru w Drewnianych Masztach zmieniła zdanie —

zauważył ktoś z obecnych. — Co tam zaszło, Mavis? Przecież ty, jej matka, musisz coś o tym
wiedzieć.

— Skąd mogę wiedzieć, skoro ona nie chce pisnąć słówka? — żaliła się pani Cliffordowa.

— Nikt z was nie ma pojęcia, jaka ta Joscelyn jest uparta. Powiada, że nigdy nie wróci do
Hugona, koniec i basta. Nie chce nawet nosić obrączki! — Pani Cliffordowa wyraźnie
uważała, że to jest najgorsze. — Nigdy nie widziałam, żeby ktoś był aż tak zawzięty!

— Jak właściwie mamy o niej mówić? — biadali członkowie klanu. Y — Przecież została

panią Dark i nic nie jest w stanie tego zmienić.

Rzeczywiście, na Wyspie Księcia Edwarda, gdzie w ciągu sześćdziesięciu lat zdarzył się

tylko jeden rozwód, nic nie mogło tego zmienić. Nikomu nawet nie przyszło na myśl, że
Hugon i Joscelyn mogliby się rozwieść. Takiej hańby nie zniósłby żaden Dark ani żaden
Penhallow.

Po upływie dziesięciu lat zainteresowanie oczywiście zmalało, ale parę osób wciąż

zastanawiało się, czy nie pojawi się ta żona z Zachodu. Taki stan rzeczy uznano za trwały i
niezmienny. Przestano o tym myśleć, chyba że — z rzadka — przy jakiejś okazji Hugon i
Joscelyn musieli się pojawić w tym samym miejscu.

Hugon był pięknym mężczyzną — dużo przystojniejszym niż dziesięć lat temu. Biła od

niego spokojna siła. Wciąż mieszkał w Drewnianych Masztach ze starą ciotką, która mu
prowadziła gospodarstwo. Uważano go za wyjątkowo zdolnego rolnika. I szeptano, że Partia
Konserwatywna ma zamiar wysunąć jego kandydaturę w najbliższych wyborach do
Parlamentu Prowincji. Ale w jego oczach kryła się gorycz i od czasu tamtej tajemniczej
poślubnej nocy nikt nie słyszał jego śmiechu.

Wchodząc zatrzymał się na chwilę w drzwiach i spojrzał tęsknie na Joscelyn. Od dawna jej

nie widział. Nie, te dziesięć lat nie przyćmiły jej urody. Piękne długie włosy upięte wokół
głowy były czymś w rodzaju wyzwania, nie zamierzała się poddać modzie krótko strzyżonych
fryzur. Tylko z jej policzków znikły rumieńce. Ale szyja, którą tak czule i namiętnie całował,
nadal wydawała się utoczona z kości słoniowej, a wielkie oczy — w zależności od jej nastroju
błękitne, zielonkawe lub szare — były równie błyszczące i błagalne jak wówczas, gdy tamtej

nocy przed dziesięciu laty spojrzała na niego w sieni Drewnianych Masztów.

Hugon zacisnął pięści i zaciął usta. Obserwował go ten chytry lis, Stanton Grundy.

Wszyscy go obserwowali. Pana młodego porzuconego w poślubną noc. Od którego żona —
przerażona czy też oburzona — uciekła pieszo ciemną drogą. No cóż, niech mu się
przyglądają i snują domysły. Tylko on i Joscelyn znają całą absurdalną prawdę.

Joscelyn też spojrzała na wchodzącego do pokoju Hugona. Postarzał się, ale na czubku

głowy wciąż mu sterczał niesforny kosmyk. Joscelyn miała ochotę podejść i go przyczesać.
Obok Hugona siedziała Kasia Muir i robiła do niego oko. Joscelyn nie lubiła Kasi Muir już
wówczas, gdy ta była Kasią Dark, brzydką, śniadą dziewczynką. Teraz stała się brzydką,
śniadą i bogatą wdówką, która nie wiedziała, co robić z pieniędzmi. Cóż, ma, czego chciała,
pomyślała z pogardą Joscelyn, w końcu właśnie dla pieniędzy wyszła za mąż. Ale to nie
powód, żeby przysuwała się do Hugona i patrzyła na niego z uwielbieniem.

Joscelyn wiedziała, że Kasia oświadczyła kiedyś publicznie:
— Zawsze mówiłam Hugonowi, że nie jest to dla niego odpowiednia żona.
Joscelyn lekko drgnęła i mocniej zacisnęła splecione ręce, na których nie było ślubnej

obrączki. Nie, nie żałuje, nigdy nie żałowała tego, co zrobiła przed dziesięciu laty. Nie mogła
postąpić inaczej, nie na darmo w jej żyłach płynęła hiszpańska krew. Ale odtąd zawsze czuła
się na marginesie życia i w miarę upływu lat uczucie to się pogłębiało. Miała wrażenie, że nie
uczestniczy w nim, co dzieje się wokół niej. Nauczyła się uśmiechać tak, jak uśmiechają się
królowie — samymi tylko wargami.

Zobaczyła w lustrze odbicie swojej twarzy koło buzi Gai Penhallow i nagle doszła do

wniosku, że się starzeje. Gaja wyglądała tak kwitnąco, była tak promienna i szczęśliwa.
Joscelyn poczuła zazdrość. W ciągu tych ostatnich dziesięciu lat nikomu nie zazdrościła,
oddana ukrytej, tajemnej pasji, a teraz opadły jej skrzydła. Ogarnęło ją przerażenie. Żałowała,
że przyszła na ten głupi bankiet. Nic ją nie obchodził ów stary dzban Darków, choć i jej
matka, i ciotka Rachela zgłaszały do niego pretensje. Gdyby wiedziała, że zobaczy tu
Hugona, na pewno by nie przyszła. Ale kto mógł się spodziewać, iż on się tu pojawi? Jemu na
pewno nie zależało na tym dzbanie. Widać musiał tu przywieźć matkę i siostrę, panią
Kubusiową Trent. Obie się w nią wpatrywały. Za to szwagierki Hugona udawały, że jej nie
widzą. Wiedziała, że jej nienawidzą. Cóż, nie miało to żadnego znaczenia. I było zupełnie
zrozumiałe zważywszy, że znieważyła rodzinę Darków. Nie, naprawdę nie miało to
znaczenia. Joscelyn zastanowiła się, czy w ogóle istnieje coś, co by ją mogło obejść.

Spojrzała na Lawsona Darka z przypiętym do piersi Krzyżem Zwycięstwa, który otrzymał

po bitwie pod Amiens. Siedział za Stantonem Grundym, w tym swoim fotelu na kółkach; od
dziesięciu lat był sparaliżowany. Koło niego siedziała Naomi Dark, w jej wymizerowanej
twarzy oczy płonęły wciąż nadzieją, która pozwalała jej żyć. Joscelyn zdziwiła się, że nagle
poczuła znów zazdrość. Dlaczegóż miałaby zazdrościć Naomi, której mąż nie poznał, gdy
wrócił z wojny, nie poznał jej aż po dziś dzień? Poza tym jego umysł funkcjonował
normalnie, ale Lawson zupełnie nie pamiętał, że na kilka tygodni przed wyruszeniem na front
spotkał Naomi i się z nią ożenił. Wiedziała, że Naomi żyje tylko szaleńczą nadzieją, że
któregoś dnia wróci mu pamięć. Chwilowo pielęgnowała go i uwielbiała. Lawson bardzo się
do niej przywiązał, ale nie przypominał sobie swej nagłej miłości i króciutkiego miodowego
miesiąca.

Niemniej Joscelyn zazdrościła Naomi. Ona coś przeżyła. Jej życie nie było puste, choć

przepełniała je gorycz. Tak samo pani Fryderykowa Dark miała po co żyć. Jej syn,
Szczęściarz Dark, uciekł wiele lat temu z domu, zostawiając krótki liścik: „Mamo, wrócę”.
Pani Fryderykowa na wypadek powrotu Szczęściarza nigdy nie zamykała na noc drzwi domu
i zostawiała mu na stole kolację. Nikt poza nią nie wierzył w powrót Szczęściarza, młody
nicpoń na pewno już dawno temu zmarł — i chwała Bogu! Ale pani Fryderykowej nadzieja
pozwalała żyć i tego Joscelyn jej zazdrościła.

Zobaczyła, że Murray Dark pożera oczyma Thorę czekając, by choć raz na niego spojrzała.

Joscelyn wiedziała, iż jedno spojrzenie Thory było dla Murraya cenniejsze niż pocałunek
innej kobiety. Cóż, nic dziwnego, że kocha Thorę. Była jedną z tych kobiet, za którymi
szaleją mężczyźni, wyjątek stanowił tu tylko Krzyś Dark, gdyż przestał za nią szaleć już w
sześć tygodni po ślubie. Niemniej Thora cieszyła się też sympatią pań. Kiedy wchodziła do
pokoju, wszyscy czuli się od razu szczęśliwsi. Miała w sobie mnóstwo ciepła. Nie była
piękna, ale czarująca. Fascynująca kwadratowa twarz z szeroko rozstawionymi oczyma w
kształcie migdałów. Zawsze była świetnie ubrana. Ciemnokasztanowe włosy z rozdziałkiem
pośrodku głowy upięte były w koronę. W uszach nosiła kolczyki z pereł. Jakąż cudowną żoną
będzie dla Murraya, gdy tylko ten wstrętny Krzyś raczy umrzeć. Ostatniej zimy dostał
zapalenia płuc i wszyscy spodziewali się jego śmierci. Jednakże przeżył, niewątpliwie dzięki
starannej opiece Thory. A tymczasem tej samej zimy na takie samo zapalenie płuc zmarł
Mateusz Penhallow z Trzech Wzgórz, człowiek, którego wszyscy kochali i którego bardzo
potrzebowała jego rodzina. Jeszcze jeden przykład, jakie to życie bywa niesprawiedliwe.

Nie przyszła na bankiet Paulina Dark. Czy ciągle jeszcze kocha się w Hugonie? Nigdy nie

wyszła za mąż. Tak, życie jest skomplikowane. Siedzą tu rzędami i czekają, aby Ambrożyna
Winkworth zniosła dzban, dla którego gotowi by się nawzajem pozarzynać. Zwariowany
świat. Joscelyn brak było poczucia humoru, za to siedzący za nią Tempest Dark rozkoszował
się sytuacją. Tempest po dojrzałym namyśle postanowił tego wieczoru popełnić samobójstwo.
O mały włos strzeliłby sobie w łeb poprzedniej nocy, ale doszedł do wniosku, że warto
jeszcze zobaczyć ten bankiet. Ciekaw był zresztą, komu przypadnie w udziale dzban Darków.
Winifreda kochała ten dzban. Wiedział, że on sam nie ma najmniejszej szansy. Ciotka Becky
pogardzała bankrutami. A on zbankrutował, w dodatku zaś przed paroma tygodniami zmarła
jego ukochana żona. Nie miał więc po co żyć. Ale w tej chwili świetnie się bawił.

VI

Donna Dark i Wirginia Powell siedziały jak zwykle razem. Były ciotecznymi siostrami,

urodziły się tego samego dnia i tego samego dnia wyszły za mąż. Donna za swego kuzyna,
Barry’ego Darka, a Wirginia za Edmunda Powella. W dwa tygodnie później obaj młodzi
małżonkowie udali się do ćwiczebnego obozu wojskowego w Valcartier. Edmund Powell
zmarł na zapalenie płuc, a Barry Dark zginął „na polu chwały” we Francji. Wirginia i Donna
zostały „wojennymi wdowami” i przysięgły sobie uroczyście, że pozostaną nimi aż do
śmierci. Był to pomysł Wirginii, ale Donna przyjęła go entuzjastycznie. Wiedziała, że nigdy
już nikogo nie pokocha. Nie twierdziła, że jej serce zostało pogrzebane — ale tak czuła. Od
dziesięciu lat nosiły żałobę, tyle że żałoba Wirginii była jakby „bardziej żałobna”.

Większość rodziny uważała, że ładniejsza jest Wirginia, z tymi jasnozłocistymi włosami i

ogromnymi oczyma przypominającymi niezapominajki. Donna była brunetką o karnacji kości
słoniowej, czarne włosy gładko sczesywała z czoła, taką fryzurę może nosić albo kobieta
piękna, albo taka, która zupełnie nie dba o swój wygląd. Donna nie dbała — a przynajmniej
tak sądziła — niemniej było jej w tej fryzurze do twarzy. Piękne były tylko jej szafirowe oczy
i ładnie wykrojone usta, w których kącikach czaiły się dołeczki. Niedawno obcięła włosy,
choć ojciec zrobił o to potworną awanturę, a Wirginia była zgorszona.

— Czy sądzisz, że to by się spodobało Barry’emu?
— Dlaczegóżby nie? — buntowniczo odpowiedziała Donna. — Barry nie chciałby mieć

niemodnej żony. Był zwolennikiem nowoczesności.

Wirginia westchnęła i pokręciła głową. Ona nigdy by nie obcięła włosów, nigdy. Włosów,

które pieścił, którymi zachwycał się Edmund.

— On chował w moich włosach twarz i mówił, że są jak pachnący blask słoneczny… —

poskarżyła się cicho.

Donna od śmierci Barry’ego zamieszkała znów u ojca, Jana Topielca Penhallowa,

nazywanego tak dla odróżnienia od innego Jana Penhallowa, który się nigdy nie topił. Dom
prowadziła mu jej przyrodnia starsza siostra, Tekla. Donna chciała wyjechać na kurs dla
pielęgniarek, ale Jan Topielec tylko tupnął nogą. Donna ustąpiła

— Topielcowi lepiej było od razu ustąpić. Gotów był człowieka zakrzyczeć na śmierć.

Jego ataki furii znano w całej rodzinie. Kiedy mu robiono wyrzuty, odpowiadał:

— Gdybym od czasu do czasu nie wpadł w szał, życie w domu byłoby takie nudne, że te

moje dwie baby gotowe by się powiesić.

Jan Topielec dwukrotnie owdowiał. Z pierwszą żoną, Janka Penhallow, wykłócał się od

chwili ślubu. Kiedy miało przyjść na świat ich pierwsze dziecko, kłócili się, na który
uniwersytet je poślą. Ponieważ dziecko okazało się dziewczynką — była to właśnie Tekla —
sprawa przestała być aktualna, przynajmniej w oczach Topielca, który nie dopuszczał myśli,
żeby dziewczyna mogła studiować. Niemniej kłótnie trwały nadal, a były tak gwałtowne, że
stawały się skandalem i klan zaczął napomykać o separacji — rzecz prosta nie mogło być
mowy o rozwodzie. Taka myśl nawet nie powstała im w głowie. Ale Topielec uważał, że nie
miałoby to żadnego sensu. Musiałby zatrudnić gospodynię.

— Wolę się kłócić z Janka niż z jakimś obcym babsztylem — oświadczył.
Kiedy Janka umarła — z „wyczerpania”, jak utrzymywał klan — Topielec ożenił się z

Emmą Dark, przyszłą matką Donny. Klan uznał, że Emma musi być niespełna rozumu, skoro
chce za niego wyjść, i starał się jej przetłumaczyć, na jakie życie się naraża. Ale Topielec
nigdy nie kłócił się z Emmą. Bowiem Emma nigdy mu się nie przeciwstawiała i Topielec w
cichości ducha uważał, że życie stało się nudne. Jego maniery w domu nadal bardzo różniły
się od manier „na wynos”, niemniej Tekla i Donna były do niego przywiązane. Kiedy
pozwalano mu robić, co zechciał, bywał zupełnie miły. Jeśli się nienawidziło tego, czego

nienawidził Jan Topielec, i kochało to, co on kochał, a od czasu do czasu mu się schlebiało,
trudno było znaleźć przyjemniejszego kompana.

Wiele plotek krążyło na temat młodości Jana Topielca, a kulminacyjnym momentem była

sprzeczka z ojcem, kiedy Topielec obdarzony tubalnym głosem wrzeszczał tak, że słychać go
było aż w oddalonych o dwie mile Trzech Wzgórzach. Potem uciekł z domu i zaciągnął się na
statek płynący do Nowej Zelandii. Spadł po drodze z pokładu i uznano, że zatonął. Odbyło się
żałobne nabożeństwo i ojciec wyrył jego nazwisko na nagrobku rodzinnym.

Tymczasem po dwóch latach młody Jan wrócił do domu, zupełnie nie zmieniony, jeżeli nie

liczyć wytatuowanego na jego przedramieniu węża. Zdobył także pokaźny zasób przekleństw
i niepokonany wstręt do morza. Część rodziny uważała, że statek, który go wyłowił, miał
zbytnią skłonność do wtrącania się w cudze sprawy. Jan osiadł na farmie, oświadczył Jance
Penhallow, że się z nią ożeni, i nie zgodził się, by wymazano jego imię i nazwisko z
rodzinnego nagrobka. Uznał to za świetny dowcip. Co niedziela chodził na cmentarz i
zaśmiewał się stojąc nad tym grobem.

Teraz siedział za Williamem Y. i zastanawiał się, czy William jest naprawdę tak

bezczelny, że wyobraża sobie, iż dostanie dzban. Było chyba jasne, że ten dzban należy się
jemu, Janowi Penhallowowi. Jeśli ciotka Becky zamierza popełnić tak krzywdzącą
niesprawiedliwość, to nie będzie szczędził najbardziej malowniczych wyrazów, żeby jej to
uświadomić. Na samą myśl o tym jego końska twarz poczerwieniała z furii, a krzaczaste siwe
wąsy najeżyły się. Zapłonęły wyłupiaste oczy. Jeśli, do jasnej cholery — i tu popłynęły
jeszcze gorsze wyzwiska — ktoś inny otrzyma dzban, to będzie miał z nim do czynienia.

„Dlaczego Topielec tak straszliwie klnie w myślach?” — zastanowił się wuj Pyszniak.
Donna także pragnęła tego dzbana. Dawno, dawno temu, kiedy Barry był małym

chłopcem, ciotka Becky obiecała, że zapisze mu go w testamencie. Zatem teraz powinien on
przypaść w udziale jej, wdowie po Barrym. Był to taki piękny stary dzban owiany
romantyczną legendą. Zawsze się nim zachwycała. Donna nie przeklinała w myślach tak jak
ojciec, niemniej pomyślała niechętnie, że nigdy jeszcze nie widziała takiego stada harpii.

VII

Piotr Penhallow siedział na poręczy werandy machając nogą. Na jego opalonej twarzy

malował się lekko wzgardliwy wyraz znużenia. Piotr zawsze — a w każdym razie w
cywilizowanym świecie — wyglądał na znudzonego. Nie zamierzał wejść do środka. Nie,
nikt nie zobaczy Piotra w zatłoczonym pokoju, pełnym krewnych, polujących na rodzinny
skarb. Zresztą dla Piotra każdy pokój, nawet pusty, był miejscem, z którego należało jak
najprędzej uciec. Zawsze twierdził, że dusi się w czterech ścianach. Przyszedł na to przeklęte
przyjęcie — niech diabli wezmą kaprysy ciotki Becky — wbrew własnej woli, ale
przynajmniej pozostanie na werandzie, skąd widać było port, a znad zatoki wiał cudowny,
odświeżający wiatr — Piotr kochał wiatr. I dużo milej było patrzeć na ogromną jabłoń niż na
jakąkolwiek kobietę. Klan uważał, że Piotr nienawidzi kobiet, ale nie było to prawdą,
nienawidził tylko Donny Dark, inne kobiety go po prostu nie interesowały i nigdy nie
próbował się do żadnej zbliżyć, przekonany, iż żadna niewiasta nie zgodziłaby się na takie
życie, jakie mógłby jej zaproponować.

Nawet by mu nie przyszło na myśl wyrzec się wędrówek i gdzieś osiedlić. Kobiety bardzo

tego żałowały, gdyż uważały Piotra za niezwykle pociągającego mężczyznę. Nie, nie był
przystojny, ale „taki dystyngowany”. Miał orle szare oczy, które w chwilach podniecenia
stawały się czarne. Oczu tych kobiety nie lubiły, czuły się nieswojo, gdy na nie patrzył, za to
usta! Jak twierdził wuj Pyszniak, klan na pewno polubiłby Piotra Penhallowa, gdyby tylko
miał okazję lepiej go poznać. Chwilowo pozostawał dla swych krewnych włóczęgą, z którego
nawet byli czasami dumni, gdyż jego wyprawy i odkrycia przyniosły mu sławę — Topielec
zwał ją „reputacją” — ale nawet nie udawali, że go rozumieją, i trochę się obawiali jego
sarkastycznych uwag. Piotr nienawidził wszelkiej obłudy, a tej w klanie nie brakowało. Ba,
bez obłudy klan nie mógłby istnieć. Ale Piotr nie brał tego pod uwagę.

— Spójrzcie na Donnę Dark — powiedział kiedyś z ironią. — Udaje, że żyje pamięcią o

Barrym, a gdyby tylko nadarzyła się sposobność, natychmiast znów wydałaby się za mąż.

Sam Piotr od dawna nie miał okazji spojrzeć na Donnę. Widział ją po raz ostatni jako

ośmioletnią dziewczynkę, siedziała niedaleko niego w kościelnej ławie, ostatniej niedzieli
przed jego ucieczką z domu. Ale oczywiście powtórzono Donnie, co powiedział, i Donna mu
tego nie darowała. Bardzo chciała mu się za to odpłacić, wiedziała jednak, że trudno będzie
znaleźć odpowiednią sposobność. Niemniej często marzyła, że tajemniczym zrządzeniem losu
Piotr Penhallow się w niej zakocha i będzie się starał o jej rękę, a ona odprawi go z kwitkiem.
Pokaże mu, że jest „prawdziwą wdową”. I nienawidziła go z równą mocą, co Topielec.

Piotr, który był z zawodu inżynierem lądowym i wodnym, a z zamiłowania podróżnikiem,

urodził się w czasie zamieci i jego przyjście na świat omal nie kosztowało życia trzech osób
— przede wszystkim matki, a potem ojca i lekarza, których zasypał śnieg i bliscy byli śmierci
i zamarznięcia. Kiedy ich odkopano i od — chuchano, Piotr już wrzeszczał wniebogłosy.
Cioteczka Ale utrzymywała, że nigdy nie widziała takiego noworodka. Kiedy niosła go do
kuchni, żeby ubrać, sam podniósł główkę i rozejrzał się wokoło bystrym wzrokiem. Cioteczka
Ale nigdy czegoś podobnego nie widziała. Było to wręcz niesamowite i tak ją przeraziło, że
upuściła malca. Na szczęście wylądował bez szwanku na leżącej na kozetce poduszce,
wówczas to po raz pierwszy udało mu się w ostatniej chwili ujść śmierci. Cioteczka Ale
powtarzała zawsze z przerażeniem, że Piotr przychodząc na świat wcale nie płakał, jak robią
to wszystkie zachowujące się jak należy noworodki.

— Wyglądało na to, że podoba mu się ta zmiana — zauważyła cioteczka Ale. — To

zdrowy, ładny dzieciak, ale… — cioteczka Ale potrząsnęła frasobliwie głową. Jeffostwo
Penhallowowie nie przejmowali się tymi jej „ale”. Ostatecznie stąd wzięło się jej przezwisko.
Niemniej dożyli czasów, kiedy musieli uznać, że tym razem to „ale” miało podstawy.

Piotr całe życie lubił zmiany. Urodził się z duszą Kolumba. Chciał stąpać tam, gdzie

jeszcze nie postała stopa człowieka. Nic nie było w stanie zaspokoić jego głodu życia.

— Życie — mawiał często — to wspaniała przygoda, którą zesłali nam bogowie.
Kiedy skończył czternaście lat, wyruszył z dziesięcioma centami w kieszeni do Australii,

zaciągnąwszy się na przewożący bydło statek, a potem odbył podróż dookoła świata. Wrócił
przywożąc matce do saloniku skórę własnoręcznie upolowanego tygrysa i kolekcję
wspaniałych błękitnych afrykańskich motyli, która stała się chlubą klanu.

Poszedł do szkoły, uczył się jak szalony, aż w końcu otrzymał dyplom inżyniera. Jego

zawód pozwolił mu podróżować po świecie. Pracował w jakimś odległym kraju, a kiedy
odłożył dość pieniędzy, rzucał posadę i wyruszał na odkrywczą wyprawę. Nieodmiennie
nęciło go nieznane.

Jego rodzina musiała się z tym pogodzić. Jak mawiał wuj Pyszniak, Piotr nie należał do

gatunku „zwierząt domowych” i wszyscy wiedzieli, że się nie zmieni. O wielu jego
nieprawdopodobnych przygodach klan wiedział, o tysiącu innych nawet nie słyszał. Stale
oczekiwano, że nadejdzie wiadomość o jego śmierci. — W końcu ci ludożercy wpakują go do
kotła — utrzymywał Jan Topielec, ale z bardzo prostego powodu nigdy nie powiedział tego
Piotrowi wprost — w ogóle z nim nie rozmawiał. Dwie gałęzie rodu Penhallowów były z
sobą od dawna skłócone. Waśń owa narodziła się tego dnia, gdy Jeff Penhallow zabił psa Jana
Topielca i zawiesił go na jego bramie. Pies napastował owce Jeffa, a Topielec nie chciał
przyjąć tego do wiadomości. Odtąd nikt z rodziny Topielca nie zadawał się z nikim z rodziny
Jeffa. Niemniej Topielec nieźle poturbował w Charlottetown jakiegoś faceta, który
utrzymywał, że Jeff owi nie można ufać. A Piotr spotkawszy w Kongo ziomka pokpiwającego
sobie z Tekli Dark, że przyprawia pierniki musztardą, po prostu go spoliczkował. Ale w obu
wypadkach chodziło tylko o solidarność rodzinną i nie miało to wpływu na osobiste stosunki,
które w miarę upływu lat stale się pogarszały.

Kiedy Barry Dark, brat cioteczny i najbliższy przyjaciel’ Piotra, oświadczył mu, że

zamierza się ożenić z Donną Penhallow, Piotr wpadł we wściekłość. Tak rozrabiał, że nawet
Jeffowie Penhal — lowowie uznali, iż posuwa się za daleko. Kiedy nadszedł dzień ślubu
Barry’ego, Piotr polował w Nowej Zelandii na jelenie, potwornie rozgoryczony, zresztą nie
tylko dlatego, że Barry ośmielił się pojąć za żonę dziewczynę z tamtej wyklętej rodziny, ale
także dlatego1, iż jako mańkut nie został przyjęty do wojska. Barry’ego zabolało zachowanie
Piotra, ich wzajemne stosunki bardzo się ochłodziły i nigdy już nie naprawiły, jako że Barry
nie powrócił z frontu. Piotr bardzo cierpiał i jeszcze mocniej zaczął nienawidzić Donny.

Piotr nie zamierzał pojawić się na bankiecie ciotki Becky. Tegoż popołudnia miał

wyruszyć na wyprawę nad Amazonkę. Pakował kufer pogwizdując, gdyż cieszył się jak
chłopak na myśl, że wkrótce go tu nie będzie. Od miesiąca bawił już w domu, był to bardzo
długi miesiąc. Chwała Bogu, skończył się. Za parę tygodni znajdzie się o tysiąc mil od
małostkowych plotek oraz małostkowych miłości i nienawiści Penhallowów i Darków — z
dala od świata, gdzie kobiety strzygły włosy i z tyłu trudno było zgadnąć, która jest babką, a
która podlotkiem. I tam nikt już nie będzie utyskiwał bez przerwy nad jego zachowaniem.
„Ależ, Piotrze, co sobie pomyślą ludzie?!”

— I przysięgam na dziewięciu bogów, że przez najbliższe dziesięć lat nikt mnie tu nie

zobaczy — powiedział do siebie Piotr Penhallow zbiegając po schodach, żeby wsiąść do auta
brata, które miało go odwieźć na stację.

I w tym momencie chichocząc wtrąciło się Przeznaczenie. Na podwórze wbiegła niemal z

płaczem przyrodnia siostra Piotra, Nancy. Jeśli nikt nie zabierze jej na bankiet ciotki Becky,
będzie musiała z niego zrezygnować. Popsuło się auto jej męża. A ona musi być na bankiecie.
Jeśli się tam nie stawi, to już na pewno nie przypadnie jej w udziale ten cudowny stary dzban.

— Dobrze, zawiezie cię Jeff. Ostatecznie mogę pojechać wieczornym pociągiem —

zgodził się uczynnię Piotr.

Ale Jeff zaprotestował. Musi okopać rzepę. Co innego zawieźć Piotra na stację, to zajmie

mu najwyżej pół godziny, a co innego spędzić całe popołudnie w Indiańskim Potoku.

— Sam ją zawieź! — zaproponował. — Skoro możesz jechać wieczornym pociągiem, to

masz całe popołudnie wolne.

Piotr niechętnie się zgodził. Chyba po raz pierwszy w życiu zrobił coś, na co nie miał

ochoty. Ale Nancy była takim kochanym stworzonkiem, zawsze miał do niej słabość. I
rzadziej niż inni prześladowała go wymówkami. Tymi wszystkimi „ależ, Piotrze”. Jeśli tak jej
zależy na tym przeklętym dzbanie, to musi jej dopomóc. Czy gdyby Piotr przewidział, co
gotuje mu los, postąpiłby tak, jak postąpił? Kto wie? O to należałoby spytać jego samego.

Piotr przybył zatem na bankiet, nie chciał jednak wejść do domu. Choć tak gardził obłudą,

nie podał prawdziwej przyczyny. Pewnie nie chciał przyznać się do tego sam przed sobą.
Bowiem Piotr, który nie bał się tygrysów ani jadowitych żmij, w głębi serca obawiał się ciotki
Becky. Sam diabeł zmykałby przed jej językiem. Gdyby traktowała go tak jak innych i lżyła
wprost, może by się tak nie przejmował. Ale do niego wygłaszała z uśmiechem niby to
uprzejme tyrady, przed których zjadliwością Piotr nie potrafił się obronić. Wolał zatem
pozostać na werandzie.

Z drugiej strony werandy stał Lunatyk, a w dwóch fotelach rozsiedli się Duży Sam Dark i

Mały Sam Dark. To Piotrowi nie przeszkadzało, ale przeżył straszną chwilę, kiedy na
jedynym wolnym krześle rozsiadła się pani Toynbee’owa Dark i jak zwykle zaczęła się
rozwodzić nad swoim zdrowiem.

— Współczesne panny są takie krzepkie — westchnęła. — To niemal wulgarne, prawda,

Piotrze? Ja za moich dziewczęcych lat byłam chucherkiem. Kiedyś zemdlałam dziewięć razy
w ciągu jednego dnia. Myślę, że nie powinnam ryzykować pobytu w tym zatłoczonych
pokoju.

Piotr przeraził się. Ostatni raz poczuł takie przerażenie, gdy przez omyłkę wziął krokodyla

za kłodę drewna. Doszedł do wniosku, że ma prawo zachować się brutalnie.

— Obawiam się, moja droga Alicjo, że jeśli pozostaniesz to z czterema nieżonatymi

mężczyznami, ciotka Becky uzna, że chcesz się jeszcze raz wydać za mąż, i wtedy możesz
pożegnać się z tym dzbanem.

Pani Toynbee’owa zzieleniała z gniewu, była to niezbyt twa zieleń rozgotowanego

groszku, jej wzrok wyraził to wszystko, czego nie chciały wypowiedzieć usta, i weszła do
środka w ślad za Wirginią Powell. Piotr przezornie wrzucił krzesło w krzaki spirei.

— Nie mogę się powstrzymać od łez — oświadczył Mały Sam ocierając rzekome łzy.
— Ona jest mściwa — zauważył Duży Sam. — I szatańsko szczwana! Nie powinieneś jej

się narażać, Piotrze. Ona potrafi ci się odpłacić.

Piotr roześmiał się. Mściwość pani Toynbee’owej nie dopadnie go w dżungli Amazonki!

Oddał się marzeniom o wyprawie, a obaj Samowie pykali z fajki i każdy rozmyślał o swoich
sprawach.

VIII

„Mały” Sam Dark — który miał blisko dwa metry wzrostu — i „Duży” Sam Dark — który

miał zaledwie metr sześćdziesiąt — byli stryjecznymi braćmi. Duży Sam był o sześć lat
starszy, zatem w dzieciństwie nazwano go „dużym” i ten przydomek już do niego przylgnął
na całe życie, bo ani Różany Potok, ani Piątkowa Zatoczka nie uznawały zmian. Obaj
Samowie byli kiedyś marynarzami i rybakami i już od trzydziestu lat mieszkali razem w
chatynce Małego Sama, która jak muszla przylepiła się do nadbrzeża w Piątkowej Zatoczce.
Duży Sam urodził się już jako stary kawaler. Mały Sam był wdowcem. Ale jego małżeństwo
należało do tak odległej przeszłości, że nawet Duży Sam już mu to niemal wybaczył, choć od
czasu do czasu wypominał mu je, gdy się kłócili, częste kłótnie urozmaicały bowiem ich
skądinąd monotonne życie.

Żaden z nich nie był nigdy przystojny, ale to ich bynajmniej nie martwiło. Twarz Dużego

Sama była szersza niż dłuższa i nosił on długą, płomiennie rudą brodę, co było dość
niezwykłe w rodzinie Darków, którzy zgodnie ze swym nazwiskiem mieli na ogół ciemne
włosy

(1

. Nigdy nie nauczył się gotować, za to świetnie prał i cerował. Umiał także robić na

drutach skarpetki i pisać wiersze. Duży Sam uważał się za poetę. Spłodził kiedyś epiczny
poemat i lubił go deklamować zadziwiająco tubalnym głosem. Nawet Topielcowi nie udałoby
się go przekrzyczeć. Kiedy nawiedzała go chandra, czuł, że minął się z powołaniem i nikt go
nie rozumie.

— Powinienem zostać poetą — zwierzał się smętnie swojej pomarańczowej kotce, którą

nazwał Musztardą. Kotka się z nim zawsze zgadzała, ale Mały Sam czasami parskał
śmiechem. Był próżny tylko na jednym punkcie, pysznił się wytatuowanymi na rękach
kotwicami. Uważał, że są w lepszym guście niż wąż Jana Topielca. Jeśli chodzi o politykę,
był liberałem i nad jego łóżkiem wisiał portret Sir Wilfrida Lauriera. Sir Wilfrid umarł już
dawno temu, ale Duży Sam uważał, że nie dorównuje mu żaden z obecnych przywódców
partii. Obecnie wszystko uległo degradacji, także i premierowie oraz kandydaci na
premierów. Duży Sam uważał Piątkową Zatoczkę za najpiękniejszy zakątek świata i każdy
sprzeciw traktował jak osobistą zniewagę.

— Lubię mieć za progiem morze, ten „błękitny samotny przestwór morza” — tłumaczył

donośnym głosem „człowiekowi pióra”, który wynajął na lato domek w Zatoczce, i spytał,
czy nie czują się tu czasem osamotnieni.

— On ma już taką poetyczną naturę — wyjaśnił na stronie Mały Sam, który obawiał się,

czy pisarz nie uzna, że Duży Sam jest niespełna rozumu. Mały Sam bardzo się w głębi duszy
obawiał — a Duży Sam tylko o tym marzył — że pisarz „wsadzi ich do swojej książki”.

Obok maleńkiego zasuszonego Dużego Sama Mały Sam wyglądał na olbrzyma. Pół twarzy

zajmowało czoło, a fioletowe żyłki pokrywające nos i policzki wyglądały jak monstrualny
pająk. Miał wielkie zwisające wąsy, przypominające podkowę, które zupełnie nie pasowały
do jego twarzy. Był wesoły i towarzyski, lubił i umiał gotować, zwłaszcza pysznił się swoją
grochówką i zupą z ostryg. Jego politycznym idolem był Sir John Macdonald, którego portret
zawiesił nad zegarem i słyszano, że czasem — nigdy w obecności Dużego Sama — mówi o
swojej abstrakcyjnej admiracji dla kobiet.

Miał nieszkodliwą manię zbierania czaszek na starym indiańskim cmentarzysku w

sąsiedniej miejscowości i ozdabiał nimi kołki płotu otaczającego poletko kartofli. Ilekroć
przyniósł do domu nową czaszkę, wybuchała kłótnia. Duży Sam uważał, że to nieprzyzwoite,
przeciwne naturze oraz niegodne chrześcijanina. Niemniej czaszki dalej pozostawały na
kołkach.

1

(

Dark (ang.) — ciemny; mroczny

Jednakże Mały Sam liczył się z uczuciami Dużego Sama. Przestał nosić w uszach duże

złote kółka, gdyż Sam był fundamentalistą i uważał, że nie przystoi to dobremu
prezbiterianinowi.

Zainteresowanie obu Samów dzbanem było czysto teoretyczne. Jako dalecy kuzyni nie

mogli się ubiegać o rodzinny skarb. Nigdy jednak nie opuścili, żadnego zebrania klanu. Duży
Sam szukał tematów do wierszy, a Mały Sam chętnie spoglądał na ładne dziewczęta. Doszedł
właśnie do wniosku, że Gaja Penhallow wyrasta na prawdziwą piękność, a Thora Dark ma w
sobie coś, coś niezwykle ponętnego. Sara Williama Y. była niewątpliwie przystojna, ale Mały
Sam uważał, że jako wykwalifikowana pielęgniarka wie nazbyt wiele o własnych i cudzych
wnętrznościach, by można ją nazwać pociągającą. A ta Nan pani Alfredowej Penhallow, o
której się ostatnio tyle mówiło, była zwykłą „wiercipiętą”.

Za to Joscelyn Dark! To była uroda! Co, u diaska, mogło zajść między nią a Hugonem?

Mały Sam zawsze używał wyrażenia: „u diaska”, żeby nie powiedzieć diabeł. Jak na starego
wilka morskiego, Mały Sam bardzo dbał o swoje słownictwo!

Na przeciwległym krańcu werandy stał Oswald Dark. Jego duże, pozbawione wyrazu,

świetlistoszare oczy wpatrywały się w złoty skraj świata czyli w dolinę Srebrnej Zatoki. Jak
zwykle miał na sobie długi, sięgający ziemi czarny kitel i jak zwykle był boso. Długie
brunatne włosy, w których nie pojawiła się jeszcze żadna biała nitka, były tak kędzierzawe
jak włosy kobiety. Miał zapadnięte policzki, ale żadnej zmarszczki. Darkowie i
Penhallowowie kiedyś byli z niego tak dumni, jak teraz go się wstydzili.

Oswald Dark był za młodu wybitnie zdolny, studiował, miał zostać pastorem. Nikt nie

wiedział, jak to się stało, że postradał zmysły. Byli tacy, co utrzymywali, że przeżył zawbd
miłosny, inni mówili o zwykłym przepracowaniu.

Jakiekolwiek były tego powody, Oswald Dark stał się nieszkodliwym szaleńcem. Włóczył

się po przyjaznych drogach Wyspy, a w księżycowe noce śpiewał, a nawet czasem klękał.
Kiedy księżyca nie było, krył się, gorzko płacząc, w lesie. Gdy czuł głód, dobijał się do drzwi
pierwszego lepszego domu, oburzony, że są zamknięte, i z królewską miną domagał się
strawy. Zawsze ją otrzymywał i nikt nigdy nie odmówił mu schronienia w zimową noc.
Czasem na całe tygodnie gdzieś znikał. Ale zawsze — wiedziony jakimś niesamowitym
instynktem — pojawiał się na zebraniach klanu, choć rzadko można go było namówić, żeby
wszedł do środka.

Podczas swoich wędrówek zwykle się do nikogo nie odzywał i krzyczał tylko wtedy, gdy

go zaczepiano, pytając się dowcipnie: „Jak się miewa księżyc?” Nigdy jednak nie minął
Joscelyn Dark nie uśmiechnąwszy się do niej — był to niesamowity lękliwy uśmiech — a raz
się do niej nawet odezwał. .

— Ty także szukasz księżyca. I jesteś bez niego nieszczęśliwa. Ale lepiej już pragnąć

Srebrnej Luny i nie móc się do niej zbliżyć, tak jak nie da się zbliżyć do doskonałego piękna,
niż pragnąć byle czego i to zdobyć. Tak, wiesz o tym równie dobrze jak ja. To piękna
tajemnica.

IX

Goście zebrani w bawialni zaczęli się już niecierpliwić. Dlaczego Ambrożyna Winkworth

tak długo nie przynosi dzbana? Ciotka Becky leżała spokojnie, wpatrując się w stiuki na
suficie, które, jak zauważył Stanton Grundy, wyglądały jak otwarta rana. Topielec kichnął,
słynne kichnięcie Topielca omal nie zerwało dachu i większość kobiet podskoczyła nerwowo.
Wuj Pyszniak z roztargnieniem zaczął nucić: „Zbliżmy się, ach, zbliżmy do Boga”, ale
uciszył go groźny wzrok WiUiama Y. Nagle w oknie pojawiła się twarz Oswalda Darka,
który z politowaniem spojrzał na podenerwowane towarzystwo.

— Szatan przeszedł właśnie pod drzwiami — oznajmił dramatycznym tonem”.
— Co za szczęście, że nie zajrzał do środka — odpowiedział z niewzruszonym spokojem

wuj Pyszniak. Ale Rachela Penhallow wpadła w panikę. Słowa Lunatyka brzmiały bardzo
przekonywająco. Jak ten wuj Pyszniak może sobie tak zuchwale żartować? Wszyscy
zastanawiali się, czemu Ambrożyna tak długo nie wraca. Czyżby jej się zrobiło słabo? Nie
może znaleźć dzbana? A jeśli go stłukła?!

Ale w tym momencie weszła Ambrożyna jak kapłanka niosąca święty kielich. Postawiła

dzban na okrągłym stoliczku między dwoma pokojami. Rozległo się westchnienie ulgi, a
potem zapanowała przerażająca cisza. Ambrożyna usiadła z prawej strony łóżka ciotki Becky.
Z lewej strony siedziała panna Jackson.

— Dobry Boże! — westchnął Stanton Grundy zwracając się do wuja Pyszniaka. — Czy

widziałeś kiedyś naraz trzy równie brzydkie kobiety?

Następnej nocy wuj Pyszniak obudził się o trzeciej nad ranem, bo przyszła mu na myśl

wspaniała riposta. W danym momencie jednak nie wiedział, co odpowiedzieć, więc tylko
odwrócił się do Stantona tyłem i utkwił wzrok w dzbanie. Wszyscy wpatrywali się w dzban,
jedni żarłocznie, inni bardziej obojętnie, niemniej wszyscy przyglądali się z zainteresowaniem
rodzinnemu skarbowi, o którym całe życie słyszeli, ale rzadko mieli okazję go oglądać.

Nikt nie uważał, aby ten dzban był piękny. Jeśli kiedyś ktoś się nim zachwycał, to w ciągu

tych stu lat musiały się bardzo zmienić gusty. Niemniej z uwagi na legendę był na pewno
godny pożądania i nawet Tempest Dark wyciągnął szyję, żeby mu się dobrze przyjrzeć.
Dzban ten był symbolem miłości i zasługiwał na szacunek.

Był to ogromny brzuchaty dzban, dzbany takie modne były w prewiktoriańskich czasach.

Narodził się za panowania Jerzego Czwartego. Miał odtrącony dziobek, był pęknięty.
Ozdobiony był złoconymi ornamentami, brunatnymi i zielonymi liśćmi oraz błękitnymi
różami. Z jednej strony biesiadowało dwóch majtków, nad którymi powiewały flaga angielska
i flaga brytyjska, a którzy niewątpliwie zajrzeli do szklanicy i rozweseleni śpiewali. Słowa te
widniały nad ich głowami.

Ani na morzu, ani na lądzie,
Niestraszny nam burzy czas.
Wypijmy, bracia, za zdrowie dziewczyn,
Które kochają nas.

Z drugiej strony dzbana umieszczono wiersz Byrona.

Po nas łzy płyną, krótkie, ale szczere,
Gdy nas w swe głębie ocean zabierze.
Nam ku czci nawet w biesiadniczym kole
Puchar pamięci zaiskrzy na stole.
Nagrobkiem dla nas zabrzmi chwała męstwa,

Gdy pozostali dzieląc łup zwycięstwa,
Wspomną poległych i rzekną ze łzami:
Szkoda, że mężni nie dzielą go z nami

*

.

Rachela Penhallow poczuła, że po twarzy spływają jej łzy. Ten wiersz był naprawdę

proroczy.

Na środku dzbana tuż pod obtłuczonym dziobkiem widniało nazwisko i data: Harriet Dark,

Aldboro, 1826 rok, a wokół różowo — zielony wianuszek przewiązany wstążką. Dzban pełen
był zasuszonych płatków róży i cały pokój wypełnił się słodkim staroświeckim zapachem
przywodzącym na myśl ową niegdysiejszą miłość.

Wszyscy ulegli wzruszeniu. Joscelyn i Hugon spojrzeli na siebie, Małgorzata Penhallow

przez sekundę poczuła się znów młoda, Wirginia kurczowo uczepiła się dłoni Donny, Thora
Dark poruszyła się niespokojnie, a na twarzy Lawsona Darka pojawił się dziwny wyraz. Wuj
Pyszniak zauważył to i zadrżał. Czyżby Lawson nareszcie sobie coś przypomniał?

Nawet Jan Topielec przypomniał sobie, jaka śliczna była Janka, kiedy się do niej zalecał.

Co za szkoda, że nikt nie może pozostać młodym!

Wszyscy obecni znali romantyczną przeszłość dzbana Darków. Harriet Dark,

spoczywająca już od stu lat na malowniczym cmentarzu angielskim, w 1826 roku była
szczuplutką jasnowłosą dziewczyną z wielkimi szarymi oczyma, zakochaną w dzielnym
kapitanie. A ów kapitan popłynął do Amsterdamu i zamówił tam dzban na prezent
urodzinowy dla umiłowanej Harriet, jako że w tamtych czasach moda nakazywała ofiarować
wybrance swego serca taki właśnie brzuchaty dzban.

W drodze powrotnej kapitan utonął. Dzban odesłano nieszczęsnej Harriet, której ta śmierć

złamała serce. Mówią, że sto lat temu zdarzały się złamane serca. W rok później pochowano
niepocieszoną Harriet na cmentarzu w Aldboro, a dzban odziedziczyła jej siostra Sara Dark,
która wyszła za swego kuzyna Roberta Penhallowa. Sara musiała być praktyczną osóbką i w
dzbanie przechowywała dżem z czarnej porzeczki, który był jej specjalnością.

W sześć lat później Robert Penhallow zdecydował się emigrować do Kanady; jego żona

zabrała ze sobą dzban z dżemem. Podróż była długa i burzliwa, dżem zjedzono, a dzban pękł
na trzy części. Ale Sara Penhallow była zaradną kobietką i kiedy już urządziła się w nowym
domu, naprawiła dzban ołowiem. Nie wyglądało to zbyt artystycznie, okazało się jednak
trwałe. Niemniej do dziś dnia widać było na stwardniałym białym ołowiu ślady linii
papilarnych przedsiębiorczej Sary.

Odtąd przez wiele lat dzban stał w mleczarni Sary Penhallow pełen zebranej z mleka

śmietanki. Na łożu śmierci Sara przekazała go swojej córce Racheli, która poślubiła Tomasza
Penhallowa. A Rachela zostawiła go swojemu synowi Teodorowi.

To wtedy dzban zaawansował do roli skarbu rodzinnego i przestano się nim posługiwać w

gospodarstwie.

W domu. ciotki Becky stał w serwantce z porcelaną i przy okazji każdego zebrania

rodzinnego pokazywano go wszystkim i opowiadano jego historię. Utrzymywano, że jakiś
kolekcjoner chciał go odkupić za bajońską sumę. Ale żaden Dark ani żaden Penhallow nie
sprzedałby tego rodzinnego bożka. Musi on pozostać w rodzinie.

Komu przekaże go ciotka Becky? Wszyscy obecni zadawali sobie to pytanie. Tylko ona

znała odpowiedź i nie spieszyła się z udzieleniem jej. Był to ostatni bankiet ciotki Becky i
zamierzała wiele powiedzieć i wiele zrobić, nim poruszy sprawę dzbana. Miała zamiar
rozkoszować się każdą chwilą napiętego wyczekiwania zebranych. Wiedziała, że to, co
postanowiła, poróżni wszystkich, i żałowała, że nie pożyje dość długo, by móc się przyglądać
potyczkom. Jak tym wszystkim babom oczy wyłażą z głowy! Ciotka Becky wybuchnęła
śmiechem i śmiała się tak, że aż zaczęło się trząść łóżko.

* Wiersz George’a Byrona (1788–1824) pt. Korsarz, tłum. Antoni Edward Odyniec.

— Uważam — zaczęła wreszcie, ocierając łzy — że tak poważne zebranie powinno się

rozpocząć modlitwą.

Zrobiło to piorunujące wrażenie. Jednej jedynej ciotce Becky mogło coś podobnego

strzelić do głowy. Wszyscy spojrzeli po sobie, a potem utkwili wzrok w Dawidzie Darku,
który był jedynym członkiem klanu zdolnym do wygłoszenia improwizowanej modlitwy.
Zwykle Dawid Dark chętnie podejmował się takiego zadania, dziś jednak był zupełnie
nieprzygotowany.

— Dawidzie! — zwróciła się do niego nieubłaganym tonem ciotka Becky. — Z

przykrością muszę stwierdzić, że nasza rodzina nie kwapi się do padania na klęczki. Muszę
cię prosić, byś ocalił jej reputację. Żona Dawida spojrzała na niego błagalnym wzrokiem.
Bardzo szczyciła się talentem męża do wygłaszania modlitw. I z tego powodu skłonna była
wybaczyć mu wiele rzeczy. Nawet to, że kazał rodzinie kłaść się spać już o siódmej, by
oszczędzać naftę, i po zjedzeniu ciasta oblizywał palce. Mogła się chlubić tylko jego
modlitwami i drżała, że gotów jest odmówić.

Nieszczęsny Dawid nie miał takiego zamiaru, choć wzdrygał się przed tym zadaniem.

Gdyby odmówił, zraziłby do siebie ciotkę Becky i mógł się pożegnać z nadzieją otrzymania
dzbana.

Odchrząknął i wstał. Wszyscy uklękli. Kiedy tubalny głos Dawida dotarł na werandę, obaj

Samowie zdali sobie sprawę, co się dzieje, i wyjęli z ust fajki. Modlitwa Dawida nie była
może na najwyższym poziomie, jak to ze smutkiem musiała stwierdzić żona, przemawiał
jednak dość elokwentnie i wziął pod uwagę wszystkie okoliczności, toteż poczuł się
skrzywdzony, gdy usłyszawszy „Amen” ciotka Becky zauważyła cierpko:

— Nie, Dawidzie, informowanie Pana Boga to nie modlitwa. Lepiej by było zdać się na

Jego wyobraźnię. Cóż, pewnie inaczej nie potrafisz. Dziękuję ci. A propos, czy pamiętasz, jak
czterdzieści lat temu wprowadziłeś do podziemi kościoła tego czarnego barana Aarona
Darka?

Dawid zrobił niemądrą minę, a pani Dawidowa oburzyła się. Niemniej udało im się

uśmiechnąć. Nie należało tracić szansy na otrzymanie dzbana.

W tym momencie Gaja pomyślała, że Noel już na pewno wychodzi z banku.
— Zastanawiam się czasem — zauważyła ciotka Becky — kim był pierwszy człowiek,

który odmówił modlitwę. I o co się modlił. I ileż to modlitw wzniesiono do Boga od tamtego
czasu.

— I ilu Pan Bóg raczył wysłuchać — dorzuciła z rozgoryczeniem Naomi Dark, która

pierwszy raz zabrała głos.

— Może William Y. potrafi nam na to odpowiedzieć? — zachichotał złośliwie wuj

Pyszniak. — O ile wiem, prowadzi ścisłą ewidencję swoich modlitw. No co, Williamie?

— Wypada mniej więcej pół na pół — odpowiedział poważnie William Y. nie rozumiejąc,

czemu wszyscy zaczęli się śmiać. — Muszę jednak wyznać — dorzucił — że niekiedy Bóg
udzielił mi dość dziwacznych odpowiedzi.

Dawid odmawiając modlitwę zrobił sobie śmiertelnego wroga z Ambrożyny Winkworth,

gdyż nazwał ją „sędziwą służebnicą Pańską” i teraz Ambrożyna patrzyła na niego groźnym
wzrokiem.

— Sędziwa… sędziwa… — pomrukiwała pod nosem. — Mam zaledwie siedemdziesiąt

dwa lata… to jeszcze nie starość…

— Cicho, Ambrożyno — powiedziała władczo ciotka Becky. — Od dawna już nie jesteś

młoda. Podłóż mi pod głowę jeszcze jedną poduszkę. Dziękuję. Teraz zabawię się odczytując
mój testament. Napisałam też własny nekrolog i nie ukrywam, że sprawiło mi to dużo
przyjemności. Kamilla obiecała, że dopilnuje, by został wydrukowany bez żadnych zmian.
Zdarzało mi się w życiu czytać potwornie głupie nekrologi. Posłuchajcie mojego.

Ciotka Becky wyjęła spod poduszki złożoną w czworo kartkę papieru.

— Żałoba nie okryła mieszkańców Indiańskiego Potoku, Trzech Wzgórzy, Różanego

Potoku i Srebrnej Zatoki, kiedy rozeszła się wieść o śmierci pani Teodorowej Dark — zwanej
ogólnie nie tyle z serdeczności, ile z przyzwyczajenia ciotką Becky — która w wieku
osiemdziesięciu pięciu lat zmarła dnia… — tu odpowiednia data.

— Zwróćcie uwagę — przerwała czytanie ciotka Becky — że napisałam „zmarła”. Nie

zamierzam „przenosić się do wieczności”, „znikać z tego padołu łez” ani „oddawać duszy
Panu”. Zamierzam po prostu umrzeć.

— Wszyscy zainteresowani uważali, że tak stara dama powinna umrzeć już dawno temu.

Życie jej pozbawione było blasku, ale długie i czcigodne. Przeżyła niemal wszystko, co może
przeżyć kobieta, pochowała męża i dzieci oraz wszystkie osoby, którym była bliska. Nie ma
zatem powodu do udawania smutku i żalu. Pogrzeb miał miejsce — tu należy wstawić
odpowiednią datę — wyprowadzenie zwłok nastąpiło z domu panny Kamilli Jackson w
Indiańskim Potoku. Zgodnie z życzeniem ciotki Becky pogrzeb odbył się w pogodnej
atmosferze, organizacją zajął się pan Henryk Trent, grabarz z Różanego Potoku.

— Henryk nigdy nie wybaczy mi, że nie nazwałam go przedsiębiorcą pogrzebowym —

zauważyła ciotka Becky. — Ładny mi przedsiębiorca. Ale umie naprawdę sprawnie urządzić
pogrzeb, więc go wybrałam, żeby mnie pochował.

— Na wyraźne życzenie zmarłej nie było kwiatów — nie chcę tych ohydnych wieńców w

kształcie poduszki czy krzyża. Ale jeśli ktoś zechce przynieść wiązankę kwiatów z własnego
ogródka, to bardzo proszę. — Nabożeństwo żałobne zostało odprawione przez pastora
Trackleya z Różanego Potoku. Trumnę nieśli Hugon Dark, Robert Dark — uważaj, Dandysie,
żebyś się nie potknął tak jak na pogrzebie Sabiny. Ależ ta biedaczka musiała podskoczyć w
trumnie! — Palmer Dark, Homer Penhallow — ustawcie ich z dwóch stron trumny, żeby nie
zaczęli się kłócić — Murray Dark, Roger Penhallow, Dawid Dark i Jan Penhallow — Jan
Topielec, nie tamten afektowany pajac ze Srebrnej Zatoki — któremu udało się w ciągu całej
uroczystości ani razu nie zakląć, choć klął podczas pogrzebu własnego ojca.

— Nieprawda! — wrzasnął zrywając się na nogi Jan Topielec. — I niech ciotka nie

ośmieli się publikować takich bzdur w tym cholernym nekrologu. Ja… Ja…

— Usiądź, Janie, usiądź spokojnie. Nie, tego w nekrologu nie będzie, teraz to dodałam,

żeby cię trochę rozruszać.

— Nie kląłem na pogrzebie ojca — szepnął siadając, wciąż rozwścieczony Topielec.
— Widać się pomyliłam i było to na pogrzebie twojej matki. I nie przerywaj mi.

Uprzejmość nic nie kosztuje, jak powiedział pewien Szkot. Ciotka Becky urodziła się jako
prezbiterianka, żyła jako prezbiterianka i jako prezbiterianka umarła. Teodor Dark należał
do ludzi o trudnym charakterze, ale była dla niego tak dobrą żoną, jak na to zasługiwał.
Można ją też nazwać dobrą sąsiadką, nie kłóciła się częściej niż inne kobiety z naszej rodziny.
Umiała dobrać się ludziom do skóry, nie cieszyła się więc zbytnią popularnością.

Rzadko cierpiała w milczeniu, łatwo wpadała w złość, a w miarę upływu lat jej charakter

się pogarszał. Zachowywała się zawsze obyczajnie, choć czasem wolałaby inaczej. Niemal
zawsze mówiła prawdę, co zwykle przynosiło dobre skutki, czasem jednakże złe. Niemniej
potrafiła bez wyrzutów sumienia skłamać, kiedy zadawano jej wścibskie pytania.

W przystępie oburzenia potrafiła zakląć, umiała też bez zmrużenia oka wysłuchać

ryzykownej historyjki, nigdy jednak nie uważała, żeby sprośne słowa były dowcipne. Płaciła
długi, regularnie uczęszczała do kościoła, lubiła płotki i interesowała się cudzymi sprawami.
Nie pożerała pocałunkami każdego napotkanego malucha, ale dla własnych dzieci była dobrą
matką. Tak jak wszystkie kobiety marzyła o swobodzie, miała jednak dość rozsądku, by
uprzytomnić sobie, że prawdziwa wolność należy na tym świecie do rzeczy nieosiągalnych i
szczęśliwi są ci, którzy potrafią znaleźć odpowiednie więzy. Niekiedy bywała chciwa, skąpa i
podstępna. Ale potrafiła być także wspaniałomyślna i niesamolubna. Krótko mówiąc była
taka jak wszyscy, tyle że żyła dłużej niż większość ludzi.

— To by było na tyle — oświadczyła ciotka Becky chowając kartkę pod poduszkę,

zadowolona z wywołanego efektu. — Pewnie zauważyliście, że ani razu nie użyłam
wyrażenia „droga nieboszczka” czy „nieodżałowana pani Dark”.

— Wielki Boże — szepnął wuj Pyszniak. — Czy zdarzyło Ci się już coś podobnego

usłyszeć?

Wszyscy poza nim milczeli zmrożeni aż do szpiku kości. Czyżby ten przerażający

dokument miał się ukazać w gazecie? Nie, nie może, choćby w tym celu należało zamordować
Kamillę Jackson. Przecież ludzie gotowi pomyśleć, że napisał to ktoś z żyjących członków
klanu!

Tymczasem ciotka Becky wyciągnęła następną kartkę i wszyscy Darkowie i

Penhallowowie stłumili oburzenie i nadstawili uszu. Kto otrzyma dzban? Nim to nie zostanie
rozstrzygnięte, lepiej nie wtrącać się do nekrologu.

Ciotka Becky rozłożyła arkusik papieru i poprawiła na zakrzywionym nosie sowie okulary.
— Kapitalik mój zapisuję w dożywocie Kamilli Jackson, a po jej śmierci otrzyma go

szpital w Charlottetown.

Ciotka Becky bacznie przyjrzała się zebranym. Ale nikt nie okazał niezadowolenia. Trzeba

przyznać klanowi, że żaden z jego członków nie odznaczał się chciwością. Nie zazdroszczono
więc Kamilli Jackson tego legatu. Pieniądze każdy mógł i powinien sam zarobić, co innego
rodzinny skarb. Co by to było, gdyby ciotka Becky zostawiła go komuś obcemu? Albo
zapisała jakiemuś muzeum? Była do tego zdolna! William Y. Penhallow zanotował w myśli,
że gdyby do tego doszło, uda się do swego prawnika.

— Najpierw należy zapłacić wszystkie rachunki i przygotować grób. Nalegam, żeby grób

nie był płaski. Zapamiętaj to sobie, Artemasie.

Artemas Dark niechętnie skinął głową. Był stróżem cmentarnym w Różanym Potoku i

wiedział, że narazi się na utarczki z zarządem cmentarza. Ciężko będzie utrzymać taki grób w
porządku. Jak kosić trawę? Ciotka Becky musiała odgadnąć, co on myśli, bo oświadczyła:

— Nie życzę sobie, żeby jeździła po mnie kosiarka. Będziesz przycinał trawę nożycami.

Zostawiam też dyspozycje co do nagrobka. Ma być równie duży jak inne. I proszę, żeby mnie
do trumny owinąć w mój koronkowy szal. Nic więcej nie chcę ze sobą zabrać. Otrzymałam
go od Teodora po urodzeniu Ronalda. Czasem Teodor zachowywał się naprawdę na
poziomie. Szal jest jak nowy. Leży owinięty w folię na dnie trzeciej szuflady w biurku.
Zapamiętaj to sobie, Kamillo.

Kamilla skinęła głową. Na twarzy pani Cliffordowej Penhallow pojawiło się

niezadowolenie. Marzyła o tym szalu, wiedząc, że nie ma szansy otrzymać dzbana. Mówiono,
że Teodor Dark zapłacił za ten szal dwieście dolarów. Pomyśleć, że ktoś chce pogrzebać całe
dwieście dolarów!

Pani Toynbee’owa Dark całe popołudnie czekała na okazję, by się rozpłakać, uznała więc,

że zasługuje na to wzmianka o narodzinach syna ciotki Becky, który zmarł już sześćdziesiąt
lat temu, i wyjęła chusteczkę. Ale dostrzegła to ciotka Becky.

