Lucy Maud Montgomery

OKRUCHY ŚWIATŁA

OPOWIADANIA

LUCY MAUD MONTGOMERY to autorka, która cieszy się w Polsce ogromną

popularnością. Przypadkowi zatem trzeba przypisać fakt, iż do tej pory wydawane były jedynie
jej powieści i dwa, przygotowane przez samą autorkę, zbiory opowiadań, stanowiące w gruncie rzeczy
przedłużenie historii Ani Shirley i jej bliskich, które ukazały się w Polsce pod wspólnym tytułem
„Opowieści z Avonlea”. Postanowiliśmy przeto wypełnić tę lukę. Oddajemy dzisiaj Państwu
zbiór pierwszych kilkunastu mistrzowskich miniaturek, obiecując już wkrótce następne tomy
opowiadań.

Historia życia Lucy Maud Montgomery jako żywo przypomina losy opisywanych przez nią postaci.

Wątki autobiograficzne pojawiają się tak często, że dociekliwego trzeba badacza, by odkrył miejsca, w
których życie wnika w materię literatury.

Lucy Maud Montgomery urodziła się 30 listopada 1874 roku w małym domku w Clifion na Wyspie

Księcia Edwarda. Była jedynym dzieckiem Clary Macneill Woolner Montgomery i Hugh
Johna Montgomery. Miała niecałe dwa lata, kiedy na gruźlicę zmarła jej matka. Maleństwem
zaopiekowali się dziadkowie, Alexander i Lucy Woolner Macneill, zabierając je do swego domu w
Cavendish. Od tej pory Maud (bo lubiła, by ją tak nazywano) rzadko miała okazję widywać
swego uwielbianego ojca, który najpierw zajęty interesami w Clifton i rozlicznymi podróżami, w
końcu, gdy córka miała siedem lat, przeniósł się do Prince Albert, miasta leżącego w prowincji
Saskatchewan, oddalonego od Cavendish o blisko dwa i pół tysiąca mil. Tam też ponownie się ożenił.

Kiedy Maud skończyła szesnaście lat, zamieszkała wraz z nową rodziną ojca w Prince Albert. Mimo

tęsknoty za Wyspą Księcia Edwarda, była szczęśliwa. Zapisała w swoim dzienniku: Jest taki kochany...
To cudownie znowu być blisko ojca...

Niestety, nieporozumienia z macochą skłoniły ją do powrotu do domu dziadków. Utrzymywała

jednak stały, listowny kontakt z ojcem aż do jego śmierci w roku 1900.

Życie w Cavendish także nie było usłane różami. Dziadkowie, ludzie starzy i surowi, wiedli

życie samotne i wypełnione pracą. Ciąg jednostajnych zajęć, związanych z gospodarowaniem na
farmie i prowadzeniem urzędu pocztowego, nie nastrajał szczególnie romantycznie. Maud utonęła więc
w swoim własnym świecie, świecie, w którym realność i marzenia mieszały się w jednorodną całość, a
literatura zajmowała coraz ważniejsze miejsce.

Już jako mała dziewczynka prowadziła dziennik; kiedy miała dziewięć lat, napisała swój

pierwszy wiersz, Jesień. Jej ambicją było zostać poetką, ale po swej ciotecznej babce, Mary Lawson,
odziedziczyła niewątpliwy talent narracyjny, wkrótce więc zaczęła pisać i publikować
opowiadania. Pierwsze, The Wreck of the Marco Polo, ukazało się w roku 1890.

Maud, tak jak jej najsłynniejsza bohaterka, Ania Shirley, już w szkole założyła klub literacki i tak jak

ona sama pisała większość historii. Podobnie jak Ania, uzyskała dyplom nauczycielski w rok, a nie – jak
było przyjęte – w dwa lata.

Nim wyjechała na Uniwersytet w Nowej Szkocji, pracowała jako nauczycielka na Wyspie. Po

studiach wróciła na Wyspę, by dalej uczyć. Jej kariera zawodowa skończyła się w roku 1898, po śmierci
dziadka, kiedy poczucie obowiązku nakazało jej wrócić do Cavendish i zająć się starą babką.
Poza krótkim epizodem pracy dla gazety w Halifaxie, opiekowała się babką aż do jej śmierci. W tych
latach sporo publikowała; były to opowiadania i wiersze ukazujące się w czasopismach. W roku 1906
skończyła pracę nad manuskryptem Ani z Zielonego Wzgórza. Niestety, nikt nie chciał wydać

książki. Maud załamała się i na jakiś czas zaniechała starań. Dopiero po roku spróbowała
ponownie i tym razem odniosła sukces. W roku 1908 Ania ukazała się nakładem L. C. Page Company
w Bostonie. Maud szalała z radości: Oto w moich rękach zmaterializowane marzenia i nadzieje, i
ambicje... – moja pierwsza książka! Z pewnością nie arcydzieło – ale moje, moje, moje...

W tym samym czasie Maud zaręczyła się z Ewanem Macdonaldem, pastorem

prezbiteriańskiego kościoła w Cavendish. Długie to było narzeczeństwo; pobrali się dopiero po śmierci
babki Maud, w roku
1911. Montgomery musiała opuścić ukochaną Wyspę; państwo Macdonald zamieszkali w małym mieście

2

Leaskdale w Ontario, gdzie Ewan był pastorem przez następne piętnaście lat. Mieli dwóch
synów: Chestera i Stuarta. Maud nie zaprzestała jednak pisania. Stało się nieodłączną częścią jej życia,
ucieczką od czasem nudnej, czasem niewdzięcznej roli matki i żony pastora.

Od 1926 Macdonaldowie mieszkali kolejno: w Norval, Ontario, a po przejściu pastora na emeryturę w

1936 roku, w Toronto, gdzie dożyli swych lat.

Przez cały czas Maud tęskniła za Wyspą Księcia Edwarda, za swą wyśnioną krainą, odwiedzała

ją kilkakrotnie, a kiedy zmarła 24 kwietnia 1942 roku, rodzina zdecydowała się pochować ją w
Cavendish, w pobliżu jej ukochanego Zielonego Wzgórza.

Anna Czekanowicz

3

PRAWDZIWE

ZRZĄDZENIE
OPATRZNOŚCI

Katherine Rangely pakowała się. Jej przyjaciółka i współlokatorka, Edith Wilmer, siedziała na łóżku

i patrzyła na nią z właściwym sobie chłodem i spokojem, wprawiającym oszołomioną Katherine w
dziwne zakłopotanie.

– To zbyt irytujące – powiedziała Katherine, szarpnąwszy upartą sprzączką – że Ned przenosi się

tutaj właśnie wtedy, kiedy ja muszą wyjechać. Sprawy, które, jak sądziłam, mogą poczekać, wzywają
mnie już teraz. Ned nie zna miejscowej atmosfery, duszy tego miejsca, będzie straszliwie samotny.

– Postaram się być mu przyjaciółką, za twoim pozwoleniem oczywiście – powiedziała Edith

pocieszająco.

– Och, tak, wiem. To prawdziwe zrządzenie opatrzności, Ede. Ned przyjeżdża wieczorem i pierwszą

rzeczą, jaką zrobię, będzie przedstawienie was sobie. Postaraj się zabawić tego nieszczęsnego człowieka,
dopóki nie wrócą. Dwa miesiące! Niemożliwe! Ciocia Elizabeth nie zrezygnuje z ani jednej chwili, którą
obiecałam z nią spędzić! Na dodatek Harbour Hill jest tak straszliwie nudne.

Rozmowa zaczęła toczyć się wokół spraw Edith. Była zaręczona z niejakim Sidneyem

Keithem, profesorem jakiegoś college’u.

– Nie spodziewam się często widywać Sidneya tego lata powiedziała Edith. – Pisze

następną książkę. Jest tak okropnie uzależniony od literatury.

– To cudownie – westchnęła Katherine, która rozumiała tego typu dążenia. – Gdyby Ned był

taki, byłabym szczęśliwa. Ale Ned jest tak prozaiczny! Absolutnie nie czuje piękna poezji i śmieje się ze
mnie, kiedy się tym entuzjazmuję. Doprowadzam go do furii, gdy poważnie mówię o pisaniu.
Uważa, że kobiety-pisarki są skazą na obliczu ziemi. Czy słyszałaś kiedyś coś równie absurdalnego?

– Ale jest bardzo przystojny – stwierdziła Edith rzucając okiem na fotografię stojącą na

toaletce

Katherine. – Tego brakuje Sidowi. Jest dystyngowany, ale wygląda tak pospolicie, jak to tylko możliwe.

Edith westchnęła. Miała słabość do przystojnych mężczyzn i uważała za niesprawiedliwe, że
los

przeznaczył jej tak zwyczajnego ukochanego.

– On ma cudowne oczy – powiedziała Katherine pocieszająco. – A przystojni mężczyźni są zawsze

próżni. Nawet Ned. Muszę mu co jakiś czas utrzeć nosa. Ale myślę, że go polubisz.

Edith przyznała jej rację, kiedy Ned Ellison pojawił się tego wieczoru. Był

przystojnym, zachowującym się naturalnie i bez zbytecznych ceregieli młodym mężczyzną, który
wydawał się przepadać za Katherine, a nawet obawiać się, że ktoś może mu ją zabrać.

– Edith pomoże ci polubić Riverton, podczas gdy mnie tu nie będzie – powiedziała

Katherine na pożegnanie. – To kochana dziewczyna – spodoba ci się, wiem to. Naprawdę źle się
złożyło, że muszę teraz wyjechać, ale nie mogę tego zmienić.

– Będę okropnie samotny – narzekał Ned. – Nie zapominaj pisać regularnie, Kitty.
– Oczywiście, będę pisać, ale – na litość boską – nie nazywaj mnie Kitty. To brzmi tak dziecinnie.

Do zobaczenia, kochany. Wracam za dwa miesiące, potem będzie cudownie.

Kiedy Katherine spędziła w Harbour Hill pierwszy tydzień, zastanawiała się, co będzie robić

przez następne siedem. Harbour Hill znane było ze swej urody, ale nie każda samotna kobieta
potrafi żyć jedynie pięknem.

– Ciociu Elizabeth – spytała Katherine któregoś dnia – czy komukolwiek zdarza się umrzeć w

Harbour Hill? To w końcu żadna zmiana dla nich, nawet jeśli umrą, prawda

ciociu? Ciotka Elizabeth patrzyła zaszokowana.

4

By zabić nudę, Katherine zabrała się za kolekcjonowanie wodorostów, a to wymagało

wycieczek wzdłuż wybrzeża. Przy jednej z takich wypraw spotkała ją przygoda. Zdarzyło się to
w wyjątkowo odludnym miejscu. Katherine zdjęła buty i pończochy, zakasała spódnicę,
podwinęła rękawy wysoko ponad łokcie i całkowicie oddała się wyławianiu wodorostów na skalistym
cyplu. Jej wygląd emanował godnością, nawet gdy była tak zaabsorbowana, ale w tych
okolicznościach dostojeństwo nie miało znaczenia.

Chwilę potem usłyszała krzyk z brzegu i – obracając się przerażona, spostrzegła człowieka na

skałach za sobą. Nie było wątpliwości, że krzyczał do niej. Czego może chcieć?

– Proszę tutaj! – wrzeszczał, gestykulując dziko. – Wpadniesz do dołu bez dna, kobieto, jeżeli

nie będziesz uważała.

– Z pewnością jakiś szaleniec – powiedziała Katherine do siebie. – Albo jest pijany. Co robić?

– Chodź tu, mówię ci – nalegał obcy. – Czego można szukać w takim miejscu? Dlaczego tam

poszłaś? To szaleństwo.

Oburzenie Katherine wzięło górę nad strachem.
– Nie sądzę, abym wkraczała na czyjś teren albo łamała prawo – zawołała tak lodowato, jak

tylko potrafiła. Obcy wcale nie poczuł się skarcony. Podszedł do samej krawędzi skały, skąd Katherine
mogła widzieć go wyraźniej. Był ubrany w trochę znoszoną szarą marynarkę i nosił okulary. Nie
wydawał się ani szalony, ani pijany.

–Błagam, proszę tu wejść – zawołał z przejęciem. – Znajdujesz się właśnie na samej krawędzi dziury

bez dna.

Jest z pewnością niespełna rozumu – pomyślała Katherine. – Wariat wypuszczony na wolność.

Chyba lepiej będzie, gdy zawrócę. Gotów jeszcze zejść tutaj, jeśli go nie posłucham.

Ostrożnie, z rozwagą szła z powrotem. Obcy śledził jej kroki po skałach.
– Chciałbym wierzyć, że ma pani dość rozsądku, by nie ryzykować życia jedynie dla wodorostów –

powiedział.

– Nie mam zielonego pojęcia, o co panu chodzi – odrzekła panna Rangely. – Nie wygląda

pan na szaleńca, ale mówi pan tak, jakby nim był.

– Czy chce pani przez to powiedzieć, że nie wie, co ludzie w tych okolicach nazywają

Bezdenną

Dziurą – miejscem położonym na prawo stąd, najniebezpieczniejszym na całym wybrzeżu?

– Nie, nie wiedziałam – powiedziała Katherine z przerażeniem. Przypomniała sobie teraz, że ciocia

Elizabeth ostrzegała ją, żeby była ostrożna, ze względu na kilka niebezpiecznych uskoków dna. Tylko
że wtedy nie zwróciła na to uwagi, przypuszczając, że owe dziury znajdują się gdzie indziej.

– Jestem tutaj obca.
– Z pewnością. Musiałaby pani być niespełna rozumu świadomie narażając się na niebezpieczeństwo

– powiedział obcy łagodniej. – Skądinąd powinno się tu ustawić tablice ostrzegawcze. To
najbardziej karygodne zaniedbanie, z jakim się spotkałem. Tam na prawo jest wielka dziura i
jeszcze nikomu nie udało się osiągnąć jej dna. Kto by się tam dostał, przepadłby bez wieści. Wir by go
pochłonął.

– Jestem panu niewymownie wdzięczna za ostrzeżenie – powiedziała Katherine pokornie. –

Nie miałam pojęcia o niebezpieczeństwie.

– Widzę, że zebrała pani bardzo ciekawe okazy wodorostów – zauważył nieznajomy.
Ale Katherine nie miała ochoty rozmawiać o wodorostach. Nagle zdała sobie sprawę, jak wygląda –

bose stopy, poszarpana spódnica, ociekające wodą ręce. A ten człowiek, którego wzięła za szaleńca –
był niewątpliwie dżentelmenem.

Och, jeśliby się oddalił, mogłaby założyć buty i pończochy! Ale on najwidoczniej nie miał takiego

zamiaru. Kiedy tylko Katherine udało się pozbierać swoje rzeczy, ruszyła w stronę domu, a on
szedł wciąż obok rozprawiając o wodorostach z takim zapałem, jakby towarzystwo bosonogich,
młodych kobiet było czymś całkowicie naturalnym. Na złość sobie, Katherine nie mogła skupić się na
słuchaniu, mimo że mówił niezwykle ciekawie. Ostatecznie zdecydowała, że skoro on nie przejmuje się
jej bosymi stopami, ona także przestanie o nich myśleć.

Nieznajomy wiedział o wodorostach tyle, że Katherine poczuła się przy nim jak amatorka. Spoglądał

na kolejne okazy i oceniał ich wartość. Przedstawił najlepsze metody przechowywania i
preparowania wodorostów, opowiedział o innych, mniej niebezpiecznych odcinkach wybrzeża, gdzie
mogłaby znaleźć kilka nowych odmian.

5

Kiedy doszli do miejsca, skąd widać było Harbour Hill, Katherine zaczęła się zastanawiać, co na

Boga ma z nim począć. Odprawienie człowieka, który praktycznie uratował jej życie, było
absolutnie niedopuszczalne, ale – z drugiej strony – perspektywa przejścia boso główną ulicą
Harbour Hill, pod eskortą uczenie wyglądającego dżentelmena, rozprawiającego o wodorostach,
wcale się jej nie uśmiechała.

Nieznajomy sam przeciął węzeł gordyjski. Powiedział, że musi już wracać, gdyż inaczej spóźni się

na obiad, uchylił grzecznie kapelusza i odszedł. Katherine zaczekała, aż zniknie jej z oczu, po czym
usiadła na piasku i założyła pończochy i buty.

Kto to może być? – zastanawiała się. – I gdzie wcześniej go spotkałam? Z pewnością jest

coś znajomego w jego wyglądzie. Zachowywał się bardzo sympatycznie, ale pewnie myślał, że
jestem pomylona. Ciekawe, czy tu mieszka.

Tajemnica została wyjaśniona, kiedy Katherine przyszła do domu i znalazła czekający na nią

list

Edith.

„Widuję Neda dosyć często – donosiła Ede – i uważam, że jest wspaniały. Masz szczęście, Kate. Ale

czy wiesz, że Sidney jest właśnie w Harbour Hill lub gdzieś niedaleko? Wczoraj dostałam od niego list.
Wybrał to miejsce na wakacje, bo panuje tam taki spokój, że będzie mógł wreszcie skończyć
jakąś okropną naukową książkę, nad którą pracuje. Mieszka na małej farmie blisko wybrzeża.
Napisałam do niego dzisiaj, żeby cię odnalazł. Myślę, że go polubisz, jest w twoim stylu”.

Katherine uśmiechnęła się, kiedy wieczorem przyniesiono jej kartę wizytową Sidneya Keitha i

zeszła, by się z nim spotkać. Jej poranny towarzysz wstał na powitanie.

– Pani!? – zawołał.

– Tak, to ja – odparła panna Rangely radośnie. – Nie spodziewał się pan, nieprawdaż? Byłam pewna,

że spotkałam pana już wcześniej, ale widziałam tylko pańską fotografię.

Profesor Keith odchodził z serdecznym zaproszeniem do ponownych odwiedzin. Nie

omieszkał z niego skorzystać – w końcu stał się stałym gościem w willi Sycamore. Katherine napisała o
wszystkim Edith i z czystym sumieniem budowała swą przyjaźń z profesorem Keithem.

Razem czuli się wspaniale. Organizowali długie wyprawy po wodorosty, a kiedy wodorosty

się wyczerpały, zaczęli kolekcjonować florę Harbour Hill. To wymagało coraz dłuższych
wspólnych wycieczek. Wprawdzie Katherine zastanawiała się, kiedy profesor Keith znajduje czas na
pracę nad swoją książką, ale skoro on nigdy o tym nie mówił, ona milczała także. Pewnego razu, w
wolnej chwili, zaczęła rozmyślać, co też porabiają Ned i Edith. Pierwszy list Edith był pełen Neda, ale w
ostatnich dwóch lub trzech prawie o nim nie wspominała. Katherine napisała i żartobliwie spytała, czy
się pokłócili. Edith w odpowiedzi skwitowała to tylko krótkim: „Co za nonsens”. Ned i ona są bardzo
dobrymi przyjaciółmi, ale Neda absorbuje poznawanie Riverton i nie może być zależny tylko od jej
towarzystwa, etc.

Katherine westchnęła i wyruszyła z profesorem Keithem na poszukiwanie paproci. Zbliżał się koniec

wakacji; zostały już tylko dwa tygodnie. Siedzieli na brzegu drogi, kiedy nagle, ni stąd ni
zowąd, napomknęła o tym. Profesor począł laską rozpędzać bogu ducha winny kurz na
drodze. Tak, przypuszczał, że powrót do pracy sprawi jej wiele radości i niewątpliwie będzie
zadowolona, że znów zobaczy swoich przyjaciół w Riverton.

– Bardzo chciałabym zobaczyć Edith – odrzekła.
– I Neda? – podpowiedział profesor.
– Och, tak, Neda, oczywiście – zgodziła się bez entuzjazmu. Wydawało się; że wszystko zostało już

powiedziane. Nie można przecież wiecznie rozmawiać o paprociach, więc wstali i ruszyli do domu.

Katherine napisała tej nocy szczególnie czuły list do Neda. Położyła się do łóżka i płakała.
Kiedy profesor Keith zjawił się, by pożegnać pannę Rangely w przeddzień jej wyjazdu z

Harbour Hill, wyglądał jak człowiek prowadzony na egzekucję. Ale wziął się w garść i spokojnie
rozmawiał o sprawach ogólnych. To Katherine nie wytrzymała napięcia, gdy się żegnali. Była
właśnie w środku jakiegoś konwencjonalnego zdania, kiedy raptem urwała; głos jej się załamał i począł
drżeć.

Profesor wyciągnął ręce i przytulił ją. Jego kapelusz spadł pod jej stopy i został podeptany,

ale wątpliwe czy profesor Keith nawet to zauważył, tak był zajęty całowaniem włosów Katherine.
Kiedy uświadomiła sobie, co się dzieje, odsunęła się.

– Och, Sidney, nie! Pomyśl o Edith! Czuję się jak zdrajca!
– Myślisz, że bardzo by się przejęła, gdybym ja, gdybyś ty, gdybyśmy... – zawahał się profesor..

6

– To złamałoby jej serce – krzyknęła Katherine z przekonującą powagą. – Wiem, że tak; także serce

Neda. Oni nigdy nie mogą się o tym dowiedzieć.

Profesor pochylił się w poszukiwaniu swojego sponiewieranego kapelusza. Długo to trwało i kiedy

go znalazł, podszedł cicho do drzwi. Z ręką na klamce zatrzymał się i obejrzał za siebie.

– Do widzenia, panno Rangely – powiedział miękko.
Ale Katherine, która w salonie ukryła twarz w poduszkach, nie słyszała tego i kiedy podniosła głowę,

Keitha już nie było.

Następnego dnia o zmierzchu Katherine wysiadła na stacji Riverton i poczuła, że życie jest

szare, nudne i jałowe. Oczekiwano, że przyjedzie późniejszym pociągiem i nie było nikogo, kto
by po nią wyszedł. Ponura przemierzała ulice w drodze do domu i weszła do pokoju bez
pukania. Edith, która leżała na łóżku, zerwała się zaskoczona. Było ciemno, ale Katherine miała
wrażenie, że przyjaciółka płakała i jej serce zadrżało z poczucia winy. Czy Edith mogła coś
podejrzewać?

– Nie myśleliśmy, że będziesz wcześniej niż o 8.30. Zamierzaliśmy wyjść po ciebie.
– Zorientowałam się, że mogę złapać wcześniejszy pociąg, więc przyjechałam nim –

powiedziała Katherine i opadła bez sił na krzesło. – Jestem śmiertelnie zmęczona i potwornie boli mnie

głowa. Nie mam siły na żadne rozmowy, nawet z Nedem.

– Moje biedne kochanie – powiedziała Edith współczująco, szukając wody kolońskiej. – Połóż

się, natrę ci skronie. Dobrze się bawiłaś w Harbour Hill? A jak tam Sid? Czy mówił coś o powrocie?

– Och, ma się nieźle – powiedziała Katherine ze zmęczeniem w głosie. – Nie wspominał o powrocie.

Dzięki, już mi lepiej.

Kiedy Edith wyszła, Katherine niespokojnie rzucała się na łóżku. Wiedziała, że Ned przyszedł, ale

nie chciała go widzieć. Jednak nie może odwlekać spotkania do sądnego dnia i traktować Neda w ten
sposób. Powinna zejść choć na minutę.

Do salonu wiodło dwoje drzwi i Katherine wybrała te obok biblioteki, nad którymi wisiała portiera.

Wyciągnęła dłoń, by odsunąć portierę i nagle zamarła.

Z pokoju dobiegał płacz kobiety. To była Edith – ale co mówiła?
– Och, Ned, to okropne. Nie mogłam spojrzeć Katherine w oczy, kiedy zjawiła się w domu. Jest mi

wstyd. Nigdy nie sądziłam, że mogę być tak fałszywa. Nie wolno nam dać jej powodu do podejrzeń.

– To ponad ludzkie siły – odpowiedział inny głos, głos Neda. – Daję ci słowo, Edith. Nie wiem, jak

mógłbym to dalej ciągnąć.

– Musisz – zaszlochała Edith. – To złamałoby jej serce, a także serce Sidneya. Musimy zapomnieć o

sobie, Ned, musisz ożenić się z Katherine.

W tym momencie Katherine pojęła, że podsłuchuje i wycofała się bezszelestnie. Wcale nie wyglądała

jak osoba, którą właśnie śmiertelnie zraniono i zupełnie zapomniała o bólu głowy.

Kiedy Edith zjawiła się na górze pół godziny później, znalazła ciężko chorą czytającą powieść.
– Jak twój ból głowy, moja droga? – zapytała, starając się nie patrzyć na Katherine.

– Och, już minął – odparła radośnie panna Rangely.
– Więc dlaczego nie zeszłaś na dół? Był Ned.

– Tak, Ede, zeszłam, ale stwierdziłam, że nie jestem tam szczególnie pożądana, więc wróciłam.
Edith skonsternowana odwróciła się do przyjaciółki, zapominając o spuchniętych powiekach i

naznaczonych łzami policzkach.

– Katherine!
– Nie patrz z takim bólem, moje drogie dziecko. Nic się nie stało.
– Słyszałaś...
– Kilka zaskakujących słów. Więc ty i Ned zakochaliście się w sobie?
– Och, Katherine! – zaszlochała Edith. – My... my nie mogliśmy nic na to poradzić... ale

teraz wszystko skończone. Nie gniewaj się.

– Gniewać się? Ależ ja jestem zachwycona.
– Zachwycona?

– Tak, moja droga gąsko. Zgadniesz, czy muszę ci powiedzieć? Sidney i ja zrobiliśmy dokładnie to

samo i ostatniego wieczora żegnaliśmy się ze smutkiem jak – podejrzewam – ty i Ned dzisiaj.

– Katherine!

7

– Cóż, to prawda. I oczywiście zdecydowaliśmy złożyć ofiarę na ołtarzu obowiązku. Ale teraz, dzięki

Bogu, nie ma powodu do tych zbiorowych poświęceń. Więc najlepiej przebaczmy sobie wszyscy.

– Och – westchnęła Edith. – To zbyt piękne, żeby było prawdziwe.
– To prawdziwe zrządzenie opatrzności, czyż nie? – powiedziała Katherine. – Ja i Ned nigdy

nie bylibyśmy szczęśliwi, a ty i Sidney męczylibyście się razem do śmierci. A teraz jest czworo
doskonale szczęśliwych ludzi zamiast czworga nieszczęśliwców. Powiem to jutro Nedowi.

Przełożyła Sylwia Paszek

8

ROMANS CIOTKI BEATRICE

Margaret twierdzi, że to natchnienie opatrzności kazało jej przejść tamtego wieczoru przez

ulicę i odwiedzić ciotkę Beatrice. A ciotka Beatrice święcie w to wierzy. Ale tak naprawdę Margaret
czuła się bardzo nieszczęśliwa i poszła zwierzyć się ciotce Beatrice; uważała, że to jedyna
ucieczka przed kolejnym atakiem płaczu. Nieszczęście Margaret nie odegra większej roli w tej historii,
może więc zostać pominięte, zauważyć jednak należy, że nie stanowiło prawdziwej tragedii i ulotniło się
za sprawą jednego listu.

Ciotka Beatrice była sama. Jej brat wraz z żoną wyszli na małe przyjęcie, które tego

wieczoru wydawała pani Cunningham, by uhonorować szanownego Johna Reynoldsa, członka
parlamentu. Dzieci spały na górze w swoich łóżkach, a ciotka Beatrice cerowała ich pończochy, których
cały stosik piętrzył się złowieszczo na stole obok niej. Albo, mówiąc dokładniej, cerowała je
jeszcze przed chwilą. W momencie, gdy Margaret ślizgała się po oblodzonej ulicy, ciotka Beatrice
pochyliła się, uniosła ręce do twarzy i nagle ciche, stłumione łkanie wstrząsnęło nią od stóp do głów.

Gdy zdecydowane pukanie Margaret do drzwi wejściowych oznajmiło jej przybycie, ciotka Beatrice

stwierdziła z poczuciem winy, że z tymi łzami mogła jednak zaczekać, aż pójdzie do łóżka.
Poznała stukanie Margaret, a nie chciała, by siostrzenica, młoda i wesoła, snuła jakieś domysły co do
przyczyny jej łez.

Mam nadzieję, że nic nie zauważy – pomyślała, podczas gdy jej podkrążone, migdałowe oczy były

znakomicie widoczne w świetle lampy. Wstała, by wpuścić Margaret do środka.

Początkowo Margaret rzeczywiście niczego nie spostrzegła. Zbyt zajęta własnymi problemami,

nie przypuszczała nawet, że ktokolwiek na świecie może być równie nieszczęśliwy. Z
westchnieniem fizycznej ulgi i psychicznego zmęczenia usiadła w głębokim fotelu przed kominkiem,
podciągnęła kolana pod brodę, a rękoma objęła swoją kędzierzawą głowę. Ciotka Beatrice przezornie
ulokowała się tyłem do światła i znów zabrała się do pracy.

– Nie poszłaś na przyjęcie pani Cunningham, ciociu – odezwała się leniwie Margaret, czując, że musi

coś powiedzieć, by uzasadnić swoją wizytę. – Przecież zostałaś zaproszona, nieprawdaż?

Ciotka Beatrice skinęła głową. Dziura na kolanie w pończosze Williego Haydena musiała być

zacerowana w sposób szczególnie staranny. Szwagierka nie przeoczyłaby najmniejszego
uchybienia. Może dlatego ciotka Beatrice nie odpowiedziała.

– Dlaczego nie poszłaś? – zapytała daleka myślami Margaret, zastanawiając się jednocześnie,

dlaczego list nie nadszedł tego ranka – a mijał już trzeci dzień! Czyżby Gilbert zachorował? A
może flirtuje z innymi dziewczętami i zapomniał o niej?! Przełknęła ślinę i pomyślała, że mogłaby
pojechać do domu w następnym tygodniu – nie, lepiej nie, jeżeli on okazał się taki niestały w uczuciach i
okrutny... co to mówi ciotka Beatrice?

– Wiesz, ja... ja odzwyczaiłam się od przyjęć, kochanie. A prawda jest taka, że nie mam

odpowiedniej sukienki na taką okazję. Przynajmniej Bella tak twierdzi. To bardzo wytworne przyjęcie.
Bella uważała, że w mojej starej, szarej jedwabnej sukni wyglądałabym tam śmiesznie. Oczywiście, ona
się na tym zna. Sama musiała sprawić sobie nową toaletę na tę okazję, a kupno dwóch sukien nie
wchodziło w rachubę. George nie mógł sobie na to pozwolić w tych ciężkich czasach. I, jak powiedziała
Bella, głupotą z mojej strony byłoby sprawianie sobie drogiej sukni, która potem ozdobi jedynie
szafę. No i oczywiście ktoś musiał zostać z dziećmi...

– Oczywiście – sennie zgodziła się Margaret. Przyjęcie u pani Cunningham nie wydawało się

jej szczególnie interesujące. Goście w średnim wieku, których członek parlamentu znał z
dzieciństwa... Margaret w swej młodzieńczej zarozumiałości pomyślała, że to niezwykle prozaiczna
okazja, mimo iż stanowiła prawdziwą sensację towarzyską w malutkim i cichym Murraybridge,
gdzie ludzie nazywają takie „przyjątka” wspaniałymi zabawami.

9

– Widziałam pana Reynoldsa w kościele w niedzielę po południu – ciągnęła dalej. – Myślę,

że całkiem nieźle wygląda. Spotkałaś go kiedykolwiek, ciociu?

– Kiedyś znałam go bardzo dobrze – odpowiedziała ciotka Beatrice pochylając się jeszcze niżej nad

robótką. – Mieszkał w Werntworth, ale często odwiedzał tu swoją zamężną siostrę. Był
wtedy chłopcem... Potem wyjechał do Kolumbii Brytyjskiej i... i nigdy o nim nie słyszeliśmy.

– Jest bardzo bogaty. Ma tuzin kopalń, linie kolejowe i inne takie rzeczy – powiedziała Margaret –

no i jest senatorem. Mówią, że to najważniejszy człowiek w parlamencie. Mało brakowało, a objąłby
tekę w nowym gabinecie. Lubię takich mężczyzn. Są interesujący. Czyż nie byłoby wspaniale,
gdyby taki człowiek zakochał się w tobie...? Czy pan Reynolds jest żonaty?

– Nie... nie wiem – odrzekła ciotka Beatrice słabym głosem. – Nigdy o tym nie słyszałam...
– Ukłułaś się igłą w palec – stwierdziła Margaret ze współczuciem.
– To nic groźnego – pospiesznie zapewniła ciotka Beatrice. Starła kropelkę krwi i cerowała

dalej. Margaret w rozmarzeniu przyglądała się ciotce. Jakżeż cudowne są jej włosy! Gęste i
połyskujące. Tam, gdzie padało na nie światło lampy, przykrytej szkaradnym, dziwacznym starym
abażurem, miały piękny, brązowy odcień. Tylko dlaczego ciotka czesała się tak nietwarzowo? Margaret
bezsensownie zaczęła się zastanawiać, czy będzie również zaczesywać włosy do tyłu i
pedantycznie spinać, gdy przekroczy trzydzieści pięć lat. Pomyślała też, że prawdopodobnie list nie
przyjdzie także jutro.

Z włosów ciotki Beatrice wzrok Margaret zsunął się na jej twarz. Podskoczyła. Czyżby ciotka

Beatrice płakała...? Margaret wyprostowała się.

– Ciociu, czy chciałaś iść na to przyjęcie? – zapytała niespodziewanie. – Proszę, powiedz.
– Chciałam – odpowiedziała ciotka słabo. Nagle pytanie Margaret zaskoczyło ją i kazało powiedzieć

prawdę. – Wiem, że to głupie z mojej strony, ale naprawdę chciałam tam pójść. Nie obchodzi
mnie sukienka. Mogłam założyć tę szarą i podpiąć rękawy. Jaka to różnica? Przecież i tak nikt by nie
zwrócił na mnie uwagi! Ale Bella twierdziła, że to nie wypada.

Ciotka zamilkła. Nagle zaczęła szlochać, nie mogąc dłużej powstrzymać łez. Margaret

poruszona krzyknęła:

– Toż to hańba!
– Podejrzewam, że nie rozumiesz, dlaczego tak bardzo chciałam iść właśnie na to przyjęcie

– nieśmiało ciągnęła ciotka. – Powiem ci, o ile nie zaczniesz się śmiać. Chciałam zobaczyć
Johna Reynoldsa; nie, nie rozmawiać z nim, pewnie mnie już nawet nie pamięta, tylko go
zobaczyć. Dawno temu – od tego czasu minęło już piętnaście lat – byliśmy zaręczeni. I... i tak bardzo
go wtedy kochałam...

– Biedactwo moje drogie – powiedziała Margaret i pogładziła dłoń ciotki. Pomyślała, że ten romans,

tak długo skrywany, rozkwitł teraz na jej oczach – i był czarujący. Tak ją to zafrapowało, że
prawie zapomniała o własnym zmartwieniu.

– Tak. I wtedy okropnie pokłóciliśmy się, choć poszło nam o jakiś drobiazg. Rozstaliśmy

się w gniewie i on wyjechał. Nigdy do mnie nie wrócił. To ja zawiniłam... Tyle czasu minęło – już nikt
o tym nie pamięta. Teraz to nie ma znaczenia. Chciałabym tylko zobaczyć go raz jeszcze – i cichutko
odejść.

– Ciociu Beatrice, pójdziesz na to przyjęcie! – postanowiła Margaret.
– Ależ to niemożliwe, kochanie.
– Wszystko jest możliwe, gdy ja decyduję. Musisz iść. Zaciągnę cię tam siłą, jeżeli to

będzie konieczne. Mam wspaniały plan, ciociu. Pamiętasz tę moją czarno–żółtą suknię wieczorową? A
nie, nie możesz jej znać, bo tu jej nigdy nie nosiłam. W domu mówią, że jest dla mnie za poważna i to
prawda. Wyglądam dobrze tylko w obfitych, puszystych sukniach. Gil...er... to znaczy... no dobrze,
Gilbert zawsze twierdzi, że w tej sukni przypominam mieszankę baletnicy z mniszką; stwierdziłam
więc, że jej nie lubię. Ale naprawdę jest śliczna jak marzenie. Widzę w twoich oczach, że spodobał ci
się ten pomysł. Musisz ją dziś włożyć. Jest w twoim stylu i daję głowę, że będzie na ciebie pasować –
mamy podobne figury.

– Już późno...
– Wcale nie. Wujek George i ciocia Bella wyszli jakieś pół godziny temu. Będziesz gotowa

w okamgnieniu.

– Ale ogień... i dzieci.
– Zostanę tu i zajmę się wszystkim. Nie spalę domu, a gdy bliźniaki się obudzą, dam im to, co ty im

zawsze dajesz – kojący syrop. No, to najpierw idę po suknię, a ty, ciociu, tymczasem się przygotuj. Gdy
wrócę, uczeszę cię.

1

0

Margaret wyszła, zanim ciotka odzyskała głos. Podniecenie siostrzenicy udzieliło się także i

jej. Ułożyła pończochy w koszu, a ten wstawiła do szafy.

– Pójdę – i żadnego cerowania dziś wieczór. Nie cierpię tego. Nienawidzę! Nienawidzę!!! Jak dobrze

wreszcie powiedzieć to głośno.

Gdy Margaret wfrunęła po schodach na górę, ciotka już czekała. Margaret rzuciła suknię na łóżko,

odsłaniając całe jej piękno tryskające koronkami i delikatnym żółtym jedwabiem. Ciotka Beatrice
aż krzyknęła z zachwytu.

– Czyż nie jest cudowna? – zapytała Margaret. – Przyniosłam ci również moją wyjściową pelerynę,

czarne atłasowe pantofelki ze złotą klamrą i róże, które dostałam wczoraj od wuja Neda.
Słodkie, bladożółte róże. Oj, ciociu, jakie piękne masz ramiona... jak z marmuru. Moje są takie
kościste, że aż wstyd się przyznać, że należą do mnie.

Sprawność dłoni Margaret dorównywała całkowicie obrotom jej języka. Włosy ciotki zostały upięte i

wiły się w delikatnych lokach i skrętach poprzetykanych złocistymi różami. Cudowna w swej klasycznej
prostocie sukienka doskonale pasowała do figury ciotki. Margaret cofnęła się o krok i klasnęła w ręce z
podziwu.

– Och ciociu, jesteś śliczna. Jeszcze zarzucę ci pelerynę na ramiona. Zostawiłam ją przy kominku.
Gdy Margaret zniknęła, ciotka Beatrice wzięła lampę i nieśmiało przeszła przez korytarz. W dużym

lustrze obejrzała się od czubka głowy aż po palce stóp – czy to naprawdę ona? Czy to możliwe? Ta
pełna gracji kobieta o słodkich oczach i zarumienionych policzkach, w koronkowej sukni, z której
wyłaniały się nagie ramiona, z pąkami róż we włosach łagodnie opadających na plecy.

– Naprawdę ładnie wyglądam – powiedziała głośno, dygając swemu odbiciu. – Wszystko dzięki tej

sukni, wiem. Wyglądam jak królowa, nie, wyglądam znów jak młoda dziewczyna. To brzmi dużo lepiej.

Margaret odprowadziła ciotkę aż do drzwi pani Cunningham.
– Chciałabym zobaczyć poruszenie, które wywołasz. – wyszeptała.
– Ależ kochane, głupiutkie dziecko. To tylko suknia i odpowiednie dodatki – zaśmiała się ciotka. Ale

niezupełnie tak myślała i niecierpliwie zadzwoniła do drzwi. Pani Cunningham osobiście wyszła
ją przywitać.

– Droga Beatrice, tak się cieszę! Bella powiedziała, że nie przyszłaś z powodu bólu głowy.
– Ból prawie minął, gdy wyszli, więc pomyślałam, że mogłabym przygotować się i też przyjść,

nawet jeżeli troszkę się spóźnię – powiedziała Beatrice bez zająknienia, zastanawiając się, czy Sapphira
miała kiedykolwiek na sobie tak piękną czarno–żółtą suknię.

Gdy schodziły razem po schodach, Beatrice, wyprostowana w powiewnych koronkach, i pani

Cunningham, zastanawiająca się skrycie, jak, u licha, Beatrice zdobyła tę wspaniałą suknię i co zrobiła,
że wygląda tak ślicznie – jakiś mężczyzna ruszył przez hol w ich stronę. Przywitał je u podnóża
schodów. Wyciągnął dłoń.

– Beatrice! To przecież Beatrice! Prawie się nie zmieniłaś.
Pani Cunningham nie była uważana w Murraybridge za osobę szczególnie taktowną, lecz tym razem

jakaś zbawcza siła kazała jej zostawić tę parę sam na sam.

Beatrice podała rękę honorowemu gościowi.
– Cieszę się, że cię widzę – powiedziała po prostu, spoglądając na niego.
Nie mogła, niestety, przyznać, że i on się nie zmienił. Stojący przed nią barczysty

mężczyzna z mgiełką siwizny we włosach miał w sobie jednak coś z tamtego, szczupłego
młodzieńczego ukochanego, którego obraz przechowała w sercu przez tyle lat. Lecz głos, choć głębszy i
dojrzalszy, pozostał ten sam; tak jak usta, których jeden kącik unosił się w górę, a drugi opadał
w zabawnym grymasie. Kosmyk rudawych włosów niesfornie zsuwał się na czoło właśnie tak jak
kiedyś, gdy uwielbiała go poprawiać. I jego oczy, głęboko osadzone szare oczy, szukające jej
wzroku, pozostały nie zmienione. Beatrice poczuła, że jej serce zaczyna bić żywiej.

– Myślałem, że już nie przyjdziesz – powiedział. – Oczekiwałem, że cię tu spotkam i byłem

potwornie rozczarowany. Pomyślałem, że zgromadzenie tych starych i głupich kłótników to
rzeczywiście wystarczający powód, by nie przyjść.

– Czy Bella nie powiedziała ci, że boli mnie głowa? – wymamrotała Beatrice.
– Bella? Och, żona twojego brata. Nie rozmawiałem z nią. Snułem się po kątach od momentu, gdy

doszedłem do wniosku, że już nie przyjdziesz. Jaka jesteś piękna, Beatrice. Pozwolisz, by powiedział ci

to stary przyjaciel?

1

1

Beatrice uśmiechnęła się delikatnie. Przez lata zapomniała, że jest ładna, lecz ta słodka świadomość

wróciła dziś do niej. Beatrice nie mogła nie wiedzieć, że on mówi po prostu prawdę, ale
odrzekła zalotnie:

– Nauczyłeś się schlebiać przez te lata. Czy pamiętasz, jak mówiłeś mi, że jestem za chuda, by być

piękną? Ale przypuszczam, że prawienie komplementów jest nieodzownym elementem życia
członka parlamentu.

Nie wypuszczał jej ręki ze swojej dłoni. Rzucił wrogie spojrzenie w stronę otwartych drzwi salonu i

poprowadził Beatrice do malutkiego pomieszczenia na końcu korytarza. Pokoik ten, należący do
pani Cunningham, z jej tylko wiadomych powodów, nazywany był biblioteką.

– Chodź ze mną – powiedział władczo. – Chciałbym z tobą długo, długo rozmawiać, zanim ktoś mi

cię porwie.

Gdy Beatrice wróciła do domu, na dziesięć minut przed bratem i bratową, Margaret siedziała

po turecku w dużym fotelu, a oczy miała szeroko otwarte jak sowa.

– Zasnęłaś, kochanie? – cichutko zapytała ciotka
Beatrice. Margaret kiwnęła głową.
– Tak. I pozwoliłam, by ogień zgasł. Mam nadzieję, że nie jest ci zimno. Powinnam uciekać, zanim

ciotka Bella tu wpadnie i zacznie zrzędzić. Jak się bawiłaś?

– Cudownie. Jakże jesteś kochana, że pożyczyłaś mi tę suknię. Zabawnie było przyglądać się Belli.

Margaret włożyła swój kapelusz i płaszcz, podeszła do drzwi i nagle wróciła do pokoju.

Ciotka Beatrice znów siedziała pochylona w fotelu. Przy wargach delikatnie trzymała przywiędłą

różę i sennie

wpatrywała się w rozżarzony popiół.

– Ciociu – wyszeptała Margaret pełna skruchy – nie mogę iść do domu, nim czegoś nie

wyznam, chociaż wiem, jaką obrzydliwością jest przerywanie twoich rozmyślań. Sumienie jednak
nie daje mi spokoju. Spałam, ale obudziłam się na chwilę przed twoim przyjściem i podeszłam do
okna. Nie miałam zamiaru nikogo szpiegować, lecz ulica była jasna jak w dzień. Jeżeli
pozwoliłaś, by pan Reynolds pocałował cię na schodach w świetle księżyca, musiałaś liczyć się z tym,
że ktoś was zobaczy.

– Nie obchodzi mnie to, nawet gdybym miała cały tuzin widzów – powiedziała otwarcie ciotka – i

nie wierzę, by on się tym przejął.

Margaret opuściła ręce.
– Przynajmniej mam czyste sumienie. I pamiętaj, ciociu Beatrice. Będę twoją druhną, nalegam. Czy

zaprosisz mnie w odwiedziny, gdy pojedziesz do Ottawy następnej zimy? To niezwykle wesołe miejsce,
gdy zaczyna się sesja parlamentu. Będziesz potrzebować kogoś do towarzystwa. Żona ministra musi
mieć kogoś takiego. Zapomniałam, że on nie jest jeszcze ministrem, ale oczywiście, już wkrótce
będzie. Obiecaj mi to, ciociu, obiecaj szybko. Słyszę wuja George’a i ciotkę Bellę.

Ciotka Beatrice obiecała. Margaret podfrunęła do wyjścia.

– I lepiej zatrzymaj tę sukienkę – krzyknęła jeszcze, otwierając drzwi.

Przełożyła Magdalena Budnik

1

2

DZIECKO ELIZABETH

Ingelowowie z Ingelow Grange nie byli rodziną, w której śluby zdarzały się zbyt często.

Tylko Elizabeth wyszła za mąż i być może ten niezbyt szczęśliwy związek zniechęcił
pozostałych. Tak czy inaczej Ellen, Charlotte i George Ingelowowie mieszkający w Grange byli stanu
wolnego, tak samo jak Paul Ingelow z Greenwood Farm.

Minęło już siedemnaście lat od czasu, gdy Elizabeth mimo zdecydowanego sprzeciwu reszty rodziny

poślubiła Jamesa Sheldona. Sheldon był przystojnym, ale okropnie niezaradnym mężczyzną,
jednym z tych, co to niczego nie potrafią porządnie zrobić. Nie miał wprawdzie „złych nawyków”, ale
był także pozbawiony „moralnego kręgosłupa”, jak stwierdzili Ingelowowie. „Jeśli człowiek jest
zły, ale ma charakter, czasami można oczekiwać, że się zmieni” – mawiała sentencjonalnie Charlotte
Ingelow. – „Ale widział ktoś kiedyś, żeby takie ciepłe kluchy wyszły na ludzi? ”

Elizabeth wraz z mężem wyjechała na zachód i osiedliła się w Manitobie, na farmie wśród prerii. Od

tego czasu nigdy nie odwiedziła domu. Być może nie pozwalała jej na to duma, rodzinna cecha
Ingelowów, bo też i szybko odkryła, że opinia rodziny na temat Jamesa Sheldona była
najzupełniej słuszna. Z drugiej strony trudno by mówić o jakiejś rzeczywistej urazie, więc od
czasu do czasu wymieniano listy, ale Elizabeth stawała się kimś zupełnie obcym. Z upływem lat
Ingelowowie coraz rzadziej wspominali swoją siostrę mieszkającą na zachodnich preriach.

Jedno z takich wspomnień naszło Charlotte Ingelow w wiosenne popołudnie, gdy wielkie

sady dookoła Grange tonęły w białych i różowych kwiatach wiśni i jabłoni, a wzgórza pokrywały się
soczystą zielenią. Delikatny wietrzyk przynosił pojedyncze płatki kwiatów, kiedy Charlotte
przechodziła przez hol. Ellen i George stali na schodach prowadzących do domu.

– W takie dni zawsze myślę o Elizabeth – powiedziała Charlotte rozmarzonym głosem. –

Kiedy odjeżdżała, też kwitły jabłonie.

Ingelowowie zawsze mówili o „wyjeździe” Elizabeth, nigdy o jej zamążpójściu.
– Minęło siedemnaście lat – stwierdziła Ellen. – Cóż, córka Elizabeth musi być już całkiem

dużą panną. Ja... – zawahała się na moment, jakby ogarnięta jakąś nieoczekiwaną myślą – ...bardzo
chciałabym ją zobaczyć.

– Więc dlaczego nie napiszesz i nie zaprosisz jej do nas? – zapytał George, który odzywał się rzadko,

ale zawsze bardzo konkretnie.

Ellen i Charlotte wymieniły spojrzenia.
– Chciałabym zobaczyć dziecko Elizabeth – powtórzyła Ellen zdecydowanie.
– Myślisz, że przyjechałaby? – zapytała Charlotte. – Pamiętasz, jak James Sheldon umarł

pięć lat temu? Napisałyśmy list do Elizabeth, żeby wróciła i zamieszkała z nami. Sądząc po odpowiedzi,
poczuła się niemal obrażona naszą propozycją. Nigdy o tym nie mówiłam, ale często rozmyślałam.

– Tak, to prawda – przyznała Ellen, która również nierzadko o tym myślała, ale nic nie mówiła.
– Elizabeth zawsze była bardzo niezależna – zauważył George. – Być może potraktowała

twój list jako przejaw litości. Żaden Ingelow by tego nie zniósł.

– Tak czy inaczej, odmówiła przyjazdu nawet na krótki czas. Pisała, że nie może opuścić

farmy. Równie dobrze może nie pozwolić przyjechać dziecku.

– Nie widzę powodu, żeby nie zapytać jej o to w liście – powiedział George.
W rezultacie Charlotte napisała do Elizabeth i poprosiła, by pozwoliła córce odwiedzić

rodzinne gniazdo. Ingelowowie wysyłali list pełni obaw i złych przeczuć, które zrodziły się, gdy
tylko ostygł pierwszy entuzjazm wywołany nowym pomysłem.

– A co będzie, jeżeli dziecko Elizabeth okaże się podobne do Jamesa Sheldona? – półgłosem

zastanawiała się Charlotte. – Miejmy nadzieję, że nie! – wyszeptała Ellen. W istocie czuła, że kobiece
wydanie Jamesa Sheldona byłoby nie do zniesienia.

1

3

– Może nie polubi nas i naszego życia – głośno myślała Charlotte. – Nie wiem, jak została

wychowana. Poza tym będzie tu obca. Bardzo chcę zobaczyć dziecko Elizabeth, ale nie mogę się oprzeć
wrażeniu, że postępujemy nierozważnie, Ellen.

– Może nie przyjedzie – podsunęła Ellen, zastanawiając się, czy żywi taką nadzieję, czy też się tego

obawia.

Ale Worth Sheldon miała przyjechać. Elizabeth odpisała, zgadzając się na wizytę córki, bez

śladu owej zgorzkniałej dumy, jaką przepojona była odpowiedź na poprzednie zaproszenie. Z
nadejściem listu Ingelowów ogarnęło podniecenie. W następnym tygodniu mieli poznać dziecko
Elizabeth.

– Żeby tylko nie była podobna do ojca – mówiła Charlotte pełna złych przeczuć,

przygotowując skromny pokój dla gościa. W Grange były trzy takie pokoje, ale ciotki wybrały
południowo–wschodni, pomalowany na biało, "bo biały kolor wydaje się najodpowiedniejszy dla
młodej dziewczyny", jak powiedziała Ellen stawiając wazon z dzikimi różami na stole.

– Myślę, że wszystko przygotowane – stwierdziła Charlotte. – Położyłam najlepsze prześcieradła na

łóżko, te które tak ładnie pachną lawendą. Na szczęście odświeżyłyśmy muślinowe zasłony. Przyjemnie
oczekiwać na przybycie gościa, prawda Ellen? Często myślałam, choć nigdy wcześniej o tym nie
mówiłam, że nasze życie było zbyt skoncentrowane na nas samych. Tak jakby wszystko inne
nie interesowało nas. Nawet Elizabeth nic nie znaczyła. Była kimś obcym. Mam nadzieję, że jej
córka ponownie zbliży nas do siebie.

– Jeśli ma taką okrągłą twarz jak James Sheldon, jego ogromne niebieskie oczy i jasne

loczki, to nigdy jej nie polubię, bez względu na to, jak bardzo przynależy do naszej rodziny –
powiedziała zdecydowanie Ellen.

Kiedy Worth Sheldon przyjechała, obydwie ciotki wstrzymały na chwilę oddech. Dziewczyna

nie przypominała ojca. Nie przypominała również matki, żywej, czarnookiej i ciemnowłosej kobiety.
Worth była wysoka i smukła, miała ciemne, falujące włosy związane w koński ogon, szare, uważnie
patrzące oczy, mocno zarysowaną szczękę i śmieszny dołeczek w brodzie.

– Po prostu skóra zdjęta z siostry naszej matki, ciotki Alice, która zmarła dawno temu – powiedziała

Charlotte. – Ty nie możesz jej pamiętać, Ellen, ale ja pamiętam ją całkiem dobrze. To najcudowniejsza
kobieta, jaka kiedykolwiek chodziła po ziemi. Była również ulubioną ciotką naszego brata Paula –
dodała wzdychając. Nieprzejednana postawa Paula kładła się cieniem na tym radosnym spotkaniu. Jakże
byłoby wspaniale, gdyby nie odmówił swego udziału w powitaniu dziecka Elizabeth.

Worth zawojowała serca domowników. Od pierwszego dnia ciotka Ellen, ciotka Charlotte i

cichy, nieśmiały wuj George znaleźli się pod jej urokiem. Była po dziewczęcemu zaciekawiona i
oczarowana starym domostwem z jego staromodnymi, schludnymi pokoikami. Nie wpadała w
przesadny entuzjazm, ale wyraz jej oczu i zachwyt w głosie wskazywały, że wszystko się jej podoba.
Pierwszego dnia tyle było do opowiedzenia i zapamiętania, że dopiero następnego ranka Worth zadała
pytanie, którego obawiały się jej ciotki. Siedziały akurat w sadzie, wśród zielonkawego półmroku
rzucanego przez potężne drzewa zasadzone przez dziadka Ingelowa przed pięćdziesięciu laty.

– Ciociu Charlotte, kiedy przyjdzie wujek Paul? Bardzo chcę go poznać. Mama dużo mi o

nim opowiadała. Była jego ukochaną siostrą, prawda?

Charlotte i Ellen spojrzały na siebie. Ellen kiwnęła głową. Lepiej powiedzieć Worth całą prawdę od

razu. I tak by ją odkryła.

– Nie sądzę, moja droga – zaczęła cicho ciotka Charlotte – żeby wujek Paul przyszedł.
– Dlaczego nie? – poważne, szare oczy Worth patrzyły prosto w pociemniałe ze zmartwienia

oczy ciotki Charlotte. Charlotte domyśliła się, że Elizabeth nigdy nie wspominała Worth o oburzeniu,
jakie w rodzinie wzbudziło jej małżeństwo. Wytłumaczenie tego wszystkiego dziecku Elizabeth nie
należało do przyjemności, ale trzeba było to zrobić.

– Myślę, moja droga – powiedziała miękko – że będę ci musiała opowiedzieć trochę o historii naszej

rodziny, co może nie być zbyt przyjemne ani do mówienia, ani do słuchania. Być może nie
wiesz, że kiedy twoja matka wyszła za mąż, my... my nie do końca to zaakceptowaliśmy. Być może nie
mieliśmy racji. Na pewno to głupie, ale oddaliliśmy się od siebie. Cóż, tak się właśnie stało. Jak ci
mówiłam, nikt z nas nie pochwalał tego związku, ale też nikt nie zawziął się tak jak Paul. Był
bardzo przywiązany do twojej matki, swej ukochanej, o rok młodszej siostry. Gdy kupił farmę w
Greenwood, twoja matka przez trzy lata, aż do ślubu, prowadziła mu gospodarstwo. Jej zamążpójście
strasznie go rozzłościło. To dziwny człowiek, bardzo zawzięty i uparty. Powiedział, że nigdy jej nie
wybaczy i słowa dotrzymał. Nie ożenił

1

4

się, mieszka w Greenwood z głuchą panią Bree prowadzącą mu gospodarstwo i dziwaczeje
coraz bardziej. Jedna z nas chciała się do niego przenieść, ale kategorycznie odmówił. I –
muszę ci to z przykrością powiedzieć – był bardzo zły, gdy się dowiedział, że cię zaprosiłyśmy.
Oświadczył, że nie pojawi się w okolicach Grange tak długo, jak długo ty tu będziesz. Och,
nawet nie potrafisz sobie wyobrazić, jaki to uparty i zgorzkniały człowiek. Przekonywałyśmy go na
wszelkie sposoby, ale to tylko utwierdzało go w uporze. Jest nam wszystkim bardzo przykro:
twojej cioci Ellen, twojemu wujowi George'owi i mnie, ale nic nie możemy poradzić.

Worth słuchała uważnie. Ta historia była dla niej całkowitą nowością, chociaż od

dawna podejrzewaxa, że muszą istnieć jakieś przyczyny, dla których matka tak obojętnie
opowiada o swoim domu rodzinnym i dawnych przyjaciołach. Kiedy ciotka Charlotte, bardzo
zdenerwowana, niemal płacząc skończyła opowieść, mały, wesoły ognik zamigotał w szarych
oczach dziewczyny, a dołeczek w jej brodzie stał się nieco głębszy.

– Skoro więc wujek Paul nie chce przyjść zobaczyć się ze mną, ja muszę pójść zobaczyć się z nim.
– Moja droga! – wykrzyknęły obie przerażone ciotki. Ellen pierwsza zaczęła protestować.
– Och, kochanie, nawet nie myśl o tym – mówiła nerwowo. – To się nigdy nie powiedzie.

On mógłby... Och, nawet nie wiem, co on mógłby zrobić! Może cię nie wpuścić do domu albo
powiedzieć coś strasznego. Nie, nie! Lepiej poczekaj. Może jednak mimo wszystko przyjdzie,
zobaczymy. Musisz być cierpliwa.

Worth potrząsnęła głową, a uśmiech w jej oczach był coraz,.wyraźniejszy.
– Nie sądzę, żeby przyszedł – powiedziała. – Matka opowiadała mi o tym, jak uparci są

Ingelowowie. Twierdzi, że też jest taka, choć ja wolę to nazywać wytrwałością, co brzmi znacznie
lepiej. Nie, jeśli góra nie chce przyjść do Mahometa, to Mahomet musi iść do góry. Czuję, że pójdę do
Greenwood dziś po południu. A teraz, drogie ciocie, nie patrzcie na mnie z takim przerażeniem. Wujek
Paul nie pogoni mnie z widłami, prawda? Nie może, jak same powiedziałyście, zrobić niczego gorszego,
niż nie wpuścić mnie za próg.

Ciotka Charlotte potrząsnęła głową. Zrozumiała, że żadne argumenty nie odwiodą dziewczyny od

raz powziętego postanowienia, jeśli posiada wolę Ingelowów, więc zamilkła. Po południu Worth
wyruszyła do oddalonego o milę Greenwood.

– Mój Boże, co powie Paul? – zastanawiały się pełne złych przeczuć ciotki.
Worth spotkała wuja Paula przy ogrodowej bramie. Stał tam, kiedy pokonywała wznoszącą się kręto

do góry ścieżkę. Wysoki, masywny, z długą, przedwcześnie posiwiałą brodą i haczykowatym
nosem, Paul Ingelow wyglądał na stanowczego mężczyznę. Zapewne nie bez powodu sąsiedzi
nazywali go największym dziwakiem ze wszystkich Ingelowów.

Za nim widać było stary, pięknie położony dom. Worth chciała zobaczyć Greenwood prawie tak

samo jak Grange. Przez trzy lata był to dom jej matki; Elizabeth Ingelow kochała to miejsce i
często opowiadała o nim córce.

Paul Ingelow nie poruszył się ani nie odezwał, choć zapewne odgadł, kim jest jego gość.

Worth wyciągnęła do niego rękę.

– Jak się masz, wujku Paulu –
powiedziała. Paul zignorował
wyciągniętą dłoń.

– Kim jesteś? – zapytał szorstko.
– Worth Sheldon, córka twojej siostry Elizabeth – odpowiedziała. – Nie uściśniesz mi ręki,

wujku

Paulu?

– Nie mam siostry Elizabeth – rzekł twardo.
Worth położyła rękę na słupku bramy i odważnie wytrzymała jego srogie spojrzenie.
– Ależ masz – powiedziała cicho. – Nie zerwiesz naturalnych .więzów przez to, że będziesz

je ignorował, wujku Paulu. One nie przestaną istnieć. Do dzisiejszego dnia nie wiedziałam, że rozstałeś
się z moją matką w gniewie. Nigdy mi o tym nie mówiła. Ale dużo opowiadała o tobie. O tym, jak
bardzo się kochaliście i jaki zawsze byłeś dla niej dobry. Przesyła ci pozdrowienia.

– Przed laty miałem siostrę Elizabeth – rzucił Paul Ingelow szorstko. – Kochałem ją bardzo, ale ona

wbrew mojej woli wyszła za tego leniwego nicponia, który...

Worth lekko ścisnęła jego dłoń.
– On był moim ojcem i zawsze był dla mnie dobry. Bez względu na jego przewiny, nie chcę słuchać

o nim takich rzeczy.

1

5

– Nie powinnaś więc tu przychodzić – wuj Paul mówił już mniej stanowczo. W jego oczach

pojawiło się nawet coś na kształt podziwu dla upartej siostrzenicy. – Nie powiedzieli ci w Grange, że
nie chcę cię widzieć?

– Tak, powiedzieli, ale to ja chciałam cię poznać, więc przyszłam. Czy nie możemy być

przyjaciółmi, wujku Paulu? Nie dlatego, że jesteśmy wujem i siostrzenicą, ale dlatego, że ty
jesteś sobą, a ja sobą. Zostawmy w spokoju moich rodziców i zacznijmy żyć w przyjaźni na własny
rachunek.

Przez moment wuj Paul przyglądał się Worth. Pochwyciła jego spojrzenie, a w jej oczach

zamigotały wesołe ogniki. Wuj pokręcił głową, a potem roześmiał się szczerym, miłym dla ucha
śmiechem.

– Bardzo dobrze – stwierdził. – A to mi interes!
Cofnął rękę, którą zagradzał dotąd wejście i uścisnął dłoń dziewczyny. Potem otworzył

bramę i zaprosił ją do domu. Worth została na herbacie, a wuj Paul oprowadził ją po całej farmie.

– Możesz tu przychodzić, kiedy chcesz – oświadczył. Skoro już zawarłem z młodą damą

przyjaźń, zamierzam ją kontynuować. Ale nie próbuj rozmawiać ze mną o twojej matce.
Pamiętaj: jesteśmy przyjaciółmi, bo ja jestem sobą, a ty sobą i to wyłącznie nasza sprawa.

Ingelowowie z Grange byli zaskoczeni, widząc Paula odwożącego Worth bryczką. Kiedy Worth

poszła już do domu, Charlotte powiedziała Paulowi, jak się cieszy, że on i dziecko Elizabeth polubili się.

– Nie wiem, kogo masz na myśli – uciął krótko. – Ta młoda osoba i ja zawarliśmy przyjaźń na

własny rachunek. Nie nazywaj jej więcej dzieckiem Elizabeth.

Z biegiem dni Worth coraz bardziej wrastała w krajobraz Grange. Ciotki często zastanawiały się, jak

mogły żyć bez niej i jak będą żyły, gdy dziewczyna wróci na zachód. A zdumiewająca przyjaźń między
Worth i wujem Paulem pogłębiała się. Razem czytali, spacerowali, jeździli. Worth połowę czasu
spędzała w Greenwood. Pewnego razu wuj Paul na wpół do niej, na wpół do siebie powiedział:

– I pomyśleć, że jesteś córką Jarnesa
Sheldona! Warth podniosła głowę i oczy jej
zabłysły.

– Wydawało mi się, że mieliśmy nie rozmawiać o moich rodzicach – przypomniała. – Nie powinieneś

– pierwszy łamać tej umowy, wujku Paulu.

– Przyjmuję naganę i proszę o wybaczenie – odrzekł. Lubił ją coraz bardziej, zwłaszcza w

tych chwilach, gdy jej dziewczęca dusza przebijała przez narzucone wychowaniem opanowanie.

Pewnego wrześniowego dnia siedzieli oboje w ogrodzie na farmie. Worth, spoglądając

rozmarzonym i tęsknym wzrokiem na zalaną słońcem aleję, powiedziała ze smutkiem:

– W przyszłym miesiącu wracam do domu. Jak przykro będzie opuścić Grange i

Greenwood. Przeżyłam cudowne lato i nauczyłam się kochać wszystkie stare zakątki, tak jakbym
mieszkała tu przez całe życie.

– Zostań – powiedział wuj Paul niespodziewanie. – Zostań ze mną. Potrzebuję cię, Worth.

Niech

Greenwood będzie twoim domem, a stary, nieznośny wuj twoim przybranym ojcem.

– Och, wujku Paulu – wykrzyknęła Worth. – Nie wiedziałam... Nie sądziłam... Zaskoczyłeś mnie!
– Być może sam jestem zaskoczony, ale nie zmieniam swego zdania, Worth. Jestem bogatym,

starym, samotnym człowiekiem, Nie chcę stracić tego powiewu młodości, jaki wniosłaś swoją
obecnością. Spróbuję uczynić twoje życie szczęśliwym, drogie dziecko, a wszystko co mam, będzie
twoje.

Widząc jej zmartwioną minę dodał:
– Nie proszę cię, byś teraz zadecydowała. Rozumiem, że musisz rozważyć inne względy, Daj sobie

trochę czasu.

– Dziękuję – powiedziała Warth. Jak we śnie wróciła do Grange i zamknęła się w białym,

południowa–wschodnim pokoju, aby pomyśleć. Wiedziała. że chce przyjąć nieoczekiwaną
propozycję wujka Paula. Była bardzo lojalna. i nigdy nikomu, nawet kachanym ciotkom, nie mówiła,

jak niewygodne i ciężkie bywało życie na farmie wśród prerii. Chciała z całej duszy wejść w ten nowy
świat, który tak niespodziewanie się przed nią otworzył. Wiedziała też, że jej dumna matka nie
wypowiedziałaby słowa sprzeciwu. Wystarczy zostać z wujem Paulem, by wszystko, czego pragnęła,
było jej, by znalazła czułą, ojcowską opiekę, jakiej nigdy nie zaznała.

Sama musiała podjąć decyzję. Nawet ciotka Charlotte i ciotka Ellen nie mogły jej pomóc. Wiedziała,

że będą ją namawiały do zostania, ale nie tego potrzebowała. Długo w nocy Worth stała przy
oknie, wpatrywała się w gwiazdy świecące nad jabłoniami i toczyła wewnętrzną walkę między
poczuciem obowiązku a pragnieniami. Była to twarda i zacięta bitwa, ale osoba o tak
zdecydowanej twarzy i tak

1

6

nieustępliwych szarych oczach mogła ją zakończyć tylko w jeden sposób. Następnego dnia udała się do
Greenwood.

– Więc jak będzie? – zapytał wuj Paul bez niepotrzebnych wstępów, kiedy spotkali się w ogrodzie.
– Nie mogę zostać, wujku Paulu – powiedziała Worth zdecydowanie. – Nie mogę porzucić

mojej matki.

– Nie proszę cię, byś ją porzuciła –odparł oschle. – Możesz przecież pisywać i odwiedzać ją. Nie

chcę stać między matką i córką.

– To niezupełnie o to chodzi, wujku Paulu. Mam nadzieję, że nie gniewasz się, że odrzuciłam twoją

propozycję. Chciałabym – nawet nie wiesz, jak bardzo chciałabym zostać, ale nie mogę. Jesteśmy sobie
z matką bardzo bliskie, bliższe niż większość matek i córek. Nigdy nie pozwoliłeś mi o niej mówić,
ale teraz musisz mnie wysłuchać. Matka często opowiadała, że gdy przyszłam na świat, jej
sprawy stały bardzo źle i jestem darem zesłanym przez Boga, by ją umocnić i dodać odwagi. W ciągu
kolejnych kilku lat urodziło się jeszcze troje dzieci i wszystkie umarły, nim skończyły dwa lata. I za
każdym razem, jak mówiła matka, stawałam się jej coraz droższa. Czy nie widzisz, wujku Paulu, że nie
jestem jej jedynym dzieckiem, ale w s z y s t k i m i dziećmi? Sześć lat temu urodziły się bliźniaki,
śliczni chłopcy, ale są jeszcze mali i matka naprawdę ma tylko mnie. Wiem, że pozwoliłaby mi zostać,
ponieważ myślałaby, że tak będzie dla mnie najlepiej, ale to nieprawda. Kocham cię, wujku Paulu,
kocham Greenwood i bardzo chcę tu zostać, ale nie mogę. Przemyślałam to gruntownie i wiem, że
muszę wracać do matki.

Wuj Paul nie wyrzekł ani słowa. Odwrócił się od Worth i dwa razy przemierzył wzdłuż całą aleję.

Worth obserwowała go w napięciu. Czy był zły? Czy jej przebaczy?

– Jesteś z Ingelowów – powiedział stając przy niej. I choć nie dodał nic więcej, Worth zrozumiała, że

jej decyzja nie będzie powodem do zerwania przyjaźni.

W miesiąc później nadszedł ostatni dzień pobytu Worth w Grange. Miała odjechać na zachód

następnego ranka. Wszyscy byli w sadzie dziadka Ingelowa: wuj George, ciotka Charlotte, ciotka Ellen i
Worth. Rozkoszowali się łagodnym wrześniowym słońcem, kiedy Paul Ingelow pokonywał wzniesienie.
Worth wyszła go powitać z otwartymi ramionami. Uścisnął ją i przyjrzał się jej z powagą.

– Nie przyszedłem powiedzieć ci „żegnaj”. Nie usłyszysz tego. Wrócisz do
mnie. Worth smutno potrząsnęła głową.
– Nie mogę, wujku Paulu. Przecież ci tłumaczyłam.
– Tak, rozumiem – przerwał jej. – Myślałem o tym cały czas. Sama wiesz, co znaczy upór

Ingelowów. Jest dobry, gdy chodzi o dobrą sprawę, a zły, gdy chodzi o złą. Niełatwo go zwalczyć, kiedy
się z niego przez wiele lat robiło naczelną zasadę, tak jak ja to miałem w zwyczaju. Ale przemogłem się,
albo ty to we mnie przezwyciężyłaś. Tu jest list do twojej matki – mojej siostry Elizabeth. Pytam w nim,
czy mi przebaczy i zapomni o moim zachowaniu przez te wszystkie lata. Proszę, by wróciła do mnie z
tobą i z chłopcami. Chcę mieć was w Greenwood i zrobię dla was wszystko, co w mojej mocy.

– Och, wujku Paulu! – krzyknęła Worth, a jej twarz pojaśniała od uśmiechu, łez i słońca.
– Myślisz, że mi przebaczy?
– Jestem pewna. Wiem, jak tęskniła za domem i za tobą. Och, jestem taka szczęśliwa, wujku Paulu.
Uśmiechnął się i otoczył ją ramieniem. Razem poszli do ogrodu, by ogłosić nowinę pozostałym. Tej

nocy Charlotte i Ellen rozmawiały do białego rana.

– Jak cudownie – mówiła Charlotte. – Mimo wszystko nie tracimy Worth. Nie mogłabym

znieść myśli, że zupełnie od nas odeszła.

– Zawsze miałam nadzieję, że dziecko Elizabeth jakoś na powrót nas połączy –

powiedziała uszczęśliwiona Ellen.

Przełożył Tomasz Krzyżanowski

1

7

ŚWIATŁO NAD BIG DIPPER

– Nie pozwól, aby Nellie biegała po podwórzu, Mary Margaret, i uważaj z ogniem. Spodziewam się,

że wrócimy tuż po zmroku, nie powinnaś więc czuć się samotna.

Mary Margaret zaśmiała się i potrząsnęła swym długim, grubym, kruczoczarnym warkoczem.
– Nie martw się, matko. Będę tak ostrożna, jak to tylko możliwe, a tyle jest jeszcze do zrobienia, że

przez cały dzień będę pracowita jak pszczoła i szczęśliwa. Dla Nellie i dla mnie to
najprzyjemniejszy sposób spędzenia czasu. Nawet nie zdążę poczuć się samotna, a jeśli w ogóle
przyjdzie mi to do głowy, pomyślę, że ojciec właśnie wraca, że już niedługo tu będzie i samotność
zniknie, zanim na dobre odważy się odsłonić swoją twarz. Nie obawiaj się, matko.

Pani Campbell uśmiechnęła się. Dobrze wiedziała, że może zaufać Mary Margaret – uważnej,

solidnej, roztropnej małej Mary Margaret. Małej! W tym tkwił jedyny kłopot. Mimo całej swej
rzetelności i roztropności, Mary Margaret miała przecież zaledwie dwanaście lat, a poza nią i Nellie na
Little Dipper nie będzie przez cały dzień żywej duszy... Pani Campbell nigdy nie odważyłaby
się wyjechać w podobnych okolicznościach. Tym razem jednak musiała to zrobić.

Poprzedniego wieczoru przypłynął Oskar Bryan z wiadomością, że jej jedyna siostra, Nan –

mieszkająca w Cartonville – ciężko zaniemogła i ma zostać poddana poważnej operacji. Musiała
więc odwiedzić siostrę. Martin czekał teraz w swojej łodzi, aby przewieźć ją na stały ląd, gdzie mogła
złapać poranny pociąg do Cartonville.

Gdyby pięcioletnia Nellie czuła się dobrze, pani Campbell zabrałaby ją i Mary Margaret ze

sobą i zamknęła dom na klucz. Niestety, Nellie złapała jakąś paskudną grypę i była zbyt chora na rejs
żaglową łodzią w chłodny, listopadowy dzień. Nie pozostało więc nic innego, jak zostawić dom na
głowie Mary Margaret, która zresztą wydawała się być zupełnie zadowolona z takiego obrotu sprawy.

– Wiesz, mamo, że nie boję się niczego oprócz włóczęgów, a żaden z nich nie przedostanie się

na

Dipper. Widzisz, jak to dobrze mieszkać na wyspie! O, wujek Martin już macha ręką. Biegnij, mateńko!

Mary Margaret patrzyła z okna, jak łódź odpływa, a następnie zabrała się do pracy, cały

czas podśpiewując. To nawet przyjemne zostać samej na gospodarstwie. Czuła się teraz

bardzo ważna i

dorosła. Niech matka zobaczy, jaką dobrą gosposią jest jej córka.

Mary Margaret, Nellie i pani Carnpbell mieszkały na Little Dipper od kwietnia zeszłego

roku. Wcześniej żyły we własnym, przytulnym domu w Harbour Head. Jednak w kwietniu kapitan
Campbell wyruszył na „Dwóch Siostrach” w długi rejs. Zanim odpłynął, brat pani Campbell,
Martin Clowe, przyszedł do niej z pewną propozycją. Prowadził przetwórnię homarów na Little
Dipper i chciał, aby podczas nieobecności męża siostra prowadziła jego dom na wyspie. Po
przedyskutowaniu sprawy, pani Campbell i dziewczynki przeniosły się na Little Dipper. Było to
odosobnione miejsce. Mieszkali tam jedynie rybacy z rodzinami, a łodzie kursowały bez przerwy w
stronę lądu i z powrotem. Lato na wyspie oczarowało Mary Margaret. Kąpała się, pływała łodzią

żaglową, spacerowała pomiędzy skałami. W słoneczne dni wuj George, który był latarnikiem na Big
Dipper i żył tam samotnie, wpadał często, by zabrać ją do siebie. Mary Margaret uważała, że
latarnia to cudowne miejsce. Wujek George nauczył ją, jak zapalać lampy i ustawiać światło.