— Nie, Alicjo, nie zaczynaj jeszcze płakać. Chciałabym cię o coś spytać. Od dawna się

nad tym zastanawiałam i na pewno nie będę już mieć innej okazji. Powiedz mi, którego z
twoich mężów najbardziej lubiłaś, Mortona Darka, Edgara Penhallowa czy Toynbee’ego
Darka?

Pani Toynbee’owa wsunęła chusteczkę z powrotem do torebki i zamknęła ją ze złością.
— Byłam głęboko przywiązana do wszystkich moich małżonków. Ciotka Becky pokręciła

głową.

— I nie uważasz, że przesadziłaś z tą ilością mężów? Trzech! A biednej Mercy i

Małgorzacie nie trafił się nawet jeden.

Mercy pomyślała z goryczą, że gdyby użyła metod Alicji Dark, także by mogła zdobyć

paru mężów. Małgorzata zaś zarumieniła się i zrobiła żałosną minę. Dlaczego ta okrutna

ciotka Becky musi ją wystawiać na pośmiewisko?

— Wszystko, co posiadam, rozdzieliłam między was — ciągnęła. — Przykro jest umierać i

rozstawać się z ulubionymi przedmiotami. Ale nie chcę, żebyście się o nie wykłócali, nim ja
jeszcze ostygnę w grobie. Zatem wszystko zostało wymienione czarno na białym. Zaraz to
odczytam. Chcę tylko podkreślić, że skoro komuś z was coś zapisuję, nie umniejsza to jego
szansy otrzymania dzbana.

Ciotka Becky zdjęła okulary, przetarła je, z powrotem włożyła na nos i napiła się wody.

Zniecierpliwiony Jan Topielec niemal jęknął. Diabli wiedzą, ile to jeszcze potrwa, nim
przyjdzie kolej na dzban. Nie zależało mu na innych cackach.

— Pani Denzilowa Penhallow otrzyma moje świeczniki z różowej porcelany. Wiem,

Marto, że się ucieszysz. Wiele razy napomykałaś, jak ci się one podobają.

Pani Denzilowa, owszem, marzyła o świecznikach, ale o tych starych pięknych srebrnych

świecznikach z czasów panowania króla Jerzego. A tu otrzymuje porcelanowe okropieństwa
koloru cyklamenowego, oplecione czarnym ornamentem wyglądającym jak robak. Niemniej
próbowała zrobić zadowoloną minę, żeby nie stracić szansy na dzban. Denzil się jednak
skrzywił i ciotka Becky to zauważyła. Ten pompatyczny stary Denzil! Już ona mu pokaże.

— Nie mogę zapomnieć, jak Denzil, kiedy miał pięć lat, przyszedł do mnie z matką i

napadł na niego nasz indyk. Pewnie uważał, że na jego podwórku nikt inny nie ma prawa się
panoszyć. Pamiętasz, Denzilu, jak uciekałeś z wrzaskiem? Jakby cię gonił diabeł. Ile razy
widzę, jak kroczysz kościelną nawą, muszę o tym myśleć.

Cóż, należało znieść ten atak z pogodną miną. Denzil odchrząknął i zrobił pogodną minę.
— Nie mam biżuterii. Tylko dwa pierścionki. Ten z opalem dostanie Wirginia Powell.

Mówią, że opal przynosi pecha, ale ty, Wirginio, jesteś zbyt nowoczesna, żeby zaprzątać
sobie głowę starymi przesądami. Jakkolwiek muszę przyznać, że mnie nie przyniósł
szczęścia.

Wirginia usiłowała zrobić uszczęśliwioną minę, choć marzyła o chińskim parawanie. Za to

nie przejęła się ewentualnym pechem. Jej życie już się skończyło. Nikt nie pozazdrościł jej
opalu, ale kiedy ciotka Becky wspomniała o pierścionkach, wszyscy nadstawili ucha. Kto
dostanie pierścionek z brylantem? Był on piękny i kosztował ładnych paręset dolarów.

— Pierścionek z brylantem przeznaczam dla Ambrożyny Winkworth.
Połowie obecnych nie udało się powstrzymać westchnienia rozczarowania. Co za skandal!

Ambrożyna Winkworth nie ma do tego pierścionka najmniejszego prawa. I na co zda się on
starej pokrzywionej służącej? Ciotka Becky musi jednak cierpieć na uwiąd starczy.

— Weź go, Ambrożyno — powiedziała ciotka Becky zdejmując pierścionek z palca i

wręczając go drżącej z przejęcia Ambrożynie. — Wolę ci go od razu dać, żeby potem nie
było żadnych nieporozumień. Włóż go na palec.

Ambrożyna posłusznie to zrobiła. Jej pomarszczona twarz promieniała radością. Spełniło

się jej najgorętsze marzenie. Przez całe życie, które Ambrożyna spędziła w cudzych
kuchniach, śniła o pierścionku z brylantem. Ale nigdy nie miała nadziei, że ten sen się spełni.
A oto na jej palcu zabłysł jak gwiazda piękny brylant. Ambrożyna poczuła się szczęśliwa, nie
żądała już od losu niczego więcej.

Możliwe, że ciotka Becky znała to marzenie. Ale niewykluczone, że wręczyła pierścionek

Ambrożynie tylko po to, by zrobić klanowi na złość. I to jej się udało. Zwłaszcza wściekła
była Nan Penhallow. To ona powinna była dostać ten pierścionek! Zresztą tak samo uważała
Tekla Penhallow. Obojętnie, a nawet z lekkim rozbawieniem przyjęły to Joscelyn, która
kiedyś taki pierścionek miała, Donna, która miała go nadal, i Gaja, która była pewna, że
wkrótce go otrzyma.

Ciotka Becky, chichocząc pod nosem, wzięła znów do ręki testament i przydzieliła pani

Cliffordowej chiński parawan.

„Na co mi ten jej stary parawan?” — pomyślała pani Cliffordowa, bliska łez.

Jedynie Małgorzacie Penhallow nikt nie zazdrościł. Przypadła jej w udziale stara

zniszczona książka Wędrówki Pielgrzyma. Okładka była pozszywana, kartki pożółkły.
Człowiek bał się jej dotknąć, by nie rozsypała się w proch. Książkę tę, z bliżej nieznanych
powodów, bardzo cenił Teodor Dark. Po jego śmierci ciotka Becky włożyła ją do skrzyni na
strychu, gdzie zapleśniała i pokryła się kurzem. Małgorzata jednak nie była rozczarowana.
Ona nie oczekiwała niczego.

— Mój zielony półmisek otrzyma Rachela Penhallow — ogłosiła

*

ciotka Becky.

Długa twarz Racheli jeszcze się wydłużyła. Miała ochotę na łyżki z apostołami. Łyżki te

jednak — ku swemu zdziwieniu i zachwytowi — otrzymała Gaja. Były takie niezwykłe i
śliczne! Będą wspaniale pasowały do wymarzonego domu, który w jej wyobraźni nabierał
właśnie konkretnych kształtów.

Ciotka Becky spojrzała na rozpromienioną twarz Gai życzliwszym niż dotychczas

wzrokiem i przekazała swój serwis pani Howardowej Penhallow ubiegającej się w myślach o
kredens chippendale.

— To mój ślubny prezent — wyjaśniła ciotka Becky. — Brak tylko jednej sztuki. Kiedyś

podczas kolacji Teodor w ferworze kłótni walnął pięścią w pokrywkę wazy. Aleja i tak byłam
w tej kłótni górą. Emilio, dla ciebie przeznaczyłam łóżko.

Pani Emilia Frost z domu Dark, miła niepozorna osóbka, która też marzyła o łyżkach,

usiłowała zrobić zachwyconą minę, choć łóżko to było zbyt wielkie, by zmieścić się w
którymś z jej pokoików. Łóżka tego pragnęła pani Alfonsowa Penhallow, ale jej przypadł w
udziale kredens.

Donna Dark ucieszyła się ze starej salaterki na jaja w kształcie kolorowej porcelanowej

kury siedzącej na żółtym porcelanowym gnieździe, gdyż jako dziecko zawsze się nią
zachwycała. Joscelyn Dark otrzymała mahoniowy stół na lwich łapach, do którego zgłaszała
pretensje pani Palmerowa Dark, a Roger Dark — srebrne świeczniki i wieczystą nienawiść
pani Denzilowej.

Piękna stara szafa biblioteczna z czasów królowej Anny dostała się Murrayowi Darkowi,

który nigdy nie czytał, a Hugonowi Darkowi — stara szklana klepsydra z początku
osiemnastego wieku. Hugon zastanawiał się, co z niej przyjdzie człowiekowi, dla którego
czas zatrzymał się już przed dziesięciu laty. Wiedział lepiej niż ktokolwiek, jak długo może
trwać jedna godzina, ile się w ciągu takiej godziny może zdarzyć.

— Crosby, ty dostaniesz moją kryształową karafkę do whisky. Z żalem muszę stwierdzić,

że już od wielu lat whisky nie oglądała. Ale tobie w nocy zawsze się chce pić, więc ci się
przyda do wody. Kiedyś się nią zachwycałeś.

Stary Crosby Penhallow drzemał, ale się rozbudził i ucieszył. Niczego nie oczekiwał. Jak

to ładnie ze strony Becky, że o nim nie zapomniała. Cóż, znali się od czasów wczesnej
młodości.

Ciotka Becky przyjrzała mu się — gładka świecąca łysa czaszka, zapadłe błękitne oczy,

bezzębne usta. Stary Crosby nie uznawał sztucznej szczęki. Ale mimo to nie był brzydki —
wręcz przeciwnie, był pięknym starcem.

— Mam ochotę coś ci wyznać — ciągnęła ciotka Becky. — Nigdy o tym nie wiedziałeś,

nikt o tym nie wiedział, ale byłeś jedynym mężczyzną, jakiego w życiu kochałam.

Oświadczenie to wywołało zrozumiałą sensację. Minione namiętności śmieszą i wszyscy

mieli ochotę się roześmiać, jednakże nikt się nie ośmielił. Crosby zarumienił się. Czyżby ta
stara Becky chciała sobie z niego zakpić? A jeśli nawet nie, to i tak wystawiła go na
pośmiewisko!

— Szalałam za tobą — kontynuowała z rozmarzeniem ciotka Becky. — Sama nie wiem

dlaczego. Sześćdziesiąt lat temu byłeś wprawdzie tak piękny, jak nie powinien być piękny
żaden mężczyzna, ale rozumu to nie miałeś. Niemniej ciebie właśnie upodobało sobie moje

* Chippendale — styl meblarski z XVIII w.

serce. A ty nawet na mnie nie spojrzałeś. Ożeniłeś się z Anetką Dark, a ja wyszłam za
Teodora. Nikt sobie nie może wyobrazić, jak nienawidziłam go w dzień ślubu. A potem się do
niego przywiązałam. Takie jest życie — choć te trzy romantyczne gąski, Gaja, Donna i
Wirginia uważają, że mówię herezje. Z czasem o tobie zapomniałam, choć jeszcze przez
wiele lat zaczynało mi bić serce, kiedy widziałam, jak kroczysz kościelną nawą, a za tobą ta
twoja potulna Anetka. Wiele dreszczy wzruszenia przeżyłam dzięki tobie, więcej pewnie, niż
gdybyśmy się byli pobrali. I Teodor był na pewno odpowiedniejszym dla mnie mężem —
miał poczucie humoru. Już dawno przestałam żałować, że mnie nie pokochałeś, choć przez
tyle lat o tym marzyłam. Ileż to nocy nie przespałam myśląc o tobie — a koło mnie chrapał
Teodor. Nie wiem dlaczego, ale zawsze chciałam, żebyś się o tym dowiedział, no i wreszcie
zebrałam się na odwagę.

Stary Crosby otarł czoło chusteczką. Erazm do końca życia nie pozwoli mu o tym

zapomnieć! A co będzie, jeśli ta historia trafi do gazet?! Gdyby mógł przypuścić, że coś
takiego mu się wydarzy, nigdy nie przyszedłby na ten bankiet. Spojrzał na dzban, tak, to jego
wina, niech go dunder świśnie!

— Zaczynam się zastanawiać, ilu z nas wyjdzie stąd z życiem? — szepnął Stanton Grundy

do wuja Pyszniaka.

Tymczasem ciotka Becky zwróciła się już do Ptysia Darka i obdarowała go buteleczką

wody z Jordanu.

„Po cholerę mi woda z Jordanu?” — pomyślał Ptyś i pewnie widać to było na jego twarzy,

gdyż ciotka Becky groźnie się uśmiechnęła.

— Pamiętasz, Ptysiu, jak po śmierci żony Roba Dufferina złożyłeś mu wyrazy

dziękczynienia?

Rozległ się chóralny śmiech, a śmiech Jana Topielca zabrzmiał jak trzęsienie ziemi. Ptyś

znów zaklął w myślach. Żeby takie drobne przejęzyczenie wlokło się za człowiekiem całe
życie! Był zdenerwowany przemawiając publicznie i zamiast powiedzieć: „składam wyrazy
kondolencji”, pomylił się i rzekł: „wyrazy dziękczynienia”. No i co z tego? I żeby ośmieliła
się wypomnieć mu to ciotka Beckz ta rozpustnica, która przed chwilą przyznała się, że całe
życie kochała człowieka, który nie był jej mężem!

Mercy Penhallow westchnęła. Ona ucieszyłaby się z tej buteleczki. Rachela Penhallow też

miała wodę z Jordanu i Mercy zazdrościła jej tego całe życie. Ciotka Becky usłyszała
westchnienie i spojrzała na Mercy.

— Mercy — powiedziała zupełnie nie a propos — pamiętasz, jak przyniosłaś placek na

srebrne wesele Staną Penhallowa, kiedy już wszyscy dawno byli po kolacji?

Ale Mercy nie bała się ciotki Becky. Ona też nie dawała sobie dmuchać w kaszę.
— Owszem, pamiętam. A czy ciocia pamięta, jak wkrótce po ślubie podała ciocia do stołu

nie wypatroszonego kurczaka?

Nikt nie ośmielił się roześmiać, ale wszyscy uradowali się zuchwałością Mercy. A ciotka

Becky wcale niezrażona skinęła głową.

— O tak! I pamiętam, jak cuchnął. A mieliśmy na kolacji gości. Teodor chyba do końca

życia mi tego nie wybaczył. Myślałam, że już wszyscy o tym zapomnieli. Okazuje się, że w
rodzinie niczego się nigdy nie zapomina. Punkt dla ciebie, Mercy, ale muszę się za to na kimś
odegrać. Skoro Mercy rozpoczęła wspominki, to chciałabym się dowiedzieć, Juniuszu, czy
pamiętasz, jak upiłeś się w dzień swego ślubu?

Juniusz Penhallow spurpurowiał, ale nie mógł temu zaprzeczyć. I mając u boku panią

Juniuszową nie mógł tłumaczyć, że rankiem w dzień ślubu ogarnął go blady strach i gdyby się
nie upił, nie miałby odwagi wyjść z domu. Od tego czasu nigdy mu się to już nie zdarzyło,
przykro więc było słuchać, że mu to ktoś po tylu latach wypomina, zwłaszcza teraz, kiedy jest
członkiem rady kościelnej i zdecydowanym abstynentem.

— Nie mnie jednemu w naszej rodzinie zdarzyło się upić — mruknął zdesperowany, dzban

nie dzban.

— Co to, to prawda. Choćby Artemas. Czy pamiętasz, Artemasie, jak przyszedłeś kiedyś

wieczorem do kościoła w nocnej koszuli?

Artemas, wysoki, grubokościsty rudy mężczyzna był wówczas zbyt pijany, żeby cokolwiek

zapamiętać, ale ilekroć mu to przypominano, wybuchał śmiechem. Uważał to za pyszny
kawał.

— Powinniście się cieszyć, że miałem na sobie chociaż tę koszulę — zachichotał.
Pani Artemasowa najchętniej by umarła. Wydarzenie to, które tak śmieszyło jej męża, było

tragedią jej życia. Nie zapomniała, nigdy nie zapomni tego upokorzenia. Żeby to chociaż była
pidżama. Ale w tamtych czasach pidżam jeszcze nie znano.

Ciotka Becky zwróciła się do pani Konradowej Dark.
— Dla ciebie przeznaczyłam srebrne solniczki. Matka Alka Darka wręczyła mi je w

upominku ślubnym. Pamiętasz, jak kiedyś pokłóciłyście się z panią Cliffordową o Alka i ona
cię spoliczkowała? I w końcu Alek nie ożenił się z żadną z was. No, no, nie denerwuj się.
Było, minęło, tak jak mój romans z Crosbym.

„Nie było żadnego romansu!” — pomyślał wściekły Crosby.
— Pyszniak otrzyma zegar mojego dziadka. Pani Digby’owa Dark uważa, że to ona

powinna go odziedziczyć, gdyż dostałam go od jej ojca. O nie, Fanny. Nie zapomniałam, jak
do książki, którą mi pożyczyłaś, wsunęłaś kościelną ulotkę. Nigdy ci nie wybaczyłam tej
zniewagi. Podsuwać mi ulotkę — też coś!

— Bo nie byłaś członkiem naszego kościoła — szepnęła pani Digby’owa, bliska łez.
— Nie, i nadal nie jestem. Nie zgadzaliśmy się z Teodorem, do którego kościoła mamy

należeć. Ja wolałam kościół w Różanym Potoku, on w Srebrnej Zatoce. A kiedy zmarł,
uznałam, że uchybiłabym jego pamięci wiążąc się z kościołem w Różanym Potoku. I byłam
już za stara. Wychodzić za mąż i wstępować do wspólnoty kościelnej można tylko za młodu,
inaczej jest to śmieszne. Byłam jednak równie dobrą chrześcijanką, co wy wszyscy… Naomi
Dark!

Naomi, która wachlowała Lawsona, podskoczyła.
— Dostaniesz mój czajniczek Wedgwood

*

. Jest śliczny. I to jedyna rzecz, z którą ciężko

mi się rozstać. Kupiła mi go za pierwszą pensję moja Leta. Pewnie mało kto z was pamięta
Letę. Umarła czterdzieści lat temu. Gdyby żyła, miałaby już sześćdziesiąt, tyle co ty, Fanny.

Och, wiem, że przyznajesz się tylko do pięćdziesięciu. Ale byłyście równieśniczkami.

Dziwnie pomyśleć, że Leta mogłaby ukończyć sześćdziesiąt lat… Była taka młodzieńcza…
Często zastanawiałam się, jakim cudem Teodor i ja mieliśmy taką córkę… Nie, ona nie
mogłaby żyć jako sześćdziesięcioletnia baba — dlatego musiała umrzeć. Tak było lepiej.
Strasznie cierpiałam, ale chyba cierpiałabym jeszcze bardziej, widząc postarzałą Letę,
pomarszczoną, siwą — moją śliczną Letę podobną pączkowi róży. Pamiętacie te jej złociste
włosy — one żyły własnym życiem. Bądź dobra dla jej czajniczka, Naomi! No cóż, oto
wszystkie wartościowe przedmioty, jakie posiadam. Oczywiście, oprócz dzbana. Zmęczyłam
się. Muszę chwilę odpocząć. Poproszę was, żebyście przez dziesięć minut milczeli i
zastanowili się nad odpowiedzią na pytanie, które pragnę wam zadać, to znaczy tym, którzy
przekroczyli czterdziestkę. Kto z was, gdyby mógł, chciałby jeszcze raz przeżyć swoje życie?

* Wedgwood — marka porcelany angielskiej.

X

Następny kaprys ciotki Becky! Ulegli mu, starając się nie okazać zniecierpliwienia.

Dziesięciominutowe milczenie w pewnych okolicznościach zdaje się trwać sto lat.

Ciotka Becky leżała tak, jakby spała. Ambrożyna wpatrywała się z zachwytem w swój

pierścionek z brylantem. Hugon rozmyślał o swojej poślubnej nocy. Małgorzata układała w
myślach linijkę nowego poematu. Topielec uświadomił sobie, że cisną go nowe buty, i z
niepokojem przypomniał sobie o prosiątkach, które tego ranka przyszły na świat. Powinien
siedzieć w domu i otoczyć je czułą opieką. Wuj Pyszniak zastanawiał się z rozdrażnieniem,
czemu Grundy ma taką rozbawioną minę. Dopiero by się zgorszył, gdyby wiedział, że
Grundy wyobraża sobie, iż jest Panem Bogiem i zabawia się układając na nowo życie
obecnych. Murray Dark pożerał Thorę wzrokiem, a Thora zachowywała się jak gdyby nigdy
nic. Gaja zaczęła w myśli wybierać dziewczynki, które będą sypać kwiatki. Tak, mała Julka
Penhallow i Krysia Dark są miłe i kochane. Będą miały na sobie różowe sukienki i niosły
koszyczki z różowymi i żółtymi kwiatami, w zależności od pory roku będą to róże lub
chryzantemy. Palmer Dark wyobrażał sobie, z jaką rozkoszą kopnąłby Homera Penhallowa.
Stary Crosby spał, a stary Miller kiwał się sennie. Mercy Penhallow siedziała sztywno
wyprostowana i krytycznie usposobiona wobec całego świata. Wszyscy byli podenerwowani i
napięci, toteż kiedy Juliusz Penhallow chrząknął, odebrali to jako świętokradztwo.

„Jeszcze dwie minuty, a zacznę wyć” — pomyślała Donna Dark. Poczuła nagle, że ma

tego wszystkiego dość. Dosyć klanu i swojego monotonnego życia. Właściwie po co żyje?
Czuła się jak niewyblakły prostokąt na ścianie, z której zdjęto obraz. Czy życie to tylko te
głupie plotki i złośliwy śmiech? Siedzące w tym pokoju osoby gotowe są skoczyć sobie do
gardła dla starego obtłuczonego dzbana i paru błyskotek. Zapomniała, że przychodząc tutaj
też marzyła o dzbanie. Z niepokojem zaczęła się zastanawiać, czy w jej życiu może się
jeszcze zdarzyć coś ciekawego i przyjemnego. Nagle poczuła tę żyłkę podróżniczą, która
kiedyś pokierowała życiem Topielca. Buntowniczo podniosła głowę. Prawdopodobnie cały jej
niepokój był po prostu wynikiem dusznego powietrza. Ale zdarzył się w psychologicznym
momencie.

Do siedzących na werandzie mężczyzn dotarła wreszcie cisza, która zapanowała w domu.

Piotr nigdy się nie wahał, gdy chciał zaspokoić swoją ciekawość, wstał więc z poręczy,
podszedł do otwartego okna i zajrzał do środka. I zobaczył zniechęconą twarz Donny, która
siedziała pod przeciwległym oknem. Szmaragdowy cień rosnącej za oknem wielkiej sosny
pogłębiał blask podłużnych błękitnych oczu. Piotr oparł się o parapet, a Donna spojrzała w
jego stronę. I nastąpił jeden z tych momentów, których nic nie jest w stanie wymazać z życia.
Oczy ich się spotkały. Stało się.

Z początku ani Donna, ani Piotr nie wiedzieli, co się stało. Piotr wpatrywał się jak

zahipnotyzowany. Kim jest ta tajemnicza ciemnowłosa piękność? Musi należeć do klanu, bo
inaczej by się tutaj nie znalazła, ale nie potrafił jej usytuować. Zaraz, zaraz… coś mu się
przypomniało… Stary kościółek w Różanym Potoku, on, dwunastoletni siedział w ławie ojca,
a z drugiej strony nawy ośmioletnia dziewczynka, błękitnooka i czarnowłosa, siedzi w ławie
Jana Topielca. Wiedział, że za to powinien jej nienawidzić i szkaradnie się wykrzywił. A
dziewczynka roześmiała się! Tak jakby się tym świetnie ubawiła. Bezosobowa niechęć Piotra
zmieniła się w konkretną nienawiść. I odtąd jej nienawidził, choć nigdy już nie zobaczył — aż
do dziś.

I oto teraz patrzy na nią, siedzącą spokojnie z drugiej strony bawialni ciotki Becky. W tym

momencie Piotr zrozumiał, co się z nim stało. Przestał być panem samego siebie — zamienił
się w niewolnika tej bladej kobiety. Zakochał się w córce Jana Topielca, w znienawidzonej
wdowie po Barrym Darku!

Piotr poczuł zawrót głowy. Ostatecznie rzadko się zdarza, żeby człowiek zajrzał przez

okno i zobaczył kobietę, na którą podświadomie czekał całe życie. A jeszcze trudniej przyjąć
do wiadomości, że kochasz tę, której nienawidziłeś. Człowiekowi robi się głupio. Piotr bał się
wycofać na swoją poręcz, uginały się pod nim kolana. Wiedział — nie miał najmniejszych
wątpliwości — że wieczorem nie wsiądzie w Trzech Wzgórzach do pociągu, przestała go —
w każdym razie chwilowo — nęcić dżungla Amazonki. Miał ochotę wskoczyć przez okno,
roztrącić siedzących i porwać Donnę Dark, zrywając z niej te idiotyczne żałobne szaty.
Niewykluczone, że do tego by doszło — Piotr zwykł był robić to, na co w danej chwili miał
ochotę, ale właśnie w tym momencie upłynęło dziesięć minut przymusowej ciszy i ciotka
Becky otworzyła oczy.

Wszyscy westchnęli z ulgą i Piotr widząc, że na niego patrzą, wrócił na swoje miejsce,

starając się zebrać myśli. No tak, zakochał się w Donnie Dark. Uświadomił sobie, że w tym
celu właśnie los sprowadził go na bankiet ciotki Becky. Dobre nieba, ileż to lat zmarnował
nienawidząc jej! Był ślepy i głupi! Teraz musi się z nią jak najszybciej ożenić. Na wszystko
inne przyjdzie czas później. Nawet na uczucia Donny.

Donna sama nie wiedziała, co czuje. Nie uprzytomniła sobie tego tak szybko jak Piotr.

Poznała go od razu. Czy tak dobrze zapamiętała tego bezczelnego chłopaka w kościele, czy
też sprawiły to zdjęcia Piotra publikowane w gazetach? Choć były dość niepodobne i nie
wyglądał na nich aż tak fascynująco. Piotr nie cierpiał, żeby go fotografowano i patrzył w
obiektyw tak, jakby miał do czynienia ze śmiertelnym wrogiem.

Donna drżała z podniecenia, które ogarnęło ją na jego widok. Parę sekund wcześniej była

tak znudzona i zniechęcona, że marzyła tylko, by mieć odwagę się otruć.

Była pewna, że Wirginia zauważyła jej wzburzenie. Pragnęła, by Piotr zniknął z okna,

przestał się w nią wpatrywać. Wiedziała, że tego wieczoru ma wyjechać do Południowej
Ameryki — słyszała, jak Nancy opowiadała o tym pani Homerowej. Donna dotknęła ręką
gardła, miała wrażenie, że się dusi. Co się z nią stało? Kogo to może obchodzić, czy Piotr
Penhallow wybiera się do Brazylii, czy do Konga? Przecież nie ją, Donnę Dark,
niepocieszoną wdowę po nieodżałowanym Barrym. Ale obchodziło to tę oszalałą prymitywną
istotę, która nagle zamieszkała w jej ciele i marzyła o jednym: podbiec do okna i rzucić się w
ramiona Piotra. Kto wie, czy by do tego nie doszło, gdyby ciotka Becky nie otworzyła oczu i
Piotr nie zniknął.

Donna westchnęła, ale ponieważ równocześnie wszyscy westchnęli z ulgą, uszło to ogólnej

uwadze, zauważyła to jedynie Wirginia i ze współczuciem wzięła ją za rękę.

— Kochanie, wszystko widziałam. Musiało to być dla ciebie bardzo przykre. Ale

wspaniale to zniosłaś!

— Co? — wyjąkała Donna.
— No jak to, przecież ten okropny Piotr Penhallow wpatrywał się w ciebie, a z jego oczu

biła nienawiść.

— Nienawiść… myślisz, że on mnie rzeczywiście nienawidzi? — wykrztusiła Donna.
— No jasne. Przecież znienawidził cię, gdy wyszłaś za Barry’ego. Ale nic się nie martw,

już cię to więcej nie spotka. On dziś wieczorem wyjeżdża znów na jakąś głupią wyprawę.
Więc przestań się tym przejmować.

Czy Donna przejęła się? Trudno tak to nazwać, czuła jednak, że jeśli Piotr Penhallow bez

słowa, bez spojrzenia odjedzie, to ona zwyczajnie umrze. Nie zniesie tego. Chętnie wypłynie
z nim na nieznane morza, stawi czoło wszystkim ludożercom Afryki, tylko… Nie, chyba
oszalała… Ciotka Becky coś mówi… Co ona mówi?

— Niech każdy powyżej czterdziestki, kto chciałby jeszcze raz przeżyć własne życie,

podniesie rękę.

Rękę podniósł tylko Tempest Dark.
— O, jaki dzielny! Czy też raczej mam cię nazwać szczęśliwym człowiekiem? —

sarkastycznie zapytała ciotka Becky.

— Szczęśliwym człowiekiem — lakonicznie odpowiedział Tempest. Przeżył z Winifredą

piętnaście cudownych lat. I dałby wszystko, żeby to mogło wrócić.

— A ty, Donno? — spytała sentymentalnie Wirginia.
— O nie, nie! — Donna czuła, że nie zniosłaby po raz drugi nienawiści Piotra Penhallowa.

Wirginia zdziwiła się i zasmuciła. Nie oczekiwała takiej odpowiedzi. Dotychczas świetnie się
z Donną rozumiały — teraz coś je rozdzieliło. Zawsze twierdziła, że porozumiewają się bez
słów — a dziś wcale nie wiedziała, co oznacza to „nie, nie!” I chwilę zastanawiała się, czy nie
zaczął już działać opal ciotki Becky.

— No, do rzeczy! — oświadczyła ciotka Becky.
Rozejrzała się po pokoju, z rozkoszą obserwując miny zebranych. Przeciągała ceremonię,

ile się dało. Teraz wszyscy — tak jak sobie tego życzyła — byli rozwścieczeni i spięci,
wszyscy z wyjątkiem paru osób, nad którymi nie miała władzy, wobec czego nimi nie
pogardzała. Ale całej reszcie oczy wyłaziły do dzbana, gotowi byli rozerwać na strzępy tego,
kto ten dzban otrzyma. Myśleli, że za parę minut się dowiedzą. Akurat! Ciotka Becky
zachichotała. Miała w zanadrzu jeszcze jedną bombę.

XI

— Wszyscy umieracie z ciekawości, kto dostanie ten dzban — zauważyła — ale będziecie

musieli uzbroić się w cierpliwość. Zamierzałam wam to dziś powiedzieć, ale przyszedł mi do
głowy lepszy pomysł. Dzban wręczę powiernikowi, który przechowa go, i dopiero gdy od
ostatniego dnia października upłynie rok, dowiecie się, komu jest przeznaczony.

Zapanowało głuche milczenie, przerwał je śmiech Stantona Grandy’ego.
— Ale heca! — oświadczył lakonicznie.
— Kto będzie cioci powiernikiem? — spytał William Y., który świetnie wiedział, kto

powinien nim zostać.

— Dandys Dark. Wybrałam go, bo jest jedynym, który potrafi utrzymać język za zębami.
Wszyscy spojrzeli na Roberta Darka, który zaczął się niespokojnie wiercić. Nikt nie

pochwalał tej decyzji. Dandys Dark był zerem, świadczyło o tym choćby to śmieszne
przezwisko. Pochodziło z czasów, kiedy rzeczywiście był dandysem, co trudno sobie było
wyobrazić, patrząc na tłustego zaniedbanego staruszka z podwójnym podbródkiem, nie
najczystszymi włosami i obwisłymi policzkami. Tylko wyraz jego paciorkowatych oczek
świadczył o tym, że ciotka Becky ma rację utrzymując, iż potrafi on dochować tajemnicy.

— Dandys będzie jedynym wykonawcą mego testamentu i opiekunem dzbana —

powtórzyła ciotka Becky. — A wy chwilowo niczego więcej się nie dowiecie. Być może
zostawię Dandysowi zapieczętowany list z nazwiskiem szczęśliwego wybrańca. W takim
wypadku albo powiadomię Dandysa, kto nim będzie, albo nie. Być może zostawię w liście
instrukcję, żeby losować. Ale nie wykluczone, że upoważnię Dandysa, aby to on wybrał
osobę, która ma otrzymać dzban, nie zapominając jednak o moich sympatiach i
uprzedzeniach. W każdym razie powinniście baczyć odtąd na wasze zachowanie. Być może
dzbana nie powinien dostać ten, kto przekroczył już pewien wiek, nie powinna dostać osoba,
która pozostała w stanie wolnym, a według mnie powinna była zawrzeć małżeństwo, lub taka,
która zawierała małżeństwo zbyt często. Nie powinna dostać osoba, której nałogów nie
pochwalam. Ani osoba kłótliwa lub taka, która marnuje czas grając na przykład na
skrzypcach. Ktoś, kto klnie lub pije. Ktoś, kto nie jest uczciwy i prawdomówny. Albo jest
rozrzutny. Zawsze uważałam, że nie wolno wyrzucać pieniędzy za okno. Nie powinien też
dostać dzbana ktoś, kto zawsze był poprawny. Tu ciotka Becky spojrzała na Williama Y.

— Nie powinien go dostać człowiek, który ciągle coś zaczyna i nie kończy, ani ktoś, kto

pisuje złe wiersze. Wymieniam tu najrozmaitsze ewentualności, ale być może nie będą one
miały żadnego wpływu na moją decyzję ani na decyzję Dandysa. I niewykluczone, że dzban
ten trafi w ręce kogoś, kto w ogóle nie mieszka na naszej Wyspie.

Ciotka Becky oparła się o poduszki i z zadowoleniem przyglądała się minom krewnych.

Nikt nie śmiał pisnąć słowa, ale co sobie myśleli! I patrzyli nawzajem na siebie tak, jakby
chcieli powiedzieć:

— Słyszysz? Ty nie masz najmniejszej szansy.
Wszystkie stare panny i starzy kawalerowie spuścili nos na kwintę. Tytus Dark i Jan

Topielec wypadli z gry: klęli. Krzysztof Penhallow, wdowiec i dziwak, który mieszkał
samotnie i grał na skrzypcach zamiast zajmować się ciesielstwem, zaczął się zastanawiać, czy
potrafiłby przez całe półtora roku nie dotknąć ukochanego instrumentu. Tomasz Dark ukradł
w dzieciństwie słoik dżemu ze spiżarni ciotki i zastanawiał się, czy ciotka Becky mówiąc o
ludziach nieuczciwych, jego właśnie miała na myśli. Abel Dark przed czterema laty zaczął
odmalowywać dom i zaraz przerwał, teraz więc postanowił sobie, że już jutro dziarsko
zabierze się do dzieła. A Ptysiowi Darkowi przyszło na myśl, że najwyższy czas się ożenić.

Homer Dark i Palmer Dark zaczęli się zastanawiać, czy się nie pogodzić. Od szkolnych

czasów byli w nie najlepszych stosunkach, gdyż banda chłopców dowodzona przez Homera

ściągnęła małemu Palmerowi spodenki i musiał w samej koszuli wrócić do domu. Ale
otwartymi wrogami stali się dopiero za sprawą kociąt.

Kotka Homera urodziła i wychowała kocięta w stodole Palmera Darka. Odkryto to dopiero

wówczas, gdy trzy małe kotki zaczęły biegać. Palmer Dark nie miał wtedy żadnego kota i
uznał, że te kocięta prawnie mu się należą. Czyż to nie u niego urodziły się i wychowały?
Homer zgłaszał pretensje, ale Palmer nic się tym nie przejmował. Tymczasem kotka
zachowała się nikczemnie. Wróciła do domu Homera zabierając z sobą kocięta. Homer
triumfował. Palmer nie dał za wygraną i którejś niedzieli, kiedy cała rodzina Homera wybrała
się do kościoła, wkradł się do jego stodoły, wpakował kocięta do worka i zabrał. Następnego
dnia kotce Homera udało się wynieść jedno kocię. Pozostałe dwa Palmer trzymał w
zamknięciu, aż kotka o nich zapomniała. I oto miał dwa piękne pręgowane koty, a Homerowi
została tylko mała bura kaszląca kotka. Palmer opowiedział tę historię całemu klanowi i odtąd
obaj nie rozmawiali ze sobą, choć wszystko to wydarzyło się już dawno temu i kocięta
zestarzały się, i odeszły tam, dokąd wszystkie dobre koty idą po śmierci.

— Niczego więcej się już nie dowiecie, więc możecie wracać do domu — oświadczyła

ciotka Becky. — Wybaczyłam wam wszystko. Świetnie się tego popołudnia bawiłam.
Obawiam się, że niebo wyda mi się po tym dość nudne. Aha, skoro mówimy o niebie, może
ktoś chciałby przesłać tam przeze mnie jakąś wiadomość?

Co za pytanie! Nikt nie odpowiedział, choć Topielec chętnie by przypomniał Toynbee’emu

Darkowi, że ten nie oddał mu przed śmiercią pożyczonych trzech dolarów. Ale ciotka Becky
nie uznawała go na ziemi, mało więc było prawdopodobne, żeby zechciała z nim rozmawiać
w niebie. Nie warto jej o to prosić. Zresztą było już za późno. Ciotka Becky nakazała
Ambrożynie zasunąć drzwi.

Ambrożyna zamknęła drzwi, zniknęła ciotka Becky, zniknął dzban. Rozwiązały się języki,

ale wszyscy mówili szeptem. Wygarnęli wszystko, co myślą — no, niemal wszystko.
Panowało ogólne niezadowolenie. Darkowie czuli się pokrzywdzeni, Penhallowowie uważali,
że Darkowie zostali uprzywilejowani. I co za pomysł, żeby pierścionek z brylantem wręczyć
starej Ambrożynie Winkworth.

XII

Jan Topielec wstał i wyszedł. Mógł zrobić tylko jedno: trzasnąć drzwiami. I trzasnął.
— Niech się baby wykłócają!
Ale mężczyźni, którzy również wyszli, też mieli niejedno do powiedzenia.
— To nie do uwierzenia! — powtarzał William Y., rozglądając się tak, jakby chciał wziąć

za świadka cały świat.

— Na ciotkę. Becky nie ma mocnych! — chichotał Murray Dark. Dandys Dark pękał z

dumy. Przez całe życie niczym nie zwrócił na siebie uwagi; no, może trochę tym, że był
jedynym człowiekiem w okolicy, który mógł się poszczycić posiadaniem buldoga. A teraz w
mgnieniu oka stał się najważniejszą osobistością całego klanu.

„Na pewno wszystkie baby żałują, że nie jestem kawalerem” — zachichotał w duchu, nie

zmieniając jednak wyrazu twarzy. On nie zdradza sekretów.

— Jest zbyt skąpy, żeby się czymś podzielić, nawet tajemnicą — mruknął Artemas Dark.
— Temperamenty już grają — szepnął Stanton Grundy do wuja Pyszniaka. — Jeśli

najdalej w ciągu miesiąca wszyscy z wszystkimi się nie poróżnia, gotów jestem do końca
życia walczyć z pijanymi Irlandczykami. Otwieraj szeroko oczy, Pyszniaku!

— Zamknij się — warknął wuj Pyszniak.
— No cóż, przewietrzyliśmy rodzinne szkielety — zauważył Palmer Dark.
— Dawno się tak świetnie nie bawiłem — wtórował mu Artemas Dark — od tamtego dnia,

gdy w kościele pożarły się psy.

— Ciotka Becky nigdy nas nie lubiła — wtrącił Hugon. — No to skorzystała z okazji, żeby

sobie na nas użyć.

— Ona w niczym nie przypomina innych kobiet — mruknął Topielec.
— Każda kobieta jest inna — sprostował Grundy.
— Ty, Janie, niewiele wiesz o kobietach — wtrącił się Szymon Dark. Żaden mężczyzna

nie zniesie, żeby go posądzano o nieznajomość kobiet — zwłaszcza kiedy pochował aż dwie
żony. Topielec wpadł w furię.

— Za to wiem dużo o tobie, Szymonie Dark, i jeśli nie przestaniesz opowiadać o mnie

kłamstw — a robisz to już od wielu lat — to się doigrasz.

— Przecież nie chciałbyś chyba, żebym opowiadał o tobie prawdę?
— udał zdziwienie Szymon.
Topielec nie odpowiedział słowami. Nie śmiał kląć w pobliżu domu ciotki Becky. Splunął.
— Z tym dzbanem to ona przesadziła — narzekał William Y.
— Powinieneś się cieszyć, że nie kazała nam fikać koziołków w kościele. Na szczęście nie

przyszło jej to na myśl.

— Ty byś się tym nie przejął — mruknął William Y. — Na samą myśl o tym aż ci się oczy

śmieją!

Oswald Dark odwrócił się i przyjrzał zirytowanemu Williamowi Y.
— Popatrz na księżyc — napomniał go łagodnie, wskazując srebrną tarczę nad doliną. —

Patrz na księżyc — powtórzył kładąc rękę na ramieniu Williama Y.

— Setki razy widywałem już księżyc — odpowiedział opryskliwie William Y.
— Księżyc to doskonałe piękno, więc czy nie należy się weń wpatrywać, kiedy tylko

można? — spytał Oswald, ale William Y. wyrwał mu się i odwrócił tyłem, i do Oswalda, i do
księżyca.

— Ten dzban nie powinien znaleźć się w domu, w którym nie ma zapobiegliwej gospodyni

— zauważył kwaśno Denzil Penhallow. Wszyscy wiedzieli, że pani Dandysowa miewa
okresy niepoczytalności i rozrabia jak pijany zając.

— Jeśli ktoś zamierza znieważać moją żonę, to niech się strzeże

— złowieszczo zapowiedział Dandys. — Dostanie w gębę!
— Zawsze do usług — odpowiedział uprzejmie Denzil.
— No, no, zachowujcie się przyzwoicie — napomniał wuj Pyszniak.
— Pyszniaku, wracaj do domu i przez trzy dni mocz łeb w terpentynie! — wrzasnął

Topielec.

Wuj Pyszniak spokorniał. Oto są rezultaty tego, że ciotka Becky ich nie nakarmiła —

zauważył w myśli.

— Niech diabli wezmą ten dzban! — mruknął.
— Wątpię, żeby diabli chcieli nam wyrządzić tę uprzejmość — szydził niepoprawny

Grundy.

Tytusa Darka przez całą drogę do domu zapłakana żona dręczyła, żeby przestał kląć.
— Daj mi, do jasnej cholery, spokój. Nie ja jeden klnę. Topielec klnie także.
— Topielec wie, kiedy może kląć, a kiedy nie — łkała pani Tytusowa.
— Tylko te półtora roku! Dandys nigdy nam nie da dzbana, jeśli nie przestaniesz

przeklinać!

— Nie wierzę, żeby Dandys miał tu coś do powiedzenia. Ciotka Becky nie zniosłaby, żeby

miał decydować ktoś inny poza nią — oświadczył Tytus. — Męczyłbym się jak potępieniec i
nic by nam z tego nie przyszło. A zresztą, Mario, nie wytrzymałabyś ze mną, gdybym przestał
kląć. Jak sobie tak przez dziesięć minut poprzeklinam, to potem można mi jeść z ręki. Czy to
nie lepsze niż tłumić w sobie wściekłość i planować morderstwo?

Niemniej Tytus obiecał w końcu, że spróbuje. W życiu nie ma lekko. Kobiety są okropnie

nierozsądne.

Gaja wymknęła się ukradkiem. Przy bocznej drodze rosły paprocie, zatrzyma się tam i

przeczyta list Noela. Miała tak uszczęśliwioną minę, że Lunatyk pokiwał głową.

— Uważaj! — szepnął ostrzegawczym tonem. — Niebezpiecznie jest być zbyt

szczęśliwym. Tam w górze tego nie lubią. Przede mną najczęściej ukrywają moją srebrną
Lunę!

Ale Gaja tylko się roześmiała i pobiegła ścieżką do furtki, koło której rozkwitła jabłoń.

Gaja uwielbiała kwiat jabłoni. Zawsze bolało ją, że jabłonie kwitną tak strasznie krótko.
Czuła wielką potrzebę piękna.

— Przyjemnie byłoby przytulić tę małą, co? — Stanton Grundy trącił wuja Pyszniaka

łokciem.

Wuj Pyszniak oburzył się. On wiedział, co przystoi, a co nie. Można było sobie podkpiwać

ze starych panien i spasionych mężatek, ale należało zostawić w spokoju takie dziewczęta jak
Gaja. Ten wulgarny chichot Grundy’ego! Czy on naprawdę niczego nie potrafi uszanować? I
powinien poczytać reklamy środków usuwających cuchnący oddech. Roi się od nich w prasie.

Tymczasem Gaja przeczytała pośród paproci list, ucałowała go i z powrotem schowała na

sercu. Jedno było straszne! Noel pisał, że nie przyjedzie przed sobotą. Ma dodatkowe zajęcia
w banku. Jak ona wytrzyma te trzy dni? Obok omszałego kamienia rosły stokrotki. Zerwała
jedną. Stokrotki wiedziały, czy twój wybraniec cię kocha. Gaja obrywała płatek po płatku —
kocha — nie kocha — kocha! Znów wyjęła list, znów go ucałowała i schowała do koperty
białe płatki. Była młodziutka, śliczna i zakochana. I on także ją kochał. Tak powiedziały jej
stokrotki.

Ach, ten dziwny świat! Biedny Lunatyk! Czyż można być zbyt szczęśliwym? Bóg na

pewno lubi patrzyć na szczęście! Ludzie zostali stworzeni po to, by byli szczęśliwi! A na
całym świecie najcudowniejsze było to, że ona i Noel poznali się i pokochali! Choć Noel
mógł przecież wybrać inną dziewczynę. Czuła, że znajduje się w magicznym kręgu, całe jej
życie zmieniło się.

XIII

Donna wyszła wraz z Wirginią. Zaczęła już dochodzić do równowagi, wciąż jednak nie

uświadomiła sobie, co się z nią właściwie stało. Wiedziała, że Piotr siedzi na werandzie, i
zamierzała przejść obok niego dumnym krokiem, spowita w czerń swego wdowieństwa. Ale
nie potrafiła nie podnieść oczu. I znowu ich wzrok się spotkał. Tym razem zauważyła to
Wirginia i zaniepokoiła się. Nie, w tym wzroku nie było nienawiści. Kiedy schodziły po
stopniach werandy, chwyciła Donnę za ramię.

— Donno, coś mi się wydaje, że ten obrzydły Piotr się w tobie zakochał.
— Tak myślisz?… Naprawdę tak myślisz? — spytała Donna. Wirginię zdziwił ton jej

głosu. Ależ nie, Donna musiała się po prostu przerazić.

— Chyba tak. To by było dla ciebie okropne. No, ale na szczęście on dziś wyjeżdża. Bo

inaczej, pomyśl tylko, jak byś się czuła, gdyby zaczął się do ciebie zalecać.

Donna pomyślała. I przeszył ją rozkoszny dreszcz zgrozy. Z radością usłyszała wrzask

Topielca, żeby się raczyła pospieszyć.

Pobiegła do auta zostawiając zatroskaną Wirginię. Co się z tą Donną stało?
Pani Fosterowa Dark wróciła do domu i zjadła kolację patrząc na wiszące na ścianie

skrzypce Szczęściarza? Murray Dark wrócił do domu i zaczął rozmyślać o Thorze. Artemas
Dark martwił się, że teraz ponad rok nie będzie się mógł upić. Crosby Penhallow i Erazm
spędzili wieczór grając na fletach, było dosyć przyjemnie, choć Erazm zrobił parę
uszczypliwych uwag na temat miłości starej Becky. Piotr Penhallow wrócił do domu i
rozpakował kufer. Włóczył się po całym świecie szukając tajemnicy życia i znalazł ją
spojrzawszy w oczy Donny Dark. Czyżby zwariował? Błogosławione wariactwo. . Duży i
Mały Sam szli do domu przez wietrzne nadmorskie pola, po drodze Mały Sam kupił bilet na
loterię fantową urządzaną przez ojca Sullivana na Przylądku Kaplicy, żeby zdobyć fundusze
na Schronisko Starego Żeglarza. Duży Sam nie kupił. On nie zamierzał zadawać się z
katolikami i uważał, że Mały Sam mógłby zrobić lepszy użytek z tych dwudziestu pięciu
centów! Należy w pierwszym rzędzie myśleć o poganach!

— Zobaczysz, że nic dobrego z tego nie wyniknie! — zauważył kwaśno.
Mały Sam poszedł do domu i żeby zapomnieć o dzbanie Darków, zaczął czytać swą

ulubioną książkę, Żywoty Męczenników, a słony wiatr świszczał za oknami radując nawet jego
mało romantyczne serce. Duży Sam zszedł na nadbrzeżne skały i szukał pociechy recytując
zatoce pierwszą pieśń swego poematu.

XIV

Denzil Penhallow oznajmił Małgorzacie, że musi wrócić do domu pieszo, on i jego żona

jadą na herbatę do Williamostwa Y. Małgorzata ucieszyła się. Był piękny czerwcowy
wieczór, a do domu miała tylko milę. I będzie mogła przystanąć koło Szumiących Wiatrów.

Szumiące Wiatry stanowiły tę właśnie tajemnicę, która pozwalała biednej Małgorzacie

żyć. Myśl o nich była wstęgą tęczy w jej szarym życiu. Szumiące Wiatry był to domek przy
bocznej drodze Srebrnej Zatoki, gdzie przedtem mieszkała ciotka Luiza Dark. Po jej śmierci,
dwa lata temu, domek ów stał się własnością syna ciotki Luizy, Ryszarda. Ryszard mieszkał
w Halifaxie. Domek wystawiono więc na sprzedaż, ale nikt nie kwapił się z kupnem —
kupiłaby go tylko Małgorzata, która nie miała grosza i którą wyśmiano by, gdyby zdradziła
się ze swym pragnieniem. Czyż nie było jej dobrze w domu brata? Na co jej własny?

Ale Małgorzata o nim marzyła. Zawsze podobał jej się ten domek ciotki Luizy i to ona

potajemnie nazywała go Szumiącymi Wiatrami. Śniła o nim. Gdy tylko doszła do tej bocznej
drogi Srebrnej Zatoki, skręciła i zaraz zobaczyła alejkę porosłą trawą. Wzdłuż alejki rosły
brzozy, dalej młode świerki, a między nimi pojawił się wymarzony domek, kiedyś biały, teraz
już poszarzały.

Za domkiem na stromym zboczu rosły młode klony, a z prawej strony można było dojrzeć

purpurową dolinę. Przy jednej ścianie domku widniała stara studnia, a nad nią jabłoń.
Dolatywał zapach kwitnącej koniczyny. Powietrze upajało jak wino, spokój był
błogosławieństwem.

Małgorzacie z zachwytu zaparło dech.
Szumiące Wiatry był to domek, w którym człowiek od razu musiał się zakochać, sam nie

wiedząc czemu — może dlatego, że linia dachu tak ślicznie zaznaczała się na tle zielonego
wzgórza. Małgorzata weszła do ogródka, jakże już zaniedbanego. Marzyła, by móc się riim
zająć. Trawa zaczęła porastać ścieżki, niezapominajki rozrosły się jak szalone. I one, i dom
wielkim głosem domagały się opieki. Dom i ogródek stanowiły nierozłączną całość. Dom
wyrastał z ogrodu. Dzikie wino oplatało ściany domu i zdawało się je pieścić. Och, gdybyż
tylko mogła zamieszkać w tym domku i wziąć na wychowanie dziecko — o niczym więcej by
już nie marzyła. Nawet o dzbanie ciotki Becky. Małgorzata uprzytomniła sobie z przykrością,
że przez jakiś czas nie wolno jej pisać wierszy, jeśli chce mieć szansę otrzymania dzbana.
Jednak zależało jej na nim. Nigdy nie zamieszka w Szumiących Wiatrach, niech więc
przynajmniej zdobędzie dzban. Dandys Dark zawsze się do niej przyjaźnie odnosił. Jeśli to on
będzie miał wydać wyrok, Małgorzata ma większą szansę, niż gdyby decydowała o tym
ciotka Becky.

Okrutna ciotka Becky, która w obecności całego klanu kpiła sobie z jej staropanieństwa i

wierszyków. Małgorzata wiedziała, że jest niemądra, podstarzała, nikomu niepotrzebna i
może nawet śmieszna, ale po co jej to było wypominać? Nikomu nie wadziła. Dlaczego nie
mogli zostawić jej w spokoju?

Denzil i pani Denzilowa też jej często przygadywali, a bratankowie i bratanice wyśmiewali

się z niej otwarcie. Ale tu, w tym cienistym ogródku, udawało jej się zapomnieć o całym
świecie.

Należało jednak wracać do domu. Pani Denzilowa oczekiwała, że przygotuje ona kolację i

wydoi krowy. Z żalem rozstała się z Szumiącymi Wiatrami i poszła do kwadratowego
nagiego domu stojącego na środku podwórza, gdzie nie rosło ani jedno drzewo. Jej malutka
izdebka była brzydka, okno wychodziło na kurnik, a w dodatku musiała ją dzielić z Gladys
Penhallow. Gladys siedziała tam z paroma przyjaciółkami i jak zwykle wrzeszczały.
Małgorzata nigdy nie mogła liczyć na spokój. Bolała ją głowa. Żałowała, że poszła na ten
bankiet ciotki Becky. Co jej z tego przyszło? Jeśli chodzi o nią, Wędrówki Pielgrzyma mogą

pozostać na zawsze na poddaszu Sosnówki.

Jak ładnie wyglądała dziś Gaja Penhallow. Jest taka młodziutka… Jak czuje się człowiek

mając osiemnaście lat? Małgorzata już dawno zapomniała, a może w ogóle nie wiedziała?
Zaczęła się znów zastanawiać, co zaszło między Joscelyn i Hugonem. I jakim prawem Thora
Dark, która przecież miała już męża, tak bardzo podobała się innym mężczyznom? Jak się
czuje kobieta, gdy mężczyzna patrzy na nią takim wzrokiem jak Murray na Thorę — choć
oczywiście była to bezczelność patrzeć tak na żonę innego mężczyzny.

Biedny Lawson. Ale jeszcze biedniejsza jest Naomi! Jak bardzo Ambrożyna ucieszyła się

tym pierścionkiem. Małgorzata nie zazdrościła jej pierścionka. Może Ambrożynie zależało na
tym pierścionka tak, jak jej na Szumiących Wiatrach? Choć palce starej Ambrożyny były zbyt
sękate, żeby mogła taki pierścionek nosić.

Małgorzata z zadowoleniem spojrzała na swoje kształtne smukłe palce. Tak, miała ładne

ręce. Roger Dark był naprawdę miłym człowiekiem. Dlaczego nie znalazł sobie jakiejś
przyjemnej dziewczyny i nie ożenił się? Mówiono, że szaleje za Gają, która go w ogóle nie
zauważała. No tak… Każdy kogoś kocha i często ta miłość się marnuje, a ona zadowoliłaby
się choćby odrobiną uczucia.

Małgorzacie przyszło nagle na myśl, że Bóg nie jest sprawiedliwy. Zadrżała i przeraziła

się. Czyżby popełniła bluźnierstwo? Takie zdanie mógłby wygłosić ten straszny Grundy.
Biedna kuzynka Robina!

Mówiono, że Piotr Penhallow rusza na kolejną wyprawę. On naprawdę korzystał z życia.

Ale Małgorzata nie zazdrościła mu. Nie chciała nigdzie wyjeżdżać. Chciała tylko mieć własne
miejsce na ziemi, gdzie by mogła zapuścić korzenie i spokojnie się starzeć.

XV

— Ambrożyno, powiedz Joscelyn, żeby zajrzała do mnie przed powrotem do domu —

nakazała ciotka Becky.

Joscelyn przyszła ze Srebrnej Zatoki pieszo i zamierzai)a tak samo wrócić, było to

naprawdę niedaleko. Jej matkę i ciotkę Rachelę zabrał autem Palmer Dark. Miała na dziś
zupełnie dosyć ciotki Becky, niemniej nie ociągała się. Biedna staruszka niedługo już
przecież zabawi na tym świecie.

Ciotka Becky leżała wsparta o poduszki. Wpatrywała się w wiszącą na ścianie fotografię.

Nie była to atrakcyjna fotografia. Co prawda Joscelyn nie potrafiła spojrzeć na nią oczyma
ciotki Becky. Joscelyn widziała otyłego pompatycznego starca z bokobrodami i kościstą
chudą kobietkę w absurdalnej sukni. Ciotka Becky zaś widziała wielkiego krzepkiego
mężczyznę tryskającego radością życia, który umiał każdego rozruszać, i dziewczynę o
filuternych oczach, o której flirtach było wszędzie głośno. Ciotka Becky westchnęła i
zwróciła się w stronę Joscelyn. Jej oczy przygasły, głos złagodniał. Wyglądała teraz na
bardzo starą, bardzo chorą i bardzo zmęczoną kobietę.

— Usiądź, Joscelyn. Wiesz, leżę tu sobie i zastanawiam się, ile osób uraduje się moją

śmiercią. I nikomu nie będzie mnie brakowało. Chwilami żałuję, że nie postępowałam
inaczej. Zawsze z wszystkich kpiłam, dawałam im się we znaki, wszyscy się mnie obawiali.
Świetnie się bawiłam dokuczając im. A teraz sama nie wiem… Może powinnam była
zachowywać się łagodnie i uprzejmie, jak na przykład

Anetka Dark? Wszyscy smucili się, gdy umarła, choć nigdy nie powiedziała nic mądrego

ani zabawnego. Tylko jedno zrobiła mądrze. Umarła w porę. Kobiety powinny umierać, nim
się naprawdę zestarzeją. Ja zbyt długo zwlekałam.

Joscelyn patrzyła na ciotkę Becky uważnym wzrokiem. Wiedziała, że ciotka Becky ma

dużo racji. Czuła jednak, iż za jej brawurą kryje się gorycz. Chciała ją pocieszyć nie uciekając
się do kłamstwa. Joscelyn brzydziła się kłamstwem, co bardzo utrudniało jej życie.

— Myślę, — ciociu Becky, że nam wszystkim będzie cioci brak. Znacznie bardziej, niż się

to cioci wydaje, bardziej niż sami przypuszczamy. Z ciocią jest tak jak z musztardą. Dużą
porcję trudno przełknąć…

— Tak jak dzisiaj — uśmiechnęła się ciotka Becky.
— … ale musztarda dodaje wszystkiemu smaku. I bez cioci będzie nam nudno. Ciocia jest

— nie bardzo wiem, jak to wyrazić — ciocia jest samą esencją naszej rodziny. Po śmierci
cioci klan przestanie być tym samym klanem. To dzięki cioci powstawała historia klanu.
Weźmy dzisiejsze popołudnie — gdybyśmy tu przyszli na banalną herbatkę i ciocia była dla
nas miła…

— I nakarmiła was…
— … to rozeszlibyśmy się i zaraz o tym zapomnieli. A to popołudnie wszyscy

zapamiętamy. I będziemy o nim opowiadać. Kiedy dziewczęta zostaną babkami, opowiedzą o
nim swoim wnuczkom — dzięki tym wspomnieniom ciocia żyć będzie w pamięci rodziny
wiele dziesiątków lat.

— Często myślałam, że gdyby wszyscy zachowywali się zawsze układnie i słodko, byłoby

bardzo nudno — zgodziła się ciotka Becky. — Muszę być bardzo zmęczona, skoro zaczęłam
nagle żałować, że nie byłam taka jak Anetka. Ona przez całe życie nie powiedziała nikomu
złego słowa. I chociaż ja byłam dużo ładniejsza, Crosby pokochał właśnie ją. Dziwne to
wszystko, Joscelyn. Słyszałaś, co dziś powiedziałam. Był czas, że oddałabym własną duszę,
aby Crosby mnie pokochał. Wszystko bym zrobiła — poza jednym. Nawet dla Crosby’ego nie
chciałabym być taka jak Anetka. Przed chwilą zaczęłam wygadywać bzdury. Bo naprawdę
wolę dokuczać ludziom niż ich nudzić. Tylko…

Ciotka Becky zrobiła pauzę i spojrzała wyczekująco na Joscelyn. Jak ta Joscelyn dobrze

się trzyma. Bardzo ładnie wygląda. Tylko ten wyraz oczu — ciotka Becky chciała przeniknąć
ich tajemnicę.

— Cóż, nie sprowadziłam cię tutaj, żeby ci opowiadać, co czuję. Wkrótce umrę. Nie boję

się śmierci. Czy to nie dziwne? Dawniej się bałam. Ale przed śmiercią chcę cię o coś zapytać.
Co zaszło między tobą a Hugonem?

Joscelyn zarumieniła się, zbladła, omal nie zerwała się z krzesła.
— Nie, nie wstawaj. Jeśli nie zechcesz mi powiedzieć, nie będę cię zmuszać. Tu nie chodzi

o zwykłą ciekawość, Joscelyn. Czuję, że powinnam przed śmiercią poznać prawdę. Świetnie
pamiętam twoje wesele. Hugon był najszczęśliwszym panem młodym, jakiego widziałam w
życiu. A ty też, przynajmniej na początku, robiłaś wrażenie bardzo radej. Uważałam, że
jesteście dla siebie stworzeni. Myślałam sobie: oto para ludzi, którzy naprawdę powinni się
pobrać, założyć dom, mieć dzieci. I bardzo chcę wiedzieć, dlaczego do tego nie doszło?