Kiedy skończył się sezon na homary, rybacy zajęli się połowem dorszy, co trwało do października,

po czym wszyscy wrócili na stały ląd. Tylko wuj Martin, który budował dla siebie dom w Harbour Head,
nie chciał się przenosić, zanim lód nie skuje zatoki, co znacznie ułatwiłoby transport całego dobytku.
Tak więc pani Campbell z córkami postanowiła pozostać z nim aż do powrotu męża.

Mary Margaret miała taką masę zajęć, że w ciągu dnia nie poczuła się ani przez chwilę

samotna. Jednak gdy nadszedł wieczór, jej radość ustąpiła miejsca przygnębieniu. Nellie dawno
już spała, a na całej Little Dipper nie było poza nimi i kotem żadnej żywej istoty. W dodatku
zanosiło się na sztorm.

1

8

Zatoka wprawdzie ciągle lśniła gładka niczym lustro, ale niebo na zachodzie zasnuło się ponurą czernią.
Idzie śnieżyca, pomyślała Mary Margaret. Pozostawała nadzieja, że matka zdąży wrócić, zanim burza
się rozpęta.

Mary Margaret chciała, by gwiazda latarni morskiej rozbłysła nad Big Dipper już teraz. Byłaby jak

jasne spojrzenie starego, dobrego druha. Mary Margaret zawsze wyglądała jej światła. Gdy tylko słońce
zapadało za horyzont, wielka gwiazda latarni rozświetlała północno-wschodnie niebo.

– Siądę przy oknie i poczekam – powiedziała sobie Mary Margaret. – A kiedy tylko się

zapali, przygotuję gorącą kolację dla mamy i wujka Martina.

Usiadła przy kuchennym oknie i czekała. Płynęła minuta za minutą, ale nad Big Dipper nie

pojawiało się światło. Mary Margaret zaczęła się niepokoić. Niebo było zbyt zachmurzone, aby
stwierdzić, czy słońce zaszło czy nie, ale przypuszczała, że musiało to już nastąpić, bowiem w domu
panowały całkowite ciemności. Zapaliła lampę i odnalazła w kalendarzu dokładny czas zachodu
słońca. Wypadł piętnaście minut temu.

A na Big Dipper wciąż ani błysku światła!
Mary Margaret zaniepokoiła się nie na żarty. Co się stało? Czyżby wujek George wyjechał? A może

przytrafiło mu się coś złego? Była pewna, że nie mógł zapomnieć o swoich obowiązkach.

Jeszcze przez cały kwadrans wypatrywała przez okno, aż w końcu zrozumiała, że musiało się

wydarzyć coś bardzo, ale to bardzo złego. Minęło już pół godziny od zachodu słońca, a Big
Dipper, najważniejsza latarnia na całym wybrzeżu, ciągle nie świeciła. Co teraz pocznie? Cóż
takiego mogła zrobić? Uświadomiła sobie jasno, że musi zaraz wyruszyć na Big Dipper i zapalić lampy.
Ale czy potrafi tego dokonać? Natychmiast w jej myślach zaczęły się kłębić wątpliwości. Czy w
ciemnościach i śnieżycy podoła wiosłom przez dwie mile dzielące ją od Big Dipper? A jeśli
podoła, to czy powinna zostawić Nellie zupełnie samą w domu? Nie, to niemożliwe. Ktoś na
Harbour Head z pewnością zauważy brak światła Big Dipper i popłynie, by zbadać przyczynę. A
jeśli nie? Jeżeli śnieg zacznie padać jeszcze gęściej, nikt się nie zorientuje. A może gdzieś niedaleko
płynie statek, tak jak to często miało miejsce? Pomiędzy niebezpiecznymi skałami i rafami u
wejścia do zatoki, z ludźmi na pokładzie i bez prowadzącego światła latarni?

Mary Margaret nie wahała się ani chwili dłużej. Musi popłynąć.
– Nellie – powiedziała bardzo delikatnie, lecz stanowczo – na Big Dipper nie ma światła,

więc powinnam tam się dostać i zobaczyć, co się stało. Wrócę tak szybko, jak tylko będę mogła, a poza
tym mama i wujek Martin zaraz się tu zjawią. Nie będziesz się bała zostać sama w domu, prawda,
kochanie? Nie wolno ci. Ja naprawdę muszę tam płynąć. Przywiążę cię teraz do fotelika, to konieczne,
bo nie mogę zamknąć drzwi na klucz, więc nie płacz, nikt cię nie skrzywdzi. Myślę, że okażesz
się dzielną małą dziewczynką i pomożesz swej siostrze, jak umiesz najlepiej.

Nellie była zbyt śpiąca i zmęczona, aby zrozumieć, o co dokładnie chodziło Mary Margaret.

Bez oporu dała się przywiązać do fotela. Następnie Mary Margaret przysunęła fotel do ściany, tak aby
Nellie nie zdołała go przewrócić. Teraz jest bezpieczna, pomyślała. Nie wybiegnie z domu, nie spadnie z
pieca ani niczego nie podpali.

Mary Margaret włożyła kurtkę, kaptur i rękawice z jednym palcem. Wzięła latarnię wuja Martina i

wyszła. Kiedy zamykała drzwi, dobiegł ją płacz Nellie. Zawahała się przez moment, ale ciemności nad

Big Dipper rozwiały jej wątpliwości. Musiała płynąć. Nellie znajdowała się w wygodnym i
bezpiecznym miejscu. Nic się jej nie stanie, gdy odrobinkę popłacze, natomiast jeśli na Big
Dipper nie zapłonie światło, może wydarzyć się najgorsze. Mary Margaret zacisnęła usta i zbiegła na
brzeg.

Jak wszystkie dziewczynki na wybrzeżu, od lat potrafiła pływać wiosłową łodzią. Jednak

kiedy wsiadła do wątłej łódeczki i odbiła od brzegu, serce w niej zamarło. Śnieg sypał coraz gęstszy.
Czy zdoła pokonać w ciemności dwie mile dzielące wyspy, zanim zgubi drogę w zadymce? Musi
ryzykować. W kuchennym oknie zostawiła światło i wiedziała, że powinna mieć je cały czas
przed sobą, a wtedy wyląduje wprost na plaży pod latarnią. Pomodliła się cichutko o pomoc w
odnalezieniu drogi i nacisnęła mocno na wiosła.

Dla jej dwunastoletnich rączek był to długi i ciężki rejs. Na szczęście wiatr ucichł. Jednak

śnieg gęstniał i gęstniał, aż w końcu skrył zupełnie światło z kuchennego okna. Przez moment
serce Mary Margaret pogrążyło się w rozpaczy, ale jakaż była jej radość, kiedy odwróciwszy się
zobaczyła ciemny kształt rysujący się na wprost niej. Przyświecając sobie lampą dobiła do brzegu i
minutę później znalazła się w kuchni latarni morskiej.

1

9

Drzwi prowadzące do wieży były otwarte, a u stóp schodów leżał wuj George, bardzo

blady, z podkurczonymi nogami.

– Och, wujku! – krzyknęła Mary Margaret. – Co ci jest? Co się stało?

– Mary Margaret! Dzięki Bogu! Modliłem się przez cały czas, aby zesłał tu kogoś, kto zapali

światło. Kto jest z tobą?

– Nikt... Przestraszyłam się, że nie ma światła i przypłynęłam. Mama i wuj Martin wyjechali!

– Nie chcesz chyba powiedzieć, że przypłynęłaś tu sama w ciemności i śnieżycy! Jesteś

chyba najdzielniejszą małą dziewczynką na całym wybrzeżu! To cud, że nauczyłem cię, jak się
obsługuje latarnię. Biegnij i zaraz ją zapal. Nie przejmuj się mną. Zleciałem z tych piekielnych schodów
jak ostatni dureń, złamałem nogę i potłukłem grzbiet tak mocno, że nie mogę podczołgać się ani o cal.
Leżę tutaj od trzech koszmarnych godzin i wydaje mi się, że minęły już trzy lata. Pospiesz się, Mary
Margaret.

Tak też uczyniła. Wkrótce latarnia na Big Dipper zajaśniała po raz kolejny nad wzburzonymi

wodami zatoki. Mary Margaret wróciła do wuja. Nie mogła wiele zrobić, więc tylko podłożyła mu
poduszkę pod głowę, okryła ciepłymi kołdrami i przygotowała gorącą herbatę.

– Zostawiłam list do mamy z informacją, dokąd się wybieram. Jestem pewna, że wujek

Martin przypłynie, jak tylko dotrą do domu.

– Będzie się musiał pospieszyć. Znowu dmucha... słyszę wyraźnie... i znowu pada. Jeśli twoja matka

i Martin nie wypłynęli z Harbour Head, nim się to wszystko zaczęło, to nie wypłynęli tej nocy w ogóle.
Zresztą nieważne. Latarnia świeci. To, że się połamałem, jest niczym w porównaniu z tym, co
przeżywałem. Myślałem, że oszaleję. Ciągle widziałem w wyobraźni, jak jakiś statek rozbija się
na rafach.

Noc była długa i niespokojna. Sztorm gwałtownie przybrał na sile, a wiatr wył i wzbijał

tumany śniegu wokół latarni. Wujek George dostał gorączki i zaczął majaczyć. Mary Margaret, zupełnie
rozbita, martwiła się o wuja, o biedną małą Nellie przywiązaną do fotela w domu na Little Dipper, o
matkę i wuja Martina płynących gdzieś wśród burzy. W końcu jednak nadszedł świt, usuwając w
niepamięć mary długiej i niespokojnej nocy. Nad pobielałym od śniegu światem wstało słońce. Mary
Margaret zbiegła na brzeg i spojrzała w kierunku Little Dipper. Nad kominem domu wuja Martina nie
unosił się dym.

Nie mogła zostawić wujka George'a, który ciągle majaczył, a przecież musiała sprowadzić

pomoc. Nagle przypomniała sobie, że wuj uczył ją sposobów wzywania ratunku. Jak dobrze, że to
zrobił!

Dziesięć minut później w Harbour Head zapanowało poruszenie. Sygnał natychmiast

dostrzeżono i wkrótce, choć dla Mary Margaret trwało to wieki, wyruszyła w kierunku Big Dipper łódź
żaglowa. Gdy wreszcie dobiła do brzegu, załoga zobaczyła małą dziewczynkę, opowiadającą
łamiącym się głosem o latarni, która nie świeciła, wujku ze złamaną nogą i siostrze

przywiązanej do fotela, proszącą, aby zaopiekowano się zaraz wujem George'em, bo ona musi
natychmiast wracać na Little Dipper.

W powrotnej drodze towarzyszył jej jeden z mężczyzn. Wkrótce ujrzeli inną łódź, spieszącą

przez wody zatoki w tym samym kierunku. Mary Margaret zobaczyła dwóch mężczyzn i

kobietę, wyskakujących z łodzi i biegnących do domu. Mama i wujek Martin, ale kim jest ten trzeci,

pomyślała. Kiedy dotarła na miejsce, matka i wujek Martin właśnie czytali jej list. Nellie, odwiązana od

fotela, gdzie spała w najlepsze, skryła się w ramionach wielkiego, wąsatego, ogorzałego od słońca

mężczyzny.

Mary Margaret spojrzała w jego stronę i z okrzykiem radości podbiegła, by rzucić mu się na szyję.

– Tato!
Przez następne dziesięć minut nie było słychać nic poza śmiechem, płaczem i całusami. Mary

Margaret pierwsza przyszła do siebie i spytała stanowczo:

– Może teraz ktoś mi wytłumaczy, co się stało?
– Martin i ja wróciliśmy do Harbour Head zbyt późno, aby wyruszyć przez zatokę – rzekła matka. –

Byłoby szaleństwem płynąć w taki sztorm, choć prawie odchodziłam od zmysłów na samą myśl o was. I
tak dobrze, że nie znałam całej prawdy, bo tego już bym nie wytrzymała. Zostaliśmy na noc w mieście,
a co najważniejsze, rano zjawił się ojciec.

– Przypłynęliśmy tej nocy – powiedział kapitan Campbell. – Było ciemno, choć oko wykol, żadnego

światła, a właśnie zaczynał sypać śnieg. Nie wiedzieliśmy, gdzie jesteśmy i martwiłem się okropnie, aż
nagle latarnia na Big Dipper, której tak długo i bezskutecznie wypatrywaliśmy, zabłysła nad
horyzontem. Wszystko się od razu wyjaśniło. Czy wiesz, Mary Margaret, że gdyby nie to
światło, nigdy nie przedostalibyśmy się przez rafę? Uratowałaś, córeczko, statek swojego ojca i życie
wszystkich ludzi na pokładzie.

2

0

– Och! – westchnęła Mary Margaret, a łzy szczęścia zabłysły w jej oczach. – Jak dobrze, że już po

wszystkim! Mamusiu, musiałam przywiązać Nellie. Nie było wyjścia. Wuj George złamał nogę i
jest bardzo chory, i nie przygotowałam śniadania, i ogień już wygasł... Ale najważniejsze, że tatuś
wrócił... Jestem taka zmęczona....

Mary Margaret usiadła na chwilkę, chcąc zaraz wstać, by pomóc matce rozpalić ogień, ale skłoniła

tylko główkę i zanim zdążyła się zorientować, zasnęła wsparta o ramię ojca.

Przełożył Stanisław Sikorski

2

1

ZEMSTA ROBERTA TURNERA

Kiedy Robert Turner doszedł do owego zielonego, porośniętego paprociami trójkąta, gdzie

droga prowadząca ze stacji rozwidlała się, stanął niepewny, którą z odnóg wybrać. Lewa prowadziła do
starej siedziby Turnerów, w której spędził swoje chłopięce lata i gdzie ciągle jeszcze mieszkali jego
krewni, prawa natomiast wiodła w stronę wybrzeża, do Cove – posiadłości Jamesonów.

Ponieważ zatrzymał się w Chiswick, aby obejrzeć tę majętność przed jej rychłą licytacją,

zdecydował ruszyć w stronę Cove, a potem brzegiem – drogą, której, jak sądził, nie zapomniał w ciągu
czterdziestu lat, przez stary zagajnik brzozowy należący do Aleca Martina – do domu kuzynostwa.
Zastanawiał się jedynie, czy brzozy ciągle tam jeszcze stoją i czy grunt ten nadal jest własnością

Martina.

Miał akurat tyle czasu, aby dojść do gospodarstwa Turnerów w porze obiadowej. Potem jeszcze

tylko krótka wizyta u Toma – Tom, pomimo że rozpaczliwie nudny, był jego dobrym
znajomym – i nocny ekspres do Montrealu.

Odwrócił się i zdecydowanym krokiem człowieka czynu ruszył drogą do
Cove. Po chwili jednak nieświadomie zwolnił.
Jakże dobrze pamiętał ten stary trakt, mimo że upłynęło już czterdzieści lat, odkąd ostatni raz

tędy przechodził piętnastoletni chłopak wyruszający w świat.

Wszystkie te lata prawie nie zmieniły miejscowego krajobrazu. Chociaż zauważył pewne

drobne różnice: wzgórza, pola, drogi zdawały się teraz niższe, mniejsze i węższe od
zapamiętanych z dzieciństwa; pojawiły się nowe domy, a pas lasu ciągnący się za
zabudowaniami przerzedził się gdzieniegdzie. Reszta bez zmian. Z łatwością odnajdywał
znajome miejsca. Dostrzegł wspaniały wiśniowy sad Milligana obsypany śnieżnobiałym kwieciem;
wydawało się, że drzewa posiadły tajemnicę wiecznej młodości – były bowiem tak samo ukwiecone jak
wtedy, kiedy widział je po raz ostatni. Cóż, dla niego czas nie stał w miejscu tak jak dla tego
wiśniowego sadu, zauważył ponuro. Wiosnę życia miał już dawno za sobą.

Ludzie, których spotykał po drodze, patrzyli na niego z niejakim zdziwieniem, jako że obcy byli w

Chiswick widokiem raczej rzadkim. Rozpoznawał niektórych z nich, szczególnie starszych, ale
oni najwyraźniej nie mieli pojęcia, kogo właśnie mijają. Opuszczał Chiswick jako nieśmiały,
długonogi chłopiec o świeżej, śniadej cerze i czarnych, kręconych włosach.

Teraz stał się postawnym, dostojnym mężczyzną, a jego krótko przystrzyżone włosy znacznie

już posiwiały.

Twarz zdawała się być wyciosana z granitu – niewzruszona i nieustępliwa twarz człowieka,

który nigdy nie wahał się i nie cofał przed niczym, co prowadzić mogło do realizacji jego planów; twarz
znana i poważana w świecie interesów, którego był niekoronowanym władcą. To zimne, twarde,
egoistyczne oblicze w niczym nie przypominało owej niemal dziecinnej buzi sprzed lat czterdziestu.

Gospodarstwa i sady pojawiały się teraz rzadziej, by w końcu zniknąć zupełnie. Pola

długimi, wąskimi pasmami dochodziły do błękitnomglistego morskiego wybrzeża. Nagły zakręt
drogi odsłonił przed nim widok na Cove i oto teraz u jego stóp leżała stara posiadłość Jamesonów,
zbudowana niemal na granicy lądu i morza, jakby uwięziona w szarym, kamiennym świecie
między wodą a porosłymi zbożem stokami.

Zatrzymał się przed zdezelowaną bramą prowadzącą w długą, porytą koleinami aleję i opierając się

o zardzewiałe pręty dokonał szybkiego lecz dokładnego przeglądu zabudowań. Nie wyglądały zbyt
bogato czy okazale – szare, wyblakłe, bez śladu tak niegdyś naturalnego splendoru. Przykra atmosfera
miejsca zapomnianego i pozbawionego dobrego gospodarza otaczała tę siedzibę.

Kiedyś, przed laty, Neil Jameson-senior był dobrze sytuowanym, szanowanym obywatelem, a

ogromna farma Cove należała do najlepiej prosperujących w Chiswick. Natomiast wspomnienie
Neila Jamesona-juniora wywoływało ponury grymas na twarzy Roberta Turnera – był to chyba
jedyny człowiek, którego rzeczywiście nienawidził. Ich wrogość datowała się jeszcze z czasów
dzieciństwa, a

2

2

zażarta nienawiść zrodziła się w duszy Turnera wówczas, kiedy w szkole podczas zapasów Neil powalił
go walcząc nieuczciwie, a potem długo szydził z jego porażki. Robert przyrzekł sobie wtedy, że
któregoś dnia odpłaci Jamesonowi z nawiązką. Nie zapomniał o swoim przyrzeczeniu, mimo że nigdy
nie słyszał o Neilu Jamesonie ani się z nim nie widział od czasu opuszczenia Chiswick. Po latach, kiedy
majętności i dzierżawy bankrutującego Johna Kesleya przeszły na jego wierzycieli, wśród których
prym wodził Turner, hipoteka Cove – posiadłości Jamesona – należała do najcenniejszych
zdobyczy Roberta. Dochodzenie prowadzone w związku z bankructwem Kesleya ujawniło przy okazji,
że Neil Jameson nie żył od pewnego czasu, a farmą zajmowała się wdowa po nim. Turner poczuł się
rozczarowany. Zemsta na martwym wrogu wydawała mu się niezbyt satysfakcjonująca. Przynajmniej
jednak, postanowił, ucierpieć powinna wdowa i jej dzieci. Dług wobec Jamesona za ów
podstępny tryumf musiał być spłacony w całości, jeśli nie jemu osobiście, to chociaż jego

spadkobiercom.

Prawnicy stwierdzili, że pani Jameson od dwóch lat zalegała z płatnościami, zatem Turner polecił

im, aby doprowadzili do jak najszybszej licytacji posiadłości. Wtedy też powziął zamiar
odwiedzenia Chiswick w celu obejrzenia Cove, a przy okazji innych znajomych miejsc. Miał
wrażenie, że dobrze byłoby spędzać tam kilka letnich miesięcy. Żona jeździła zwykle do nadmorskich
lub górskich kurortów, ale on stanowczo wolał jakieś spokojniejsze zakątki. O ile sobie
przypominał, wybrzeże Cove było niezłym miejscem na ryby. Jeżeli farma spodobałaby się mu
tak, jak podszeptywały wspomnienia z dzieciństwa, może wykupiłby ją na własność. Neil Jameson
przewróci się w grobie, jeśli ten wyszydzany, biedny chłopczyna stanie się właścicielem starego
rodowego majątku, który należał do Jamesonów od ponad stu lat. Wizja tak wyrafinowanej zemsty
ucieszyła Turnera do tego stopnia, iż na jego kamiennej twarzy pojawił się rzadko widywany, ponury
uśmiech. Gdy Robert Turner uśmiechał się w ten sposób, wróżbici świata interesów przepowiadali
burzę.

Otworzył zardzewiałą bramę i wkroczył na teren posiadłości. Aleja w połowie swojej

długości rozdzielała się; jedna odnoga prowadziła w stronę zabudowań, druga wiodła poprzez pola do
pobliskiej zatoczki.

Wybrawszy tę drugą, Robert znalazł się po chwili na szarym wybrzeżu, gdzie spienione fale

uderzały o skały dokładnie tak, jak to zapamiętał z dzieciństwa. Nic się tutaj nie zmieniło przez te lata;
obszedł niewielki cypel wygładzony przez fale i straciwszy z oczu dom Jamesonów usiadł na skałach.
Chciał być sam, więc poczuł się rozdrażniony, gdy dostrzegł jakiegoś chłopca siedzącego nie opodal
z książką na kolanach.

Chłopak ów podniósł wzrok i spojrzał na Turnera ze szczerym zainteresowaniem. Miał około

dwunastu lat – wysoki, szczupły, o delikatnej, wyrazistej twarzy, która wydała się Turnerowi
dziwnie znajoma, mimo iż był pewien, że nigdy jej dotąd nie widział. Okrągłe policzki chłopca
barwił lekki rumieniec; nad dużymi, błękitnymi oczami rysowały się wyraziste łuki brwi, a lnianozłote
włosy układały się w drobne, niemal dziewczęce loki. Dziewczęce? Coś drgnęło w duszy Turnera, coś
niby zamglony obraz z dzieciństwa, jakby nuta dawno zapomnianej melodii, dziwnie słodkiej, ale
jednocześnie bolesnej. Im dłużej patrzył na chłopca, tym silniejsze stawało się wrażenie, że również jego
usta były mu znane. Niemal nie pasowały do reszty twarzy, ale same w sobie przypominały coś
dziwnie, nieprzyjemnie znajomego. Bez wątpienia doskonale wykrojone, wyrażały więcej stanowczości
niż wszystkie inne rysy twarzy razem wzięte.

– To świetne miejsce do czytania, prawda? – zagadnął bardziej przyjaźnie, niż to zazwyczaj czynił.

Właściwie, nie mając własnych pociech, tak rzadko rozmawiał z dziećmi, że jego głos, kiedy
do nich mówił, zdawał się okropny i nienaturalny.

Chłopak przytaknął ledwo dostrzegalnym ruchem głowy. Podświadomie, z nie

wyjaśnionych powodów, Turner oczekiwał tego skinięcia i towarzyszącego mu nikłego uśmiechu.

– Co tam czytasz? – spytał.
Chłopiec pokazał okładkę: był to mocno już podniszczony „Robinson Crusoe" – klasyka

wieku dziecięcego.

– To jest znakomite – stwierdził chłopiec. – Pożyczyłem od Billy’ego Martina i muszę

dzisiaj skończyć, bo Ned Josephs jest następny w kolejce i strasznie się niecierpliwi.

– Przeleciał już niezły kawał czasu, od kiedy sam fascynowałem się historią Robinsona

Crusoe – refleksyjnie zauważył Turner. – Czytałem go na tym samym wybrzeżu, tylko trochę
bliżej domu Millerów. Wtedy również Martin i Josephs byli przyjaciółmi – oczywiście mam na myśli
ojców Billy’ego i Neda. A ty jak masz na imię, chłopcze?

2

3

– Paul Jameson, proszę pana.
Turner został całkowicie zaskoczony. Więc ten chłopiec to Jameson, syn Neila Jamesona? Tak, miał

identyczne jak Neil usta, lecz, co dziwne, poza tymi ustami wydawał się nie posiadać żadnych
cech wspólnych z ogorzałymi, czarnowłosymi Jamesonami. Skąd wzięły się te niebieskie oczy i złociste
loki? Było oczywistym fałszerstwem natury obdarzyć chłopca takimi cechami, pieczętując je
jednocześnie rodowym znamieniem Jamesonów – wyrazistymi ustami

.

Syn znienawidzonego Neila Jamesona! Twarz Turnera poszarzała tak, że chłopiec mimowolnie

uniósł głowę, by sprawdzić, czy czasem jakaś chmura nie zakryła słońca.

– Neil Jameson był twoim ojcem, jak przypuszczam? – spytał szorstko Robert.
Paul przytaknął: – Tak, ale już nie żyje. Zmarł osiem lat temu. Prawie go nie pamiętam.
– Masz jakieś rodzeństwo?
– Mam młodszą o rok siostrę. Reszta rodzeństwa zmarła dawno temu. Jestem jedynym chłopcem,

jaki został mamie. Szkoda, że nie jestem starszy i silniejszy! Mógłbym wtedy zrobić coś, żeby uratować
dom
– czuję to. Mama strasznie rozpacza, że musimy się stąd wynosić.

– Musicie opuścić ten dom, powiadasz – powiedział z nienawiścią Turner.
– Tak. Jesteśmy zadłużeni i wkrótce będzie licytacja. Tak mówią prawnicy. Mama bardzo się starała,

żeby spłacić wierzycieli, ale nie dała rady. Ja umiałbym temu zapobiec – jestem pewien! Gdyby dali
nam tylko czas! Ale na to nie ma co liczyć. Mama ciągle płacze. Mieszka w Cove od trzydziestu lat i
mówi, że nie potrafi żyć gdzie indziej. Elsie – moja siostra – i ja staramy się ją pocieszyć, ale
nic z tego nie wychodzi. Och, gdybym tylko był dorosłym mężczyzną!

Po tych słowach chłopak zacisnął wargi – jakże podobne do ust jego ojca – i z wyrazem

troski w dużych, błękitnych oczach zapatrzył się morze.

Turner znów uśmiechnął się swoim złowrogim uśmiechem: stare rachunki zostaną w

końcu wyrównane, Neilu Jamesonie!

Coś jednak mąciło słodycz zemsty. Ta twarz chłopca! Jakoś nie mógł nienawidzić jej tak,

jak nienawidził wspomnienia o Neilu Jamesonie i wszystkiego, co się z nim w jakikolwiek sposób
wiązało.

– Jak nazywała się twoja matka, zanim wyszła za mąż? – spytał obcesowo, tknięty

nieokreślonym przeczuciem.

– Lisbeth Miller – odpowiedział chłopiec ciągle zwrócony w stronę morza.
Turner drgnął, ponownie zaskoczony. Lisbeth Miller? Mógł się tego domyślić. Jaka inna kobieta

poza nią mogłaby obdarzyć swojego syna tak wspaniałymi oczami i lokami? Więc Lisbeth
wyszła za Neila Jamesona – mała Lisbeth Miller, jego szkolna sympatia. Zupełnie już o niej zapomniał
– przynajmniej tak mu się wydawało. Na pewno nie myślał o niej przez te wszystkie lata, ale teraz fala
wspomnień zalała jego duszę.

Śliczna, mała Lisbeth – miał ją jak żywą przed oczami! Posiadłość Millerów sąsiadowała z farmą

jego wuja, więc znali się i bawili z Lisbeth już od wczesnego dzieciństwa. Jakże ją uwielbiał! Kiedy
mieli po sześć lat, solennie przyrzekli pobrać się, gdy dorosną i Lisbeth nawet pozwoliła mu się
pocałować dla przypieczętowania zawartego pod kwitnącą jabłonią układu. Potem jednak
zaprzeczała wszystkiemu i strasznie się denerwowała, gdy jej przypominał o całej sprawie.

Pamiętał doskonale, jak ku zazdrości innych chłopców nosił jej książki do szkoły i jak kiedyś pobił

się z Tonym Josephsem tylko dlatego, że tamten chciał podarować Lisbeth kilka jabłek. Spuścił mu tak
tęgie lanie, że potem żaden chłopak nie miał odwagi konkurować z nim o względy Lisbeth.

Przywołał w pamięci czasy, kiedy miano prymusa uchodziło za największy honor. Rzadko mu się to

zdarzało, bowiem nigdy nie chciał być lepszy od Lisbeth. Jeżeli ona nie znała odpowiedzi na
jakieś pytanie, on, Robert, nie znał jej również, niezależnie od tego czy było tak faktycznie, czy też nie.
Godził się na rolę skończonego osła, jeśli tylko ona utrzymywała swoją pozycję w klasie. Całą jego
satysfakcję stanowiła radość z jej sukcesów.

Jakże słodkie były powroty ze szkoły, kiedy w drodze do domu poprawiała jego błędy i

wytykała omyłki, kończąc swoje wywody wyszeptanym ze spuszczonymi powiekami wyznaniem,
że pomimo wszystko lubi go bardziej niż innych chłopców. Żaden z późniejszych licznych sukcesów
nie sprawił mu takiej radości jak to skromne zwierzenie.

Była niezwykle wyrozumiałą przyjaciółką. Nigdy nie nużyło jej wysłuchiwanie opowieści o

jego ambicjach, marzeniach i planach na przyszłość. Zawsze zapewniała go, iż jest przekonana, że
spotka go w

2

4

życiu sukces. Tak, odniósł sukces, a teraz zamierzał go wykorzystać, wyrzucając z domu Lisbeth wraz z

jej dziećmi tylko po to, aby zaspokoić swoją dumę i wyrównać porachunki z nieboszczykiem.

Gdy opuszczał Chiswick, Lisbeth była akurat w odwiedzinach u ciotki. Potem wyrosła z dziecinnego

uczucia, które w innych okolicznościach mogłoby zaowocować trwałym związkiem. Turner wyjechał
i zapomniał o niej – wzywał go wielki świat. Do czasu tej przypadkowej właściwie wizyty nie miał
nawet pojęcia, czy Lisbeth jeszcze żyje. I oto teraz okazuje się, że jest wdową po Neilu Jamesonie!

Milczał przez dłuższą chwilę, podczas gdy fale nieprzerwanie omywały przybrzeżne skały, a

chłopiec zabrał się ponownie do swojego „Crusoe”. W końcu Robert Turner ocknął się z zamyślenia.

– Znałem twoją matkę, gdy była dziewczynką – powiedział. – Ciekawe, czy mnie pamięta.

Kiedy wrócisz do domu, spytaj ją, czy przypomina sobie Bobby’ego Turnera.

– Czy nie wejdzie pan po prostu na chwilę, aby się z nią zobaczyć? – spytał uprzejmie Paul. – Mama

jest zawsze bardzo zadowolona z odwiedzin starych przyjaciół.

– Nie, nie mam dziś czasu. –Turner nie zamierzał wyjaśniać prawdziwych motywów odmowy. Nie

mógł przecież powiedzieć chłopcu, że z powodu jego ojca nie był w stanie traktować Lisbeth
tak jak niegdyś. – Proszę cię tylko, abyś przekazał jej jeszcze jedną wiadomość. Nie będzie żadnej
licytacji. To ja jestem faktycznie odpowiedzialny za cały ten proces, to ja kryję się za plecami
prawników, ale nie miałem pojęcia, że właścicielem Cove jest teraz moja dawna mała przyjaciółka,
Lisbeth Miller. Będziecie mieli tyle czasu, ile potrzeba na spłacenie długów. Powiedz jej, że Bobby
Turner odwdzięcza się w ten sposób za to, co podarowała mu w swoje szóste urodziny pod wielką
jabłonią. Sądzę, że będzie wiedziała, o co chodzi. Co się zaś tyczy ciebie, Paul, proszę: bądź dobry dla
swojej matki. Mam nadzieję, że gdy dorośniesz, doskonale poprowadzisz gospodarstwo w Cove. Na
razie śpijcie spokojnie, nic wam nie grozi.

– Ale, proszę pana... proszę pana... – jąkał się z nadmiaru szczęścia i niewysłowionej wdzięczności

Paul. – To zbyt piękne, żeby było możliwe. Mówi pan, że rzeczywiście nie będziemy
licytowani? Dlaczego nie odwiedzi nas pan i sam nie przekaże mamie tej wiadomości? Byłaby
taka szczęśliwa i wdzięczna. Niech pan przyjdzie i pozwoli sobie podziękować.

– Może innym razem. Nie mam dziś czasu. Powtórz jej moje słowa, to wszystko. No, biegnij już, im

szybciej się o tym dowie, tym lepiej!

Obserwował chłopca pędzącego w podskokach w stronę domu, dopóki ten nie zniknął między

skałami.

– Oto moja zemsta – i wymarzona letnia rezydencja a wszystko przez nagły przypływ

starego, przebrzmiałego sentymentu – Robert wzruszył ramionami. – Nie sądziłem, że jestem
zdolny do podobnych uczuć. Ale to w końcu mała Lisbeth. Nie znałem milszej od niej dziewczyny.
Dobrze, że nie poszedłem z chłopakiem. Jest dojrzałą kobietą i do tego wdową po Neilu Jamesonie.
Wolę zachować w pamięci jej dawny obraz: małej, złotowłosej Lisbeth o błękitnych oczach. Cieszę się,
że uczyniłem dla niej chociaż tyle, że może być bezpieczna w swoim domu: To podziękowanie
za przyjaźń i uczucie, którym osładzała moje samotne dzieciństwo.

Ruszył przed siebie z uśmiechem, którego łagodność z pewnością zdurniałaby jego przyjaciół

z wielkiego świata. Potem, idąc wąską wierzbową aleją prowadzącą w stronę domu Toma, zanucił
melodię starej miłosnej piosenki.

Przełożył Adam Augustyniak

2

5

ODWIECZNY ZEW MORZA

Chłodny, wrześniowy, północno-zachodni wiatr pędził wody zatoki Racicot. Niósł silny, słony

zapach morskich fal, które z groźnym rykiem rozbijały się o skały w pobliżu latarni morskiej po

jednej, a na ławicach piasku po drugiej stronie zatoki, piętrzył wody w wielką, czarną ścianę,
szarpał maszty i kotwice łodzi, z gwizdem wpadał w kominy rybackich chat rozrzuconych na
brzegu. Zawodził, wył i śpiewał na tysiąc różnych sposobów – ale słowa jego pieśni brzmiały
inaczej w sercu każdego ze słuchaczy.

Także Nora Shelley, stojąc w drzwiach rodzinnego domu, wsłuchiwała się w tę pieśń. A wiatr

śpiewał o wielkim świecie i była w tym śpiewie nuta zupełnie inna niż zazwyczaj.

– Przed tobą nowe życie, Noro – wołał wiatr. – Wspaniałe życie, jeśli tylko tego zapragniesz. Jeśli

zechcesz i będziesz miała dosyć siły i odwagi, aby się z nim zmierzyć.

Nora wychyliła się zza drzwi. Uwielbiała ten północny, sztormowy wiatr i zawsze wychodziła mu na

spotkanie; był jej starym przyjacielem. Wysoka i szczupła, o mlecznej cerze podobnej do białej piany,
która rozjaśnia ciemne grzywy fal, miała oczy o niepokojącym błękitnym kolorze morza po wielu dniach
pełnych słońca, włosy czarne jak noc i usta odcinające się jaskrawością dojrzałej czerwieni od świeżej,
niewinnej twarzy. Po tej stronie zatoki nie było piękniejszej, ale i mniej lubianej dziewczyny. To duma
czyniła ją niedostępną zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Nawet przyjaciołom często dawała odczuć, że
jest ulepiona z innej niż oni gliny.

Nora zamknęła drzwi chaty i ruszyła przed siebie. Chciała stanąć twarzą w twarz z wiatrem w chwili

ostatecznej decyzji. Szła po kamieniach wystających z piasku, depcząc blade wodorosty wyrzucone
przez morze, aż dotarła na stok, skąd roztaczał się widok na położoną w dole szafirową zatokę.
Wszędzie dokoła stały małe, niezgrabne, wiejskie domki podobne do domu jej rodziców, pełne
hałaśliwych dzieciaków bawiących się na podwórkach. Kutry do połowu makreli kołysały się na falach;
za nimi, w oddali, widać było spiczasty wierzchołek Sandy Point, który pokryty niezliczoną ilością
gnieżdżących się tam mew wyglądał jak przysypany śniegiem. W dole, prawie na samym brzegu, przed
domem Joe’ego Francuza grupka mężczyzn śmiała się i spierała o coś głośno. Nora znała to wszystko na
pamięć.

Po przeciwnej stronie zatoki, na samym końcu cypla leżało Dalveigh. John Cameron,

bezdzietny milioner, dwa lata temu zbudował tam posiadłość i nazwał ją Dalveigh na cześć szkockich
przodków. Dla miejscowych rybaków dom i otaczające go tereny były ucieleśnieniem baśniowych
wyobrażeń.

Nora Shelley dobrze znała Dalveigh. Latem często bywała u państwa Cameronów, podobał

jej się przepych, z jakim wyposażono posiadłość i czuła się tam jak ryba w wodzie. Życie w luksusie

mogło stać się również jej udziałem, gdyby tylko tego zechciała. A Nora czuła, że jest wprost do niego

stworzona. Właściwie decyzję podjęła już dawno, chociaż bała się do tego przyznać nawet sama

przed sobą.

Potrzebowała czasu, aby pozwolić sercu zapomnieć o wszystkim, co kochała do tej pory.

W dużym pokoju o niskim suficie, nierównej podłodze i poczerniałych ścianach,

zawieszonych sieciami do połowu śledzi i ceratowymi sztormiakami, znajdowało się czworo ludzi. John
Cameron i jego żona siedzieli na honorowych miejscach. Pani Cameron była piękną, elegancką
kobietą, której twarz wyrażała zwykle niezadowolenie, a czasem rozdrażnienie. Cała jej postać
emanowała wyniosłością. Najbardziej krytyczni mieszkańcy Racicot mówili, że „fruwa w
obłokach". Jej mąż był niskim, siwowłosym mężczyzną o żwawych ruchach i młodej twarzy.
Jako doskonały żeglarz i równie dobry rybak cieszył się szacunkiem i sympatią mieszkańców.
Nadto Dalveigh stanowiło świetny rynek dla świeżych makreli.

Nathan Shelley, pochylony, z rękami na kolanach, zajął swoje ulubione miejsce przy

kamiennym piecu. Przez wzgląd na panią Cameron odłożył na bok fajkę, powstrzymując się od palenia.
Patrzył na żonę i nie mógł się nadziwić. Przypomniał sobie, że tylko jeden raz w życiu widział
ją siedzącą

2

6

bezczynnie – tego dnia przed dziesięciu laty, gdy wniesiono do domu ociekające wodą ciało

Neda Shelleya. Pani Shelley tkwiła teraz nieruchomo przy małym oknie, patrząc na zatokę. Na kolanach

ciągle jeszcze trzymała płaszcz męża, który łatała przed przyjściem Cameronów. Była to kobieta

słusznego wzrostu i nie mniej słusznej tuszy, mówiła i poruszała się powoli, z godnością, a wyraz

niezmąconego spokoju nigdy nie znikał z jej twarzy. Nie zniknął nawet wtedy, gdy usłyszała propozycję

Cameronów. Chcieli zabrać Norę – ci bogaci ludzie, którym życie ofiarowało wszystko, z wyjątkiem

kochającej

córki, choć tak bardzo jej pragnęli. John Cameron krótko i zwięźle wyjaśnił przyczynę wizyty.

– Chcemy zaopiekować się nią jak rodzonym dzieckiem. Pokochaliśmy ją. Jest nie tylko piękna, ale

również zdolna i inteligentna. Uważamy, że zasługuje na coś więcej niż życie w Racicot; wy
macie przecież oprócz niej jeszcze inne dzieci, my zaś jesteśmy bezdzietni. Poza tym, nie wyjedzie na
zawsze. Będziecie ją widywać każdego lata, które spędzamy przecież w Dalveigh.

– To nie to samo – powiedział Nathan Shelley sucho. – Będzie żyła waszym życiem, nie naszym.

My, prości ludzie, kochamy każde z naszych dzieci i nie chcielibyśmy utracić żadnego z nich.
Ale nie będziemy się sprzeciwiać, jeśli Nora zechce odejść. Jest bystra i myślę, że chciałaby
czegoś zupełnie innego niż to, co my możemy jej dać. Jest podobna do mnie. Bóg jeden wie, jak bardzo
nienawidziłem Racicot! W końcu rzuciłem wszystko, uciekłem do miasta i zacząłem pracować. Ale
nie wytrzymałem tam długo. Morze weszło mi w krew. Wróciłem po dwóch latach. Właściwie to nie
chciałem wracać, ale coś mnie ciągnęło w te strony. Od tamtego czasu nie ruszyłem się stąd nigdzie. Ale
może z nią będzie inaczej. Jest o wiele młodsza, niż ja byłem wtedy. Jeśli życie na brzegu morza
i tęsknota za jego bliskością nie zapadły głęboko w jej serce, może znajdzie szczęście, żyjąc daleko
stąd. Ale pan nawet nie wie, jak morze potrafi przyzywać tych, którym wydaje się, że porzucili je na
zawsze.

Cameron uśmiechnął się. Nawet nie podejrzewał, że ten stary ma taką poetyczną

duszę. Najprawdopodobniej Nora po nim odziedziczyła temperament i zdolności. Zdecydowanie
bardziej przypominała ojca niż majestatyczną i flegmatyczną matkę.

– Co myślisz o tym, żono? – spytał Shelley.
Kobieta odezwała się, mówiąc w swój charakterystyczny sposób, bardzo powoli:
– Pozostawmy to Norze.
Kiedy Nora w końcu wróciła do domu, jej twarz wysmagana północnym wiatrem,

promieniała świeżością i zdrowiem. Gdyby wiedzieli, jak trudno jej będzie powiedzieć im to tak po
prostu! Spojrzała błagalnie na matkę.

– Zostajesz, czy jedziesz? – zapytał trochę opryskliwie oj ciec.
– Myślę, że pojadę – powiedziała cicho Nora. Potem, spojrzawszy na matkę, podbiegła do

niej i objęła: – Nigdy nie zapomnę o tobie, mateczko – zawołała. – Zawsze będę kochać ciebie i ojca.

Matka łagodnie odsunęła ją od siebie i delikatnie popchnęła w stronę Cameronów:
– Idź – powiedziała spokojnie. – Od teraz należysz do nich.
Wieści lotem błyskawicy rozchodzą się po Racicot. Jeszcze przed nocą mieszkańcy wybrzeża

wiedzieli, że Cameronowie zamierzają zaadoptować Norę Shelley i chcą zabrać ją ze sobą.
Wszyscy przyjęli tę wiadomość z wielkim zaskoczeniem i jeszcze większą zazdrością. Kobiety
pogardliwie kręciły głowami:

– Teraz dopiero Nora porośnie w piórka – mówiły. – Zawsze uważała się za kogoś lepszego

od innych: Nate Shelley i jego żona przewrócili jej w głowie z kretesem. Ciekawe, co na to
powie Rob Fletcher.

Nora poprosiła brata, aby przekazał nowinę Robowi, ale Merran Andrews była szybsza.

Dopadła

Roba, zanim przybił do brzegu i wyciągnął łódź, aby przeschła na słońcu.

– Czy słyszałeś już najnowszą wiadomość, Rob? Nora wyjeżdża. Zostanie wielką

panią. Cameronowie zupełnie stracili głowę, zamierzają ją adoptować.

Merran od dawna polowała na Roba. Rob był wysokim, przystojnym chłopakiem, należał do

najbogatszych mieszkańców znad zatoki i pod każdym względem stanowił doskonałą partię.
Wybrał jednak Norę, więc cios, który Merran mogła mu teraz zadać, sprawił jej przyjemność; jeszcze
zdąży być dla niego miła.

Rob spojrzał na Merran i pobladł pod warstwą opalenizny. Wyczytał w jej oczach, że wszystko już

zostało przesądzone i nie da się tego zmienić.

– To się wspaniale składa – powiedział, siląc się na spokój. – Zasługuje na coś lepszego niż życie w

Racicot.

2

7

– Była zbyt dobra dla tutejszych prostaków, to miałeś na myśli? – spytała złośliwie Merran.
Nora spotkała Roberta dopiero następnego wieczoru, kiedy przeprawiła się z Dalveigh. Stał na

brzegu, pomógł jej wciągnąć łódź i wysiąść. Szli plażą, czując na twarzach promienie
zachodzącego słońca; słuchali szumu wiatru i wpatrywali się z zachwytem w pierwszą wieczorną
gwiazdę, która zajaśniała na ciemniejącym niebie. Norę złościło, że czuje się niezręcznie. Rob
Fletcher był przecież tylko jej przyjacielem, nikim więcej, przyjacielem, któremu mogła zwierzyć się
ze swoich myśli i marzeń. Skąd więc ten dziwny ból w sercu? Bardzo chciała, żeby Rob coś powiedział,
ale on szedł obok w milczeniu, z pochyloną głową.

– Przypuszczam, że już wiesz o moim wyjeździe – odezwała się w
końcu. Skinął głową.
– Tak. Chyba ze sto osób już mi o tym mówiło – odpowiedział, ciągle nie patrząc na nią.
– Czy nie sądzisz, że spotkało mnie wielkie szczęście? – spytała.
– Sam nie wiem, co o tym myśleć – powiedział powoli. – Wyjedziesz, rozejrzysz się i

wtedy się okaże. Teraz, tutaj, wszystko wydaje się proste. Ale może okazać się inaczej. Myślisz, że
można jednego dnia przekreślić dwadzieścia lat życia i rzucić wszystko, ot tak, bez żalu?

– Ależ oczywiście, że będę tęsknić za domem, jeśli o to ci chodzi – odburknęła rozdrażniona Nora. –

Na pewno, przynajmniej z początku. Jestem na to przygotowana, ale człowiek ma taką naturę, że jest w
stanie przystosować się do każdej sytuacji. Poza tym nie wyjeżdżam na zawsze. Będę tu wracać każdego
lata.

– To nie to samo – powiedział Rob nieustępliwie, w duchu myśląc, że Nathan Shelley miał rację. –

Zostaniesz wielką panią, to jest z pewnością ogromna szansa dla ciebie. Choć musisz wiedzieć, że nowe
życie cię zmieni. Może nie od razu, ale kiedyś jednak to nastąpi. Przestaniesz być jedną z nas, będziesz
podobna do nich. Ale czy to da ci szczęście? Chciałbym znać odpowiedź na to pytanie.

Nora poczuła się dotknięta do żywego. Ale nie umiała gniewać się na Roba.
– Sądzę, że będę szczęśliwa – powiedziała w zamyśleniu. – Musi tak być, wiem to. Wielki

świat ciągle mnie wabi i przyzywa, i tak było zawsze, odkąd pamiętam. Zawsze chciałam
zobaczyć, jak wygląda życie poza naszym Racicot. Wiedziałam, że przyjdzie taki dzień, w
którym będę mogła stąd wyjechać. Dlatego starałam się nie zaniedbywać szkoły. Matka mawiała,
że byłoby dla mnie lepiej, gdybym siedziała w domu; że czytam zbyt wiele książek i dlatego właśnie
różnię się od innych. Tylko ojciec mnie rozumiał; często powtarzał, że jestem taka jak on. Rzeczywiście,
zawsze czytałam wszystko, co wpadło mi w ręce. Wydawało mi się, że to jedyny sposób, aby
odpowiednio przygotować się do życia w wielkim świecie. A teraz mam już pewność, że ten świat stoi
przede mną otworem. I nie luksus, w jakim będę żyć, nie ten piękny dom i eleganckie stroje
pociągają mnie tak, jak wszyscy sądzą, nawet moja matka. To nie to. Nagle poczułam, że nadeszła
chwila, na którą czekałam, że w końcu otwarła się przede mną możliwość wyrwania się stąd i nie mogę
tego przegapić. Muszę wyjechać, Rob, po prostu muszę.

– Jedź, jeśli ci się wydaje, że tak trzeba – odpowiedział, patrząc na jej delikatną twarz zdradzającą

zakłopotanie. – Jeżeli uważasz, że to jest dla ciebie najlepsza droga, to jedź, Noro. Pragnę, abyś w tym
świecie, do którego odchodzisz, znalazła to, czego zawsze szukałaś. A jeśli tak się stanie, to z pewnością
nie zechcesz tu powrócić. Ach, Noro! Noro! Co ja pocznę bez ciebie?!

Ten nieoczekiwany wybuch przeraził ją nie na żarty.
– Już ci mówiłam, że nie wyjeżdżam na zawsze. A poza tym jest wiele innych dziewcząt.
– One się nie liczą. Nigdy nie dostrzegałem żadnej poza tobą i ty, Noro, dobrze o tym wiesz.
– Bardzo mi przykro – powiedziała cicho.
– Nie sądzę. Gdyby tak było, nie opuściłabyś mnie. Kocham cię mocniej, niż powinienem i

nie myślałem, że kiedykolwiek zdobędę się na odwagę, by ci o tym powiedzieć. Bałem się, że odrzucisz
mnie i moją miłość. Zawsze wydawało mi się, że jesteś za dobra dla mnie. Dziewczyna, którą
biorą Cameronowie, nie może przecież wiązać się z Robem Fletcherem, zwykłym rybakiem.

– Nigdy nie myślałam o tobie w ten sposób! – zaprotestowała.
– Ale to nie zmienia faktu, że cię tracę. Pamiętaj: żadna inna nie liczy się dla mnie.
Pożegnał ją przed drzwiami domu jej rodziców. Nora patrzyła na rosłą postać Roba, na wody zatoki i

nagle jej oczy napełniły się łzami, a sercem targnął żal. Przez chwilę pragnęła zostać. Wtedy zobaczyła
światła Dalveigh. Tam czekało życie w blasku, olśniewające i kuszące. Nie, nie wolno się roztkliwiać,
wyjedzie, to już postanowione. Jest za późno, aby się wycofać.

2

8

Nora Shelley wyjechała z Cameronami i Dalveigh opustoszało. Wiatr hulał po zatoce Racicot, a dla

rybaków zaczął się okres bezczynności w oczekiwaniu na następny sezon czas
niespiesznych przechadzek, długich godzin przesiadywania u sąsiadów z nieodłączną fajką w zębach,
rozmów o morzu i przyszłych połowach. Nad zatoką życie towarzyskie rozkwitało jedynie zimą. Latem
nie było na to czasu. Ludzie pracowali wtedy po osiemnaście godzin na dobę. Tylko zimą mogli
odpoczywać i gawędzić. Był to też czas zaręczyn i ślubów, a także pora marzeń dla samotnych, takich
jak Rob Fletcher.

A zima w Racicot płynęła wolno i leniwie. Co tydzień przychodził list od Nory Shelley do rodziców

i nieodmiennie stawał się wydarzeniem dla całej osady. Zawsze tego wieczoru, kiedy z poczty w
Cove przynoszono list, kuchnia Shelleyów wypełniała się tłumem sąsiadów. Isobel Shelley,
młodsza siostra Nory, czytała na głos, akcentując wyraźnie każde słowo i powtarzając szczególnie
ważne miejsca.

Cameronowie spędzili jesień w Nowym Jorku, a na zimę planowali wyjazd na południe. Nora dużo

pisała o swoim nowym życiu. W pierwszych listach często wspominała o tęsknocie za domem,
ale z biegiem czasu ton listów zmienił się, smutek ustąpił. Coraz mniej pisała o sobie, a coraz
więcej o wszystkich pięknych miejscach, które zwiedziła, o poznanych ludziach i wielu
wspaniałych rzeczach, które było jej dane zobaczyć. Niebawem listy zmieniły się tak, jakby pisał je
ktoś obcy, kto nigdy nie mieszkał w Racicot, i wszyscy to zauważyli.

– Ona jest już kimś innym – mruczał stary Nathan. – Czułem, że w końcu tak się stanie, ale jakoś nie

mogę się z tym pogodzić. Ona już nie jest nasza. Straciliśmy, żono, naszą małą dziewczynkę, na zawsze.

Rob Fletcher również przychodził, aby posłuchać listów Nory, ale siedział milczący, podczas kiedy

inni żywo komentowali prawie każde słowo. Rob ostatnio bardzo się zmienił, mówili mieszkańcy
wsi. Zrobił się mrukliwy i zaczął stronić od ludzi, wolał przesiadywać w domu i czytać książki, niż
chodzić w odwiedziny. Jeżeli samotny, młody mężczyzna woli tkwić w domu i czytać, zamiast iść się
zabawić, to niechybny znak, że coś z nim jest nie w porządku. Jacob Randor też czytał przez całą zimę, a
wiosną się utopił. Wyskoczył za burtę i zaplątał się w sieć. Oto do czego mogą doprowadzić książki.

Tego lata Cameronowie zamierzali przyjechać do Dalveigh później niż zwykle, musieli mieć

na względzie zdrowie Johna, które ostatnimi czasy nie było zbyt zadowalające. Dopiero pierwszego
sierpnia zjechał do rezydencji tłum służących, aby przygotować wszystko na przybycie państwa, zaś w
tydzień później pojawiła się cała rodzina, a wraz z nią zaproszeni goście.

W dniu przyjazdu Nora Shelley stała w oknie i patrzyła na wieś leżącą po drugiej stronie zatoki. Było

piękne popołudnie, a ona, zmęczona podróżą, właściwie nie miała ochoty nigdzie wychodzić,
choć wiedziała, że nie wytrzyma i będzie musiała zobaczyć rodzinę. Matka ją przyzywała;
powiedział jej o tym, ten sam co zawsze, północno–zachodni wiatr, który wtargnął przez otwarte
okno do wytwornie umeblowanego pokoju. Przyniósł ze sobą ostry zapach morza i napełnił serce
dziewczyny przejmującą tęsknotą.

Nora była teraz piękniejsza niż kiedykolwiek. W ciągu tego roku rozkwitła i przeistoczyła się w

pełną wdzięku damę. Nawet Cameronów zdziwiło i zaskoczyło, jak szybko przystosowała się do
nowych warunków i nowego otoczenia.

Wydawało się, że wraz z porzuceniem Racicot Nora zrzuciła również swoją starą skórę.

Zaczęła zachowywać się tak, jakby zawsze należała do wyższej sfery. Nowi rodzice byli
oczarowani nie tylko urodą swej przybranej córki, ale także jej gracją i wrodzonym wdziękiem.
Spełniali każde jej życzenie i rozpieszczali ją. W ciągu kilku miesięcy przeżyła więcej niż
przez minione dwadzieścia lat. Zdecydowanie ta Nora Shelley, która teraz przyjechała do Dalveigh,
nie była tą samą Norą Shelley, która stąd wyjeżdżała.

Kiedy tak stała przy oknie, patrząc na fale i pierwszą wieczorną gwiazdę, na światła zapalające się w

oknach rybackich chat, kiedy słuchała nawoływania wiatru, jakaś struna nagle pękła i serce jej wypełnił
smutek podobny falom oceanu zalewającym brzeg. Poczuła, że musi iść zaraz, natychmiast. Nie
może czekać ani chwili dłużej.

Była już ubrana do obiadu. Nagle, drżącymi palcami zaczęła rozpinać kosztowną suknię, zrzuciła ją i

przebrała się z powrotem w ciemny, podróżny kostium. Rozpuściła włosy i przewiązała je karmazynową
wstążką. Chciała wyjść niepostrzeżenie, dostać się na brzeg, gdzie mieszkał Davy i pożyczyć od niego

2

9

małą, lekką łódkę – przy tym wspaniałym wietrze można w mig przebyć zatokę! Niestety, nie udało się
jej wymknąć cichaczem. W holu niespodziewanie natknęła się na panią Cameron.

– Ależ Noro! – wyrzut zabrzmiał w głosie opiekunki.
– Muszę wyjść, ciociu! Natychmiast! – zawołała dziewczyna. Obawiała się, że pani Cameron będzie

próbowała ją zatrzymać, a nie mogła do tego dopuścić.

– Musisz wyjść? Dokąd? Obiad jest już na stole i...
– Nie jestem w stanie teraz myśleć o jedzeniu. Muszę popłynąć do domu.
– Moje drogie dziecko, to niezbyt mądry pomysł. Jest już za późno na przeprawę przez

zatokę. Przecież nie spodziewają się ciebie o tej porze. Poczekaj do rana.

– Nie mogę. Nie jest ciocia w stanie tego zrozumieć. Muszę popłynąć natychmiast. Wiem, że matka

na mnie czeka.

Upór w głosie dziewczyny sprawił, że na twarzy pani Cameron pojawił się wyraz

rezygnacji. Zrozumiała, że nie może zatrzymywać Nory dłużej.

– Idź, jeśli musisz. Ale wiatr jest zbyt silny, abyś mogła płynąć sama. Poproszę Clarka Bryanta,

żeby ci towarzyszył.

Nora próbowała protestować, ale bezskutecznie. Po chwili, w ponurym milczeniu, szła brzegiem

obok Clarka, a on żartował z jej złego nastroju. Clark Bryant był wysokim, postawnym mężczyzną
o miłej, inteligentnej twarzy, jednym z młodych milionerów otaczających Johna Camerona,
z którymi przeprowadzał on znakomite transakcje. Bryant od dawna był zakochany w Norze i to
właśnie stanowiło główny powód zaproszenia go do Dalveigh.

Nora lubiła Clarka Bryanta, ale nie okazywała mu żadnych specjalnych względów, a w tej

chwili uważała go wręcz za intruza. Nie chciała, żeby płynął z nią do Racicot. Nie dlatego, żeby
wstydziła się skromnego domu rodzinnego, ale chciała powitać rodziców bez świadków i to w
dodatku zupełnie im obcych.

Davy spuścił na wodę swoją małą łódź i Nora ujęła rumpel. Znała każdy zakątek zatoki.

Łódź natychmiast złapała wiatr w żagle i pomknęła przez spienione fale. Ponury nastrój Nory zniknął
gdzieś bez śladu. Zapomniała nawet o irytującej obecności Clarka Bryanta. Słuchała szumu fal i śpiewu
wiatru, a jej serce wypełniała bezgraniczna radość i szczęście. Tam, gdzie na ciemniejszym brzegu
błyskały małe światełka pod bladym, złotawym niebem, był jej prawdziwy dom. Jaką cudowną pieśń
powitalną śpiewał przyjaciel wiatr! Smagał jej twarz, pozostawiając na ustach słony smak
morskiej wody, a łódź pruła strome grzbiety fal – jakież to było cudowne uczucie!

Clark obserwował ją przez cały czas i w końcu zrozumiał, że nic dla niej nie znaczy, że w jej sercu

nie ma dla niego miejsca. Widział też, że zupełnie zapomniała o jego obecności. A była tak
piękna i tak godna pożądania! Patrząc w toń, pochyliła głowę podobną do rozkwitłej róży, wiatr
rozwiewał kaskadę jej czarnych włosów, bawiąc się nimi pieszczotliwie. Muskał jej cudowne,
szkarłatne wargi i oczy, ogromne i błyszczące, które wpatrywały się w migotliwe światełka domków
Racicot.

Kiedy przybili do nabrzeża, Nora wyskoczyła z łodzi, zanim Bryant rzucił cumy. Potem powiedziała

najłagodniej, jak umiała.:

– Nie czekaj na mnie. Już dzisiaj nie wrócę.
Okryła głowę szalem i pospiesznie ruszyła po kamiennym nabrzeżu w stronę wsi. Nie

spotkała nikogo, bo właśnie o tej porze wszystkie rodziny w Racicot zasiadały do kolacji.
Również w kuchni Shelleyów cała rodzina siedziała już za stołem, gdy nieoczekiwanie otwarły się
drzwi i na progu stanęła Nora. Przez chwilę domownicy patrzyli na nią w osłupieniu, jakby
zobaczyli ducha; nikt nie znał dokładnej daty przyjazdu Cameronów do Dalveigh.

– To przecież nasza Nora – powiedział stary Nathan podnosząc się z ławy.
– Mamo! – zawołała Nora i rzuciła się w stronę matki. Przypadła do niej szlochając i tuląc twarz do

jej piersi.

Wiadomość o powrocie Nory natychmiast obiegła Racicot i wkrótce tłum ciekawskich, pragnących ją

powitać, wypełnił dom. Spędzili wesoły wieczór w cudownej, ciepłej i serdecznej atmosferze.
Mężczyźni palili fajki, a kobiety robiły na drutach, rozmawiając przy tym z wielkim
ożywieniem. Obecni jednogłośnie stwierdzili, że wielki świat nie zepsuł Nory. Stary John
Meyers wyznał z wielką otwartością:

– Jesteś zupełnie taka sama jak wtedy, gdy stąd wyjeżdżałaś. Z tą różnicą, że teraz z ciebie wielka

pani. Wszyscy uważamy, że wyszło ci to na dobre.

3

0

Nora roześmiała się. Bardzo ucieszyły ją te słowa. Nawet Nathan się roześmiał. On również

zauważył przemiany, jakie zaszły w jego małej dziewczynce i musiał przyznać, że miniony rok
wpłynął na nią korzystnie.

Nora siedziała obok matki i była bardzo szczęśliwa. Jednak przez cały czas nie

mogła się powstrzymać, aby nie rzucać ukradkowych spojrzeń na drzwi. Kiedy minął wieczór i
wszyscy wyszli, Nora stanęła przed domem. Wiatr już ucichł i morze tchnęło niezwykłym
spokojem. Było już bardzo późno i wszyscy rybacy, powróciwszy z połowu makreli, odpoczywali
w swoich domach. Na niebie pojawił się księżyc, obejmując we władanie zatokę i srebrząc fale swoim
światłem. Jego blask wydobył z mroku nocy czyjąś postać zmierzającą w kierunku domu
Shelleyów. Nora natychmiast ją rozpoznała. Ruszyła biegiem, a mokry piasek rozpryskiwał się pod jej
nogami.

– Rob! Rob!
– Nora! – zawołał otwierając ramiona.
Dziewczyna przypadła do jego piersi, śmiejąc się i płacząc jednocześnie:
– Och, Rob! Czekałam na ciebie przez cały wieczór. Za każdym skrzypnięciem drzwi mówiłam

sobie: teraz to już na pewno on. A kiedy w drzwiach stawał ktoś inny, moje serce zamierało z żalu. Nie
miałam śmiałości pytać o ciebie, bo bałam się tego, co mogłabym usłyszeć w odpowiedzi.
Dlaczego nie przyszedłeś?

– Nie wiedziałem, co ci powiedzieć na powitanie – szepnął, nie wypuszczając jej z objęć. – Chciałem

przyjść i popatrzeć na ciebie tak, żebyś o tym nie wiedziała. Bałem się, że nie będziesz chciała
mnie widzieć.

– Nie chcieć cię widzieć! Och, Rob, dzisiaj, kiedy z Dalveigh patrzyłam na domy Racicot, najpierw

pomyślałam nie o mojej matce, a właśnie o tobie.

Odsunęła się od niego i spojrzała mu prosto w oczy, jakby chciała odkryć przed nim głębię swego

serca.

– Jakim wspaniałym mężczyzną jesteś, jak bardzo przystojnym – zawołała. Cała

kobieca powściągliwość zniknęła w porywie szczerego zachwytu. Przez chwilę znowu była
dzieckiem, wypowiadającym swoje myśli z naiwną prostotą. – Przez ten rok żyłam jak we śnie,
cudownym śnie, ale w końcu zrozumiałam, że to był jedynie sen, nic więcej. A teraz obudziłam się i to
ty jesteś sprawcą mego przebudzenia. Cudownym sprawcą! Och, dlaczego przedtem tego nie
wiedziałam?

– Czego nie wiedziałaś, moja dziewczyno?
Znowu wziął ją w ramiona i przytulił do serca; ich oddechy połączyły się, ale jeszcze nie pozwoliła

mu się pocałować.

–– Tego, że cię kocham – szepnęła w odpowiedzi. – To ty jesteś całym moim światem. Należę

do ciebie. Nie wiedziałam o tym aż do dzisiejszego wieczoru. To uczucie spadło na mnie nagle i
porwało jak fale oceanu. Zrozumiałam, że już nigdy nie opuszczę tego miejsca, ponieważ tylko tutaj
mogę usłyszeć śpiew wiatru i szum morskich fal. Życie, jakie przypadło mi w udziale – to nowe życie ––
było wspaniałe, ale ciągle mi czegoś brakowało. A kiedy dzisiaj wieczorem siedziałam i czekałam, a ty
nie przychodziłeś, już wiedziałam, że moje serce od dawna należało tylko do ciebie.

Tej nocy Nora, leżąc obok siostry, wpatrywała się w zatokę. Siostra spała mocnym, zdrowym snem.

Nora jednak nie mogła usnąć i wsłuchiwała się w żałosne zawodzenie wiatru za oknem. Jeszcze

raz przypomniała sobie wszystko, o czym mówili z Robem. Jej szczęście byłoby pełne, gdyby wiedziała,
że swoim odejściem nie sprawi bólu przybranym rodzicom. Tego jednak nie mogła oczekiwać.

– Z pewnością pomyślą, że jestem niewdzięczna i płocha – westchnęła. – Nie zrozumieją, że nic nie

mogę na to poradzić. Nigdy tego nie zrozumieją.

Stało się dokładnie tak, jak przewidywała. Kiedy powiadomiła Cameronów o tym, że

zamierza pozostać w Racicot, najpierw próbowali obrócić wszystko w żart, potem odwieść ją od tego
zamiaru, a gdy i to się nie udało, zmartwili się szczerze. Nie obeszło się bez łez i wymówek.
Nora szlochała w ramionach pani Cameron, ale obstawała przy swoim. Nie mogła zostać z nimi. Po
prostu nie mogła.

Cameronowie w przypływie rozpaczy zwrócili się nawet do Nathana Shelleya, ale i on nic

nie wskórał.

– To się na nic nie zda – powiedział do nich. – Morze ją woła i ona oprócz tego wołania

niczego więcej nie słyszy. Przykro mi, że zawiedliście się na niej, ale, wybaczcie mi moją śmiałość, dla
niej chyba

3

1

będzie lepiej, jeśli zerwie z wami i waszym życiem. Zrobiliście próbę i nie udało się. Znam moją Norę,
znam ją bardzo dobrze – jest podobna do mnie. Nie posłucha nikogo oprócz siebie i swojego serca. Jest
wolna i może wyjechać lub zostać, wedle własnego wyboru. Kiedy zeszłego roku postanowiła wyjechać
z wami, nie zatrzymywaliśmy jej. Jeśli znowu zechce, też jej nie zatrzymamy.

Pani Cameron powiedziała Norze wiele gorzkich słów.
– To nie to, żebym była niewdzięczna – zaczęła Nora, a jej usta zadrżały. – Pokochałam ciocię za

dobroć i hojność. Niestety, przekonałam się, że to życie nie dla mnie. Przez długi czas
myślałam, że jestem do niego stworzona, polubiłam je całym sercem. Ale tkwi we mnie coś
dziwnego, co mnie zatrzymuje tutaj i nie pozwala odejść.

– Myślę, że nie zdajesz sobie sprawy, co cię tu czeka, Noro. Po prostu zatęskniłaś za

domem i te odwiedziny sprawiły ci radość. Myślę, że wkrótce się przekonasz, że powrót do
Racicot nie jest taki prosty, jak sądziłaś. Zrozumiesz, że życie u naszego boku, w naszym
świecie, jest o wiele odpowiedniejsze dla ciebie. Sama stwierdzisz, że to nie jest twoje miejsce i
poczujesz się obco.

– Och, nie. Tak się nie stanie. Zamierzam wyjść za mąż za Roba Fletchera! – powiedziała

Nora z dumą.

– Małżeństwo z Robem Fletcherem! – wykrzyknęła pani Cameron. – I pomyśleć, że mogłaś poślubić

Clarka Bryanta, gdybyś tylko

chciała! Nora pokręciła
przecząco głową.
– Nie mogłam. Może kiedyś nawet o tym myślałam, ale teraz wiem, że to niemożliwe. Kocham

Roba, proszę to zrozumieć.

Nie można było jaśniej wyrazić swoich uczuć. Pani Cameron smutna i zrozpaczona nie powiedziała

nic więcej.

Opuszczając dom swoich przybranych rodziców, Nora płakała gorzko. Ale wieczorem,

kiedy spacerowała z Robem Fletcherem brzegiem morza, w jej oczach nie było już nawet śladu łez.
Wiatr jak zawsze rozwiewał ich włosy, na czarnej jak heban kopule nieba nad zatoką pojawiły się
gwiazdy.

Dochodziły ich śmiechy i śpiewy rybaków wracających z obfitego połowu, a gdzieś z głębin

dobiegał odwieczny zew morza. Po drugiej stronie zatoki widać było światła Dalveigh. Rob spojrzał na
Norę:

– Czy nie żal ci życia, które porzucasz na zawsze?
– Ani trochę. Teraz wydaje mi się, że były to najpiękniejsze wakacje, jakie mógł mi podarować los.

Ale każde wakacje kiedyś się kończą i przychodzi czas, aby zrzucić świąteczny strój i zabrać
się do codziennych zajęć. Dopiero co opuściłam Dalveigh, a czuję się tak, jakby minęły wieki.
Posłuchaj wiatru, Rob! Jak pięknie śpiewa o tych wszystkich cudownych latach, które nas czekają!

Rob wziął Norę w ramiona i pocałował.

– Jesteś moja już na zawsze – powiedział miękko i łagodnie.

Przełożyła Elżbieta Wójcik

3

2

CO PRZYDARZYŁO SIĘ DONOWI

Will Barrie, wesoło pogwizdując, szedł w kierunku farmy Locksleyów. Przeciął skrótem pole

koniczyny, a potem rozległy sad z mnóstwem drzew, uginających się pod słodkim ciężarem
jabłek, i skręcił na podwórze, gdzie Curtis Locksley siedział na stercie pniaków i leniwie strugał
kawałek patyka.

– Zdaje się, że masz dużo wolnego czasu, Curt – powiedział Will. – Świetnie, chłopie, bo chcę, byś

się ze mną wybrał na kasztany, na Górę Grierów. Spotkałem wczoraj na drodze starego Toma Griera i
pozwolił mi przyjść, kiedy tylko zechcę. Stary, dobry Tom!

– Dobra – Curt zgodził się chętnie. – Choćbym nawet był nie wiem jak zajęty, do licha, to w końcu

mój wolny dzień. Wuj mnie dziś nie potrzebuje. Poczekaj, zagwiżdżę na Dona. Możemy go
przecież wziąć ze sobą.

Zagwizdał więc, ale Don; jego piękny nowofundlandczyk, nie raczył się pokazać. Po nawoływaniach

i gwizdach na podwórku i wśród stodół, Curtis odwrócił się zawiedziony.

– Nie ma go nigdzie. Dziwne. Don nigdy nie oddalał się beze mnie. Choć... spóźnił się już kilka razy,

a w zeszłym tygodniu dwukrotnie zniknął na całe przedpołudnie.

– Na twoim miejscu zamykałbym go, dopóki nie oduczy się tego włóczenia – rzekł Will i zawrócił ku

ścieżce.

– Ale Don nie znosi zamykania, cały czas żałośnie skowyczy, nie mogę tego słuchać.
– Cóż... – zaczął z wahaniem Will – może byłoby to jednak lepsze niż przyzwolenie na włóczęgi z

innymi kundlami, od których może się nauczyć różnych draństw. Sam widziałem Dona w
zeszłym tygodniu, jak gnał drogą ku przystani, razem z tym wielkim, brązowym psiskiem Sama
Vontnora. Zaczyna mieć złą reputację – kilka owiec zostało rozszarpanych ostatnio, a...

– Don nawet by nie tknął owieczki – gwałtownie przerwał Curtis.
– Zgadzam się, że nie, jeszcze nie. Lecz pies Ventnora jest podejrzany, a Don ciągle za nim łazi i

różnych łajdactw mógł się nauczyć, to pewne... Farmerzy są wściekli i jeśli tylko dowiedzą się
o konszachtach Dona z kundlem Ventnora, to ukarzą oba psy. Lepiej go zamknij na jakiś czas,
niech skowyczy do woli.

– Chyba powinienem – powiedział poważnie Curtis. – Nie chcę, aby Don był oskarżany, choć jestem

pewien, iż on tego nie zrobił. Ale nie będzie się włóczył z psem Ventnora, łobuz jeden. Niech no wrócę
do domu, zamknę go w stodole. Nie zniósłbym, gdyby coś mu się stało. Oprócz ciebie to mój
jedyny kumpel, i to jaki kumpel!

Will zgodził się z tym. Cenił Dona na równi z Curtisem, choć nie ręczyłby za jego

niewinność. Wiedział dobrze, że Don już wcześniej był podejrzewany o różne sprawki, ale nie
chciał martwić przyjaciela.

W końcu... nie było żadnych wiarygodnych dowodów, tylko podejrzenia i oskarżenia

farmerów, którzy koniecznie chcieli ukarać mordercę owiec.

W Bayside było dużo psów wątpliwej reputacji, z licznymi grzeszkami na sumieniu, więc Will miał

nadzieję, że gdy Don zostanie zamknięty, a owce nadal będą ginąć, udowodni to psią niewinność.

Czuł się dość niezręcznie próbując rozmawiać z Curtisem o swych podejrzeniach, bo przyjaciel był

zaślepiony, jeśli chodziło o Dona, i bronił go z większą zawziętością niż gdyby chodziło o niego samego.

Ale jednocześnie zdawał sobie sprawę, że tylko on może powiedzieć Curtisowi prawdę, a nie któryś z

chłopców z Bayside, przekonanych o winie Dona.

– Kto ostatnio stracił owcę? – zastanawiał się Curtis.

Z głównej drogi skręcili na wąską, leśną ścieżkę wiodącą przez bukowy zagajnik Toma Griera.

3

3

– Prawie wszyscy farmerzy z Hollow. W Hill jeszcze dwa tygodnie temu nic się nie działo.

We wtorek zginęło sześć najlepszych owiec Paula Stocktona. Znaleźli je rozszarpane na jego pastwisku,
za sosnowym laskiem. Stary Paul jest wściekły, nie wątpię. Przysiągł, że znajdzie winowajcę i zastrzeli
go.

Ta wiadomość jeszcze bardziej przygnębiła Curtisa. Wiedział o dawnym zatargu między

Paulem, którego farma leżała o ćwierć mili od domostwa Locksleyów i wujem Arnoldem.

Wuj go przygarnął i Curtis był od niego całkowicie zależny. Co więcej, przypominał sobie

ze ściśniętym sercem, że właśnie w środę rano Don zniknął.

No i co z tego, pomyślał. Do licha, jestem pewien, że Don nie zagryzł tych owiec!
– A, właśnie, mówiąc o starym Paulu – zaczął Will, chcąc zmienić przykry temat. – W

Harbour niepokoją się o szkuner George’a Finleya „Amy Reade”. To już trzy dni, jak wyszedł z portu i
przepadł bez wieści. A odkąd opuścił Morro przewaliły się już dwa silne sztormy. Syn starego Paula,
Oscar, płynął na nim, więc Paul ma wielkie zmartwienie. Rodziny reszty załogi, pięciu chłopców z
Harbour, również wypatrują „Amy” i rozpaczają.

Nie rozmawiali więcej o zagryzionych owcach i pośród przyjemności „kasztanobrania” Curtis

wkrótce zapomniał o swym niepokoju.

Obiad zjedli u starego Toma Griera, który zaprosił ich, gdy przechodzili mimo domu.
Późnym popołudniem Curtis wkroczył na podwórze. Na plecach dźwigał worek
kasztanów.
Wuj Arnold stał przed otwartymi drzwiami stodoły i rozmawiał ze starszym, posiwiałym mężczyzną.

Czujność i spryt malowały się na pociągłej twarzy tego człowieka. Serce Curtisa zabiło mocniej;
rozpoznał Paula Stocktona. Co go mogło sprowadzać?

– Curtis, chodź no tutaj – zawołał wuj.
Don z radosnym szczekaniem wybiegł naprzeciw, aby powitać Curtisa. Chłopiec położył rękę

na wielkim łbie psa i szli tak obaj, powoli, w kierunku stodoły.