Joscelyn parę minut milczała. Poczuła dziwną chęć zwierzenia się ciotce Becky. Ciotka

Becky zrozumie ją — była pewna, że zrozumie. Przez dziesięć lat Joscelyn otaczała atmosfera
podejrzliwości i dezaprobaty. Myślała, że ją to nie obchodzi. Ale dziś zrozumiała, iż, owszem,
cierpiała nad tym. Tak, powie ciotce Becky. Ta dochowa tajemnicy, gwarancją była jej rychła
śmierć. A jej sprawi to ulgę. Nachyliła się i cichym głosem zaczęła mówić. Ciotka Becky
słuchała nie przerywając.

— Coś podobnego — zauważyła, kiedy umilkł namiętny szept. — Nikomu z nas nie

przyszło to do głowy. Mnie nie przyszło. Myślałam, że poszło o jakiś drobiazg. Wiele tragedii
w życiu następuje na skutek jakiegoś śmiesznego drobiazgu. Nikt nigdy nie dowiedział się,
czemu przed czterdziestu laty powiesił się młody Roger Penhallow. Ale ja wiedziałam. Jego
ojciec sprawił mu lanie, choć chłopak miał już osiemnaście lat. Dziś mówiłam tylko o tym, o
czym i tak wszyscy wiedzą, nie pisnęłam słówka o tym, czego nawet nie podejrzewają.
Joscelyn, ty jednak zachowałaś się bardzo okrutnie.

— A co miałam zrobić? — wybuchnęła Joscelyn. — Nie mogłam postąpić inaczej.
— To ta twoja hiszpańska krew. W każdym razie złóżmy to na karb twojej hiszpańskiej

krwi. Kiedykolwiek ktoś z waszej gałęzi Penhallowów dziwnie się zachowuje, przypisujemy
to owej hiszpańskiej prababce. Na przykład pośpiech, z jakim pojawił się na tym świecie Piotr
Penhallow. I wszyscy zakochujecie się w mgnieniu oka. Większość potomków kapitana
Marcina albo zakochiwała się z punktu, albo wcale. Myślałam, że tobie udało się ujść
przeznaczeniu — Hugon starał się o ciebie dłuższy czas. Joscelyn, czy ty nigdy nie żałowałaś
tego, co zrobiłaś?

— Nie!… Nie!… Nie!… — zawołała Joscelyn.
— O dwa „nie” za dużo — mruknęła ciotka Becky.
— Mówię prawdę — zaprotestowała Joscelyn. — Nie żałowałam tego, co zrobiłam.

Musiałam tak postąpić. Ale żałowałam — cały czas żałowałam — że musiałam. Nie chciałam
ranić Hugona. I bardzo pragnęłam zamieszkać w Drewnianych Masztach. Do dziś bym
pragnęła — nie może sobie ciocia wyobrazić, jak lubię Drewniane Maszty. To było okropne.
Ale nie mogłam postąpić inaczej. Nie mogłam.

— No cóż, dziecko, niech ci Pan Bóg błogosławi. Im mniej będziemy o tym mówić, tym

lepiej. Pewnie zaczniesz mnie nienawidzić za to, żeś mi wyznała prawdę. Dojdziesz do
wniosku, że cię zmusiłam gadając o starości i śmierci.

— Nie, ciociu. Ja sama chciałam się cioci zwierzyć. Nie wiem dlaczego, ale chciałam. I

cieszę się, ciociu Becky, że mi ciocia nie robi wyrzutów:

— Jakże bym mogła? Pewnie gdybym była młoda, przyznałabym ci nawet rację. Dziwny

jest ten świat, niechaj Pan Bóg ma nas w swojej opiece. Franek się nie ożenił. Jak myślisz, on
także?…

Joscelyn spąsowiała.

— Nie wiem. Wie ciocia przecież, że następnego ranka wyjechał. Czasem wydaje mi się,

że tak… Bo kiedy na niego spojrzałam — ciociu Becky, pamięta ciocia, co opowiadała
Wirginia o swym pierwszym spotkaniu z Nedem Powellem, to brzmiało tak niedorzecznie.
Wszyscy się wyśmiewali. Twierdziła, że od chwili gdy jej spojrzał w oczy, wiedziała, „że są
dla siebie przeznaczeni”. Oczywiście, że to było śmieszne. Ale ja właśnie to poczułam.

— No jasne — ciotka Becky skinęła głową. — Każdy to odczuwa. I wówczas nie wydaje

mu się to śmieszne. Staje się śmieszne, dopiero kiedy się o tym mówi. Bo o takich rzeczach
nie należy mówić. Cóż, mnie nie udało się zdobyć tego, kogo chciałam. I wtedy
postanowiłam zechcieć tego, kogo mogłam zdobyć. Tak samo zapatrywał się na te sprawy
Craig Penhallow. Czy kiedyś słyszałaś, Joscelyn, opowieść o Craigu Penhallowie i drzewach
wzdłuż alejki prowadzącej do Drewnianych Masztów?

— Nie.
— Zauważyłaś chyba, że świerki wzdłuż alejki rosną dość dziwacznie? Co chwila jest

jakaś luka.

Joscelyn skinęła głową. Znała każde drzewo przy tej alejce.
— Trzydzieści lat temu Drewniane Maszty należały do starego Kornela Treverne’ego.

Craig starał się o jego córkę, Klarę. Któregoś wieczoru Klara dała mu kosza. Craig wściekł
się. Wybiegł z domu. Tego dnia biedny Kornel obsadził właśnie alejkę świerkami. Harował
cały dzień. A Craig, pędząc alejką, co chwila wyrywał to z lewej, to z prawej strony któreś
drzewko. Pewnie chciał się wyładować. Wyobrażam sobie, jak to potem wyglądało! I co
poczuł stary Kornel, kiedy to następnego ranka zobaczył.

Nigdy nie zdobył się na ponowne zasadzenie wyrwanych drzewek — Kornel wszystko

lubił odkładać na jutro. Był bardzo zacnym człowiekiem, wyjątkowo zacnym. Chwała Bogu,
nie miał syna, bo ten musiałby zostać łajdakiem, żeby się to jakoś wyrównało. Ale był
marudny. I świerki wyrosły tak, jak to dziś widać. A Craig wyładował gniew i od razu poczuł
się lepiej. W morzu pływa niejedna ryba. Madzia Penhallow była równie przystojna jak Klara
Treverne. A w każdym razie za taką uchodziła, umiała świetnie posługiwać się swymi
oczyma i rękami. A Craig był podobny do mnie. Postanowił zachować się rozsądnie. Może ty
byłaś mądrzejsza? A może wszyscy jesteśmy głupcami i zaśmiewają się z nas bogowie
biednego Lunatyka?

Joscelyn, nie wiem, czy powinnam ci o tym powiedzieć — ale chyba powinnam, bo na

pewno nie wiesz, a to, czego nie wiemy, może nas czasem bardzo zranić wbrew temu, co
twierdzi stare przysłowie. Cała rodzina Hugona nalega, żeby pojechał do Stanów i załatwił
tam sobie rozwód. To zupełnie możliwe, wiesz. Mieszkańcy Wyspy Księcia Edwarda
twierdzą, że od czasu Konfederacji zdarzył się tu tylko jeden rozwód, ale to bzdury. Było ich
co najmniej tuzin.

— Przecież… przecież taki rozwód nie jest u nas ważny — wyjąkała Joscelyn.
— Owszem, ważny. A nawet jeśli nie, to wszyscy przymykają na to oczy. Oczywiście, nie

wiem, czy Hugon to zrobi. Ale oni nie dają mu spokoju. Czasy się zmieniają. W przypadku
Hugona rozwód byłby usprawiedliwiony. O ile wiem, najbardziej zabiega o to pani
Kubusiowa Trent. Tak długo mieszkała w Stanach, że nabrała tamtejszych obyczajów. A
Paulina Dark jest jej przyjaciółką od serca. Paulina, jak wiesz, ciągle kocha się w Hugonie.

— Mało mnie to obchodzi — oznajmiła oschle Joscelyn i wstała. Pożegnała się z ciotką

Becky dość chłodno, a ta ukradkiem się uśmiechnęła.

„No i udało mi się zmusić Joscelyn do kłamstwa — pomyślała. — Chociaż raz. Niemądra,

cudowna romantyczka! Sama nie wiem, czy jej zazdrościć, czy współczuć. Cóż, mnie też
zdarzało się traktować siebie niemal równie poważnie. Mój Boże, co też tym dziewczynom
potrafi strzelić do głowy. Żeby oszaleć dla syna starego Cyrusa!”

XVI

Joscelyn wolno zmierzała do domu, był pachnący czerwcowy wieczór. Wolno, bo na

pewno matka i ciotka Rachela omawiają z oburzeniem to popołudnie i będą oczekiwały, żeby
ona oburzała się także. Wolno, gdyż towarzyszył jej przykry cień nadchodzących zmian.
Wolno, gdyż jeszcze raz przeżywała w myślach swą opowieść.

Kiedy obiecała Hugonowi, że za niego wyjdzie, pewna była, że go kocha. Podczas

krótkiego narzeczeństwa była bardzo szczęśliwa. Wszyscy cieszyli się jej małżeństwem, poza
matką Hugona, panią Konradową Dark i jego daleką kuzynką, Paulina. Nie przejmowała się
niechęcią Pauliny, ale martwiła ją niechęć pani Konradowej. Pani Konradową nie lubiła jej —
nigdy jej nie lubiła. Aż do dziś Joscelyn nie wiedziała dlaczego, dziś po południu ciotka
Becky wyjaśniła to opowieścią o Alku.

Joscelyn od pierwszego spotkania z matką Hugona wiedziała, że ta jej nie cierpi. Pani

Konradowa zwróciła jej uwagę, że spod sukienki wyziera halka. W tamtych czasach, kiedy
się nosiło halki i halka wystawała, były trzy sposoby zwrócenia na to uwagi niefortunnej
właścicielce. Można było wystąpić w roli przyjaciółki, która chce ostrzec dziewczynę, żeby
szybko podciągnęła halkę, nim to ktoś inny zauważy. Można było zachować się jak
bezstronny obserwator, którego to mało obchodzi, ale zwrócenie uwagi uważa za swój
obowiązek. Albo wreszcie wygłaszano taką uwagę z tajoną satysfakcją, dając do zrozumienia
dziewczynie, że jest z niej flejtuch.

Tak właśnie zachowała się pani Konradowa i Joscelyn zrozumiała, iż ma w niej wroga. Ale

to nie zakłóciło jej szczęścia. Joscelyn, tak samo jak Piotr Penhallow, nie przywiązywała
uwagi do opinii otoczenia — skoro Hugon ją kocha, nieważne, co myśli sobie jego matka. A
Hugon ją niewątpliwie kochał.

Wkrótce po ich zaręczynach wystawiono na sprzedaż farmę Drewniane Maszty.

Drewniane Maszty zostały tak nazwane na cześć jakiejś miejscowości w Kornwalii, skąd
pochodzili Treverne’owie. Dom zbudowano na wzgórzu nad Srebrną Zatoką i Hugon kupił tę
farmę ze względu na cudowny widok. Większość członków klanu uznało kupno farmy z
uwagi na jej urodę za czyste szaleństwo, uważali, że Hugona musiała do tego namówić
Joscelyn. Na szczęście gleba była dobra, acz zaniedbana, a dom niemal nowy. Może więc
opłaci się to Hugonowi, jeżeli zimowe wichry nie każą mu żałować, że nie wybrał bardziej
zacisznego zakątka.

Tak, widok był ładny. Darkowie i Penhallowowie nie byli aż tak niewrażliwi na piękno,

żeby tego nie przyznać. Na pewno stary Kornel doliczył sobie za ten widok dobrą setkę.
Niemniej farma znajdowała się na odludziu i większość klanu była przekonana, że Hugon
popełnił błąd.

Hugon i Joscelyn nie mieli jednak żadnych wątpliwości. Oboje pokochali Drewniane

Maszty. Zaraz następnego wieczoru po tym, jak Hugon je kupił, poszli tam, jednakże nie
drogą, lecz krętą ścieżką wśród paproci w bukowym lasku, gdzie na każdym kroku czekała
ich jakaś niespodzianka. Jak dzieci uganiali się po ogrodzie i domu, a potem stanęli przed
frontowymi drzwiami i spojrzeli w dół. Za doliną, gdzie domy wyglądały jak zabawki,
zaczynało się lustro Srebrnej Zatoki, a za portem szare morze wydawało się tego wieczoru
srebrne. Joscelyn wstrzymała oddech. Jak cudownie będzie żyć na co dzień z tym widokiem.

— Będziemy tu mieli trzech dobrych sąsiadów — oświadczyła. — Wiatr, deszcz i

gwiazdy. Gwiazdy będą blisko. Całe życie marzyłam o tym, żeby mieszkać na wzgórzu. W
dolinie się duszę. Odwróciła się i z drugiej strony sieni, która biegła przez cały dom,
zobaczyła za otwartymi drzwiami staroświecki ogródek i kwitnący sad. Tego domu nie nękały
widma przeszłości, był otwarty na przyszłość. Przez okna będą wyglądać dzieci, będą
śpiewać, biegać po sadzie. Drewniane Maszty staną się prawdziwym domem, a oni będą się tu

radować urodą życia.

Joscelyn zobaczyła odbicie swojej twarzy i twarzy Hugona w długim lustrze wiszącym nad

kominkiem. Lustro, na którego ramie siedział dziwaczny czarny kot, zostało też przywiezione
z Kornwalii i sprzedane wraz z domem. Dwie młode szczęśliwe twarze na tle błękitnego
nieba. Hugon objął ją ramieniem i przytulił policzek do jej twarzy.

— To bardzo stare lustro, kochanie. Wiele kobiet się w nim przeglądało. Ale nigdy aż tak

piękna dziewczyna jak moja królowa.

Ślub odbył się we wrześniu. Mila, lekkomyślna młodsza siostra Joscelyn, była druhną.

Drużbą zaś Franek Dark. Joscelyn nie znała dotąd Franka. Mieszkał w Saskatchewan; jego
ojciec, Cyrus Dark, przeniósł się tam wraz z rodziną, gdy dzieci były jeszcze zupełnie małe i
Hugon w czasie swego długiego pobytu na Zachodzie bardzo się z Frankiem zaprzyjaźnił. I
teraz Franek przyjechał na wesele, pojawił się w dzień ślubu. Joscelyn zobaczyła go dopiero
wtedy, kiedy wuj Jeff podprowadził ją do czekającego pana młodego. Podniosła oczy, by
spojrzeć na Hugona, a spojrzała prosto w oczy Franka, który z ciekawością przyglądał się
nieznanej narzeczonej Hugona.

Franek był ognistym brunetem. Czarne, gęste jedwabiste włosy, oliwkowa cera, czarne

wilgotne oczy. Piękny mężczyzna. Obok niego Hugon wyglądał na niezdarnego, zbyt
wyrośniętego chłopca. W tym momencie Joscelyn zrozumiała, że nigdy nie kochała Hugona,
darzyła go tylko uczuciem serdecznej przyjaźni. Bo pokochała Franka.

Ceremonia ślubna dobiegała już końca, gdy Joscelyn uświadomiła sobie, co zaszło. Potem

była przekonana, że gdyby uświadomiła to sobie parę minut wcześniej — ślub nie odbyłby
się, coś potrafiłaby wymyślić. Ale Hugon wymawiał właśnie słowa przysięgi i ona
powiedziała „tak”, nie bardzo wiedząc, co mówi. I oto została żoną Hugona Darka, namiętnie
kochając innego mężczyznę. A w tym samym momencie Hugon obiecywał sobie, że nigdy
żadna troska nie znajdzie dostępu do serca jego oblubienicy.

Joscelyn nie wiedziała, jak udało jej się przeżyć ten wieczór. Nawet we wspomnieniu był

to jeden wielki koszmar. Hugon pocałował ją w usta czule i zaborczo. Prawdziwie mężowski
pocałunek. Joscelyn poczuła, że wszystko się w niej buntuje. Potem ucałowała ją zapłakana
Mila, a potem wszystkiego najlepszego życzył żonie Hugona uśmiechnięty Franek Dark i
lekko pocałował ją w policzek. I Joscelyn do dziś dnia czuła płomień tego pocałunku.

Potem nastąpiła orgia pocałunków. Na weselach Darków i Penhallowów wszyscy całowali

pannę młodą i siebie nawzajem. Oszołomiona Joscelyn myślała tylko o jednym. Nikt — nikt
nie śmie pocałować jej w policzek, którego dotknęły usta Franka. Nadstawiała usta,
nadstawiała lewy policzek — prawy był święty. Poczuła na twarzy łzy matki. Jan Topielec
ściskając ją, omal nie pogruchotał jej kości, stary wuj Erazm szepnął jej na ucho jeden z tych
niemądrych żarcików, które zawsze wygłaszał na weselach. Potem zobaczyła zimną,
szyderczą twarz pani Konradowej — pani Konradowa nie ucałowała jej, blade drżące wargi
Pauliny Dark — zimne jak śmierć, a wreszcie usłyszała szept jowialnej ciotki Karoliny:
„Pamiętaj, byś mu przynajmniej raz na tydzień mówiła, jakim jest wspaniałym mężczyzną”.
Wszystko to działo się we śnie. Za chwilę się obudzi.

Po koszmarze składania życzeń nastąpił koszmar kolacji. Podśmiewano się z Joscelyn, że

nie może przełknąć kęsa. Wuj Erazm opowiedział następny tłusty dowcip, za co żona ukarała
go, szturchając ostrym łokciem. Po kolacji Hugon zabrał żonę do domu. Reszta młodego
towarzystwa, a wśród nich Franek, została w Srebrnej Zatoce, mając zamiar przetańczyć całą
noc. Joscelyn narzuciła na ślubny strój tylko płaszcz, Hugon chciał wprowadzić do swego
domu oblubienicę w bieli.

Podczas jazdy do Drewnianych Masztów milczeli. Hugon wyczuł, iż nie ma ona ochoty na

rozmowę. A sam był tak szczęśliwy, że słowa nie były mu potrzebne. Słowa mogły tylko
popsuć nastrój. Przed domem wyniósł ją na rękach z dwukółki. I poprowadził — jakie miała
zimne dłonie, czyżby się bała? — przez zielony trawnik i przeniósł przez próg. Chciał właśnie

wygłosić dwuwiersz, który na tę okazję ułożył, ale zobaczył jej zbielałe usta i pełne
przerażenia oczy. Zrozumiał, że coś jest nie w porządku.

Stali w sieni Drewnianych Masztów i wpatrywali się w siebie. Na kominku migotał ogień,

Hugon sam rozpalił go przed wyjściem i nakazał parobkowi pilnować, by nie zgasł. Sień
skąpana była w różowawym blasku.

— Joscelyn, najmilsza, co się stało?
Z trudem udało jej się wydobyć głos.
— Hugonie, nie mogę tu z tobą zamieszkać.
— Dlaczego?
Powiedziała mu. Pokochała Franka Darka, nie może więc być żoną innego mężczyzny. I

kiedy to mówiła, oczy jej nie były już ani szare, ani błękitne, ani zielonkawe, pojawił się w
nich płomień.

Przeżyli potworną godzinę. Potem Hugon ze zmrożoną twarzą otworzył drzwi.

Wypowiedział tylko jedno słowo.

— Idź.
Joscelyn wyszła. W zimnej wrześniowej poświacie księżyca wyglądała w swoim ślubnym

stroju jak duch. Pół drogi szła, pół biegła niemal triumfalnym krokiem. Kiedy mijała
cmentarz, miała wrażenie, że zmarli członkowie jej rodziny pragną ją zatrzymać i odesłać z
powrotem. Ale nie ojciec. Ojciec leżał spokojnie w grobie, dużo spokojniej niż za życia. W
jego żyłach też płynęła hiszpańska krew. Pani Cliffordowa dużo by o tym mogła opowiedzieć.
Cały klan uważał — i ona też — że miała z Cliffordem ciężkie życie — ach, te jego
fanaberie. Ale gdy umarł, przekonała się, jak bardzo dbał, by odsuwać od niej wszelkie
kłopoty.

Joscelyn nie żywiła żadnych złudzeń. Była żoną Hugona, nigdy więc nie zostanie żoną

innego mężczyzny. Nie przyszło jej nawet do głowy pomyśleć o rozwodzie. Ale wolno jej
było dochować wierności temu nagłemu uczuciu, które nagle wypełniło jej serce i
przyprawiło skrzydła. Miała wrażenie, że nie tyle pędzi drogą, ile się nad nią unosi. Przejęta i
oszołomiona, niczego się nie bała, niczego nie wstydziła, choć dobrze wiedziała, co ją czeka.
I to w takim nastroju weszła do domu matki, a tańcząca młodzież rozbiegła się jak na widok
ducha.

Joscelyn w mokrym od szronu welonie weszła na schody zastanawiając się, czy zobaczył

ją także Franek i co sobie pomyślał. Ale Franka już tu nie było. W dziesięć minut po
odjeździe państwa młodych nadszedł telegram wzywający Franka do domu. Umierał jego
ojciec. Franek pobiegł spakować kufer, który co prawda zaledwie otworzył, żeby zdążyć na
poranny prom. I w ten sposób uniknął batów, które obiecywał mu w myśli oszalały pan
młody, a na które — trzeba to przyznać — zupełnie nie zasługiwał.

Franek Dark wrócił na Zachód nie mając pojęcia, że zakochała się w nim świeżo

poślubiona żona przyjaciela. I wcale tego nie pragnął, choć uznał, że jest śliczna. W dodatku
miała niezły posag. Z tego Hugona był zawsze szczęściarz.

XVII

Joscelyn zatrzymała się przed bramą i spojrzała z niechęcią na dom. Był to staroświecki

budynek, przyjeżdżający latem turyści uważali, że jest malowniczy, i jego zdjęcie pojawiło
się na widokówce. Zbudowany był na przylądku sięgającym w głąb Srebrnej Zatoki. Z jednej
strony dach opadał niemal aż do ziemi. Okna były wysokie i wąskie. Podwórze porastała
tylko trawa. Z drugiej strony, za płotem, widać było kępę drzew — topolę włoską, klon i trzy
jabłonie otoczone niskim kamiennym murkiem. Z lewej strony furtka prowadziła na
pastwisko, gdzie rosło parę wierzb i pasła się krowa pani Cliffordowej, A zaraz za
pastwiskiem różowa we wydmy i błękitna linia zatoki.

Od dziesięciu lat Joscelyn mieszkała tu tylko ciałem, oddając się snom na jawie. Ale dziś

poczuła do tego domu dawną niechęć. Nie miała ochoty wejść do środka. Przez okno bawialni
widziała, jak matka kłóci się z ciotką Rachelą. Czy też raczej dogadywały sobie. Trudno to
było nawet nazwać kłótnią, kłótnia jest czymś konkretnym. Cóż, żadna z nich nie miała w
sobie hiszpańskiej krwi.

Joscelyn wiedziała, co ją czeka, jeśli wejdzie do środka. Jeszcze raz trzeba będzie obgadać

wydarzenia popołudnia i obie panie obwiniają pośrednio za to, że nie dostały tego, o czym
marzyły. Nie, to było ponad jej siły, poszła więc w stronę pastwiska, tak jakby chciała zejść
na brzeg morza i dopiero, kiedy nie mogły jej już zobaczyć, zawróciła, przedarła się p/zez
krzaki dzikich róż, weszła do domu kuchennymi drzwiami i wkradła się po schodach do
swojego pokoju. Z westchnieniem ulgi i znużenia opadła na fotel przy otwartym oknie.

Wydawało jej się, że nigdy jeszcze nie była aż tak zmęczona. Nagle uświadomiła sobie, jak

wygląda jej życie. Od lat nie myślała o przyszłości — przyszłość po prostu nie istniała —
istniała tylko teraźniejszość i ta utajona miłość, której płomień należało podsycać każdą
myślą. Teraz jednak przyszłość zajrzała jej w oczy. Więc ma całe życie spędzić u boku dwóch
starych kobiet, które się bez przerwy sprzeczały — zgorzkniałej skąpej ciotki i matki,
uskarżającej się bez przerwy, że nikt nie docenia jej „harówki”. Mila, wesoła lekkomyślna
Mila, dawno już temu wyszła za mąż i opuściła dom. Z początku Joscelyn ucieszyła się. Mila
nie ukrywała bowiem, że uważa ją za kretynkę, wkrótce jednak zaczęło jej brakować śmiechu
siostry.

Jakże tu było cicho i spokojnie. Tam, w Drewnianych Masztach, słyszałaby przynajmniej

wiatr. Tam zawsze wiał wiatr. Przez okno widziała zarys domu na wzgórzu. Kochane
Drewniane Maszty, wciąż jeszcze czuła się tak, jakby w jakiś dziwny sposób należały do niej.

Płynął nad nimi obłok przypominający kobietę z rozwianym włosem. Pomyślała o Paulinie

Dark, która nie przestała kochać Hugona. Czy rodzina Hugona naprawdę chce, żeby wziął w
Stanach rozwód? Czyżby Paulina miała zostać panią Drewnianych Masztów? Pruderyjna
Paulina z tym złośliwym uśmieszkiem? Joscelyn ogarnęła fala nostalgii. Nie, Drewniane
Maszty należały do niej, choćby nigdy nie miała tam powrócić.

To niemożliwe, by Hugon wprowadził do tego domu inną kobietę, żeby zajęła jej miejsce.

To byłoby świętokradztwo. Joscelyn znów wzdrygnęła się. Uświadomiła sobie z goryczą, że
już minęła jej młodość. A mogła się poszczycić jednym jedynym przypadkowym
pocałunkiem. I za ten pocałunek oddała duszę.

Weszła ciotka Rachela, nawet nie pukając, uważała to za zbędną ceremonię. Wyraźnie

przed chwilą płakała, miała zaczerwieniony koniuszek nosa. Pocieszała ją jedynie myśl o tym,
że chwała Najwyższemu, Mercy Penhallow nie otrzymała od ciotki Becky buteleczki z wodą
z Jordanu. Teraz ona, Rachela Penhallow, była jedyną kobietą klanu posiadającą tę cudowną
wodę. Ptyś Dark się nie liczył. Mężczyźni nie znali się na świętościach.

— A ty, Joscelyn, co ty myślisz o tym popołudniu?
— Ja?… Och, to było niezwykle śmieszne! — odpowiedziała Joscelyn.

Ciotka Rachela spojrzała na nią w osłupieniu. Uważała, że to popołudnie było okropne,

wręcz skandaliczne! Co w tym jest śmiesznego?

— Na dzban nie miałyśmy żadnych szans, mówiłam to i powtarzałam twojej matce. A

teraz mamy jeszcze mniej. Dandys i pani Konradowa są rodzeństwem ciotecznym… Ach,
gdybyś ty, Joscelyn, nie była taka niemądra…

Joscelyn wzdrygnęła się. Zawsze się wzdrygała, kiedy ciotka Rachela zaczynała jej

dokuczać. Nienawidziła ciotki Racheli. I z przyjemnością myślała, że gdyby zechciała,
mogłaby ją zetrzeć w proch. Ciotka Rachela była tak niepomiernie dumna z tego flakoniku
wody z Jordanu, który nabyła od wędrownego misjonarza. Wówczas tylko ona i Teodor Dark
kupili po takim flakoniku. Flakonik postawiła na gzymsie kominka i co dzień go z
namaszczeniem odkurzała.

Kiedyś Joscelyn, jeszcze jako mała dziewczynka, znalazła się sama w bawialni, wspięła się

na krzesło i wzięła flakonik do ręki. Był bardzo ładny, miał ślicznie szlifowany szklany korek.
Upuściła go. Szczęśliwie upadł na miękki dywan. Więc się nie stłukł. Ale koreczek wyleciał i
nim wystraszona Joscelyn zdążyła zeskoczyć z krzesła, bezcenna woda z Jordanu wylała się
co do kropli.

Joscelyn zdrętwiała z przerażenia. Choć nawet wówczas nie uważała tej wody za świętość.

Słyszała przecież, jak na ten temat ironizuje ojciec. Wiedziała jednak, jak zareaguje ciotka
Rachela.

I wpadła na diabelski pomysł. Napełniła flakonik wodą z wiadra w kuchni. Ciotka Rachela

nie zobaczy żadnej różnicy.

Joscelyn nigdy o tym nikomu nie powiedziała. Nawet nie tyle z obawy o własną skórę, ile

ze względu na uczucia ciotki Racheli. Ostatecznie ta rzekoma woda z Jordanu stanowiła
jedyną chlubę życia ciotki.

Ale odtąd łatwiej jej przychodziło znosić zachowanie ciotki, czuła swą tajemną gładzę.
— Gdzie wsadziłaś tę butelkę z olejem świętego Jakuba, kiedy robiłaś porządki w

spiżarni? — spytała ciotka Rachela. — Chcę sobie natrzeć stawy. Nadciąga deszcz. Nie
powinnam była zdejmować flanelowej halki. Zawsze mówiłam, że do końca czerwca nie
wolno zdejmować ciepłej bielizny.

Joscelyn bez słowa poszła po butelkę oleju świętego Jakuba.

XVIII

Hugon Dark nim wszedł do domu, dłuższą chwilę stał oparty o bramę. Przyglądał się

Drewnianym M,asztom i doszedł do wniosku, że dom ten wygląda tak, jakby już niczego nie
oczekiwał od życia.

Przed swoim małżeństwem Hugon lubił zatrzymywać się tutaj — i marzyć. Wyobrażał

sobie, jak będzie wieczorem wracał do oczekującej go Joscelyn. Wtedy każde okno będzie
miało jakieś ukryte znaczenie. W jadalni nakryty do kolacji stół, w kuchni krzątająca się
Joscelyn, a na górze przyćmione światło w jednym z okien wskaże, gdzie usypia
„dzieciarnia”.

I on pomyśli wtedy, że prawdziwym światłem jego domu jest Joscelyn. Czy była ładna?

Co za nieodpowiednie słowo. Była piękna. Tak jak piękne są gwiazdy i perły.

Teraz od wielu lat, wracając do domu, nie patrzył na Drewniane Maszty. W jakimś sensie

zaczął je nienawidzić. Ale dziś wieczór poczuł się niespokojny i nieszczęśliwy. Zobaczywszy
Joscelyn uświatomił sobie pustkę własnego życia. Było tak puste, jak pusty był ten dom.
Zawsze trudno mu było uwierzyć w realność tego, co nastąpiło tamtej poślubnej nocy. Kiedy
wydarzy nam się coś naprawdę okropnego, wydaje się to niewiarygodne. Nawet po upływie
lat. Tak właśnie było z Hugonem. Nie, Joscelyn na pewno jest w domu i na niego czeka. Jeśli
postoi cierpliwie przy tej bramie, zobaczy, jak Joscelyn podchodzi do drzwi i jej złociste
włosy zabłyszczą jak korona w blasku padającego z tyłu światła.

Czy ma wystąpić o rozwód, do którego stale namawiają go matka i siostry? O nie! Walnął

pięścią w bramę. Wtedy Franek gotów jest wrócić i ożenić się z Joscelyn. O nie, do tego nie
dopuści!

W domu było ciemno. Stara gospodyni musiała wyjść. Hugon wszedł z posępną miną.

Zapalił w kuchni lampę i zaczął się błąkać po zakurzonym domu. Trafił wreszcie do sieni,
gdzie na palenisku wciąż jeszcze leżał popiół. Zabronił gospodyni sprzątać w sieni. Wszędzie
grubą warstwą zalegał kurz. Lustro wisiało odwrócone w stronę ściany. Znienawidził je za to,
że nigdy więcej nie miał w nim zobaczyć odbicia ukochanej twarzy. Zegar na kominku stanął
tamtej nocy i nigdy już nie został nakręcony. Czas dla Hugona przestał istnieć. Na gzymsie
kominka tuż obok zegara leżała obrączka i pierścionek z brylantem. Od tamtej chwili, gdy
Joscelyn zsunęła je z palca.

Przez szybę frontowych drzwi widać było bladą i zrozpaczoną twarz księżyca. Hugon

przypomniał sobie stare porzekadło — „Pan Bóg odebrał mu rozum”. Tak, Pan Bóg odebrał
mu rozum.

Wyjdzie i będzie się błąkał wśród nocy, jak to często robił, by odegnać dręczące myśli. W

domu ani na sekundę nie potrafi zapomnieć o Joscelyn. Ale najpierw musi nakarmić kota.
Biedny zwierzak kulił się na kuchennych schodach patrząc na niego z wyrzutem. Nie, nie był
to ten sam kot, o którego rzekomo pokłócił się z Joscelyn.

„Koty wiedzą przynajmniej, czego chcą” — pomyślał z goryczą Hugon.

XIX

I tak po tym słynnym bankiecie ciotki Becky mało kto wrócił do domu w równie dobrym

nastroju, jak z niego wyszedł.

Może tylko dwaj Samowie, którzy nie zaprzątali sobie głowy miłością i nie mieli żadnych

ambicji, a nie wiedzieli jeszcze, że nad ich głowami gromadzą się czarne chmury, Gaja, no i
Piotr Penhallow. Piotr Penhallow rozbebeszał właśnie kufer. Kiedy wracali do domu,
oświadczył siostrze:

— Nancy! Zakochałem się. Naprawdę się zakochałem. To cudowne uczucie.
Nancy wstrzymała dech, bo Piotr jednocześnie wziął ostry zakręt.
— Co ty wygadujesz! W kim?
— W Donnie Dark.
— W Donnie Dark? — Nancy znów odebrało mowę, bo Piotr o centymetr wyminął wóz

starego Spencera Howeya. — Piotrze, przecież ty jej zawsze nienawidziłeś.

— Owszem. Ale czyś ty nigdy, Nancy, nie słyszała starego porzekadła: „Od nienawiści do

miłości jest jeden krok”?

K

ÓŁKA

W

KÓŁKACH

I

Większość obecnych na bankiecie w Sosnówce wróciło do domu nie wierząc, żeby ciotka

Becky miała niezadługo umrzeć. Roger musiał się pomylić. Ktoś tak pełen wigoru, ktoś tak
złośliwy — na pewno jeszcze pożyje.

Ale Roger jak zwykle miał rację. W niespełna tydzień po sławetnym bankiecie ciotka

Becky umarła, cicho i bez ostentacji. Zależało jej tylko na schludnym wyglądzie. Kazała
Ambrożynie zmienić pościel, oblec nową kołdrę.

— Żyłam schludnie i umrę schludnie — oświadczyła ciotka Becky kładąc ręce na bieli

prześcieradła. — Cieszę się, że nie umrę we śnie. Roger mówił, że prawdopodobnie umrę we
śnie. A ja wolę umierać z pełną świadomością.

Skończyła już z życiem. Patrząc wstecz widziała, że bardzo niewiele rzeczy miało jakieś

znaczenie. Nienawiści i miłości wydawały jej się błahe i nieważne. Nic już jej nie radowało,
nic nie martwiło. Cieszyła się tylko, że wyznała Crosby’emu Darkowi swe uczucia. Tak, to
sprawiło jej satysfakcję. Przymknęła oczy i więcej już ich nie otworzyła.

Oczywiście odbył się rodzinny pogrzeb i przyszli nań wszyscy z jednym tylko wyjątkiem.

Przyszła nawet pani Allanowa Dark, która umierała na jakąś nieuleczalną chorobę, ale jak
twierdzono, postanowiła żyć, póki się nie dowie, kto otrzyma dzban. Wyjątkiem był Tomasz
Dark, wywichnął ramię. Poprzedniego wieczoru siedział na łóżku, zastanawiając się nad
sposobem wyciągnięcia z Dandysa tajemnicy, i w roztargnieniu wsunął obie nogi do tej samej
nogawki pidżamy. Kiedy wstał, runął jak długi i żona z przerażeniem uznała, że dostał
„ataku”.

Nikt mu nie współczuł. Wszyscy uznali, że to mu się słusznie należało. Co za nowomodne

wymysły! Gdyby jak szanujący się człowiek sypiał w nocnej koszuli, nigdy by mu się to nie
przytrafiło.

Tekla Penhailow, która zawsze wyglądała tak, jakby miała katar, stawiła się na pogrzeb w

ciężkiej żałobie. Kilka innych kobiet zaczęło się zastanawiać, czy też nie powinny były
włożyć czarnych szat. Co prawda ciotka Becky nie uznawała żałoby, uważała ją za „relikt
barbarzyństwa”. Ale kto wie, co myśli o tym Dandys?

Wszystko odbyło się sprawnie i przyzwoicie. Dopiero w ostatniej chwili…
Na trumnie ciotki Becky, która za życia nie cierpiała kwiatów, leżał cały stos wiązanek.

Ale klan uszanował jej życzenie i wszystkie kwiaty pochodziły z rodzinnych ogródków.

Ciotka Becky leżała w trumnie, którą wiele osób uznało za zbyt kosztowną, spowita w

koronkowy szal, z zaciśniętymi bladymi wargami — już nigdy nie zdradzą one żadnego
sekretu klanu — i wyglądała bardzo pięknie. Tak pięknie, że cała rodzina, która w ciągu
wielu lat uważała ją za szpetną, pomarszczoną staruszkę, nagle zadziwiła się. Crosby Dark,
gdy na bankiecie usłyszał, że go kochała, chciał się ze wstydu zapaść pod ziemię. Teraz zaś
poczuł, że to mu bardzo pochlebiało. Miłość tej majestatycznej starej damy była wielkim
komplementem.

Reszta klanu wpatrywała się w umarłą z szacunkiem i zainteresowaniem. Nie

przypuszczali, że aż tak bardzo dotknie ich ta śmierć. Ale jednocześnie odczuwali coś w
rodzaju przerażenia. Wyglądała tak, jakby w każdej chwili mogła otworzyć oczy i zasypać ich
gradem tych upiornych pytań. To by było do niej podobne.

Przelano niewiele łez. Płakała pani Cliffordowa, ale ona płakała na wszystkich pogrzebach.

I Grace Penhallow. Jej łzy były czymś tak niezwykłym, że zaniepokoił się mąż.

— Dlaczego płaczesz? Zawsze jej nie cierpiałaś!

— Właśnie dlatego — odparła ponuro Grace. Nie umiała wytłumaczyć, że ta odwieczna

nienawiść wydała jej się nagle czymś błahym i nieważnym. I opłakiwała przemijanie
wszelkich uczuć.

Większość osób uważała, że pastor Trackley pięknie i stosownie odprawił nabożeństwo.

Tylko wuj Pyszniak pomyślał: „No, bez przesady”, kiedy pastor zbytnio już wychwalał
nieboszczkę. Ostatecznie ciotka Becky nie była znów taka święta. A kiedy pastor Trackley
oświadczył: „Zabrał ją do siebie Pan”, Jan Topielec pomyślał cynicznie: „I będzie miał za
swoje”. William Y. nie był pewien, czy pastor ma rację. Przecież ciotka Becky nie należała do
żadnego kościoła. Pocieszył się myślą, że należała do rodziny Penhallowów, a
Penhallowowie, rzecz prosta, muszą trafić do nieba.

Kondukt żałobny z Sosnówki na cmentarz w Różanym Potoku był najdłuższy w dziejach

klanu. Dzień był chmurny, ale od czasu do czasu pojawiało się między chmurami słońce, od
czasu do czasu kropił zaś deszczyk, ku pociesze przesądnych

*

.

Ciotka Becky została pochowana w grobie Teodora Darka obok swego męża i dzieci, pod

kępą kwitnących spirei. Na starym cmentarzyku pełno było zaniedbanych grobów.
Spoczywało tu wielu członków klanu — mężczyzn, ongi zwycięskich, i kobiet, którym w
udziale przypadły same porażki.

Dziś spoczęła wśród nich ciotka Becky. Po zakończeniu pogrzebu zebrani nie spieszyli się

z rozejściem. Każdy pogrzeb był dla klanu także i towarzyskim ewenementem. Skupieni w
małych grupkach, rozmawiali z ożywieniem. Ulżyło im na sercu, gdyż dowiedzieli się od
Kamilli, że ten makabryczny nekrolog nie zostanie opublikowany w gazetach. Był to ostatni
żart ciotki Becky, jeszcze raz chciała ich przerazić.

— Chwała Najwyższemu — szepnął William Y., który od tamtej pory przestał sypiać.
Wszyscy odnosili się do Dandysa Darka z zupełnie nowym szacunkiem. Zwykle go nie

zauważali, dziś podchodzili, by zamienić parę słów. Uważano ogólnie, że musi wiedzieć, kto
otrzyma dzban. Jeśli ciotka Becky mu tego nie powiedziała, to na pewno zaraz po bankiecie
otworzył nad parą kopertę.

Artemas Dark przez całe nabożeństwo zastanawiał się, czy nie dałoby się Dandysa upić i

wyciągnąć od niego sekretu. Ze smutkiem doszedł do wniosku, że nic z tego. Dandys nie brał
alkoholu do ust. Jest na to zbyt skąpy i tchórzliwy, pomyślał Artemas.

Palmer Dark i Homer Dark z zawstydzeniem skinęli sobie głowami. Widząc to Kubuś

Dark miauknął, ale Palmer i Homer udali, że tego nie słyszą.

— Chwała Bogu, że się nareszcie pogodzili — zauważył wuj Pyszniak. — Ta ich kłótnia

nie miała najmniejszego sensu.

— Stale zachowujemy się bez sensu — zaprotestował Stanton Grundy. — A jakaś mała

wendeta dodaje smaku życiu!

Wszyscy zaczęli się mieć na baczności. Abel Dark zabrał się już do odmalowania domu, a

Miller Dark do pisania historii klanu — miał już gotowe całe drzewo genealogiczne.
Krzysztof Penhallow nie dotknął skrzypiec. Jan Topielec i Tytus Dark od tygodnia ani razu
nie zaklęli — a przynajmniej nikt tego nie słyszał. Po Tytusie widać było, że cierpi, natomiast
Topielec pogodnie krążył po cmentarzu, depcząc po mogiłach, by odwiedzić Jankę i Emmę i
spojrzeć na własny nagrobek.

Ambrożyna Winkworth miała na palcu pierścionek z brylantem — uznano to za co

najmniej niestosowne. Pani Toynbee’owa Dark skrupulatnie obeszła groby wszystkich trzech
mężów. Wszyscy szeptali, że Nan Penhallow nie powinna była wymalować się na pogrzeb.

— To wietrznica — zauważyła Rachela Penhallow.
— Ona próbuje flirtować z każdym mężczyzną — wtórowała pani Williamowa Y. —

Wywracała oczyma nawet do mojego starego!

— Mały Sam widział ją na skałkach, zbierała nocą małże ubrana tylko w kostium

* W Kanadzie istnieje przesąd, że na pogrzebach powinien padać deszcz.

kąpielowy — dorzuciła Mercy Penhallow.

— Dobrze, że miała na sobie kostium — parsknęła pani Cliffordowa. — Strasznie zły

przykład dla naszych dziewcząt. I co mówi o tym Mały Sam?

— No cóż, znasz mężczyzn — odpowiedziała Mercy. — Uważa, że gdyby nie miała takich

chudych nóg, to byłoby na co spojrzeć.

— Mój Boże! — pani Cliffordowej zabrakło słów, ale ton wyrażał jej uczucia.
Pani Williamowa Y. spojrzała z góry na Nan. Ta jej sukienka to czysty skandal!
— Chętnie bym ją zapytała, czy ośmieliłaby się z tymi gołymi kolanami stanąć przed

obliczem Pańskim — powiedziała z rozgoryczeniem.

— „Naga i zawstydzona” — zacytowała niepewnie pani Cliffordowa.
— Chyba przesadzasz — zauważył przechodząc Stanton Grundy. — Naga i nie

zawstydzona.

— Niemniej należy przyznać, że ma ładne kolana — oświadczyła uroczyście pani

Williamowa Y. Niech Stanton Grundy wie, że nie wolno mu bezkarnie wyśmiewać się z
Penhallowówny.

Kiedy Hugon podczas modlitwy zdjął kapelusz, znów na czubku głowy sterczał mu

niesforny kosmyk i Joscelyn znów miała ochotę go przyczesać. Potem zobaczyła, jak
rozmawia z nim Paulina, spoglądając w stronę Drewnianych Masztów. To drugie Joscelyn
miała jej jeszcze bardziej za złe. W tym samym momencie podszedł do niej Szymon
Penhallow, by oznajmić, że Hugon zamierza sprzedać Drewniane Maszty. I bacznie śledził,
jak ona na to zareaguje. Joscelyn nie okazała swej rozterki. Udała obojętność i Szymon
natychmiast się zemścił.

— Widzisz, coś narobiła!
Joscelyn bez słowa odwróciła się na pięcie. Szymon odszedł winszując w duchu

Hugonowi, że się tego babska pozbył. Joscelyn zaś wpatrywała się z tęsknotą w odległe
Drewniane Maszty. Nie, nie, Hugon nie może sprzedać tego domu! Ale czyż Paulina nie
powiedziała kiedyś, że za nic nie chciałaby mieszkać na podobnym pustkowiu?

Wśród klanu zaczęły krążyć pogłoski, że dzban jest cenniejszy, niż przypuszczano,

nieznani kolekcjonerzy ofiarowywali zań ciotce Becky bajońskie sumy.

Inna plotka utrzymywała, że dzban otrzyma najbardziej prawdomówny członek klanu.

Dyskutowała nad tym grupka mężczyzn.

— A zatem cały rok musimy przeżyć bez słowa kłamstwa — oznajmił smętnym tonem

wuj Pyszniak, a w jego błękitnych oczach pojawił się figlarny błysk.

— Komu z nas się to uda? — spytał Stanton Grundy.
— Nas?! — mruknął pod nosem wuj Pyszniak.
Ptyś Dark poszedł, jak to miał w zwyczaju, przyjrzeć się najpiękniejszemu pomnikowi na

cmentarzu. Postawił go na grobie swej znienawidzonej żony Stefan Dark. Na wysokim
postumencie z białego marmuru pysznił się naturalnej „Wielkości anioł z rozłożonymi
skrzydłami. Kosztował on Stefana Darka, który skąpił żonie każdego grosza, całe tysiąc
dolarów. Aniołem zachwycali się wszyscy, póki nie zobaczyli go w dżdżysty dzień, wówczas
bowiem kapały mu z nosa duże krople.

Ptyś minął Małgorzatę, nawet jej nie zauważywszy. A ona pomyślała sobie, że nie wolno

mieć aż tak krzywych nóg, i z niechęcią spojrzała na jego krzaczaste brwi.

Adam Penhallow był w ponurym nastroju i nie zamierzał udzielać się towarzysko. Jego

żona poprzedniego dnia urodziła bliźnięta. Sam Adam nie miał nic przeciwko bliźniętom, ale
ze smutkiem przypomniał sobie, że ciotka Becky nie uznawała bliźniąt, więc „ze dzbanem
możemy się już pożegnać”. Murrayowi Darkowi udało się przez chwilę towarzyszyć Thorze,
wracał więc do domu dość rozanielony. Był też obecny Lunatyk i chodził od grobu do grobu
przemawiając do zmarłych. Było to okropne.

— Czy pamiętasz, Lizo, jak cię pocałowałem? — spytał się nad grobem kobiety, która

spoczywała tu już od piętnastu lat. Usłyszała to grupka młodzieży i zaczęła chichotać. Dla
niej Lunatyk był tylko starym wariatem. Nie mogli sobie wyobrazić, że był kiedyś młody i
piękny.

— Jak sądzisz, o czym oni tu rozmyślają? — spytał Williama Y., który aż się wzdrygnął.

Oswald stanowczo zbyt poufale odnosi się do nieboszczyków. Stali nad grobem, na którego
płycie wyryto słowa: „Tu spoczywa złamane serce”. Dziewczyna ze złamanym sercem nie
należała na szczęście do ich klanu, powtarzali sobie Darkowie i Penhallowowie. Ale Lunatyk
z pobłażaniem spojrzał na omszały kamień.

— Prawdę mówiąc, napis ten należałoby wyryć także na wielu innych nagrobkach. Na

przykład na nagrobku twojej matki, Williamie, prawda?

William Y. odszedł bez słowa, a jego miejsce zajęła Gaja. To nie była jej wina, że ślicznie

wyglądała w czarnym aksamitnym kapelusiku. „Ten kapelusz jest zbyt szykowny na pogrzeb”
— orzekły już matrony. Ale Lunatyk powitał ją uśmiechem.

— Nie zostawaj dziś wieczorem zbyt długo na tych tańcach — szepnął. — Kiedyś zabawa

tak się przeciągnęła, że pojawił się szatan.

Jego ton sprawił, że Gaja zadrżała. I skąd on wie, że wybiera się na zabawę? Utrzymywała

to w wielkiej tajemnicy, przekonana, że większość klanu uznałaby tańce w dniu pogrzebu za
coś bardzo niestosownego. Ale ten stary dziwak zawsze o wszystkim wiedział.

Lunatyk zwrócił się do stojącej w pobliżu Amasy Tyler i spytał:
— Wybrałaś już trumnę? Najwyższy czas.
Młodziutka Amasa uśmiechnęła się tylko pogardliwie. Ale kiedy w miesiąc później zginęła

w wypadku samochodowym, wszyscy to sobie przypomnieli i zaczęli potrząsać głowami. Nie
ma co, jasnowidztwo jest faktem.

Nikt jak zwykle nie zwracał uwagi na małego Briana Darka. Poprosił wuja, żeby go zabrał

na pogrzeb. Duncan Dark odmówił. Ale za malcem wstawił się pan Conway.

— Co panu szkodzi go zabrać? — spytał. — Ten mały nie ma żadnych rozrywek.
I Duncan, który był w wyjątkowo dobrym nastroju, zgodził się.
Brian nie znał ciotki Becky i mało go ona obchodziła. Ale chciał przynieść bukiecik

kwiatków na grób swojej matki — nikt nigdy tego grobu nie odwiedzał, nie miał on nagrobka.
Gdyby miał, to na nim właśnie powinny być wyryte słowa o złamanym sercu. Brian o tym nic
nie wiedział. Wiedział tylko, że nie ma ojca, że okrył rodzinę hańbą i nikt go nie kocha.

Podczas pogrzebu nikt się do niego nie odezwał, nie było to świadome okrucieństwo, po

prostu nikomu nie przyszło to do głowy. Ale Brian uważał,, że rodzina się go wstydzi. Miał
ochotę dołączyć się do grupki chłopców, ale zobaczył wśród nich Marshalla Tracy’ego, który
kiedyś wyrwał mu w szkole jego mizerne śniadanie i podeptał. Więc szybko się cofnął.
Zresztą żaden z chłopców nie powitałby go przyjaźnie. Brian był nieśmiałym, wątłym i
roztargnionym dzieckiem i chłopcy często z niego kpili. Nigdy się więc z nimi nie bawił i był
bardzo samotny. Czasem marzył, że znajdzie choćby jednego przyjaciela.

Zobaczył, że jakaś mile wyglądająca kobieta podchodzi do małego Edzia Penhallowa i

całuje go. Łzy napłynęły mu do oczu. Edzio nie cierpiał, żeby go całowano, ale Brian, którego
nikt nigdy nie całował — a w każdym razie on tego nie pamiętał — szczerze mu pozazdrościł.

„Wszyscy prócz mnie mają jakichś przyjaciół” — pomyślał i zabolało go serce. Kiedy

Szedł położyć swój bukiecik na grobie matki, minął Małgorzatę Penhallow. Lubił na nią
patrzeć, miała takie piękne i dobre oczy, ale był zbyt nieśmiały, żeby się zatrzymać.
Małgorzacie, która kiedyś bardzo lubiła nieszczęsną Laurę Dark, zrobiło się przykro, że ten
jej synek jest taki ponury i niezbyt sympatyczny. I jak źle wygląda. Alatea Dark pewnie go
głodzi.

II

Piotr Penhallow po raz pierwszy w,życiu przyszedł na rodzinny pogrzeb i od razu wpadł na

oburzoną panią Lawyerową Dark z Letniego Brzegu, która chciała wiedzieć, czemu we
wtorek wieczorem nie przyszedł do niej na kolację.

— Na kolację? Na jaką kolację? — spytał z roztargnieniem Piotr. — Widać nie byłem

głodny.

Zupełnie zapomniał o tej piekielnej kolacji. Cały wtorkowy wieczór zastanawiał się, jak

zdobyć Donnę Dark. Gdyby był pewien jej uczuć, poszedłby prosto do domu Topielca i
poprosił ją o rękę. Ale najpierw musi się upewnić. Toteż śmiało podszedł do niej podczas
pogrzebu. Była jak zwykle z Wirginią Powell. Poprzedni wieczór też spędziły razem, gdyż
padał deszcz, a już dawno umówiły się, że będą się spotykać w każdy deszczowy wieczór.

Siedziały w pokoju, który Wirginia nazywała swoją „jaskinią”, pachniało kadzidłem,

Wirginia zapalała zawsze kadzidło, żeby „wprowadzić aurę egzotycznych romansów”. Donna
raz też spróbowała, ale Topielec wyrzucił płonące kadzidło przez okno i oświadczył, że nie
życzy sobie w domu takiego smrodu.

Donna wciąż próbowała pozostać wierna pamięci Barry’ego. Przy pomocy sentymentalnej

Wirginii udało jej się na całą godzinę zapomnieć o Piotrze i wspominać męża. Było tak, jakby
wiatr rozdmuchał niemal już ugaszone ognisko i pojawił się mały płomyk.

Po powrocie do domu wyjęła listy Barry’ego i odczytała je tysięczny raz. Ale nagle wydały

jej się pozbawione życia.

Wirginia podejrzliwie spojrzała. Jak Piotr śmiał podejść do Donny? I wyciąga do niej rękę.

Co? Donna ściska jego dłoń!

— Myślałam, że już jesteś w drodze do Brazylii — powiedziała Donna.
— Odłożyłem wyjazd — odparł Piotr wpatrując się w nią. — Doszedłem do wniosku, że

pojadę tam w podróż poślubną.

— Ach tak — szepnęła Donna i też spojrzała mu w oczy. Oczy są wymowne, zwłaszcza

gdy wyglądają jak jeziorka, w których odbija się gwiazda, pomyślał Piotr. I jakie ona ma
rozkoszne usta. Wiedział teraz, że całe życie marzył o ucałowaniu tych ust, w których
kącikach czaiły się dołeczki. Nos był co prawda niezbyt kształtny — za bardzo podobny do
nosa Topielca. W gruncie rzeczy musiał przyznać, że widział setki ładniejszych kobiet. Ale
tylko od Donny bił czar.

Miała taki słodki, głęboki głos. Stworzony do wypowiadania miłosnych słów. Piotr na tę

myśl zadrżał. Piotr — nieustraszony Piotr. Gdyby był zupełnie pewny jej uczuć, objąłby ją i
zabrał. Ale nie był, a tymczasem Wirginia uprowadziła Donnę w stronę rodzinnego grobowca
Ryszarda Darka, gdzie powinien być pochowany Barry — choć nie był, ale gdzie ustawiono
na jego cześć pamiątkową tablicę. Tuż obok znajdował się grób Neda Powella. Wirginia
klęczała tam dziesięć minut pogrążona w modlitwie, a wiatr rozwiewał malowniczo jej długi
czarny welon.

— Dziś w nocy obudziłam się, bo mnie wołał — wyszeptała ze łzami w głosie. Wirginia

na zamówienie potrafiła ronić łzy.

Donna poczuła nagle niesmak i zniecierpliwienie. Wirginia zachowywała się jak stara

Matylda Dark, która wciąż jęczy opłakując swego dawno utraconego małżonka. Kiedy ból
przestaje być wzniosły, a staje się śmieszny? Donna wiedziała. Wówczas, kiedy staje się
zaledwie cieniem bólu. Ona naprawdę kochała Barry’ego. Kiedy nadeszła wieść o jego
śmierci, cierpiała tak, że bała się, by ból nie rozerwał jej na strzępy. Uznała za rzecz jak
najbardziej normalną, że całe życie czcić będzie jego pamięć.

Czemu ta Wirginia załzawionymi oczyma wpatruje się w tablicę pamiątkową Barry’ego?
Ach tak, znów odczytuje ten wiersz pani Browning.

Póki nie pojmiesz, gdy pieśń skończona,
Że nie chcesz innej pieśni.
Póki nie zadrżysz, opuszczona,
Że z nim — wszyscy odeszli,
Póki nie doznasz w jego zachwycie,
Że twoja piękność — jego uznaniem,
Nim nie przysięgniesz zapłacić życiem,
O, nie nazywaj tego kochaniem

*

.

— To czysta prawda — łkała Wirginia.
Donna jeszcze bardziej się zniecierpliwiła. Dawniej uważała ten wiersz za piękny i

wzruszający. Zresztą był nim nadal. Ale nie dla niej. Nadszedł przełomowy moment. Nagle
zobaczyła siebie i Wirginię zupełnie nowymi oczami. Bawiły się w dramatyzowanie
własnych cierpień.

— Czy ja wiem — odpowiedziała chłodno. — Jakośmy jednak nie umarły.
— Nno tak — niechętnie przyznała Wirginia. — Ale przez długie tygodnie po śmierci

Neda chciałam się utopić. Tego jednak nigdy ci nie powiedziałam.

Donna pomyślała, że była to jedyna rzecz, której Wirginia jej nie powiedziała. Ostatecznie

przez całe dziesięć lat wysłuchiwała stale, co Wirginia czuła po śmierci Neda. Bywało to
dosyć nudne. Donna pomyślała, że jest okrutna. Ale ta biedna Wirginia była naprawdę
męcząca. Donna dziękowała Bogu, że sama rzadko zwierzała się ze swoich uczuć do
Barry’ego. Nie musiała się teraz rumienić. Na szczęście nie wiedziała, że przypisywano jej
wiele wylewnych tyrad Wirginii.

Szybko odeszła. Ostatecznie Barry wcale tu nie spoczywał. Niemądrze było przybierać

żałobne pozy nad grobem jego dziadków. Ani przez chwilę nie sądziła, że Wirginia naprawdę
chciała się utopić. Za bardzo lubiła swoją romantyczną pozycję młodziutkiej wojennej
wdowy. Donna czuła, że z każdą chwilą staje się bardziej cyniczna.

Zbliżyła się cioteczka Ale, dziwaczna maleńka postać w wyrudziałym czarnym kabacie, w

cudacznym czepcu z kitką sztucznych piór. Cioteczka Ale miała siedemdziesiąt pięć lat,
twierdziła jednak, że wciąż jest zwinna jak wiewiórka, i nadal pomagała przychodzić na świat
niemal wszystkim dzieciom klanu. Spojrzała na nagrobek babki Barry’ego i westchnęła.

— Ona była drugą żoną pana Darka — zauważyła. — Bardzo zacna niewiasta. Ładny

mieliśmy pogrzeb, co? Ale czy nie sądzicie, że trochę za pogodny?

— Ciotka Becky tego sobie przecież życzyła — przypomniała jej Donna.
Cioteczka Ale pokręciła głową. Nigdy się jednak nie dowiedziały, co chciała powiedzieć,

gdyż w tym właśnie momencie nastąpiło to skandaliczne wydarzenie i wszyscy pobiegli w
stronę bramy. Tuż pod nią — na szczęście już nie na cmentarzu — okładało się pięściami
dwóch mężczyzn, Percy Dark i Daniel Dark, dotąd bardzo zaprzyjaźnieni. Zrzucili kapelusze i
marynarki, byli czerwoni z wściekłości. Nikt nie wiedział, jak do tej bójki doszło. Ponoć
jeden z nich powiedział o dzbanie coś, co nie spodobało się drugiemu. Zaczęło się od słów,
skończyło się na rękoczynach. Percy zawołał: — Wybiję ci z głowy tę twoją zarozumiałość
— i ruszył do ataku.

William Y. próbował ich powstrzymać, dostał pięścią w nos, nos zaczął krwawić i William

Y. na cały tydzień postradał swoje dostojeństwo. Pani Dawidowa zemdlała, a pani Percy’owa
przez resztę lata nie wychodziła ze wstydu z domu. Ale na cmentarzu nie straciła głowy. Ani
nie zemdlała, ani nie wpadła w histerię i nie zwracając uwagi na to, co spotkało Williama Y.,
rzuciła się między oszalałych mężczyzn, wzywając Dawida, żeby ośmielił się ją uderzyć. Nim

* Wiersz angielskiej poetki Elizabeth Barret–Browning (1806–1861) pt. Kobiece słabostki, tłum. Ludmiła

Marjańska.

jednak do tego doszło, obecni mężczyźni chwycili dwóch bojowników z tyłu pod ramiona i
zawlekli do aut. I tak nastąpił koniec bijatyki, ale nie koniec skandalu.

Nim zapadła noc, cała okolica wiedziała, że na pogrzebie ciotki Becky dwóch Darków

pobiło się o schedę i musiały ich odciągać biedne żony. Dopiero po wielu latach zapomniano
im to i wybaczono.

— Chwała Najwyższemu, pastora nie było już na cmentarzu — łkała pani Cliffordowa.
Wuj Pyszniafc udawał zgorszonego, ale w cichości ducha uznał, że ta potyczka dodała

pogrzebowi pikanterii — co za szkoda, że ciotka Becky nie mogła zobaczyć, jak nabożny
Dawid i świętoszkowaty Percy okładają się pięściami.

Tempest Dark po raz pierwszy od pogrzebu żony głośno się roześmiał.

III

Donna i Wirginia razem wróciły do domu. Wirginia opowiedziała Donnie kilka

makabrycznych historyjek o Piotrze, rozwodziła się zwłaszcza nad jego pobytem w Indiach,
gdzie rzekomo żył Jak tubylec” i miał parę tuzinów ciemnoskórych żon. Donna nie uwierzyła
w to, nie śmiała jednak bronić Piotra. Nie była wciąż pewna, co oznacza jego zachowanie.
Czy naprawdę zwrócił na nią uwagę? Póki się nie przekona, nie zdradzi się ze swoimi
uczuciami. Wirginia może sobie do woli bredzić.