Stary Paul zmierzył ich mściwym spojrzeniem.
– Curtis, złe wieści – zaczął przygnębiony wuj. – Pan Stockton twierdzi, że to twój pies zagryzł jego

owce.

– To kłam... – zaczął porywczo Curtis, ale powstrzymał się i dokończył spokojniej –

niemożliwe, panie Stockton. Mój pies nikogo by nie skrzywdził.

– Zabił, albo pomógł zabić sześć najlepszych owiec w moim stadzie, młody człowieku.
– Czy ma pan jakieś dowody? – Curtis cały czas starał się zapanować nad swoją złością.
– Abner Peck widział twego psa, jak wałęsał się z tym kundlem od Ventnorów po moim pastwisku

we wtorek wieczorem, a następnego dnia – oto, co znalazłem przy rozszarpanych owcach! – I
tryumfalnie wyciągnął czerwoną wstążkę.

Curtis natychmiast ją poznał. Jego mała kuzynka, Lena, zawiązała tę wstążkę na szyi Dona we

wtorek po południu. Zaśmiewali się z kontrastu, jaki tworzyła frywolna, czerwona obróżka i
masywne ciało Dona.

– Jestem pewien, że mój pies jest niewinny! – zawołał z
pasją. Pan Locksley pokręcił głową.
– Obawiam się, że jest, Curtis. Wszystko przemawia przeciw niemu, a zagryzienie owiec to poważne

oskarżenie.

– Psa należy zastrzelić – zdecydowanie oświadczył stary Paul – zostawiam to w pana rękach. Mam

wystarczające dowody przeciw niemu i jeśli tego nie zrobicie, pogadamy o zapłacie za zabite owce.

I odszedł, a Curtis patrzył z napięciem na wuja.
– Wuju, nie możemy zastrzelić Dona – podjął desperacką próbę ratunku. – Będę go uwiązywał.

– A my będziemy słuchać jego ciągłego wycia, tak? – odparł sarkastycznie pan Locksley.

Był poważnym, surowym człowiekiem i nie mógł zrozumieć uczucia łączącego Curtisa i Dona. – Nie,
nie, Curtis, zastanów się, pomyśl rozsądnie. Nie możesz go ciągle zamykać, a sam nie upilnujesz
takiego włóczęgi. Jeśli raz zasmakował w polowaniu na owce, jest stracony. Dostaniesz innego psa, jeśli
chcesz. I nie becz, za stary jesteś na babskie mazgajstwo. Pies jest nieznośny i zostanie
zastrzelony. Powiem Charlesowi Pippeyowi, aby przyszedł jutro i to zrobił. Oho, sztorm nadchodzi.
Wiatr wieje z północnego wybrzeża. Uwiąż psa na noc i zapędź cielaki!

I wuj odszedł, zostawiając zrozpaczonego chłopaka na podwórzu.
Curtis patrzył ze smutkiem na nie podejrzewającego nic psa. Don usiadł przy jego nodze i rozglądał

się wesoło. Nie wyglądał na winowajcę. Czy to możliwe, że naprawdę zagryzł owcę?

3

4

– Nigdy w to nie uwierzę, stary druhu – powiedział chłopiec z mocą. Zaprowadził psa do

szopy i uwiązał. Potem legł obok i zanurzył twarz w falującym, gęstym futrze Dona. W sercu Curtisa
rósł bunt, przygnębienie i przerażenie.

Leżał tak do wieczora, pogrążony w gorzkich myślach i wsłuchiwał się w odgłosy

szybko, nadchodzącego sztormu. W końcu wstał, zapędził cielaki, a melancholijne skomlenie
Dona ciągle dźwięczało mu w uszach.

Jutro ucichnie na zawsze, pomyślał i zaszlochał, wlokąc się do łóżka. Przez długą chwilę

leżał nieruchomo, w końcu zapadł w męczący, głęboki sen, z którego wyrwało go dopiero
wezwanie do porannego udoju.

Wiatr wiał z większą furią niż kiedykolwiek. Ponad polami niósł się odgłos grzmotów, a fale

wściekle biły w odsłonięty brzeg. Sztorm objął całe wybrzeże na wschód od Bayside.

Kończyli właśnie śniadanie, gdy do kuchni wpadł Will Barrie.
– „Amy Reade” jest przy brzegu, na skałach Gleeson! – krzyknął. – Tłucze się o nie od samego rana!

Chodź, Curt!

Curt zerwał się i chwycił czapkę, wuj wypadł za nim, jeszcze bardziej poruszony. Gdy

przebiegali przez podwórze, usłyszeli szczekanie Dona.

– Wezmę go ze sobą – zdecydował Curtis – poczekaj, Will!
Droga pełna była ludzi zdążających ku przystani. Obok chłopców zatrzymał się jadący wozem Sam

Morrow. Krzyknął, żeby wsiadali. Był już raz na brzegu i wrócił do domu, by zdać relację ojcu. Wóz
trząsł strasznie, a Sam wykrzykiwał wieści o „Amy” pośród wyjącego wściekle wichru.

– Taak, jest źle! Łódź tłucze o skały ćwierć mili od brzegu. To przecież stara balia, przeciekająca i

przegniła. Morze jest nieprawdopodobnie wzburzone i fale dosłownie ją przykrywają. Żadna łódź nie
jest w stanie teraz płynąć na ratunek – fale od razu by ją zatopiły. Stary Paul szaleje – cały
dobytek chce oddać za ocalenie Oscara, ale nic nie da się zrobić.

Gdy dojechali do przystani, na brzegu kłębili się ludzie. Podobny do łupinki szkuner walczył z falami

na rafie. Stary siwy rybak z Harbour, do którego zwrócił się Sam, przecząco potrząsnął głową.

– Nic nie zrobimy, żadna łajba nie wytrzyma na takiej fali ni chwilki. Szkuner zaraz rozpadnie się na

kawałki. Okropne! To straszne, tak stać i gapić się na tonących sąsiadów!

Curtis z Willem zbiegli na sam brzeg. Krewni członków załogi „Amy Reade” już tam byli, wszyscy

zrozpaczeni, a Paul Stockton wprost szalał. Biegał wzdłuż brzegu, modlił się, płakał. Jego
jedyny, ukochany syn tonął właśnie na „Amy Reade”, a on nie mógł nic na to poradzić!

– Co oni robią? – Will zwrócił się do Martina Clarka.
– Usiłują rzucić nam cumę. Przywiązali do niej cienką linką drąg, by ją obciążyć. O, teraz

młody

Stockton próbuje, ale to na nic. Wiry przy rafach są zbyt silne.

– Jak to? Don przyniesie linę – zawołał Curtis. – Don! Do nogi, Don!
Pies przybiegł z głośnym szczekaniem. Curtis przytrzymał go za obrożę i pokazał drąg, który młody

Stockton znów rzucił w fale. Don zaszczekał na znak, że zrozumiał i dał susa do wody. Gapie,
obserwujący sytuację, zakrzyknęli z radością i nadzieją, a potem zaległa cisza. Słychać było tylko
ryk sztormu i huk bijących o brzeg fal. Ludzie patrzyli na wspaniałego psa walczącego z
żywiołem; jego czarny łeb co chwilę pojawiał się na powierzchni wody i znikał. Gdy Don dopłynął do

drąga, złapał go zębami i zawrócił. Owacje rozległy się na nowo. Stojąca przy Curtisie żona jednego z
członków załogi szkunera padła na kolana łkając i dziękując Bogu. Curtis również czuł gorące
łzy napływające mu do oczu.

Don wyszedł na brzeg, położył zdobycz u nóg swego pana i otrząsnął się energicznie. Curtis chwycił

drąg, a tuzin kobiet i mężczyzn rzucił się w kierunku Dona ściskając go i całując jego mokre futro. Paul
Stockton był wśród nich; wielki, ciemny łeb psa wyglądał spod jego ramienia, a oczy Dona pytały, co
znaczy to zamieszanie.

Tymczasem kilku mężczyzn krzepko ciągnęło cumę. W pół godziny cała załoga „Amy

Reade”, zmarznięta i ociekająca wodą, znalazła się na brzegu. Stary Paul chwycił rękę Curtisa i
mocno nią potrząsnął. Łzy płynęły po jego surowej, pomarszczonej twarzy.

– Powiedz wujowi, żeby nie ważył się tknąć tego psa! Teraz jestem przekonany, że to nie on zagryzł

moje owce. Zresztą, choćby i zagryzł, nie dbam o to! Może zabić wszystkie owce, jeśli tylko baranina
mu służy!

3

5

Curtis wracał do domu z lekkim sercem. Pan Locksley wysłuchał słów starego Paula z uśmiechem. I

jego ujął bohaterski wyczyn Dona.

– No, Curtis, dobrze się stało. Całe szczęście, że skończyły się te wieczne niesnaski. Ale Dona

trzeba jednak zamykać przez jakiś czas, choć nie będzie to dla niego miłe. Sam tego dopilnujesz. W
końcu, to jednak on mógł zagryzać owce. I koniecznie musi się skończyć to kumplowanie z psem
Ventnora.

Curtis przyznał wujowi rację i biedy Don został uwiązany. Jego niewola wkrótce się skończyła; psa

Ventnorów zastrzelono. Don znów biegał wolny i Curtis niepokoił się o niego przez tydzień czy dwa.
Ale nie znajdowano już rozszarpanych owiec i niewinność Dona została udowodniona. Jeśli zaś
chodzi o starego Paula Stocktona, to wyglądało na to, że nie wiedział jak się odwdzięczyć. Dawny spór
między Stocktonami a Locksleyami został całkowicie zapomniany, a stary Paul stał się
najgorętszym przyjacielem Curtisa. O Donie zwykł mawiać:

– Takiego psa to jeszcze nie było, mój panie! Toż z oczu mu można czytać! O, gdybyś go pan

widział, jak płynął ku szkunerowi! Kości? Oczywiście! Jak tylko przychodzi, dostaje najlepsze kości i
nie tylko! Ten pies to bohater, prawdziwy bohater, mój panie!

Przełożyła Zuzanna Górska

3

6

NIESPODZIEWANA CEREMONIA

Selwyn Grant szedł w kierunku swego rodzinnego, wiejskiego domu tak powoli, jak gdyby wracał z

krótkiego spaceru, nie zaś po dziesięcioletnim pobycie gdzieś daleko, na zachodzie kraju.

Prowadzony przez rozmaite głosy rozbrzmiewające w ciężkim, jesiennym powietrzu zbliżył się

do drzwi wychodzących na makową alejkę w ogrodzie i otworzył je. Wszedł nie zauważony i
uśmiechając się patrzył na swą rodzinę. Zastanawiał się jednocześnie, co mogło stać się powodem
niemal dotykalnej, uroczystej atmosfery unoszącej się w powietrzu. Matka siedziała przy stole,
pilnie czyszcząc srebrne łyżeczki, które, o ile pamiętał, były używane tylko w szczególnych

momentach. Była taka jak niegdyś – te same jasne oczy, ta sama wyprostowana sylwetka i nos –
carstonowski nos – dumnie wykrojony i arystokratyczny. Zaszły w niej niewielkie zmiany, owszem.
Ale czy to możliwe, że ta przystojna młoda dama z czarującym, brązowym pieprzykiem i nosem
niewątpliwie po plebejsku grantowskim, siedząca przy oknie i usiłująca coś zrobić z mnóstwem
koronek i organdyny leżących na jej kolanach, to jego mała, kędzierzawa i opalona siostra, którą
opuścił, gdy miała trzynaście lat? A ten młody człowiek naprzeciw kredensu to oczywiście Leo;
na widok krzepkiego; świetnie wyglądającego, barczystego młodzieńca Selwyn nagle pomyślał, jak
bardzo sam się postarzał. A tam w rogu – ojciec, szczupły, niski, zupełnie siwy, przeglądający
uporczywie gazetę swymi krótkowzrocznymi oczyma. Serce Selwyna zabiło żywiej. Kochany staruszek!
Lata obeszły się z nim łaskawie.

Pani Grant podniosła wyżej wyczyszczoną łyżeczkę i zaczęła uważnie się jej przyglądać.
– Myślę, że ta już tak błyszczy, że zadowoli nawet Margaret Graham. Zamierzam wyłożyć dwa

tuziny łyżeczek do herbaty oraz tuzin tych deserowych. Berto, mam nadzieję, że zawiążesz
czerwoną wstążeczkę na każdej z nich. Łyżeczki Carmodych są identyczne i daję głowę, że pani
Carmody przywłaszczyła sobie dwie z naszych na weselu Jenny Graham. Nie chcę stracić kolejnych.
Mój drogi, czy...

Przerwała nagle, dostrzegłszy w drzwiach swego pierworodnego.
Kiedy zamieszanie wywołane powitaniami wreszcie się skończyło, Selwyn spytał, dlaczego

wyjęto rodzinne srebra.

– Na wesele, oczywiście – powiedziała pani Grant. Wytarła okulary w złotej oprawie i

stwierdziwszy, że nie ma czasu na dalsze łzy i sentymenty, dokończyła: – Łyżeczki nawet w połowie nie
wyczyszczone, a za godzinę trzeba zacząć się ubierać. Berta, jak widzisz, jest zupełnie
bezużyteczna – kończy swoją kreację. Będzie druhną i bardzo to przeżywa.

– Wesele? Czyje wesele? – wtrącił zupełnie oszołomiony Selwyn.
– Lea, oczywiście. Leo żeni się dziś wieczorem. Czy nie dostałeś zaproszenia? Nie doręczono ci go

do domu?

– Podajcie mi krzesło, prędko – powiedział Selwyn błagalnie. – Leo, czy naprawdę

zamierzasz popełnić takie głupstwo w tak młodym wieku? Czy jesteś pewien swojej dojrzałości?

– Sześć stóp wzrostu można interpretować rozmaicie – uśmiechnął się od ucha do ucha Leo. – Ale

nie przejmuj się, przyjacielu. Nie jest tak źle, jak myślisz. Wybrałem godną szacunku, uczciwą
dziewczynę. Trzy tygodnie temu napisaliśmy ci o tym w liście tak klarownie i delikatnie, jak tylko było
możliwe.

– Wyruszyłem przed miesiącem. Do dziś włóczyłem się odwiedzając starych kolegów z college'u.

Nie dostałem więc listu. Dobra, już mi lepiej. Nie, siostrzyczko, nie musisz mnie wachlować. A
wracając do tematu: któż jest twoją wybranką, bracie?

– Alice Graham – odpowiedziała pani Grant, mająca zwyczaj mówienia za swoje dzieci, z

których żadne nie odziedziczyło rodowego nosa Carstonów.

– Alice Graham? Ten dzieciak?! – wypalił ogromnie zaskoczony Selwyn.

3

7

– Proszę, proszę, Sel – warknął Leo – być może my tu w Croyden nie jesteśmy szczególnie

postępowi, ale w miejscu nie stoimy również. Dziewczynki zwykle dorastają gdzieś między dziesiątym a
dwudziestym rokiem życia. Wy, starzy kawalerowie, myślicie, że nikt nigdy nie dorośleje. Skąd w takim
razie siwizna na twoich skroniach?

– Cóż, wiem, że posiwiałem, ale nie sądziłem, że pierwszą osobą, która mi to wytknie, będzie mój

rodzony brat. Teraz, gdy to przemyślałem, przyznaję, że Alice pewnie musiała nieco spoważnieć. A czy
wygląda choć trochę lepiej niż kiedyś?

– Alice to czarująca dziewczyna – powiedziała pani Grant impulsywnie. – Jest piękna, a poza

tym czuła i rozsądna, a te cechy nieczęsto spotyka się razem. Wszyscy jesteśmy bardzo zadowoleni z
wyboru Lea. Ale naprawdę trzeba się pospieszyć. Wesele rozpoczyna się o siódmej, a jest już czwarta.

– Mamo, czy mogłabyś posłać kogoś po mój bagaż na stację? – poprosił Selwyn. – Na

szczęście wziąłem nowy garnitur, inaczej nie odważyłbym się pójść na przyjęcie.

– Dobrze, a teraz wyłączam się – rzekła pani Grant. – Mężu, zabierz stąd Selwyna, bym nie musiała

tracić czasu na pogaduszki.

W bibliotece ojciec i syn spojrzeli na siebie z radością.
– Tato, to prawdziwe błogosławieństwo widzieć cię w tak dobrej formie. Jestem trochę oszołomiony

tymi wszystkimi zmianami. Berta dorosła, a Leo o krok od ślubu! I to z Alice Graham, o której na razie
nie mogę myśleć inaczej, jak o długonogim, czarnookim, figlarnym chochliku. Mówiąc szczerze, tato,
nie mam ochoty iść na wesele do Wish–ton–wish. Jestem pewien, że ty też. Nigdy nie lubiłeś
niepotrzebnego zamieszania. Czy nie uda się jakoś wykręcić?

Uśmiechnęli się do siebie, przywołując miłe wspomnienia wielu nudnych, rodzinnych

uroczystości, od których się razem „wykręcili". Ale pan Grant zaprzeczył ruchem głowy.

– Nie tym razem, kochany. Są na świecie rzeczy, od których obyczajny człowiek nie może

się wymówić, a jedną z nich jest ślub jego własnego syna. Może jest to kłopotliwe, ale muszę
przez to przejść. Zrozumiesz jak to jest, gdy sam będziesz miał rodzinę. A przy okazji, dlaczego
jeszcze nie założyłeś własnego gniazda? Dlaczego do tej pory nie zostałem zmuszony do
uciążliwego i niewygodnego obowiązku asystowania na twym ślubie?

Selwyn zaśmiał się z nikłą nutką goryczy w głosie, a czułe ucho ojca natychmiast ją wychwyciło.
– Byłem zbyt zajęty studiowaniem prawa, ojcze. Nie miałem czasu rozglądać się za
żoną. Pan Grant potrząsnął siwą głową

.

– To nie jest prawdziwy powód, synu. Przysłowie mówi: Na świecie jest żona dla każdego

mężczyzny; więc jeśli ktoś nie znalazł jej przez trzydzieści pięć lat, to musi być po temu jakiś
prawdziwy powód. Wiesz, nie chcę ci prawić kazań, ale mam nadzieję, że to o czym wspomniałeś, to
tylko jedna z przeszkód, nie najważniejsza i nie wynikająca z jakiegoś samolubstwa czy oziębłości. Być
może jeszcze znajdziesz swoją panią Grant. Jeżeli zamierzasz szukać, dam ci małą radę. Twoja
matka to wspaniała kobieta, Selwynie, wspaniała kobieta. Nie ma gospodyni lepszej od niej, a z
finansami radzi sobie doskonale – lepiej niż ktokolwiek inny. Jest dobrą żoną i matką. Gdybym był
młody, zalecałbym się do niej i ponownie z nią ożenił; tak bym zrobił. Ale pamiętaj, synu, kiedy ty
będziesz wybierał sobie żonę, weź tę z małym, ładnym i zupełnie pospolitym nosem, a nie z nosem
arystokratycznym. Nigdy nie żeń się z kobietą, która ma „rodowy” nos.

Dziwnym zbiegiem okoliczności kobieta o rodowym nosie weszła właśnie do biblioteki

i rozpromieniła się w macierzyńskim uśmiechu, widząc ich razem.

– W jadalni czeka mała przekąska, a gdy zjecie, musicie się przebrać. I przyczesz porządnie włosy,

dobrze, kochanie? – zwróciła się do męża. – Selwynie, zielony pokój już przygotowany.
Jutro porozmawiamy spokojnie, ale dziś będę zbyt zajęta, by pamiętać, że gdzieś tam się kręcisz.
Jak dostaniemy się wszyscy do Wish–ton–wish? Leo i Berta jadą bryczką zaprzężoną w kucyki.
Trzecia osoba już się tam nie zmieści. Będziesz musiał tłoczyć się ze mną i ojcem w powozie.

– Po co? – uciął szybko Selwyn. – Pójdę piechotą, przecież to tylko pół mili. Mam nadzieję, że stara

droga jest wciąż używana?

– Powinna być w porządku – odparła pani Grant. – Leo bardzo o nią dba. Jeśli zapomniałeś, którędy

prowadzi, on wszystko ci wyjaśni.

– Nie zapomniałem – powiedział Selwyn nieco szorstko.

3

8

Miał powody, by dobrze pamiętać leśną drogę. Leo nie był pierwszym Grantem chodzącym

w konkury do Wish–ton–wish.

Kiedy Selwyn wyruszył, księżyc wzeszedł właśnie nad wschodnimi wzgórzami: okrągły,

czerwony, nieco zamglony. Jesienne powietrze było aromatyczne i jednocześnie delikatne. Po prawej
stronie długie cienie kładły się na polach. Srebrzysta mozaika pokryła żywą ścianę starych
buków. Selwyn szedł powoli. Rozmyślał o Esme Graham, albo raczej o dziewczynie, którą kiedyś była
i zastanawiał się, czy spotka ją na ślubie. Mógł się z tym liczyć, a nie chciał jej widzieć. Mimo
dziesięcioletnich wysiłków nie wiedział, czy potrafi spojrzeć na żonę Toma St. Claira nie tracąc
przy tym spokoju i opanowania. W najlepszym wypadku takie spotkanie zniszczyłoby jego

wspomnienia – już nigdy nie pomyślałby o niej inaczej niż jako o Esme St. Clair.

Grahamowie przybyli do Wish–ton–wish przed jedenastu laty. Mieli mnóstwo córek, a Esme

była najstarszą z nich. Selwyn, pod pretekstem opiekowania się młodszymi dziewczynkami, często tego
lata przebywał z Esme i zakochał się w niej bez pamięci. Wprawdzie Tom St. Clair zawsze kręcił się
gdzieś w pobliżu, ale w końcu, jako daleki kuzyn miał do tego prawo. Pewnego jednak dnia Selwyn
dowiedział się, że Esme – wówczas szesnastoletnia panna – zaręczyła się z Tomem. To był
koniec. Selwyn opuścił rodzinę i miasto najszybciej, jak tylko mógł. W rok później w liście z domu
znalazł krótką wzmiankę o ślubie Toma St. Claira.

Tak rozmyślając zapomniał, że się spieszy i ledwo zdążył na ślub. Burmistrz Wish–ton–wish właśnie

rozpoczynał ceremonię, gdy Selwyn wśliznął się do środka bocznymi drzwiami. Zobaczył pannę młodą i
z trudem powstrzymał okrzyk zdumienia. Ta piękna, wysoka, uroczo zarumieniona kobieta z
kaskadą kruczoczarnych włosów ukrytych pod śnieżnym welonem – czy to naprawdę Alice Graham?
Mała, chuda dziewczynka, wciąż starająca się upodobnić do chłopaka? Przyglądał się i oczom nie
wierzył. A jednak... Mimo zupełnie innej figury, cery, koloru włosów, była podobna do Esme, miała z
nią coś wspólnego.

Ano właśnie, gdzie Esme? Podczas gdy pastor odczytywał przysięgę małżeńską, Selwyn rozglądał

się nad głowami gości. Wypatrzył kilka sióstr Graham, a nawet stojącego na drugim końcu sali
Toma St. Claira, ale Esme nigdzie nie było widać.

Po uściśnięciu ręki panu młodemu i zwykłej ceremonii składania życzeń, Selwyn zapragnął znaleźć

się na świeżym powietrzu. W ogrodzie pełgające, różane światło chińskich lampionów oraz
srebrzysty blask księżyca tworzyły nastrój bajkowy i niepowtarzalny. I wówczas zobaczył, jak
Esme wychodzi z zatłoczonego domu do ogrodu – wysoka, szczupła kobieta w błyszczącej,
obcisłej sukni. Białe kwiaty cudownie odcinały się od brązu jej wspaniałych włosów. W
delikatnej poświacie otaczającej dom weselny i ogród wyglądała piękniej niż kiedykolwiek. Na
ten cudowny widok serce Selwyna zabiło niebezpiecznie mocno.

– Esme! – zawołał mimo woli.
Zauważyła go i chyba zaczerwieniła się, choć nikłe światło sprawiało, że nie był pewien.
– Selwyn! – krzyknęła, wyciągając ku niemu ręce. – Mój Boże, Selwyn Grant! Czy to sen, czy jawa?

Nie wiedziałam, że tu jesteś! Nie wiedziałam, że wróciłeś do domu!

Ujął jej ręce i przyciągnął ją lekko do siebie, niewiele myśląc, co może sądzić o tym Tom St. Clair.

Wiedział tylko, że kocha ją całym sercem i że to ona właśnie była i jest najważniejszym i jedynym celem
w jego życiu.

– Wróciłem do domu cztery godziny temu i natychmiast wysłano mnie tu, na wesele brata. Kręci mi

się w głowie, Esme. Wciąż nie mogę dostosować mych starych wyobrażeń do nowego stanu
rzeczy. Śmiać mi się chce, gdy pomyślę, że Leo i Alice są małżeństwem. Dla mnie to nadal para
dzieciaków.

Esme roześmiała się i nieco odsunęła od niego.
– Wszyscy jesteśmy o dziesięć lat starsi – powiedziała lekko.
– Ty nie. Nigdy nie byłaś równie piękna. Jako staremu przyjacielowi chyba wolno mi to powiedzieć?
– Może zmienisz zdanie za dnia – w tym świetle każdy wygląda korzystnie. Selwynie, mam

już prawie trzydzieści lat, wiesz?

– A ja dorobiłem się kilku siwych włosów na głowie szepnął. – Wiedziałem o tym, ale

miałem nadzieję, że nikt nie zauważy. Niestety, Leo rozwiał me złudzenia. To nagle dorastające
młodsze rodzeństwo jest nieznośne. A ty pewnie zaraz powiesz, że Maleńka też dorosła.

– Maleńka ma osiemnaście lat i kawalera – uśmiechnęła się Esme. – I ostrzegam cię – życzy sobie,

aby zwracano się do niej: Lauro.

Nastała chwila milczenia, po czym Esme zaproponowała:

3

9

– Przespacerujmy się tą drogą przez bukowy las, do starej bramy przy dróżce. Wyszłam z domu, bo

pomyślałam, że na świeżym powietrzu przejdzie mi ból głowy. Muszę jeszcze pomóc przy kolacji, więc
przydałby mi się teraz mały spacer.

Przemierzyli powoli trawnik i wstąpili na swą ulubioną dróżkę prowadzącą ku dalekiej,

świetlistej linii lasu. Grant czuł się jak we wspaniałym śnie, z którego nie chciał się obudzić. Szli przez
pola zalane tajemniczym, księżycowym blaskiem w kierunku starej bramy. Echo gwaru i
śmiechów zamierało powoli, a w końcu znikło zupełnie w przeogromnej, wszechogarniającej ciszy
nocy.

Przez chwilę milczeli. Ona patrzyła gdzieś w dal, on podziwiał cudownie wygiętą linię jej

karku i bogactwo włosów. Jakże dziewicza, niemal święta była w tej chwili! W obliczu jej uroku Torn
St. Clair wydał mu się świętokradcą.

W końcu Esme przerwała milczenie.
– Miło, że znów tu jesteś – powiedziała szczerze. – Tak niewielu starych przyjaciół mi zostało, tak

wiele dzieci dorosło. Czasem nie poznaję świata, w którym żyję, tak się zmienił. Wiesz, to bardzo
niemiłe uczucie. A ty sprawiłeś, że znów poczułam się na swoim miejscu. Tak bardzo nie chciałam być
sama dziś wieczorem. Będę ogromnie tęskniła za Alice –– teraz została nas trójka: mama,
Maleńka i ja. Nasza rodzina tak strasznie się zmniejszyła!

– Mama, Maleńka i ty!? – Selwynowi zakręciło się w głowie. – Jak to, a co z Tomem?
Natychmiast zrozumiał, że powinien był ugryźć się w język, gdyż pytanie było idiotyczne.

Esme spojrzała na niego niebotycznie zdziwiona. Selwyn pamiętał, że w świetle słońca jej oczy
przypominają cienie wczesnego wieczoru – stają się tajemniczo niebieskie. Teraz jednak były zupełnie
ciemne, głębokie i patrzyły z czułością.

– Tom? – spytała zakłopotana. – Masz na myśli Toma St. Claira? Oczywiście jest tu ze swoją żoną.

Nie widziałeś jej? Piękna kobieta w bladoróżowej sukience. Kiedyś nazywała się Lil Meredith.
Znałeś Lil? Jedna z Meredithówien z miasteczka Uxbridge.

Selwyn zapamiętał ten moment na całe życie. Jego zdziwienie było tak wielkie, że gdyby nie złapał

się prędko jednej z belek bramy, niewątpliwie upadłby i stoczył niechlubnie do rowu przy
drodze. Wszystkie niespodzianka tego wieczoru zbladły przy tym, co usłyszał przed chwilą.
Przekonany, że w języku angielskim nie istnieją słowa mogące oddać jego zaskoczenie i stan uczuć, nie
próbował ich nawet szukać. Po prostu oparł się o bramę i wyrzekł najprostsze zdanie, jakie przyszło mu
do głowy:

– Myślałem, że jesteś żoną Toma.
– Myślałeś, że jestem jego żoną? – powtórzyła Esme powoli. – Myślałeś tak przez wszystkie te lata,

Selwynie Grant?

– Tak. Tak właśnie była. Czemu tu się dziwić? Byłaś jego narzeczoną, gdy wyjeżdżałem.

Wiedziałem o tym od twojej siostry, Jenny. A później dostałem list, w którym Bertha nadmieniła, że
Tom się ożenił. Nie napisała z kim, ale przecież miałem prawo sądzić, że z tobą!

– Och... – na poły westchnienie, na poły jęk długo gromadzonego i skrywanego bólu wyrwał się z jej

ust. – To bardzo śmieszna pomyłka. Tom i ja byliśmy zaręczeni, ale to była sprawa między dziewczyną i
chłopakiem, a nie między kobietą i mężczyzną. Po jakimś czasie stwierdziliśmy, iż popełniliśmy błąd, a
to co uważaliśmy początkowo za miłość, było po prostu przelotną fascynacją. Rozstaliśmy się tuż przed
twym odjazdem. Wszystkie moje starsze siostry wiedziały o tym, ale o Jenny nawet nie pomyślałyśmy,
traktowałyśmy ją jak dziecko. I cały czas uważałeś, że jestem żoną Toma? To naprawdę śmieszne!

– Śmieszne? Ależ to jest tragiczne! Słuchaj, Esme, nie chcę więcej pomyłek. Jeśli sprawy

tak wyglądają, to muszę coś ci powiedzieć. Kocham cię – i kochałem zawsze od chwili, gdy cię
poznałem. Odszedłem, bo nie mogłem patrzeć spokojnie, jak poślubiasz innego. I nie wracałem tak
długo z tego samego powodu. Esme, powiedz, czy nie jest za późno? Czy kiedykolwiek zależało ci na
mnie?

– Tak – odpowiedziała z trudem.
– A czy ciągle jeszcze ci na mnie zależy?
Oparła głowę na jego szerokiej piersi. – Tak – szepnęła. – W takim razie wracamy i zaraz bierzemy

ślub – oznajmił radośnie.

Esme podniosła głowę i zdziwionymi oczyma wpatrywała się w jego twarz. – Ślub? –

spytała niedowierzająco.

– Tak, ślub. Straciliśmy już dziesięć lat i nie będziemy tracić ani minuty więcej. Powtarzam:

nie będziemy.

– Selwyn! To niemożliwe!

4

0

– Już dawno wykreśliłem ten zwrot z mojego słownika. Spójrz na to bez uprzedzeń, a zobaczysz, że

nasz ślub to najprostsza rzecz pod słońcem! Wesele przygotowane, goście zaproszeni, pastor pod ręką, a
niczyje zezwolenie nie jest nam, na szczęście, potrzebne. Ubrałaś się w nową sukienkę i kochasz mnie.
Na małym palcu noszę prostą złotą obrączkę – na pewno będzie ci pasować. Mamy wszystko, czego nam
trzeba! Jaki jest sens czekać i organizować następne wesele za kilka tygodni?

– Teraz rozumiem, dlaczego zyskałeś sławę wspaniałego prawnika – powiedziała Esme. – Ale...
–Nie słucham żadnych „ale”. Chodźmy już. Muszę odnaleźć twoją i moją matkę i rozmówić

się z nimi.

Pół godziny później gruchnęła między gośćmi niesamowita wiadomość. Zanim ślub mógł się odbyć,

Tom St. Clair oraz mąż Jenny uśmiechając się tajemniczo ponownie posłali po burmistrza.
Następnie zrobili przejście przez środek sali. Pojawił się pastor ze swą nieodłączną błękitną
księgą, a za nim, trzymając się za ręce, weszli Selwyn Grant i Esme Graham.

Kiedy druga już tego wieczoru ceremonia dobiegła końca, pan Grant podszedł do syna i

mocno uścisnął jego rękę.

– Nie muszę życzyć ci szczęścia, synu, gdyż widzę, że już je masz. Zrobiłeś wspaniałą

rzecz – z dwóch męczących uroczystości uczyniłeś jedno wesele, jakże dla mnie radosne. To
było genialne posunięcie. I – powiem ci w tajemnicy, cicho, póki Esme wciąż tonie w uścisku naszej
kochanej matki, ta dziewczyna ma odpowiedni nos. Ale twoja matka to wspaniała kobieta, naprawdę
wspaniała...

Przełożyła Aleksandra Cacha

4

1

PAMIĘTNIK WUJKA JESSE’EGO

Wujek Jesse!
Imię przystające dokładnie do jego wyglądu. Nigdy, przez dwa cudowne letnie sezony spędzone w

Golden Gate, nie przyszło mi do głowy, że mógłby nosić inne imię.

Gdy ujrzałam go po raz pierwszy, pomyślałam, że wygląda dokładnie tak, jak go sobie wyobrażałam.

Stał w szeroko otwartych drzwiach niskiej chaty, usadowionej blisko morskiego brzegu, lecz osłoniętej
od wiatru wysokimi drzewami. Witał nas w „naszym nowym domu” z pełną wdzięku kurtuazją,
która stanowiła niejako część jego osobowości. I było to całkowicie naturalne, mimo jego zwalistej,
wysokiej, lekko przygarbionej postaci, sprawiającej wrażenie siły i sprawności fizycznej. Ogorzała,
gładko ogolona twarz starszego człowieka i przerzedzone siwe włosy, swobodnie opadające na ramiona
wskazywały, że niejedno w życiu przeszedł. Trudno było nie zwrócić uwagi na głęboko osadzone,
błękitne, tryskające życiem oczy. Czasami tylko przygasały nieco, stawały się zadumane, jakby zasnuła
je mgiełka. Wtedy posyłał w morze tęskne spojrzenia pełne pytań; na które nie miał odpowiedzi. Jakby
szukał tam czegoś niezwykle wartościowego, czegoś co zaginęło bardzo dawno, a ku czemu rwało się
jego serce.

Pewnego dnia miałam poznać ten sekret, miałam dowiedzieć się, cóż to za niezwykła

tajemnica drzemie w głębi jego szlachetnej duszy.

Nie można zaprzeczyć, iż wujek Jesse nie był człowiekiem urodziwym. Wydatne szczęki,

grube spękane od słonego wiatru usta i duże kwadratowe czoło, nie czyniły z niego przystojniaka. Na
pierwszy rzut oka sprawiał też wrażenie człowieka nieskomplikowanego, łatwego do przejrzenia.
Jednak z tej surowej postaci emanowała jakaś niezwykła energia.

Wujek Jesse całkowicie zdawał sobie sprawę ze swojego „uroku” i bardzo nad tym

ubolewał. Był człowiekiem wielce wrażliwym na wszelkie piękno. Pewnego razu zwierzył się
matce, że gdyby mógł narodzić się jeszcze raz, chciałby być przystojniejszy.

– Chłopaki mówią, że jestem przyzwoitym człowiekiem mawiał kapryśnie. – Ale czasami

chciałbym, żeby Pan stworzył mnie tylko w połowie tak dobrym, jak jestem. Mógł bardziej skupić się na
wyglądzie. Lecz cóż, prawdopodobnie Stwórca, tak jak każdy dobry kapitan, wiedział, co robi.
Widocznie niektórzy z nas muszą być brzydcy, aby inni, jak panna Mary, prezentowali się dużo
korzystniej.

Wujek Jesse często powtarzał mi, że jestem jedną z piękniejszych dziewcząt, jakie widział w życiu.

Oczywiście, zdawałam sobie sprawę, że jest w tym dużo przesady, ale cóż, za to go właśnie kochałam.
To kłamstewko w jego ustach brzmiało tak cudownie i szczerze, iż sama chwilami w nie wierzyłam.
Czasami myślę, że i on w to wierzył. Zresztą nie było kobiety, która nie uchodziłaby w jego oczach za
piękność bez skazy. A wszystko za sprawą tej jednej, którą kiedyś kochał. Raz tylko widziałam
go prawdziwie rozwścieczonego, gdy pewien nieszczęśnik ośmielił się skrytykować dziewczyny z
wybrzeża. Został wprost przygwożdżony świdrującym spojrzeniem wujka Jesse’ego. W oku starego
człowieka pojawił się surowy błysk, a twarz nabrała ostrych, zupełnie obcych rysów. I już nigdy
nie dziwiłam się, że taki spokojny, prosty człowiek mógł wieść życie pełne trudów i przygód

.

Do Golden Gate przyjechałyśmy wiosną. Lekarz zalecił mamie zmianę klimatu i jak

najwięcej morskiego powietrza. Wuj James, gdy tylko to usłyszał, zaproponował pobyt w niewielkiej
posiadłości w Golden Gate, odziedziczonej niedawno w spadku po śmierci starej ciotki, która w ciszy i
spokoju dożyła sędziwego wieku.

– Jeszcze nie widziałem tej chatki – powiedział – ale o ile znałem ciotkę Elizabeth i jej umiłowanie

porządku, na pewno zostawiła ją w doskonałym stanie. Klucze do domu znajdują się u starego żeglarza
mieszkającego po sąsiedzku. Nazywa się Jesse Boyd, czy jakoś tak. Myślę, że byłoby wam tam całkiem
wygodnie. Dom stoi na osłoniętym od morza skrawku wybrzeża, a do plaży jest nie więcej niż
pięć minut.