— Chyba zanosi się na deszcz — zauważyła Wirginia pod bramą Topielca.
— O nie… Na pewno będzie piękny wieczór. Widzisz księżyc? — oświadczyła z

przekonaniem Donna. Miała zupełnie dość towarzystwa Wirginii. Poza tym była głodna, a
Wirginia, która sama zaledwie coś skubała, dawała jej odczuć, że uważają za obżartucha.

— Mam nadzieję, że noc nie będzie księżycowa. Nienawidzę poświaty księżyca.

Przypomina mi tyle rzeczy, o których chciałabym zapomnieć — zauważyła posępnie
Wirginia mijając się z prawdą. Bo nie chciała o niczym zapominać. Ale Wirginia nie
troszczyła się o prawdę, gdy udało jej się wymyślić jakąś wzruszającą sentencję.

Zatroskana odpłynęła w swych żałobnych szatach. Co się stało z tą Donną? Czyżby Piotr?

Nie, to niemożliwe.

Owszem, chodziło o Piotra. Donna uświadomiła to sobie wchodząc do wygodnego

zagraconego domostwa Topielca. Zakochała się w Piotrze Penhallowie. I on — jeśli można
wierzyć jego oczom — też ją pokochał. Co teraz będzie? Jan Topielec gotów się wściec ze
złości. I on, i Tekla uważali, że Donna nie powinna już wychodzić za mąż. A co dopiero za
Piotra Penhallowa! Cóż, Piotr jeszcze nie poprosił jej o rękę. Może nigdy nie poprosi. Kto się
tak śmieje na górze? Ach, to ta wariatka Tekla.

Tekla ulegała modom. Ostatnio przeczytała gdzieś, że „śmiech to zdrowie” i należy się

śmiać co najmniej dziesięć minut dziennie. Donnę ten śmiech zdenerwował i zeszła na
kolację bardzo rozdrażniona. Jan Topielec był także w złym humorze. Wróciwszy z pogrzebu
stwierdził, że zachorowała jego ulubiona świnia — a tu nie wolno mu kląć!

Tekla próbowała go udobruchać i normalnie by jej się to udało. Topielec lubił, żeby koło

niego skakano. Ale czemu nie robi tego Donna? Donna siedziała milcząc, jakby w ogóle jej
nie obchodziły jego humory. Topielec dał upust swoim uczuciom lżąc wszystkich obecnych
na pogrzebie, zwłaszcza Piotra Penhallowa. Używał sobie na nim, ile wlezie.

— Więc nie miałby tatuś ochoty mieć go za zięcia? — spytała Donna. Jan Topielec uznał

to za wyśmienity żart. Parsknął śmiechem.

— Wolałbym samego diabła — oświadczył waląc pięścią w stół. — Teklo, dlaczego ten

nóż jest tępy? Mam dwie baby w domu i żadnej nie przyjdzie na myśl naostrzyć nóż do
chleba.

Po kolacji Donna wymknęła się z domu. Czuła się nieszczęśliwa i osamotniona. Co Piotr

miał na myśli mówiąc o podróży poślubnej do Ameryki Południowej? Kto miał zostać
szczęśliwą oblubienicą? Ogarnęło ją zniechęcenie.

Poszła wzdłuż Różanego Potoku aż do maleńkiego przylądka. Rósł tam stary sad

otaczający zrujnowany dom. Ruderę tę Pyszniak nazwał Sadybą Zalecanek, bowiem
zakochane pary lubiły tam siadywać na progu. Ale tym razem nie było tam żadnych
zakochanych. Zobaczyła natomiast Piotra Penhallowa, który przywiązał do drzewa czółno i
nadchodził porosłą mchem ścieżką. Spojrzeli na siebie i zrozumieli, że tak chciał Los.

Piotr wrócił z pogrzebu w stanie całkowitego załamania. Jest głupim osłem. Donna

odwróciła się od niego i poszła opłakiwać Barry’ego. Tam, gdzie pogrzebane było jej serce.
Piotr zaśmiewał się, kiedy mu ongi powtórzono te rzekome słowa Donny. Ale teraz nie było
mu do śmiechu. Przeżywał prawdziwą tragedię.

W rozpaczy wsiadł do czółna Jeffa i popłynął rzeką. Miał zamiar dopłynąć do punktu, skąd

uda mu się zobaczyć światło domu Donny. Był tak zakochany, że zachowywał się jak
romantyczny szczeniak. Zmierzchało już. Rzeka była z początku jeszcze złocista, potem
posrebrzała, wreszcie stała się mroczna jak kobieta w żałobie. Wzdłuż brzegów migotały
światła domów. Piotr nie miał domu. Jego domem mogła się stać tylko Donna. I oto ją
zobaczył.

Kiedy się opamiętali, siedzieli na progu Sadyby Zalecanek między dwoma krzakami

rozkwitłej spirei. Piotr powiedział „Dobry wieczór”, choć chciał powiedzieć: „Witaj,
Królowo”. Donna nigdy nie mogła sobie przypomnieć, co powiedziała.

Otaczała ich noc, złoty blask gwiazd i pachnący wiatr. O dwie farmy dalej jakiś pies

zwierzał się całej okolicy.

Donna uświadomiła sobie, że Piotr ją kocha. Zatem będzie dzielić jego życie — pójdzie

tam, gdzie nigdy nie stąpnęła noga żadnej białej kobiety, będą razem spędzać noce w dżungli
lub na pustyni — wydało jej się, że słyszy dzwonki wielbłądów.

— Odkąd cię zobaczyłem na tym bankiecie ciotki Becky — kiedy to było? tydzień temu,

rok temu, życie temu — chodzę jak błędny —wyznał Piotr. — Upiłem się, dziewczyno,
twoim czarem. I pomyśleć, że cię tak długo nienawidziłem.

Donna westchnęła z upojeniem. Tę chwilę musi zachować w sercu na całą wieczność.

Znów przypadną jej w udziale przygoda, tajemnica i miłość — trzy najważniejsze rzeczy.
Poczuła się znów młoda i tak nieustraszenie szczęśliwa, jakby nigdy życie nie udzieliło jej
gorzkiej lekcji, że każda radość umiera. Nie wiedziała, co powiedzieć, ale słowa wydawały
się zbędne.

— Cudowny wiatr! — powiedział Piotr. — Nie cierpię bezwietrznych wieczorów.

Wszystko staje się martwe. Kiedy oddycham wiatrem, czuję się stokrotnie bardziej żywy.

— Ja też — odparła Donna.
Parę minut milczeli zachwycając się cudownym zbiegiem okoliczności — oboje lubią

wiatr.

Zza chmury wyłonił się księżyc. W starym sadzie zapląsały srebrzyste plamki. Piotr tak

długo milczał, że Donna zapytała go, o czym myśli. Tylko po to, by usłyszeć kochany głos.

— Patrz, jak ta czarna chmura opuszcza księżyc — nakazał jej Piotr, który pewnie nawet

by nie potrafił prawić miłosnych słówek jak zwykły człowiek. — Można by sądzić, że kończy
się zaćmienie księżyca.

— Jak srebrzyście musi być z tamtej strony chmury — zauważyła; z rozmarzeniem Donna.
— Kiedy będę miał samolot, polecimy tam, żeby zobaczyć — obiecał Piotr, który nigdy

dotąd nie marzył o samolocie, ale teraz wiedział, że musi go mieć i zabrać Donnę na wyprawę
w głąb nieba. — I dostaniesz Krzyż Południa, żeby go nosić jako broszkę. A może wolisz
pierścień ] z Oriona?

— Och — szepnęła Donna. Wstała i wyciągnęła ramiona w stronę księżyca. Pewnie

wiedziała, że ma piękne ramiona, prześwitywały jak marmur przez czarny woal sukni. —
Chciałabym tam zaraz pofrunąć.;

— Ze mną? — Piotr wstał i objął ją. Całował ją i całował, a Donna oddawała mu pocałunki

— Wirginia uznałaby to za bezwstydne. Ale teraz Donna nie myślała ani o Wirginii, ani o
Barrym, ani o starej rodzinnej waśni.

— Ze mną? — powtórzył pytanie Piotr.
— Z tobą — odpowiedziała Donna.
Piotr roześmiał się triumfalnie, patrząc jej w oczy.
— Jestem jedynym mężczyzną na świecie, którego potrafisz kochać — oświadczył butnie,

lecz zgodnie z prawdą. — Kiedy się pobierzemy?

— Ho, ho, a to romantyczna historia — zachichotała pani Toynbee’owa Dark, która od

dziesięciu minut stała za rogiem zrujnowanego domu przyglądając im się złośliwymi

czarnymi oczkami.

— Ho, ho, ukochana sowo, to tutaj się ukryłaś — odpowiedział Piotr. — Raduj się wraz ze

mną, wdowo po Toynbee’em. Donna obiecała, że za mnie wyjdzie.

— Widzę, że jej serce nareszcie zmartwychwstało — zauważyła pani Toynbee’owa. —

Ciekawy pomysł. Ale co powie na to Jan Topielec?

IV

Piotr i Donna nie byli jedyną parą, która tego wieczoru związała się słowem. To określenie

wymyśliła Gaja, „zaręczyny” wydały jej się nazbyt pospolite.

Gaja wracała do domu z Nan, która miała się wraz z nią i Noelem wybrać na tańce i

oznajmiła po drodze, że jej matka postanowiła zostać na Wyspie, póki nie będzie wiadomo,
komu przypadnie dzban.

— Powiada, że nie wróci do St. John, dopóki się tego nie dowie. Biedna mamcia. Gotowa

postradać zmysły, jeśli tego dzbana nie dostanie! Tatuś i tak spędzi ten rok w Chinach, więc
możemy zostać poza domem. Zamieszkamy w Sosnówce, w tych pokoikach po cioci Becky.
Życie jest takie krótkie, a ja mam tu zmarnować cały rok! Można się wściec!

Gaja zmartwiła się. Sama nie wiedziała, czemu z taką przykrością myśli o obecności Nan.

Nie miała ochoty na rozmowę i odczuła ulgę, gdy znalazły się w Majówce. Majówka za życia
Howarda Penhallowa była jednym z najpiękniejszych domów klanu, teraz jednak podupadła.

Gonty odstawały, dach werandy zapadł się, mury łuszczyły się. Ogród był zapuszczony.

Niemniej było tu pięknie, za domem wznosiła się ciemnozielona ściana świerków
porastających zbocze wzgórza, a opodal błyszczało szafirowe morze. Gaja kochała ten dom. I
bolało ją, gdy Nan nazywała go malowniczą ruderą.

Ale ubierając się na zabawę zapomniała o Nan i jej docinkach.
Delektowała się każdym szczegółem stroju, który miał olśnić Noela. Włożyła jedwabną

sukienkę koloru pierwiosnków i nowe pantofelki na wysokich obcasach. W tej sukience czuła
się zawsze piękna. Potrząsnęła złocistą jak żonkil główką.

I była z siebie bardzo zadowolona, nim do pokoju nie wślizgnęła się Nan i — pewnie

umyślnie — stanęła tuż koło niej. Nan miała na sobie głęboko wyciętą sukienkę z
cieniutkiego błyszczącego czerwonego woalu upstrzonego srebrnymi winogronami, a na
złocistej główce siateczkę ze srebrno — zielonych listków ozdobioną czerwonym kwiatem.
Gaja poczuła się pognębiona.

„Wyglądam przy niej na domową kurkę — pomyślała. — Owszem, ładnie, ale

prowincjonalnie!!!”

I jej brwi były takie czarne i ciężkie obok wyskubanych linijek brwi Nan. Niemniej starała

się pocieszyć: jej różowe policzki nie były umalowane, a te loki przed uszami Nan — moda,
nie moda — wyglądały jak bokobrody. Znów więc zapomniała o Nan i pobiegła do furtki na
końcu ogrodu, skąd widać było drogę z Charlottetown, którą miał nadjechać Noel.

Biegnąc zobaczyła na ganku Mercy Penhallow z matką. Na pewno będą krytykować Noela

— w każdym razie Mercy. Od chwili kiedy Gaja zaczęła chodzić z Noelem, cały klan
nieustannie kręcił nosem. Czemu ludzie muszą się do wszystkiego wtrącać! Ci
zdegenerowani’ Darkowiej Penhallowowie ośmielają się twierdzić, że Noel nie jest jej!
godzien! Tak jakby chodziło o rodzinę królewską!

Mercy Penhallow nie zaczęła jeszcze znęcać się nad Noelem. Omawiały właśnie z panią

Howardową wszystkie szczegóły pogrzebu. Teraz Mercy utkwiła blade, wodniste oczy w
Nan, która siedząc na j werandzie paliła papierosa ku zgorszeniu wszystkich mieszkańców j
Różanego Potoku, którzy akurat tamtędy przechodzili. ;

— Ona chyba uważa, że ma piękne plecy — zauważyła Mercy. — Inaczej by ich nie

pokazywała. Cóż, okazuje się, że skromność to] przeżytek!

Pani Howardową uśmiechnęła się pobłażliwie. Cały klan uważał, że pani Howardowa jest

osobą nazbyt tolerancyjną. To dlatego sprawy między Gają a Noelem zaszły aż tak daleko.

— Nan idzie dziś z Gają i Noelem na tańce do Klubu Sportowego w Charlottetown.

Wolałabym, żeby Gaja w dzień pogrzebu została w domu, ale współczesna młodzież nie
zwraca już na takie rzeczy żadnej uwagi.

— Cały świat oszalał dla tańca — prychnęła Mercy. — A ta dzisiejsza młodzież nie ma

szacunku ani dla dobrych manier, ani dla moralności. Wszyscy mówią, że Nan poluje na
męża. Tylko chłopcy ją interesują i ugania się za nimi, gdzie może…

— Za moich czasów to chłopcy uganiali się za dziewczętami — uśmiechnęła się pani

Howardowa. — Uważam, że to było dużo zabawniejsze, dziewczyna zawsze mogła się
zatrzymać, kiedy chciała, by ją schwytano.

Mercy, której nikt nigdy nie próbował schwytać, wzgardliwie pociągnęła nosem.
— Ponoć Gaja wprost szaleje za Noelem — zauważyła. — Lucyllo, czemu ty do tego

dopuściłaś?

Pani Howardowa stropiła się.
— Cóż mogłabym zrobić? Gaja wie, że go nie lubię. Ale jest zaślepiona. Kiedy

wspomniałam coś o jego pochodzeniu, zawołała: „Mamo, przecież Noel nie jest koniem, żeby
musiał mieć rodowód!”

— A tymczasem Roger nie widzi poza nią świata! Taki wspaniały człowiek i taki bogaty.

Miałaby wszystko…

„Poza szczęściem” — westchnęła pani Howardowa. Ale westchnęła tylko w myśli i Mercy

paplała dalej:

— Noel nie ma grosza poza swoją pensją i wątpię, by kiedykolwiek się dorobił. I kim są ci

Gibsonowie? Zwykłe pospólstwo. Ciekawa jestem, co by na to powiedział jej biedny ojciec?

Pani Howardowa znów westchnęła. Nie przykładała aż takiej wagi do fortuny jak reszta

klanu i bynajmniej nie chciała, żeby Gaja wyszła za Rogera nie kochając go, tylko dlatego, że
jest bogatym człowiekiem. I nie miała Noelowi za złe, że jest ubogi. Ale ta jego rodzina! Pani
Howardowa dobrze znała Gibsonów. I wierzyła w dziedziczność. Kiedy pierwszy raz
zobaczyła Noela, pomyślała: „Nie, chłopak nie powinien umieć tak się posługiwać oczami. I
ma gibsonowskie usta”.

Ale za nic na świecie nie chciała wykłócać się z Gają. Miała tylko ją. Mercy tego nie

rozumiała. W jaki sposób mogłaby do tego „nie dopuścić”? Gaja wiedziała, czego chce, miała
silną wolę, a pani Howardowa nie zamierzała unieszczęśliwiać swojej córki.

— Może zresztą on tylko z nią flirtuje — pocieszyła ją Mercy. — Gibsonowie słyną z

niestałości.

Ale to także dotknęło panią Howardową. Nie do pomyślenia było, żeby Gibson ośmielił się

„tylko flirtować” z Penhallowówną. Co za insynuacje!

— Niestety, on ma poważne zamiary. Obawiam się, jestem tego prawie pewna, że już się

niemal zaręczyli.

— Niemal zaręczyli! Lucyllo, mów do rzeczy. Ludzie są albo zaręczeni, albo nie. Gdyby

Gaja była moją córką…

Pani Howardowa ukryła uśmiech. Przyszło jej bowiem na myśl, że gdyby Gaja była córką

Mercy, to ani Noel, ani żaden inny mężczyzna nie ubiegałby się o jej względy. Biedna Mercy.
Była taka okropnie brzydka. Ten obwisły podbródek! I rysy jej twarzy sprawiały wrażenie,
jakby były sobą nawzajem przestraszone. Pani Howardowa litowała się nad nią, każda ładna
kobieta chętnie lituje się nad swoimi mniej szczęśliwymi siostrami.

Pani Howardowa była bezsprzecznie najbardziej lubianą kobietą w całym klanie. Znała

swoje miejsce, zawsze zachowywała się bez zarzutu i nie było w tym żadnej ostentacji. Z
każdej dyskusji wychodziła zwycięsko, gdyż na ogół tylko się uśmiechała. O wielu rzeczach
nie miała najmniejszego pojęcia, ale umiała kochać i umiała gotować, a to pozwala każdej
kobiecie zajść daleko. Nie zawierała przyjaźni zbyt pochopnie i nie należała do osób, które
raz przymilają się, a raz drapią, ale było w niej coś, co sprawiało, że każdy miał ochotę
podzielić się z nią swoimi tajemnicami.

Ciotka Becky pochlebiała sobie, że zna wszystkie tajemnice klanu, ale pani Howardowa o

wielu rzeczach dowiadywała się wcześniej.

Nawet Stanton Grandy, który rzadko mówił dobrze o kobietach, gdyż cenił sobie swoją

renomę złośliwca, powiedział kiedyś, że Pan Bóg chociaż raz wiedział, co robi, kiedy
stworzył panią Howardową.

Część klanu uważała, że pani Howardowa ubiera się zbyt jaskrawo jak na niemłodą

wdowę. Pani Howardowa tylko się śmiała słysząc takie zarzuty.

— Zawsze lubiłam jasne kolory i będę je nosić aż do śmierci — mówiła. — Możecie mnie

pochować w czarnej sukni, ale póki mam coś do powiedzenia, będę nosić niebieskie.

— Skoro mówimy o Rogerze — odezwała się znów Mercy — to nie wiem, czy

zauważyłaś, jak on ostatnio źle wygląda. Chudy jak patyk. Czy tak się martwi Gają, czy jest
po prostu przepracowany?

— Chyba i jedno, i drugie. W zeszłym tygodniu umarła pani Gateway. Nic nie było w

stanie jej ocalić, ale Roger zawsze bardzo przeżywa śmierć każdego swojego pacjenta.

— Jest wrażliwszy od innych lekarzy — zgodziła się Mercy. — Gaja jest głupią gąską,

jeśli woli od niego Noela. Nie mam wprost słów…

Mercy znalazłaby na pewno niejedno jeszcze słowo, ale pani Howardowa zręcznie

zmieniła temat rozmowy wspominając o dzbanie ciotki Becky. Czy Mercy już słyszała? Dwaj
lokatorzy pani Adamowej Penhallow z Indiańskiego Potoku, Gerald Elmslie i Gros — set
Thompson, tak się pokłócili o ten dzban, że się wyprowadzili. A pani Adamowa i tak już
ledwie wiązała koniec z końcem.

— Ale dlaczego Gerald i Grosset pokłócili się o dzban? — spytała Mercy. — Przecież nie

należą do rodziny.

— Och, Gerald spotyka się z Wierą Dark, a Grosset zaręczył się już z Sally Penhallow.
— Moim zdaniem przez ten dzban ktoś w końcu zwariuje — oświadczyła Mercy.
Gaja czekała na Noela przy furtce pod świerkiem, który wyglądał jak posępny czarny

ksiądz. Już wiele razy tu na niego czekała. W spokojne wieczory dolatywał z Różanej Zatoki
tubalny śmiech Topielca i Gaje to gniewało. Chwile oczekiwania powinny należeć tylko do
Noela.

Teraz oczywiście Topielec znów ryczał, a w dodatku pojawił się Roger. Stanął koło niej.

Wysoki, ponury Roger! Choć to tylko Gaja uważała, że Roger wygląda ponuro — pewnie
dlatego, że tak różnił się wyglądem od Noela. Choć bardzo Rogera lubiła, lubiłaby jeszcze
bardziej, gdyby klan nie chciał jej za niego wydać.

Roger patrzył na jej błyszczącą złotobrunatną główkę. Na piękne ciemne brwi. Aksamitne

oczy ocienione długimi rzęsami. Dołeczek koło ust. Bielutką szyję. Mała Gaja była nieśmiała,
słodka i kapryśna jak kwiecień. Każdy musiał ją kochać. I ten jej miękki melodyjny głos —
jedna z niewielu kobiet, których głos nie raził ucha. Bardzo był wrażliwy na głos kobiecy,
bardziej jeszcze niż na urodę.

Roger wiedział, że Gaja czeka tu na innego mężczyznę, że on jest dla niej tylko cieniem. I

nagle uświadomił sobie, że ma ona osiemnaście lat, więc trzydziestoparoletni mężczyzna
może jej się wydawać kimś należącym do innego świata.

Czemuż to pokochał właśnie Gaję, kiedy tyle innych dziewcząt byłoby zachwyconych jego

uczuciem? Ale pokochał ją. I chciał, żeby była szczęśliwa. Cieszył się, że na tym
skomplikowanym świecie może być ktoś aż tak szczęśliwy. I biada Gibsenowi, jeśli nie
zapewni jej szczęścia!

— Widzę, że ta stara furtka wciąż tu jest. Słyszałem, że twoja matka zamierza ją

zlikwidować.

— Nie pozwoliłabym jej — zaśmiała się Gaja. — To moja furtka. Strasznie ją lubię.
— Ja lubię wszystkie furtki — powiedział zagadkowo Roger. — Każda furtka to obietnica.

Z drugiej strony może się kryć jakiś cud. Jak myślisz, Gaju, co znaleźlibyśmy, gdybyśmy ją
otworzyli?

— Zieloną dolinkę pełną białych fiołków — zaśmiała się Gaja. — Ale nie pójdziemy tam,

Rogerze, trawa jest mokra i zabrudziłabym sobie nowe pantofelki.

Śmiejąc się spojrzała na niego — tylko przez moment — ale to wystarczyło, żeby

śmignęło obok nich auto Noela, a ona nie zdążyła dać mu znaku. Zostawiła Rogera przy
zamkniętej furtce i pobiegła do domu, gdzie na schodkach, koło Nan, siedział już Noel.
Widzieli się po raz pierwszy, ale zachowywali tak, jakby się znali całe życie. I Nan patrzyła
na Noela wzrokiem, który tak działał na mężczyzn, choć kobiety nigdy mu nie ulegały. Gaje
przebiegł dreszcz.

— Właśnie pytałam Noela, czy używa rurek do włosów — powiedziała Nan tym swoim

zuchwałym, leniwym tonem.

Na zabawie Gaja zapomniała o złowieszczym dreszczu, zapomniała o wszelkich

przykrościach. To, co Noel szeptał jej do ucha, było wręcz cudowne — a jak patrzył! A
potem, gdy usiedli w zacienionym kącie balkonu, Noel poprosił ją o rękę, a Gaja uśmiechając
się i rumieniąc, czując, że dławi ją w gardle, a do oczu napływają łzy, odpowiedziała: tak.

Przez resztę wieczoru Gaja unosiła się w różowej mgle, banalnie byłoby to nazwać

szczęściem. Wracając do domu odwieźli Nan do Sosnówki. Długo mówili sobie do widzenia,
stojąc pod rozkwitłą jabłonią wśród drżących cieni wysrebrzonych księżycem liści. Noc była
piękna i tajemnicza, nigdy jeszcze nie było — nie mogło być — takiej nocy.

Gaja rozbierała się w swej sypialni przy blasku księżyca. Płatki białej róży, którą przypięła

do sukienki wrzuciła teraz do stojącego na stoliku błękitnego dzbanuszka. Dzbanuszek ten w
dzieciństwie otrzymała od ojca i ojciec poradził jej, by przeżywszy naprawdę szczęśliwy
dzień wrzucała tam płatki róży. Dzbanuszek był już niemal pełny. Gaja uśmiechnęła się.
Ostatnią garstkę płatków wrzuci do niego w dzień śłubu i potem schowa go — symbol swoich
dziewczęcych lat.

Tej nocy, rzecz prosta, nie spała. Szkoda by było marnować czas na sen, skoro mogła

rozmyślać o Noelu. I planować ślub. Ślub odbędzie się jesienią. Suknia musi być biała jak
mleko, jak jej skóra. — Twoja skóra wygląda jak płatek narcyza — mówił Noel. Lśniące
jedwabne pończochy, morska piana koronek, cienka platynowa obrączka — „śliczna pani
Noelowa Gibsonowa, najbardziej czarująca panna młoda tego sezonu”. A potem mały domek
— może jeden z tych milutkich nowych bungalowów — żółte jak blask słoneczny firanki w
oknach i żółte talerze na stole — a naprzeciwko Noel.

„Moja maleńka miłości” — wciąż słyszała jego głos, kiedy pod jabłonią patrzył w ciemne

jeziorka jej oczu.

Nagle przypomniała sobie ostrzeżenie Lunatyka. „Nie bądź zbyt szczęśliwa”. Biedny,

zwariowany, stary Lunatyk. Czyż można być zbyt szczęśliwym? Bóg na pewno lubi patrzeć
na szczęście ludzi. Ludzie zostali stworzeni po to, by poznać szczęście.

„Ta noc zostanie ze mną na zawsze — pomyślała Gaja. — Ósmy czerwca — to będzie

moja ukochana data. Zawsze będę ten dzień obchodzić!”

Zawsze już będą razem — zawsze. Na dobre i na złe. Każdy świt i każdy zmierzch staną

się jeszcze piękniejsze.

„Gdybym umarła — pomyślała Gaja — a Noel na mnie spojrzał — zaraz bym znów

ożyła”.

Następnego dnia zatelefonowała do Gai Nan.
— Podoba mi się twój Noel — oświadczyła cedząc słowa. — Zamierzam ci go odebrać.
Gaja zaśmiała się.
— Ale ci się to nie uda.
Tej nocy czuwała nie tylko Gaja. Nie spała też Donna, nie spał Piotr. Pani Dawidowa i

pani Palmerowa leżały u boku chrapiących małżonków i zastanawiały się, czemu życie jest
tak ciężkie dla porządnych kobiet, które zawsze postępowały jak należy. Nie zmrużyła oka
zaniepokojona Wirginia. Pani Toynbee’owa troskliwie pielęgnowała swoją zgryźliwość.
Paulina Dark zastanawiała się, czy Hugon rzeczywiście załatwi sobie rozwód. Thora Dark

niespokojnie oczekiwała powrotu do domu pijanego męża, który zacznie jej ubliżać.

Samowie spali spokojnie nie wiedząc, co ich czeka. Usnęli też Hugon Dark i Roger

Penhallow. I William Y, z kompresem na nosie. Jak widać, sen przychodzi łatwiej
mężczyznom.

Bo nie mogła też usnąć Joscelyn. Całą noc kręciła się niespokojnie. Wreszcie wstała,

ubrała się i wymknęła z domu na brzeg morza. Dolinę między wydmami wypełniała
księżycowa poświata. Chłodny wiatr pachniał nocą. Z oddali nawoływało morze.

Joscelyn poczuła się stara, niemądra, pusta. A jeśli Hugon rzeczywiście pokochał Paulinę i

zechce odzyskać wolność? No i co z tego? Czyż ona nie kocha Franka Darka? Dlaczego nie
potrafi podejść do tego ze stoickim spokojem? Powinna by pomyśleć: „No cóż, jeśli Hugon
załatwi rozwód, ja też będę wolna. Może powróci Franek?” Nie, nie potrafiła tak myśleć.
Byłoby to czymś tanim i niestosownym.

Nad wydmami pojawił się świt.
Nie sądziła, by o tak wczesnej godzinie ktoś mógł się tu pojawić, ale oto na pastwisku

Gibsona zobaczyła cioteczkę Ale, zgiętą w pół, z szarą chustką na głowie. Jej żywe oczka z
ciekawością wpatrywały się w Joscelyn.

— Wcześnie dzisiaj wstała pani Dark.
Joscelyn nie cierpiała, by ją nazywano panią Dark, za każdym razem przykro jej było, gdy

odbierała na poczcie list zaadresowany do pani Hugonowej Dark. Kiedyś musiała się na
jakimś oficjalnym dokumencie podpisać „Joscelyn Dark” i zaraz potem rzuciła pióro, i
zerwała się z pobielałymi wargami. Cioteczka Ale była jedyną osobą z klanu, która nazywała
ją panią Dark. Lecz nie miało sensu obruszać się na cioteczkę Ale.

— Cioteczka też wcześnie wstała.
— Och, ja się wcale nie kładłam. Całą noc byłam u Myersów. Urodziła się im córeczka.

Ładne dziecko, ale niestety ma myersowskie usta.

— Jak się czują Alicja?
— Alicja czuje się świetnie, ale strasznie się nad sobą użala. Choć miała lekki poród.

Przyjemnie było patrzeć. Tobie też chętnie bym pomogła rodzić w tym tam domu —
cioteczka Ale wskazała na majaczące w dali Drewniane Maszty — gdybyś nie narobiła
głupstw! Parokrotnie pomagałam w Drewnianych Masztach przychodzić na świat dzieciom.
Byłam przy urodzeniu Klary Treverne. Stary Kornel — wtedy był jeszcze młody — tak
rozrabiał, jakby to miało być pierwsze dziecko na świecie! Musiałam go wreszcie zamknąć w
piwnicy, bo inaczej Klara nigdy by się nie urodziła. Biedna pani Kornelowa zupełnie nie
mogła się skupić. Klara Treverne była ostatnim dzieckiem, które przyszło na świat w
Drewnianych Masztach. Najwyższy czas, żeby w tym domu znów pojawiły się dzieci. Cóż,
słyszę, że Hugon ma sobie załatwić ten jankeski rozwód. Wtedy Paulina pewnikiem go
dopadnie. Ale ona nie będzie miała takich dzieci, jakie byś miała ty, Joscelyn. Nie ma
odpowiedniej figury.

VI

Mały Brian Dark wrócił z pogrzebu pieszo, gdyż wujowi Duncanowi strzeliło do głowy

wybrać się do miasta.

— Pamiętaj, że do udoju masz dalej zbierać kamienie z pola — nakazał srogo malcowi.
Brian nigdy nie miał wolnego czasu. Był strasznie zmęczony. Od wczesnego ranka zbierał

kamienie. I doskwierał mu głód. Zresztą zawsze był głodny. Teraz jednak trudniejszy do
zniesienia był głód serca. Serce znów zabolało go, gdy zobaczył grób matki. Czy kiedy
dorośnie, uda mu się tyle zarobić, żeby postawić nagrobek?

Wszedł do brzydkiego pożółkłego domu Duncana otoczonego mizernymi drzewkami, zdjął

wytarte świąteczne ubranie, włożył łachmany, które służyły mu za strój roboczy, i poszedł na
pole zbierać kamienie. Do bólu serca dołączył się ból krzyża. Potem pomógł panu
Conwayowi wydoić krowy. Pan Conway był jedynym parobkiem, do którego mówiło się
„pan”. Bo inaczej nie zgadzał się u nikogo pracować. Co u licha, on przecież też nie wypadł
sroce spod ogona!

Brian lubił pana Conwaya, który wyglądał raczej na zmarniałego poetę niż na parobka.

Grzywa kasztanowych włosów, opadające wąsy, broda i okrągłe błyszczące brunatne oczka.
Pochodził z Nowej Szkocji i nazywano go Sinonosym. Brian nie wiedział dlaczego — nos
pana Conwaya był purpurowy.

Po wydojeniu krów ciotka Alatea, zaniedbana wysoka niewiasta, wyglądająca na

sekutnicę, kazała mu polecieć do Piątkowej Zatoczki i kupić u któregoś z Samów sztokfisza.

— Ale się pospiesz! — nakazała. — Nie włócz się, bo cię złapie Lunatyk.
Nigdy nie precyzowała, co się z nim stanie, gdy go złapie Lunatyk, rozumując słusznie, że

najbardziej przeraża nas nieznane. Brian przypuszczał, że wrzuci go do kotła z wrzącym
olejem. Bał się Lunatyka bardziej niż diabła. Ktoś kiedyś powiedział mu, że kiedy chłopiec
nie miał ojca, jego ojcem zostaje diabeł i zawsze istnieje niebezpieczeństwo, iż którejś nocy
pojawi się, by go porwać. Wiele nocy trząsł się ze strachu. Aż pan Conway przysiągł mu, że
diabeł nie istnieje i tyle razy powtórzył „do licha”, że Brian mu uwierzył. Co prawda pan
Conway odsyłał też „do licha” niebo, a to było okropne, bo nie zobaczyłby już matki. Pan
Conway nie posuwał się jednak tak daleko, by przeczyć istnieniu Pana Boga. Owszem,
prawdopodobnie Bóg istnieje. Ktoś musi rządzić światem, choć jakoś nie bardzo mu to
wychodzi.

— Widać, u licha, jest to młody Bóg, który jeszcze nie nauczył się zawodu — mówił pan

Conway.

Brian był za mały, żeby się zgorszyć. Przeciwnie, podobała mu się myśl o młodym Panu

Bogu. Dotychczas wyobrażał go sobie niechętnie jako surowego brodatego starca.

Gdyby Brian nie czuł się tak strasznie zmęczony, uradowałby się wyprawą do Piątkowej

Zatoczki. Lubił patrzeć na światła przystani w ciemnej niebieskości zmierzchu. I na statki,
które wypływały w poszukiwaniu innych zaczarowanych lądów.

Kiedy zjawił się w Piątkowej Zatoczce, zastał w domu tylko Dużego Sama, i to w nie

najlepszym humorze. Jakoś od paru dni wszystko się źle układało, należało to uznać za
złowieszczy znak. W poniedziałek przez cały dzień wył jego pies, Pieprz. We wtorek Mały
Sam stłukł lustro, w którym przeglądał się przy goleniu od czterdziestu lat. W środę Dużemu
Samowi nie udało się znaleźć upuszczonej szpilki, w czwartek przeszedł pod drabiną w
fabryce. A w piątek — uwaga, w piątek — Samowie podczas kolacji rozsypali sól!

Duży Sam próbował nie być przesądny. Dobry prezbiterianin nie przejmuje się stłuczonym

lustrem i rozsypaną solą. Ale wierzył w sny — sny były ważną częścią Biblii. W dzień
śmierci ciotki Becky przyśnił mu się księżyc w pełni, który najpierw sczerniał, potem
poczerwieniał i zaczął się zbliżać do ziemi.

Duży Sam obudził się z krzykiem, który zakłócił nocny spokój całej Piątkowej Zatoczki.

Duży Sam od czterdziestu lat notował swoje sny, przejrzał więc zapiski i stwierdził, że nigdy
jeszcze nie zdarzył mu się tak przerażający sen.

— Mały Sam poszedł gdzieś po kolacji — oświadczył Brianowi. — Ja też zamierzałem

wybrać się na skałki po małże. Ale mi się jakoś nie chciało. Zaczynam czuć moje lata. Ale
mam klucz od wędzarni i zaraz przyniosę ci sztokfisza. Chociaż wszystkie są bardzo duże i
nie wiem, czy go udźwigniesz. Usiądź i zjedz talerz rybnej zupy, która została z kolacji.

Brian chętnie zjadłby rybną zupę, bo jego kolacja była, łagodnie mówiąc, skromna, ale

zaczęło się już ściemniać. Chciał wrócić do domu, nim zapadnie noc — bał się. Wstydził się
swego tchórzostwa, ale nie umiał sobie z nim poradzić. Czasem myślał, że gdyby go ktoś
kochał, to przestałby się bać.

Wyglądał tak żałośnie, że Duży Sam dał mu dziesiątaka, by wracając do domu kupił sobie

czekoladowy batonik w sklepiku wdowy Terlizzick. Ale Brian nie wszedł do sklepiku. Nie
lubił wdowy Terlizzick ani tych hałaśliwych darmozjadów, którzy przesiadywali tam w letnie
wieczory. Wrócił pospiesznie do domu dźwigając ciężkiego sztokfisza i usłyszał, że ma się
zaraz położyć. Musi wstać o czwartej rano i pomóc panu Conwayowi zaprowadzić cielaki na
targ.

Brian chętnie usiadłby na chwilę pod jabłonią i zagrał na fujarce. Strasznie lubił grać na

fujarce. Kiedyś sadził u kogoś ziemniaki i gdy wieczorem zagrał, dziewczyna w białej
sukience zatańczyła w sadzie prześwietlonym księżycem. Było to jedno z nielicznych
pięknych wspomnień jego życia. Teraz ilekroć grał — widział ów taniec.

Ale ciotka Alatea była nieubłagana i Brian wdrapał się po drabinie na stryszek nad

kuchnią, którego nienawidził — a musiał tam samotnie sypiać. Bardzo bał się harcujących
szczurów, ale za to z okienka widział odległe morze, nłid którym tak cudownie zachodziło
słońce. Dziś wieczorem nadmorskie mgły były jeszcze złociste, a morze czarne, czarne… I w
oknie domu Dollarów z drugiej strony drogi paliła się lampa — ciepła plama światła w
ciemności. Kiedy nagle znikła, poczuł się strasznie samotny. Napłynęły mu do oczu łzy. Jakże
ciemna była noc. Jak przeraźliwie błyszczały gwiazdy.

— Dobry Boże — szepnął — Dobry Młody Panie Boże, nie zapominaj o mnie.
Położył się na twardym sienniku. Cieszył się, że nie wzeszedł jeszcze księżyc. Bał się

księżycowych nocy. Wiszące na żerdziach przedmioty nabierały niesamowitych kształtów. I
dziura w ścianie, za którą znajdował się pusty strych, była taka czarna. Kto wie, co może się
tam ukrywać? A on w ciemnościach nie zobaczy… Długo jeszcze nie mógł zasnąć. Usnął
mniej więcej w tym samym czasie, kiedy Mały Sam wrócił do domu.

VII

Mały Sam usłyszał podczas pogrzebu, że ciągnienie loterii, na którą kupił bilet, ma się

odbyć tego właśnie wieczoru. Zatem po kolacji pomyślał, że skoczy na Przylądek Kaplicy i
zobaczy, czy nie miał szczęścia.

Miał.
Duży Sam spał już smacznie na swojej koi, a na jego brzuchu leżała zwinięta w złocisty

kłębek Musztarda. Mały Sam rozwinął paczkę, pokręcił głową, wyjął swój fant i spróbował
go ustawić na półeczce nad zegarem… Ogarnął go i zachwyt, i zażenowanie.

— Figurę to ona ma — pomyślał, patrząc niepewnie na niczego nieświadomego Dużego

Sama. — Ale co on na to powie? I co powie pastor?

Niemniej owe wątpliwości nie spędziły mu snu z powiek. Usnął natychmiast, a Aurora,

bogini świtu, czuwała aż do rana na półeczce i kiedy Duży Sam otworzył oczy, natychmiast ją
zobaczył. Stała, śliczna i giętka, na czubkach palców, skąpana w złotawym blasku
wschodzącego słońca.

— Co to za cholera?! — wykrzyknął Duży Sam, myśląc, że śni. Zerwał się strącając z koi

oburzoną kotkę i podszedł do zegara.

— Nie, to nie sen — skonstatował niedowierzającym tonem. — To posąg. Nagi posąg.
Pieprz, który spał w nogach łóżka Małego Sama, zeskoczył na ziemię i podbiegł do

Musztardy. Nawet lubił Musztardę, ale nie zamierzał pozwolić jej, żeby bezkarnie patrzyła się
na niego z tym półuśmiechem. Harmider obudził Małego Sama, który rozespanym głosem
spytał, co się właściwie stało.,

— Samuelu Nikodemie Dark — zapytał złowieszczym tonem Duży Sam — co to

właściwie jest?

— Samuelu Nikanderze Dark — odparł kpiąco Mały Sam. — Jest to alabastrowy posążek

— z prawdziwego alabastru! Wygrałem go wczoraj na loterii. Ładny, prawda?

— Ładny?! — huknął Duży Sam. — Ładny? Nieprzyzwoity i sprośny! Zaraz go stąd

zabierz i wrzuć do zatoki!

Gdyby Duży Sam aż tak się nie uniósł, możliwe, że Mały Sam byłby to zrobił. On też miał

wątpliwości, co na to powie na przykład pastor Trackley. Ale nie zamierzał pozwolić, żeby
ten karzeł, Duży Sam, jeździł mu po głowie!

— Co to, to nie — oświadczył chłodno. — On tu zostanie. Przestań wrzeszczeć.
Duży Sam ruszył przez pokój. Jego ruda broda aż trzeszczała, wymachiwał rękami. Pieprz

i Musztarda uciekły.

— Posąg! W dodatku goły. Kto to widział! Sam Pan Bóg tego zabronił!…
— Co, u licha?! Nie ja go zrobiłem i nie zamierzam się do niego modlić!
— W końcu i do tego dojdzie! Przecież katolicy modlą się do posągów!
— Ale to nie jest żadne bóstwo. To Aurora.
— Co by na to powiedział apostoł Paweł? — zapytał patetycznie Duży Sam. — Albo —

przyszło mu na myśl, że to bardziej przemówi do Małego Sma — nasza droga ciotka Becky,
która jeszcze nie ostygła w swej mogile?

— Święty Paweł nienawidził kobiet tak jak ty. A ciotką Becky nie musimy się martwić, bo

i tak nie dostaniemy dzbana. Postaraj się wreszcie dorosnąć, Sammy.

— Dziękuję ci. Bardzo się cieszę, że przyrównujesz mnie do apostoła Pawła. Ja mam

sumienie, ty stary rozpustniku.

— Widzę, że pożarłeś słownik i padło ci na mózg! — odparł Mały Sam zdejmując z

gwoździa spodnie. — Zażyj sody. Twoje sumienie nie ma tu nic do rzeczy. Ulegasz
przesądom. Spójrz na człowieka pióra. On ma w tej swojej letniej chacie pół tuzina posągów.

— Jeśli jemu przewróciło się w głowie, to nie powód, żebyś i ty zwariował. Pomyśl o

swojej duszy, Samie Dark.

— We wtorki nie mam zwyczaju myśleć — odpowiedział niewzruszony Mały Sam. — No,

ulżyłeś sobie, to zrób owsiankę. Po śniadaniu zaraz się lepiej poczujesz. Na pusty żołądek
trudno jest docenić dzieło sztuki, Sammy.

Ale Duży Sam tylko na niego spojrzał. Chwycił garnek, otworzył drzwi i go wyrzucił.

Garnek brzęcząc stoczył się, odbijając o skałki, aż na piaszczysty brzeg. Pogoniły za nim
Musztarda i Pieprz.

Któregoś dnia posuniesz się za daleko — oznajmił ponuro Mały Sam. — Jesteś

małostkową, zacofaną starą panną, ot co. Gdybyś nie miał brudnych myśli, nie wpadłbyś w
szał na widok kamiennych nóg! Powinieneś spojrzeć na swoje kosmate nogi wyłażące spod
koszuli. Dlaczego nie nosisz pidżam?

— Wyrzuciłem ten twój garnek, żebyś zrozumiał, że mówię poważnie — wrzasnął Duży

Sam. — Mówię ci i powiadam, Samie Dark, że nie będę mieszkał pod jednym dachem z gołą
dziwką. Nie jestem pruderyjny, ale co za dużo, to za dużo.

— Możesz sobie do woli krzyczeć! To mój dom!
— Ach tak? Dobrze. Bardzo dobrze. Więc powiem ci wprost, że nie ma w nim miejsca dla

mnie i dla tej twojej cholernej dziwki.

— Wyobraź sobie, że mnie to też przyszło na myśl.
Duży Sam przestał hasać po pokoju i przybrał pełną godności pozę, co bardzo jest trudne,

kiedy ma się na sobie nocną koszulę. I wygłosił ultimatum, mając nadzieję, że przemówi
Małemu Samowi do rozsądku.

— Zniosłem, ile mogłem. Nawet te twoje czaszki na płocie. Ale teraz powiadam ci, Samie

Dark, że przebrała się miarka. Albo ten nagi babsztyl, albo ja.

— Zrobisz, co zechcesz. Ale Aurora zostanie na półce.
Śniadanie było dość ponure. Duży Sam robił wrażenie zdeterminowanego, Mały Sam nie

przejmował się tym. W zeszłym tygodniu miała miejsce gorsza awantura, gdy złapał Dużego
Sama na gorącym uczynku: Duży Sam pożerał kawałek placka z rodzynkami, który on
schował sobie na podwieczorek.

Ale kiedy w milczeniu zjedli i Duży Sam wyciągnął spod łóżka koślawą walizkę, do której

zaczął upychać swoje klamoty, Mały Sam zrozumiał, że sytuacja jest poważna. No cóż! Niech
sobie Duży Sam nie wyobraża, że zmusi go do wyrzucenia Aurory.

Wygrał ją na loterii, nie zamierza się z nią rozstawać, a Duży Sam może sobie pójść…

pójść do Hadesu. Mały Sam naprawdę pomyślał „do Hadesu”. Natknął się na to słowo w
jakiejś teologicznej rozprawce i uważał, że brzmi znacznie przyzwoiciej.

Mały Sam zabrał się do zmywania naczyń, potem wpuścił i nakarmił Musztardę, która

drapała w okno, i cały czas przyglądał się ukradkiem Dużemu Samowi.

Duży Sam zapakował portret Lauriera i model statku, którego purpurowy kadłub i białe

żagle długo przyozdabiały półeczkę wiszącą nad jego koją. Była to niewątpliwie jego
własność. Zawahał się, gdy doszło do nielicznych zresztą książek.

— Które mogę zabrać? — spytał lodowatym tonem.
— Które chcesz — odpowiedział Mały Sam wyjmując stolnicę. Zależało mu na dwóch

tylko książkach: Żywotach Męczenników i Egzekucji Johna Murdocka, który trzeciego
września został powieszony w Brockville za nieludzkie zamordowanie własnego brata.

Kiedy Mały Sam zobaczył, że Duży pakuje ten właśnie foliał, z trudem stłumił okrzyk

oburzenia.

— Zostawiam ci Męczenników i te wszystkie powieścidła — usprawiedliwił się Duży Sam.

— Co z psem i kotką?

— Weź kotkę — odparł Mały Sam odmierzając mąkę. — Lepiej pasuje do twoich

bokobrodów.

To odpowiadało Dużemu Samowi. Musztarda była jego faworytką.

Duży Sam zamknął walizkę, wsadził do torby opierającą się Musztardę, włożył na głowę

niedzielny kapelusz i wyszedł z domu nie oglądając się na Małego Sama, który ostentacyjnie
miesił ciasto na placek z rodzynkami.

Mały Sam z niedowierzaniem spojrzał na wychodzącego Dużego Sama. Potem zwrócił się

do pięknej białej figurki, która wywołała zwadę.

— No co, moje śliczności, nie udało mu się ciebie wysiudać! No, nareszcie nie będę

musiał wysłuchiwać tego jego głupiego poematu. I zaraz założę kolczyki.

Mały Sam był przekonany, że Duży Sam niebawem ochłonie i wróci. Ale nie doceniał jego

zasad moralnych — no i uporu.

Wkrótce usłyszał, że Duży Sam wynajął od Toma Wilkinsa starą chałupę i w niej

zamieszkał. Ale bez Musztardy. Musztarda wróciła. Po trzech dniach zaskrobała do okna.
Mały Sam wpuścił ją i nakarmił. To nie jego wina, że Duży Sam nie potrafi zatrzymać swojej
kotki. On, Mały Sam, nie będzie głodził niewinnego zwierzęcia.

Którejś niedzieli Mały Sam przypomniał sobie metody Homera Penhallówa i upewniwszy

się, że Duży Sam jest w kościele, przyszedł i zabrał Musztardę. Nie na wiele się to zdało, bo
Musztarda znów uciekła. Za trzecim razem Duży Sam dał za wygraną.

— Na cholerę mi ta stara żółta kocica — oświadczył Stantonowi Grundy’emu. — Ale

jemu nie daruję, on wiedział, że to bydlątko wróci. Dlatego mija dał. Podstępny intrygant.
Podobno wygaduje na mnie niestworzone rzeczy. Mówi, że wkrótce znudzi mi się solony
sztokfisz

i będę krążyć wokół jego domu, żeby chociaż poczuć zapach dobrej strawy.

Niedoczekanie! To on — nie ja — zrobił sobie bożka z własnego żołądka. Szkoda, że nie
słyszałeś, jak się awanturował, kiedy zjadłem kawałek suchego placka, który sobie schował.
Stary obżartuch! I bajdurzy, że ktoś tak gadatliwy jak ja wkrótce zacznie się uskarżać na
samotność. Wcale się nie czuję samotny. Mam widok! I mam krowy: godzinami mogę
patrzeć, jak pasą się zadowolone krowy. Wolę ich towarzystwo niż… Choć muszę przyznać,
że Mały Sam też ma swoje zalety. Te jego puddingi ze śliwkami! I rybna zupa! Ale przede
wszystkim muszę myśleć o swojej duszy!

L

ETNIE

SZALEŃSTWO

I

Pierwsze tygodnie narzeczeństwa Gai nie upłynęły w niczym niezmąconym szczęściu.

Klan do tego nie dopuścił. Darkowie i Penhallowowie uważali każde zaręczyny za „własność
rodzinną”, należało je komentować, krytykując lub pochwalając. Tym razem wszyscy
wyrażali swą dezaprobatę, nikt z klanu nie lubił Gibsonów i nikt nie próbował oszczędzać
uczuć Gai.

— Biedne głupiątko, ciekaw jestem, czy po paru latach małżeństwa będzie jej dalej tak

wesoło — zauważył William Y. słysząc, jak Gaja zaśmiewa się w aucie Noela. Trzeba oddać
Williamowi Y. sprawiedliwość, że nie powiedziałby tego w obecności Gai, zaraz jej jednak to
powtórzono.

Gaja tylko się roześmiała. I roześmiała się, gdy kuzynka Hanna z Letniego Brzegu spytała

ją: „Czy to prawda, że wychodzisz za mąż za pewnego młodego człowieka?” Kuzynce
Hannie nie przeszłoby przez usta nazwisko Gibson. Jej zachowanie dawało do zrozumienia,
że tacy ludzie jak Gibsonowie po prostu nie istnieją. Gaja śmiała się, ale ta wzgarda sprawiła
jej przykrość. Zapomniała o tym jednak natychmiast, kiedy dostała od Noela list pełen
najczulszych słów.

— Ty go naprawdę kochasz? — spytała uroczyście pani Williamowa Y.
Gaja poczuła do niej taką nienawiść, że miała ochotę odpowiedzieć: nie. Ale jeszcze

bardziej chciała, by wszyscy, łącznie z panią Williamową, wiedzieli, co dla niej oznacza Noel.

— Ciociu, on jest dla mnie jedynym mężczyzną na całym świecie.
— Hm… Pomyśleć, że na świecie jest pięćset milionów mężczyzn — zauważyła

ironicznie pani Williamowa Y. — Ale, owszem, rozumiem. Ja też kiedyś żywiłam podobne
uczucia.

Pani Williamowa Y. całkiem nieświadomie powiedziała coś, co naprawdę przeraziło Gaje.

To niemożliwe, pani Williamowa Y. nie mogła uważać Williama Y. za jedynego mężczyznę
na świecie! No tak, wyszła za niego, ale przecież nie myślała chyba, że jest cudowny? Gaja z
całym egoizmem młodości nie potrafiła sobie wyobrazić, że ktoś kiedykolwiek mógł
zakochać się w Williamie Y., nie potrafiła sobie wyobrazić, że dwadzieścia pięć lat temu
William Y. nie był jeszcze ani tłusty, ani łysy i bardzo podobał się kobietom.

— Mogłaś była lepiej wybrać — nie dawała za wygraną pani Williamowa Y.
— Ciocia oczywiście ma na myśli Rogera — opryskliwie zawołała Gaja. — Wszyscy

uważacie, że nikt nie może równać się z Rogerem.

— Bo tak też jest — z przekonaniem odparła pani Williamowa Y. Kochała Rogera. Cała

rodzina kochała Rogera. Gdybyż ta Gaja nie była taka niemądra i nie nabiła sobie głowy
romantycznymi bzdurami, nie dałaby się zwieść spojrzeniom Noela Gibsona.

— Myślisz może, że małżeństwo to zabawa? — spytała pani Cliffordowa.
Nie, Gaja nie uważała, że małżeństwo jest zabawą, ale nie zdążyła tego powiedzieć, bo już

zaatakowała ją ciotka Rhoda Dark.

— Czy ty aby wiesz, jak poważną sprawą w życiu człowieka jest małżeństwo?
Gaja nie wytrzymała i zbyła to jakimś żartem, a ciotka Rhoda pokręciła głową ubolewając

nad lekkomyślnością współczesnej młodzieży.

Rachela Penhallow zauważyła, że Gibsonowie miewają kłopoty z nerkami. Pani

Cliffordowa napomniała Gaje, by się „ceniła”. Pani Denzilowa nie zostawiła suchej nitki na
ojcu Noela.

— Jeśli chce się, żeby coś zrobił, to należy go od tego odmawiać. Któregoś dnia cisnął w

żonę talerzem, byłam przy tym. Na szczęście się uchyliła, talerz trafił w gzyms kominka i
odłupał kawałek. Możesz to zobaczyć na własne oczy.

— Ale co to ma wspólnego z Noelem i ze mną? — wybuchnęła Gaja.
— Takie rzeczy bywają dziedziczne.
Ciotka Katarzyna Penhallow nie uważała jednak, żeby Noel był tak uparty jak jego ojciec.

Przeciwnie, miała go za słabeusza, który łatwo ulega wpływom. Nie podobał jej się
podbródek Noela, wujowi Robertowi nie podobały się jego oczy, a kuzynce Amasie uszy.

— Wszyscy Gibsonowie są niestali — oświadczyła pani Artemasowa, która przed

wyjściem za mąż za Artemasa zaręczona była z jednym z Gibsonów. Bardzo ją brzydko
potraktował, ale ona w głębi serca wciąż żałowała, że za niego nie wyszła.

— Co za pomysł, żeby wychodzić za mąż, ledwo wyrośnie się z kołyski — zrzędził Jan

Topielec.

Wszystko to bawiło Gaje. Ale martwiła ją cicha dezaprobata tych, na których zdaniu jej

zależało. Nikt nie pochwalał zaręczyn. Matka rozpłakała się i z początku nie, chciała wyrazić
zgody.

— Nie mogę przeszkodzić temu małżeństwu. Ale pamiętaj, że go nie pochwalam. Wiesz

przecież, Gaju — zawsze miałam w stosunku do Noela dużo zastrzeżeń.

— Ale czemu, czemu? — żałośnie zawołała Gaja. Bardzo kochała matkę i starała się jej

nigdy nie sprzeciwiać. — Dlaczego, mamo? Co masz mu do zarzucenia?

— On jest taki nijaki — szepnęła pani Howardowa, myśląc, że jest to mało przekonujący

argument, choć naprawdę trudno by było zarzucić coś gorszego.

Przez parę tygodni Gaja miała naprawdę ciężkie życie. I nagle przyjechała z Zachodu

kuzynka Mahala, która ze swoją mocną męską twarzą i krótko ostrzyżonymi siwymi włosami
wyglądała na starszego pana.

— Jeśli Gaja tak tego pragnie, to pozwólcie jej za niego wyjść — oświadczyła znękanej

pani Howardowej. — Sama na własnej skórze musi się przekonać, czym jest życie. Żadna z
nas nie miała idealnego męża.

— Och, kuzynko Mahalo, tylko kuzynka w tym całym naszym klanie ma serce —

zawołała Gaja.

W oczach kuzynki Mahali pojawił się dziwny błysk.
— Nie, Gaju. Wszyscy mamy serca. Tylko cała reszta rodziny chce ci oszczędzić

rozczarowań. A ja nie. Każdy musi mieć w życiu swoją porcję kłopotów. I lepiej, żeby spadły
one na człowieka z jego własnego wyboru. Będziesz śliczną panną młodą, Gaju. Lubię takie
młodziutkie panny młode.

Pani Howardowa poddała się. Postawiła jednak warunek. Gaja i Noel muszą rok poczekać

ze ślubem. Nie wyda za mąż osiemnastoletniej córki: — Pani Howardowa miała jeszcze
dodatkowy powód. Dandys Dark nie cierpiał Gibsonów. Jeśli rzeczywiście decyzja spoczywa
w jego rękach, to Gaja jako żona Gibsona nie będzie miała żadnych szans. Inaczej może by
uległa błaganiom Gai i zakochanego po uszy Noela.

Noel niechętnie, a Gaja potulnie musieli przystać na ten warunek. Gaja była i tak

szczęśliwa uzyskawszy zgodę matki. Za nic nie chciałaby postąpić wbrew jej woli. Zresztą
narzeczeństwo było tak rozkoszne. Wiedziała oczywiście, że klan ma nadzieję, iż ona w ciągu
tego roku zmieni zdanie. Jakby coś mogło sprawić, by przestała kochać Noela! Co wieczór
przed pójściem spać całowała zaręczynowy pierścionek. Błogosławiona kuzynka Mahala. Co
za szkoda, że mieszka tak daleko. Tymczasem cała reszta klanu bez przerwy ubolewała, że
Gaja nie wybrała Rogera.

Roger zachował się cudownie. Życzył jej wszelakiego szczęścia — tym swoim głębokim,

pięknym głosem.

— Gdybym miał, Gaju, łapkę czarnego kota — to bym ci ją ofiarował. Powiadają, że łapka

czarnego kota potrafi spełnić wszystkie życzenia.

— Ależ moje życzenia już się spełniły — zawołała Gaja.
Roger wracając do domu spotkał Lunatyka i zaproponował, że go podwiezie. Lunatyk nie

przyjął zaproszenia. Za nic nie wsiadłby do auta. Spojrzał przenikliwie na Rogera.

— Powinieneś pokochać moją Lunę — oświadczył. — Nie będę zazdrosny. Ona i tak

nikogo nie pokocha. Kiedy wiesz, że twoja miłość nie może zostać odwzajemniona — nie
przynosi bólu.

— Nigdy nie miałem nadziei, że moja miłość spotka się z wzajemnością, a jednak ciągle to

okropnie boli — odparł Roger.

II

Na bankiecie ciotki Becky klan przeżył szok. Bójka na cmentarzu wywołała skandal. Ale

prawdziwa burza rozpętała się na wieść o romansie Donny z Piotrem. Jan Topielec mało nie
umarł.

Piotr i Donna chętnie utrzymaliby przez jakiś czas swoje plany w tajemnicy, ale

zobaczywszy panią Toynbee’ową zrozumieli, że nic z tego. Donna wróciła do domu w stanie
euforii, która trwała do trzeciej nad ranem. I wówczas pojawiły się wątpliwości. Łatwo było
wyobrazić sobie, co powie Topielec.

Nie, nie przeszkodzi jej. Ostatecznie może opuścić dom i odejść razem z Piotrem. Ale myśl

o ucieczce z domu nie należała do najprzyjemniejszych. Klan takich rzeczy nie uznawał. I
jeśli ucieknie z domu, na pewno nie otrzyma dzbana. Oczywiście, że Piotr był ważniejszy.
Ale gdyby tak mogła mieć jednocześnie i Piotra, i dzban. Donna uważała, że ma duże szansę
na otrzymanie dzbana. Dandys ją zawsze wyróżniał. Wiedziała jednak, co myśli Dandys o
pannach, które uciekają z domu, by wyjść za mąż.

No i Wirginia! Wirginia by jej tego nigdy nie wybaczyła. Co znaczy Wirginia wobec

Piotra? Niemniej Wirginia była jej jedyną przyjaciółką. A wiedziała, co od niej usłyszy. O
trzeciej rano wszystko wydaje się straszne.

Jej obawy spełniły się. Następnego dnia pani Toynbee’owa spotkała Topielca na poczcie.

Wrócił do domu wyglądając jak chmura gradowa. Był w jak najgorszym humorze, zwłaszcza
że nie mógł kląć, by dać ujście swej złości. Ale wykrzyczał wszystko, co myślał.

Donna dzielnie stawiała mu czoło. Wyznała, że — owszem — Piotr pocałował ją w

Sadybie Zalecanek.

— Widzi tatuś, zamierzam za niego wyjść.
— Oszalałaś! — ryknął Topielec.
— Chyba tak — westchnęła Donna. — Ale to takie piękne szaleństwo.
Jan Topielec jeszcze raz pożałował, że pozwolił córce na roczne studia w Akademii w

Kingsport. To tam nauczyła się tak impertynencko odpowiadać. Nie śmiał zakląć, ale walnął
pięścią w stół i oznajmił Donnie, że jeśli jeszcze raz odezwie się do Piotra Penhallowa, to…

— Ależ, tatusiu, będę musiała z nim rozmawiać. Czasem trzeba odezwać się do męża.
Znów to samo.
Ale choć Donna obracała wszystko w żart, było jej naprawdę niewesoło. Znała ojca.
Kiedy po południu pojawił się Piotr, Jan Topielec podszedł do drzwi i spytał, czego on tu

właściwie szuka.

— Przyszedłem do Donny — oświadczył pogodnie Piotr. — Mamy zamiar się pobrać.
— O nie, mój drogi — Jan Topielec wypowiedział te słowa z niewysłowioną wzgardą. —

Za wysokie progi! — I zatrzasnął mu przed nosem drzwi.