4

2

Propozycja wujka Jamesa okazała się przysłowiowym strzałem w dziesiątkę, bo nasze środki

finansowe były ograniczone i jakikolwiek wyjazd do sanatorium nie wchodził w rachubę. Tak
więc zebrałyśmy manatki i wyruszyłyśmy. Wcześniej zatelegrafowałyśmy do . Jesse’ego Boyda, aby w
miarę możliwości przygotował dom na nasze przybycie. I tak pewnego pięknego wiosennego dnia, przy
wtórze wiatru harcującego wesoło nad wybrzeżem i wydmami, popędzającego białe czapy fal
obmywających piaszczysty brzeg, wysiadłyśmy z pociągu na małej stacyjce. Spacerem doszłyśmy do
naszego nowego domu. Bagaże zostały na stacji i miały być dostarczone wieczorem.

Dom ciotki Elizabeth zrobił na nas oszałamiające wrażenie. Jego widok wprawiał w zachwyt i duszę,

i zmysły. Wyglądał jak wielka, szara muszla porzucona na piasku. Pomiędzy nim a brzegiem morza
leżał powalony przez sztorm sękaty pień jodły. W jej od dawna wyschniętych gałęziach wiatr
wyśpiewywał dziwną i jednostajną melodię.

W samym domu miałyśmy później dokonać jeszcze bardziej osobliwych i zachwycających

odkryć. Niskie, ciemne, belkowane sufity, kwadratowe, głębokie okna, przez które, zamknięte czy
otwarte, zawsze dobiegał delikatny szept morza, widok zapierający dech w piersiach. Przed oczyma
rozciągało się rozległe wybrzeże, a ponad nim łuk purpurowych wzgórz.

Patrząc na wejście do zatoki, bez trudu można było odgadnąć, czemu zawdzięcza swe imię. Głęboki,

wąski tunel, otoczony piaszczystymi wydmami po jednej i stromym, poszarpanym
urwiskiem z czerwonego piaskowca po drugiej stronie, do złudzenia przypominał Złote Wrota.

Z zachwytem oglądałam wspaniały, złocisty wschód słońca zalewający całą zatokę.

Wielka błyszcząca moneta wyłaniała się wolno z morza i wypełniała niebo.

Była to prawdziwa złota brama, przez którą niejeden pożeglował do „czarodziejskiej utraconej

krainy”.

Podziwiając widoki, ruszyłyśmy wąską ścieżką do naszego nowego domu. Zaskoczyła nas

błękitna smuga dymu unoszącego się z dużego, kwadratowego komina i pojawienie się w progu wujka
Jesse’ego
(zaczęłyśmy go tak nazywać już po półgodzinnej znajomości).

– Witam panie – powiedział wyciągając dużą, spracowaną, ale czystą dłoń. –

Przypuszczałem, że mogą być panie zmęczone i głodne. Tak więc, kiedy przyszedłem otworzyć dom,
napaliłem w piecu i przygotowałem filiżankę herbaty. Uwielbiam mieć sąsiadów, gdy tylko nadarza się
po temu okazja.

Wkrótce okazało się, że wujaszkowa „filiżanka herbaty” oznacza prawdziwe przyjęcie. Mała jadalnia

została przewietrzona. Ustawiony na środku stół był już nakryty białym obrusem i gustowną
chińską porcelaną ciotki Elizabeth.

– Wiedziałem, gdzie się ją trzyma – tłumaczył – często pomagałem starej pannie Kennedy.

Zaprzyjaźniliśmy się, ona i ja. Bardzo mi jej brakuje.

Dopiero teraz zauważyłam pierwiosnki, które zdobiły stół. Jak się okazało, wuj przewędrował kilka

mil, aby je zebrać. Na stole królował półmisek z pstrągiem, wiejski chleb i masło, „sklepowe” herbatniki
i dzbanek pełen aromatycznej herbaty godnej mieszkańców Olimpu. Wszystko dopięte na ostatni guzik.

– Mam nadzieję, że będzie paniom smakowało. Pstrąg jest świeżutki. Jeszcze dwie godziny

temu pływał w stawie u Johnsona. Sam go wybrałem i złowiłem. To chyba jedyne, w czym jestem
całkiem dobry. Czasami uda mi się złapać nawet dorsza. Ale nie zawsze tak było. Co to, to nie. W życiu
robiłem najróżniejsze rzeczy. Przekonałaby się pani, czytając mój pamiętnik.

Byłam tak głodna i zmęczona, że nie połknęłam przynęty. Chciałam jak najszybciej

skosztować pstrąga. Mama zaproponowała, aby wujek Jesse usiadł i towarzyszył nam w posiłku, który
przygotował. Podziękował i zajął miejsce bez zbędnych nalegań.

– Dziękuję uprzejmie. Cała przyjemność po mojej stronie. Zwykle jadam samotnie, za

jedynego towarzysza mając odbicie mojej brzydkiej starej fizjonomii w szklance stojącej przede
mną. Mała odmiana dobrze mi zrobi. Niezbyt często mam okazję przebywać z dwiema tak uroczymi
damami.

Komplementy wujka Jesse’ego, zapisane na kartce papieru, nie są niczym wyjątkowym.

Ale wypowiedziane zostały z takim wdziękiem i szacunkiem w głosie, że każda kobieta, która je
usłyszała, musiała czuć się obdarowana prawdziwie po królewsku.

Przełamał się z nami chlebem i w tym momencie staliśmy się dozgonnymi przyjaciółmi.

Jeszcze godzinę po posiłku siedzieliśmy wszyscy przy stole, słuchając opowieści wujka Jesse’ego.

– Jeśli się zbytnio rozgadam, proszę zwrócić mi uwagę – powiedział niby poważnie,

mrugając porozumiewawczo – kiedy mam słuchaczy, nie potrafię przestać mó wić i mogę zanudzić na
śmierć.

4

3

Wujek Jesse został żeglarzem, kiedy miał dziesięć lat. Kilka z jego historii brzmiało tak niezwykle,

że w skrytości ducha zastanawiałam się, czy nie wymyślił ich właśnie na nasz użytek. Ale jak
przekonałam się później, byłam niesprawiedliwa. Żadna nie mijała się z prawdą, a wujek Jesse
miał cudowny dar opowiadania. Był typem urodzonego gawędziarza, który potrafił mówić tak
obrazowo, że przywracał do życia dawne czasy w ich pierwotnym kształcie. Obie z mamą
zaśmiewałyśmy się do rozpuku, a raz nawet popłakałyśmy się ze śmiechu, słuchając jego wspomnień.
Wujek Jesse patrzył na nas z ukontentowaniem, te łzy szczerego rozbawienia sprawiały mu wyraźną
przyjemność.

– Uwielbiam, gdy ludzie płaczą ze śmiechu – zauważył. – To wielki zaszczyt dla kogoś takiego jak

ja. Szkoda tylko, że nie mogę udowodnić, że to wszystko zdarzyło się naprawdę. Każde
wydarzenie opisałem w moim pamiętniku, ale nie potrafię zręcznie operować słowami na
papierze. Stworzyłbym doprawdy dobrą książkę, gdybym miał dar pisania i dobierania właściwych
słów. Ale cóż, nie potrafię. Ludzka niedoskonałość.

Kiedy wuj Jesse żegnał się z nami późnym popołudniem, mama poprosiła go, by zaglądał do nas jak

najczęściej.

– Zastanawiam się, czy zapraszałybyście mnie panie tak gorąco, gdybyście podejrzewały, jak

skrzętnie to wykorzystam – zażartował.

Mama uśmiechnęła się. – Zapewniam pana, że niczego by to nie zmieniło.
– W takim razie będę przychodził. Panie także będą zawsze mile widziane w moim domu. Mieszkam

tuż obok. Szczerze mówiąc ani ja, ani dom, ani komin wystający z dachu nie są warte oglądania. Mam
tylko jeden pokój i poddasze. Ale posiadam kilka przedmiotów godnych zainteresowania. Zebrałem je w
różnych dziwnych miejscach, do których miałem zwyczaj wtykać swój wścibski nos.

Kilka drobiazgów wujka Jesse’ego okazało się być kolekcją najbardziej osobliwych eksponatów,

jakie kiedykolwiek widziałam. Jego schludny, jedyny pokoik był ich pełen – piękne, szkaradne i
niezwykłe, a niemal każdy związany z jakąś niesamowitą, ekscytującą historią.

To lato w Golden Gate było naprawdę cudowne. Żyłyśmy beztrosko, a wuj Jesse okazał się

wspaniałym towarzyszem naszych prawie dziecinnych zabaw! Prowadziłyśmy skromne
gospodarstwo, większość czasu spędzając na wędrówkach po wybrzeżu, czytaniu książek na
skałach i żegludze po zatoce w małej, ale zadbanej łódce wujka Jesse’ego. Z każdym dniem
coraz bardziej lubiłyśmy tego prostodusznego starego marynarza. Działał na nas tak odświeżająco, jak
morski wiatr. A był interesujący niczym najciekawsza stara kronika. Bez końca można było
słuchać jego opowieści, osobliwych spostrzeżeń i uwag o życiu. Wujek Jesse należał do
gatunku interesujących i rzadkich ludzi, którzy w barwnej frazeologii mieszkańców wybrzeża
„nigdy nie mówili dla samego mówienia”.

Nosił w sobie przysłowiową „mądrość węża” i ludzką dobroć, pomieszane według najlepszej

receptury.

Pewnego razu zniknął na cały dzień; wrócił dopiero wieczorem, gdy zaczął zapadać zmrok.
– Wybrałem się na dłuższy spacer po okolicy – dla wujka Jesse’ego mogło to oznaczać wioskę lub

miasteczko oddalone nawet o sto mil od Golden Gate – by odwiedzić pana Kimballa, hodowcę
pstrągów. Bardzo lubi moje wizyty, a to wszystko, co mogę dla niego zrobić, by odwdzięczyć się za
uprzejmość, której niegdyś od niego doznałem. Zostałem cały dzień, żeby spokojnie pogawędzić.
Lubi ze mną rozmawiać. Ludzie rzadko zaglądają do niego, bo uważają, że jest niewierny. Nie mylą
się wprawdzie zbytnio, ale w końcu nie on jeden. Panie nazwałybyście go heretykiem. To prawda,
że heretycy są nikczemnymi ludźmi, ale są też bardzo interesujący. Oni po prostu mają inne
spojrzenie na świat. Poszukują Boga, ale wobec trudności w Jego odnalezieniu dochodzą do
wniosku, że Go nie ma. Słuchając Kimballa nie zastanawiam się nad jego argumentami,
gdyż nie czynią one zbytniego uszczerbku w moich przekonaniach. Jestem człowiekiem, który
wierzy bez zastrzeżeń. To oszczędza wielu problemów – a poza wszystkim, Bóg jest dobry. Kłopot w
tym, że Kimball ma naturę cwaniaka. Jest tak zapatrzony w siebie, że uważa, iż pójście do nieba zwykłą
drogą byłoby poniżej jego godności. Ale kiedyś, tak czy inaczej, dostanie się tam, a wtedy będzie się
sam z siebie śmiał.

Wydawało się, że nie istnieje sprawa, która mogłaby wujka Jesse’ego wytrącić z równowagi

czy prawdziwie zmartwić.

– Z zasady jestem zadowolony ze wszystkiego, co życie mi przynosi – powiedział raz, gdy

mama zwróciła uwagę na jego wieczny optymizm. – Mam to we krwi. Czasami jestem
zadowolony nawet z

4

4

rzeczy zupełnie nie do przyjęcia. To naprawdę dobre podejście do sprawy. Stary reumatyzmie, mówię,
gdy naprawdę mi dopiecze, mógłbyś czasem przestać mi dokuczać. Bo może się okazać, że wkrótce nie
będziesz miał komu. Lepiej spowolnić bieg, niż nagle nie mieć komu sprawiać bólu. Co zrobisz,
gdy zabraknie ci mego ciała?

Wujek Jesse rzadko zjawiał się bez jakiegoś, choćby najskromniejszego, podarunku. Nawet jeśli

miała to być tylko wiązka słodkiej trawy.

– Uwielbiam zapach słodkiej trawy – mówił. – To zawsze przywodzi mi na myśl obraz matki.
– Tak ją lubiła?
– Nie to miałem na myśli. Wątpię, czy kiedykolwiek widziała słodką trawę. Nie, to dlatego, że ma

ona specyficzny matczyny zapach, dojrzały – rozumiecie – jakiś rodzaj zapamiętanego, zdrowego
aromatu – po prostu jak matka.

Wujek Jesse był rannym ptaszkiem. Rzadko przesypiał wschód słońca.

– Widziałem wszystkie rodzaje wschodów słońca nadchodzących poprzez te oto Wrota – powiedział

z rozmarzeniem pewnego ranka, kiedy dokonałam heroicznego wysiłku wstania wcześniej niż słońce,
by razem z wujkiem Jesse’em podziwiać to wspaniałe zjawisko.

– Zwiedziłem cały świat, wszystkiego próbowałem, ale nigdy nie widziałem piękniejszego widoku

niż letni wschód słońca w naszej zatoce. Człowiek nie zna dnia ani godziny swojej śmierci, Mary; musi
po prostu odejść, gdy Kapitan wyda rozkazy. Lecz gdybym miał na to wpływ, chciałbym odejść, kiedy
przez bramę wchodzi ranek. Oglądałem to już wiele razy i zastanawiałem się, jak trudnym
zadaniem będzie przejść przez tę wielką białą chwałę do tego, co TAM czeka. Czeka na morzu nie
zaznaczonym na żadnej mapie stworzonej ludzką ręką. Myślę, Mary, że TAM właśnie odnajdę swą
utraconą Margaret.

Już wcześniej opowiedział mi historię owej „utraconej Margaret”, jak zawsze ją nazywał.

Raczej rzadko poruszał ten temat. Najwidoczniej sprawiał mu ból. Ale kiedy już zaczął, nie
mógł przestać, a miłość rozbrzmiewała w każdym słowie – miłość, która nigdy nie została spełniona.
Wujek Jesse liczył siedemdziesiąt lat. A sprawy, o których mówił, miały miejsce pięćdziesiąt lat
wcześniej, gdy Margaret zasnęła pewnego dnia w małej łódce swego ojca. Prądy wodne zniosły
łódź na otwarte morze i nikt więcej jej nie widział ani o niej nie słyszał. Ale dla wujka Jesse’ego to
zdarzyło się wczoraj albo trwa do dziś.

– Całe miesiące po tym wydarzeniu błąkałem się po wybrzeżu w poszukiwaniu ukochanej –

opowiadał ze smutkiem – ale morze jej nie oddało. Lecz kiedyś ją odnajdę. Boże, jakżeż chciałbym wam
ją opisać, ale nie umiem. Nie ma takich słów, aby w pełni oddały jej piękno. Często wpatrując się we
Wrota podczas wschodu słońca widziałem delikatną mgiełkę wiszącą na horyzoncie, która wydawała się
przypominać jej kształty. Kiedy indziej spotkałem w lesie białą brzozę, przywodzącą mi na myśl
jej wizerunek. Jasnobrązowe włosy otaczały jej drobną; bladą twarzyczkę. Palce miała jak twoje,
Mary, długie i wysmukłe, tylko bardziej opalone. Czasami budzę się w nocy i słyszę morze, które zdaje
się mnie wołać głosem Margaret. Gdy nadchodzi sztorm, a fale szlochają i pojękują, słyszę
jej lament wydobywający się z głębin morskich. Nawet wtedy, kiedy morze jest spokojne i
migoce jaskrawo w słońcu, jego szum przypomina mi słodki, delikatny śmiech ukochanej. Morze
odebrało mi ją, lecz pewnego dnia z pewnością ją odnajdę. Przecież to nie będzie trwać wiecznie.

Nie minęło wiele czasu, gdy wuj Jesse pokazał mi ową „księgę życia”, jak nazywał swój pamiętnik.

Wręczył mi „księgę” bez przesadnego krygowania się, chciał, bym ją przeczytała, był dumny ze swego
dzieła. Stary, obłożony w skórę zeszyt, wypełniony zapiskami dotyczącymi odbytych
wypraw i przeżytych przygód. Zastanawiałam się, jaką skarbnicą mogłyby okazać się dla
prawdziwego pisarza. Każdy fragment stanowił istną bryłkę złota. Zapiski same w sobie nie
posiadały żadnej wartości literackiej; pióro i atrament w jednej chwili zabijały cały wdzięk i czar
gawędziarza. Pamiętnik stanowił jedynie zbiór notatek o najważniejszych wydarzeniach; pełen
niedostatków stylistycznych i potknięć w ortografii. Jednak każdy, kto przeczytałby te proste słowa o
pełnym odwagi i przygód życiu, dostrzegłby prawdziwą historię człowieka, zapisaną między linijkami.
To był materiał na wspaniałą powieść. Czysta komedia i poruszająca tragedia sąsiadowały ze sobą w
tej „księdze życia”, czekając na cudowną rękę pisarza, by rozbłysnąć pełnym blaskiem, by
rozśmieszać, wzruszać i przerażać tysiące czytelników. Pomyślałam o moim kuzynie, Robercie
Kennedym, który potrafił posługiwać się językiem literackim w mistrzowski sposób, nie radził sobie
jednak z kreacją charakterów i zdarzeń. A tu miałby materiał. Robert jednak wyjechał w interesach do
Japonii. .

4

5

Jesienią, gdy zatokę i posępne listopadowe niebo zaczęły otulać mgły, wróciłyśmy z mamą do

miasta. Rozstanie z wujkiem Jesse’em było smutne. Wyjeżdżając zaprosiłyśmy go do nas.
Pokręcił jednak przecząco głową:

– To zbyt daleko, Mary. Gdyby Margaret wzywała mnie, mógłbym jej nie usłyszeć. Kiedy nadejdzie

mój czas, muszą być na miejscu. Nie wolno mi się teraz oddalać.

W okresie zimy często pisałam do wujka Jesse’ego. Posyłałam mu książki i czasopisma. Cieszyły go,

choć był przekonany, po części słusznie, że przy jego pamiętniku traciły swój blask.

„Jeśli ktoś podjąłby się napisania książki na podstawie mojego pamiętnika, przebiłby wszystkich" –

dowodził w jednym z kilku listów, jakie od niego dostałam.

Wiosną pełne radości wróciłyśmy do Golden Gate, Wszystko zastałyśmy tak, jak w zeszłym

roku. Złotą plażę obmywaną przez błękitne wody morza, wiatr wiejący wesoło i delikatnie
muskający załamujące się, spokojnie szumiące fale. Nic się nie zmieniło z wyjątkiem wujka Jesse’ego.
Ten jeden rok bardzo odbił się na jego wyglądzie. Wydawał się znacznie słabszy i bardziej zgarbiony niż
przedtem.

Pewnego dnia, kiedy wyszedł od nas, mama westchnęła:
– Wujek Jesse już niedługo wybierze się na poszukiwanie Margaret.
W czerwcu przyjechał Robert. Z miejsca zaprowadziłam go do wujka Jesse’ego. Wujek Jesse,

gdy dowiedział się, że Robert jest „prawdziwym pisarzem”, był bardzo poruszony.

– Robert chciałby usłyszeć kilka twoich opowieści, wujku Jesse. Opowiedz tę historię o

zwariowanym kapitanie, któremu zdawało się, że jest Latającym Holendrem.

Była to najlepsza historyjka wujka Jesse’ego. Doskonała kompozycja humoru i horroru, i pomimo że

słyszałam ją kilkakrotnie, śmiałam się; jak gdybym słuchała po raz pierwszy. Później nastąpiły kolejne
opowieści: o malajskich piratach, którzy opanowali statek Jesse’ego; o stłumieniu groźnego pożaru,
który wybuchł na statku; o pomocy, jakiej Jesse udzielał uciekającym z Ameryki Południowej
więźniom politycznym różnej narodowości... Nigdy nie chełpił się swoimi zasługami, ja jednak nie
mogłam wyjść z podziwu dla jego bohaterstwa. Był odważnym, prawdomównym, zaradnym,
pełnym altruizmu człowiekiem. Siedział z nami w swym małym pokoiku i bardzo chętnie
opowiadał po raz wtóry o doznanych przygodach. Oszczędnie gestykulując i unosząc lekko brwi,
malował przed naszymi oczami wiele barwnych scen ze swego bogatego życia.

Na koniec pożyczył Robertowi pamiętnik. Tej nocy Robert nie spał. Przeczytał całą „księgę życia” i

na śniadanie przyszedł rozpromieniony.

– Mary, to cudowna książka. Gdybym mógł nad nią popracować, usystematyzować, ubrać w

odpowiednie słowa. Miłość wujka Jesse’ego do Margaret byłaby wątkiem wiążącym całość. Ta książka
ma szansę zostać powieścią roku. Gdybyśmy go zapytali... Jak sądzisz, pozwoliłby?

– Pozwolić?! On będzie zachwycony – krzyknęłam z radością.
I tak się stało. Wuj Jesse był podniecony jak uczeń, idący pierwszy raz w życiu do szkoły. Wreszcie

marzenie miało się spełnić. Świat ujrzy pamiętnik i dowie się o jego wielkiej miłości.

– Będziemy współpracować – powiedział Robert. – Ty dasz naszemu dziełu duszę, a ja ciało, wujku

Jesse. Razem stworzymy wspaniałą powieść. A do pracy bierzemy się natychmiast.

Tego lata wujek Jesse był prawdziwie szczęśliwy. Najwięcej uwagi poświęcał Robertowi

pracującemu w pokoiku na tyłach domu. Traktował to pomieszczenie jak małe sanktuarium.

Omawiali tam wszystkie wątki powstającego dzieła, lecz „główny bohater” nie miał wglądu

do roboczej wersji.

– Musisz poczekać, aż ją wydadzą. Wtedy zobaczysz ją w pełnym świetle – mawiał autor.
Robert czerpał pełnymi garściami ze skarbnicy przygód wujaszka, dbając jednak, by nie zatracić ich

szczególnego smaczku.

Tak długo był pogrążony w myślach o zaginionej Margaret, że w końcu ukazała się ona w całej

krasie na kolejnych kartach książki. Im więcej przybywało stronic, z tym większą gorliwością Robert
pracował. Pewnego dnia zawołał mnie. Ze wzruszeniem wręczył mi rękopis, prosząc o
przeczytanie i krytykę. Utonęłam w lekturze. Czytałam z wypiekami na twarzy. Książka była
doskonała. Zasugerowałam kilka drobnych poprawek w ostatnim rozdziale. Pękałam z dumy, gdy po
wydaniu krytycy ten właśnie rozdział nazwali prawdziwie idyllicznym. Tak więc ja również
miałam niewielki udział w przychylności recenzentów.

Jesienią książkę oddano do druku. Robert wrócił do miasta. Obie z mamą zdecydowałyśmy,

że spędzimy zimę w Golden Gate. Kochałyśmy to miejsce, a poza tym chciałyśmy zatroszczyć się o
zdrowie

4

6

wujka Jesse’ego. Kiedy pracował z Robertem nad dziełem swojego życia, starał się ani nie zauważać,
ani nie okazywać, że nie czuje się najlepiej. Podupadł jednak na zdrowiu i nie mógł tego ukryć. Z dnia

na dzień stawał się coraz słabszy. Nie wybierał się już na piesze wędrówki, a łodzią wyprawiał się
bardzo rzadko. Lubił przychodzić do nas. Siadał cichutko przy oknie wychodzącym na morze i
godzinami patrzył tęsknym wzrokiem w kierunku Wrót. Ożywiał się i okazywał zainteresowanie
tylko podczas rozmów o książce. Czekał i niecierpliwie wypatrywał jej publikacji.

– Chcę ją ujrzeć. Muszę dotrwać do tego czasu. Robert mówił, że książka ukaże się wiosną. Wtedy

będę mógł odejść, Mary.

Czasami naprawdę wątpiłam, czy wytrwa. Wraz z cofaniem się zimy, siły opuszczały wujka

Jesse’ego. Ale wytrwale oczekiwał nadejścia wiosny i wydania książki, jego książki, marzenia jego

życia. Przesyłka nadeszła wczesną wiosną. Wujek Jesse chodził codziennie na pocztę, ale tego dnia był
zbyt słaby, więc poszłam sama. Książka już czekała. Nazywała się po prostu „KSIĘGA ŻYCIA

Jesse’ego

Boyda”, a na stronie tytułowej figurowały dwa nazwiska: Robert Kennedy i Jesse Boyd.

Na zawsze pozostanie mi w pamięci wyraz twarzy wujka Jesse’ego, gdy wręczałam mu

książkę. Zostawiłam go samego, by mógł ją w spokoju przeczytać. Światło w oknie jego pokoju jaśniało
całą noc. Zagłębiając się w wydrukowany tekst, na nowo przeżywał całe swoje życie. Byłam ciekawa
jego reakcji. Byłam ciekawa, czy spodobało mu się „moje” zakończenie.

Po śniadaniu poszłam do wujka Jesse’ego, biorąc ze sobą trochę słodkich ciasteczek, które

upiekła mama. Ranek był cudowny, pełen dźwięków i kolorów wiosny. Zatoka skrzyła się i
migotała jak młodziutka dziewczyna. Wiatr pomykał figlarnie wśród karłowatych jodeł, a śnieżnobiałe
mewy bujały nad wodą. Między Wrotami urzekająco lśniło morze.

Gdy dotarłam do małego domku naszego sąsiada, zauważyłam, że lampa w oknie ciągle się świeci.

Serce zabiło mi szybciej. Bez pukania nacisnęłam klamkę i wbiegłam do środka.

Wujek Jesse leżał na starej, stojącej pod oknem sofie. Książkę przyciskał oburącz do serca. Oczy

miał zamknięte, a twarz pełną niezmąconego spokoju i szczęścia. Tak musi wyglądać człowiek, który
bardzo długo czegoś szukał i wreszcie to odnalazł.

Nigdy się nie dowiemy, o której godzinie zmarł. Ale jestem przekonana, że spełniło się jego

marzenie. Wyruszył w swą ostatnią, najdalszą wędrówkę w chwili, gdy do zatoki przez Złote
Wrota wchodził poranek. Jego duch wzniósł się ponad morze, odbijające blask wschodzącego
słońca, wprost ku niebu; gdzie wśród burz i ciszy czekała jego Margaret.

Przełożył Marcin Żurek

4

7

PRZEBUDZENIE HELEN

Robert Reeves przyglądał się z nie ukrywaną ciekawością dziewczynie, która usługiwała mu

przy samotnym śniadaniu. Nie widział jej nigdy przedtem, zresztą przybył do pensjonatu dopiero
poprzedniej nocy.

Był to trochę zaniedbany wiejski dom, stojący na wybrzeżu rozległej zatoki, która słynęła z powodu

siły nachodzących ją pływów i niezwykłej urody przenikań światła i cienia, które przyciągały
malarzy impresjonistów. Reeves był artystą-entuzjastą. Nie miało dla niego większego znaczenia ani
prymitywne wyposażenie pensjonatu, ani fakt, że trafił na ludzi nieobytych i nudnych.
Wystarczało mu samo to miejsce, gdzie mógł do woli upajać się nieziemskimi wschodami i
zachodami słońca, olśniewającym blaskiem księżyca, wspaniałą purpurą wybrzeża i refleksami
połyskującej błękitno wody.

Właścicielem posesji był Angus Fraser; zarówno on jak i jego żona sprawiali wrażenie

powściągliwej i gburowatej pary, bez oczywistego celu w życiu poza grzebaniem na kilku piaszczystych

akrach ziemi. Reeves odniósł wrażenie, że nie mieli własnych dzieci, a tę lukę w ich życiu
wypełniła . dziewczyna, która dziś rano nalewała mu herbatę i podawała tosty. Nie była podobna ani do
Frasera, ani do jego żony. Niezbyt urodziwa – wysoka, raczej niezgrabna, ubrana w wyjątkowo
niegustowny ciemny fartuch. Bujne włosy, gęste i czarne, zwijała w misterny węzeł na karku. Rysy
miała delikatne, ale nieregularne, a skórę ogorzałą od słońca. Uwagę Reevesa szczególnie
przykuły jej oczy: ogromne i ciemne, pełne półprzytomnej zadumy, tak jak gdyby więziły duszę
daremnie próbującą się wyzwolić.

Nie mógł nic od niej wyciągnąć; jego przebiegłe pytania zbywała ogólnikowymi

odpowiedziami. Później, ostrożnie wypytując panią Fraser, dowiedział się, że dziewczyna nazywa się
Helen Fraser i jest bratanicą Angusa.

– Jej rodzice nie żyją, więc my wychowaliśmy Helen. Jest pod wieloma względami dobrą dziewczyną

– trochę upartą i nieobliczalną – ale raczej rozsądną. Jeżeli chodzi o pracowitość, to nie ma w Bay Beach
dziewczyny, która mogłaby się z nią równać czy to w domu, czy w polu. Angus obliczył, że dzięki niej
oszczędza na czysto zarobek jednego parobka. Nie, nie mogę o niej powiedzieć złego słowa.

Pomimo zapewnień, Reeves instynktownie wyczuwał, że pani Fraser nie lubi bratanicy swego męża.

Często słyszał ją gderającą lub dokuczającą Helen, kiedy ta pracowała. Zauważył też, że Helen nigdy na
to nie reagowała. Tylko raz, kiedy język pani Fraser okazał się szczególnie ostry, spotkał
dziewczynę biegnącą z kuchni przez korytarz, z oczami pełnymi łez. Reeves poczuł się tak, jak gdyby
ktoś wymierzył mu policzek. Tamtego popołudnia poszedł do Angusa i jego żony i powiedział,
że chce namalować wybrzeże, ale potrzebuje modelki. Spytał, czy pozwoliliby panience Fraser
pozować? Oczywiście, zapłaciłby hojnie za jej czas.

Angus i jego żona nie mieli nic przeciwko temu. Przyjmą jego pieniądze, a Helen będzie zwalniana

w miarę potrzeby. Reeves sam zawiadomił Helen o swoim pomyśle, kiedy wieczorem
spotkał ją, prowadzącą do domu krowy z pastwiska za bagnami. Był zaskoczony nagłą zmianą wyrazu
jej twarzy. Wiadomość jakby przeobraziła bladą, pospolitą dziewczynę w piękną kobietę.

Ale ten błysk zgasł szybko. Spokojnie, niemal obojętnie odniosła się do jego planów. Wrócili

do domu razem, pędząc krowy; on prawił o zachodzie słońca, o nadzwyczajnym pięknie zatoki i
upajającej purpurze odległego wybrzeża. Helen przysłuchiwała się w milczeniu i tylko raz, kiedy mówił
o odległym szumie otwartego morza, podniosła głowę i popatrzyła na niego.

– O czym ono panu mówi? – spytała.
– O wieczności. A tobie?

– Ono mnie wzywa – odpowiedziała po prostu – a wtedy chcę iść i spotkać się z nim, i to sprawia mi

ból. Nie potrafię powiedzieć jak ani dlaczego tak się dzieje. Czasami czuję się tak, jak gdybym zasnęła i
chciała się obudzić, ale nie bardzo wiedziała jak.

4

8

Helen odwróciła się i rozejrzała po zatoce. Ostatni promień zachodzącego słońca przedarł się przez

chmury i musnął jej włosy. Przez moment wydawała się uosobieniem ducha wybrzeża – całej
jego tajemniczości, nieokreśloności, nieuchwytnego czaru.

Następnego dnia Reeves zaczął pracować nad obrazem. Z początku zamierzał namalować Helen

jako personifikację duszy morza, ale potem stwierdził, że dziewczyna ma zbyt kapryśną naturę.
W końcu naszkicował ją jako „Oczekującą” – kobietę wpatrzoną w zatokę, z oczyma wyrażającymi
beznadziejną tęsknotę. Temat współgrał z jej osobowością, tak więc obraz powstawał szybko.

Kiedy był zmęczony pracą, zabierał Helen na spacery brzegiem morza lub wycieczkę łódką

ku krańcom zatoki. Próbował ją rysować, z początku z różnym skutkiem. Wydawała się lekko go
obawiać. Opowiadał jej o dalekim świecie, którego echa nigdy do niej nie dotrą, o obcych krajach, które
zwiedził, o sławnych kobietach i mężczyznach, których spotkał, o muzyce, sztuce i książkach. Kiedy
wspomniał o książkach, dotknął właściwej struny. Jeden z owych błysków olśnienia, które tak
lubił wywoływać, przebiegł przez jej szczerą twarz.

– To jest to, czego zawsze pragnęłam – przyznała podekscytowana – a nigdy nie osiągnęłam. Ciotka

nie cierpi, kiedy czytam, mówi, że to strata czasu. A ja uwielbiam książki! Wczytuję się w każdy
skrawek papieru, nie mogę się powstrzymać; niestety, bardzo rzadko oglądam książki.

Następnego dnia Reeves wziął z sobą na plażę Tennysona i zaczął jej czytać.

– To jest przepiękne.
Tyle tylko potrafiła wyszeptać, ale jej zachwycone oczy mówiły wszystko.
Później już nigdy nie przychodził bez książki –– czasami zabierał tom poezji, innym razem

coś z klasyki powieściowej. Zdumiewała go jej błyskotliwość i wrażliwość na najpiękniejsze
fragmenty. Stopniowo zapominała o skrępowaniu i zaczęła mówić. Nic nie wiedziała o jego świecie, ale
swój własny znała doskonale. Była kopalnią prastarych historyjek o zatoce. Znała na pamięć skaliste
wybrzeże i każdą legendę z nim związaną. Pochłonęły ich wspólne wycieczki wzdłuż brzegu,
odkrywali najdziksze ustronia. Dziewczyna miała coś w rodzaju oka wewnętrznego, wyczulonego na
piękno krajobrazu i grę kolorów.

– Powinnaś zostać malarką – powiedział jej któregoś dnia Reeves, kiedy wskazała mu

doskonale piękną smugę światła wpadającą poprzez szczelinę w skałach na ciemnozielony dywan ich
kryjówki.

– Raczej pisarką – odpowiedziała powoli – gdybym tylko potrafiła napisać coś takiego jak te

książki, które mi czytałeś... Mieć do powiedzenia coś, czemu przysłuchiwałby się cały świat, i
uczynić to słowami, które byłyby wieczne... To najszlachetniejsze z ludzkich poczynań.

– Ale wielu pisarzy nie miało pojęcia o szlachetności i dobroci – powiedział Reeves łagodnie – za to

często bywali nieszczęśliwi.

Helen zmieniła temat, jak zwykle, kiedy rozmowa zaczynała zbytnio potrącać najbardziej wyczulone

struny jej duszy.

– Czy wiesz, dokąd zabieram cię dziś? – spytała.
– Nie! Dokąd?

– Do miejsca, które ludzie nazywają Chochlikową Jaskinią. Nienawidzę tam chodzić. Wierzę, że jest

w niej coś niesamowitego, ale myślę, że tobie się spodoba. To niewielka, ciemna jaskinia w
załomie małej zatoczki, obrzeżona z obu stron skalistymi cyplami. Podczas odpływu można
dojść tam bezpiecznie, ale kiedy nadchodzi przypływ, wypełnia całą grotę. Gdybyś znalazł się tam
i pozwolił przypływowi przekroczyć pewien punkt, utonąłbyś, chyba że potrafisz pływać; skały są
tak urwiste i wysokie, że nie można się po nich wspiąć.

Reeves okazał zainteresowanie.
– Czy zdarzyło się, że przypływ kogoś uwięził?
– Tak – odrzekła Helen z drżeniem – kiedyś, dawno temu, zanim się urodziłam, dziewczyna przeszła

brzegiem do jaskini i tam zasnęła – nadszedł przypływ i utonęła. Była młoda i bardzo ładna, a w
następnym tygodniu miała wyjść za mąż. Od tamtej pory ludzie boją się tego miejsca.

Zdradziecka grota okazała się malowniczym i niewinnie wyglądającym miejscem, z plażą

pełną lśniącego piasku i stromymi skalnymi ścianami po obu stronach.

– Muszę któregoś dnia przyjść tu ze szkicownikiem – powiedział Reeves pełen entuzjazmu –

a ty będziesz chochlikiem, Helen, siedzącym w grocie, z wodorostami wplecionymi we włosy.

4

9

– Czy myślisz, że chochlik wygląda właśnie tak? – spytała dziewczyna marzycielsko. – Ja

jestem innego zdania. Uważam, że to dziki, wstrętny morski potworek, złośliwy, kpiący i okrutny.
Siedzi tu i wygląda ofiary.

– Niech licho porwie twoje morskie duchy – odrzekł Reeves wyciągając Longfellowa. – Są

tylko tworami wyobraźni. Gdyby wszystkie te historyjki miały cokolwiek wspólnego z prawdą,
opowiadanie ich w jaskini lwa nie byłoby rozsądne. Chcę ci coś przeczytać, z pewnością ci się spodoba.

Kiedy zaczął się przypływ, wrócili do domu.

– W końcu nie spotkaliśmy żadnego chochlika – powiedział Reeves.
– Myślę, że ja go kiedyś zobaczę – odparła Helen poważnie. – Myślę, że mnie oczekuje,

tam, w mrocznej grocie i wcześniej czy później dostanie mnie.

Reeves uśmiechnął się wysłuchawszy tej ponurej przepowiedni, a Helen odwzajemniła jego uśmiech

jednym z tych błysków, który czasem przemykał przez jej twarz. Przypływ szybko piął się po
białym piasku. Słońce stało nisko i chyliło się w bladoniebieską wspaniałość zatoki. Rozstali się

przy Clam Point, Helen – aby zagnać krowy, a Reeves – żeby powłóczyć się jeszcze po plaży. Z
początku myślał o Helen i cudownej przemianie, która zaszła w niej ostatnio, ale później
przywołał wspomnienie innej twarzy – niepospolicie pięknej, o oczach niebieskich i tak czułych, jak
woda przed nim. I zaraz zapomniał o Helen.

Lato mijało szybko. Pewnego popołudnia Reeves wpadł na pomysł, aby ponownie odwiedzić

Chochlikową Jaskinię. Helen nie mogła mu towarzyszyć, bo trwały żniwa i potrzebna była w polu.