W pierwszej chwili Piotr miał ochotę stłuc szybę. Ale wiedział, że Jan Topielec gotów

kazać go zaaresztować za włamanie. Gdzie, u diabła, jest Donna? Mogłaby chociaż wyjrzeć!
Donna nic nie wiedziała o pojawieniu się Piotra. Bolała ją głowa i leżała zapłakana. Tekla
zachowała się okropnie. Oświadczyła, że kobiecie powinien wystarczyć jeden mąż. Tak jak
jedna religia. Cóż, Tekla zawsze nienawidziła jej za to, że w ogóle wyszła za mąż. Donna
czuła się opuszczona i samotna. Ten wrogi klan! Ale i tak wyjdzie za Piotra.

Nie było to takie łatwe. W Kongo czy w Brazylii Piotr nie wahałby się porwać przyszłej

żony, dużo trudniej było poradzić sobie z klanem. Nie udało mu się nawet zobaczyć Dójmy.
Topielec nie wpuszczał go do domu i nie pozwalał wyjść Donnie. Oczywiście nie mogło to
trwać w nieskończoność. Jak długo Topielcowi uda się trzymać Donnę pod kluczem? W
końcu znajdą jakiś sposób, żeby się spotkać i coś wymyślić.

Ale gwiazdy sprzysięgły się przeciwko nim, pomyślała Donna, kiedy którejś nocy zaczęła

kichać, bolały ją oczy i następnego wieczoru trzeba było wezwać Rogera, który oświadczył,
że Donna ma odrę.

Oczywiście romantyczniej by było dostać gruźlicy, zapalenia mózgu lub anginy pectoris.

Niemniej Donna była ciężko chora.

Któregoś dnia zrozpaczony Piotr usłyszał, że Donna umarła. Pobiegł do Różanego Potoku,

nikt nie odpowiedział na pukanie, okiennice na parterze były zamknięte. Szczęściem pojawił
się Roger i uspokoił go.

— Nie, Donna żyje. Jest jeszcze bardzo słaba i wymaga troskliwej opieki, ale już nic jej

nie grozi. Bałem się zapalenia płuc. Nie wariuj, Piotrze. Wróć do domu i czekaj spokojnie, aż
Donna wyzdrowieje. Jan Topielec nie jest w stanie przeszkodzić wam się pobrać, choć
niewątpliwie zrobi, co w jego mocy.

— Rogerze, ty chyba nigdy nie byłeś zakochany! — warknął Piotr. — Nie, na pewno nie!

Nie zachowywałbyś się jak zimnokrwista ryba! Gdybyś był zdolny do miłości, pokochałbyś
Donnę.

— Czyżby? — spytał Roger.
— Och, widać wolisz korpulentne niewiasty — zakpił Piotr — takie jak Sally William Y.,

albo podfruwajki jak Gaja Penhallow. Rogerze, nie wiesz, co to znaczy kochać. To takie
cudowne uczucie!

Roger nie przepadał za Piotrem, ale zrobiło mu się go żal.
— Jeśli chcesz, mogę coś Donnie od ciebie powtórzyć…
— Weźmiesz list?
— Nie — nie wolno jej jeszcze czytać.
— Słuchaj! Muszę zobaczyć Donnę! Muszę! Rogerze, zlituj się. Pozwól mi wejść. Tobie

otworzą drzwi, a kiedy już znajdę się w środku, sam diabeł nie przeszkodzi mi zobaczyć
Donny. Gotów jestem zamordować Teklę…. oni wszyscy są przeciwko mnie, ta hiena
Wirginia siedzi z nią dzień i noc i na mnie wygaduje….

— Przestań bredzić. Awantura w domu gotowa Donnie bardzo zaszkodzić. Może ją zabić.

Tekla jaka jest, taka jest, ale pielęgniarka z niej świetna. A Donna i tak cały czas o tobie myśli
i nikomu nie uda się tego zmienić. W malignie cały czas mówiła tylko o tobie — szkoda, że
nie widziałeś miny Topielca.

— Moja biedna maleńka majaczyła? Czy ty aby niczego przede mną nie ukrywasz?

Spotkałem po drodze Lunatyka. Tak dziwnie na mnie spojrzał. Mówią, że ten stary wariat ma
dar jasnowidztwa i wie, kiedy ktoś ma umrzeć. Matka Donny nie przetrzymała zapalenia płuc
— czy naprawdę nie grozi ono Donnie? Na litość boską, Rogerze, powiedz mi prawdę.

— Piotrze Penhallow, zmykaj stąd, albo wymierzę ci kopniaka. I drugiego w imieniu Jana

Topielca. Donna wyzdrowieje. Zachowujesz się tak, jakbyś był jedynym zakochanym na
świecie.

— Bo jestem — odparł Piotr. — Ty nic nie wiesz o miłości. Powiadają, że kochasz Gaje

Penhallow, a dopuściłeś, żeby ci ją zabrał ten krawiecki manekin, Noel Gibson. W twoich
żyłach nie płynie krew, tylko woda!

— Jestem po prostu rozsądny — odparł Roger.
— Co dowodzi, że nie znasz miłości! — triumfująco orzekł Piotr.
— Każdy zakochany traci rozsądek. Miłość to boskie szaleństwo. Ach, Rogerze, dotąd cię

nigdy nie lubiłem, a teraz nie mogę się z tobą rozstać. Pomyśleć, że za chwilę zobaczysz
Donnę! Powiedz jej… powiedz, że…

— Boże, daj mi cierpliwość — jęknął Roger. — Piotrze, wsiądź do mojego auta i policz

wolno do pięciuset. Powiem Donnie wszystko, co zechcesz, przyniosę ci jej odpowiedź i
odwiozę cię do domu. Niebezpiecznie byłoby cię puścić samego… ty przeklęty wariacie —
dodał pod nosem.

Rekonwalescencja Donny trwała długo i bardzo się jej sprzykrzyła. Jan Topielec odkrył, że

Roger służy, Donnie i Piotrowi za posłańca, pokazał mu drzwi i wezwał innego lekarza.
Wirginia zamęczała Donnę dniem i nocą i coraz to wpadał ktoś z klanu, żeby „przemówić jej
do rozumu”. Donna pokornie słuchała, była zbyt osłabiona, by protestować.

— Nigdy nie kochałaś Barry’ego — łkała Wirginia. — Kochałaś tylko jego mundur.
— Nieprawda, kochałam Barry’ego. Ale teraz kocham Piotra — odpowiedziała Donna.
— Nie rozumiem cię, Donno. Jak możesz być tak niestała. Cóż, nie każdy czuje tak

głęboko jak ja. Ale widzę, że na twojej toaletce wciąż stoi fotografia biednego Barry’ego. Czy
nie wstydzisz się go?

— Nie. Barry wydaje mi się teraz wypróbowanym przyjacielem. Mam wrażenie, iż mówi:

„Cieszę się, że znalazłaś kogoś, kto zapewni ci szczęście”. Wirginio, byłyśmy niemądre,
zachowywałyśmy się jak histeryczki….

— Nie wolno ci tak mówić. Nie jestem histeryczką — jestem kobietą wierną swej miłości.

A ty złamałaś nasz pakt. Donno, jak możesz mnie porzucać? Przeżyłyśmy razem tyle
pięknych chwil.

— Ależ, Wirginio, ja cię nie porzucam. Będziemy dalej przyjaciółkami.
— Piotr mi ciebie zabierze — szlochała Wirginia. — Będziesz się z nim włóczyć po

świecie, co to za los, ani własnego domu, ani pozycji społecznej…

— To prawda, że małżeństwo z Piotrem będzie przygodą — zgodził się Donna tonem

pełnym satysfakcji.

— On tobą całkiem zawładnie. Nie pozwoli ci się niczym interesować.
— Nie interesuje mnie nic poza nim — oświadczyła Donna.
— I to mówisz ty, która byłaś żoną Barry’ego. Zachowujesz się tak, jakby był nią ktoś

inny.

— Uczciwie mówiąc, Wirginio, tak właśnie uważam. Nie jestem już tą dziewczyną, która

wyszła za Barry’ego, jestem kimś innym. Nic na to nie poradzę. Marzę tylko o spotkaniu z
Piotrem i o jego pocałunkach. — I dodała, by podrażnić Wirginię, której miała już serdecznie
dość: — Nie masz pojęcia, Wirginio, jakie cudowne są pocałunki Piotra.

— Nie wątpię, że nie brak mu praktyki. Mnie wystarcza wspomnienie pocałunków Neda.
Donna nie potrafiła powstrzymać uśmiechu. Ned Powell nosił i wąsiki i miał maleńkie

wypukłe usta. Donna wzdrygała się na samą myśl o takim pocałunku.

— Możesz się sobie śmiać — chłodno odpowiedziała Wirginia. — Teraz na pewno

będziesz się wyśmiewała ze wszystkiego, co było dla nas święte. Ale pozwól sobie
powiedzieć, że słyszano, jak Piotr: Penhallow mówił o tobie, że jesteś ładną kobietką, którą
łatwo będzie zdobyć.

— Nie wierzę w to — oznajmiła Donna. — A jeśli by nawet tak i powiedział?… Cóż, to

prawda.

Wirginia wyszła z płaczem. Oświadczyła Topielcowi, że nie ma tu po co wracać. Nie ma

już żadnego wpływu na Donnę.

— Wiedziałam, że ten opal przyniesie mi nieszczęście.
Jan Topielec walnął pięścią w stół. Ostatnio stale walił pięścią w stół. Był w okropnym

humorze i dawał to wszystkim odczuć. Czyż ojciec nie ma żadnych praw? Po tylu latach
czułej opieki? Córki kpią sobie z ojców, kpią w żywe oczy! Uważają, że mogą wyjść za mąż
za pierwszego lepszego bęcwała, który im się spodoba, kobiety to demony!

— Ale ona za niego nie wyjdzie — oświadczył.
— Ma zamiar wyjść — zauważyła Wirginia.
— Tylko się jej tak wydaje! — wrzasnął Topielec. Topielec zawsze uważał, że krzyk

brzmi bardziej przekonująco.

Członkowie klanu zaczęli się zakładać. Stanton Grundy uważał, że to uczucie długo nie

potrwa. — Im większy ogień, tym szybciej gaśnie — oznajmił. Część osób uważała, że
Topielec będzie nieugięty, część, że wreszcie ulegnie. Inni wreszcie doszli do wniosku, iż

cokolwiek by zrobili, nie wpłynie to na bieg sprawy. Piotr Penhallow postawi na swoim.

Odwiedzano biedną Donnę i zanudzano ją dobrymi radami i plotkami. Ponoć kiedy

cioteczka Ale powiedziała Piotrowi, że nareszcie „dał się złapać”, odparł: „Och, znudziło mi
się uciekać”.

Piotr jako chłopiec strzelał w kościele z procy. W szkole rzucił w nauczyciela szklanką

wody. Przyniósł na nabożeństwo gniazdo os. Kiedy w domu jego matki odbywało się
zebranie Kółka Robótek Ręcznych, wypuścił z pułapki szczura. Wyciągnięto wszystkie jego
grzechy. A na pewno istniało ich więcej, tyle że klan o nich nie wiedział.

— Jeśli wyjdziesz za takiego włóczęgę jak Piotr, to co będzie z dziećmi? — spytała pani

Williamowa Y.

— Och, będziemy mieć tylko dwoje dzieci. Chłopca i dziewczynkę. A z dwojgiem dzieci

da się wędrować po świecie — odparła

Donna. Pani Williamowa Y. zgorszyła się. A pani Artemasowa spokojnie zauważyła:
— Ciekawa jestem, jak się do tego zabierzesz. Ja też chciałam mieć najpierw chłopca, a

potem dziewczynkę, ale jakoś nie wyszło.

— Gdybym to ja była wdową, nigdy bym nie popełniła takiego szaleństwa, żeby znów

wychodzić za mąż — zauważyła ze smutkiem pani Szymonowa Dark.

— Wszyscy Penhallowowie są niepoczytalni, a Piotr jest najgorszy — westchnęła pani

Wilburowa Dark.

— Przynajmniej nie będę się nudzić — zauważyła Donna. — Najbardziej nie lubię nudy.
Dandys Dark przyszedł i spytał złowieszczym tonem, co by powiedziała ciotka Becky

wiedząc, że Donna nabiera sobie drugą porcję potrawy, której miała już nie tknąć.

— Ciotka Becky ceniła konsekwencję — oświadczył, bo lubił używaj trudnych słów, a

teraz jako opiekun dzbana przestał, się już krępować.

Zabrzmiało to jak groźba. Donna zaczęła się do niego przymilać.
— Och, kochany Dandysie, powiedz mi, jeśli wiesz, kto ma otrzymać dzban. Nie pisnę

słówka.

Dandys zachichotał.
— Już straciłem rachubę, ile razy mnie o to pytano, Donno. Nie trać czasu. Nikt nie dowie

się niczego, nim nadejdzie stosowna pora. Słowa wypowiedziane na łożu śmierci są dla mnie
święte. — Dandys przemawiał teraz uroczystym tonem. — Ale ty, Donno, zastanów się dwa
razy, nim wyjdziesz za Piotra!

Kiedy przyszła ciotka Klara, którą Donna lubiła, poskarżyła się jej i żałośnie:
— Och, ciociu Klaro, są dni, kiedy nienawidzę życia. Choć kiedy indziej je kocham.
— To się zdarza każdej z nas — spokojnie odpowiedziała pulchna j ciotka Klara.
Donna spojrzała na nią ze zdumieniem. Ciotce Klarze zdarzało się nienawidzić życia?

Zdarzało się je kochać?

— Widzi ciocia, ja naprawdę jestem nieszczęśliwa. Tak powolutku wracam do zdrowia. I

nic nie wiem o Piotrze. Tatuś jest taki zawzięty. Kiedy ktoś wspomni o Piotrze, zaraz wpada
w złość. Tekla niemal ze mną nie rozmawia — choć kiedy byłam chora, zachowywała się jak
anioł, a Wirginia się dąsa. Czuję się taka zniechęcona…

— Nie martw się, Donno. Kiedy już będziesz zdrowa, Piotr znajdzie sposób, żeby się z

tobą zobaczyć. Poczekaj.

Donna spojrzała przez otwarte okno w lipcową noc. Cieniutki sierp nowiu wisiał nad

zakrętem Różanego Potoku. Zaskowyczało auto. Nikt nie powiedział Donnie, że Piotr co
wieczór podjeżdża pod bramę Topielca — tę bramę, na której jego ojciec powiesił psa i
naciska na klakson, Donna wyczuła jednak jego bliskość. Uśmiechnęła się. Tak, Piotr
znajdzie sposób.

III

Gaja nigdy nie mogła sobie przypomnieć, kiedy na jej szczęście padł pierwszy; cień.
Z początku było cudownie. Tydzień przestał się składać z dni. Niedziela była płomieniem,

poniedziałek tęczą, wtorek zapachem, środa piosnką ptaka, czwartek tanecznym wiatrem,
piątek śmiechem, a sobota — w sobotę wieczorem zawsze pojawiał się Noel, w inne dni
zdarzało mu się dłużej pracować — sobota była kwintesencją całego tygodnia.

A teraz dni stały się znowu dniami.
Nan i Noel bardzo się zaprzyjaźnili. Cóż, tak być powinno. Wkrótce staną się kuzynami.

Ale Gaja czasami czuła się w ich towarzystwie zbędna, nie potrafiła uczestniczyć w ich
paplaninie. Nie znała nowoczesnego slangu. Słowa zdawały się mieć jakieś ukryte znaczenie,
a może tylko brzmiały tak w ustach Nan, o, Nan była w takich rzeczach specjalistką. I umiała
stać się ośrodkiem uwagi każdego mężczyzny, choćby interesował się kimś innym. Nan po
prostu zachowywała się tak, jakby to nie istniało.

Noel i Gaja nie mogli odmówić zabierania jej z sobą — to znaczy Gaja nie mogła, a Noel

chyba nie chciał. Nan stale podkreślała, że nieładnie by było się nią nie zająć. Choć Gai
czasem zdawało się, że to nią nikt się nie zajmuje.

Któregoś popołudnia usłyszała, jak Noel i Nan przekomarzają się przez telefon. Nie

chciała podsłuchiwać. Podniosła słuchawkę, by zamówić rozmowę, i usłyszała głos Noela. Z
kim on rozmawia? Z Nan. Gaja stanęła jak wryta i nie odłożyła słuchawki. Choć zawsze
uważała, że słuchanie czyjejś rozmowy telefonicznej to najohydniejszy sposób
podsłuchiwania. Ale nie zdawała sobie sprawy z tego, co robi. Nan i Noel paplają — przez
telefon! No i co z tego? Nie wypowiedzieli ani jednego słowa, któremu nie mógłby się
przysłuchiwać cały świat. Ale dlaczego Noel rozmawia z Nan — powinien rozmawiać tylko z
nią, Gają.

Gaja odwiesiła słuchawkę i poczuła dziwny chłód. Po raz pierwszy do jej serca zakradła

się zazdrość. I po raz pierwszy przyszło jej na myśl, że życie nie będzie tylko jednym pasmem
szczęścia.

Ale wieczorem przyszedł Noel, był tak samo czuły i uważający jak zwykle i Gaja położyła

się śmiejąc się z własnych obaw. Była niemądra, żeby się przejąć takim drobiazgiem. Tak,
Nan niewątpliwie chciałaby wejść jej w paradę. Taka już była. Ale to się jej nie uda.

W dwa tygodnie później Gaja nie była już tego taka pewna. Noel miał przyjść wieczorem.

Gaja obudziła się, na poduszkę padał słoneczny blask. Miała przed sobą piękny dzień
oczekiwania. A wieczorem pójdą nad brzeg morza albo staną przed furtką pod świerkami i
będą snuć plany na przyszłość. Nan im nie przeszkodzi — pojechała do przyjaciół do
Letniego Brzegu — nareszcie Gaja będzie miała Noela tylko dla siebie. Ostatnio rzadko się to
zdarzało. Nan wciąż przybiegała do Majówki albo Noel proponował, by ją gdzieś zabrać.
Biedna mała, przyzwyczajona do miejskiego życia, musi się w tym Indiańskim Potoku
strasznie nudzić.

Gaja cały dzień spędziła w rozkosznym nastroju wyczekiwania. Niedawno wszystkie dni

tak wyglądały, nie w pełni uświadamiała sobie, że ostatnio było inaczej. Przebrała się o
zmierzchu dla Noela. Włożyła nową sukienkę, śliczną lekką bladoniebieską sukienkę.
Zastanawiała się, czy spodoba się ona Noelowi, czy spostrzeże, jak ładnie w niej wygląda.

Noel nie przyszedł. Czekała na niego w zielonym zakątku koło furtki patrząc na Wenus

błyszczącą nad pociemniałymi drzewami. Czekała aż do dziesiątej.

W którymś momencie zatelefonowała do miasta i rozmawiała z jego macochą. Ale Noela

nie było w domu, macocha nie wiedziała, gdzie jest — i mało ją to obchodziło. Gaja wróciła
do furtki. Co się stało? Popsuło mu się auto? Ale wtedy by zatelefonował… Może wypadek?
Noel jest ranny… nie żyje… A może ją rzucił. Trzy dni temu żegnał się z nią z

roztargnieniem… I pisząc, że przyjedzie, zaczął list słowami „kochana Gaju”, nie „kochanie”,
nie „najdroższa”.

Tego wieczoru Gaja po raz pierwszy w życiu usnęła płacząc.
Rankiem zadzwonił Noel, by przeprosić. Tłumaczył się, że poprzedniego dnia zadzwoniła

do niego z Letniego Brzegu Nan prosząc, żeby po nią przyjechał i odwiózł do domu. Zgodził
się, bo było jeszcze mnóstwo czasu. Ale kiedy przyjechał do Letniego Brzegu, okazało się, że
przyjaciele Nan urządzają nieoczekiwane przyjęcie i Nan koniecznie chciała na nim zostać.
Zamówił międzymiastową, żeby zawiadomić Gaje, ale nie dostał połączenia. Odwiózł Nan
dopiero w nocy — było już zbyt późno, by przyjechać do Majówki. Strasznie mu przykro,
przyjedzie pierwszego wolnego wieczoru. Ale w tej chwili ma w banku mnóstwo roboty.
Będzie musiał przesiadywać do północy. I tak dalej, i tak dalej.

Gaja uwierzyła mu, bo co miała robić? I kiedy matka powiedziała jej, że na temat Nan i

Noela zaczęły się plotki, potraktowała to ze wzgardliwą obojętnością.

— Ludzie zawsze muszą o czymś gadać, mamo. Pewnie znudziło im się plotkować o

biednej Donnie i Piotrze, więc dobrali się do mnie i Noela. Nie przejmuj się.

— Ja się nie przejmuję. Ale wiesz… Gibsonowie zawsze mieli opinię niestałych…
— Nie dam powiedzieć na Noela złego słowa — oburzyła się Gaja. — Nie może przecież

trzymać się mojego fartuszka. Trudno żeby nie zamienił słowa z inną dziewczyną. Co by to
było za życie! Znam Noela. Ale ty go zawsze nie cierpiałaś!… Chętnie byś uwierzyła w
najgorsze plotki.

— Ależ, Gaju, dziecinko… nie, nie. Wcale go nie nienawidzę… Ale myślę o twoim

szczęściu i…

— To dlatego chcesz mi zrobić przykrość i powtarzasz te złośliwe plotki? — zawołała

Gaja tak gniewnie, że pani Howardowa nie ośmieliła się już pisnąć słowa. Zmieniła temat
rozmowy.

— Czyś ty, Gaju, przepisała już ten list, żeby nie przerwać łańcucha szczęścia?
— Nie, mamusiu. I nie mam zamiaru. Nie bądź niemądra.
— No wiesz, Gaju… Nie jestem przesądna, ale wszyscy mówią, że jeśli się przerwie

łańcuch szczęścia, to może przynieść pecha… W końcu to niewielka fatyga i wydasz tylko
sześć centów na znaczki…

— Mamo, to naprawdę przesąd. Nie zrobię tego. Jeśli cię te martwi, napisz sama.
— To by nic nie dało. List przyszedł na twoje nazwisko. Nie zabierze ci to dużo czasu…
— Ale ja tego nie zrobię — z uporem powtórzyła Gaja. — Słyszałaś co o tym mówił

Roger.

— Roger… Roger jest świetnym lekarzem, ale nie zjadł wszystkich rozumów… Wiele

rzeczy wydaje się śmieszne — twój ojciec zawsze z nich pokpiwał, ale faktem jest, że kiedy
usiadł do stołu jako trzynasty, zaraz potem umarł. Możesz sobie mówić, co chcesz, znam
jedną kobietę, która spaliła list z łańcucha szczęścia i w dwa tygodnie później pękła jej
łękotka w kolanie.

— W zeszłym tygodniu pani Szymonowa Dark złamała ramię, choć nie spaliła żadnego

listu — Gaja próbowała się roześmiać, ale jakoś je, to nie wyszło — jej, która dotychczas
śmiała się od rana do nocy. Czuła w sercu dziwny ból, należało go przed wszystkimi ukryć.

Nie, nie będzie zazdrosna i podejrzliwa. Tak, Nan próbuje Noela, ale ona, Gaja, ufa mu.

Musi mu ufać.

Noel pojawił się po czterech dniach. Ale przyszła także Nan. Usiedli we trójkę na

stopniach werandy, rozmawiali i śmiali się. Przynajmniej Noel i Nan. Gaja raczej milczała.
Nikt nie zdawał się tego zauważać. Wreszcie wstała i poszła przez nasycony zmierzchem
ogród aż do furtki. Oczekiwała, że Noel pójdzie za nią. Dotychczas zawsze tak bywało.
Nadsłuchiwała jego kroków. Kiedy doszła do furtki, wyjrzała spoza świerków. Noel dalej
siedział z Nan. Nie, nie widziała ich, ale słyszała. Mogła sobie wyobrazić, jak Nan spogląda]

na Noela tymi skośnymi zielonymi oczyma — te oczy działały na mężczyzn bardziej niż
roześmiane oczy Gai. I na pewno — Gaja skrzywiła\ się ze wzgardą — wmawiała Noelowi,
że jest najwspanialszym mężczyzną na świecie. Cóż, był. Ale Nan nie miała prawa tak
myśleć, nie miała prawa okazywać mu, że tak myśli. Gaja zacisnęła pięści.

Wydawało jej się, że czeka już całą wieczność. Niebo zazieleniło się przed zachodem

słońca, w krystalicznie czystym powietrzu słychać było dochodzący z pól beztroski śmiech.

Gaja przypomniała sobie wiele rzeczy. Wszystkie drobne przykrości, których zaznała od

Nan, gdy ta latem przyjeżdżała na wyspę.

Kiedyś na pikniku szkoły niedzielnej była zrozpaczona, bo nie miała centa, by wejść do

fotoplastykonu. I nagle znalazła na ziemi centa, ale Nan wyrwała go jej i to Nan weszła
zamiast niej.

Innego dnia Nan zerwała jej z włosów nową kokardę — była większa i bardziej

szeleszcząca od jej własnej — i pocięła nożyczkami na strzępy. Dostała za to od pani
Alfonsowej w skórę, ale to nie wróciło kokardy i Gaja musiała nosić starą i wystrzępioną.

Kiedyś Gaja śpiewała na koncercie misyjnym w kościele i Nan w kulminacyjnym

momencie przerwała jej, doprowadzając niemal do stanu histerii, gdyż wskazując na jej
pantofelek zawołała: „O, mysz!

Mysz!”
Miała parę tuzinów takich wspomnień. Nan zawsze była zadowolona z siebie, podstępna i

okrutna jak mała tygrysica. Zabierała, co chciała, nie zważając na niczyje uczucia. Ale dotąd
Gaja nie wierzyła, że uda jej się zabrać Noela.

Gaja jednak nie na próżno należała do rodziny Darków i Penhallowów. Nie wróciła na

werandę. Weszła do domu bocznymi drzwiami i poszła prosto do swojego pokoju, choć przy
każdym kroku czuła, że depce własne serce. Na górze przejrzała się w lustrze. Wydawało się
jej, że w ciągu tej godziny musiała się postarzeć. Miała purpurowe policzki, nie poznała
wyrazu własnych oczu. Trzęsła się z zimna, z gniewu, z niedowierzania. W wściekłością
zdmuchnęła lampę i rzuciła się na łóżko. Ten straszny mrok. Parę dni temu płakała, aż usnęła.
Tej nocy po raz pierwszy w życiu nie mogła zasnąć.

IV

Kłótnia i rozstanie się Samów wywołało sensację i na jakiś czas przestało się mówić o

dzbanie ciotki Becky, zaręczynach Gai i rozwścieczeniu Topielca. Mało kto sądził, aby ta
kłótnia mogła długo trwać. Ale minęło lato, Samowie nie pogodzili się i przestano tego
oczekiwać. Darkowie znani byli z uporu.

Żaden z Samów nie zachowywał dumnego milczenia. Kiedy się przypadkiem spotkali,

wymijali się, patrząc tylko na siebie groźnym wzrokiem. Ale każdy z nich wciąż opowiadał
sąsiadom i krewnym swoją wersję wydarzeń.

— Słyszę, że on utrzymuje, że kopnąłem jego psa w przeponę! — wrzeszczał Mały Sam.

— Go to właściwie jest ta przepona?

— Brzuch — wyjaśnił lakonicznie Stanton Grundy.
— Coś takiego! Wiedziałem, że łże. Nigdy nie kopnąłem żadnego psa w brzuch. Tak, raz

trąciłem go czubkiem buta w żebra — miałem powody. On twierdzi, że zwabiłem do siebie
jego kotkę. Na co mi ta stara kocica? Wciąż przynosi do domu szczury! I nocą układa się
bezczelnie na mojej przeponie. Gdyby on ją przyzwoicie karmił, nigdy by od niego nie
uciekła. A trudno, żebym odmówił pożywienia stworzeniu zamorzonemu głodem.

Słyszę, że on ciągle rozwodzi się nad księżycem i zadowolonymi z życia krowami.

Mężczyzna powinien patrzeć na księżyc tylko po to, żeby wiedzieć, jaka będzie pogodami
ciekawe, jak odróżnia zadowolone krowy od krów niezadowolonych. Ale cieszę się, że jest
szczęśliwy.. Ja też jestem szczęśliwy. Mogę sobie do woli śpiewać nie wysłuchując
uszczypliwych uwag. Całe lata to znosiłem. Ale czy robiłem mu o to awantury? Nie. I nie
protestowałem, kiedy pół nocy skowyczał wygłaszając” ten swój poemat. Jęczał, zawodził,
parskał, bulgotał, prawdziwy koci wrzask, a on to nazywał deklamacją. Czułem się tak, jakby
mnie przepuszczano przez maszynkę do mięsa.

I nie protestowałem, że stale mi się sprzeciwia. Przynajmniej nie było nudno. Nie miałem

mu za złe fundamentalizmu. Szanowałem jego przekonania. Czy złościłem się, że w niedzielę
rano wstaje o nieludzkiej porze, by się modlić? Nie. Choć wiele osób uznałoby, że rozmawia
z Panem Bogiem bez najmniejszego szacunku, zwracał się do Niego jak do kolegi. Ale ja
wytrzymywałem wszystko.

A on, kiedy przyniosłem do domu ten przepiękny posążek Aurory, zaraz się wściekł.

Wolna droga. Wolę moją Aurorę niż jego, możecie mu to powtórzyć. Na nią przynajmniej
miło jest spojrzeć, no i nie zakrada mi się do spiżarni, żeby wyjadać moje prywatne zapasy.
Cóż, nie będę się nad tym rozwodził — niech sobie Duży Sam gada, co chce — ale jak kiedyś
będę miał więcej czasu, to niejedno ci, Grundy, opowiem.

— Mówią mi, że ten głupi Mały Sam nie przestaje na mnie wygadywać — zwierzał się

pastorowi Trackleyowi Duży Sam. — I kpi sobie z moich modlitw. Czy uwierzy ksiądz, że
kiedyś ośmielił się zwrócić mi uwagę, żebym skrócił pacierz, bo przeszkadzam mu spać! No
jasne, że modliłem się dwukrotnie dłużej. Co ja od niego musiałem znosić! Jego pies pożarł
mi obligację, ale nie powiedziałem słowa. Za to kiedy moja kotka okociła się na jego łóżku,
cały dom trząsł się od wrzasku.

Skoro już mówimy o kotce, to słyszę, że znów ma małe. Każdy na miejscu Sama

przysłałby mi jednego kociaka. Ale nie on. A ja mam tylko dwie kaczki, które kupiłem od
Piotra Gautiera. Bardzo miłe, ale trudno mi się z nimi zaprzyjaźnić, skoro wiem, że któregoś
dnia będę je musiał zjeść.

Ale wkrótce Dużemu Samowi przydarzyło się coś jeszcze gorszego. Omal nie dostał

apopleksji, gdyż letnicy przyszli do Małego Sama myśląc, że to on jest poetą, i poprosili, żeby
zadeklamował swój poemat. I Mały Sam zadeklamował. Od początku do końca, wcale nie
zdradzając się, że nie jest jego autorem.

— Kto czci posągi, potrafi także kraść wiersze. Sami widzicie, jak się ten człowiek

zdegenerował — oznajmił z pasją Duży Sam.

V

Piotr Penhallow tak wychudł i sczerniał, że Nancy wpadła w panikę. Usiłowała wmusić w

niego pigułki z żelazem, ale nic z tego. Piotr nawet zaklął. Był to groźny objaw, gdyż na ogół
wystrzegał się przekleństw. Nancy wybaczyła mu jednak, uważała bowiem, że nie tylko Jan
Topielec źle go potraktował, ale także i Opatrzność.

Kiedy Donnie pozwolono wreszcie wstać i zejść na dół, tego samego dnia dostała

zapalenia gardła. Oznaczało to następne trzy tygodnie w łóżku. Piotr co wieczór naciskał na
klakson u zaczarowanych wrót — czyli przed bramą Jana Topielca — ale nic więcej nie mógł
zrobić. Doniesiono mu, że Topielec przysiągł, iż go zastrzeli, jeżeli ten ośmieli pokazać mu
się na oczy, i klan z dnia na dzień oczekiwał nieszczęścia, nie wiedząc, iż Tekla ukryła
dubeltówkę Topielca pod łóżkiem w gościnnym pokoju.

Topielcowi nie udało się jej znaleźć, nie zwracał więc uwagi na Piotra i na tę kocią muzykę

i odbijał to sobie na chorej Donnie, która tym razem gotowa była niemal umrzeć, tak już
wszystkiego miała dosyć. Tyle tygodni w łóżku! I musiała patrzeć na te ohydne, wybrane
przez Topielca tapety, których nienawidziła. Były zielonkawe w złotej gwiazdki. Topielec
uważał je za szczyt elegancji.

Uznała, że okropnie zbrzydła. Płacząc oznajmiła, iż wcale nie chce i wyzdrowieć. Piotr nie

będzie mógł kochać takiego wybladłego kościotrupa! Lekarz orzekł, że kiedy tylko dojdzie do
siebie, trzeba jej będzie wyciąć migdałki.

Doniesiono o tym Piotrowi, który mało nie oszalał, przyjaciele \ uważali zresztą, że stało

się to już dawno. Piotr nie wierzył w operacje. Nie zamierzał pozwolić, by krajano jego
ukochaną Donnę. Ta jej rodzina próbuje ją po prostu zamordować. Sto razy dziennie
przeklinał panią Toynbee’ową. Gdyby nie ona, Jan Topielec nie dowiedziałby się o ich
zaręczynach^ i mieliby czas coś wymyślić — Piotrowi udałoby się ją porwać, odrą nie odrą.
A tymczasem…

— Co ja mam zrobić? — pytał się Piotr siostry. — Nancy, co ja mogę zrobić? Wydaje mi

się, że po kawałeczku obumieram, a w dodatku oni gotowi są zarżnąć Donnę.

Nancy starała się go uspokoić. Wielu osobom wycina się migdałki, musi po prostu uzbroić

się w cierpliwość. Topielcowi nie uda się całe życie trzymać córki pod kluczem.

— Nie znasz go! — zauważył ponuro Piotr. — To cały spisek. Jestem pewien, że Wirginia

Powell umyślnie zaraziła Donnę. Ta kobieta zdolna jest do wszystkiego, byle tylko nas
rozdzielić. Następnym razem będzie to na przykład reumatyzm. Oni się przed niczym nie
cofną!

— Piotrze, nie bądź niemądry.
— Niemądry! Cud, że nie oszalałem!
— Wiele osób uważa, że oszalałeś — szczerze wyznała Nancy.
— Nancy, mnie od ośmiu tygodni nie udało się zobaczyć Donny. Osiem tygodni piekła!
— No cóż, przedtem przeżyłeś wiele lat wcale jej nie widując.
— Przeżyłem?! To nie było życie!
— No, nie martw się. „Może to potrwać lata, ale nie potrwa wiecznie” — zacytowała

frywolnie Nancy. — Słyszałam, że w następną niedzielę Donna pójdzie już do kościoła w
Różanym Potoku.

— Do kościoła! I co mi się uda zrobić w kościele! Z jednej strony będzie miała Topielca, z

drugiej Teklę, z tyłu Wirginię Powell. A pani Toynbee’owa będzie śledzić każdy jej ruch.
Chyba, że wpadnę do kościoła, dam Topielcowi w szczękę i ją porwę! — Piotrze, błagam cię,
nie rób awantury w kościele. Nie w kościele!

— Biedna Nancy żałowała, że powiedziała mu o planowanej wyprawie Donny. I do

niedzieli gryzła się tą myślą.

Na szczęście Piotr nie zrobił w końcu nic strasznego. Usiadł z tyłu i nawet nie drgnął, gdy

Jan Topielec wprowadził do kościoła swoje stadko. Topielec szedł pierwszy, za nim Donna,
potem Tekla, potem stary Jonasz Swan, ich parobek, a na końcu dwie kuzynki, które
przyjechały z wizytą. „Wiedziałem, że tak będzie” — jęknął Piotr. Przez całe nabożeństwo
pożerał Donnę wzrokiem.

„Moje biedne maleństwo, z daleka widać, że cudem uszła z życiem — myślał. — Ale jest

jeszcze piękniejsza, jeszcze bardziej ponętna z tymi podkrążonymi oczyma”.

Piotrowi wydawało się, że nabożeństwo nigdy nie dobiegnie końca. Czy Trackley co

niedziela wygłasza aż tak długie kazanie? Jakim cudem nikt go jeszcze nie zlinczował? Co to
za kretynka śpiewa solo, wyobrażając sobie, że ma głos? Takie osoby należałoby jak kocięta
topić zaraz po urodzeniu. Czy to się nigdy nie skończy? Ten hymn ma sześć zwrotek!

Nim reszta wiernych podniosła głowy po ostatnim błogosławieństwie, Piotr biegł już

środkiem nawy. Jan Topielec wyszedł z ławki, by zamienić parę słów z członkiem rady
kościelnej, panem MacPhee, siedzącym z drugiej strony przejścia. Tekla rozmawiała z panią
Howardową. Nikt nie pilnował Donny. Nikomu się nawet nie śniło, że Piotr może się pojawić
w kościele Różanego Potoku. Jego odłam rodziny nie bywał tu od czasu awantury o owce.
Chodził do Srebrnej Zatoki.

Donna odwróciła się i smutnym wzrokiem rozejrzała się po kościele. Nagle zobaczyła

Piotra. Wszedł do ławy za nią, podniósł pulchną panią Denby’ową, postawił w przejściu i
zajął jej miejsce. Pani Denby’owa nigdy jeszcze tak się nie przeraziła. Ale za to przez długie
lata opowiadała o tym wydarzeniu.

Piotr i Donna mieli dla siebie zaledwie krótką chwilę, ale to wystarczyło. Piotr wiedział

dokładnie, co ma zrobić i co powiedzieć.

Najpierw pocałował Donnę. W kościele. Na oczach pastora. Potem szepnął:
— Bądź jutro o jedenastej wieczorem przy bocznej furtce. Przyjąć po ciebie autem.

Zgadzasz się?

Donnę wciąż przerażała myśl o ucieczce z domu, ale wiedziała, że nie ma innego wyjścia.

Jeśli pokręci przecząco głową, Piotr gotów: zawsze zniknąć z jej życia. Może już i tak zły jest
na nią, że do niego nie napisała. Przecież nie wie, jak jej pilnowano. Zatem teraz lub nigdy.
Skinęła głową w tym momencie, kiedy Topielec odwrócił się by zobaczyć, na co się tak gapi
MacPhee. I zobaczył, jak Piotr po raz drugi całuje Donnę, po czym dziarskim krokiem
przemierza i wychodzi bocznymi drzwiami.

Jan Topielec w ostatniej chwili powstrzymał się, by nie zakląć głos. Sąsiednia ława

należała do Dandysa, a Dandys, odkąd stał się opiekunem dzbana, zaczął regularnie
uczęszczać do kościoła. Wszyscy wiedzieli, że bacznie ich obserwuje. Dandys miał także
ławę w kościele w Różanym Potoku i bezwstydnie przyznawał się, że zrobił to po to, by
rodzina nie widząc go w jednym kościele sądziła, że poszedł do drugiego. Od czasu bankietu
ciotki Becky frekwencji w obu kościołach znacznie wzrosła. Pastor Trackley uznał, że jego
kazania przemówiły nareszcie do serc wiernych.

Dandys przechodząc koło Donny szturchnął ją żartem i szepnął:
— Pamiętaj, Donno, nie rób głupstw.
I Donna zrozumiała, że jeśli ucieknie z Piotrem, będzie się musiała pożegnać z dzbanem.

Nawet wuj Pyszniak z dezaprobatą kręcił głową. Wychodząc z kościoła oświadczył, że te
zaloty odbywają się nazbyt publicznie.

Po powrocie do domu Donna musiała wysłuchać, co ma na ten i temat do powiedzenia

ojciec. Zresztą tylko cudem wrócili do domu, gdyż Topielec jechał z taką szybkością, że o
mało nie przejechał kilku pieszych i w ostatniej chwili udało mu się wyminąć dwóch
rowerzystów.

Zabrała też głos Tekla. Kuzynki chichotały, a stary Jonasz szybko wyszedł nakarmić

świnie. Donna zachowywała się jak kobieta w transie. Topielec wcale nie był pewny, czy ona

go słyszy. A potem poszła do swojego pokoju zebrać myśli.

Zatem następnego wieczoru ma uciec z domu. Trudno było pogodzić się z tą myślą

dziewczynie wychowanej w tradycjach rodziny Darków. Wyobrażała sobie, co powie klan.
Kiedy Franek Penhallow i Lilka Dark uciekli, aby wziąć ślub, po ich powrocie ciotka Becky
zauważyła: — No, widać musieliście się pospieszyć.

Donna bardzo nie chciałaby czegoś takiego usłyszeć. Co prawda ona i Piotr pewnie nie

wrócą. Tylko to ją pocieszało. Jednym ruchem przetną gordyjski węzeł. A potem miłość i
wolność — koniec z rutyną i nudą, zazdrością Tekli, awanturami Jana Topielca, koniec z
Wirginią. Donna ze wstydem uświadomiła sobie, jaką ulgę sprawi jej rozstanie z Wirginią.
Ale był to fakt.

Niedziela w końcu minęła, minął poniedziałkowy ranek i poniedziałkowe popołudnie.

Donnie nigdy jeszcze aż tak nie dłużył się czas. Cieszyła się, że oburzona Tekla i oburzony
ojciec w ogóle się do niej nie odzywają. Podczas kolacji Tekla zaczęła się jej dziwnie
przyglądać. Tak, Donnę otaczała aura podniecenia, nic na to nie mogła poradzić. Zarumieniły
jej się policzki, w szafirowych oczach pojawił się figlarny błysk. Wyobraziła sobie, jak
Topielec i Tekla zareagowaliby, gdyby wiedzieli, że to dziś właśnie zamierza uciec z Piotrem
Penhallowem. Oczywiście nie mogła nic przełknąć — któżby mógł w takich okolicznościach
zjeść spokojnie kolację?

— Donno — spytała ostro Tekla — chyba się nie uróżowałaś?
— Ależ skąd — odpowiedziała Donna.
— Jesteś taka zarumieniona. Jeśli się nie umalowałaś, to masz widać gorączkę.

Wiedziałam, że za wcześnie wstałaś. To na pewno nawrót choroby. Zostań jutro w łóżku.

Donna ucieszyła się. Bardzo się bała, czy Jan Topielec nie dopadnie uciekinierów, nim

zdążą opuścić wyspę. Wyspa nie była idealnym miejscem do popełniania morderstw i do
ucieczek. Na ogół człowieka łapano. Ale do południa następnego dnia powinno ich już tutaj
nie być.

— Dobrze… Zawołaj mnie na obiad. Jestem pewna, że nie zachoruję, ale bardzo się

zmęczyłam.

Nareszcie Opatrzność opowiedziała się po jej stronie.
Wszyscy położyli się wcześnie. O dziewiątej zamknięto drzwi, zgaszono światła. Donna

wiedziała jednak, gdzie Tekla chowa klucz, choć ta bardzo się z tym kryła. O pół do
jedenastej była już gotowa, spakowała walizeczkę. Otworzyła drzwi od swego pokoju i
wyjrzała. W domu panowała cisza. Drzwi do sypialni Tekli były zamknięte. Na dole chrapał
stary Jonasz. Co za pomysł, żeby chrapać w taką cudowną noc. Czy aby nie zaskrzypią
schody?

Owszem, zaskrzypiały, ale chyba nikt tego nie usłyszał. Co będzie, jeśli kichnie? Jan

Topielec spał w komórce koło jadalni, gdzie w błękitnym wazonie na półeczce pod zegarem
spoczywał klucz. Ale Topielec też chrapał. Donna drgnęła. Czy Piotr też chrapie? Otworzyła
drzwi i wyszła. Okazuje się, że uciec jest aż śmiesznie łatwo.

Pobiegła przez sad do furtki. Miała przed sobą blisko pół godziny czekania. Czarne jodły

odcinały się wyraźnie na tle rozgwieżdżonego nieba. Nad ciemną zatoką pląsały światła. Ta
noc była zaczarowana i piękna.

Donna przez jakiś czas rozkoszowała się nią. Gdyby Piotr pojawił się wcześniej, wszystko

ułożyłoby się jak najlepiej. Ale niebawem zaczęła się trząść z zimna, wrześniowy wiatr dawał
się jej we znaki. Drzewa złowieszczo szeptały, w sadzie hasały niesamowite cienie. Pies
Williama Y. wył, odpowiadał mu zza rzeki pies Adama Darka. Coś zahuczało — to
przejechało auto. Donna schowała się za jodły. Czy ktoś ją zobaczył? Dlaczego nie pojawia
się Piotr? Gotowa zamarznąć tu na śmierć. Powinna była włożyć cieplejszy płaszcz.
Zachorowała w lecie i nie uprzytomniła sobie, że lato minęło i nastała jesień. Opuściła ją
odwaga. Chyba już musi być jedenasta. Piotr powiedział jedenasta. Czyżby mu tak mało na

niej zależało, że pozwala sobie na spóźnienie?

Wreszcie zobaczyła światła auta Piotra i wszystko się zmieniło. Oto zbliża się jej

przeznaczenie… jeśli Tekla obudzi się, zobaczy przez okno nadjeżdżające auto. Boże, żeby
się tylko nie obudziła.

Rozradowany Piotr chwycił ją w ramiona.
— Miałem strasznego pecha. Najpierw złapałem gumę, potem wysiadł mi gaźnik. Tak

strasznie się bałem, że nie będziesz czekać. I nie byłem pewny, czy udało ci się wymknąć z
domu. No, już po wszystkim. Mamy mnóstwo czasu. Pojedziemy do Broden i złapiemy prom.
Zatrzymamy się w Kirtland i Karol Blackford udzieli nam ślubu. Mam wszystkie potrzebne
papiery. Z Karola jest świetny gość. Dobrze go znam, raz, dwa da nam ślub, nawet przed
szóstą rano. I potem wyruszymy własnym autem do Nowego Jorku. A stamtąd popłyniemy do
Brazylii. Ach, ty moja najmilsza dziewczyno, wciąż mnie kochasz? Jesteś piękna jak światło
księżyca. Donno… Donno…

— Piotrze, zadusisz mnie — jęknęła Donna. — Jedźmy… Taksie boję, że pojawi się

ojciec. Mam wrażenie, że czekałam tu całe lata.

— Nie martw się. Poradzę z nimi sobie. Grunt, że udało ci się wyjść. Donno, gdybyś ty

wiedziała, co ja przeżyłem…

— Piotrze, przestań! Jedźmy!
Piotr niechętnie zamilkł. Uznał, że Donna zachowuje się bardzo chłodno. Czemu skąpi mu

pocałunków. Nie zdawał sobie sprawy, jak bardzo zmarzła, jak bardzo jest przerażona i jak
strasznie długie wydawało jej się oczekiwanie.

— Nie możemy jeszcze odjechać. Kiedy mijałem po drodze dom twojej ciotki, Eudony,

zobaczyłem, że jej córka żegna się z Markiem Penhallowem. Musimy poczekać, aż on
odjedzie. Maleńka, ty cała drżysz. Schroń się w aucie przed tym ohydnym wichrem.

— Wygaś reflektory… Tekla gotowa wyjrzeć przez okno… Piotrze, okropnie się czuję

uciekając z domu. W mojej rodzinie nigdy się to nie zdarzyło…

— Jeszcze możesz zmienić zdanie — ostro zauważył Piotr.
— Nie bądź śmieszny, Piotrze. — Donnie wciąż było zimno i bała się. Zawiodły ją nerwy.

Uważała, że Piotr wcale jej nie rozumie, jego zachowanie pozostawiało wiele do życzenia. —
Przecież to zrobiłam. Tylko mi przykro, że postępujemy tak podstępnie.

— No to co proponujesz? — Piotr też przeszedł ciężkie chwile walcząc z kołem i

gaźnikiem, a niestety niewiele wiedział o kobiecej duszy.

— Piotrze, jesteś wstrętny. Dobrze wiesz, że musimy przez to przejść…
— Przez to przejść? Więc ty tak się na to zapatrujesz?
Donna poczuła nagle, że ma do czynienia z obcym człowiekiem.
— A jak mam to nazwać? Nie mogę dobierać słów… Zmarzłam na kość, a w dodatku…
— Wiedziałem, że się na tym skończy — zauważył ironicznie Piotr.
— Ty też mówiłeś dużo dziwnych rzeczy. Powiedziałeś cioteczce Ale, że dałeś się złapać,

bo ci się znudziło uciekać…

— Dobre nieba! Niewiasto, powiedziałem to tylko po to, żeby się ode mnie odczepiła! Czy

miałem tej starej plotkarce opowiadać, jak cię uwielbiam?

Donna dotychczas wcale nie wierzyła, że Piotr naprawdę to powiedział. I teraz omal go nie

znienawidziła!

— To niby ja się za tobą uganiałam? Moi przyjaciele mieli rację twierdząc, że musiałam

oszaleć.

Donna nigdy się nie dowiedziała, że Piotr z trudem opanował się, by jej nie uderzyć.

Założył ręce i ponurym wzrokiem patrzył w ciemność. Słowa na nic się nie zdadzą. Dlaczego
ten głupi Marek nie żegna się i nie odjeżdża? Kiedy już ruszą w drogę z szybkością
pięćdziesięciu mil na godzinę, Donna przestanie może bredzić.

— Będą mówili, że skoro uciekłam z domu, to musiałam się widać spieszyć ze ślubem, i

Dandys Dark na pewno nie da mi dzbana. Ciotka Becky zawsze powtarzała, że to
nieelegancko uciekać z domu.

W Piotrze zawrzała hiszpańska krew. A może po prostu odezwał się penhallowowski

temperament.

— Jeśli dostaniesz ten cholerny dzban — wycedził przez zaciśnięte zęby — to go

roztrzaskam!

Stało się to przysłowiową ostatnią kroplą. Gdyby te słowa nie padły, wszystko dałoby się

może jeszcze naprawić, zwłaszcza że na drodze rozległ się klekot starego auta Marka
Penhallowa. Donna otworzyła drzwiczki i wyskoczyła. Płonęły jej oczy.

— Piotrze Penhallow! Zasługuję na najgorsze, ale…
— Zasługujesz na to, żeby ci sprawić lanie — przerwał Piotr. Donnie nigdy jeszcze nie

zdarzyło się zakląć, ale nie na darmo była córką Jana Topielca.

— Idź do diabła!
Piotr popełnił grzech, którego nie wybaczy żadna kobieta. Wziął ją za słowo.
— Jak sobie życzysz — oświadczył. I odjechał.
Donna podniosła walizeczkę i wróciła przed sad do domu. Zamknęła starannie drzwi,

włożyła do wazonu klucz. Jan Topielec i stary Jonasz wciąż smacznie chrapali. Donna poszła
do swego pokoju i położyła się.

Nareszcie przestało jej być zimno — rozgrzał ją słuszny gniew. No, cudem udało jej się

wyjść z tego cało. Pomyśleć, że o mały włos byłaby uciekła z człowiekiem, który pozwolił
sobie na podobne słowa. Cóż, od Penhallowów ze Srebrnej Zatoki trudno było oczekiwać
manier! Dobrze jej tak, jakże mogła zapomnieć, że całe życie — i słusznie — nienawidziła
go. Wirginia miała rację, biedna, kochana Wirginia, którą tak źle potraktowała. Teraz ona,
Donna, pokaże, że jest prawdziwą wdową. Jakże nienawidziła Piotra. Znienawidziła wszystko
i wszystkich. Z przyjemnością pomyślała, że uczucie nienawiści nigdy nie mija. Miłość się
kończy, a nienawiść nie! Ach, ileż by miała temu Piotrowi do powiedzenia. Niestety, już za
późno!

Piotr jechał całą noc i zdążył na prom. A zatem Donna odziedziczyła po ojcu nie tylko nos,

ale i temperament. Bogu dzięki, nie będzie miał z nim do czynienia. Kobieta, która klnie!
Piotr nie zdawał sobie sprawy, jakie miał szczęście, że Donna wpadła we wściekłość zamiast
dostać ataku histerii. No cóż, szaleństwo minęło, odzyskał zdrowy rozsądek. Znów jest panem
samego siebie. Będzie mógł wędrować po świecie bez uwiązanego u szyi młyńskiego
kamienia. Koniec z miłością!

VI

Donna nie była jedyną kobietą klanu, która tej nocy wyszła z domu. Gaja leżała wśród

paproci w bukowym lasku za Majówką i płakała.

Tego wieczoru w Srebrnym Pantofelku miała się odbyć zabawa, pożegnalna letnia zabawa,

wkrótce ostatni turyści opuszczą już wielki hotel w przystani. Po Gaje obiecał przyjechać
Noel. Ostatnio w sercu Gai znów pojawiła się nieśmiała nadzieja. Po tym wieczorze, kiedy
Gaja odeszła zostawiając na werandzie Noela i Nan, pokłócili się. To Noel oskarżył Gaje, że
się tak nieodpowiednio zachowała i postawiła go w niezręcznej sytuacji. Gaja straciła resztki
dumy, przeprosiła go i uzyskała przebaczenie. I znów przez chwilę poczuła się szczęśliwa.

Ale już nie tak jak przedtem. W sercu czaił się strach. Noel z dnia i dzień stawał się

bardziej daleki. Częściej pisywał, niż przyjeżdżał; a jego listy były coraz krótsze. Ona
marzyła o dotyku jego ręki marzyła, by usłyszeć głos, a tu nadchodzi cieniutki list,
donoszący, że Noel jest strasznie zajęty — ten sam Noel, który parę tygodni temu zamartwiał
się, że mieszka o dziesięć mil od niej.

Ale nie wierzyła, by mógł ją rzucić. Nie, to nie może się zdarzyć Gai Penhallowównie,

córce dumnych Penhallowów. Gaja wiedziała, że chłopcy zrywają z narzeczonymi, nawet z
Penhallowównami. Ale nie zaraz po zaręczynach, nie tak nagle. W końcu Noel oświadczył jej
się zaledwie kilka tygodni temu.

Ubrawszy się na zabawę, potajemnie odszukała na biurku ten list z łańcucha szczęścia i

trzykrotnie go przepisała. Każdy arkusik, włożyła do koperty, zaadresowała, nalepiła znaczek.
I narzuciwszy płaszcz pobiegła na pocztę.

Kiedy wróciła, zadzwonił telefon. Noel nie może przyjechać. Musi zostać w banku.
Gaja wyszła z domu i usiadła na schodkach, otulona w szary płaszcz. Wybladłą buzię

otaczał miękki futrzany kołnierz. I tak zobaczył ją Roger, który wpadł wracając od chorego.

— Sądziłem, że dziś wieczorem wybierasz się na tańce do Srebrnego Pantofelka —

zdziwił się Roger, który wiele widział i wiele wiedział, i bardzo go to gniewało. Zacisnął
pięści patrząc na jej smutną buzię, jakże ta wrażliwa dziewczyna musiała cierpieć. Unikał jej
spojrzenia, nie mógł znieść myśli, że nie zobaczy w jej oczach uśmiechu.

— Noel jest zajęty — odpowiedziała pogodnie Gaja. Roger nie powinien się o niczym

dowiedzieć. — Musi do późnej nocy zostać w banku. To okropne. Już się wystroiłam, a tu
taka przykrość. Rogerze! A może byś ty mnie zawiózł do Srebrnego Pantofelka? To tylko
mila drogi, a wrócić będę mogła z Sally Winters…

Roger zawahał się.
— Naprawdę masz na to ochotę, Gaju?
— Ależ tak — Gaja wydęła usta. — Tańce to tańce, nawet jeśli narzeczony nie ma czasu.

Szkoda by było nie zatańczyć w tych pantofelkach… — Gaja wysunęła zgrabną nóżkę w
złotym pantofelku, wiedziała, że ma najcieńsze kostki w całym klanie. Ale pod pozorną
beztroską kryła się rozpaczliwa myśl, że musi, musi się upewnić, że Noel jej nie okłamał.

Roger uległ. Sam nie był pewny, co Gaja zobaczy w Srebrnym Pantofelku, ale nawet jeśli

ma zobaczyć coś dla siebie najgorszego, to lepiej, żeby się to stało jak najszybciej. A zresztą
może się mylił sądząc, że wyminęło go auto Noela.

Gaja pożegnała się z Rogerem przed drzwiami do sali balowej i podziękowała mu

serdecznie. Nie, nie, niech z nią nie wchodzi ani na nią nie czeka. — .Wbiegła witając się po
drodze ze znajomymi. Na sali było pełno wirujących par i Gaja poczuła, że kręci jej się w
głowie. Oparła się o drzwi i rozejrzała po sali. Rozjaśniło jej się w głowie, przestały drżeć
usta. Nie, nigdzie nie było ani Noela, ani Nan. Zaraz, zaraz, przecież za salą balową jest
jeszcze jeden pokój. Musi tam zajrzeć. Usłyszała śmiech — umilkł, gdy weszła. W pokoju
było parę grupek młodzieży, ale Gaja widziała tylko Noela i Nan. Siedzieli na brzegu stołu,

na którym stała waza z ponczem, i zajadali kanapki. Ściślej była to jedna kanapka, z której
kolejno odgryzali kęs po kęsie. Nan w nowej, odsłaniającej całe plecy sukience śmiała się
przenikliwie, podnosząc kanapkę do ust Noela.

Kiedy po wejściu Gai zapadła cisza, Nan odwróciła się. W oczach jej pojawił się

triumfalny błysk.

— O, Gaja! Zdążyłaś na ostatni kąsek! — zawołała i chciała go jej podać. Ale Gai już nie

było. Przebiegła przez salę, przez werandę. Żeby jak najprędzej znaleźć się sam na sam z
nocą. Żeby było cicho i ciemno — żadnych świateł — och, przestać słyszeć ten śmiech.

Wydawało się, że wszyscy śmieją się z niej właśnie, z Gai Penhallow, którą rzucił

narzeczony. Biegnąc chwyciła kurczowo łańcuszek ze złotych paciorków, który nosiła na
szyi. Był to upominek od Noela. Łańcuszek pękł. Paciorki jak gwiazdeczki potoczyły się po
piaszczystej, wysrebrzonej księżycem drodze, ale nawet nie przyszło jej na myśl się
zatrzymać. Wiedziała, że jeśli choć na chwilę przestanie biec, zacznie krzyczeć. Parę
spóźnionych aut oślepiło ją reflektorami. Jedno z nich ominęło ją w ostatniej chwili — co za
szkoda!

Wreszcie znalazła się w Majówce. W oknie bawialni zobaczyła światło. Matka nie poszła

jeszcze spać. Nie, nie może pokazać się matce. Nie jest w stanie wykrztusić słowa. Płakała.
Jej śliczna sukienka była w strzępach. To nieważne. Nic już nigdy nie będzie ważne. Pobiegła
na oślep do bukowego gaiku i rzuciła się na ziemię wśród paproci. Jej świat przestał istnieć.
Nikt jeszcze nigdy tak nie cierpiał. Jak ona będzie dalej żyć? Czy można żyć z tak potwornym
bólem w sercu?

A wszystko to z winy tego piekielnego dzbana. Jak ciotka Becky musi się zaśmiewać w

grobie! Wkrótce wszyscy będą śmiać się z niej tym szczególnym śmiechem, w którym celuje
William Y.

VII

Jan Baptysta Dark po długich i ciężkich rozmyślaniach doszedł dc wniosku, że musi się

ożenić. Ptyś od wielu już lat sądził, iż pozostanie starym kawalerem. W młodości pochlebiał
sobie, że podoba się kobietom, i nosił się z myślą o ożenku. Ale za każdym razem, nim
zdecydował się oświadczyć, wybrana dziewczyna zaręczała się z kimś innym.

I nagle okazało się, że nie ma już odpowiednich kandydatek. Dziewczęta uważały go za

starca, a wszystkie odpowiadające mu wiekiem atrakcyjne panny dawno już wyszły za mąż.
Klan zaliczył Ptysia do zatwardziałych starych kawalerów. Z początku go to bolało. Ale
ostatnio rad był, że pozostał w stanie bezżennym. Chętnie powtarzał, że małżeństwo nigdy go
nie nęciło. Miał dosyć pieniędzy, by nie pracować, miał wygodny domek w Srebrnej Zatoce,
stara ciotka Ruta Penhallow prowadziła mu świetnie gospodarstwo, a życie umilało mu auto,
którym rozjeżdżał się po wybrzeżu, i dwa wspaniałe koty nie odstępujące go ani na krok.
Spały w nogach jego łóżka i jadły z nim przy stole.

Chętnie porównywał swój los z losem większości żonatych mężczyzn. O nie, nigdy by się

z nimi nie zamienił. A jeśli chodzi o dzieci, to na świecie jest już i tak zbyt wielu Darków i
Penhallowów.

— Lepiej, żeby to zdegenerowane plemię wymarło — mruczał z irytacją, kiedy wuj

Pyszniak dokuczał mu starokawalerstwem.

Z rozkoszą patrzył w kościele na Karola Penhallowa, lubił litować się nad nim. Karol miał

siedem niemądrych córek, którym ciągle trzeba było kupować nowe sukienki. Pikanterii
owemu uczuciu litości dodawał fakt, że pani Karolowa była tą dziewczyną, z którą naprawdę
chciał się ożenić. I czasem jeszcze myśl o niej ociupinę go bolała.

Niemniej samotne życie bardzo Ptysiowi odpowiadało. Często powtarzał, że zachował

„młodzieńczość serca”, i nie podejrzewał, że prawdziwa młodzież uważa go za komicznego
staruszka. Sądził, że wciąż jest wytwornym kawalerem podziwianym przez cały klan. Robił,
co chciał, nie miał żadnych obowiązków.

Ostatnio zaczął jednak mieć wątpliwości. Ciotka Ruta postarzała się, miała słabe serce, w

każdej chwili mogła umrzeć. I skąd wtedy weźmie gospodynię? Poczuł reumatyczne bóle w
nogach i przypomniał sobie, że jego dziadek Robert Penhallow na starość został kaleką. A co
będzie, jeśli to przytrafi się jemu, Ptysiowi? Kto się nim zajmie? U wuja Alka reumatyzm
zaatakował serce. Więc on, Ptyś, gotów skonać w nocy i znajdą go dopiero po paru
tygodniach. Myśl o tym była trudna do zniesienia.

Do działania skłonił go jednak dopiero dzban ciotki Becky. Niezbyt mu zależało na tym

obłupanym „naczyniu”, ale uważał, że ma do niego prawo. To jego ojciec był starszym
bratem stryja Teodora, to jego rodzinie należał się dzban. Wiedział, że jako kawaler nie ma
szans. Ciotka Becky dała to wyraźnie do zrozumienia. Zatem należało poszukać żony i Ptyś
postanowił się ożenić, choćby miało go to kosztować życie.

VIII

Należało rozejrzeć się za odpowiednią kandydatką. Nie było to łatwe. Choć powinno być

łatwiejsze niż trzydzieści lat temu. Po prostu nie miał wielkiego wyboru. Nie zamierzał
szukać żony spoza klanu. Owszem, kiedy miał dwadzieścia pięć lat brał taką ewentualność
pod uwagę, ale pięćdziesięciotrzyletni mężczyzna wzdragał się przed podobnym ryzykiem.

Zatem która ze starych panien lub wdów ma zostać szczęśliwą oblubienicą? Bo Ptyś

zdecydował z westchnieniem, że musi to być albo wdowa, albo stara panna. Nie był aż tak
głupi, by przypuścić, że jakaś młoda dziewczyna zechce spojrzeć na niego łaskawym okiem.
Cynicznie oświadczył, że nie jest na to dość bogaty. Zastanawiał się, czy wybrać starą pannę
czy wdowę. Nie pociągała go myśl o żonie, której nie chciał żaden mężczyzna. Ale wdowa —
brr! Na pewno wie, jak wodzić męża za nos. A stara panna będzie mu przynajmniej
wdzięczna, że wybawił ją od jej staropanieństwa.

Niemniej postanowił przyjrzeć się wszystkim kobietom w odpowiednim wieku.
W niedzielę chodził raz do kościoła w Różanym Potoku, raz w Srebrnej Zatoce i bacznie

obserwował kandydatki. Było to bardzo ciekawe doświadczenie. Dotychczas, żeby się nie
nudzić podczas kazania, liczył paciorki na sukni pani Williamowej Y. Teraz poczuł się znów
młodzieńczo. Zastanawiał się, co by na to powiedział pastor Trackley. I wyobrażał sobie, jak
podnieciłyby się wchodzące w rachubę panie, gdyby wiedziały, co je być może czeka. Czy
Estera Penhallow dalej stroiłaby takie świętoszkowate miny, gdyby wiedziała, że ma szansę
zostać panią Ptysiową? Zresztą nie miała szans! Ten haczykowaty nos! O nie, nie ożeniłby się
z nią nawet dla czterdziestu dzbanów.

„Nie mógłbym się ożenić z brzydką babą” — pomyślał z oburzeniem Ptyś.
Edna Dark wyglądała jak dama, ale była zbyt potulna i nudna. Karolina Penhallow miała

zbyt szerokie usta i ubierała się bez cienia gustu. Wioletta Dark była przystojną kobietą, ale
pozbawioną wdzięku. Ptyś nie upierał się przy urodzie, ale wdzięk był nieodzowny. Poza tym
— choć się do tego sam przed sobą nie przyznawał — wcale nie był pewny, czy by go
zechciała.

Berta Dark miała przyjemną twarz — ale te grube nogi! Elwa Penhallow miała zgrabne

nogi, niemniej Ptyś uznał, że jest jak dla niego zbyt pobożna. Kobieta powinna być religijna,
ale ze zbyt religijną żoną może być niełatwo. Czyż nie opowiadano, że co wieczór
odnotowuje w dzienniczku każdą chwilę spędzoną na nieróbstwie i modli się, by jej to Bóg
wybaczył? Taka żona mogłaby się okazać zbyt męcząca.

Ptyś zastanawiał się, ile lat może mieć Lorella Dark. Nikt nie wiedział, zgadzano się tylko,

że musiała już przekroczyć trzydziestkę. Była pulchna i powabna i Ptyś chętnie by ją wybrał,
gdyby nie obawiał się, że nie doszła jeszcze do wieku, w którym wiedziałaby, że musi się
zadowolić starym kawalerem. Ptyś nie zamierzał ryzykować odmowy.

Jessie Dark teoretycznie nadawała się. Ale kiedyś słyszał, jak powiedziała, że „koty

powinny znać swoje miejsce”. I Ptyś był pewien, że nie zechce zaakceptować ich obecności w
małżeńskim łóżku.

Bessie Penhallow, Nie, Bessie nie wchodziła w rachubę. Ta jej brodawka na policzku, z

której wyrastały trzy włoski. I na swój sposób była równie religijna, co Elwa. Oszalała na
punkcie misji. Kiedy ostatni raz z nią rozmawiał, poinformowała go, że w Chinach wzrasta
zainteresowanie chrześcijaństwem, i oburzyła się, gdy nie wykazał należytego zaciekawienia.

Mildred Dark pracowała jako stenotypistka w biurze prawnym w mieście i tylko na

weekendy przyjeżdżała do domu. Była niebrzydka i ubierała się modnie. Ale miała okropną
cerę.

Jej siostra Harriet interesowała się spirytualizmem i twierdziła, że ma „po tamtej stronie”

kogoś, kto ją kocha. Ptyś nie miał zamiaru rywalizować z duchami.

Gdyby Bieta Moore była była Penhallowówną lub Darkówną, wybór Ptysia padłby na

pewno na nią. Ale to zbyt wielkie ryzyko żenić się z Moore’ówną. Emilia Trask miała
pieniądze, ale wyglądała na złośnicę. Nie, nie, musi się ograniczyć do kobiet z klanu.
Małżeństwo i tak jest niebezpiecznym przedsięwzięciem. Zawsze lepszy jest znany diabeł.

Małgorzata Penhallow. Kiedyś była ładna i wciąż miała śliczne oczy. Pastor Trackley

utrzymywał, że ma piękną duszę. Pewnie wiedział, co mówi, ale gorzej było z ciałem. Chuda
jak patyk. O, pani Clarence’owa Penhallow — to była prawdziwa kobieta. Ale wdowa. I
krążyła legenda, że kiedyś spoliczkowała męża podczas nabożeństwa. Co prawda wuj
Pyszniak utrzymywał, że wolałby już zostać publicznie spoliczkowany niż pocałowany — co
zdarzyło się Andrzejowi „Penhallowowi. — Ptyś jednak nie uważał za stosowne wybierać
między tymi dwiema ewentualnościami.

Cóż, można chyba uznać, że figura Małgorzaty Penhallow stała się modna. Obecnie

wszystkie dziewczęta wyglądały tak, jakby j głodziły. Za jego czasów były pulchne. Ach,
gdzież się podziały tamtej dziewczęta? Tak, Małgorzata jest damą, ma łagodne usposobienie
i, rzecz prosta, po wyjściu za mąż musiałaby przestać pisywać idiotyczne wierszyki.

Kiedy pastor Trackley skończył kazanie, Ptyś był już zdecydowany ożenić się z

Małgorzatą Penhallow. Wyszedł w chłodny blask październikowego popołudnia, czując się
już człowiekiem spętanym. Jakoś to wszystko było mało romantyczne. I żałował, że nie
ożenił się wiele lat temu. Do dziś na pewno by się już z tym pogodził.

IX

Duży Sam nie czuł się nazbyt szczęśliwy. Lato minęło, nadeszła jesień, zaczęły szaleć

wichury. W chacie Wilkinsa wiało, stała na odludziu. Musiał sam sobie gotować i w
rezultacie cierpiał na niestrawność: Wiele kobiet z klanu zapraszało go to na obiad, to na
kolację, ale nie chciał korzystać z tych zaproszeń, bo czuł, że wszyscy są po stronie Małego
Sama. Tak, nawet Darkowie i Penhallowowie dali się zwieść nowoczesnym poglądom.
Gotowi byli tolerować niemoralność.

Kiedy Duży Sam usłyszał, że Mały Sam zaczął w niedzielne wieczory odwiedzać wdowę

Terlizzickową, na chwilę oniemiał. A potem — każdemu, kto chciał słuchać — wykładał, co
on o tym sądzi.

— Chce, widać, żeby następna żona zaharowała się dla niego na śmierć. Myślałem, że ma

więcej rozsądku. Ale nie można ufać człowiekowi, który już raz się ożenił — choć niby
powinno go to nauczyć rozumu. A w dodatku jest najbrzydszym mężczyzną w naszej
rodzinie. Co prawda, Terlizzickową też nie jest piękna, te jej brodawki i krzywe nogi. Za to
jest tłusta. Żeby musiał za nią zapłacić od kilograma wagi, pewnie by się zastanowił. I
pochowała już dwóch mężów. Niektóre kobiety nie znają miary. Żal mi Małego Sama.
Podobno odprowadza ją z kościoła do domu. Niedługo będzie jej śpiewał serenady. Bo on
wyobraża sobie, że umie śpiewać. Kiedyś powiedziałem mu wprost: „Co to za kocia
muzyka!” Ale Terlizzickowie nigdy nie mieli słuchu.

Klan oczywiście nie popierał tych rzekomych zalotów. Co prawda już dawno

zdecydowano, że Samowie stanowią klasę samą w sobie, i nie wymagano od nich
przestrzegania zasad, którymi rządziła się rodzina. Niemniej Terlizzickowie… To by było za
wiele.

Nikt z rodziny nie przejmował się jednak projektami matrymonialnymi Małego Sama aż

tak jak Duży Sam. Teraz, kiedy Duży Sam stał na skałach wymachując krótkimi ramionami,
można było założyć, że nie deklamuje swego poematu, lecz lży wdowę Terlizzick. Oznajmiał
światu, że jest^ona flejtuchem, kobrą i tygrysicą. I jednocześnie wyrażał swe gorące
współczucie dla Małego Sama.

Oczywiście doniesiono o tym wdowie Terlizzick i Małemu Samowi. Trudno powiedzieć,

jak na to zareagowali. Mały Sam dość ostentacyjnie zajmował się wychowywaniem trzech
kociaków Musztardy. Bogini poranka wciąż stała na półeczce nad zegarem, ale na jej
kształtnych nogach gromadził się kurz. I kiedy ojciec Sullivan urządził następną loterię
fantową, słyszano, jak Mały Sam wołał, że powinno się w to wtrącić prawo!

P

ALEC

BOŻY

I

Powrót „do domu” Franka Darka i jego siostry stał się dla klanu prawdziwym

wydarzeniem. Franek oznajmił, że tego przyjazdu domagała się Edna, uważając, że też ma
prawo do dzbana, Dandys był przecież ich rodzonym stryjem. Więc kto wie? A on, Franek,
ma tego Zachodu po dziurki w nosie. Już tam nie wróci, kupi farmę na Wyspie i resztkę życia
spędzi wśród swoich.

— I ożenisz się z dziewczyną z Wyspy? — spytał wyj Pyszniak.
— No jasne — zaśmiał się Franek. — Tutejszym dziewczynom żadna nie dorówna!
Kiedy Franek wyszedł ze sklepu, obecni tylko uśmiechnęli się. I zgodnie doszli do

wniosku, że Frankowi się nie powiodło.

— Zszedł na psy. Mówią, że się ostatnio zapijał — oświadczył William Y.
— Za młodu był z niego straszny przystojniak — zauważył Szymon Dark. — Takich

zawsze rozpuszczą baby.

Joscelyn usłyszała o jego przyjeździe następnego wieczoru, kiedy właśnie wybierała się do

kościoła. Ciotka Rachela rozmawiając z panią Cliffordową zauważyła mimochodem: —
Ponoć wrócił do domu Franek Dark. — Joscelyn wydało się, że wokół niej zawirował świat.
Myślała, że zemdleje, kurczowo uczepiła się stołu. Franek przyjechał! Ostatnie dziesięć lat
przestało istnieć, znów patrzyła w oczy Franka.

— No, Joscelyn, pospiesz się — napominała ciotka Rachela. — Bo się spóźnimy i zajmą

nam wszystkie dobre miejsca. Dziś będzie tłok. Każdy chce posłuchać Józefa.

Tego wieczoru miał wygłosić kazanie pastor Józef Dark z Montrealu i, oczywiście,

wszyscy Darkowie i Penhallowowie będą obecni. Bardzo byli z Józka dumni. Był najlepiej
zarabiającym pastorem w całej Kanadzie — ten sam Józek Dark, który boso biegał po
Srebrnej Zatoce, a latem pracował ciężko u zamożniejszych krewnych. Wtedy nikt nie
zwracał na niego uwagi, ale teraz, ilekroć odwiedzał Srebrną Zatokę, w kościele dostawiano
krzesła.

Joscelyn poszła do kościoła z ciotką. Wieczór był tak ciepły, jakby to był czerwiec, a nie

październik. Figlarny wietrzyk strącał złoto z klonów. Niebo nad brunatnofioletowymi
wzgórzami wyglądało jak puszysta chryzantema. Parę wczesnych gwiazd pobłyskiwało nad
ścierniskami. Wielki pomarańczowy księżyc wschodził nad Wzgórzem Drewnianych
Masztów. Pachniała wilgotna ziemia zaoranych pól. Właśnie zaczęły się jesienne podorywki.
Hugon cały dzień orał pole na zboczu wzgórza.

Joscelyn wiedziała, jak bardzo lubi orać to właśnie pole. Patrzyła na niego z okna i

zastanawiała się, czy naprawdę zamierza on sprzedać Drewniane Maszty. Ta plotka wracała
co parę tygodni. Ciotka Rachela wspomniała o tym przy obiedzie. Joscelyn nękało to jak
bolący ząb.

Teraz jednak pod wpływem przeżytego szoku zupełnie o tym zapomniała. Szła jak we śnie.

Nie wiedziała, czy się cieszy, czy boi. Chyba się bała. Bała widoku Franka.

Na pewno nie zdarzy się to tego wieczoru. Franek zatrzymał się u swego brata Burtona w

Indiańskim Potoku, a Burton nigdy nie przychodził na nabożeństwa odprawiane przez Józefa
Darka. Józek ożenił się z dziewczyną, w której kochał się Burton, i Burton zawsze
przypisywał sukces Józka jako kaznodziei temu, że jak nikt potrafi schlebiać kobietom.
Joscelyn wiedziała jednak, że musi to niedługo nastąpić. I była śmiertelnie przerażona.

Spóźniły się. Kiedy weszły do kościoła, Józef wygłaszał modlitwę i musiały wraz z innym

spóźnionymi czekać w przedsionku. Drzwi były zamknięte i dobiegał tylko melodyjny

pomruk.

Nie od razu zobaczyła Hugona. Stał z tyłu, wpatrując się w nią płonącymi oczyma. Obok

niego Palmer Dark i Homer Penhallow skinęli sobie głowami i napomknęli coś o pogodzie. I
dalej się nienawidzili. Ambrożyna Winkworth wyminęła ich i popłynęła główną nawą, z
wysoko uniesioną głową i z pierścionkiem na palcu. Ambrożyna nie miała zamiaru czekać w
chłodnej sieni, aż mały Józek Dark, któremu przed laty nieraz sprawiała lanie, skończy
odmawiać modlitwę. Ambrożyna obecnie nie wkładała już nigdy rękawiczek i na pewno była
tego wieczoru najszczęśliwszą kobietą w kościele. Zazdrośnicy twierdzili, że Ambrożyna
zanadto się puszy, stała się wręcz śmieszna.

— Ale kroi na damę! — szepnął siedzący na stopniach chóru wuj Pyszniak do Dużego

Sama, który przyszedł sprawdzić, czy to prawda, że Mały Sam co niedziela bywa w kościele,
by po nabożeństwie odprowadzić do domu wdowę Terlizzick.

W kącie stał milczący Stanton Grundy. Nigdy dotąd nie miał okazji posłuchać kazania

Józka Darka. Stale mu coś wypadało. Nareszcie przekona się, jakiego to człowieka kochała
potajemnie przez całe życie jego Robina.

Przyszła też Donna z ojcem, choć Topielec nie miał najmniejszej ochoty wysłuchiwać

kazań Józka. Ale Donnie bardzo na tym zależało i Topielec ustąpił. Ostatnio coraz częściej
zdarzało mu się ustępować Donnie. Podczas minionego miesiąca umilkły plotki o Donnie i o
Piotrze. Z początku wszyscy się głowili, co między nimi zaszło. Topielec nie. Bardzo proste
— kazał Donnie zerwać z tym facetem i ona, oczywiście, usłuchała.

Część klanu uważała, że zachowanie Piotra w kościele owej pamiętnej niedzieli zraziło

Donnę. Wirginia była przekonana, że w jej duszy zwyciężyły „wyższe uczucia”. Nie było to
wielką pociechą, bo kochana Donna strasznie się zmieniła. Stała się okropnie cyniczna.
Wyśmiewała się z lirycznych wspomnień Wirginii. Utrzymywała, że gdyby Barry żył, na
pewno kłóciliby się jak pies z kotem. Domownicy mieli do czynienia z tygrysicą w ludzkim
ciele. Jan Topielec żałował czasem, że Piotr jej z sobą nie zabrał.

Tak, w sercach oczekujących w przedsionku, aż Józef Dark skończy modlitwę, kryło się

wiele ukrytych pasji.

Joscelyn kochała kościółek w Srebrnej Zatoce. Cichy stary kamienny kościółek wśród

zapadłych mogił i omszałych nagrobków. Rada była, że nie zmodernizowano tego
cmentarzyka tak jak w Różanym Potoku.

Groby skąpane były w księżycowej poświacie. Wśród nich krążył Lunatyk. Od czasu do

czasu nachylał się i szeptał coś zmarłemu druhowi. Od czasu do czasu kłaniał się swojej
srebrnej Lunie.

I od czasu do czasu zaglądał do kościoła przez okno. Nigdy jednak nie wchodził dojśrodka.

Za to kiedy wierni zaintonują hymn, będzie im towarzyszył.

„Czemu, u diabła, ten Józek tak długo się modli” — pomyślał Topielec. Wciąż jeszcze

uważał, by głośno nie zakląć, ale, dzięki Bogu, wolno mu było myśleć.

Franek Dark też stał w przedsionku pod lampą, z dość niemądrą miną rozglądając się

wokół rozpromienionym wzrokiem. Joscelyn spojrzała na niego i ogarnęła ją zgroza. Nie
wierzyła własnym oczom, niemożliwe, żeby to był Franek Dark. Niemożliwe, żeby to był ten
sam człowiek, którego potajemnie kochała od dziesięciu lat. Otyły, wyłysiały, czerwonawy
nos, przekrwione podpuchnięte oczy, źle ogolony. Jakże podupadł. Co gorsze, zobaczyła go
nie tylko takim, jakim się stał, ale jakim był zawsze. Ot, prymitywny bawidamek.
Wpatrywała się w niego z niedowierzaniem, z jakim reaguje się na wiadomość o czyjejś
niespodziewanej śmierci. To niemożliwe! Więc to dla tego człowieka złamała życie
Hugonowi i na zawsze wyrzekła się Drewnianych Masztów?

Joscelyn wydało się, że się roześmiała. Nie, to roześmiał się stojący za nią Hugon. Dziwny

śmiech, bynajmniej nie wesoły. Zatem Hugon zobaczył to, co zobaczyła ona. Zrobiło jej się
strasznie wstyd.

Śmiech Hugona zwrócił na nich uwagę Franka. Uśmiechnął się szeroko i podszedł z

wyciągniętą ręką, wylewny i serdeczny.

— Hugon! Joscelyn! Jak się miewacie? Tak się cieszę, że was widzę. Joscelyn, nic się nie

postarzałaś, jesteś jeszcze piękniejsza. Trudno uwierzyć, że to już dziesięć lat temu
wytańcowywałem na twoim weselu.

To chyba był zły sen! Za chwilę się obudzi! Joscelyn zobaczyła, że Hugon ściska dłoń

Franka, tego samego Franka, którego zamierzał stłuc na kwaśne jabłko. Ale teraz patrzył
tylko na niego z lekką wzgardą.

— No co, macie rodzinkę? — spytał Franek.
Zapadła cisza i dało to Frankowi do myślenia. Jakiś stojący przy 1 drzwiach źle

wychowany chłopak zachichotał. Franek nic nie] wiedział o tym, co zaszło po weselu. Ale
zrozumiał, że popełnił jakąś gafę. Widać nie mają dzieci i są na tym punkcie przewrażliwieni.
Czemu on zawsze musi coś palnąć. Hugon patrzy na niego spode łba. Joscelyn zawsze była
wyniosła, ale nie powinna spoglądać na niego i jak na glistę.

Pastor Józef Dark skończył modlitwę i grupa oczekujących w przedsionku z

westchnieniem ulgi weszła do kościoła. Joscelyn, która najchętniej by uciekła, musiała pójść
za ciotką Rachelą, i udawać, że słucha kazania, z którego nie dotarło do niej ani jedno słowo.
Czuła się tak, jakby zdarto z niej ubranie i wystawiono na pośmiewisko publiczne. Na próżno
powtarzała sobie, że nikt oprócz Hugona nie wiedział ani nie podejrzewał, że kochała Franka
Darka, wyimaginowanego Franka Darka. Jak Hugon musiał z niej teraz kpić sobie w duchu.

Hugonowi nie przyszło to nawet na myśl. Uznał, że Franek jest nieciekawym facetem, nie

warto było aż tak go nienawidzić, ale nie przypuszczał, iż zauważyła to także Joscelyn.
Ostatecznie Franek; był wciąż jeszcze przystojnym mężczyzną, a niezbadane są gusta kobiet.

Hugon także nie słyszał ani słowa kazania. Znów wróciły gorycz i gniew tamtej poślubnej

nocy. Zmarnował życie, a przecież nie było I w tym jego winy. Cóż, mógł zdobyć wiele
innych dziewcząt, kilka z nich było tego wieczoru w kościele. Spojrzał na nie i jeszcze raz
zrozumiał, że dla niego istnieje tylko Joscelyn. Nie będzie miał Joscelyn, ale nie będzie jej
miał także żaden inny mężczyzna. Ona nie ma podstaw, by uzyskać rozwód. Hugon rozejrzał
się triumfalnie. Franek Dark nigdy jej nie dostanie. Nigdy.

Duży Sam uznał, że siedzący z drugiej strony przejścia Mały Sam wpatruje się w

rozłożyste kształty wdowy Terlizzickowej jak pies w kość, i też nie słuchał kazania. A
szkoda, gdyż było to wyjątkowo świetne kazanie, błyskotliwe i uczone. Wierni słuchali jak
urzeczeni.

Józef Dark zręcznie grał na ich uczuciach, niektórzy uważali, że zbyt zręcznie, struny ich

serc dźwięczały jak harfa na wietrze.

— I nigdy, nigdy, nawet w najczarniejszych momentach swego życia, nie zapominajcie, że

nasz świat jest światem Boga — zakończył, zamykając Biblię, a zabrzmiało to jak grom
zwycięstwa.

Jednym z nielicznych sceptyków był Stanton Grundy, który wychodząc uśmiechał się

ironicznie.

— Obawiam się, że diabeł też ma tu coś do powiedzenia — oświadczył wujowi

Pyszniakowi.

— Ale kazanie było prima! — odpowiedział pełen podziwu wuj Pyszniak.
— Tak, mówić to on umie — zgodził się niechętnie Stanton Grundy. — Ciekaw jestem,

czy on w to wszystko wierzy.

Było to bardzo niesprawiedliwe, gdyż Józef Dark wygłaszając kazanie wierzył —

przynajmniej póki stał na ambonie — w każde wypowiadane przez siebie słowo, a naprawdę
nie można go było winić za to, że Robina Dark wcale nieproszona obdarzyła go uczuciami,
które należały się jej prawowitemu właścicielowi, czyli Stantonowi Grundy’emu.

— Franek Dark strasznie się roztył — zauważyła ciotka Rachela wracając z Joscelyn do

domu. — Wdał się w ojca. On doszedł przed śmiercią do stu kilo.

Joscelyn wzdrygnęła się. Ciotka Rachela miała niezwykły dar bezwiednego ośmieszania

tych, o których wspominała. Romantyczne uczucia Joscelyn zmarły naturalną śmiercią i nic
nie byłoby już w stanie ich wskrzesić. Zmarły w przedsionku kościoła tak nagle, jak kiedyś
się narodziły. Niemniej chętnie traktowałaby je z należytą nieboszczykowi rewerencją.
Przykro było kpić z samej siebie, narażać się na kpiny innych. I przykro było myśleć, że
zmarnowała dla Franka Darka tyle lat, podczas których mogłaby stworzyć dla siebie i Hugona
dom w Drewnianych Masztach i urodzić dzieci. To okropne, że obdarzyła tak wielką
namiętnością człowieka, o którym dało się powiedzieć tylko tyle, że „przed śmiercią osiągnie
wagę stu kilogramów”.

Joscelyn omal się nie roześmiała, ale wiedziała, że jeśli zacznie się śmiać, to nie potrafi już

tego śmiechu opanować.

O czym teraz rozprawia ciotka Rachela? Aha, że Ptyś Dark wbił się w pychę

odziedziczywszy po ciotce Becky tę flaszeczkę z wodą z Jordanu.

— Zachowuje się tak, jakby tylko on miał tę wodę!
Joscelyn w nagłym przypływie okrucieństwa zemściła się za własne upokorzenie.
— Ależ, ciociu Rachelo, to prawda. Tę cioci wodę wylałam niechcący już wiele lat temu i

napełniłam flakonik wodą z wiadra!

II

Któregoś listopadowego wieczoru Gaja odebrała na poczcie list od Noela. Biorąc go do

ręki poczuła, że zaczęło jej kołatać serce. Od dawna już nie otrzymała od niego listu, od
dawna go nie widziała. Od tamtej nocy w Srebrnym Pantofelku. I niemal nic o nim nie
słyszała

— klan okazał się zadziwiająco taktowny. Zbyt taktowny. Brak wszelkich wzmianek o

Noelu dawał do zrozumienia, że wszyscy jej współczują. Kiedy Gaja wchodziła do pokoju,
rozmowa milkła, a ona wiedziała, co to znaczy. Było to dla niej policzkiem. Nie straciła
bowiem resztek dumy i starała się zachować twarz. Czuła, że wszyscy obserwują ją bacznie,
chcąc zobaczyć, jak bardzo cierpi.

Wciąż jeszcze miała odrobinę nadziei, że wszystko obróci się na dobre. Przecież Noel ją

kochał, nie mógł tego udawać. Cóż, dał się usidlić tej kokietce Nan, która była tak „inna”. A
może jednak — Gaja wstrzymała oddech — odzyskał zdrowy rozum i prosi, by mu
wybaczyła? Bo inaczej po co by pisał?

Gaja jak cień mknęła drogą w mglistym świetle księżyca melancholijnej jesiennej nocy. W

dali zawodziło morze. Wiatr musiał szukać czegoś, czego nie mógł znaleźć, bo wył tak
żałośnie. Otaczał ją zmartwiały świat.

Ale jeśli w liście Noela znajdzie oczekiwane słowa, świat odżyje i rozkwitnie listopadowa

szarość. Ach, żeby tylko Noel do niej wrócił! Nieważne, że ją skrzywdził, nieważne, że
zachował się jak łajdak — niech tylko wróci! W stosunku do Noela wyzbyła się wszelkiej
dumy, czuła jedynie nieodpartą tęsknotę.

Wróciwszy do Majówki pobiegła do swego pokoju i położyła list na stole. Potem usiadła i

zaczęła się weń wpatrywać. Bała się go otworzyć. Jeszcze przez chwilę pragnęła żyć nadzieją.
Rozmyślała o tamtym czerwcowym wieczorze, kiedy po powrocie z bankietu ciotki Becky
czytała list Noela ukryta wśród paproci. Wtedy otworzyła go bez obaw. Jakim sposobem w
ciągu paru miesięcy mogła nastąpić taka zmiana?

Pamiętała dobrze, kiedy pierwszy raz dostała list od Noela. Ach te wszystkie „pierwsze

razy”. Kiedy pierwszy raz umówili się, pierwszy raz tańczyli, pierwszy raz Noel powiedział
do niej „Gaju”, pierwszy raz przytulił policzek do jej policzka, pierwszy raz powiedział
„kocham cię”.

I potem, kiedy pierwszy raz zaczęła wątpić, czy może mu ufać. A teraz nie mogła się

zdobyć na przeczytanie jego listu.

— Nie, nie będę tchórzem — wykrzyknęła Gaja i rozdarła kopertę. Długo czytała ten list.

Potem rozejrzała się dookoła — nie, pokój się nie zmienił. Niepewnym krokiem podeszła do
otwartego okna i usiadła.

Noel prosił ją, by go zwolniła z danego słowa. „Strasznie mu przykro”, ale niemądrze by

było „zrujnować trzy życia wskutek młodzieńczej pomyłki”. Sądził, że ją kocha, ale teraz
uprzytomnił sobie, że „nie wiedział wówczas, co to jest miłość”. Potem długo usprawiedliwiał
się i przepraszał, ale Gaja nie czytała dalej. To już nie miało znaczenia.

Całą noc przesiedziała przy oknie. Nie mogłaby zasnąć, zresztą nie chciała zasnąć. Bo po

przebudzeniu musiałaby od nowa przeżyć to samo. Myślała, że ta noc nigdy się nie skończy.
Ale kiedy w porannym wietrze zadrżały gałęzie drzew, aż się wzdrygnęła. Nie zniesie widoku
świtu.

„Jakoś bym i ten ranek przeżyła, gdybym była pewna, że nie będę musiała przeżywać

następnych” — pomyślała ponuro. Widziała teraz swoje dalsze życie jako nie kończący się
szereg poranków. Rok po roku, rok po roku, aż wreszcie postarzeje się, wychudnie i
zgorzknieje, stanie się drugą Mercy Penhallow. Na samą myśl o tym przebiegł ją dreszcz
rozpaczy.

„Czy można przywyknąć do bólu?” — pomyślała.
Po południu zupełnie spokojnie powiedziała matce, że zerwała zaręczyny. Pani

Howardowa mądrze wstrzymała się od komentarzy i mniej mądrze upiekła ulubiony przez
Gaje piernik. Nie uleczył on jej zranionego serca, za to na całe życie znienawidziła pierniki.

Mercy zalecała spacery i żelazo na wzmocnienie. William Y. oświadczył, że Noel Gibson

będzie miał wkrótce dosyć tej małej żmii, Nan.

— Nie zapominaj, że jesteś Penhallowówną. W naszej rodzinie nikt nie obnosi się ze

swoimi uczuciami — serdecznie napominała Gaje kuzynka Mahala. Gaja spojrzała na nią
zrozpaczonym wzrokiem. Spędziła cały dzień na łonie klanu uśmiechając się bez przerwy — i
teraz nie było już jej stać na uśmiech. Ale wobec kuzynki Mahali nie musiała udawać,
kuzynka Mahala rozumiała.

— Kuzynko Mahalo, jak ja mam dalej żyć? Powiedz mi — jak?
Kuzynka Mahala pokiwała głową.
— Tego ci nie potrafię powiedzieć. Nikt nie potrafi. Gdybym ci oświadczyła, że wkrótce o

wszystkim zapomnisz, uznałabyś mnie za osobę pozbawioną serca. Ale opowiem ci o czymś,
o czym nikt nie wie, Znasz to pólko między farmą Jana Topielca i drogą prowadzącą na
wybrzeże? Trzydzieści lat temu przeleżałam tam w koniczynie całą noc, rozpaczając, że nie
kocha mnie Dale Penhallow. A teraz, ilekroć tamtędy przechodzę, dziękuję za to mojej
szczęśliwej gwieździe.

Gaja zamknęła się w sobie. Cóż, kuzynka Mahala także jej nie rozumie. Nikt jej nie

rozumie.

Z wyjątkiem Rogera. Roger pojawił się wieczorem, kiedy Gaja siedziała skulona na

stopniach werandy, czując się jak zmarznięte kocię pod zamkniętymi bezlitośnie drzwiami.

— Gaju, moja biedna Gaju! — zawołał. — Co oni z tobą zrobili? Gaja oparła głowę o jego

ramię.

— Rogerze — szepnęła — może byś mnie zabrał na przejażdżkę autem? Pojedźmy przed

siebie szybko i daleko. I nic do mnie nie mów.

I auto pomknęło tak szybko, że o mało nie przejechało wuja Pyszniaka na zakręcie drogi

prowadzącej do Indiańskiego Potoku. Odskoczył w ostatniej chwili i spojrzał za autem,
uśmiechając się pod nosem.

— Widzę, że Roger nie traci czasu — zauważył. — Chytry drań. Czekał, aż się doczekał.
Ale wuj Pyszniak też niczego nie rozumiał. Roger myślał tylko o tym, jak rozkosznie

byłoby udusić Noela Gibsona. A Gaja nie myślała o niczym. Ogarnęło ją uczucie odrętwienia.
Była to ulga. Ból pozostał gdzieś z tyłu, kiedy tak wśród nocy mknęli drogą i nie musiała nic
mówić, nie musiała się uśmiechać — czuła tylko chłodny powiew wiatru i dotyk silnego
ramienia Rogera prowadzącego auto. Ach, gdybyż tylko można było nigdy nie wrócić.

III

Jan Baptysta Dark poszedł wreszcie oświadczyć się Małgorzacie Penhallow. Decyzję tę

podjął już we wrześniu, wciąż to jednak odkładał. Co rano powtarzał sobie, że wieczorem
wybierze się do Denzilów. I co wieczór znajdował jakiś pretekst, aby tego nie zrobić.
Niewykluczone, że nigdy by do tych oświadczyn nie doszło, gdyby nie tłuste plamy na
obrusie. Ptyś, który umiłowaniem czystości przypominał swe koty, nie znosił poplamionych
obrusów. Stara ciotka Ruta zaczęła zaniedbywać swe obowiązki. Najwyższy czas, by w domu
pojawiła się prawdziwa gospodyni.

— No, dziś wieczorem pójdę i nareszcie będę to miał z głowy — nakazał sobie dość

desperackim tonem.

Przebrał się i ogolił rozważając, jak to zniesie, kiedy ktoś będzie świadkiem tej ceremonii.
— Do wszystkiego można się przyzwyczaić — westchnął biedny Ptyś.
Idąc do Denzilów — nie miało sensu marnować benzyny na dwumilową przejażdżkę —

Ptyś zastanawiał się, co by powiedzieli napotkani na drodze krewni, gdyby znali cel jego
wyprawy. Na burym polu pasło się stado śnieżnobiałych gęsi pani Kubusiowej Penhallow,
które na jego widok groźnie zasyczały. Ptyś pomyślał sobie, że na weselną kolację kupi sobie
jedną z tych gęsi. Pani Kubusiowa na pewno weźmie od niego taniej, w końcu byli
ciotecznym rodzeństwem.

Przed bramą Denzila przystanął. Jeszcze czas się wycofać. Jeszcze może wrócić do domu

jako wolny człowiek. Ale te tłuste plamy. i dzban! Ptyś odsunął skobel. Rubikon został
przekroczony.

Zadziwiające i trudne do pojęcia było to, że Małgorzata nie potraktowała jego propozycji z

entuzjazmem. Kiedy wreszcie zrozumiała, o co mu chodzi — Ptyś w decydującym momencie
stracili głowę i nie mógł sobie przypomnieć ani słowa ze starannie przygotowanego
przemówienia — kiedy więc zrozumiała, że Jan Baptysta Dark proponuje jej małżeństwo,
poprosiła o czas do namysłu. Ptyś zdumienia postradał mowę. Ani przez chwilę nie wątpił, że
wróci domu jako człowiek zaręczony. Tak się oburzył, że zaczął żałować swych oświadczyn.
Wielkie nieba, a jeśli ona mu odmówi? Ośmieszy go na resztę życia! Zażądała tygodnia, żeby
się namyślić, czy chce za j niego wyjść! Czy chce wyjść za Jana Baptystę Darka!

Tydzień ten był dla Małgorzaty równie przykry, co dla Ptysia. Jednego dnia była

zdecydowana go poślubić, następnego zmieniała f zdanie. Teoretycznie bardzo chciała wyjść
za mąż, ale kiedy pojawiła się konkretna możliwość w osobie tego elegancika Ptysia, nagle
małżeństwo przestało ją aż tak pociągać. Ptyś zdziwiłby się pewnie,: gdyż miał jak najlepsze
mniemanie o swojej powierzchowności, ale Małgorzata uważała, że jest brzydki, jego
pucołowata pryszczata twarz była wręcz śmieszna. A co rano budząc się musiałaby ją
oglądać. I wysłuchiwać wulgarnych, niby to zabawnych historyjek przerywanych wybuchami
śmiechu. I uważać za dobry żart, kiedy on komuś podstawia nogę! Nie mówiąc już o tym, że
zwracałby się do niej per Małgosiu…

Nie lubiła też jego zbyt wymyślnie udekorowanego domku z koronkowymi firaneczkami.

Jakże bardzo różnił się od szarego domostwa Szumiących Wiatrów, przysłoniętego welonem
drzew. Małgorzata ze smutkiem uświadomiła sobie, że małżeństwo położy kres jej
marzeniom o Szumiących Wiatrach. Będzie mieszkała zbyt daleko, by móc tam choć czasem
zajrzeć. I przyjdzie jej wyrzec się tej absurdalnej nadziei, że kiedyś uda jej się tam
zamieszkać. Wiedziała też, że Ptyś nigdy nie pozwoli jej zaadoptować dziecka. Nie cierpiał
dzieci.

Powinna jednak pamiętać o dobrych stronach małżeństwa. Stanie się zamężną kobietą

posiadającą własny dom i pozycję społeczną. Nikt już nigdy jej nie powie: — Co, wciąż
jeszcze nie wyszłaś za mąż?

No, no, no… — I będzie zajmowała honorowe miejsce w aucie własnego małżonka.
Małgorzata miała dość zdrowego rozsądku, by nie liczyć, że spotka w życiu mężczyznę

swoich snów. Większość klanu uzna na pewno, że i tak ma dużo szczęścia, skoro trafił jej się
Ptyś. Niemniej przez cały tydzień, który spędziła szyjąc dla Sally Y. śliczną, płomienną jak
nasturcja sukienkę, wciąż się wahała. Jakoś trudno było zdecydować się zostać żoną Ptysia.
Sprawę przesądziła myśl o dzbanie ciotki Becky. Na pewno nie dostanie go jako stara panna!

Usiadła i napisała do Ptysia liścik. Chcąc wprowadzić romantyczną nutę użyła biblijnych

słów, którymi Ruth odpowiedziała Naomi. Z początku Ptyś nie wiedział, co ma myśleć. Ale w
końcu doszedł do wniosku, że jego oferta została przyjęta.

Poszedł zaraz do Małgorzaty usiłując wmówić sobie, że przeżywa najszczęśliwszy dzień

życia. Uznał, iż powinien ją pocałować. Ani jej, ani jemu nie sprawiło to najmniejszej
przyjemności.

— Ze ślubem nie mamy się co spieszyć — oświadczył. — Idzie zima. Lepiej poczekajmy

do wiosny.

Małgorzata zgodziła się aż nazbyt entuzjastycznie. Wysławszy do Ptysia liścik, spędziła

bezsenną noc. Poszła do Szumiących Wiatrów i aż do północy krążyła wokół wymarzonego
domu, starając się odzyskać spokój ducha. Ale teraz pogodziła się już z myślą, że zostanie
panią Janową Baptystową Dark. I przez całą zimę będzie sobie przygotowywała wyprawę.
Nigdy nie miała ładnych sukienek. Teraz zaś uszyje sobie piękną srebrzystą ślubną suknię. I
sprawi sobie jedwabne szare pończochy, pierwsze jedwabne pończochy w życiu.

W sumie więc Małgorzata była nieco szczęśliwsza od Ptysia, który wróciwszy do domu

zaparzył sobie mocnej herbaty, żeby jakoś wrócić do równowagi. Ze smutkiem stwierdził, że
nie czuje żadnej radości.

— Nigdy już nie będzie tak, jak było — oświadczył ponuro ukochanym kotom.
Zaręczyny te zdziwiły klan, ale spotkały się z ogólną aprobatą.
— To sprawka dzbana — zauważył Dandys.
Małgorzata spostrzegła, że nareszcie stała się kimś. Ptyś był zamożnym człowiekiem, a ona

zostanie jego żoną. Sprawiło jej to cichą satysfakcję. Tymczasem Ptyś aż się kurczył, gdy mu
gratulowano. Obawiał się kpin. Opowiadano, że kiedy Stanton Grundy podszedł do Ptysia
mówiąc: — Słyszę, że się zaręczyłeś — ten zaczął się mienić na twarzy i odparł: — Ach, to
tylko taki zaręczynowy eksperyment.

Ale nie można wykluczyć, że Stanton Grundy to wymyślił.
Prawdopodobnie zaręczyny te wzbudziłyby większą sensację, gdyby w tym samym czasie

Gresham Dark nie dowiedział się, że po osiemnastu latach małżeństwa jego żona ma wreszcie
zamiar obdarzyć go potomkiem. Gresham należał do odnogi rodziny, w której żyłach płynęła
gorąca hiszpańska krew, zatem zupełnie stracił głowę. Nawet w kościele zaczepiał ludzi, aby
im o tym opowiedzieć. Kobiety z klanu gotowe były go zabić, ale mężczyźni tylko się śmiali.

— Przynajmniej za to nie można obwiniać dzbana — zauważył wuj Pyszniak.

IV

Na początku grudnia w lokalnych gazetach ukazała się wiadomość o zaręczynach

Franciszka Darka z panią Katarzyną Muir. Nikogo to nie zdziwiło, wszyscy — nim od
przyjazdu Franka upłynął tydzień — wiedzieli, że się na to zanosi. Franek chciał sobie uwić
ciepłe gniazdko. Katarzyna miała znacznie lepszą pozycję społeczną. Ale na jej twarzy lata
pozostawiły ślad i bardzo lubiła się rządzić. Była jednak majętną wdową. A Frankowi
zależało na majątku.

Nie uważano, żeby Katarzyna dokonała mądrego wyboru. Cóż, to jej sprawa, że nie boi się

ryzyka. Na szczęście Franek nie zamierzał wracać na Zachód. Chciał kupić farmę — ciekawe,
czy za pieniądze Katarzyny — i osiąść w rodzinnych stronach. Zatem jest szansa, że pod
czujnym okiem klanu nie zejdzie już więcej z prostej drogi. Co prawda w dzień ślubu z
pulchną wdówką widać było, że jest mocno zawiany. Ale opinia publiczna nie wzięła mu tego
za złe. Człowiek musiał sobie jakoś dodać odwagi, nim zbliżył się do Katarzyny.

Opowiadano, że Franek chce nabyć Drewniane Maszty. Jedni twierdzili, że Hugon nie

zamierza ich sprzedawać i ostro potraktował Franka, drudzy, że się jeszcze zastanawia.
Katarzyna od dawna miała ochotę zostać panią Drewnianych Masztów.

Plotki te wraz z wieloma innymi dotarły do Joscelyn. Od tamtego wieczoru w kościele nie

widziała Franka, ale słyszała, że zaleca się do Katarzyny Muir. Cóż, teraz było jej to zupełnie
obojętne. Zawsze pogardzała Katarzyną, a zresztą niewiele ją obchodziło, z kim ożeni się ten
nowy Franek z czerwonym nosem i podpuchniętymi oczami. Ale kiedy usłyszała, że zamierza
kupić Drewniane Maszty, wpadła w panikę. Franek w Drewnianych Masztach! Panią
Drewnianych Masztów ma zostać ta mała Katarzyna z czarnymi wąsikami. Joscelyn uciekła
do swego pokoju, nie potrafiła znieść tej myśli.

Miała ciężki dzień. Matka i ciotka Rachela cały czas przygadywały sobie, ciotka Rachela

znów zjadła coś, czego jeść nie powinna. Od tamtego wieczoru, kiedy Joscelyn powiedziała
jej, że wylała wodę z Jordanu, ciotka Rachela była na diecie. Tak się przejęła, że zachorowała
i trzeba było wezwać Rogera.

Joscelyn gorzko sobie wymawiała, że tak zraniła ciotkę — biedna ciotka niewiele miała

radości w życiu. Joscelyn chętnie by sobie odgryzła język. Ale słowa już padły, zdruzgotana
ciotka Rachela zdjęła z gzymsu kominka flakonik i zakopała go w ogrodzie. A zaraz potem
zaczęła mieć „kłopoty z żołądkiem” i Joscelyn miała dodatkowy powód, by żałować, że nie
trzymała języka za zębami,

Odtąd żołądek ciotki Racheli rządził wszelkimi posiłkami; nie, ani tego, ani tego nie

możemy ugotować, bo „biedna Rachela” nie powinna jeść takich rzeczy. Ilekroć bowiem
podano do stołu jakąś niewskazaną dla „biednej Racheli” potrawę, nie umiała się ona oprzeć
pokusie i następowała katastrofa.

Poprzedniego dnia byli na kolacji goście, pojawił się więc omlet z serem i choć pani

Cliffordowa ostrzegała Rachelę, iż jej zaszkodzi, ta odpowiedziała opryskliwie, że chyba
sama zna najlepiej swój żołądek. No i dziś poniosła konsekwencje. Joscelyn musiała zacisnąć
zęby, by sprostać sytuacji. Tym ciężej przyszło jej znieść plotki o Drewnianych Masztach.

Spojrzała w stronę tego domu otoczonego zagadkową ciszą wysrebrzonych księżycem,

ośnieżonych pól. Czy Hugon jest w domu? Czy rzeczywiście zamierza sprzedać Drewniane
Maszty? Czy załatwi sobie rozwód i ożeni się z Paulina Dark? Wszystkie te pytania
dźwięczały jej w uszach, a odpowiedzi nie było.

Ostatnia jesień była dla Joscelyn bardzo ciężka. Czuła się taka nieszczęśliwa. Zakpiło z

niej sobie życie. I teraz, kiedy rozwiały się romantyczne mrzonki — bo tak właśnie myślała
obecnie o swej beznadziejnej namiętności — powróciło dawne uczucie do Hugona. Znów stał
się dla niej kimś bliskim i kochanym. Choć nie miała nadziei, że uda jej się naprawić błąd.

Hugon jej na pewno nienawidzi, gorzej, on nią musi gardzić. Przecież wszyscy mówią, że
wybiera się do Stanów, by wziąć rozwód i ożenić się z Paulina.

Joscelyn miotała zazdrość. Znienawidziła Paulinę. Wspominała, jak na pogrzebie ciotki

Becky rozmawiała ona z Hugonem spoglądając na Drewniane Maszty. Ale jeszcze okropniej
byłoby, gdyby w Drewnianych Masztach zamieszkali Franek i Katarzyna. To byłoby
prawdziwe świętokradztwo.

Joscelyn dniem i nocą spoglądała w stronę Drewnianych Masztów tęskniąc do nich tym

goręcej, że nie śmiała tęsknić do Hugona. Uważała Drewniane Maszty za swój jedyny
prawdziwy dom. A teraz z własnej winy została skazana na wieczyste wygnanie. Zamieszka
tam Paulina, albo ta tłusta, rozchichotana Kaśka.

Ogarnęła ją nagle nieprzeparta chęć, by pobiec do Hugona, teraz, zaraz, w tę wietrzną noc,

rzucić mu się do stóp, upokorzyć się i błagać, by jej wybaczył. Nie, nie może tego zrobić.
Zrobiłaby, gdyby miała cień nadziei, że Hugon jeszcze ją kocha. Ale wszyscy twierdzili, że
zakochał się w Paulinie, w tej śniadej Paulinie z aksamitnymi oczami…

— Joscelyn! — usłyszała żałosny głos ciotki Racheli. — Joscelyn, przynieś mi butelkę z

gorącą wodą, położę ją sobie na brzuchu, a jeśli to nie pomoże, będziesz musiała zadzwonić
do Rogera. Choć obawiam się, że znów gdzieś pojechał z Gają. Jakoś teraz dziewczynom
łatwo przychodzi zmieniać obiekt swoich zainteresowań. Nikt nie wie, co to prawdziwa
miłość…

Przed chwilą zajrzała tu cioteczka Ale w drodze do Greshamów. Już trzy razy po nią

posyłali, ale zawsze był to fałszywy alarm. Mówiła, że Gresham tak ryczał do słuchawki,
jakby sam miał urodzić dziecko. Mówiła, że dzban ciotki Becky będą losować — wie to na
pewno. Dandys upił się na srebrnym weselu Billa Darka i się wygadał. Loterie są niemoralne,
powinny zostać zabronione przez prawo…

— Dandys się wcale nie upił — zaprzeczyła znużonym głosem Joscelyn. — Bolał go

brzuch i przed pójściem na wesele zażył ogromną dawkę środków przeciwbólowych i dlatego
tak dziwnie się zachowywał. Ale nie pisnął słówka.

— Co też ci ludzie nie wymyślą — westchnęła ciotka Rachela. — Cioteczka Ale powiada

także, że Małgosia Penhallow szykuje sobie modne suknie. Ktoś powinien przemówić jej do
rozumu. Gdyby nie ten mój żołądek — ciotka Rachela boleśnie jęknęła — zaraz bym do niej
poszła. Ale przez te kaszki zupełnie straciłam siły.

V

Prawdopodobnie tego wieczoru, kiedy ciotka Rachela walczyła ze swym żołądkiem, Gaja

była rzeczywiście na przejażdżce z Rogerem. A jeżeli nie, to można się założyć, że Roger
siedział z nią przed kominkiem w bawialni w Majówce i coś opowiadał. Gaja, która teraz jak
ognia bała się samotności, nie wiedziała, jak by przeżyła tę okropną jesień i zimę, gdyby nie
obecność Rogera.

W dzień starała się jakoś opanować, nocą przeżywała męczarnie.
Klan uznał, że nie była widać aż tak zaślepiona na punkcie Noela Gibsona, jak

przypuszczano. W każdym razie zachowywała się z klasą. Gaja wiedziała, że wszyscy
bacznie ją obserwują, i starała się nie tracić dobrej miny. Nie chciała dostarczać powodów do
plotek. Nie pokazywała po sobie, że widzi, jak wszyscy szepczą i jak jej się przyglądają.
Rzadko się tylko śmiała, ona, której śmiech dźwięczał przedtem od rana do wieczora, i nawet
stary cynik, Stanton Grundy, przyjrzawszy się jej w kościele pomyślał, że chętnie by temu
Noelowi „dał kopa”.

Ale w gruncie rzeczy mniej o niej mówiono, niż myślała, każdy miał własne życie. No i

wszyscy uważali, że najlepiej zostawić sprawę w rękach Rogera.

Z początku podczas przejażdżek z Rogerem pragnęła milczenia, tylko cisza koiła zranione

serce. Ale któregoś dnia poprosiła:

— Opowiedz mi coś, Rogerze. Mnie trudno mówić, ale bardzo bym chciała, żebyś ty mi

coś opowiedział.

I Roger, ku własnemu zdumieniu, zaczął mówić. Nigdy dotąd tego nie robił. Uważał, że

nic, co ma do powiedzenia, nie może zainteresować Gai. Dzieliła ich przepaść jego
doświadczenia i jej młodzieńczej naiwności. Teraz ta przepaść znikła. Roger odkrył, że mówi
jej o tym, o czym nie mówił dotąd nigdy i nikomu. Nigdy nie wspominał o swoich wojennych
przeżyciach, a teraz zwierzał się z nich Gai.

Z początku Gaja tylko słuchała, ale wkrótce też zaczęła rozmawiać. I zaczęła czytać gazety

— co bardzo zaniepokoiło panią Howardową — gotowa zostać „emancypantką”. Ale Gaja
chciała tylko lepiej zorientować się w sprawach, które poruszał Roger, bala się, że uzna ją za
pustogłową gąskę. Niepostrzeżenie dla siebie przestała być tym zrozpaczonym stworzonkiem,
które tamtej wrześniowej nocy leżało pod brzozą, płacząc nad swym złamanym sercem. Tak,
poznała „nieznośny smutek istnienia” i stała się kobietą.

Pogodziła się z myślą, że niczego nie może już oczekiwać od życia — niczego prócz

krzepiącej przyjaźni Rogera — i poczuła dziwny spokój. Na przyjaźń Rogera będzie mogła
zawsze liczyć i to pozwoli jej żyć. Roger był wspaniałym człowiekiem, dotąd go nie
doceniała. Był taki silny, niesamolubny, pełen czułości. I każdego starał się zobaczyć z
najlepszej strony. Opowiedział jej wiele rzeczy o członkach klanu — nie były to małostkowe
plotki, które wszyscy powtarzali, ani wstydliwe tajemnice, w których lubowała się ciotka
Becky. Roger mówił o szlachetnych postępkach i Gaja poczuła dumę z przynależności do
swej rodziny; obiecała sobie, że godnie będzie podtrzymywać tradycje. To zadziwiające — w
gruncie rzeczy ludzie są dobrzy, nawet ci Darkowie i Penhallowowie, których nie lubiła, z
których dotychczas się śmiała. Któż by przypuszczał, że ta złośliwa Mercy Penhallow, która
po zapadnięciu zmroku bała się wychodzić z domu — pewnie ze strachu, iż spotka duchy
reputacji, które uśmierciła — w czasie tej strasznej epidemii hiszpanki zachowa się wręcz po
bohatersku? Albo że William Y., który miał zapis na hipotece farmy Leonarda Stanleya,
pójdzie po śmierci Leonarda do jego wdowy obarczonej ośmiorgiem dzieci i pompatycznie —
William Y. nie potrafił inaczej — ten zapis podrze. Albo wreszcie że ta maleńka, bojaźliwa
pani Artemasowa Dark zobaczywszy, jak brutalny olbrzym, Rob Griscam znad przystani,
katuje psa, wpadła przez furtkę, wyrwała zdumionemu Griscamowi bat i zaczęła go nim

okładać, a on uciekał wokół domu, aż wreszcie padł na kolana i błagał o zmiłowanie.

Niemniej Gaja miewała też złe godziny, kiedy serce wyrywało jej się do Noela. Ach,

gdybyż to był zły sen, gdyby mogła się obudzić i znaleźć w jego ramionach, usłyszeć, że on ją
kocha. Tak bardzo chciała być znów szczęśliwa. A była tylko zrezygnowana. Przyjaźń do
Rogera przypominała chłodne światło księżyca. Ona zaś pragnęła miłości, blasku słońca i
Noela. A Noel był z Nan.

Gaja nie widywała teraz Nan. Pani Alfonsowa miała dosyć nudów w Indiańskim Potoku i

wynajęła mieszkanie w mieście. Nie widywała także Noela. Zastanawiała się, kiedy pobierze
się on z Nan i jaką znaleźć wymówkę, żeby nie być obecną na ślubie. Nan zaprosi ją, tego
była pewna. Uprzedziła ją kiedyś, że zamierza odebrać jej Noela, a ona w to nie wierzyła.
Jakże była niemądra i naiwna.

— Życie jest niesprawiedliwe — szepnęła drżącymi wargami. Znów przez godzinę będzie

nieszczęsną, porzuconą Gają, znów będzie tęsknić do Noela. Ach, gdybyż on do niej wrócił!
Może przekona się, jaka Nan jest próżna, samolubna i pusta. Nan nie potrafi naprawdę
kochać. Oczywiście, na swój sposób jest zakochana w Noelu — Noela musi się kochać — ale
nie tak jak Gaja.

Pod koniec wietrznego marca Mercy Penhallow powiadomiła panią Howardową, że ślub

Noela z Nan odbędzie się pod koniec czerwca — wie to od samej pani Alfonsowej. Będzie to
huczny kościelny ślub, na który zostanie zaproszony cały klan. Druhny ubrane będą w
sukienki z lila tafty i kapelusiki z tiulu lilaróż, a na piersi przypną sobie wiązanki z różowego
groszku. Nan wszystko zaplanowała. Zaplanowała także urządzenie domu.

Mercy twierdziła, że bielizna pościelowa w pokojach gościnnych ma harmonizować z

kolorem włosów tych, którzy tam będą nocować. Rudzi otrzymają prześcieradła seledynowe,
bruneci bladożółte, a blondyni błękitne. Meble będą nowoczesne.

Pani Howardową zataiła przed Gają seledynowe prześcieradła i lilaróż druhen, ale

powiadomiła ją o dacie ślubu. Gaja przyjęła to spokojnie, zogromniały tylko jej oczy. Poszła
do siebie i zamknęła drzwi.

Zrozumiała, że do tej chwili miała jeszcze nadzieję. Inaczej by aż tak nie cierpiała. Wyjęła

z biureczka listy Noela. Jakoś dotąd nie miała serca ich spalić, ale teraz musi to zrobić.

Położyła na kominku pierwszy list i przytknęła do niego zapaloną zapałkę. Płomyki z

wolna go zwęgliły. Gaja upuściła zapałkę i ukryła twarz w dłoniach. Nie mogła na to patrzeć.
Nie, nie potrafi spalić tych ukochanych listów. Nikt nie może tego od niej wymagać.
Chwyciła pakiet listów i, drżąc na całym ciele, schowała go z powrotem w biurku. Przecież to
wszystko, co jej pozostało.

Nim poszła spać, siedziała długo przy oknie. Czerwone słońce zanurzało się w świerki na

wzgórzu Topielca. Kiedy znikło, granatowy zimowy zmierzch okrył śnieżne pola. Było to
nieziemsko piękne. Tajemniczy księżyc z twarzą poznaczoną chmurami wstawał nad smutną,
ciemną zatoką. Ten wieczór miał nieodparty czar. Gaja żałowała, że wraz z nią nie ogląda go
Roger. Roger zawsze zachwycał się pięknem zmierzchu.

VI

Któregoś wieczoru pod koniec marca mały Brian Dark wyglądał przez okienko swojego

stryszku. Widział czarny, brzydki pejzaż najbrzydszej pory roku, kiedy znikła już biel śniegu.
Na zachodzie żółta smuga oddzielała od zamarzłych pól ponure zachmurzone niebo. Drzewa
wyglądały tak, jakby miały już nigdy nie ożyć.

Brian był jak zwykle głodny, zmęczony i samotny. Póki się nie ściemniło, oglądał reklamy

w starych pismach leżących pod ścianą. Jakże zachęcająco wyglądały szynki… a te ponętne
bułeczki… polukrowane ciasteczka… Czy naprawdę ktoś jadał takie wspaniałości?

W bawialni Dollarów było ciemno, ale w pokoiku na górze paliła się lampa. Brian

wiedział, że sypia tam Lenek Dollar, i całą zimę zazdrościł mu tego własnego ciepłego
pokoiku. Na stryszku zawsze było zimno, ale tego roku ziąb doskwierał jeszcze dokuczliwiej,
gdyż jesienią Brian stłukł niechcący szybę, a wuj Duncan i ciotka Alatea tak się rozeźlili, że
nie chcieli jej wstawić. Brian zatykał dziurę starym swetrem, niewiele to jednak pomagało.

Jednakże Brian tego roku nie był już tak strasznie osamotniony. W jego życiu pojawił się

Świerszczyk. Brian zdjął z okna sweter, żeby Świerszczyk mógł się dostać do środka.

Leżał na swym wyrku wsłuchując się w groźny szum świerków. Lada chwila na stryszek

wskoczy Świerszczyk. Chyba przyjdzie? Chyba nic mu się nie stało? Brian cały czas bał się,
że coś złego spotka jego ukochanego Świerszczyka.

Świerszczyk od trzech tygodni przychodził co wieczór. Trzy tygodnie temu ciotka Alatea

rozzłościła się na Briana i posłała go bez kolacji do łóżka. Czuł się bardzo samotny i
nieszczęśliwy. Wyglądał przez okno. Na niebie błyszczały lodowate gwiazdy. Zaczął się
modlić do zmarłej matki, żeby zesłała mu jakąś pociechę. Bał się, że Bóg, nawet ten „Młody
Bóg” jest zbyt zajęty sprawami świata, żeby znaleźć dla niego czas, ale co innego matka.

Brian ostatnio dowiedział się czegoś o matce. Któregoś dnia spotkał starego Lunatyka i

Lunatyk skinął na niego. Pod Brianem ugięły się kolana, ale usłuchał i podszedł. Nie ośmielił
się nie usłuchać, choć tak strasznie obawiał się Lunatyka. I zobaczył, że Lunatyk patrzy na
niego życzliwie i serdecznie.

— Brianie Dark, czemu się mnie tak boisz? — spytał Lunatyk. — Pewnie ci coś o mnie

naopowiadali?

Brian skinął głową. Nie mógł wydobyć głosu, ale wiedział, że w tym, co mówiła ciotka,

nie było słowa prawdy.

— Nie wierz im! — napomniał go Lunatyk. — Nikomu za nic nie wyrządziłbym krzywdy,

a co dopiero dziecku. I to synkowi Laury Dark. Dobrze znałem twoją matkę. Była uroczą
dziewczyną, którą bardzo skrzywdziło życie. Ogromnie cię kochała.

Brianowi serce wezbrało radością. Kochała go — to cudowne. Często obawiał się, że nie

mogła go kochać — przecież tylko okrył ją hańbą.

— Kochała cię — powtórzył z rozrzewnieniem Lunatyk. — Kiedy nikt prócz starego

szalonego Lunatyka tego nie widział, całowała twoje rączki i nóżki. I bardzo o ciebie dbała.
Koło żadnego dziecka, nawet dziecka najbogatszych ludzi nikt tak nie skakał.

— Przecież ja nie miałem prawa się urodzić? — Brian powtórzył to, czego tak często

musiał słuchać.