– Nie pozwól chochlikowi, by cię dopadł – powiedziała pół żartem, pół serio. – Przypływ będzie dziś

wcześnie, więc nie zatop się w marzeniach.

– Będę ostrożny – obiecał śmiejąc się i rzeczywiście taki miał zamiar. Ale kiedy już znalazł się

w jaskini, poddał się czarowi i rozsiadł się wygodnie u jej wejścia.

– Jeszcze godzina do przypływu – rzekł do siebie – wystarczy mi czasu, bym przeczytał

artykuł o impresjonistach i zdążył wrócić do domu piaszczystym brzegiem.

Od czytania przeszedł do marzeń, a od marzeń odpłynął w sen, z głową opartą o skalną ścianę

jaskini. Nie wiedział jak długo spał, ale obudził się z błyskiem przerażenia w oczach. Zerwał się na
równe nogi i zorientował w swym aktualnym położeniu. Przypływ już trwał – właśnie zalewał cyple.
Dokoła wznosiły się bezlitosne, niezdobyte skały. Nie było drogi ucieczki.

Reeves nie obawiał się śmierci, chociaż życie było mu drogie, ale umrzeć w taki sposób – utonąć jak

szczur w pułapce – nie mogąc nic zrobić, tylko czekać na szybkie i pewne nadejście końca... Odwrócił
się ku wilgotnym skalnym ścianom i na chwilę morze, niebo, więżące go skały i biała linia
przypływu zawirowały mu przed oczami.

Miał pustkę w głowie. Próbował zebrać myśli. Ile czasu jeszcze mu zostało? Nie więcej niż

dwadzieścia minut. Tak, śmierć była pewna i wyjdzie jej odważnie na spotkanie. Ale to
czekanie, to beznadziejne czekanie! Zwariuje z przerażenia, zanim nadejdzie kres.

Kiedy podniósł głowę, zza prawego cypla wypłynęła łódź, a w niej siedziała Helen Fraser.
Ponownie poczuł zawrót głowy. Ogarnęła go radość i uczucie wdzięczności. Zbiegł w dół na

skrawek ciągle jeszcze nie zalanego przez przypływ piasku, gdzie przybiła łódka. Wskoczył do niej
żwawo i złapał chłodne ręce dziewczyny tak, że upuściła wiosła i wstała.

– Helen, uratowałaś mi życie! Jak mogę ci się odwdzięczyć? Ja...
Nagle przerwał. Patrzyła na niego bez tchu i bez słowa, a cała dusza skupiła się w jej

oczach. Zobaczył w nich coś, co go zaskoczyło. Wypuścił jej ręce i cofnął się, tak jakby uderzyła go w
twarz. Helen nie zauważyła zmiany, jaka w nim zaszła. Splotła ręce i jej głos zadrżał.

– Bałam się, że nie zdążę! Kiedy wróciłam z pola, a ciotka Hannah powiedziała, że ciebie jeszcze nie

ma – wiedziałam, że zaczyna się przypływ i poczułam, że uwięził cię w jaskini. Pobiegłam przez bagna i
wzięłam łódź Joe Simmona. Gdybym się spóźniła...

Przerwała cała drżąc. Reeves usadowił się w łodzi i przejął wiosła.
– Ten zły duszek mógł być pewien kolejnej ofiary – próbował żartować. – Mało brakowało,

a spotkałaby mnie kara za to, że zlekceważyłem twoje ostrzeżenie. Byłem bardzo nierozważny. Musisz
mi pozwolić wiosłować. Obawiam się, że próba przechytrzenia chochlika nadwerężyła twe siły.

Reeves wiosłował w stronę domu w zupełnej ciszy. Helen milczała również. Kiedy dobili do miejsca

kotwiczenia łodzi, pomógł jej wysiąść.

5

0

– Myślę, że przejdę się do Point – powiedział. – Chcę uspokoić nerwy. Ty wracaj prosto do domu i

odpocznij. Nie obawiaj się – nie będę już zadzierał z chochlikiem.

Helen odeszła bez słowa, a Reeves wolno ruszył w stronę Point. Był zasmucony odkryciem, którego

właśnie dokonał. Nigdy o czymś takim nie marzył. Był człowiekiem skromnym i całkowicie wolnym od
jakiejkolwiek próby flirtu. Nigdy nie przypuszczał, że rozbudzi w dziewczynie kobietę i .wywoła burzę.
Chciał jej po prostu pomóc; a co zrobił?

Czuł się podle. Nie mógł obwiniać tylko siebie, bo nie miał złych zamiarów, ale zrozumiał, że

postąpił głupio. Musi natychmiast wyjechać. Musi też powiedzieć jej coś, o czym powinna już dawno
wiedzieć. Szkoda, że nie zrobił tego wcześniej.

Okazja nadarzyła się następnego popołudnia. Reeves robił szkice na piaszczystym brzegu,

kiedy nadeszła Helen. Usiadła na zwalonym pniu i milczała. Po kilku chwilach Reeves ze
zniecierpliwieniem odłożył swoje przybory.

– Nie mam nastroju do pracy – powiedział. – Dzień jest zbyt senny – nie powinno się tracić kontaktu

ze światem. Poza tym rozleniwiam się, a, moje wakacje zbliżają się ku końcowi. Muszę
wyjechać za kilka dni.

Powstrzymał się od spojrzenia na nią, więc nie mógł zobaczyć nagłej bladości jej twarzy.
– Tak szybko? – spytała głosem, który nie wyrażał żadnego szczególnego uczucia.
– Tak. Nie powinienem zwlekać. Mój świat zapomni o mnie, jeżeli mu o sobie nie przypomnę.

To były bardzo miłe wakacje i przykro mi, że opuszczam Bay Beach:

– Ale wrócisz następnego lata? – spytała Helen szybko. – Mówiłeś
przecież... Reevesa irytowała sytuacja, w jakiej się znalazł.
– Może – powiedział z zatroskaniem – ale jeśli to zrobię, nie będę sam. Ktoś, kto jest mi bardzo

drogi, przyjedzie ze mną. Ktoś, kto już wówczas będzie moją żoną. Nigdy ci o niej nie mówiłem, Helen,
ale ty i ja jesteśmy tak dobrymi przyjaciółmi, że nie krępuję się zrobić tego teraz... Jestem zaręczony ze
słodką dziewczyną, chcemy się pobrać na przyszłą wiosnę.

Zapanowała krótka cisza. Reeves bał się, że Helen zrobi mu scenę, ale z ulgą stwierdził, że jego lęk

jest bezzasadny. Helen siedziała odwrócona, nie mógł więc widzieć jej twarzy. Czy naprawdę jej na nim
zależało? Może się pomylił?

Kiedy zaczęła mówić, jej głos brzmiał zupełnie spokojnie.
– Dziękuję, to miło z twojej strony, że mi o niej mówisz. Przypuszczam, że jest piękna.
– Tak, to jej podobizna. Możesz ocenić sama.
Helen wyjęła portrecik z jego ręki i obejrzała uważnie. Była to miniaturka namalowana na

kości słoniowej, a twarz z niej spoglądająca naprawdę zachwycała urodą.

– Nie ma wątpliwości, że ją kochasz – powiedziała niskim, jakby zdławionym głosem. – To musi być

dziwne uczucie, być tak piękną.

Reeves podniósł tomik Tennysona.
– Chcesz, żebym ci coś przeczytał? Co my tu mamy...
– Przeczytaj „Elaine”, proszę. Chcę usłyszeć to jeszcze
raz. Reevesowi nie spodobał się jej wybór.
– Nie wolałabyś czegoś innego? – spytał, nerwowo przerzucając kartki. – „Elaine” jest raczej

smutna. Nie chciałabyś posłuchać w zamian „Guinevere”?

– Nie – odparła Helen grobowym tonem. – Nie lubię Guinevere. Cierpiała i choć jej miłość

była niedozwolona, Guinevere także była kochana – nie zmarnowała uczuć dla kogoś, kto jej nie chciał i
nie dbał o nią. A Elaine tak właśnie zrobiła i przegrała życie. Przeczytaj mi tę historię.

Reeves ustąpił. Kiedy skończył czytać, podał Helen książkę.
– Weź ją ode mnie na pamiątkę naszej przyjaźni i Chochlikowej Jaskini. Nigdy nie zapomnę tego, co

ci zawdzięczam.

– Dziękuję.
Wzięła książkę i włożyła między kartki gałązkę szkarłatnego wodorostu i szczyptę piasku. Podniosła

się.

– Muszę wracać do domu. Ciotka będzie mnie potrzebowała. Jeszcze raz dziękuję panu za książkę,

panie Reeves, i za całą pańską dla mnie życzliwość.

5

1

Reeves odetchnął, że ma tę rozmowę za sobą. Spokój Helen utwierdził go tylko w przekonaniu, że

niepotrzebnie się martwił. Tak naprawdę nie zależało jej na nim zbytnio; była to tylko wybujała fantazja
i kiedy on odjedzie, dziewczyna wkrótce zapomni.

Wyjechał kilka dni później i Helen go pożegnała. Późnym popołudniem wyszła z domu na

brzeg morza z tomikiem Tennysona w ręku. Skierowała się ku Chochlikowej Jaskini.

Przypływ właśnie się zaczynał. Usiadła na dużym głazie, na którym wcześniej zasnął Reeves. Wokół

niej połyskiwała błękitna woda, iskrząca się setkami bajecznych refleksów na horyzoncie.

Cienie skał otaczały ją zewsząd. Z naprzeciwka nadchodziła biała linia przypływu, który

niemalże omywał już cyple. Jeszcze kilka chwil i ucieczka będzie niemożliwa. Mimo to dziewczyna nie
poruszyła się.

Kiedy ciemnozielona woda doszła do niej, a wzburzone fale zmoczyły skraj jej sukni,

przechyliła głowę i nagły dziwny uśmiech rozbłysnął na jej twarzy.

Możliwe, że morski chochlik ją zrozumiał.

Przełożyła Justyna Rybińska

5

2

ZEMSTA PANI MARCH

– Zaiste, to prawdziwie jesienny dzień – powiedziała pani Stapp, opadając z westchnieniem ulgi na

fotel, gdy już pani March wprowadziła ją do przytulnego saloniku. – Wiatr przenika do szpiku kości.
Ani się obejrzymy i zima nas dopadnie.

– No właśnie – przytaknęła pani March, dokładając do ognia – ale jakoś mi to nie przeszkadza. Zima

doprawdy jest przyjemna, jak już się zjawi, choć muszę przyznać, że i ja nie przepadam za tą
porą przejściową. Przysuń się do ognia, Teodozjo. Kompletnie skostniałaś.

– Czuję, na Boga. Ale teraz już dobrze. Ten twój kącik przy kominku to najbardziej przytulne

miejsce na świecie.

– Kiedy wróciłaś z Maitland? – zapytała pani March. – Dobrze się bawiłaś? A jak rozstanie z Emily i

dziećmi?

Pani Stapp z godnym podziwu spokojem przystąpiła do szczegółowej odpowiedzi na to trio pytań.
– W sobotę – powiedziała i rozwinęła robótkę. –– Dzień był równie paskudny jak dziś! A

co do wizyty, tak, bawiłam się całkiem nieźle, ale reumatyzm Petera nie dawał mi spokoju. Emily
miewa się dobrze, dzieciaki też, choć tak zwariowanej gromadki jeszcze nie widziałam! Emily radzi
sobie z nimi równie dobrze, jak stara kwoka ze stadem kacząt. Ale, na Boga, Anno, nie zaprzątaj sobie
głowy takimi drobiazgami. Nowiny, które przekazał mi Peter, gdy tylko wróciłam do domu, niemal
zaparły mi dech w piersiach. Krzyczał od furtki w ogrodzie, nim jeszcze wysiadłam z bryczki.
Myślałam, że żartuje. Żałuj, że go nie widziałaś. Owinął stary, czerwony szalik wokół swego
zreumatyzowanego ramienia i stał wymachując rękami jak wariat. Myślałam, że się pali!
„Teodozjo, Teodozjo!” darł się, „Anna March odziedziczyła fortunę po bracie z Australii i
kupiła starą posiadłość Carrollów, i zamierza się przeprowadzić!” Takie było jego powitanie.
Przyszłabym wcześniej, żeby dowiedzieć się szczegółów z pierwszej ręki, ale dom był całkowicie
wywrócony do góry nogami i musiałam najpierw zabrać się za robotę. Jak na mężczyznę, to Peter jest
nawet porządny, ale zostawiony sam na gospodarstwie, na Boga, strasznie bałagani! Myślałam, że twój
brat nie żyje od dawna.

– Zupełnie jak ja, Teodozjo. Tak jak wszyscy sądziłam, że biedny Charles spoczął na dnie

morza czterdzieści lat temu. Wieki minęły, odkąd uciekł z domu. Posprzeczał się z ojcem, a że zawsze
był w gorącej wodzie kąpany, ruszył na morze. Doszły nas wieści, że wypłynął na „Helen Ray”
do Anglii. Potem słuch o statku zaginął i byliśmy przekonani, że mój biedny brat podzielił jego
los. A tu przed czterema tygodniami dostałam list od firmy adwokackiej w Melbourne z informacją, że
mój brat, Charles Bennett, zmarł, a cały swój majątek zapisał mnie. Początkowo nie mieściło mi się to w
głowie, ale razem z listem przyszło trochę osobistych drobiazgów Charlesa, a wśród nich
moja stara fotografia z własnoręcznie przeze mnie napisaną dedykacją. Wtedy uwierzyłam, że

rzeczywiście chodzi o mego brata. Jednak czy Charles był na „Helen Ray”, a jeśli był, jak uszedł z
życiem i znalazł się w Australii, nie wiem i nie sądzę, bym kiedykolwiek mogła się dowiedzieć.

– A to ci dopiero niesamowita historia! – skomentowała pani Stapp.
– Wiadomość, że odziedziczyłam dużo pieniędzy, sprawiła mi radość –– wyznała z determinacją

pani March. – Nawet miałam wyrzuty sumienia, że cieszę się z fortuny, która spadła na mnie za
sprawą śmierci Charlesa. Jednak opłakałam biedaka czterdzieści lat temu i wierzyć mi się niechce, że on
umarł dopiero teraz. Oddałabym wszystkie pieniądze świata, gdyby to mogło zwrócić mu życie. Stało
się jednak inaczej. Więc skoro te pieniądze dostały mi się legalnie, mogę się chyba z nich cieszyć...

– I kupić posiadłość Carrollów – dodała. pani Stapp z poufałością właściwą uprzywilejowanej

przyjaciółce. – Co cię do tego pchnęło? Jestem przekonana, że twój dom jest dostatecznie wygodny dla
samotnej osoby. Czy jest dla ciebie za mały?

5

3

– Tak, właśnie. Całe życie pragnęłam wygodnego, dużego, przestronnego domu i całe życie

musiałam gnieść się w klitkach; zbyt małych nawet na to, żeby się obrócić. Poprzestawałam na małym i
dogadzało mi to, ale teraz, kiedy mnie stać, chcę mieć dom, który mnie zadowoli. Mimo że odrobinę
staroświecki, dom Carrollów jest właśnie taki. Często fantazjowałam na jego temat, choć równie
dobrze mogłam marzyć o posiadaniu księżyca.

– To rzeczywiście piękny dom – przyznała pani Stapp – ale wymaga sporo remontów. Od sześciu lat

.nikt tam nie mieszka. Kiedy zamierzasz się wprowadzić?

– Jak wszystko dobrze pójdzie, to za trzy tygodnie. Teraz odnawiają i odświeżają wnętrze.

Reszta poczeka do wiosny.

– To dziwne, jak się plotą losy –– zamyśliła się pani Stapp. – Przypuszczam, że starej pani Carroll

nigdy nie przyszłoby do głowy, że dom może popaść w obce ręce. Kiedy byłyśmy dziewczynkami, a
Dou Carroll ciągle zadzierała nosa, nie przypuszczałaś chyba, że mogłabyś zająć jej miejsce? Pamiętasz
ją?

– O tak! – szorstko powiedziała pani March. Jej uśmiechnięta, urodziwa twarz zmieniła się. Pojawił

się na niej wyraz prawdziwej złości i mściwości, a brązowe oczy pociemniały, rzucając złe
błyski. – Dopóki żyję, będę pamiętała Lou Carroll. To jedyna osoba, której nienawidziłam. Może to
grzech, ale nienawidzę jej do tej pory i tak już zostanie.

– Ja też nigdy jej nie lubiłam – przyznała pani Stapp. Zawsze uważała się za kogoś lepszego niż my.

No cóż, prawdę mówiąc, może i była lepsza, ale nie musiała ciągle tego podkreślać.

– Tak, może stała wyżej ode mnie – powiedziała cierpko pani March – ale nie umiała wznieść

się ponad ciągłe przypominanie mi o tym, wykorzystywanie każdej okazji, by dać mi po nosie. Zawsze
była wobec mnie złośliwa, nawet jeszcze w szkole. A kiedy dorosłyśmy, było jeszcze gorzej. Nie
umiałabym nawet powiedzieć, ile razy ta dziewczyna mnie obraziła. Ale szczególnie zapamiętałam
jedną sytuację – nigdy jej tego nie przebaczę. To było na przyjęciu, byłam tam ja i ona, i ten młody
Trenham Manning, gość Ashleyów. Pamiętasz go, Dosiu? Przystojny, młody człowiek, który
spodobał się Lou, wszystkie dziewczęta tak mówiły. Ale tego wieczoru nawet na nią nie spojrzał i
uparcie asystował właśnie mnie. Lou była wściekła i w końcu podeszła do mnie; uśmiechnęła się
szyderczo, a jej czarne oczy ciskały gromy, i powiedziała: „Panno Bennett, matka prosiła, bym
ci powtórzyła, żebyś powiedziała swojej mamie, że jeśli szycie nie będzie gotowe do jutrzejszego
wieczoru, to przyśle po nie i da komuś innemu. Jeśli ludzie zobowiązują się wykonać pracę w
określonym czasie i nie dotrzymują słowa, nie powinni oczekiwać, że będą ją dostawać”. Ach, jak
okropnie się czułam! Matka i ja biedowałyśmy i musiałyśmy ciężko pracować, ale byłyśmy równie
wrażliwe jak inni ludzie; i zostać tak znieważoną w obecności Trenhama Manninga! Wybuchnęłam
płaczem, uciekłam i ukryłam się. Postąpiłam bardzo głupio, ale nic nie mogłam poradzić. Jeszcze dziś
myśląc o tym czuję bolesne ukłucie. I jeśli kiedykolwiek miałabym szansę odpłacić Lou Carroll
pięknym za nadobne, zrobiłabym to bez skrupułów.

– Ależ to nie po chrześcijańsku! – próbowała zaprotestować pani Stapp.
– Zapewne, ale tak właśnie czuję. Stary pastor Jones zwykł był mawiać, że w ludziach

nieustannie przenika się dobro i zło, i że każdy ma w sobie rysę lub dwie czystej niegodziwości.

Podejrzewam, że we mnie tą rysą niegodziwości jest właśnie myśl o Lou Carroll. Nie widziałam jej ani
nie słyszałam o niej od lat – od czasu, kiedy wyszła za tego nicponia Dency’ego Baxtera i
wyjechała. Może już umarła. Nie sądzę, by trafiła mi się szansa wyrównania rachunków. Ale
pamiętaj, Teodozjo, zrobię to, jeśli tylko będę miała okazję.

Pani March przerwała nitkę, jakby chciała rzucić wyzwanie całemu światu. Pani Stapp zaś była tak

zażenowana tą niecodzienną erupcją uczuć, którą sama wywołała, że pospiesznie zmieniła temat.

Po trzech tygodniach pani March usadowiła się w swym nowym domu i „stara siedziba Carrollów”

zajaśniała nowym blaskiem. Teodozja Stapp, która wpadła, by to zobaczyć, nie posiadała się
wprost z zachwytu.

– Masz przepiękny dom, Anno. Uważam, że już za czasów Carrollów był ładny, ale nie tak

wspaniały jak teraz. I to mi przypomina, że mam coś do powiedzenia, ale nie chciałabym wytrącić cię z
równowagi, tak jak to się stało, gdy ostatnim razem wymieniłam jej imię. Pamiętasz, jak
rozmawiałyśmy o Lou Carroll? No więc, następnego dnia pojechałam do sklepu, do śródmieścia, a tu
nagle wpada pani Joelowa Kent z Oriental. Znasz ją – dawną Sarę Chapple? Razem z mężem prowadzą
hotelik w Oriental. Powodzi im się nie najlepiej. Sara jest kuzynką starej pani Carroll, ale, na
Boga, Carrollowie niezbyt chętnie przyznawali się do tego pokrewieństwa! No i pogawędziłyśmy
sobie z panią Joelową. Opowiedziała mi o wszystkich swoich kłopotach – tych jej nigdy nie
brakuje. Zresztą zawsze miała skłonności do

5

4

narzekania, a tym razem wydobyła z zanadrza cały zapas nowych kataklizmów. I co ty na to,
Anno March? Lou Carroll – albo pani Baxter, tak ją chyba powinnam nazywać – znajduje się właśnie w
hotelu Joela Kenta w Oriental i umiera na suchoty; w każdym razie pani Joelowa tak twierdzi.

– Lou Carroll umierająca w Oriental! – krzyknęła pani March.
– Tak. Zjawiła się tam, Bóg wie skąd, jakiś miesiąc temu – było to tak niespodziewane, że

równie dobrze mogła spaść z nieba, tak mówiła pani Joelowa. Mąż Lou umarł, choć kiedy żył i tak miała
z nim krzyż pański, a biedna jest jak mysz kościelna. Zamierzała przyjechać tutaj, powiedziała pani
Joelowa, ale kiedy dotarła do Oriental, nie była w stanie zrobić ani kroku dalej i Kentowie musieli ją
zatrzymać. Z tego, co powiedziała pani Joelowa, wywnioskowałam, że jest trochę niespełna rozumu,
okropnie tęskni do domu – do tego właśnie domu rodzinnego. Zdaje się, że są z nią same kłopoty, a
pani Joelowa nie należy do osób, które chciałyby to znosić. No przecież! Musi bardzo ciężko pracować,
a chora osoba w hotelu na pewno jest jej nie na rękę. Wygląda na to, że masz swoją zemstę, Anno,
mimo że nie kiwnęłaś nawet palcem. I pomyśleć na co przyszło Lou Carroll!

Następny dzień był chłodny i deszczowy. Postrzępione, gołe drzewa na starych gruntach Carrollów

chwiały się i gięły szarpane gwałtownymi atakami wichury. Co i raz strugi deszczu zacinały w okna.
Pani March wzdrygnęła się, gdy wyjrzała na dwór i z wdzięcznością wróciła do swego
przytulnego kącika przy kominku.

Nagle wydało jej się, że słyszy ciche pukanie do frontowych drzwi, poszła więc sprawdzić: Wraz z

ich otwarciem dziki powiew wiatru wdarł się do środka, a skurczona postać, opierająca się o
jedną ze żłobionych kolumn na klasycystycznym ganku zdawała się ginąć cała w jego
gwałtowności. To była kobieta, ta postać na ganku, a jej wymizerowana twarz, gdy podniosła ją ku
pani March, miała żałosny wyraz.

– Pani z pewnością mnie nie zna – powiedziała, starając się by zabrzmiało to godnie. – Nazywam się

Baxter. Ja, ja mieszkałam w tym domu dawno, dawno temu. Pomyślałam, że przyjdę tu dzisiaj
i popatrzę...

Nagły napad kaszlu przerwał jej słowa; drżała niczym listek.
– O mój Boże! – wyrwało się pani March. – Nie chce mi pani chyba powiedzieć, że szła pani tutaj z

Oriental – pani, chora kobieta! Na miłość boską, proszę wejść, szybko. Przemokła pani do suchej

nitki! Nieomalże wciągnęła swego gościa do holu i poprowadziła do salonu.
– Proszę siadać. Przysuniemy ten duży fotel do ognia – o tak. Proszę mi dać swój czepek i szal.

Wyjdę tylko na moment, by Hannah przygotowała pani coś gorącego do picia.

– Jest gani bardzo uprzejma – wyszeptała kobieta. – Nie znam pani, ale przypomina mi pani kobietę,

którą znałam, gdy byłam dziewczynką. Nazywała się Bennett i miała córkę, Annę. Czy wie pani, co się

z nią stało? Ja zapominam. Ja zapominam teraz wszystko.,

– Jestem March – ignorując pytanie, krótko odparła gospodyni. – Nie sądzę, by słyszała pani kiedyś

to nazwisko.

Otuliła szczupłe ramiona kobiety swym własnym, ciepłym szalem. I zaraz pospieszyła do

kuchni, skąd wkrótce wróciła niosąc tacę z jedzeniem i gorący napój. Przysunęła do fotela gościa mały
stolik i powiedziała uprzejmie:

– A teraz musi pani coś zjeść, moja droga, a ten napar malinowy szybko panią rozgrzeje. To okropny

dzień na wyprawy dla kogoś takiego jak pani. Dlaczego, na Boga, Joel Kent pani nie przywiózł?

– Nie wiedzieli, że wychodzę – szepnęła pani Baxter z lękiem. – Ja, ja uciekłam. Sara nie

pozwoliłaby mi wyjść, gdyby się dowiedziała. A ja tak bardzo chciałam tu przyjść. To tak cudownie
być znowu w domu.

Pani March obserwowała swego gościa podczas posiłku. Było dostatecznie jasne, że umysł, a raczej

pamięć kobiety zawodziła. Nawet nie zdawała sobie sprawy, że ten dom nie należy już do niej.

Chwilami wydawała się całkowicie zanurzona w przeszłości. Raz czy dwa zwróciła się do pani March:

„mamo”. Wkrótce dało się słyszeć ostre pukanie do drzwi frontowych. Pani March przeprosiła i

wyszła. Na ganku stały Teodozja Stapp i kobieta, której pani March nie rozpoznała na pierwszy rzut

oka – wysoka, napastliwa osoba, której zimne, czarne oczy badawczo sprawdziły każdy kąt holu za

plecami pani March,

nim ktokolwiek zdołał wypowiedzieć choćby słowo.

– Na Boga! – wysapała pani Stapp i umknęła do środka przed ostrym wiatrem. – Straciłam oddech;

pani March, pozwoli pani, że przedstawię panią Kent. Szukamy pani Baxter. Uciekła i pomyślałyśmy, że
prawdopodobnie jest tutaj. Czy tak?

5

5

– Jest w moim salonie – cicho odparła pani March.
– A nie mówiłam? – pani Kent zwróciła się z pretensją do pani Stapp. Jej ostry, wysoki głos działał

pani March na nerwy. –To przekracza wszelkie pojęcie! Wymknęła się dziś rano, kiedy byłam zajęta w
kuchni. I pomyśleć, że szła sześć mil w tym wietrze! Nie mieści mi się w głowie, że to
zrobiła. Nie wierzę, że jest choć w połowie tak chora, jak udaje. Mam tu wóz, pani March, i
będę pani bardzo zobowiązana, jeśli poinformuje ją pani, że przyjechałam, by zabrać ją do
domu. Czeka nas zapewne burzliwa scena.

– Nie widzę żadnego powodu do sceny – stanowczo zareagowała pani March. – Ta biedna kobieta

dopiero co przyszła i wyobraża sobie, że jest we własnym domu. I niech sobie tak myśli, jeśli to przynosi
jej ulgę. Lepiej będzie, jak ją pani tu zostawi.

Teodozję aż zatkało ze zdumienia, pani March ciągnęła jednak łagodnie:
– Zajmę się tą nieszczęsną istotą tak długo, jak będzie trzeba – a dni jej są, w moim przekonaniu,

policzone. Bo jeśli kiedykolwiek widziałam śmierć wypisaną na twarzy kobiety, wygląda ona właśnie z
twarzy pani Baxter. Mam aż nadto czasu, by się nią zaopiekować i stworzyć jej dobre warunki.

Pani Joelowa Kent rozpływała się w wyrazach wdzięczności. Bez wątpienia pozbycie się

chorej krewnej uszczęśliwiało ją. Pani March ucięła jednak te wywody zaproszeniem na herbatę;
pani Kent odmówiła.

– Spieszę się do domu, muszę przygotować kolację. Co za zamieszanie przez tę kobietę!

Jestem ogromnie wdzięczna, zapewniam panią, że zechciała pani ją zatrzymać, bo w żadnym innym
miejscu nie czułaby się dobrze. Jutro przyślę te parę drobiazgów, które posiada.

Gdy tylko drzwi zamknęły się za panią Kent, spojrzenia pani March i pani Stapp spotkały się.
– I tak wygląda twoja zemsta, Anno March? – powiedziała z namaszczeniem ta ostatnia. –

Czy pamiętasz, co mówiłaś?

– Tak, Teodezjo, pamiętam i naprawdę tak myślałam. Ale ta rysa niegodziwości, o której

mówiłyśmy, zniknęła właśnie w tym momencie, gdy mogła mi posłużyć za oparcie. A poza tym,
sama rozumiesz, zawsze miałam w pamięci Lou Carroll taką, jaka była przed laty – przystojną,
zuchwałą i wyniosłą. To zaś stworzenie tutaj zupełnie jej nie przypomina – tej, którą znałyśmy. Tamta
Lou Carroll nie żyje, a moja uraza umarła razem z nią. Może wejdziesz?

– Nie, nie teraz. I tak by mnie nie poznała, a pani Joelowa mówiła, że obcy wyprowadzają Lou

z równowagi, więc myślę, że hotel nie był chyba dla niej najodpowiedniejszym miejscem. Muszę
iść i opowiedzieć wszystko Peterowi i może przyślę jej trochę dżemu z czarnej porzeczki.

Kiedy tylko pani Stapp wyszła, pani March pospieszyła do swego gościa. Lou Baxter spała z głową

wspartą o miękkie, pluszowe oparcie fotela. Pani March patrzyła na zapadłe, trawione gorączką
policzki, na zmienioną, wymizerowaną twarz i jej jasne, brązowe oczy wypełniły się łzami.

– Biedna Lou – szepnęła i delikatnie odgarnęła niesforny kosmyk siwych włosów z czoła

śpiącej kobiety.

Przełożyła Anna Czekanowicz

5

6

NATTY Z BLUE POINT

Natty Miller szedł spacerkiem w dół przystani, gdzie Bliss Ford cumował właśnie „Cockawee”. Bliss

spoglądał gniewnie na łódź, wyremontowaną i świeżo odmalowaną na biało, której zwinięte żagle były
dziwnie wilgotne, a błyszczące wnętrze ociekało wodą. Grupa rybaków w porcie dyskutowała o czymś
zażarcie aż do momentu, gdy Natty podszedł bliżej.

– Powinieneś porąbać ją na rozpałkę, Bliss – powiedział Jake McLaren. – Nigdy nie zwerbujesz ludzi

do pływania na niej. Udało ci się raz, pod dowództwem młodego Johnsona, ale teraz, kiedy ta
łajba wywraca się do góry dnem nawet prowadzona przez kapitana Franka, każdy widzi, że coś
naprawdę musi być z nią nie tak.

– O co idzie? – spytał zaciekawiony Natty.
– „Cockawee” znowu wywróciła się dzisiaj rano w zatoce – odpowiedział Will Scott. – „Grey Bull”

podjął ludzi i przyholował łódź tutaj. Nie będzie z niej żadnego pożytku. Nawet poławiacze homarów
nie zechcą na niej narażać swojego życia. A co na Blue Point, Natty?

– Nieźle – skwitował Natty. Nigdy nie marnował słów, choć miał dopiero czternaście lat.

Wolał słuchać i obserwować. Niski, krępy, nie rzucający się specjalnie w oczy, w kręgu rówieśników
znany był jednak z siły swych pięści.

– Czy do Everetta dotarły z Ottawy jakieś nowe wieści o latarni morskiej? – zapytał
Will. Natty pokręcił głową.
– Ma niewielkie szanse na pozytywną decyzję, prawda? – odezwał się Adam Lewis z nutą

wątpliwości w głosie.

– Ani cienia szansy – stwierdził zdecydowanie Cooper Creasy. – Ma niewłaściwe poglądy

polityczne, ot co. Tak jak jego ojciec. Syn konserwatysty nie otrzyma pomyślnej odpowiedzi od
liberalnego rządu, ot co.

– Pan Barr uważa, że Everett jest zbyt młody, by powierzyć mu tak odpowiedzialne

stanowisko –

zacytował uroczyście Natty.

Cooper wzruszył
ramionami.
– Może, może. Osiemnastolatek to jeszcze żółtodziób, ale każdy wie, że Ev jest urodzonym

latarnikiem. Robi to od dwóch lat, odkąd zachorował wasz ojciec. Ale Irving Elliott zawsze chciał
przejąć latarnię, no i ma znajomości na górze, ot co. Na dodatek Barr jest jego dłużnikiem za ciężką
robotę, jaką tamten wykonał przy wyborach. Nie mogę powiedzieć nic złego na Elliotta. To
dobry człowiek, ale latarnię z pewnością powinien dostać syn waszego ojca, ot co.

–– Czy któryś z was szykuje się na jutrzejsze zawody sportowe w Summerside? – spytał Will Scott,

by odwieść Coopera od polityki, która tak bardzo go ekscytowała.

– Chyba ja – odezwał się Adam. – Będą regaty między klubami Summerside i Charlottetown.

Pewnie, że popłynę. Dam ci nawet fory, Natty, jeśli chcesz, ale tylko do boi.

Natty pokręcił głową.
– Nie startuję – rzucił krótko.
– Powinieneś uczcić Victoria Day – Adam uderzył w ton patriotyczny. – 24 maja to

urodziny królowej. Jeśli nie dadzą nam wolnego dnia, zwiejemy, mawialiśmy w szkole. Dobra, stara
królowa nie żyje, ale ten dzień, na jej cześć, jest świętem narodowym, pamiętaj o tym, chłopcze.

– Ev i ja nie możemy startować razem, więc startuje on – tłumaczył Natty. – Zostanę z Prue w domu,

żeby pilnować światła w latarni. No, muszę wracać. Zanosi się na burzę.

– Wątpię, czy jutro będziemy mieli królewską pogodę – powiedział Cooper, zezując w niebo.

– Wygląda na to, że zbliża się północny wiatr, ot co. O, oto i Bliss. Jakiś trochę skołowany.
Wypadek

5

7

„Cockawee” to dopiero tragedia, ot co. Szkoda, że Nat już poszedł, on wiedziałby, jak sterować tą
łodzią. Tyle, że to jeszcze dzieciuch. Dla niego byłaby to pestka, tak uważam.

Natty tymczasem wrócił na swoją łódź, „Merry Maid”, i postawił żagle. W kilka minut później

ślizgał się po zatoce. Wiatr mu sprzyjał i „Merry Maid” beztrosko muskała fale niby ptak.
Zamyślony Natty sterował ku wyspie Blue Point. Nie w głowie mu były zawody w Summerside.
Jego umysł zaprzątało widmo najbliższej przyszłości – on, Ev i Prue będą musieli opuścić Blue
Point i starą latarnię, gdzie spędzili prawie całe życie. Dla Natty’ego było to równoznaczne z krachem
wszystkich marzeń i planów. Gdzie życie mogło być wspanialsze niż na ich samotnej wyspie?

David Miller zmarł ostatniej zimy, po długiej chorobie. Był latarnikiem na Blue Point przez

trzydzieści lat. Cztery lata temu, po śmierci żony, sprowadził do latarni trójkę swoich dzieci.
Wkrótce miejsce matki zajęła opiekuńcza mała Prue i chłopcy wprost adorowali swą siostrę. Gdy i
ojciec odszedł, Everett złożył podanie o przyznanie mu posady latarnika. Sprawa nie została
jeszcze rozpatrzona, ale stary Cooper Creasy trafnie oceniał sytuację. Millerowie nie mogli liczyć na to
stanowisko.

Wprawdzie Victoria Day nie przyniósł burzy, ale i tak okazał się raczej paskudny. Zmienny,

ostry wiatr hulał po zatoce, piętrząc wody. Posępne niebo zasnuło się chmurami, a majowe
powietrze było suche i ostre. Millerowie krzątali się od samego rana, by Everett zdążył dopłynąć do
stałego lądu i złapać pociąg wycieczkowy do Summerside. Jechał sam. Skoro tylko jeden z chłopców
mógł się tam wybrać, Natty stwierdził, że musi to być Everett. Prue postanowiła zostać z Nattym w
domu. Nie miała serca do świętowania. Czuła nawet pewien niepokój, kiedy Natty z entujazmem
wciągał flagę i zawieszał na łodzi wieniec jodłowy z portretem królowej. Tak jak chłopców, gnębiła
ją myśl o opuszczeniu wyspy oraz przeczucie jakiegoś związanego z tym nieszczęścia.

Dzień mijał powoli. Po południu wiatr ustąpił absolutnej ciszy i tylko od czasu do czasu

powracał silnym podmuchem, a krótko przed zachodem słońca ze wschodu przypełzła mgła i
rozpostarła swe skrzydła nad zatoką i nad Blue Point. Była tak gęsta, że Prue i Natty nie mogli nawet
dojrzeć wyspy Little Bear.

– Na szczęście Everett nie wraca dzisiaj w nocy – powiedziała Prue. – Mógłby zgubić się w tej mgle.
– Jest okropna – zgodził się Natty. – Światło latarni nie przebije się przez tę ścianę mleka.
Po zachodzie słońca zapalili najjaśniejszą lampę i postanowili spędzić wieczór na lekturze. Ale

nie upłynęło wiele czasu, gdy Natty odłożył książkę:

– Hej, Prue, co to było? Wydawało mi się, że słyszę jakiś hałas.
– Ja chyba też – odparła Prue. – Jakby ktoś wołał. Podbiegli do drzwi wychodzących w stronę portu.

Świat zasnuty mgłą skrywał się w ciemności, która wydawała się niemal namacalna. Nagle z tego mroku
doszedł ich stłumiony krzyk kogoś ogarniętego przerażeniem.