Lunatyk dziwnie na niego spojrzał.
— Czyżby? Ja uważam, że to Edward Dark nie miał prawa się urodzić. Bowiem jego

matka nienawidziła jego ojca i pogardzała nim. Ale to nie przeszkadzało naszemu klanowi.
Dziwny jest ten świat, Brianie. Dobranoc. Muszę się spieszyć. Mam umówione spotkanie. Za
chwilę nad tym ciemnym wzgórzem pojawi się moja piękna Luna. Każdy z nas powinien
kogoś kochać. Ja kocham srebrną panią nieba. Małgorzata Penhallow szary domek nad
morzem — niemądra Małgorzata zamierza się wyrzec swoich snów i wyjść za mąż. Krzysztof

Penhallow kocha swoje skrzypce. Teraz wyrzekł się ich dla tej glinianej skorupy, ale wkrótce
do nich powróci. Roger Dark i Murray Dark niemądrze ulokowali swoje uczucia w zwykłych
śmiertelniczkach. Ale przynajmniej kogoś kochają. Żeby żyć, trzeba kochać. Co kochasz ty,
Brianie?

— Niczego nie kocham — Brian poczuł, że do oczu napływają mu łzy.
Lunatyk pokręcił głową.
— To niedobrze. Musisz szybko coś pokochać, bo inaczej dostaniesz się w szpony szatana.
— Pan Conway mówi, że szatana nie ma.
— Tak, nie ma szatana Darków i Penhallowów. Ich szatana możesz się nie obawiać. Ale

musisz, Brianie, coś pokochać. Musisz… Dobranoc. Cieszę się, że cię spotkałem.

Brian także bardzo był z tego spotkania rad, choć nie zrozumiał połowy słów Lunatyka.

Ale wyzbył się przynajmniej strachu, a co ważniejsze dowiedział się, że matka go kochała i
zajmowała się nim z największą czułością.

Zatem pomodlił się do matki, żeby znów się nim zaopiekowała wiedząc, jak bardzo jest

mu to potrzebne. A potem położył się zapominając wepchnąć sweter w okno. I nagle usłyszał,
że coś drapie w daszek ganku pod oknem. Na parapecie pojawił się nagle ciemny kłębuszek z
błyszczącymi oczyma, zeskoczył na podłogę, podbiegł do wyrka i oto przytuliło się do niego
miękkie futerko. Kotek mruczał jak małe dynamo. W życiu Briana pojawił się Świerszczyk.

Brian z rozkoszą przytulił miękkie ciałko. Kochał koty, ale ciotka Alatea nie zgadzała się

wziąć kota do domu. A teraz miał własnego kociaka — pręgowatego szarego kociaka, o jakim
zawsze marzył. Świerszczyk spędził z nim całą noc, ale skoro świt wyskoczył przez okno i
Brian bał się, że go więcej nie zobaczy. Jednakże kotek wracał co wieczór. Brian nie miał
pojęcia, skąd przychodzi. Nie od Dollarów, a w pobliżu nie było innego domu. Brian wierzył,
że zesłała mu go matka. Znów otoczyła go opieką.

Brian pokochał Świerszczyka całym sercem i wiedział, że ten odwzajemnia mu uczucia.

Tak tkliwie mruczał pod dotknięciem jego ręki. Teraz miał towarzystwo. I nie musiał bać się
szczurów, szczury przestały się pojawiać. I nie był już samotny. Co dzień ze swojej mizernej
kolacji odkładał coś dla Świerszczyka, który był wychudzony i wyraźnie głodny, choć czasem
przynosił mysz i elegancko zjadał ją na podłodze.

Świerszczyk z entuzjazmem pożerał podawane mu przez Briana kęsy, a Brian z

entuzjazmem patrzył na jego apetyt. Brian bał się jednego. Że o wizytach Świerszczyka dowie
się ciotka.

Tego wieczoru Świerszczyk pojawił się w momencie, kiedy Brian zaczął się na serio bać,

że już nie przyjdzie.

— Kochany Świerszczyk! — Brian sięgnął pod płaską poduszeczkę z sieczki i wyciągnął

kawałek mięsa, którego nie zjadł na kolację, choć był okropnie głodny. I z uczuciem szczęścia
słuchał, jak kotek zajada, a potem usnął z rozmruczanym kłębuszkiem na piersi.

VII

Znów nadeszła wiosna. Gaja szła tą samą drogą, którą rok temu szła z Noelem — i

wspominała. Wspominała zupełnie spokojnie. Mogła już teraz myśleć o tym, co było, tak
jakby zdarzyło się to innej osobie. Znów odczuwała słodycz życia. Wiosna wyzwala nadzieję.
Uległa czarowi majowego wieczoru i cieszyła się myślą o nowej seledynowej sukience i
karmazynowym sweterku. Czy spodobają się Rogerowi?

Znów cieszyły ją drobne radości dnia powszedniego. Tylko na dnie serca czaił się ból. Rok

temu takiego samego wieczoru szła tędy z Noelem. Na niebie tak jak dzisiaj wzeszedł mglisty
nów, wesoły wietrzyk szemrał w wierzchołkach drzew. Kroczyli zgodnym krokiem, zgodnie
biły im serca, Gaja czuła upojenie, którego już nigdy nie zazna.

Zobaczyła, że stary Erazm Dark bieli jabłonie, i nagle mu pozazdrościła — on miał już za

sobą wszelkie namiętności życia. Kiedy przechodziła koło zagrody Stantona Grundy’ego, stał
on przy bramie rozmawiając z wujem Pyszniakiem i Janem Topielcem. Gaja uśmiechnęła się
do wujka Pyszniaka, którego bardzo lubiła, uśmiech był tak promienny, że jego wdziękowi
ulegli także Topielec, za którym nie przepadała, i Stanton, którego wręcz nie cierpiała za jego
cynizm. Nie wiedziała, że patrzy na nią z zachwytem.

— Jest na co popatrzeć! — zauważył trącając łokciem wuja Pyszniaka.
Topielec potaknął. Rasowa w każdym calu. Oczywiście nosi za krótką kieckę i pokazuje

kolana. Choć te kolana nadają się do pokazywania. Nie tak jak Wirginii Powell.

Kiedy przemknęło koło nich auto Rogera i zatrzymało się na zakręcie koło Gai, trzej

niemłodzi farmerzy życzliwie się uśmiechnęli.

— Z tego jeszcze będą dzieci — zauważył Grundy.
— Niby wspaniale — tylko czy on nie jest dla niej odrobinę za stary? — zmartwił się wuj

Pyszniak.

— Do Gai będzie pasował starszy mąż — nie zgodził się Topielec.
— Tylko czy ona wyjdzie za niego z miłości, czy po to, żeby nie być sama? — zapytał

oschle Grundy.

— Z miłości — odparł Topielec z miną znawcy. — Ona już go kocha, choć może jeszcze

wcale o tym nie wie.

— Widzi mi się, że ona potrafi kochać — oświadczył Grundy. — Jedne kobiety potrafią

kochać, a inne nie, tak jak są takie, co umieją gotować, a inne nigdy się tego nie nauczą.

Roger zobaczywszy Gaje na zakręcie drogi pomyślał, że wygląda jak nimfa leśna. Mimo

księżyca, zmroku i gwiazd przywodziła myśl o poranku.

— Wsiądź, Gaju — zaproponował lakonicznie. Gaja wsiadła. Jaki ten Roger ma piękny,

głęboki głos.

— Dokąd się wybierasz?
— Donikąd. Wyszłam na spacer, by uciec przed panią Toynbee’ową. Była u nas na kolacji

i dała mi się we znaki.

— Gryzą tylko samice komarów — zauważył pogodnie Roger. — Dokąd chcesz pojechać?
— Na wybrzeże. Pospacerujemy po plaży — ze śmiechem oświadczyła Gaja.
Na wybrzeże? Czy pamięta, kiedy wiózł ją tam ostatni raz? Przemknęli obok uroczyska

porosłego czarnymi jagodami, minęli Srebrny Pantofelek, dojechali do wydm nad srebrnym
morzem. Auto stanęło i chwilę siedzieli w milczeniu — Gaja za tym przepadała. Łatwo i
przyjemnie było milczeć w towarzystwie Rogera. Przy Noelu nigdy się to nie udawało —
zanadto lubił mówić.

Księżyc zaszedł, świeciły tylko gwiazdy. Nie należy lekceważyć światła gwiazd, jest ono

bardzo osobliwe. Roger uległ magii i zrobił coś, czego nie zamierzał robić jeszcze przez
dłuższy czas.

— Gaju — powiedział bardzo spokojnie. — Co wiosna popełniam jakieś szaleństwo. I

zamierzam je popełnić dzisiejszej nocy. Chcę poprosić cię o rękę.

Gaja najpierw ślicznie się zarumieniła, potem zbladła.
— Ach, Rogerze… musisz’!
— Tak. Muszę. Dłużej tego nie wytrzymam. Albo zgodzisz się za mnie wyjść, Gaju, albo

musimy z tym skończyć.

„Z tym skończyć”. Więc nie będzie już więcej tych wesołych przejażdżek i ciekawych

rozmów. Utraci jego bezcenne towarzystwo, które pozwoliło jej przeżyć najtrudniejsze
miesiące — inaczej by ich nie zniosła. Gaja z rozpaczą pomyślała, że mogłaby utracić
Rogera.

Bała się życia. To straszne już we wczesnej młodości obawiać się życia. Ale życie

wypłatało jej okrutnego figla. Musi mieć kogoś, kto pomoże jej stawiać mu czoło. Nie chciała
wychodzić za mąż, ale jeśli trzeba wyjść za mąż, to niech to będzie Roger. Jemu też potrzeba
kogoś, kto by się nim zajął, on stanowczo za ciężko pracuje.

— Wiesz przecież, Rogerze, że cię nie kocham — szepnęła. — Nie w ten sposób.
— Wiem. Ale to nie szkodzi — oświadczył kłamliwie Roger.
— No dobrze — Gaja westchnęła. — Więc wyjdę za ciebie. Kiedy zechcesz.
— Dziękuję ci, kochana — powiedział Roger nienaturalnie spokojnym tonem, żeby nie

okazać szaleńczej wręcz radości. Potrafi sprawić, żeby wkrótce zapomniała o tym pajacu. I
pokochała jego. Gaja, zachwycająca mała Gaja, z rozwianymi włosami, oczyma jak nagietki,
ze stworzonymi do tańca nóżkami, Roger miał ochotę uklęknąć i ucałować jej Stopy.

Roger wiedział jednak, że nie nadszedł czas namiętnych pocałunków. Dopiero gdy

wysiedli z auta, ucałował jej rączki. Gaja bała się pocałunku, wciąż jeszcze czuła, że jej usta
należą do Noela. Poszła do siebie na górę i drugi czas siedziała pod zasłoniętym białą firanką
oknem.

Była dziwnie znużona, lecz spokojna. Żałowała tylko, że nie może z dnia na dzień zostać

żoną Rogera. Klan będzie tak ohydnie się cieszył. Trudno będzie znieść tę ich pełną
wyższości radość. Co to ostatnio powiedziała Mercy? Aha: „Zobaczysz, przekonasz się, że na
dłuższą metę Roger jest lepszy”. Możliwe. Ale gdyby stanęli przed nią obaj i mogłaby
wybierać, to wiedziała, kogo by wybrała. Roger też wiedział, mimo to jednak chciał ją
poślubić.

Przed pójściem spać Gaja zrobiła coś może niezbyt mądrego, lecz podyktowało jej to

serce. Wzięła dzbanuszek, do którego w dzień zaręczyn wrzuciła ostatni raz garstkę różanych
płatków, i pobiegła do furtki w ogrodzie. Za płotem było pastwisko Artemasa Darka, ogród
należał do jej matki. Ale ten zielony zakątek był tylko jej. Wykopała wśród drzew dołek i
pogrzebała w nim błękitny dzbanuszek, czule zasypując go ziemią. Tu spoczęło jej
dzieciństwo i dziewczyńskie lata, spoczęło jej szczęście. Cokolwiek przyniesie jej życie z
Rogerem, w tym dzbanuszku nie będzie już miejsca na płatki róż.

VIII

Ptyś i Małgorzata wciąż jeszcze się nie pobrali. Ślub miał nastąpić wiosną, ale kiedy

nadeszła, Ptyś uznał, że lepiej to odłożyć na jesień. Musi przygotować dom — dobudować
nowy ganek i położyć w bawialni parkiet. Małgorzata chętnie się zgodziła. Jej też nie
spieszyło się do ślubu.

Ptyś był w jak najgorszym nastroju. Chwilami aż biło od niego przygnębienie.
— Niech to licho — oświadczył ponuro swoim kotom. — Jakoś straciłem zapał!
Nie chciało mu się zrywać z przyzwyczajeniami — dotąd żył sobie tak wygodnie. Ciotka

Ruta miała niewątpliwie sporo wad. Ale już do nich przywykł. A teraz będzie musiał
przyzwyczaić się do cnót Małgorzaty. Przesadzał wyobrażając sobie, że może którejś nocy
umrzeć. Na pewno ma jeszcze przed sobą dobre dwadzieścia lat.

Zaczęły go dręczyć koszmarne sny — zawsze dotyczyły małżeńskiego stanu. Schudł, w

jego oczach pojawił się wyraz człowieka prześladowanego. Małgorzata tego nie zauważyła,
ale członkowie klanu nie byli ślepi i przed kuźnią zakładano się, co z tego wszystkiego
wyniknie. Uważano ogólnie, że do ślubu nie dojdzie. Ptyś zwodzi Małgorzatę i zerwie z nią,
kiedy rozstrzygnie się sprawa dzbana. — Wtedy da nura — cieszył się Stanton Grundy. — Z
Ptysia jest spryciarz.

Tymczasem Ptyś czuł się raczej głupcem. A po tej historii z karuzelą doszedł do wniosku,

że Małgorzata w ogóle nie nadaje się na żonę.

Zresztą zgorszył się wówczas nie tylko Ptyś. Żeby kobieta w wieku Małgorzaty zrobiła coś

podobnego! Potworny brak godności. Czyżby zapomniała, że jest Penhallowówną?

Karuzela znajdowała się w miejskim parku. Małgorzata tęsknie spojrzała w jej kierunku.

Ptyś przywiózł ją tu na koncert i pojechał zaparkować auto. Żadne z nich nie lubiło
koncertów, ale kiedy wychodzi się z narzeczoną, trzeba czymś ją zająć.

Małgorzata całe życie marzyła, by przejechać się na karuzeli. Tak by chciała wsiąść na

konika i zacząć wirować w koło. To musi być fascynujące! Ale oczywiście nigdy jej nie
przyszło na myśl, żeby to naprawdę zrobić. Ot, jeszcze jedno niedorzeczne marzenie.

Nagle zobaczyła utkwiony w karuzeli wzrok małego Briana Darka. Pan Conway przywiózł

chłopca i gdzieś sobie poszedł. Nie zamierzał marnować na niego pieniędzy. Na buzi Briana
malowało się tak rozpaczliwe pragnienie, że Małgorzata uśmiechnęła się i powiedziała:

— Co, Brianie, chciałbyś się przejechać?
— O tak — szepnął Brian. — Ale nie mam pieniędzy.
— Masz tu dziesięć centów i ruszaj.
Buzia Briana rozpromieniła się. Ale zaraz znów spochmurniała.
— Dziękuję — wyjąkał — ale… nie, nie wiem… ja się chyba boję — wyznał.
Małgorzata sama później nie wiedziała, co w nią wstąpiło.
— Chodź — oświadczyła — pojedziemy razem.
I kiedy Ptyś po chwili wrócił, zobaczył ze zgrozą, że Małgorzata — jego Małgorzata —

wiruje w koło siedząc na koniku, i to siedząc po męsku. Spadł jej kapelusz, rozwiane włosy
opadały jej na twarz. Z ust Ptysia wyrwał się jęk. Małgorzata tego nie usłyszała, zresztą mało
by ją to obeszło. Nigdy się tak świetnie nie bawiła. „Ona zachowuje się tak, jakby się upiła”
— pomyślał z niesmakiem Ptyś. Świeciły jej oczy, twarz się zarumieniła.

Kiedy karuzela zatrzymała się, Małgorzata bynajmniej nie zsiadła z konika. Jeszcze raz

zapłaciła za siebie i za Briana. A potem jeszcze raz. Dopiero po trzeciej turze odzyskała
zdrowy rozsądek.

Nie musiała patrzeć na wyraz twarzy Ptysia, by poczuć straszny wstyd.
— Ach, Ptysiu — tak mi przykro — nie wiem, co mi strzeliło do głowy…
— Zrobiłaś z siebie widowisko — napomniał ją surowo Ptyś.

— Wiem… wiem… ale — tu Małgorzatę znów poniosło. — To było cudowne. Ptysiu,

powinieneś spróbować…

— Nie, dziękuję — Ptyś przez resztę wieczoru zachowywał się bardzo dostojnie, a w

powrotnej drodze nie szczędził Małgorzacie gorzkich słów. Słuchała go pokornie, uznając
jego słuszne oburzenie. Ale kiedy w parę dni później zaczęła ją strofować pani Denzilowa —
obruszyła się. Doszło do kłótni. Małgorzata przestała być uległą szwagierką. Czasem nawet
ośmielała się mówić, co myśli. Pani Denzilowa oświadczyła, że narzeczeństwo uderzyło jej
do głowy. Wtrącił się Denzil. Nie zamierzał znosić sprzeczek bab. Napomniał Małgorzatę,
żeby bardziej uważała, bo gotowa stracić Ptysia. Nie przeraziło jej to tak, jak tego oczekiwał
Denzil. Małgorzata dość często mimo swej pięknej wyprawy i jedwabnych pończoch, i
nęcącej perspektywy zostania mężatką, niemal żałowała, że obiecała Ptysiowi za niego wyjść
— i zastanawiała się, czy nie udałoby się z tego wycofać.

Ze smutkiem stwierdziła, że nie będzie to możliwe. Wszyscy uważaliby, iż to Ptyś ją

rzucił, a tego by nie zniosła. Byłoby to zbyt upokarzające. Trudno, musi wyjść za mąż.

Ptyś jednakże po tej historii z karuzelą doszedł do wniosku, że Małgorzata nie nadaje się

na jego żonę. Osoba, która miewa takie dzikie pomysły! A przecież w jej żyłach nie płynie
hiszpańska krew.

Ale jak tu się z tego narzeczeństwa wyplątać? Był to prawdziwy problem. Jeśli otwarcie

rzuci Małgorzatę, potępi go cały klan. I Dandys na pewno nie przekaże mu dzbana. Ach, jak
by „ją skłonić, żeby to ona rzuciła jego. Nie będzie to łatwe, o nie.

Nagle Ptysia nawiedziło natchnienie. Upije się, ot co. Upije się i pijany pojawi się na

kościelnym garden party w Srebrnej Zatoce. Małgorzata tak się oburzy, że z nim zerwie. Znał
jej poglądy na trzeźwość, czyż kiedyś, dawno temu, nie deklamowała na koncercie: „Usta,
które dotknęły kielicha, już moich ust nie dotkną”. No, już on jej pokaże. Oczywiście
wybuchnie skandal, ale szybko minie. Wielu mężczyznom klanu zdarzało się upić. I nie
umniejszy to zbytnio jego szans na dzban. Ciotka Becky wyraźnie powiedziała: nałogowy
pijak. Nie jest nałogowym pijakiem ten, kto upija się raz na dwadzieścia pięć lat. Bo ostatni
raz zdarzyło mu się upić dwadzieścia pięć lat temu, i to z okazji wyborów! Wtedy
zachowywał się agresywnie. Taka pruderyjna stara panna jak Małgorzata tego nie zniesie.
Ptyś zachichotał pod nosem. Poczuł się wolnym człowiekiem.

Kiedy pojawił się na garden party, wszyscy już tam byli. Nan i Noel — ich ślub

przełożono z czerwca na wrzesień. Gaja i Roger. Trzeba pojawić się na garden party twojego
parafialnego kościoła, nawet gdyby się wolało mknąć przed siebie w księżycowej poświacie.
Gai udało się beztrosko skinąć głową Noelowi i Nan, choć podskoczyło jej serce.

Przyszła także Joscelyn, przyszedł Hugon. Byli obecni Katarzyna i Franek, choć panie

uważały, że Katarzyna w jej stanie powinna była zostać w domu. W dzisiejszych czasach
kobiety nie wiedzą, co to wstyd.

Przyszli obaj Samowie i starannie się wymijali. Duży Sam przyszedł, żeby się najeść za

wszystkie czasy, ale gdy zobaczył, jak Mały Sam podaje wdowie Terlizzick parówki i lody,
zaraz stracił apetyt.

Plany Ptysia pokrzyżowało coś zupełnie nieoczekiwanego. Owszem, klan zauważył z

uśmiechem, że Ptyś jest pod gazem, ale nie był pijany. I okazało się, że jest akurat w stadium
sentymentalnym. Gdy zobaczył Małgorzatę, poczuł, iż ją kocha. Fajna babka, za którą można
szaleć. Zaraz jej to powie. Chciał z nią zerwać? Chyba zwariował.

Małgorzata przed przyjściem na przyjęcie zaszła do Szumiących Wiatrów. Ostatnio

chodziła tam często, wiedziała, że po ślubie już ich więcej nie zobaczy. Ogródek był taki
milutki, pachniały paprocie. Ogarnął ją magiczny spokój. Jak chętnie by tu pozostała.
Napłynęły jej do oczu łzy. Z niechęcią spojrzała na błyszczący zaręczynowy pierścionek.
Świecił w nim brylant — Ptyś nie był skąpy i bardzo dbał o pozory. Małgorzata uważała ongi,
że cudownie byłoby mieć pierścionek z brylantem. Ale obecnie nasuwał on myśl o kajdanach.

Małgorzata zdziwiła się, że Ptyś pędzi ku niej przez ogród plebanii. Wyglądało na to, że

ucałuje ją w obecności setki świadków. Do tego nie doszło, ale naprawdę mało brakowało.
Małgorzata była naiwna i nie przyszło jej na myśl, że Ptyś się wstawił, na pewno jednak
działo się z nim coś dziwnego. Ściskał jej dłoń, wpatrywał się w nią z zachwytem, nazwał ją
— tak, naprawdę, nie przesłyszała się — „swoją maleńką”.

— Och, moja maleńka — wołał — tak na ciebie czekałem! Małgorzata zgodziła się pójść z

nim na cmentarz. Prowadził ją objąwszy ramieniem, czuła się okropnie zakłopotana. Z końca
cmentarza był przepiękny widok na zatokę i dolinę Różanego Potoku, nad którą wschodził
księżyc.

— Jaki śliczny księżyc — zauważyła Małgorzata, czuła bowiem, że musi coś powiedzieć.

Co napadło tego Ptysia?

— Do diabła z księżycem! — wykrzyknął Ptyś zasmucony, że Małgorzata nie reaguje na

jego awanse tak jak powinna.

Małgorzata zgorszyła się. Wiedziała, że mężczyźni czasem klną, ale przecież nie w

obecności dam, które mają pojąć za żony. Doprawdy, Ptyś mógłby zaczekać do ślubu!

Ptyś spiesznie przeprosił.
— Nigdy nie rozumiałem tych zachwytów nad księżycem — wyjaśnił. — Ale teraz

uniosłem się, bo chciałem, żebyś myślała tylko o mnie. Wybacz mi, maleńka. Nigdy już nie
wypowiem takich słów w obecności mojej ukochanej.

— Powinniśmy wrócić do ogrodu — szepnęła zmieszana Małgorzata. Stanowczo milej

było słuchać o zalotach niż to przeżywać. — Jeśli przyjdziemy za późno, nie będziemy mieć
dobrych miejsc.

— Wszystko mi jedno, gdzie będę siedział, byle u twego boku, kochana — oznajmił Ptyś.
W czasie koncertu Ptyś obejmował Małgorzatę ramieniem, nie zważając na chichoty

młodzieży. W trakcie sentymentalnych pieśni ściskał ją za rękę i powtarzał, że żadna kobieta
z klanu nie ma tak pięknych nóżek.

Małgorzata czasem z przyjemnością myślała o swoich nogach, ale tak jak wszystkie

kobiety z jej pokolenia uważała to za temat tabu. Zmieszała się i szybko schowała nogi pod
ławkę. Żeby zmienić temat rozmowy, opowiedziała Ptysiowi o wizycie Nigela Penhallowa z
Nowego Jorku. Oświadczył, że nie zdziwi go, jeśli Wędrówki Pielgrzyma okażą się cenną
książką. Było to bardzo stare wydanie. Zaproponował, iż się dowie. Małgorzata zastanawiała
się, czy go o to prosić. Ptyś był przeciwny sprzedaży książki.

— Mam dosyć pieniędzy, by ci zapewnić dobrobyt i — w oczach Ptysia pojawiły się łzy

— kiedy mnie już, moja maleńka, nie będzie, zostawię dosyć, by ci zapewnić dostatnie życie.

Małgorzata z trudem widziała się w roli żony Ptysia. Myśl, że zostanie wdową po nim,

zupełnie ją oszołomiła. Wracała do domu w bardzo ponurym nastroju. Ptyś całując ją na
dobranoc niemal łkał. Słyszał na garden party, jak ktoś pyta ją o chore gardło, nie chciał się
więc z nią rozstać, póki nie obiecała mu, że przed pójściem spać owiąże gardło pończochą.
Cóż, skoro Ptysiowi tak na niej zależy, będzie musiała dochować danego mu słowa.

M

ĄDROŚĆ

LOSU

I

— Ten przeklęty dzban przyprawi kogoś o śmierć — zauważył gniewnie wuj Pyszniak.
Okazało się bowiem, że świniak Waltera Darka znalazł się tam, gdzie nie powinien,

dlatego tylko, że Walter wykłócał się na podwórzu z Palmerem Penhallowem o to, komu
powinien przypaść dzban. Zacietrzewili się ponad miarę i Walter zbyt późno zauważył, że
świniak wydostał się ze swojej zagrody i wyruszył na spacer. Walter pognał za nim, ale
świniak był już na Królewskiej Szosie i nim Walter zdążył wrzasnąć, było już po wszystkim.

Młodziutki Prince Dark gnał na motocyklu drogą, za nim na siodełku siedział Milton

Granger. Z drugiej strony nadjeżdżał Hugon Dark wracając z zebrania swojej partii, gdzie
zapadła decyzja, że w następnych wyborach zostanie wysunięty jako kandydat na posła.

Od lat było to marzenie Hugona, ale teraz nie czuł radości. W ogóle o tym nie myślał,

jadąc melancholijnie w owo czerwcowe ciepłe popołudnie wśród bursztynowej mgiełki.
Uroda świata kazała mu znów marzyć o Joscelyn. Jakże by było inaczej, gdyby wracał do
Drewnianych Masztów po to, by opowiedzieć jej o zaszczycie, jaki go spotkał.

I wtedy wszystko zdarzyło się naraz. Świniak Waltera wlazł na szosę. Wpadł pod motocykl

Prince’a Darka, który jak zwykle pędził na złamanie karku. I Prince, i Granger wylecieli w
powietrze. Prince spadł dopiero za rowem, koło płotu, Granger wleciał do rowu. Świniak leżał
nieruchomo, zbyt martwy, by móc powiedzieć, co o tym sądzi, a osamotniony motocykl gnał
dalej szosą. Hugon gwałtownie skręcił. Auto wpadło w poślizg i zakręciło się wokół własnej
osi. Potem ześlizgnęło się do parowu właśnie w tym momencie, gdy rozległ się wrzask
Waltera, a grupka stojących przed kuźnią mężczyzn uświadomiła sobie, że na ich oczach
rozgrywa się tragedia.

Nastąpiło dzikie zamieszanie. Wuj Pyszniak błagał o zachowanie zimnej krwi.

Przeniesiono Prince’a, który nie stracił przytomności, i wydobyto z rowu Grangera, który
przytomność stracił i niemal stracił ucho. Auto Hugona leżało na dachu w parowie, a Hugon
wciąż ściskał kurczowo kierownicę. Kiedy go wreszcie wyciągnięto, dwukrotnie wyszeptał
imię Joscelyn i też zemdlał. Kiedy trzy ofiary wypadku odwieziono do szpitala, a Walter Dark
zawlókł do domu zwłoki świniaka, zastanawiając się, czy Prince poda go do sądu za
spowodowanie wypadku, czy też to on może wystąpić o odszkodowanie za morderstwo
kosztownej świni, cała okolica trzęsła się już od plotek.

Nikt w Srebrnej Zatoce nie był pewien, kto zginął, a kto został okaleczony na całe życie.

Przerażona Joscelyn biegała bezradnie po pokoju. Co naprawdę zaszło? Czy Hugon jest
ciężko ranny, czy też… Nie, nie śmiała tego nawet pomyśleć… I nie może do niego pobiec.
On by sobie tego nie życzył. Nie potrzebuje jej. Jej, która kiedyś była dla niego wszystkim.
Nie może nawet zatelefonować, by dowiedzieć się prawdy. Każdemu wolno dopytywać się o
zdrowie Hugona — tylko nie jej!

Chyba oszaleje. Nie, nie zniesie tego oczekiwania. Zachowała się jak kretynka, ale nawet

kretyni potrafią cierpieć. Zacisnęła pięści i stanęła przy oknie. Spojrzała na Drewniane
Maszty. Czy spoczywa tam martwy Hugon? Czy też leży ranny i obolały? A jej nie wolno
tam pobiec. Kto wie, czy u jego wezgłowia nie siedzi Paulina Dark…

— Jeśli się nie opamiętam, postradam zmysły — biadała Joscelyn. — Boże, dobry Boże,

zlituj się nade mną. Zachowałam się jak ostatnia idiotka. Ale Ty przecież litujesz się także
nad głupcami, skoro nie brak ich na tym świecie.

Joscelyn musiała jakoś doczekać do wieczora. Choć cierpiała straszne męki, uświadomiła

sobie, że nawet cierpienie lepsze jest od tej strasznej pustki, która ją ostatnio tak dręczyła.

Wreszcie przyszedł wuj Pyszniak i opowiedział im, co zaszło. Nie stało się w końcu nic tak

strasznego. Prince i Hugon nie byli ciężko ranni. Prince wrócił już do domu, Hugon musiał
zostać w szpitalu z powodu lekkiego wstrząsu mózgu, ale za parę dni będzie zdrów jak ryba.
Najbardziej ucierpiał Granger, wciąż leżał nieprzytomny, ale lekarze przyszyli mu ucho i byli
najlepszej myśli.

— Mam nadzieję, że to oduczy Prince’a jazdy na oślep — mówił wuj Pyszniak, kręcąc

głową — słaba to jednak nadzieja. Kiedy wyciągaliśmy go z rowu, strasznie klął.
Powiedziałem mu, że ktoś, kto przed dwoma minutami był tak blisko niebiańskich wrót, nie
powinien kląć, ale on dalej przeklinał tę nieszczęsną świnię i cały świat.

— Wczoraj wieczorem strasznie skowyczał wiatr — oświadczyła ciotka Rachela. —

Wiedziałam, że czeka nas nieszczęście.

— Przecież nie spadło na nas nieszczęście, Hugonowi nic się nie stało — szepnęła

Joscelyn, która poczuła taką ulgę, że nie bardzo wiedziała, co mówi.

— A ten biedny Granger w szpitalu z oderwanym uchem? — spytała z wymówką w głosie

ciotka Rachela.

— I zapominasz o świniaku — napomniał Joscelyn wuj Pyszniak.

II

Joscelyn wracając do domu z przystani zatrzymała się na chwilę koło furtki, którą

wychodziło się z łąki Szymona Darka na boczną drogę prowadzącą do Srebrnej Zatoki. Była
wietrzna ciemna noc, jak na sierpień bardzo chłodna, czuło się już nadchodzącą jesień.
Huczał wiatr, huczało morze.

Znów minęło lato, wzdłuż rudawych dróg kwitły astry i wicio — krzew, szczygły wyjadały

ziarnka słonecznika. Za miesiąc miało się okazać, kto otrzyma dzban. Klan znów zaczął się
tym żywo interesować. Dandys uporczywie milczał i niczego nie można się było od niego
dowiedzieć.

Nie interesowało to Joscelyn. Cieszyła się, że samotnie może obcować z nocą — ta noc

bardzo pasowała do jej nastroju.

Cały dzień był jakiś burzliwy. Zwykle w takich okolicznościach marzyła tylko o spokoju.

Ale teraz wiedziała, że spokój jej nie wystarczy, chciała czegoś więcej. Chciała być żoną i
matką, chciała Hugona i Drewnianych Masztów, chciała tego wszystkiego, co przypadłoby jej
w udziale, gdyby nie nawiedziło jej szaleństwo.

Cały klan mówił obecnie o oczekiwanych ślubach. Nan i Noel. Gaja i Roger. Ptyś i

Małgorzata. Mały Sam i wdowa Terlizzick. I znów zaczęto się zastanawiać, co będzie z
Donną i Piotrem. Piotr bowiem wrócił do domu, plotka utrzymywała, że wrócił po Donnę i
zamierza poradzić sobie z Topielcem.

Jak to określił wuj Pyszniak — Amor nie próżnuje. I Joscelyn słysząc wciąż o tym, kto za

kogo wychodzi, poczuła się nagle poza nawiasem życia, a nikt — a zwłaszcza
Penhallowówna o gorącej hiszpańskiej krwi — nie lubi czuć się poza nawiasem.

Jeszcze nie było ciemno — nie aż tak ciemno, żeby nie dało się dojrzeć Drewnianych

Masztów. W domu świeciło się jedno jedyne światełko. Czy siedzi tam Hugon? Czy siedzi
sam? Może rzeczywiście pokochał Paulinę i chce odzyskać swobodę? Myśl o Paulinie bolała.
Paulina odwiedziła Hugona w szpitalu… Co prawda odwiedzili go wszyscy Penhallowowie i
Darkowie z wyjątkiem Joscelyn, jej matki i ciotki.

Czasem Joscelyn czuła, że jeśli nie otrzyma odpowiedzi na dręczące ją pytanie — to

zwariuje.

Panią Konradową Dark zobaczyła dopiero wówczas, gdy ta stała już przy furtce. Joscelyn

lekko drgnęła, kiedy ją poznała. Potem zamarła w bezruchu. Od dawna już nie widziała swej
teściowej.

Pani Konradową nachyliła się nad furtką i spojrzała Joscelyn prosto w twarz. Obie były

wysokie, Joscelyn była odrobinę wyższa. Kiedyś, dawno temu, utrzymywano, że pani
Konradową nie akceptuje Joscelyn, bo nie życzy sobie, by synowa spoglądała na nią z góry.

— A, to ty. Joscelyn Penhallow. Hm… Wciąż zadbana… wciąż piękna… Ale już nie taka

młoda…

Joscelyn uznała, że nie ma co bawić się w konwenanse. Znajdowały się obie w

nierzeczywistym świecie, gdzie nie liczyło się to, co było naprawdę ważne.

— Proszę pani — spytała powoli — dlaczego pani zawsze mnie tak nienawidziła… nie

dopiero potem, gdy… potem, gdy odeszłam, ale od samego początku?

— Bo wiedziałam, że naprawdę to nie kochasz Hugona — odparła gwałtownie pani

Konradowa. — Nienawidziłam cię w dzień ślubu, bo nie zasługiwałaś na swoje szczęście.
Wiedziałam, że tak czy owak, ale dasz mu się we znaki. Czy wiesz, że co wieczór od tego
dnia ślubu modliłam się, żeby cię spotkało coś złego? Ale przebaczyłabym ci, gdybyś do
niego wróciła i dała mu szczęście. Tak, przebaczyłabym ci.

— Gdybym do niego wróciła? Ale czyż on tego pragnie? Nie pokochał Pauliny?
— Pauliny? O, dużo bym za to dała. Ona nie złamałaby mu życia — nie wystawiłaby go na

pośmiewisko ludzkie. Tak, modliłam się także i o to, by ją pokochał. Cóż, brak jej urody.
Mężczyźni jak głupcy uganiają się za ładną buzią. Nie, on wciąż jest tobą urzeczony. Nawet
teraz, nawet teraz, nawet po tym wszystkim. Po wypadku wzywał ciebie, nim zemdlał. Ciebie,
która go porzuciłaś i okryłaś wstydem; to ciebie chciał zobaczyć myśląc, że za chwilę umrze.

Joscelyn poczuła, że przebiegają dreszcz radości. Ale nie dała tego po sobie poznać.
— Czy Hugon zamierza sprzedać Drewniane Maszty?
— Sprzedać Drewniane Maszty? Czasem obawiam się, że je sprzeda i wyjedzie na drugi

koniec świata. Mój najukochańszy syn.

W pani Konradowej coś pękło. Wyzwoliła się narastająca latami nienawiść. Pani

Konradowa szlochała i krzyczała. Nachyliła się nad furtką, by potrząsnąć Joscelyn. Zrobiła z
siebie takie widowisko, że resztę życia była już wobec Joscelyn uległa i pokorna.

Wuj Pyszniak, który właśnie wracał boczną drogą od sąsiada, usłyszał wrzask i przystanął.

Zanosiło się na bójkę dwóch kobiet, a musiały to być kobiety z klanu, bo jedynie Darkowie i
Penhallowowie mieszkali w tej części wsi. Pewnie to pani Szymonowa Dark i Juniuszowa
Penhallow. One wciąż się sprzeczały, choć dotąd nigdy nie robiły tego publicznie. Co będzie,
jeśli dowie się o tym Stanton Grundy? Trzeba coś zrobić. Mały wuj Pyszniak dzielnie pobiegł
w stronę furtki.

— No, no — oświadczył — to nie przystoi.
I dopiero wtedy zobaczył, że ma przed sobą Joscelyn i jej teściową, zrozumiał więc, że

nawet anioł by się zawahał.

— Hm… przepraszam — szepnął. — Myślałem, że znów się ktoś wykłóca o ten dzban

ciotki Becky.

Nie do pomyślenia było, że to on mógł być przedmiotem sporu między Joscelyn a panią

Konradowa. Zatem mogło chodzić tylko o Hugona. Wuj Pyszniak, któremu nie brak było
zdrowego rozsądku i, jak to sam określał, potrafił zliczyć do trzech, zrozumiał, że nie ma tu
miejsca dla szanującego się mężczyzny.

— Pyszniaku — zawołała wciąż tragicznym tonem pani Konradowa — wracaj do domu i

dziękuj Panu Bogu, że urodziłeś się głupcem. Na tym świecie tylko głupcom sprzyja
szczęście.

Wuj Pyszniak pokornie odszedł. I choć nie dziękował Panu Bogu za swój szczęśliwy los,

dziękował Mu, że ma wciąż jeszcze sprawne nogi. Kiedy doszedł do szosy, przystanął i otarł
pot z czoła.

— A to nieustraszone babsko — szepnął smutnie.

III

Gaja wcale nie usłyszała, że do pokoju wchodzi Nan. Od tamtego wieczoru w Srebrnym

Pantofelku Nan nie zaglądała do Majówki i nigdy nie spotkały się sam na sam. Czasem
widywały się na zebraniach rodzinnych. Nan zawsze kpiąco i serdecznie witała się z Gają, a
Gaja odpowiadała jej z chłodną uprzejmością. Klan uważał, że Gaja wspaniale umie się w tej
sytuacji znaleźć. Byli z niej dumni.

Gaja zdziwiła się i rozgniewała. Co ta Nan tutaj robi? Jak śmiała nie zaproszona wtargnąć

do jej pokoju!

„Czyżby przyszła tu zaproponować mi, żebym została jej druhną?
— pomyślała Gaja. — Ta Nan zdolna jest do wszystkiego”.
— Jakoś nie widzę, złotko, żebyś się ucieszyła moją wizytą — zauważyła Nan sadowiąc

się na łóżku Gai i zapalając papierosa. Gaja zauważyła mimochodem, że Nan ma na palcu
swój ulubiony pierścionek — duży różowy kamień, który wyglądał jak narośl. Ale gdzie w
takim razie podział się brylantowy pierścionek Noela? I o czym właściwie ta Nan mówi?

— Przyszłam zakomunikować ci coś, co cię ucieszy. Zerwałam zaręczyny z Noelem.

Posłałam go na zieloną trawkę. Możesz, Gaju, go sobie zabrać.

— Czy naprawdę przypuszczasz, że mi wciąż na nim zależy?
— Jeszcze jak! — odpowiedziała bezczelnie Nan. — Tak, mimo tego wielkiego brylantu

od Rogera — Gaja zawsze wiedziała, że Nan jej tego brylantu zazdrości! — i mimo tego
bungalowu, który się buduje w Srebrnej Zatoce. Zależy ci na nim tak jak dawniej. I teraz
możesz go sobie wziąć. Chciałam ci tylko pokazać, że potrafię ci go odebrać. Uprzedziłam
cię, pamiętasz?

Tak, Gaja pamiętała. Chwilę siedziała bez ruchu bojąc się, że jeśli choćby mrugnie okiem,

to się rozpłacze. Rozpłacze w obecności Nan, która ośmieliła się potraktować Noela jak
zepsutą zabawkę.

— No, klan będzie miał powód do wyrzekań. Wszyscy mają przedpotopowe poglądy.

Nawet mamcia! Chociaż w głębi duszy jest rada. Zawsze chciała, żebym wyszła za Freda
Margoldsby’ego z naszego miasta. Pewnie to zrobię. Dolary Margoldsbych potrwają dłużej
niż miłość. Owszem, byłam trochę zakochana w Noelu. Ale on zaczyna tyć. Wkrótce będzie
miał brzuszek. I ciągle mnie zanudzał swoimi kłopotami.

Gaja uświadomiła sobie nagle, że była to prawda. Noel zawsze zwierzał jej się ze swoich

kłopotów. I przypomniała sobie, że niezbyt interesował się jej sprawami i troskami. Przede
wszystkim jednak chciała, żeby Nan przestała gadać i wyszła.

A Nan wciąż paplała.
— Jadę z wizytą do Halifaxu. Mamcia nie chce się stąd ruszyć, póki się nie dowie, kto

dostanie ten brzuchaty stary dzban. Czy przyszło ci na myśl, Gaju, że gdyby ciotka Becky —
niech Bóg czuwa nad jej duszą — nie kazała z tym dzbanem wyprawiać takich ceregieli, to
już dawno byłabyś żoną Noela?

Gaja myślała o tym często. Z rozgoryczeniem i niechęcią. Teraz też jej to przyszło na

myśl, ale tak jakby chodziło o inną Gaje i innego Noela. Niechaj ta Nan wreszcie sobie
pójdzie!

Nan wstała.
— Zatem, kochana Gaju, powiedz twemu podstarzałemu adoratorowi, żeby się pogodził z

losem, i szykuj się na przyjęcie Noela.

Nan bez większego wysiłku potrafiła zaleźć człowiekowi za skórę.
Niemniej Gaja nie czuła do niej nienawiści, Nan stała się jej obojętna. Spojrzała na nią

zupełnie innymi oczyma. Próżna, samolubna osóbka, która jak dziecko chciała, żeby ją cały
czas zabawiać. Osóbka, która mówiła „do diabła”, żeby zaszokować swą biedną rodzinę. 1

uważała, że zachowuje się nowocześnie pudrując się przy wszystkich jak kot, który nie
zważając na niczyją obecność myje pyszczek. Udawała wobec swych prowincjonalnych
kuzynek osobę światową, a w gruncie rzeczy była większą prowincjuszką od nich, nic
bowiem nie wiedziała o prawdziwym życiu ani o prawdziwych uczuciach.

Teraz patrząc na nią, Gaja zastanawiała się, jak w ogóle mogła jej nienawidzić, być o nią

zazdrosna. Nan nie była tego warta.

Gaja wreszcie odezwała się. Wstała i spojrzała Nan prosto w oczy. W głosie jej brzmiała

pogarda.

— Przyszłaś tu, Nan, żeby mnie zranić. To ci się nie udało. Nigdy ci się to już nie uda. Jest

mi cię nawet żal. Przez całe życie brałaś to, na co miałaś ochotę. Ale nigdy nic z siebie nie
dawałaś — bo nie miałaś co dawać. Ani miłości, ani zrozumienia, ani lojalności. Nie można
tylko brać i nic z siebie nie dawać — współczuję ci, jesteś naprawdę biedna. Nan wzruszyła
ramionami. — Oszczędź mi komplementów.

Ale z jej oczu zniknął wyraz triumfu. Odeszła z przykrym uczuciem, że Gaja z tego

spotkania wyszła zwycięsko.

Gaja znów usiadła przy oknie. Wszystko się nagle zmieniło. Przed przyjściem Nan była

spokojna i zadowolona, nawet szczęśliwa. Myślała o budowanym przez Rogera bungalowie.

— Ten dom buduję dla ciebie — mówił, a jego spojrzenie było pocałunkiem. — Będę do

niego co wieczór wracał zmęczony, wiedząc, że ty, Gaju, czekasz na mnie.

Razem go zaplanowali. Klan zanudzał ich dobrymi radami, ale nie zaprzątali sobie nimi

głowy. Jedno okno miało wychodzić na morze, drugie na zamglone wzgórza za przystanią. A
w dachu pojawi się świetlik w kształcie brwi.

Przez otwarte drzwi w jadalni będą wiosną patrzyć na kwitnącą jabłoń, w dzień

wyglądającą jak kurhan z białego kwiecia, a wieczorem, jedząc kolację, widzieć będą, jak
wschodzi nad nią księżyc. Przy jednym z rogów domu rosła kępa brzóz. A z tyłu gąszcz
świerków, gdzie mieszkały rozkoszne brunatne sówki.

Gaja interesowała się każdym szczegółem. Łazienka miała być lila–żółta, a w skrzynkach

na oknach zasadzi się nasturcje i petunie. Bielizna stołowa będzie z najczystszego lnu,
filiżanki z pięknej porcelany. Ślub miał się odbyć pod koniec października. Klan zachowywał
się niezwykle taktownie, choć Gaja dobrze wiedziała, co mówi się za jej plecami.

A teraz znów się wszystko pogmatwało. Gaja do późnej nocy krążyła po ogrodzie

Majówki. Pojawił się duch utraconego szczęścia i kpił z niej. Noel jest wolny… Gaja nie
mogła się okłamywać. Nan powiedziała prawdę. Wciąż zależało jej na Noelu, pragnęła go
całym sercem — a w październiku miała wyjść za Rogera.

IV

Piotr Penhallow odkrył, jaka to frajda starać się o coś, czego się naprawdę pragnie. Po roku

w dżungli Amazonki, gdzie — ochłonąwszy z pierwszego gniewu — cały czas tęsknił do
dźwięcznego śmiechu Donny, wrócił, by się z nią pogodzić. Nie wątpił, że mu się to łatwo
uda. \

Piotr niewfete wiedział o kobietach, a jeszcze mniej o tej, która była córką Jana Topielca.

Przyjechał w sobotę wieczorem ku zdziwieniu rodziny, która pewna była, że wciąż szwenda
się po Ameryce Południowej, i natychmiast zatelefonował do Donny. W każdym razie
próbował zatelefonować. Odebrał telefon stary Jonasz i powiadomił go, że nikogo nie ma w
domu — nie, nie wie, dokąd poszli.

Piotr całą noc gryzł ze złości paznokcie, a następnego ranka zobaczył Donnę w kościele.

Jego ukochana nic się nie zmieniła, ta sama chmura ciemnych włosów, te same liliowe cienie
pod oczami. Jakże byli niemądrzy, żeby się bez powodu pokłócić. Wkrótce będą się z tego
razem śmiać.

Donna doznała szoku zobaczywszy Piotra, który wpatrywał się w nią nieprzytomnym

wzrokiem. Ale nie okazała tego i obserwująca ją niespokojnie Wirginia z ulgą podniosła oczy
ku sufitowi.

Donna przez cały rok nienawidziła Piotra, teraz nienawiść jeszcze się wzmogła. Nie

spojrzała już więcej w jego stronę. Po wyjściu z kościoła podszedł do niej władczym,
triumfalnym krokiem. Było to strasznym błędem. Gdyby podszedł nieśmiało, okazując
skruchę i prosząc o wybaczenie, Donna mimo całej nienawiści rzuciłaby mu się pewnie na
szyję.

Ale on podszedł tak, jakby widzieli się wczoraj, jakby jej przed wyjazdem nie znieważył,

jakby przez cały rok jej nie ignorował, podszedł uśmiechając się, oczekując wyraźnie, że
ucieszy się, iż on jej przebaczył — istotnie Piotr tego właśnie oczekiwał.

Co za wiele, to za wiele. Donna obdarzyła go jednym wzgardliwym spojrzeniem,

odwróciła się na pięcie i odeszła.

Piotr został z głupią miną. Stojący nie opodal chłopcy zaczęli chichotać. Wirginia

pospieszyła za Donną, aby ją podtrzymać na duchu. I co usłyszała? — Tylko się znów nie
wzruszaj!

Jan Topielec miał ochotę zakląć, ale się powstrzymał myśląc z ulgą, że już za miesiąc

odzyska wolność słowa.

Piotr po chwili odwrócił się i poszedł do domu, dziwiąc się samemu sobie, że chce mu się

to znosić tylko po to, by zdobyć kobietę.

Następna próba też się nie powiodła^ Poszedł do domu Topielca, wszedł bez pukania i

zażądał rozmowy z Donną. Topielec wpadł we wściekłość, wrzeszczał, wymyślał i wspaniale
odegrał rolę oburzonego ojca, ale — choć trudno w to uwierzyć — ani razu nie zaklął. Piotra
mało by to obeszło, gdyby udało mu się zobaczyć Donnę. Ale nie udało mu się i wrócił
pokonany do domu, zastanawiając się po raz setny, dlaczego to wszystko znosi.

Prawdziwa obsesja. Donna nie była tego warta. Żadna kobieta nie była tego warta.

Niemniej musiał ją zdobyć. Nie miał zamiaru przeżyć drugiego takiego roku jak tamten
spędzony w górnym dorzeczu Amazonki. Raczej ogłuszy Donnę ciosem w głowę i ją porwie.

Piotrowi nie przyszło na myśl, że wystarczyłoby, gdyby poprosił Donnę o przebaczenie. A

gdyby przyszło — także by tego nie zrobił. W końcu to była jej wina. On jej wielkodusznie
wybaczył, wielkodusznie, bez słowa wymówki. Czyżby ona oczekiwała, że padnie przed nią
na kolana?

W końcu widząc, że nie uda mu się porozmawiać z Donną, napisał do niej list, najbardziej

niezręczny list, jaki w tej sytuacji można było napisać. Donna sama odebrała go na poczcie i

choć nigdy nie widziała charakteru pisma Piotra, od razu wiedziała, kto ten list wysłał, zabrała
go do domu i położyła przed sobą na stole. Powinna go odesłać nie otwierając. Tak
poradziłaby jej Wirginia. Ale wiedziała, że przez resztę życia zastanawiałaby się ciągle, co w
tym liście było.

Wreszcie przeczytała list. List bezceremonialny i szorstki. Piotr oznajmiał, że za tydzień

wyjeżdża na cztery lata do Afryki fotografować lwy i prosi, żeby mu dała znać — pojedzie z
nim czy nie pojedzie?

Donna uznała ten list za lekceważący, wpadła w furię — wystarczyłoby może jedno

„kochana” albo chociaż X jako symbol pocałunku — a roztkliwiłaby się i wybaczyła. Nim
gniew ostygł, czterokrotnie przedarła list, włożyła go do koperty i odesłała Piotrowi.

— Nigdy mu nie wybaczę — wycedziła przez zaciśnięte zęby. Wypowiedzenie tych słów

na głos przyniosło ulgę. Poczuła się pewniejsza siebie. W głębi serca wciąż się obawiała, że
może mu wybaczyć. Bała się, że w ciągu nocy gotowa jest zmięknąć, zaraz więc wręczyła list
staremu Jonaszowi, aby go wysłał idąc do miasta. I poszła do ojca. Oznajmiła mu, że ma
zamiar — niezależnie od tego, czy on się zgodzi, czy nie — zapisać się na kursy
pielęgniarskie.. Topielec, któremu przez ten rok już dojadło patrzyć wciąż na chmurę gradową
zasiadającą przy jego stole, wrzasnął, że może się zabierać, niech Bóg ma ją w swojej opiece.
Niewątpliwie istnieje duża różnica teologiczna między słowami „niech Bóg ma ją w swojej
opiece” a „niech ją wszyscy diabli”, jednakże ton Jana Topielca nie pozostawiał żadnych
wątpliwości, co on ma na myśli.

Tymczasem Piotr otrzymawszy podarty list oddał się uczuciu nienawiści, znienawidził

wszystko i wszystkich.

I tak się miały rzeczy aż do dnia, w którym spłonął dom Dandysa.

V

Była spokojna wrześniowa noc, na niebie świecił sierp księżyca i stary Lunatyk szedł,

cicho podśpiewując. Najpierw wzdłuż ciemnego widmowego brzegu rzeki w Indiańskim
Potoku, potem przez przyjazne pola, gdzie jak kot mruczał wiatr, wreszcie przez las, w
którym szumiały rozmawiając z sobą drzewa. Czuł się szczęśliwy, żal mu było tylko tych
wszystkich, którzy już ułożyli się do snu. Nie wiedzieli, ile tracą.

To on pierwszy zobaczył, że płonie dom Dandysa Darka usadowiony na ramieniu

niewielkiego zalesionego wzgórza na zakręcie drogi prowadzącej do Srebrnej Zatoki.
Płomienie buchały już z dachu przybudówki, zaczął więc łomotać do drzwi, aż pojawił się
rozespany parobek i spytał, co się stało.

Lunatyk powiedział mu i spokojnie odszedł. Nie miał czasu troszczyć się o los

mieszkańców domu. Nie zamierzał utracić ani jednej minuty tej cudownej nocy.

Zaczął się zamęt. Dandysa Darka nie było w domu i nikt nie wiedział, dokąd poszedł.

Ostatnio Dandys wracał późną nocą, ale dotychczas wiedziała o tym jedynie jego żona. Choć
cały klan zdawał sobie sprawę, że od paru tygodni Dandys jest jakiś nieswój. Zmienił się. Był
nietowarzyski, roztargniony, poirytowany.

Część klanu uważała, że musi to mieć związek ze zbliżającą się datą przekazania dzbana

przyszłemu właścicielowi, widać jednak decyzja spoczywa w rękach Dandysa, skoro on
wyraźnie się miota. Albo dzbanowi coś się stało. Nikt nie śmiał zapytać o to Dandysa; kiedy
wspominano o dzbanie, wpadał w furię. Wszyscy zaczęli być niespokojni.

A teraz dom Dandysa stanął w ogniu. Parobek zbudził panią Dandysową, zatelefonował po

sąsiadów i pobiegł do stodoły po drabiny. W niewiarygodnie krótkim czasie zgromadził się
tłum, ale od pierwszej chwili wszyscy wiedzieli, że nie da się ocalić domu. Wyniesiono
większość mebli. Kiedy wrócił Dandys, ludzie stali gapiąc się na ponure widowisko.

— Dobry Boże! — zawołał Dandys. — Co z dzbanem?!.
Trudno w to uwierzyć, ale do tej pory nikt nie pomyślał o dzbanie. Nie było kogo spytać.

Obudzona przez parobka pani Dandysowa wybiegła w nocnej koszuli z domu i zemdlała w
kącie ogródka. Pani Dandysowa znana była z takich rzeczy, nie na próżno brak jej było piątej
klepki. Zaniesiono ją do domu Ptysia Darka i tam zajęły się nią kobiety.

— Nikt nic nie wie o dzbanie? — wrzasnął Dandys, kompletnie tracąc głowę, i zaczął

biegać po podwórku potykając się o ocalone sprzęty. Ktoś spytał:

— Gdzie trzymałeś dzban?
— W szafie gościnnego pokoju — biadał Dandys.
Z gościnnego pokoju nic się nie dało ocalić. W sieni prowadzącej; do przybudówki od

początku było gęsto od dymu.

Wśród zebranych znajdował się Piotr. Przybył jeden z pierwszych; i bohatersko walczył z

ogniem i wynosił co drogocenniejsze przed — J mioty. A tu okazuje się, że nie uratował
dzbana. Dzbana, na którym tak zależało Donnie. Dzbana, o którym w dzieciństwie nasłuchał
się | od ciotki Becky tylu legend. Dzbana, z którego winy nie udało mu siej uprowadzić
Donny. Piotr chwycił wiszącą na płocie osmaloną kurtkę, zarzucił na głowę i wbiegł do
płonącego domu. Musi ocalić ten dzban dla ukochanej Donny.

Zaczęto go wołać, próbowano zatrzymać, potem wszystkich’ ogarnęło szaleństwo. Wśród

kręcących się nieprzytomnie po podwórzu mężczyzn pojawił się z krzykiem parobek Ptysia.
Gdzie jest Donna Dark? Nocowała u pani Dandysowej w jej gościnnym pokoju. Czy jest
bezpieczna?

Kilka kobiet zemdlało. Reszta płakała. Mężczyźni sporzeli na siebie, potem na płonący

dom. Pokręcili głowami. Szaleństwem byłoby próbować tam teraz wejść. Piotr spłonie
żywcem usiłując ocalić Donnę, nikt nie wątpił, że po to rzucił się w płomienie. Musiał

wcześniej od innych usłyszeć, co woła chłopak.

Piotr biegł po rozżarzonych węglach przeskakując co trzy stopnie, gotów zanurzyć się w

piekło ognia i dymu, które do niedawna były sienią. Ale potknął się i omal nie upadł na
nieruchome ciało kobiety leżące u wierzchołku schodów.

Wielki Boże, kto to może być? Dzban nie dzban, trzeba tę kobietę i wynieść. Wziął ją na

ręce i zaczął schodzić, nie mogąc się oprzeć uczuciu zawodu. Dzban przepadł. Biedna Donna
będzie strasznie; rozczarowana. Wreszcie wyszedł z domu i znalazł się wśród
rozgorączkowanego tłumu. Przestano krzyczeć i płakać, zaczęto wiwatować. Piotr stał się
bohaterem. Odebrano mu jego brzemię. Topielec, który przed chwilą nadjechał usłyszawszy o
pożarze, ale który dopiero tutaj dowiedział się o grożącym Donnie niebezpieczeństwie, rzucił
się ściskać mu rękę i szlochając wołał:

— Niech cię Bóg błogosławi, Piotrze… Ocaliłeś ją. Niech cię Bóg błogosławi, że ocaliłeś

Donnę… moją biedną, pozbawioną matki Donnę — Jan Topielec niemal się rozkleił, trzeba
było go odprowadzić na bok i uspokoić, a Piotr stał bez ruchu, uświadomiwszy sobie, że
wyniósł z płonącego domu właśnie Donnę. Donnę!

— Przyszła mi pomóc smażyć powidła — szlochała w kuchni Ptysia pani Dandysowa. —

Mnie powidła nigdy się nie udają, a Donnę nauczyła je smażyć matka Dandysa. Kiedy
jadłyśmy kolację, zanosiło się na deszcz, Dandysa nie było w domu — ostatnio nigdy nie ma
go w domu — więc namówiłam Donnę, żeby przenocowała… O mój Boże, pomyśleć, co się
mogło stać.

— Stało się. Dzban przepadł… — zauważył ponuro wuj William.
— Co, rozbił się? — zaniepokoiła się pani Dandysowa.
— Spalił się wraz ze wszystkim, co było w gościnnym pokoju.
— O nie! Nie! — Pani Dandysowa zrobiła chytrą minę. — Kiedy zaprowadziłam Donnę

do gościnnego pokoju, wyjęłam z szafy pudło z dzbanem i zabrałam do swojej sypialni.
Dandys gotów by mi urwać głowę, gdybym z kimkolwiek zostawiła dzban. Ludziska mówią,
że mam źle w głowie, ale przecież nie do tego stopnia! I kiedy Tyler obudził mnie krzycząc,
że wybuchł pożar, chwyciłam to pudło razem ze starym czajniczkiem, w którym przechowuję
pieniądze, i jak wybiegłam z domu, wrzuciłam je w łopiany pod płotem. Poszukajcie.

Poszukali i znaleźli ku wielkiej uldze całego klanu. Donna ocknęła się z omdlenia i

zabrano ją do szpitala. Wszyscy świtem wrócili do domu, rozprawiając o pożarze.

Najśmieszniejsza przygoda zdarzyła się Ptysiowi Darkowi, który wyrwany telefonem z

łóżka stracił głowę i w pidżamie pobiegł do Dandysa. Przełażąc przez płot zaczepił gumką od
spodni o kołek i zawisł. Długo musiał wrzeszczeć, nim ktoś wreszcie usłyszał i wybawił go z
opresji. Wszyscy uważali, że ma, na co zasłużył. Co za pomysł sypiać w pidżamie! Od dawna
go o to podejrzewano, ale nikt nie był pewny, gdyż stara ciotka Ruta potrafiła dochować
sekretu.

— I wyobraźcie sobie, że wrócił Szczęściarz — oznajmił Szymon Dark. — Wczoraj w

nocy. Jego matka spała, więc zjadł naszykowaną kolację i poszedł do łóżka. I matka
dowiedziała się o tym dopiero następnego dnia rano, kiedy zszedł na śniadanie. Mówi, że w
Singapurze natknął się na dawnego kumpla, który dał mu starą gazetę z Charlottetown. I tam
przeczytał, co ten kretyński reporter powypisywał o dzbanie. Szczęściarz mówi, że
postanowił wrócić i zobaczyć, czy nie ma szans. Jego matka jest tak przejęta, że nie może
wykrztusić słowa. Tylko się w niego wpatruje.

Ale o najtragiczniejszym wydarzeniu tej nocy dowiedziano się dopiero w parę dni później.

Pijany jak zwykle Krzysztof Dark wbiegł nie widziany przez nikogo do płonącego domu
kuchennymi drzwiami i zabiła go spadająca belka. Uważano, że prawdopodobnie próbował
wynieść dzban. Klan był bardzo poruszony tą potworną śmiercią biednego Krzysia, ale w
cichości ducha uznano, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Skończą się
skandale.

Murray Dark wracając z pogrzebu spojrzał z dumą na swój dom.
— Wkrótce będziesz miał nareszcie panią.
Kiedy tylko pozwolono Donnie przyjmować wizyty, posłała po Piotra i zaczęła go błagać,

by jej przebaczył. Wiedziała teraz, że on wbrew pozorom naprawdę ją kocha, inaczej nie
wbiegłby przecież do płonącego domu, by próbować ją ocalić. Piotr nie wyprowadzał jej z
błędu.

Przypomniał sobie, co kiedyś powiedział Stanton Grundy — trudno by było żyć, gdyby nie

parę kłamstw. Nie czuł wyrzutów sumienia, wiedział bowiem, że gdyby chociaż podejrzewał,
że Donna może być w płonącym domu, przeszukałby go od strychu do piwnicy.

— Ale nie zamierzam już z tobą uciekać — oznajmiła Donna. — Choćby ojciec stawał na

głowie, wezmę z tobą otwarcie ślub.

Jednakże Topielec nie miał zamiaru się sprzeciwiać. Oświadczył Donnie, że skoro Piotr

ocalił jej życie, to sobie na nią zasłużył i Donna może jechać do Afryki fotografować lwy
obdarzona jego błogosławieństwem.

Kiedy Donna wróciła do domu i po raz pierwszy przyszedł do niej Piotr, Topielec uścisnął

mu serdecznie dłoń i zabrał do chlewu, by pokazać swoją ulubioną świnię. Piotr doszedł do
wniosku, że z Topielca jest równy facet.

— Winszuję ci — pogratulował Roger spotkawszy Piotra, gdy ten rozpromieniony

wychodził.

— Dziękuję. Słyszałem, że tobie też należy pogratulować. Roger zmienił się na twarzy.
— Bo ja wiem? Czy należy gratulować komuś, kto żeni się z dziewczyną, która kocha

innego?

— Ach, więc to tak… Nic się nie zmieniło?
— Nic.
— A ty zamierzasz się z nią ożenić?
— Tak. No co, ośmielisz się mi powinszować?

VI

Joscelyn Dark obudziła się któregoś wrześniowego poranka, czując, że coś się wydarzy.

Usiadła i wyjrzała przez okno. Słońce oświetlało już Drewniane Maszty, choć zbocza
wzgórza okrywał jeszcze cień. Niżej złociste pola oczekiwały żniw. Powietrze było
kryształowo czyste, Wydało jej się, że tamten dom ją przyzywa. I nagle wiedziała, co zdarzy
się tego dnia. Pobiegnie do Hugona i poprosi go o przebaczenie.

Marzyła o tym od tamtego wieczoru, kiedy spotkała panią Konradową, wciąż jednak nie

mogła się zdobyć na odwagę. I nagle przestała się bać. Musi poznać prawdę. Nie może już
dłużej czekać — niepewność stała się czymś nie do wytrzymania.

Dopiero wieczorem mogła wybrać się do Drewnianych Masztów, dzień dłużył się

nieznośnie, nie chciał się za nic skończyć. Ośmieliła się wyjść dopiero wówczas, gdy nad
brzozami wzgórza Masztów zawisł księżyc w pełni. Matka i ciotka Rachela poszły na
nabożeństwo, nikt więc nie zaczął jej wypytywać, dokąd się wybiera. Minął ją wóz starego
Millera Darka, który zaproponował, że ją podwiezie. Joscelyn zgodziła się wiedząc, iż jej
odmowa bardzo by biednego Millera dotknęła.

Choć była bardzo podniecona i trudno jej było rozmawiać. Stary Miller promieniał,

właśnie skończył historię klanu. Zamierzał opublikować ją i spytał, czy zechce zamówić
egzemplarz. Joscelyn odpowiedziała, że chętnie zamówi dwa i zaczęła zastanawiać się, czy
stary Miller wspominał tam także o niej i o Hugonie. Był do tego na pewno zdolny.

Wysiadła przed bramą Williama Y. Stary Miller przypuszczał, że ma zamiar go odwiedzić

i nie wyprowadzała go z błędu. Ale gdy tylko jego wóz zniknął w lesie, poszła w górę ścieżką
prowadzącą do Trzech Masztów.

Powietrze było ostre, fale w zatoce pląsały upojone światłem \ księżyca, wszystko

wyglądało tak jak jedenaście lat temu, w noc jej zaślubin. Jakże była niemądra. Hugon jej
tego nie wybaczy. Ogarnęła ją panika, chciała uciec.

Ale Drewniane Maszty były już o krok — kochane, zawiedzione Drewniane Maszty.

Patrząc na nie zadrżała. Zmobilizowała się i ruszyła przez podwórze. W kuchni paliło się
światło, ale kiedy ‘ zastukała, nikt się nie odezwał. Poczuła rozpacz. Nie, nie może wrócić nie
dowiedziawszy się. Drżącą ręką otworzyła drzwi i weszła do kuchni. Potem do sieni. Siedział
tam Hugon przy kominku, na którego palenisku leżał popiół. Z drzwi kuchennych na jego
twarz padło światło, zobaczyła, jak się zdumiał.

— Hugonie — zawołała z rozpaczą, czując, że musi odezwać się pierwsza, bo nie

wiadomo, co on gotów powiedzieć. — Wróciłam. Byłam taka głupia, taka okropnie głupia.
Czy możesz mi wybaczyć? = Czy mnie przyjmiesz?

Nastąpiła chwila ciszy, Joscelyn wydało się, że trwa ona bez końca.
W sieni było przeraźliwie zimno. Od dawna nikt nie zapalił tu ognia. W całym domu

panował chłód. Dom witał ją nieżyczliwie. Utraciła jego łaski.

Upłynęła chyba wieczność, nim podszedł do niej Hugon.
Zgłodniałymi oczyma spojrzał jej prosto w oczy.
— Dlaczego chcesz wrócić? Już go nie kochasz?
Joscelyn zadrżała.
— Nie… nie.
Hugon znów zamilkł. W piersi tłukło mu się serce z dzikiej radości. Wróciła, chce być jego

żoną, nie myśli o Franku Darku, myśli o nim. Stoi tu, gdzie stała, kiedy sprawiła mu tak
straszny zawód. Prosi go o wybaczenie i o miłość — wystarczy wyciągnąć rękę.

Ale Hugon nie na darmo był synem swojej matki. Zdławił słowa namiętności, które cisnęły

mu się na usta. I oświadczył surowym tonem:

— Wróć do Srebrnej Zatoki i włóż ślubną suknię i welon. Przyjdź do mnie tak, jak

odeszłaś, przyjdź jak panna młoda do pana młodego. Wtedy gotów jestem cię wysłuchać.

Dumna Joscelyn pokornie odeszła. Zrobiłaby wszystko, czego by sobie zażyczył Hugon.

Nigdy dotąd nie kochała go tak bardzo. Gdyby tego zażądał, przyczołgałaby się do jego stóp.

Pobiegła do Srebrnej Zatoki, weszła na strych i znalazła pudło ze ślubnym strojem.

Ubierała się jak w transie.

— Dzięki Bogu, jestem jeszcze piękna — szepnęła. Potem wróciła do Drewnianych

Masztów.

Wuj Pyszniak, który zawsze znajdował się tam, gdzie nikt go nie oczekiwał, zobaczył ją i

sądził, iż spotkał ducha. Wrzasnął tak, że było go słychać aż o milę.

Wuj Pyszniak zgorszył się. Dobrze wychowane kobiety nie biegają nocą ubrane w ślubny

strój. Wuj Pyszniak nie sądził, żeby Joscelyn powodowała się Myślą o dzbanie, zatem<
przypisał to jej hiszpańskiej krwi. Dziwna historia. Od śmierci ciotki Becky wciąż dzieje się
coś dziwnego. Siedząc w dwukółce patrzył za nią, póki nie zniknęła. Potem ze zszarpanymi
nerwami wrócił do domu.

Joscelyn go w ogóle nie zauważyła. Minęła cmentarz, na którym spoczywał jej ojciec,

znów zaczęła się wspinać drogą Trzech Wzgórz. Cudem nikt jej nie zobaczył. I nikt nie
wierzył wujowi Pyszniakowi. Biedak musiał na starość zgłupieć. I wymyśla nie wiadomo co,
żeby sobie przydać znaczenia.

Kiedy wracała, zobaczyła wśród brzóz rozświetlone okna pięknych Drewnianych

Masztów. Dom witał panią, na którą tak długo czekał. Frontowe drzwi były otwarte — w
sieni pląsały chochliki światła. Hugon rozpalił na kominku ogień i czekał na nią stojąc przed
paleniskiem. Zatrzymała się w drzwiach, a on podszedł i wprowadził ją przez próg. Na
zakurzonym gzymsie wciąż leżała obrączka. Hugon wziął ją i wsunął jej na palec.

— Joscelyn! — zawołał nagle. — Ach, Joscelyn! Moja Joscelyn!

VII

Małgorzata wiele ślubnych sukni szyła z pewnym wzruszeniem i rozmarzeniem, ale

własną wykańczała jak najbardziej prozaicznie. Data jej ślubu została wreszcie wyznaczona
na pierwszego października. To pozwoli im odbyć poślubną podróż i wrócić, nim nadejdzie
wielki dzień przekazania dzbana ciotki Becky przyszłemu właścicielowi.

Ani Małgorzata, ani Ptyś nie czuli najmniejszej radości. Prawdę mówiąc Ptyś w miarę jak

ów fatalny dzień się zbliżał, wpadał w coraz większą panikę. Przez chwilę myślał, żeby
jeszcze raz prosić Małgorzatę o przełożenie daty ślubu — aż na listopad. W ten sposób nie
odbierze sobie szansy na dzban. Ale potem doszedł do wniosku, że byłoby to niehonorowo.
Jeśli już musi zerwać zaręczyny, powinien to zrobić jak najszybciej. Tak będzie szlachetniej.
Ptyś poczuł się z siebie wielce zadowolony.

Któregoś wieczoru, zdecydowany na wszystko, wybrał się do Denzilów. Koniec z tym

zwlekaniem. Dzban nie dzban, on musi pozostać wolnym człowiekiem. Poprzedniego dnia
uświadomił to sobie raz na zawsze. Małgorzata zwróciła mu uwagę, że jego zegarek źle
chodzi. Ilekroć ktoś zwrócił mu uwagę, że jego zegarek spóźnia się albo spieszy, Ptyś wpadał
w furię. Małgorzata już nie pierwszy raz zgrzeszyła podobnym brakiem taktu. I on miałby się
ożenić z taką kobietą?

Było widać, że Małgorzata przed chwilą płakała. Nie należała do szczęśliwych kobiet,

które mogą płakać i nie zaczerwieni im się nos. Ptyś nie potrafił zrozumieć”, z jakiego to
powodu może płakać zaręczona z nim kobieta. Czyżby podejrzewała, co on zamierza? Ptyś
poczuł, że mięknie mu serce… Ale nie… nie wolno mu się załamać. Teraz ma ostatnią
szansę. Wytarł z potu czoło.

— Małgosiu — powiedział błagalnym tonem — jak uważasz, czy naprawdę powinniśmy

to zrobić?

— Co? — spytała Małgorzata.
— Pobrać się…
— Wolałbyś nie? — W oczach Małgorzaty pojawił się promienny uśmiech. Ptyś przeraził

się.

— Tak — odpowiedział szorstko. Małgorzata wstała i westchnęła z ulgą.
— Jak ja się cieszę, jak ja się cieszę — powtórzyła. Ptyś poczuł się znieważony. Tego nie

oczekiwał.

— Cieszysz się? Z czego, u diabła, się cieszysz?
Małgorzata była zbyt zachwycona, żeby oburzyć się na przekleństwo.
— Och, Ptysiu. Ja też nie mam ochoty za ciebie wyjść. Ale nie chciałam cię zawieść. Nie

masz pojęcia, jak się cieszę, że ci na mnie nie zależy.

Ptyś miał skwaszoną minę. Co innego powiedzieć kobiecie, że nie ma się ochoty z nią

żenić, a co innego usłyszeć, że ona jest tym zachwycona.

— Ja ci się, Małgosiu, oświadczyłem tylko z litości. Małgorzata uśmiechnęła się. Krew

Griscomów zawsze da o sobie znać. A prababka Ptysia była przecież Griscomówną.

— Niezbyt eleganckie stwierdzenie — szepnęła. — I czy nie mógłbyś zapamiętać, że mam

na imię Małgorzata? Oto twój pierścionek. I zechciej mi wybaczyć, ale mam coś ważnego do
załatwienia.

Odprawiony Ptyś odszedł sztywnym krokiem, nawet się nie obejrzawszy.
Poczuł się obrażony.
Małgorzata rzeczywiście miała coś ważnego do załatwienia, musiała napisać list. Płakała

nie dlatego, że czekał ją ślub z Ptysiem — płakała, bo — gdyby nie to małżeństwo —
mogłoby się spełnić jej najukochańsze marzenie. I teraz nic nie stało już na przeszkodzie.
Wystarczy napisać do Nigela Penhallowa.

Po napisaniu tego listu Małgorzata poczuła się śmiesznie młoda, tak jakby jej ubyło

trzydzieści lat. Wybiegła z domu w księżycową poświatę i ruszyła do Szumiących Wiatrów.
Ukochane przyjazne Szumiące Wiatry staną się wkrótce jej własnością. Zadba o ogródek.
Dwa razy do roku będzie bielić domek, żeby jaśniał jak perła.

Zazna cudownego spokoju, nikt nigdy nie wejdzie do niej bez pukania. Zamieszka tu wraz

ze swoimi marzeniami. Kiedy zechce, będzie mogła śmiać się i płakać, i nawet kląć. I
zaadoptuje dziecko.

Malutkiego bobasa z buzią pełną dołeczków, z błękitnymi oczkami i złocistymi

kędziorkami. Na pewno taki malec gdzieś na nią czeka.

Spojrzała z miłością na drzewa, które wkrótce staną się jej drzewami. Szumiące Wiatry

należały do swoich drzew, drzewa należały do Szumiących Wiatrów. W rogu domu rosła
malutka brzoza, opiekuńczo nachylała się nad nią wierzba. Zza rogu wyzierał klon. Pod
oknami przycupnęły młodziutkie świerki. Kochane Szumiące Wiatry. I kochana ciotka Becky,
dzięki której zazna szczęścia.

Tego wieczoru Małgorzata modliła się, by został jej odpuszczony grzech niewdzięczności.
Nikt z klanu nie dowiedział się, dlaczego nie doszło do tego ślubu. Nie do pomyślenia

było, żeby zerwała Małgorzata, ale z drugiej strony Ptyś miał taką skwaszoną minę.

— Od tych wszystkich tajemnic można zwariować — jęczał wuj Pyszniak. — Ale gotów

jestem się założyć, że przyczynił się do tego ten szatański dzban.

Ale naprawdę klan zdumiał się dopiero, gdy okazało się, że Małgorzata kupiła od Ryszarda

Darka domek ciotki Luizy za pieniądze uzyskane ze sprzedaży Wędrówek Pielgrzyma. Kupił
je za bajońską sumę kolekcjoner z Nowego Jorku. Za dziesięć tysięcy dolarów. Było to
pierwsze wydanie i gdyby nie tak zniszczone, byłoby warte trzydzieści tysięcy.

Teraz stało się jasne, czemu tak bezlitośnie obeszła się z Ptysiem. Ptyś nie mógł się oprzeć

gorzkim refleksjom. Kto by przypuścił, że znajdzie się szaleniec, który za starą książkę
zapłaci dziesięć tysięcy! Dziesięć tysięcy dolarów!

Cóż, za późno na żale. Lecz ani on, ani klan nie wybaczyli nigdy Małgorzacie — nie tego,

że sprzedała książkę, ale tego, że dostała ją od ciotki Becky. Dlaczego właśnie ona? Jakim
prawem? Szczególnie wściekły był Denzil. Uważał, że Małgorzata nadal powinna z nim
mieszkać i zużyć te pieniądze na wykształcenie jego dzieci.

— Wyrzucasz forsę na dom, którego wcale nie potrzebujesz — oświadczył z goryczą. —

Rozsądniej byłoby schować je na czarną godzinę.

— Od czasu kiedy powstało to powiedzonko, wynaleziono elektryczność — odpowiedziała

wesoło Małgorzata.

VIII

Gaja stała koło furtki wpatrując się w wielki czerwony księżyc wschodzący nad grzywą

świerków okalających pastwisko Topielca. Z drogi na wzgórzu dobiegał śmiech. Okazuje się,
że na świecie istnieje jeszcze śmiech. Gaja cieszyła się swoją samotnością. Życie stawało się
znośne tylko wtedy, gdy była sama.

Od paru tygodni Gaja była i niespokojna, i zobojętniała. Nie cieszyła ją już myśl o nowym

domu. Chciałaby dokądś wyjechać, umrzeć — a przynajmniej przestać istnieć. Życie było
zbyt zawiłe. Wciąż musiała rozmyślać o Noelu. Co on teraz robi — myśli — czuje? Czy jest
bardzo nieszczęśliwy? A może nabrał rozumu? Och, gdybyż mogła się tego dowiedzieć! Ale
nigdy się nie dowie. A za miesiąc ma wyjść za Rogera.

I nagle pojawił się Noel. Teraz, kiedy przestała na niego czekać; teraz, kiedy obiecała

wyjść za Rogera. Podniosła głowę i zobaczyła go tuż przed sobą. Wyglądał jak gwiazdor
filmowy — taki piękny i — ależ tak — fircykowaty. Zupełnie jak Ptyś Dark. Za dwadzieścia
lat będzie drugim Ptysiem. Gai zaczęło się kręcić w głowie, czyżby zwariowała?

— Noel — szepnęła.
— Tak, Noel. — Podszedł i wziął ją za rękę. Spojrzała na niego. Czyżby zmalał? Ach, nie,

po prostu przyzwyczaiła się podnosić głowę patrząc na Rogera. Rzeczywiście włosy Noela
były nieco zbyt kędzierzawe — kiedyś Nan powiedziała coś o rurkach… Co się z nią dzieje?
Dlaczego myśli o takich bzdurach w tym cudownym momencie, kiedy wrócił do niej Noel?

Noel opierał się o furtkę i coś bardzo szybko mówił — oświadczył, że nigdy naprawdę nie

kochał Nan, ona mu się narzucała, biegała za nim, na chwilę go oczarowała, ale w gruncie
rzeczy zawsze kochał tylko ją, Gaje. Czy ona mu wybaczy? I znów się z nim zwiąże?

Noel wyraźnie nie wątpił, że wszystko zostanie mu wybaczone. „Ma nieliche pojecie o

swojej atrakcyjności” — pomyślała Gaja. Objął ją ramieniem i przytulił. Tyle miesięcy o tym
marzyła — o dotyku jego twarzy, ust. A teraz zaczęła się śmiać. Wprost trzęsła się ze
śmiechu.

Był to śmiech nieco histeryczny, ale Noel tego nie zauważył. Wypuścił ją z ramion i cofnął

o krok, zdziwiony i zasmucony.

— Jesteś taki śmieszny — wyjąkała biedna Gaja.
— Przepraszam — powiedział sztywno Noel. Czegoś podobnego nie oczekiwał.
Gaja z trudem opanowała śmiech i spojrzała na Noela. Oczarowanie minęło. Zobaczyła go

takim, jakim był — jakim zawsze widziała go jej rodzina. Przystojny chłopak, który uważa,
że każda dziewczyna musi się w nim zakochać, płytki i samolubny. A ona sądziła, iż go
kocha. Miłość? Nie, ona dotychczas nic nie wiedziała o miłości. Aż do dziś, kiedy
zrozumiała, że kocha Rogera.

Roger był mężczyzną. A Noel chłopcem. I choćby miał dożyć stu lat, zawsze nim

pozostanie — zmiennym, próżnym, pustym. A ona uważała, że jest w nim zakochana,
uważała, że złamał jej serce.

„Tak, to już starożytna historia” — pomyślała z rozbawieniem.
I kiedy tylko znów mogła mówić, stanowczo pożegnała Noela. Wciąż jeszcze drżał jej głos

i Noel pomyślał, że nadal się z niego śmieje. Odszedł urażony. Było to dla niego nowe i
wielce pouczające doświadczenie. Nigdy odtąd nie okazywał już takiej pewności siebie.

Gaja dłuższy czas pozostała przy furtce zbierając myśli. Niebo pociemniało, pola zalała

księżycowa poświata. Podmuch wiatru obsypał ją złotymi listkami. Kochała tę noc, znów
pokochała świat. Czuła się, jakby się na nowo narodziła. Co za szczęście, że Noel przyszedł.
Gdyby nie przyszedł, dalej wyobrażałaby sobie, że go kocha, może nigdy nie zauważyłaby, że
przecież on nie dorasta Rogerowi do pięt.

— I pomyśleć, że gdyby nie dzban, byłabym z nim wciąż jeszcze zaręczona, może nawet

wzięlibyśmy już ślub.

Zadrżała. To straszne — mogłaby być żoną kogoś innego niż Roger! Nie umiała sobie

nawet wyobrazić, żeby ktoś inny miał zostać jej mężem. Niech Bóg błogosławi ciotkę Becky!

Niemniej czuła się tak, jakby coś utraciła. Tak strasznie cierpiała — i po co? Przykro jej

było, że okazało się to takie nieważne. Wstyd pomyśleć, że naprawdę zakochana była tylko w
samej miłości! Klan miał rację. Rzeczywiście była głupią gąską.

Ale równocześnie cieszyła się, że to oni mieli rację. Wyciągnęła ramiona, jakby chciała

objąć noc — piękną rozsrebrzoną wrześniową noc.

— Czy mogę otrzepać cię z blasku księżyca? Usłyszała kochany głos.
— Och, Roger! — Gaja odwróciła się i rzuciła mu się w ramiona. Zarzuciła mu ręce na

szyję i po raz pierwszy odwzajemniła pocałunek.

Przytulił ją i spojrzał na nią tak, jakby nigdy nie chciał przestać patrzyć.
— Gaju! Ty mnie kochasz! — szepnął z niedowierzaniem.
— Życia nie starczy, by ci powiedzieć, jak bardzo! Dowiedziałam się o tym przed

godziną… Rogerze, nie będziesz mi wypominał, jaka byłam niemądra?

Roger wracając do domu spotkał Lunatyka. Powiedział mu:
— Czasem jednak udaje się zdobyć księżyc.

IX

Mały Brian Dark wlókł się drogą szukając cielaków wuja Duncana, które uciekły z

pastwiska. Wuj, kazał mu je odszukać, inaczej nie ma po wracać, a Brian nigdzie nie mógł ich
znaleźć. Zbierało się na deszcz, była ciemna, zimna, melancholijna październikowa noc. Nad
zatoką gromadziła się mgła, Brian czuł się strasznie samotny. Pękało mu serce, gdy widział
przez okna szczęśliwe dzieci zajadające kolacje w wesolutkich kuchniach. Jakiś chłopiec w
jego wieku stał koło matki, a ona objęła go ramieniem i serdecznie ucałowała. Brian zdławił
szloch. Zastanawiał się, jak czuje się kochane dziecko.

Od czasu do czasu dolatywał go przez uchylone drzwi smakowity zapach potraw. Był

bardzo głodny, od południa nic nie jadł. I bardzo zmęczony, cały dzień kopał kartofle. Ale nie
śmiał wracać do domu bez cielaków.

Spytał się nieśmiało Szymona Darka, czy ich gdzieś nie widział, a ten powiedział, że,

owszem, widział. Na drodze do Piątkowej Zatoczki. Szymonowi, gdy odjeżdżał, zrobiło się
żal malca. Dzieciak wyglądał na zagłodzonego. I w tę zimną jesienną noc miał na sobie tylko
cienki sweterek. Duncanowie Darkowie powinni się wstydzić!

Szymon wrócił do domu na sowitą kolację i natychmiast zapomniał o Brianie.
Brian z trudem wlókł się porośniętą trawą drogą, prowadzącą do Piątkowej Zatoczki.

Zrobiło się zupełnie ciemno, bał się. Zaczęło padać, zobaczył wesołe światełko w chacie
Małego Sama. Brian wszedł i spytał o cielaki. Mały Sam ich nie widział, ale zaprosił Briana
na kolację. Brian wiedział, że nie powinien zostać, ale nie mógł się oprzeć kuszącemu
zapachowi rybnej zupy. I w chatce Małego Sama było tak ciepło i przytulnie.

Zresztą bardzo lubił Małego Sama. Mały Sam zabrał go któregoś wieczoru na przejażdżkę

łodzią, zatoka wyglądała wówczas jak zrobiona z jedwabiu, na zachodzie pojawił się sierp
księżyca. Było to jedno z nielicznych pięknych wspomnień Briana.

— Będzie lało — zauważył Mały Sam nalewając zupę. — Od dwóch dni łamie mnie w

kolanie. — Mały Sam westchnął. — Zaczynam czuć moje lata!

Kiedy skończyli kolację, rzeczywiście już lało. Mały Sam nalegał, żeby Brian został na

noc.

— Nie możesz łazić po nocy. Słyszysz, jak huczy wiatr? Prześpisz się u mnie wygodnie i

rano poszukasz cielaków. Na pewno są w lasku Jakuba Harmera. Aż wstyd spojrzeć na ten
jego połamany płot!

Brian uległ namowom. Bał się po ciemku wracać, a tu było tak ciepło i przyjemnie.

Pomyślał niespokojnie o Świerszczyku. Ale Świerszczyk ułoży się na jego wyrku i nic mu się
nie stanie.

Brian spędził najprzyjemniejszy wieczór w życiu. Siedział sobie przed kominkiem, na

którym płonął ogień, głaskał Musztardę, zupełnie miłą starą kotkę, choć gdzie jej było do
Świerszczyka — i słuchał opowieści o duchach, od których włosy jeżyły się na głowie.

Małemu Samowi nie przyszło na myśl, że nie powinien straszyć Briana opowieściami o

duchach. Już od dawna nie miał komu ich opowiadać. Tej jesieni spędził wiele samotnych
wieczorów. I z przykrością myślał o zimie, która będzie taka sama jak poprzednia. Nie
wspomniał jednak słowem o Dużym Samie. Obaj Samowie przestali o sobie mówić.

Z dumą pokazał Brianowi figurkę Aurory i spytał, jak się mu ona podoba. Podobała się. W

tej białej sylwetce było coś, co nasuwało myśl o muzyce w księżycową noc i o koralowych
chmurach świtu.

Długo trwało, nim Brianowi udało się zasnąć, choć zwinął się w kłębuszek na koi, która

była kiedyś koją Dużego Sama. Wiatr walił w okna, po skałkach za domem strumieniami
spływał deszcz. Fale nie były wysokie, ale zawodziły żałośnie. Brian zastanawiał się, czy
bardzo będzie się na niego gniewał wuj i czy tęskni do niego Świerszczyk.

Kiedy wreszcie usnął, przyśniło mu się coś zupełnie koszmarnego. Stał zupełnie sam na

ogromnej równinie zasypanej wysrebrzonym od księżyca śniegiem. Tuż przed nim pojawił się
potwór, trochę podobny do wilka z Czerwonego Kapturka, ale dziesięć razy większy, z pyska
ciekła mu piana, oczy płonęły nienawiścią. Taką diabelską nienawiścią, że Brian z
przerażenia krzyknął — i obudził się.

Był blady świt. Mały Sam spokojnie chrapał, na jego brzuchu mruczała zwinięta w kłębek

Musztarda. Ustał wiatr i deszcz, Brian zobaczył przez okno świat przesłonięty szarą mgłą.
Brian nie mógł się otrząsnąć z koszmarnego snu. Przeczuwał, że coś strasznego musiało
spotkać Świerszczyka. Cichutko wstał i ubrał się w te swoje łachmany, cichutko wyszedł z
domu i zamknął za sobą drzwi. W godzinę później był już na farmie wuja.

Nikt jeszcze nie wstał. W garażu zobaczył jakieś obce auto. Brian wszedł do kuchni i po

drabinie wdrapał się na stryszek. Waliło mu serce. Modlił się rozpaczliwie, by zobaczyć na
swym wyrku rozespanego kociaka.

Zobaczył tam śpiącego wuja Duncana. Ani śladu Świerszczyka. Brianowi ugięły się nogi,

usiadł na podłodze. Wiedział, co się musiało stać — to już się raz zdarzyło. Przyjechali goście
i zabrakło łóżek. Więc wuj musiał odstąpić własne łóżko i przyszedł spać na stryszek. Czy
pojawił się Świerszczyk? I czy zaraz przezornie uciekł? Wuj obudził się, przeciągnął i go
zobaczył.

— Znalazłeś cielaki? — spytał wuj.
— Nnie… Ale Mały Sam mówi, że są na pewno w lasku Jakuba Harmera. Zaraz tam

pójdę.

Brianowi drżał głos, ale nie z obawy o cielęta. Co stało się ze Świerszczykiem?
Duncan Dark ziewnął.
— Masz je natychmiast przyprowadzić. I skąd się wziął ten kot, który obudził mnie waląc

łapą w twarz? Hodujesz tu koty?

— Nnie… jeden kotek zagląda tu czasem nocą.
— No, więcej nie zajrzy. Skręciłem mu kark. Leć po cielaki. Do śniadania masz kupę

czasu.

Później, dużo później Brian odszukał w łopianach zwłoki swego ulubieńca. Kiedy wziął go

w ramiona, czuł, że pęka mu serce. Czuł się taki bezradny, taki samotny. Nie żyje jedyna
istota, która go kochała. Została zamordowana.

Kiedy nadszedł wieczór, Brian wiedział, że nie potrafi położyć się na stryszku.

Zrozpaczony wybiegł z domu. Instynktownie ruszył w stronę cmentarzyka w Różanym
Potoku. Tam same nogi zaprowadziły go na opuszczony grób matki i rzucił się nań,
rozpaczliwie łkając.

— Mamo… mamo. Chcę umrzeć… chcę być z tobą. Mamo, zabierz mnie… nie mogę już

dłużej żyć… nie mogę. Mamo, błagam cię…

Stanęła nad nim Małgorzata Penhallow. Odniosła na farmę Artemasa Darka sukienkę dla

jego córki Mai i postanowiła skrócić sobie drogę przez cmentarz.

Czy to był synek biednej Laury Dark? I co mu się stało?
Schyliła się i leciutko dotknęła jego ramienia.
— Brianie! Co ci się, kochany, stało? — Przerażony Brian drgnął i powoli wstał. Przestał

szlochać. — Kochanie, powiedz mi.

Brian nie sądził, by potrafił opowiedzieć komuś, co przeżył. Ale szarobłękitne oczy

Małgorzaty patrzyły na niego z taką czułością. I nagle zaczął mówić. Znów łkając
opowiedział historię biednego Świerszczyka.

— Miałem tylko jego… i tylko on mnie kochał.
Małgorzata przez chwilę stała, gładząc Briana po głowie. W ciągu tych paru minut

przestała marzyć o złotowłosym bobasie. Wiedziała, co musi zrobić, co chce zrobić.

— Brianie, czy chciałbyś zamieszkać ze mną w Szumiących Wiatrach? Przeprowadzę się

tam w przyszłym tygodniu. Będziesz moim chłopczykiem, będę cię kochać. Bardzo kochałam
twoją matkę, kiedy obie byłyśmy małymi dziewczynkami.

Brian przestał płakać i spojrzał na nią z niedowierzaniem.
— Ach, panno Penhallow, naprawdę? Naprawdę mógłbym u pani mieszkać? Ale czy wuj

Duncan mi pozwoli?

— Tak, naprawdę. I myślę, że twój wuj chętnie się ciebie… że twego wuja potrafię

namówić, by mi ciebie oddał. Nie płacz już, kochanie. Biegnij do domu, jest strasznie zimno.
W przyszłym tygodniu wszystko załatwimy. I mów do mnie ciociu Małgorzato.

— Och, ciociu Małgorzato! — Brian chwycił ją za rękę. Za ciepłą rękę, którą tak tkliwie

gładziła go po włosach. — Ciociu Małgorzato… ciocia nie będzie mnie kochała, jak się ciocia
więcej o mnie dowie… Jestem złym chłopcem. Tak mówi ciotka Alatea i ona ma rację. Nie
chciałem chodzić do kościoła, bo wstydziłem się, że mam takie wytarte ubranie. Wiem, że to
źle. I kiedy wuj Duncan powiedział, że zabił Świerszczyka, to pomyślałem sobie coś
naprawdę strasznego…

Małgorzata uśmiechnęła się i przygarnęła do siebie chłopca. Jakiż był chudziutki.
— W takim razie, Brianie, będziemy oboje niedobrzy. Chodź, kochanie. Odprowadzę cię

kawałek. Zmarzłeś, cały drżysz. W taką noc nie powinieneś wychodzić bez kurtki.

Minęli grób ciotki Becky i poszli w dół drogą, trzymając się za ręce. Oboje poczuli się

nagle szczęśliwi. Należeli do siebie.

Tej nocy Brian usnął ze łzami w oczach — ach, ten biedny Świerszczyk — ale

równocześnie po raz pierwszy w życiu czuł ciepło wokół serca — nareszcie był kochany.

Małgorzata nie spała. Była zbyt szczęśliwa. Należały do niej Szumiące Wiatry i miała

kogo kochać — tego biednego samotnego chłopaczka. Niczego już od życia nie chciała.
Nawet dzban ciotki Becky przestał ją nagle interesować.

R

AZEM

,

BRACIA

I

Ledwie klan przyszedł do siebie po nieoczekiwanym pogodzeniu się Hugona i Joscelyn, a

już zaczął się zbliżać ostatni dzień października — dzień, w którym dowiedzą się nareszcie,
kto otrzyma dzban ciotki Becky.

Znów wzrosło zainteresowanie, które ostatnio zmalało z powodu nieoczekiwanych ślubów

— jak to określił wuj Pyszniak: „Mamy urodzaj na śluby” — a dołączył się do niego
niepokój: dlaczego tak bardzo zmienił się Dandys?

Bo zmienił się. Temu nikt nie mógł zaprzeczyć. Stał się ponury, roztargniony,

nietowarzyski. Gdy go zagadywano, odpowiadał krótko i opryskliwie. Regularnie uczęszczał
do kościoła, ale po nabożeństwie znikał, z nikim nie rozmawiając. Nie zaglądał do kuźni. W
sobotnie wieczory nie jeździł do miasta.

Byli tacy, co uważali, że tak podziałał na niego pożar, ale większość klanu nie zgadzała się

z tą opinią. Praktycznie biorąc Dandys w czasie pożaru stracił tylko umeblowanie gościnnego
pokoju. Był ubezpieczony na dużą sumę, a na drugiej farmie miał stary dom, do którego się
chwilowo wprowadził. Musi więc chodzić o dzban. Może rzeczywiście decyzja spoczywa w
jego rękach, a on obawia się konsekwencji?

— Wygląda, jakby miał coś na sumieniu — zauważył Stanton Grandy.
— Wykluczone — sprzeciwił się wuj Pyszniak. — Dandys nie ma sumienia.
— No to załamał się nerwowo.
— Nie dziwota — zgodził się wuj Pyszniak. — Od roku pilnuje dzbana, a jeśli w dodatku

ma rozsądzić, komu przypadnie on w udziale, to nie wytrzymałyby tego żadne nerwy.

— A nie przyszło wam do głowy — spytał Szymon Dark — że pani Dandysowa mogła ten

dzban stłuc?

Napięcie rosło. Jan Topielec i Tytus Dark pocieszali się, że za tydzień — z dzbanem czy

bez dzbana — będą już mogli mówić, co im ślina przyniesie na język. William Y. kupił w
Charlottetown nowy mahoniowy stół i plotka utrzymywała, że to po to, aby ustawić na nim
dzban. Miller Dark nie kończył ostatniego rozdziału historii klanu, żeby zamieścić tam
nazwisko szczęśliwego wybrańca. Silna wola pani Allanowej Dark utrzymywała ją przy życiu
i znużona pani Allanowa powtarzała sobie z westchnieniem, że nareszcie będzie mogła
spokojnie umrzeć.

— A nasza Edyta ma właśnie w przyszłym tygodniu urodzić dziecko — rozpaczała pani

Szymonowa Dark.

Było to do Edyty podobne, zawsze robiła wszystko w zupełnie nieodpowiednim czasie.

Zniecierpliwiona matka uważała, że mogła była lepiej to zaplanować.

Wreszcie nadszedł oczekiwany dzień.
Wszyscy zgromadzili się w domu Dandysa, poza biedną panią Szymonową — Edyta

jeszcze raz zachowała się nietaktownie — i Kubusiami Trentami, którzy dostali odry. We
frontowych drzwiach zasiadł buldog Dandysa, Alfons, z miną psa, który wie, co robi.

— Jesteś najbrzydszym czworonogiem, jakiego widziałem w życiu — oświadczył mu Piotr

Penhallow, ale to nie zraniło jego uczuć. Warknął tylko krwiożerczo i pani Toynbee’owa
dostała spazmów.

— Czy nas czymś poczęstujesz, Dandysie? — szepnął wuj Pyszniak.
— Chyba żona coś tam przygotowała — odpowiedział zdenerwowany Dandys. Był

przekonany, że po tym co usłyszą, nikt nie będzie miał apetytu.

Murray Dark usiadł i jak zwykle wpatrzył się w Thorę. Tyle, że teraz zastanawiał się

gorączkowo, ile czasu musi upłynąć, nim będzie mógł zacząć się o nią starać. Gdyby Krzyś
zmarł naturalną śmiercią, Murray odczekałby tylko trzy miesiące. Ale teraz musi chyba
upłynąć sześć…

Małgorzata miała na sobie prześliczną popielatą jedwabną sukienkę, którą uszyła sobie na

ślub i wyglądała tak młodo, tak ładnie, że Ptyś znów gorzko pożałował swej decyzji, a
Stanton Grundy pomyślał, że może by i warto się ponownie ożenić. Z tych dziesięciu tysięcy
też pewnie jeszcze sporo pozostało, choć tak głupio kupiła tę starą ruderę i nawet meble.
Stanton postanowił to przemyśleć. W końcu nie zdecydował się. I chwała Bogu, bo
Małgorzata przestała już tęsknić do małżeństwa. Miała Szumiące Wiatry i Briana, była
szczęśliwa. Nie marzyła już nawet o dzbanie.

Donna chętnie otrzymałaby dzban, choć przestało jej na nim tak bardzo zależeć.

Ostatecznie nie zabierze go z sobą do Afryki. Obecnie myślała raczej o tym, jak udekorować
kościół i co podać na weselne śniadanie. Bo biedny Piotr, urodzony włóczęga, odkrył, że jego
wesele będzie najbardziej konwencjonalne w świecie. Uparł się przy tym Topielec. Uwielbiał
prawdziwe huczne wesela, zgodne z tradycjami klanu. Pospieszne wojenne małżeństwo
Donny uniemożliwiło wyprawienie takiego wesela, Topielec czuł się oszukany i teraz chciał
to sobie wynagrodzić. I, chwała Najwyższemu, znów weszły w modę przyzwoite suknie.
Topielec postanowił, że ślubna suknia Donny będzie się wlokła po ziemi! Donna nie
sprzeciwiała się. I tak tam, gdzie wybiera się z Piotrem, będzie nosić wyłącznie pumpy. Na
szczęście Topielec nic o tym nie wiedział. To było gorsze niż lwy.

Roger otwarcie i bezwstydnie wpatrywał się z uwielbieniem w Gaje — te jej błyszczące

włosy, złociste oczy, czarujące ruchy. Wyglądał na tak szczęśliwego, że niejeden z obecnych
zaczął się zastanawiać, czy nie wyzywa on losu.

Przyszła też Nan i jak zwykle strzelała oczami, starannie jednak omijając wzrokiem Gaje.
Z Halifaxu przyjechał Tomasz Ashley z żoną. Byli gośćmi Williama Y. Klan uznał, że nie

powinni się tu pojawić, nie należeli do rodziny. Nikomu, kto spojrzał na obtłuszczoną twarz
Tomasza, jego okulary w rogowej oprawce i obwisłe starcze usta, nie przyszło nawet na myśl,
że pojawił się tu w poszukiwaniu romantycznych wspomnień. Marzył o zobaczeniu pani
Cliffordowej. Za młodu był w niej szaleńczo zakochany i, jak to z goryczą zauważała często
jego żona, miłość ta nie wygasła. Tomasz przyglądał się ukradkiem wszystkim obecnym
kobietom. Nie, pani Cliffordowej jeszcze nie ma. Zastanawiał się, kim jest siedząca koło
kominka ponura dama.

Przyszli także Hugon i Joscelyn, choć Joscelyn wolałaby zostać w domu i malować ramy

w oknach gościnnego pokoju.

Przyszła Rachela Dark w świetnym jak na siebie nastroju. Ptyś dowiedziawszy się, że nie

ma już flakonika z wodą z Jordanu, szybko przysłał jej własny, rad, że pozbędzie się z domu
czegoś aż tak niedorzecznego. Rachela natychmiast zrezygnowała z diety.

Przyszli Katarzyna i Franek Darkowie, przynieśli z sobą niemowlę. Niemowlę darło się,

srogim wzrokim spoglądał na nie Stanton Grundy. Przyszedł Tempest Dark. Przyszli Lawson
i Naomi. Naomi postarzała się, wyglądała na zmęczoną, z oczu jej znikła nadzieja. Pod ścianą
siedział Dawid Dark spokojny, że kto jak kto, ale Dandys nie poprosi go o modlitwę. Wuj
Pyszniak zastanawiał się dlaczego — mimo podniecenia obecnych — wieje nudą. Na
bankietach ciotki Becky nigdy się to nie zdarzyło. Doszedł do wniosku, że wszyscy
zachowują się zbyt uprzejmie, Wśród zbyt uprzejmych osób nie może się zdarzyć nic
interesującego. Ciotka Becky gardziła uprzejmością. To dlatego jej bankiety były takie udane.

II

Nadszedł decydujący moment. Wszedł Dandys i stanął przed kominkiem. Był śmiertelnie

blady, zauważono, że trzęsą mu się ręce. Napięcie sięgnęło zenitu. Dla ukojenia nerwów
Artemas Dark zaczął liczyć róże na tapecie. Rachelę Penhallow znów nawiedziło przeczucie,
że coś się musi stać. Pani Howardowa z westchnieniem doszła do wniosku, że w domu tym od
co najmniej stu lat nie otwierano okien. Dlaczego pani Dandysowa aż tak napaliła w piecu?
Cóż, zawsze była niespełna rozumu.

Niegdyś Dandys marzył o tym momencie, kiedy stanie przed klanem i wyposażony w

niekwestionowany autorytet ogłosi decyzję ciotki Becky. Teraz wolałby nie żyć. Spojrzał
ostro na Percy’ego Darka.

— Bądź tak dobry i przestań bębnić palcami w stół — powiedział z irytacją.
Percy podskoczył i przestał. Chciał coś powiedzieć, ale Topielec trącił go groźnie łokciem.
— Stul pysk — nakazał. Percy usłuchał.
— No, no, Dandysie — niecierpliwie wtrącił się William Y. — Do dzieła! Mamy dosyć tej

niepewności. Mów, do kogo będzie należał ten dzban!

— Nie mogę… — szepnął Dandys zwilżając usta.
— Dlaczego nie możesz?
— Bo nie wiem… nikt się już tego nigdy nie dowie…
— Ejże, Dandysie! — William Y. groźnie wstał. — Co to ma znaczyć?
— To znaczy… — Dandys najgorsze miał już za sobą i nabrał odrobiny odwagi. —

Zgubiłem list. W tym liście było jedno nazwisko — tyle tylko powiedziała mi ciotka Becky.

— Zgubiłeś! Gdzie zgubiłeś?!
— Nie jestem całkiem pewny — zawahał się biedny Dandys. — To znaczy jestem niemal

pewny, że wpadł do zagrody świń. Włożyłem go do portfelika, a portfelik nosiłem zawsze w
kieszeni. Ani na chwilę się z nim nie rozstawałem. Jakieś dwa miesiące temu zrzucałem ze
strychu stodoły słomę. Na strychu nie ma podłogi tylko belki, a między nimi dziury. Jak mi
się zrobiło gorąco od roboty, zdjąłem kurtkę i położyłem z boku, włożyłem ją dopiero
wracając do domu. I w domu zobaczyłem, że nie ma portfelika. Szukałem wszędzie,
wszędzie. Musiał wpaść do zagrody na świnie, ona jest akurat pod stryszkiem i świnie zeżarły
i list, i portfelik.

Przez parę minut trwała wrzawa. I nagle:
— Niech to cholera! — wybuchnął Jan Topielec. Przecież tyle czasu udało mu się

utrzymać język za zębami. I wszystko na nic. Zebrani wybaczyli mu. Tytus Dark spojrzał na
niego z zazdrością. Tak się odzwyczaił od przeklinania, że nie był pewien, czy jeszcze potrafi.
Nawet jego konie nauczyły się już grzecznych słów. Dużo mu z tego przyszło!

Tomasz Dark przypomniał sobie, że gdy jechał do Dandysa, przeciął mu drogę czarny kot.

William Y. spojrzał na wzburzone miny obecnych. Piekielna historia. Należało opanować
sytuację, odpowiednim człowiekiem był on, William Y.

— Czy jesteś pewny, że idąc na strych miałeś w kieszeni ten list — że nie zgubiłeś go

wcześniej?

— Niemal pewny — wyjąkał nieszczęsny Dandys, który w tej chwili nie był nawet pewny,

jak się nazywa. — Wszędzie szukałem. Został ze mnie cień człowieka. Żona kazała mi się
modlić. I co? Modliłem się, aż mi się zrobiło ciemno przed oczyma.

— I nie wiesz, czyje to było nazwisko? Trudno było uwierzyć, że Dandys tego nie wie.
— Nie mam pojęcia — odpowiedział Dandys. — Koperta była zalakowana — nigdy nie

widziałem takiej ogromnej pieczęci. I ciotka Becky kazała mi przysiąc, że jej nie zdejmę.

Jan Topielec postanowił wkroczyć do akcji. Nie pozwoli Williamowi Y. tak się rządzić.
— Będziemy musieli losować — oświadczył.

— O nie, to nie po chrześcijańsku — zaprotestował William Y. — Czy ktoś ma inne

propozycje?

— Głosujmy. Oczywiście głosowanie musi być tajne — zaproponował Juniusz.
— I każdy napisze na kartce własne nazwisko — zauważył wzgardliwie William Y. —

Nie. Powiem wam, co zrobimy…

— Biegnie tu Lunatyk — przerwał wuj Pyszniak. — Coś się musiało stać.
Ci, którzy mogli wyjrzeć przez okno — wyjrzeli. Zobaczyli Lunatyka w rozwianym

czarnym kitlu, który wyglądał jak płaszcz proroka. Za parę sekund był już w domu, przebiegł
przez sień i stanął bez tchu w drzwiach pokoju. Cały klan uprzytomnił sobie, że Lunatyk ma
jeden z tych swoich „napadów”.

— Kiedy podchodziłem do stodoły, usłyszałem chichot szatana — zawołał Lunatyk. —

Radował się tym bezbożnym zgromadzeniem, gdzie króluje zawiść, gdzie nie uświadczysz
miłosierdzia.

Jego wzrok palił, wszyscy poczuli się nędznym prochem.
— I objawione mi zostało, com winien uczynić!
Lunatyk podszedł do stołu między oknami, gdzie stał dzban ciotki Becky, chwycił go i

rzucił w stronę kominka. Roger, który pierwszy zorientował się, co szaleniec zamierza
uczynić, skoczył i chwycił go za ramię. Za późno, by ocalić dzban, niemniej dzban poleciał
nie w stronę kominka, lecz Lawsona Darka. I Lawson Dark, który od jedenastu lat nie mógł
wstać, zerwał się. Dzban trafił go prosto w głowę, pękł jak skorupka jajka i spadł prosto na
ziemię rozbijając się na drobne kawałki. Harriet Dark przewróciła się pewnie w grobie.
Ciotka Becky też. Ale Lawson Dark, któremu ze skroni płynęła krew wyciągnął ręce w stronę
żony.

— Naomi! — zawołał. — Moja Naomi!

III

— To przechodzi ludzkie pojęcie! — oświadczył Szymon Dark.
— I nawet nie wiemy, do kogo należą te skorupy — ubolewał William Y.
Stali na podwórzu. Roger zajął się od razu raną Lawsona i odwiózł go wraz z Naomi do

domu.

Klan wzdragał się przed omawianiem ozdrowienia Lawsona. Pachniało to cudem i

niezgodne było z tradycjami rodziny. Bezpieczniej mówić o dzbanie.

— To już nie ma znaczenia — zauważył Dawid Dark. — Tych stu kawałków nikomu się

nie uda skleić do kupy.

— Jakby go ktoś dostał, to by pewnie nie wrócił żywy do domu — pocieszył ich Stanton

Grundy. Tomasz Dark, który nigdy w życiu nie uronił łzy, teraz płakał, że nie dostał dzbana.
Żona szybko zaciągnęła go do auta, by ukryć ten hańbiący widok.

Joscelyn i Hugon cichutko odeszli myśląc tylko o wyrazie twarzy Naomi, kiedy rozpoznał

ją Lawson. Pani Alfonsowa była wściekła i na Lunatyka, i na Dandysa. Uważała, że
należałoby z nimi coś zrobić — nie była pewna co. Homer Penhallow i Palmer Dark przeszli
koło siebie nie zauważając się, radzi, że znów mogą się nienawidzić. Życie bez wroga było
nudne. Dawid i Percy Dark przywitali się i wymienili parę słów o pogodzie. Bójka na
cmentarzu poszła w niepamięć.

— Śmieszny jest ten świat — westchnął wuj Pyszniak.
— No to się śmiejmy! — odparł Stanton Grundy.
Stary Tomasz Ashley stał pogrążony w smutku. Na werandzie podeszła do niego jakaś

kobieta i powiedziała zalotnie: — Czyżbyś mnie nie poznawał?

Była to owa ponura dama spod kominka. Kto to może być? Czyżby… czyżby…
— Jestem Mawis Dark — przedstawiła się dama jeszcze bardziej zalotnym tonem.
— Mawis Dark! Nie, niemożliwe! — wykrzyknął Tomasz Ashley.
— Czy aż tak się zmieniłam? — spytała nadąsana pani Cliffordowa. — Nie pamiętasz

naszego lata?

Tomasz Ashley spojrzał na nią. Mleczna cera przyżółkła, policzki obwisły, gładziutka

szyja pomarszczyła się. Błyszczące włosy posiwiały — zniknęły wdzięczne kształty.

— Przecież ty byłaś piękna… — wyjąkał biedny stary Tomasz.
— Ty się też postarzałeś — kwaśno skomentowała pani Cliffordowa.
Tomasz Ashley wyszedł, opłakując utracone marzenie. Żałował, że usłyszał o tym starym

dzbanie Darków. Rada była tylko jego ładna pulchna żona. Nareszcie przestał jej zagrażać
duch rywalki. Bogu dzięki za ten dzban ciotki Becky.

W oczach Tempesta Darka zabłysła kpina. Postanowił, że nie .rozstanie się z życiem.

Ostatnio znalazł pracę i odkrył, że nawet bez Winifredy da się żyć.

Myślał sobie, że warto było być świadkiem takiej komedii.
— Niech to! Okazuje się, że modlitwa też się na coś przydaje — oświadczył Dandys, gdy

ostatnie auto wyjechało z jego podwórza.

IV

Wielkimi krokami nadchodziła zima. Minął listopad. W Drewnianych Masztach Joscelyn i

Hugon palili we wszystkich pokojach i śmiali się z szalejących wichrów. Piotr i Donna
wyruszyli już do Afryki. Roger i Gaja nie wrócili jeszcze z podróży poślubnej. Małgorzata i
Brian żyli szczęśliwie w Szumiących Wiatrach.

Któregoś zimnego wieczoru biedny zgłodniały Duży Sam poszedł na spacer wzdłuż

wybrzeża kierując się do latarni morskiej na Przylądku Srebrnej Zatoki. Był to daleki spacer,
a Sama łamało w kościach. Ale w latarni spotka paru kumpli i to dobrze zrobi jego starganym
nerwom. Przykre były te krótkie dni i długie wieczory. W chacie Wilkinsa hulały przeciągi.
Kto wie, czy w latarni morskiej nie pojawi się Szczęściarz Dark i nie opowie o tropikalnych
morzach? A żona latarnika da im coś do przekąszenia… Twardo zabraniał sobie wspomnień o
puddingach Małego Sama, jego zupach rybnych i gorących ciasteczkach.

Nad ranem padał śnieg, roztopił się w ciągu tych dwóch godzin, kiedy pojawiło się słońce,

nim znów nie osunęło się w chmury. Krótki dzień był przenikliwie zimny, teraz morze i
ziemię spowijała szara cisza. Z daleka usłyszał gwizd pociągu.

Nadciągała burza, ale Duży Sam nie bał się burz. Wróci do domu drogą nad rzeką,

przypływ nie pozwoli mu pójść na skrót, koło Dziury w Murze.

Kiedy doszedł do długiego wąskiego przylądka zwanego Dziurą w Murze, zobaczył, że

wyprzedził go już przypływ morza. Nie mógł wdrapać się na strome skałki, a nie chciało mu
się wracać na drogę i obejść naokoło.

Wpadł na zuchwały pomysł. Skoro nie może Dziury w Murze obejść — to spróbuje przejść

przez nią. Nikt tego dotąd nie próbował. Ale zawsze ktoś musi zrobić początek. Kto nie
ryzykuje — ten traci.

Dziura w Murze była kiedyś szczeliną w skale. Ta szczelina co roku rozszerzała się. Teraz

była to już spora dziura. Uznał, że jeśli wsadzi głowę, to jakoś się przeciśnie.

Położył się i ostrożnie spróbował, było ciaśniej, niż przypuszczał. Doszedł więc do

wniosku, że nie nadaje się na pioniera. Postanowił wracać. Spróbował. Nie mógł się ruszyć.
Kurtka zwinęła mu się wokół ramion i udaremniała ruchy. Na próżno kręcił się i szarpał.
Skała trzymała go w żelaznym uścisku. Im bardziej się szamotał, tym uścisk wydawał się
mocniejszy.

Wreszcie zrezygnował i leżał bez ruchu, oblał go zimny pot zgrozy. Głowa przeszła przez

Dziurę w Murze. Ramiona uwięzły. Nogi… Co właściwie stało się z jego nogami? Nie czuł
nóg, ale prawdopodobnie zwisały z drugiej strony.

Co za koszmarna sytuacja. Opustoszały brzeg morza, ciemna listopadowa noc, zbliżająca

się burza. Nie wyjdzie z tego cało. Nim wstanie świt, umrze na atak serca, tak jak stary
kapitan Jobby, który po pijanemu próbował przeleźć przez bramę i tam uwiązł.

Nikt nie mógł go zobaczyć, krzyk na nic by się nie zdał. W pobliżu nie było żadnego

domu. Niemniej Duży Sam zaczął wrzeszczeć.

— Czy nie mógłbyś raczej czegoś zaśpiewać, niż się tak wydzierać?
— spytał Mały Sam wychylając się zza wielkiego głazu.
Duży Sam spojrzał na znajomy cienki nos i sumiaste wąsy. Tylu mężczyzn mieszkało w

okolicy, a w tej opresji musiał go oczywiście zobaczyć właśnie Mały Sam. Co on tu, u diabła,
robi, o co najmniej milę od domu?

— Nie mam zwyczaju śpiewać tak jak niektórzy — odpowiedział ironicznie Duży Sam. —

Próbowałem tylko przewietrzyć płuca.

— Dlaczego nie przeleziesz przez tę dziurę? — zapytał Mały Sam obchodząc głaz.
— Bo to niemożliwe i ty o tym dobrze wiesz! — wrzasnął Duży Sam.
— Posłuchaj mnie, Samuelu Dark, nie kochamy się, ale jestem przecież istotą ludzką…

— Czasem na to wygląda — przyznał Mały Sam siadając na kamieniu.
— No to, w imię człowieczeństwa, wyciągnij mnie stąd!
— Kiedy nie wiem jak. Trzeba by cię chyba pociągnąć za nogi, a ja się na tamtą stronę nie

przedostanę.

— Gdybyś chwycił mnie za ramiona albo za kołnierz, to tędy też mnie wyciągniesz.

Wystarczy szarpnąć. A ja nie mogę uwolnić rąk.

— Kiedy nie wiem, czy chcę — ciągnął Mały Sam, tak jakby go nie słyszał.
— Nie wiesz, czy chcesz! Zostawisz mnie tutaj na pewną śmierć? No wiesz, Samuelu

Dark.

— Nie, nie to chciałem powiedzieć. Jeśli cię zostawię, to będzie twoja własna wina.

Musisz wykazać dobrą wolę. Czy jeśli cię wyciągnę, wrócisz do domu i będziesz się
zachowywał jak człowiek?

— Jeśli chcesz, żebym wrócił, to wiesz, co masz robić — mruknął Duży Sam. — Wyrzuć

tę twoją Rurę.

— Aurora musi zostać — odpowiedział krótko Mały Sam.
— To ja też tu zostanę — równie krótko oświadczył Duży Sam, częściowo dlatego, że

zaczęło mu brakować oddechu.

Mały Sam wyjął fajkę i zabrał się do jej zapalania.
— Daję ci parę minut na zastanowienie. Dłużej w tej wilgoci nie wytrzymam.
— I ty się nazywasz chrześcijaninem? — rzekł szyderczo Duży Sam.
— Nie mądrz się. To nie jest sprawa religii, tylko zdrowego rozsądku.
Duży Sam zaczął się szamotać, ale bez skutku.
— Bo ci pęknie jakaś żyłka — przestrzegał Mały Sam. — Szkoda, że nie możesz

zobaczyć, jak te twoje rude bokobrody sterczą z dziury. Wyobrażam sobie, jak z tamtej strony
wygląda twój tyłek. Musi to być niepowtarzalny widok. Co prawda w nocy nikt się tu na
pewno nie pojawi, żeby móc go podziwiać. Ale rano przyślę Prince’a Darka i wyciągnie cię
za nogi, jeżeli jeszcze będziesz żył. Bądź rozsądny, Samie. Mam na kolację pyszną
grochówkę, pyszną gorącą grochówkę.

— Mam gdzieś twoją grochówkę! — wrzasnął Duży Sam. Nastąpiło dłuższe milczenie.

Duży Sam gorączkowo myślał.

Wiedział już, gdzie są jego nogi, bo zaczął im doskwierać ziąb. Skała była twarda, jak to

zwykle skała. Zaczęło padać, zerwał się wiatr. Ale gorzko było skapitulować przed Małym
Samem i tą ladacznicą na półeczce. Duży Sam postanowił się poddać, zachowując twarz.

— Czy jeśli wrócę, przysięgniesz mi, że nie ożenisz się z tą tłustą wdową?
Mały Sam postarał się nie okazać triumfu.
— Nie będę przysięgał, ale nie mam zamiaru żenić się z żadną wdową, ani grubą, ani

chudą.

— Aha, ona cię nie chce?
— Nie miała okazji chcieć albo nie chcieć. Nie zamierzam się wiązać z rodziną

Terlizzicków. No, idę do domu. A ty?

Duży Sam ciężko westchnął i poddał się. Życie było zbyt skomplikowane. Został

pokonany.

— Wyciągnij mnie z tej dziury, a możesz mieć sobie tyle nagich dziwek, ile chcesz.
— Jedna wystarczy — oświadczył Mały Sam.
Chwycił Dużego Sama za kurtkę i szarpnął. Duży Sam zawył z bólu. Pewien był, że

wyrwało mu nogi. Ale okazało się, że stoi na nich obok Małego Sama.

— No, wyżmij te twoje bokobrody i ruszamy — nakazał Mały Sam. — Nie wiem, czy

grochówka się nie przypaliła. Zostawiłem ją w piekarniku.

V

To była prawdziwa rozkosz. Na dworze siekł deszcz, zatoka zaczęła skowyczeć, piec

mruczał słodko i siedząca przed nim Musztarda wylizywała swoje śliczne kocięta.

Duży Sam z satysfakcją westchnął. Ileż to ma do omówienia z Małym Samem!
Czyje nazwisko było w tym liście, który pożarła świnia Dandysa? To niesamowita historia,

kiedy nagle ozdrowiał Lawson Dark… Jak to się stało, że Joscelyn po jedenastu latach
wróciła do Hugona? A wesele Piotra i Donny, jak ten Topielec musiał się wykosztować! Tyle
rzeczy zdarzyło się w klanie z powodu dzbana ciotki Becky, a do ilu nie doszło!

I co to ostatnio gadają! Ponoć czarny kot Waltera Darka wpadł do baniaka z benzyną i

wyszedł całkiem biały!

Grochówka, była rzeczywiście przepyszna.
I właściwie te złote kółka w uszach Małego Sama bardzo do niego pasowały. Odciągały

uwagę od wąsów. A Aurora… co się stało z Aurorą?

— Coś ty zrobił z tą twoją pogańską boginią? — spytał lekko już zawiany Duży Sam

stawiając z łoskotem kubek grogu.

— Pomalowałem ją na brązowo — oświadczył Mały Sam. — Gustownie wygląda, co?

Wiedziałem, że kiedyś wrócisz, i chciałem ci pokazać, że szanuję twoje zasady.

— Zaraz zdrap tę farbę — stanowczo nakazał Duży Sam. — Co, myślisz, że mam ochotę

patrzyć na rozebraną czarnuchę? Jeśli już dzień w dzień mam oglądać gołą babę, to niech
przynajmniej będzie biała.