– Prue, ktoś jest w tarapatach – oświadczył Natty.
– Och, żeby to nie był Ev! – krzyknęła
Prue. Natty pokręcił głową:
– Nie mów tak! Ev nie zamierzał wracać dzisiaj do domu. Przynieś latarnię, Prue. Muszę zobaczyć,

kto to jest.

– Och, Natty, nie idź – prosiła przerażona Prue. – Mgła wciąż rośnie... mógłbyś się zgubić.
– Nie zgubię się. Muszę iść, Prue. Może tam ktoś się topi. To nie Ev, oczywiście, ale może

ktoś potrzebuje pomocy. Bądź rozsądną dziewczynką.

Prue ze stężałą twarzą, z trudem tłumiąc w sobie potok słów przerażenia i protestu, które cisnęły się

jej na usta, przyniosła latarnię. Zbiegli na brzeg i Natty wsiadł do łódki. Pospiesznie umieścił latarnię na
rufie, rzucił cumy i wziął wiosła.

– Wrócę tak szybko, jak to możliwe – zawołał do Prue. – Poczekaj tu na mnie.
W minutę później brzeg zniknął z pola widzenia i chłopie: znalazł się sam w ciemnej mgle,

bez przewodnika. Jedynie wołanie o ratunek, które stawało się coraz słabsze, stanowiło jakąś
wskazówkę. Wydawało się, że dochodzi gdzieś od Little Bear i tam też Natty powiosłował. Silne
pociągnięcia niosły łódkę po wzburzonej wodzie. Natty od małego miał do czynienia z wiosłami,
więc ręce i mięśnie nie zawiodły go i teraz. Miarowo posuwał się naprzód. Woda stała się bardziej
niespokojna, kiedy wypłynął poza wyspę i znalazł się w kanale pomiędzy Blue Point i Little
Bear. Wołania niemalże ucichły. Co będzie, gdy przypłynie za późno? Z całych sił naparł na wiosła.
Wkrótce, dzięki spokojniejszej wodzie, domyślił się, że musi być niedaleko Little Bear. Wołanie
jakby się przybliżało. Musiał przepłynąć już jakąś milę. W kolejnej minucie minął przylądek; ledwo
widoczny w słabiutkim świetle latarni. Zobaczył

5

8

wywróconą łódź i dwóch mężczyzn uczepionych obu jej burt. Byli skrajnie wyczerpani. Natty zbliżył
się do jednego z rozbitków, uważając, by go nie staranować.

– Proszę podpłynąć, kiedy powiem – krzyknął – i nie chwytać się niczego, czy pan słyszy?!

Nie chwytać! Teraz... proszę płynąć!

Za chwilę człowiek leżał już na rufie, wciągnięty do łodzi za kołnierz.
– Proszę się nie ruszać – polecił chłopak, biorąc wiosła.
Opłynięcie przewróconej łodzi, miotanej wodnymi wirami, było nie lada zadaniem, niemalże ponad

siły Natty'ego. Drugi mężczyzna wciągnął się do łódki od strony dziobu. Natty odetchnął z
ulgą, oddalając się od tonącej łodzi. Było jasne, że jeszcze kilka minut, a wrak pogrąży się w wodnej
kipieli. Natty drżał od stóp do głów ze zdenerwowania i zmęczenia.

– Tylko spokojnie – wymamrotał. – Nie zamierzam teraz poddać się jak dzieciak. Ale czy dam radę

dopłynąć do Blue Point?

Po chwili jednak ruszył w stronę latarni morskiej, która majaczyła gdzieś we mgle, jak jasna plamka.

Mężczyźni, posłuszni nakazom chłopca, ułożyli się na samym dnie.

Wreszcie dobili do brzegu, gdzie czekała zaniepokojona Prue. Razem ruszyli do latarni. Natty począł

szukać suchych ubrań dla rozbitków, a Prue przygotowywała coś ciepłego do picia.

– Pomyśleć, że ten dzieciak ocalił nam życie! – zachwycał się jeden z mężczyzn. – Nie każdy

dorosły dokonałby tego, co on zrobił. Przypuszczam, że to twój brat, panno Miller. Wydaje mi
się jednak, że masz jeszcze jednego brata?

– O, tak, Everetta, ale on jest poza domem – wyjaśniła Prue. – Słyszeliśmy krzyki panów i

Natty zdecydował się ruszyć na ratunek.

– Cóż, zjawił się w samą porę. Nie utrzymałbym się ani minuty dłużej. Sytuacja była

naprawdę krytyczna. Byłem tak wykończony, że nie mógłbym się ruszyć ani odezwać przez całą drogę
tutaj, nawet gdyby on nie rozkazał mi leżeć nieruchomo.

Natty odwrócił się w tym momencie i krzyknął:
– Ach, to pan Barr! Nie poznałem pana wcześniej:
– Tak, to ja, młody człowieku. Ten dżentelmen jest moim przyjacielem – to pan Blackmore.

Chcieliśmy uczcić Victoria Day polując na Little Bear. Wypożyczyliśmy od Forda łódź, tę „Cockawee",
bardzo ją polecał. No i wypłynęliśmy. Niewiele wiem o prowadzeniu łodzi i żeglowaniu. Ale Blackmore
ma o tym jakieś pojęcie. Byliśmy na drugiej stronie wyspy, kiedy nadeszła mgła. Spieszyliśmy się, ale
nim wróciliśmy do łodzi, zapadła noc. Popłynęliśmy dookoła cypla i wtedy łódź wywróciła się
– nie wiem dlaczego...

– Ale ja wiem doskonale – przerwał oburzony Natty. – Ta „Cockawee” ma jakiś feler. Już dwa razy

przewróciła się do góry dnem w porcie, przy dobrej pogodzie. Ford jest łajdakiem, że pozwolił panom

wziąć tę łajbę. Mógł przecież przewidzieć, co się stanie. Doprawdy, doprawdy... to było niemal
świadome morderstwo!

– Pomyślałem, że coś z nią musi być nie tak – oświadczył pan Blackmore. – Umiem żeglować, na

przekór kpinom mego przyjaciela i doprawdy nie było powodu, by łódź się wywróciła. Powinno
się wybatożyć tego Forda.

Mimo gorącego naparu z czarnej porzeczki, który przyrządziła Prue, mężczyźni nie byli w

stanie poruszać się o własnych siłach. Dopiero następnego ranka Natty przewiózł ich na stały
ląd. Podczas pożegnania pan Barr uścisnął serdecznie dłoń chłopca i powiedział:

– Dziękuję ci, mój drogi. Jesteś odważnym i zręcznym młodzieńcem. Powiedz swojemu bratu, że

jeśli tylko mi się uda, załatwię mu posadę latarnika na Blue Point. A co do ciebie, masz we mnie
przyjaciela i jeśli będę mógł coś dla ciebie zrobić, zawsze licz na mnie.

Dwa tygodnie później Everett otrzymał oficjalny dokument mianujący go latarnikiem na wyspie Blue

Point. Natty od razu zaniósł wiadomość na stały ląd, gdzie ucieszyła całą rybacką brać.

– Nareszcie jest dobrze – powiedział Cooper Creasy. – Blue Point bez Millera jako latarnika

straciłaby swój charakter, ot co. Na szczęście jest Ev.

– To jednak bardziej sprawka Natty’ego niż Eva – zażartował Adam, bardzo
zadowolony. To rozjuszyło Willa Scotta:
– A mówiłeś, Adamie, że Irving ma lepsze znajomości niż Millerowie – stwierdził zaczepnie. – Ale

wygląda na to, że wpływy Natty'ego załatwiły wszystko – wpływy z Little Bear.

– To graniczyło z cudem, że chłopak zrobił to, co zrobił, w taką noc – powiedział Charles Macey.

5

9

– Gdzie jest Ford? – spytał Natty speszony. Nienawidził, kiedy mówiono o jego zasługach.
– Ford się zmył – odpowiedział Cooper. – Wyjechał nagle do Summerside, żeby zaciągnąć

się do fabryki Tobe'ego Meekinsa. To była najlepsza rzecz, jaką mógł zrobić, ot co. Tutejsi ludziska nie
mieli i tak z niego żadnego pożytku, a w dodatku wciągnął, dwóch ludzi w śmiertelną pułapkę. To
karygodne, nawet jeśli byli liberałami. „Cockawee” została już wyciągnięta na Little Bear i myślę, że
tam zostanie. Natty, czy chciałbyś latem popłynąć ze mną na makrele?

– Jasne, że tak – odpowiedział Natty – ale o ile pamiętam, mówił pan, że nie potrzebuje już ludzi.
– Myślę jednak, że dla ciebie znajdzie się miejsce – rzekł Cooper. – Chłopak z takim uporem i krzepą

nie może się marnować na Blue Point, ot co.

Czara szczęścia Natty’ego została napełniona po brzegi.

Przełożyła Magda Anna Gzowska

6

0

PO WIELU DNIACH

Kwadratowy, nędznie umeblowany hol Baxter Station Hotel, zwanego tak z braku

innego, konkurencyjnego miejsca, wypełniony był mężczyznami. Niektórzy z nich mieszkali tu
tymczasowo, a inni wstąpili tylko na chwilę, by poplotkować i pożartować w oczekiwaniu na pociąg
pocztowy.

Gabe Foley, właściciel hotelu, grał w warcaby z jednym z kolejarzy, słuchając jednocześnie

toczących się dookoła rozmów. Powietrze zasnuwała mgła papierosowego dymu, a piękne, czerwone
geranium na parapecie okna wydawało się pochodzić z innego świata. Gabe znał wszystkich obecnych
z wyjątkiem jednego człowieka, który przybył na Baxter Station przedpołudniowym pociągiem. Hotel

Foleya nie mógł pochwalić się księgą gości, a obcy nie kwapił się, by podać swoje nazwisko czy cel
podróży. Popołudnie spędził przechadzając się po wsi i rozmawiając z robotnikami. Teraz siedział w
kącie za piecem i milczał zawzięcie.

Miał raczej pospolitą twarz i ubrany był niestarannie. W sumie nie spodobał się Foleyowi,

ale tak długo, jak gość płacił rachunki i nie robił zamieszania, Gabe nie miał w zwyczaju wtrącać
się w jego sprawy.

Trzech czy czterech farmerów z Greenvale przystanęło przy piecu, żywo dyskutując o obniżce cen w

fabryce sera i o ostatnich wydarzeniach w Greenvale.

Nieznajomy przysłuchiwał im się z uwagą, choć sam nie brał udziału w rozmowie. Przysunął nawet

bliżej swój fotel. Gabe Foley przerwał ruch damką, by zadać pytanie ludziom z Greenvale.

– Czy to prawda, że stary Strong zostanie wyeksmitowany w przyszłym tygodniu?
– To prawdopodobne – odpowiedział William Jeffers – Joe Moore chce podać sprawę do sądu.

Czeka już trzy lata na spłatę długu i traci cierpliwość. Przyszłość starego Stephena wygląda
nieciekawie, bo Moore się nie zawaha: Chce odzyskać swoje.

– Co zrobią Strongowie? – spytał Gabe.
– To samo pytanie zadają sobie wszyscy w Greenvale. Lizzie Strong zawsze była delikatną, drobną

dziewczyną, ale może da sobie radę. Najbardziej żałuję starego Stronga. Nie widzę dla niego
wyjścia, czeka go przytułek dla ubogich.

– Jak to się stało, że Stephen Strong znalazł się w tak trudnej sytuacji? – spytał nagle nieznajomy. –

Kiedy byłem tu dobrych parę lat temu uważano, że powodzi mu się niezgorzej .

– No cóż, tak było – odpowiedział William Jeffers. – Zaczął popadać w długi, gdy jego

żona zachorowała. Wydał straszne pieniądze na doktorów i lekarstwa. A potem prześladował go pech:
zbiory się nie udały, krowy pozdychały i tak dalej. Z czasem było coraz gorzej. O mało nie pękło mu
serce, gdy żona umarła. A teraz Moore chce go wyrzucić. Według mnie biedny, stary Stephen tego nie
przeżyje.

– Czy orientuje się pan w wysokości zadłużenia?
– Około trzy tysiące dolarów, wyliczając odsetki.
– No cóż, szkoda mi starego Stephena – powiedział Gabe wracając do gry. – Jeżeli

ktokolwiek zasługuje na spokojną starość, to właśnie on. Pomógł tylu ludziom; że trudno by
zliczyć. I był najgorliwszym chrześcijaninem w Greenvale i poza nim.

– Był za dobry – powiedział jeden z wieśniaków. – Pozwolił, by wykorzystywano go przez całe

życie. Tylu pożyczało od niego pieniądze, a on nigdy nie upomniał się choćby o centa. I zawsze trzymał
u siebie kilku leworęcznych pomagierów czy innych przybłędów roztrwaniających jego majątek.

– Czy masz na myśli Bena Butlera, który wyjechał jakieś dwadzieścia lat temu? – spytał

trzeci mężczyzna. – Jeżeli kiedykolwiek istniał syn szatana to był nim właśnie on, syn starego Ezry
Butlera z doliny. Stephen utrzymywał go przez jakieś trzy czy cztery lata i był mu jak ojciec.

– Większość ludzi myśli tak o Benie Butlerze – dodał ponuro William Jeffers – nawet jeżeli słuch o

nim zaginął prawie dwadzieścia lat temu. Nie należał do tych, o których można łatwo zapomnieć.
Gdzież on wyjechał? Do Kootenay, prawda?

6

1

– Tak, gdzieś tam. Był typowym, młodym wieśniakiem, skłonnym do każdego, najgorszego

nawet szelmostwa. Pewnego razu stary Strong złapał go na kradzieży owsa i zamiast dać mu
zasmakować więziennego chleba, przygarnął go i żywił przez trzy lata. Mówiłem staremu, że będzie
tego żałował, ale on zawsze twierdził, że Ben nie jest z gruntu zły i że kiedyś się zmieni. Nieważne, co
młody hultaj zrobił, stary Stephen zawsze potrafił go wytłumaczyć: „jego matka nie żyje”
albo „nikt go nigdy nie wychowywał”. Byłem zadowolony, kiedy Ben zniknął, kończąc te
wychowawczo pokutnicze starania Stephena.

– Gdyby biedny, stary Stephen nie miał tak hojnej ręki dla każdego nieszczęsnego przybłędy

–

powiedział Gabe – zachowałby więcej dla siebie.

Gwizd pocztowego pociągu przerwał dyskusję na temat Stephena Stronga. Po minucie w holu

siedział jedynie nieznajomy. Pozostawiony sam sobie, wstał i również wyszedł. Oddalił się od stacji i

raźno ruszył drogą do Greenvale.

Około trzy mile od dworca zatrzymał się przed stojącym przy drodze budynkiem. Dom był

staroświecki, ale duży i prawdopodobnie wygodny; za nim znajdowały się dwie stodoły, a po
lewej stronie rozciągał się sad. Stał w cieniu jodeł, ale podwórze oświetlało światło księżyca i
nieznajomy nie mógł zdecydować się, aby na nie wejść. W końcu skrył się w cieniu drzew otaczających
ogród i oparłszy się o stary płot zatonął w rozmyślaniach. W kuchni świeciła się lampa. Zasłona nie była
zaciągnięta, więc widział wnętrze jak na dłoni. Przy stole siedział siwowłosy, stary mężczyzna
pochylony nad wielką księgą. Nieznajomy gwizdnął cichutko:

– Stary Stephen, jak zwykle, czyta Biblię z należytym namaszczeniem! Nie zmienił się zbytnio poza

tym, że posiwiał. Musi już mieć z siedemdziesiąt lat. To wstyd wyrzucać z domu mężczyznę w
jego wieku. Ale Joe Moore zawsze był prawdziwym kutwą.

Podciągnął się cicho na rękach i usiadł na płocie. Zobaczył, jak stary Stephen Strong kładzie okulary

na księdze i klęka obok krzesła. Modlił się jakiś czas, a potem wziął świecę i opuścił kuchnię. Człowiek
na płocie nie poruszył się. Prawdę mówiąc zachichotał na myśl o wszystkich psotach, które skojarzyły
mu się z tym miejscem – żartach, sztuczkach, wybrykach.

Stephen Strong zawsze był dla niego wyrozumiały. Na przykład w dniu, w którym złapał go

na kradzieży owsa. Jakże przestraszony i zgnębiony był wtedy! I jakże ciepło stary człowiek mówił do
niego i tłumaczył mu grzech, którego się dopuścił.

Nigdy więcej niczego nie ukradł, ale pod innymi względami nie za bardzo liczył się z pouczeniami.

Za plecami starego Stephena śmiał się z jego kazań. Ale Stephen Strong nigdy nie przestał w
niego wierzyć. Zawsze łagodnie zapewniał, że „Ben poprawi się, krok po kroku”. I to wszystko
przypomniał sobie Ben Buttler teraz, siedząc na płocie.

– Zawsze lubiłem starego Stephena – powiedział sam do siebie – przykro mi, że znalazł się w takich

tarapatach.

Kazania i modlitwy na nic się nie zdały, pomyślał i zachichotał, ale zaraz

spoważniał. Z niewiadomych przyczyn, nawet za najgorszych czasów, Benowi Buttlerowi
zawsze z trudem przychodziło wyśmiewanie się ze starego Stephena.

– Trzy tysiące dolarów! Mógłbym to zrobić, ale wzięto by mnie za głupca. Trzech tysięcy nie

znajduje się na ulicy, nawet w Kootenay. Nie ktoś taki, jak ja.

Poklepał się po kieszeni. Prawie dwadzieścia lat temu wyjechał do Kootenay, zamierzając

zbić fortunę, ale marzenia szybko się rozprysły. Wydawał pensję zaraz po wypłacie i dopiero ostatnimi
laty trochę mu się polepszyło, dzięki czemu zaoszczędził trzy tysiące dolarów. Przywiózł te pieniądze ze
sobą, by kupić farmę i osiedlić się na stałe. Porzucił już jednak ten pomysł. To miejsce było za spokojne
jak dla niego. Wróci do Kootenay i już będzie wiedział, co zrobić z pieniędzmi. Jake Perkins i Wade
Brown, jego dwaj kumple, prowadzili sklep połączony z barem. Ucieszyłby ich wspólnik z gotówką.
Będzie do nich świetnie pasował.

Zdecyduję jutro – dumał wracając – tak długo, jak tu jestem, myśl o starym Stephenie będzie mnie

prześladować, pewne, jak amen w pacierzu. Ciekawe, o co modlił się wieczorem? Zawsze zwykł
mawiać:

„Pan wie, co czyni!”, ale nie wydaje mi się, żeby tak było. No cóż, ja nie jestem Jego wysłannikiem.

Następnego dnia Ben Buttler znowu poszedł do Greenvale i tym razem wstąpił do Stephena Stronga.

W domu zastał tylko gospodarza, który najpierw go nie rozpoznał, ale po chwili zastanowienia

powitał go

bardzo serdecznie.

6

2

– Ben! Nie wierzę własnym oczom! Jak się masz? Jak się masz? Usiądź, Ben, tutaj, na tym krześle.

Skąd przybywasz?

– Teraz z Baxter, a tak w ogóle to z Kootenay – odpowiedział Ben. – Pomyślałem, że wstąpię,

by pana zobaczyć. Nie oczekiwałem, że będzie mnie pan jeszcze pamiętał.

– Zapomnieć o tobie? I Dlaczego? Nigdy o tobie nie zapomniałem, Ben. Ileż razy zastanawiałem się,

gdzie jesteś i jak ci się powodzi. Więc mówisz, że byłeś w Kootenay? No cóż, zobaczyłeś kawał świata.

I nie jesteś już chłopcem. Czy pamiętasz swoje figle?

Ben zaśmiał się zakłopotany.
– Tak, pamiętam... Ale nie o tym przyszedłem rozmawiać. Bywało różnie: i źle, i dobrze. A

co u pana? Powiedzieli mi w Baxter, że ma pan kłopoty.

Twarz starego człowieka zachmurzyła się, a z jego poczciwych, błękitnych oczu zniknął blask.
– Tak, Ben, tak – powiedział smutno. – Mam poważne kłopoty, to prawda. Stary farmer musi odejść.

Przykro mi, chciałbym dopełnić tu swoich dni, ale tak się nie stanie. Nie chcę narzekać. Bóg
wie, co czyni! Nie mam wątpliwości, że wszystko jest bardzo mądrze obmyślone, żadnych
wątpliwości, tylko trudno się z tym pogodzić.

Ben nigdy nie lubił tych „pobożnych rozmów”, więc zręcznie zmienił temat.
– Nie wiem, czy Bóg ma z tym coś wspólnego, proszę pana. Wydaje mi się, że to sprawka

kogoś zupełnie innego, a Joe Moore jest jego wysłannikiem. Podstawowa sprawa, tak jak ja to widzę, to
dać mu po nosie. Jak wysoki jest zastaw?

– Razem z odsetkami trzy tysiące dolarów.
Głos starego Stephena zadrżał. Przyszłość malowała się w czarnych barwach.
Ben włożył rękę do kieszeni i wyjął nowy, pękaty portfel. Położył go na kolanie i zaczął przeliczać

banknoty.

– Oto i one, proszę pana – powiedział kładąc pieniądze na stół. – Myślę, że uchronią pana

przed szponami Moore'a. Jeżeli się nie pomyliłem, są tu trzy tysiące. To wystarczy, prawda?

– Ben! – Głos starego Stronga zadrżał ze zdumienia. – Ben, nie mogę tego przyjąć. To nie byłoby w

porządku. Przecież nigdy nie zdołałbym ci tego oddać.

Ben zamknął pusty portfel i schował go.
– Nie chcę, żeby pan oddawał. To mały prezent, jak to mówią; nie chcę, żeby pan myślał, iż jestem

niewdzięczny. Gdyby nie pan, byłbym teraz w jakimś więzieniu. Wracając do pieniędzy, dla
pana to może dużo, ale my w Kootenay dbamy o tysiąc dolarów nie bardziej, niż ludzie w Greenvale o
piątaka. Tam się robi wielkie interesy.

– Ale Ben, jesteś pewien, że możesz sobie na to pozwolić, że nie będziesz tego żałował?
– Całkowicie. Proszę się nie martwić.
– Niech cię Bóg błogosławi! – Łzy spływały po twarzy starego Stephena, kiedy drżącymi

rękami zbierał pieniądze. – Zawsze wiedziałem, że będą z ciebie ludzie, Ben, zawsze tak mówiłem.
Wiedziałem, że masz dobre serce. Nie mogę tylko uwierzyć, że to się zdarzyło właśnie teraz. To zbyt
piękne. Stare miejsce ocalone, mogę umrzeć w spokoju. Oczywiście, zwrócę ci chociaż część w
jakiś sposób, jeżeli jeszcze trochę pożyję. Niech cię Bóg błogosławi, Ben!

Ben nie zabawił długo. Powiedział, że musi wyjechać pociągiem o 16.30. Odetchnął, kiedy uwolnił

się od starego człowieka, jego podziękowań i pytań. Ciężko mu było odpowiadać na niektóre z
nich. Kiedy nie mógł być już widziany, usiadł na płocie i policzył pieniądze.

Akurat na powrót do Kootenay, a tam zacznę wszystko jeszcze raz. Ale warto było zobaczyć twarz

tego starego faceta, nawet za takie pieniądze. Powiedział, że będzie dziękować Bogu i mnie. Jake i
Wade pewnie się wściekną, że nie wejdę do spółki! Mam zamiar podźwignąć się po tym wszystkim,
zobaczyć, czy jestem godny wiary, jaką stary człowiek mnie obdarzył. To byłoby straszne, gdybym go
zawiódł.

O 16.30 Ben stał w drzwiach odjeżdżającego pociągu, a Gabe Foley zawzięcie go obserwował.
– Niech mnie diabli, ale nie wiem, kim był ten facet – powiedział do przyjaciela. – Nigdy nie

wyjawił swego imienia, ale wydaje mi się, że gdzieś go już widziałem. Miał iście szatański
wygląd. Zapłacił jednak rachunki, a reszta to już nie moja sprawa.

Przełożyła Magda Sadowska

6

3

SMUTKI PANNY FARQUHAR

Frances Farquhar była tak piękna, że ludzie uznawali ją czasem za towarzyskiego „motyla”. Jej

ojciec zaliczał się do osób zamożnych, zaś w żyłach matki płynęła błękitna krew jednego z
arystokratycznych rodów. Frances od trzech lat obracała się w towarzystwie, szybko stając się jego
ulubienicą. Choć więc może się to wydać dziwne, nie czuła się jednak szczęśliwa.

Po prostu, Frances Farquhar została porzucona – porzucona w sposób banalny, jak gdyby nigdy nic.

Zaręczyła się z Paulem Holcombem, wyjątkowym przystojniakiem, doskonale zresztą świadomym
swego uroku. Zakochała się w nim, a może tylko tak jej się wydawało, co w sumie na jedno wychodzi.
Dość, że wszyscy wiedzieli o zaręczynach, a każda przyjaciółka szczerze jej zazdrościła, bowiem
Holcomb uchodził za nie lada partię.

Potem nastąpiła katastrofa. Nikt spoza rodziny nie wiedział, co tak naprawdę zaszło, natomiast było

jasne, że związek Holcomb-Farquhar należy już do przeszłości i każdy miał swoją własną teorię na ten
temat.

Prawda była jednak prosta: Holcomb okazał się niestały i zakochał się w innej dziewczynie.

Ten samolubny łajdak nie miał w sobie za grosz męskości i absolutnie go nie obchodziło, czy złamał
Frances Farquhar serce czy nie. W sześć miesięcy po odzyskaniu swobody ożenił się z Maud Carroll.

Farquharowie, a zwłaszcza Ned (starszy brat Frances, który niezbyt interesował się jej losem, chyba

że chodziło o honor rodziny), byli wściekli z powodu skandalu. Pan Farquhar ciskał gromy, Ned klął, a
Della nie dawała się pocieszyć, bo ominęła ją rola druhny. Jeśli zaś chodzi o panią Farquhar,
płakała tylko i twierdziła, że przyszłość Frances legła w gruzach.

Sama dziewczyna nie brała udziału w tych rodzinnych wiecach. Miała złamane serce. Zraniono

jej dumę i miłość własną, a efekt był prawdziwie katastrofalny.

Wkrótce Farquharowie ochłonęli nieco i zajęli się pocieszaniem Frances, co przynosiło jednak

mizerne efekty. Jakoś przetrwała resztę sezonu, pokazując światu, że jest ponad to i usiłując nie zżymać
się zbytnio, ilekroć Holcomb wszedł jej w drogę. Wprawdzie pobladła i wyszczuplała, a jej
twarz przypominała maskę bez śladu życia, ale to samo można było rzec o wielu innych dziewczynach,
których nikt nie podejrzewał o złamane serce.

Z nadejściem lata Frances postanowiła podkreślić własną niezależność i kiedy, jak każdego roku,

cała rodzina wybierała się do Green Harbour, stwierdziła, że nie pojedzie i koniec. Wszyscy
starali się ją przekonywać, lecz nic nie mogło skłonić Frances do zmiany zdania.

– Wybiorę się do Windy Meadows, do cioci Eleanor. Już tyle razy mnie
zapraszała. Ned gwizdnął.
– Wybawisz się za wszystkie czasy, siostrzyczko. W Windy Meadows jest prawie taka miła i radosna

atmosfera jak na pogrzebie. Ciocia Eleanor nie należy, delikatnie to ujmując, do zbyt zabawnych osób.

– Nic mnie to nie obchodzi. Chcę uciec gdzieś, gdzie ludzie nie będę mnie wytykać na ulicy palcami

i mówić ciągle o... tamtym – głos Frances brzmiał tak, jakby za chwilę miała wybuchnąć płaczem.

Ned wyszedł, po raz kolejny przeklinając w duszy Holcomba, i poprosił matkę, aby zajęła się siostrą.

Frances jednak dopięła swego i pojechała do ciotki.

W Windy Meadows było dokładnie tak, jak to zapowiedział Ned. Całkowite zaprzeczenie

słowa

„rozrywkowo”. Niewielka wiejska posiadłość leżała tuż przy drodze prowadzącej do rybackiej
osady, usadowionej na skrawku plaży znanym jako Zatoczka. Ciotka Eleanor należała do tego
cennego, a niestety bardzo rzadkiego gatunku osób, które w mistrzowski sposób opanowały sztukę
niewtykania nosa w nie swoje sprawy i zostawiła Frances samą sobie. Wiedziała oczywiście, że
jej siostrzenica miała
„jakieś kłopoty sercowe, czy coś w tym rodzaju”, ale postanowiła się nie wtrącać.

6

4

– Najlepiej, jeśli sprawy toczą się własnym biegiem mawiała nieco filozoficznie starsza pani

do Margaret Ann Peabody, swojej gospodyni, a jednocześnie powiernicy. – Wszystko się ułoży
we właściwym czasie, choć Frances tak pewnie nie myśli.

Rzeczywiście, przez pierwsze dwa tygodnie Frances pogrążyła się w luksusie bezgranicznego

smutku. Mogła płakać całą noc, a jeśli zechciała, to i cały dzień, i nie przejmować się, że ktoś
zobaczy jej zaczerwienione oczy. Nikt też nie wymagał od niej przykładnego zachowania.

Po upływie tego czasu ciotka Eleanor postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Wprawdzie polityka

niemieszania się była, najlepsza, ale ciotka nie mogła przecież pozwolić, aby dziewczyna na jej rękach
wyzionęła ducha. Frances z dnia na dzień stawała się coraz bledsza i chudsza, a oczy miała aż
zapuchnięte od płaczu.

– Jaka szkoda – powiedziała ciotka pewnego ranka przy śniadaniu. – Tak bardzo chciałam wziąć dziś

Coronę Sherwood na przejażdżkę. Obiecałam jej w zeszłym tygodniu, że znajdę trochę czasu; ale dziś
będziemy piec i robić masło i nie mogę się wyrwać ani na chwilę. Biedna Corona. Tak mi wstyd.

– Kto to taki? – spytała Frances, a jednocześnie usiłowała sobie uprzytomnić; że mimo wszystko jest

ktoś równie godzien współczucia jak ona.

– To siostra naszego pastora. Była ciężko chora. Gorączka reumatyczna. Ma się już lepiej, ale

upłynie jeszcze sporo czasu, zanim wrócą jej siły. Powinna dużo przebywać na powietrzu, ale nie może
chodzić zbyt daleko, jest na to za słaba. Koniecznie muszę tam jutro zajrzeć. Mieszka razem z bratem na
plebanii i prowadzi mu gospodarstwo. On jest kawalerem, rozumiesz.

Frannces ani nie rozumiała, ani nie była w najmniejszym stopniu ciekawa, ale nawet

przyjemność płynąca z rozpamiętywania własnych żalów może się w końcu przejeść.
Zaproponowała więc, że wybierze się z panną Sherwood na przejażdżkę.

– Nigdy jej wprawdzie nie widziałam – stwierdziła – ale jeśli chcesz, to mogę zaprząc Grey Toma do

faetonu i pojechać.

Ciotce Eleanor dokładnie o to chodziło; przyjęła ten pomysł z dużym zadowoleniem.
– Przekaż jej ode mnie ucałowania i powiedz, żeby nie zajmowała się ludźmi z wioski,

zanim nie wydobrzeje. Plebania to czwarty dom przy trzeciej z kolei uliczce.

Trzymając się tych wskazówek, Frances szybko odnalazła właściwy adres. Corona

Sherwood osobiście wyszła ją powitać i Frances, która spodziewała się kogoś znacznie starszego, ze
zmarszczkami na twarzy i podwójnym podbródkiem, stwierdziła zdumiona, że siostra pastora jest
nie tylko bardzo ładna, ale i mniej więcej w jej wieku. Za to urodą różniły się bardzo. Corona była
brunetką, ale jakże różną od posągowej panny Farquhar. Cera Frances miała barwę kości słoniowej, a jej
kruczoczarne włosy odcień błękitu, podczas gdy Corona była śniada i – rzec by można – bardziej
wyrazista.

Jej oczy rozjaśniły się, kiedy Frances zwierzyła się ze swej misji.
– Och, jak to miło ze strony pani i panny Eleanor. Jestem jeszcze za słaba, bym mogła sama pójść na

spacer, czy zrobić coś użytecznego tutaj, a Elliott tak rzadko ma wolną chwilę, aby mnie gdzieś zabrać.

– Dokąd pojedziemy? – spytała Frances, kiedy już ruszyły. – Zupełnie nie znam okolicy.
– Czy nie mogłybyśmy zajrzeć najpierw nad Zatoczkę? Chciałabym odwiedzić małego

Jacky'ego

Harta. Biedak jest poważnie chory.

– Ciocia Eleanor stanowczo zabroniła – powiedziała Frances niepewnie. – Czy nie narazimy się jej w

ten sposób?

Corona roześmiała się: – Panna Eleanor obwiniała na początku ludzi z wioski, że właśnie przez nich

zachorowałam, ale to z pewnością nie jest prawda. A ja tak bardzo chciałabym zobaczyć Jacky'ego
Harta. Od jakiegoś czasu cierpi na chorobę kręgosłupa, a ostatnio jest z nim coraz gorzej. Nie sądzę, aby
panna Eleanor miała coś przeciwko temu.

Frances zawróciła Grey Toma i pojechały drogą, która wiodła do Zatoczki i dalej w kierunku plaży z

jej srebrzystymi piaskami, szemrzącym wiatrem i kryształowo czystą wodą morza rozciągającego się po
horyzont. Dom Jacky’ego Harta okazał się maleńką chatką wypełnioną po brzegi dzieciarnią, zaś
pani Hart – bladą, zmęczoną istotą, o cierpliwych, zapatrzonych gdzieś daleko oczach, jakie często
spotyka się u kobiet z wybrzeża. Rozmawiała o Jackym z nutą beznadziejności w głosie. Doktor
powiedział, że to już długo nie potrwa. Zwierzyła się też Coronie z innych kłopotów. Jej chłop znowu
pił, a połowy makreli szły kiepsko.

Gdy pani Hart poprosiła Coronę do Jacky’ego, Frances poszła za nimi. Chory chłopiec leżak

w maleńkiej sypialni tuż przy kuchni. Nieszczęsne dziecko, o subtelnej, lecz wycieńczonej
twarzyczce i

6

5

dużych jasnych oczach. Powietrze w pokoiku było gorące i duszne. Matka przystanęła w nogach łóżka z
rozpaczą wypisaną na twarzy.

– Trzeba przy nim czuwać także w nocy – rzekła. – To straszny ciężar dla nas. Sąsiedzi są bardzo

mili i czasem nas wyręczają, ale mają też swoje kłopoty. Musi brać lekarstwo co pół godziny, Ja jestem
już trzecią noc na nogach, bo Jabez drugą noc pije w tawernie. Długo tak już nie pociągnę.

Corona spojrzała z zakłopotaniem. – Szkoda, że nie mogę dzisiaj przyjść, ale obawiam się, że jestem

jeszcze na to za słaba.

– Nie znam się na chorobach – stwierdziła spokojnie Frances. – Ale myślę, że mogłabym posiedzieć

tutaj, a dać mu co pół godziny lekarstwo też chyba potrafię. Jeżeli pani pozwoli, to popilnuję Jacky’ega
dziś wieczorem.

Później, kiedy już wracały, Frances nie przestawała się dziwić, skąd coś takiego przyszło jej

do głowy. A Corona tak się cieszyła, że Frances nie miała odwagi zwierzyć się jej ze swoich

wątpliwości. Przejechały rozległą, zieloną dolinę zalaną potokami słonecznego światła i dotarły do

domu na herbatę. Wielebny Elliott Sherwood wrócił właśnie z objazdu i pielił grządkę grochu,

toteż dziewczęta podeszły do płotu. Był bez marynarki, a na głowie miał wielki słomkowy kapelusz.

Nie wyglądał jednak na skrępowanego tym strojem. Corona przedstawiła go, a on wyprzągł Grey

Toma i zaprowadził do stajni. Potem spokojnie wrócił do swojego grochu. Jak stwierdził, wypił już

herbatę, więc zobaczyły go dopiero, kiedy skończył pracę w ogrodzie. Wyjątkowo chłodny młody

człowiek, pomyślała Frances. Ani

w połowie tak miły jak jego siostra.

Tego wieczoru wybrała się do Jacky'ego Harta. Gdy zbliżała się do Zatoczki, było już ciemno, łodzie

powróciły z łowisk, a morze pokrywała falująca mozaika cieni. Jacky przywitał ją
cudownym uśmiechem, ale czuwając przy jego łóżku, wkrótce poczuła się samotna. Mała lampka
migotała blado, a spoza skał dochodziły głośne rozmowy przerywane śmiechem.

W końcu zapadła kompletna cisza, tak że słychać było szum fal łamiących się na piaszczystej plaży i

pomruk odległego Atlantyku. Jacky był niespokojny i nie spał, ale nie cierpiał. Bardzo lubił rozmawiać.
Frances słuchała go ze współczuciem, tą nową dla niej siłą, którą chyba zaraziła ją Corona. Opowiadał o
całym swoim krótkim, ale tragicznym życiu, o tym jak źle się czuje, jak ojciec przychodzi pijany i jak
matka ciężko pracuje.

Te urywane, smutne zdania napełniały jej serce bólem. Obudziła się w niej macierzyńska

miłość dojrzałej kobiety. Pokochała to dziecko, tę małą uduchowioną istotę, którą cierpienie
uczyniło kimś dojrzałym i mądrym. W pewnym momencie Jacky stwierdził, że anioły muszą wyglądać
tak jak ona.

– Jest pani taka piękna – powiedział poważnie. – Nigdy nie widziałem nikogo tak pięknego; panna

Sherwood nie może się z panią równać. Wygląda pani jak na obrazku, który oglądałem u pastora
na plebanii, kiedy jeszcze mogłem chodzić. To była kobieta z małym dzieckiem na ręku i taką
błyszczącą obręczą naokoło głowy. Ja chciałbym tak bardzo, tak strasznie mocno...

– Co takiego, kochanie? – spytała delikatnie Frances. – Jeśli tylko będę mogła coś dla ciebie zrobić,

zrobię to.

– Mogłaby pani – powiedział z nadzieją. – Ale nie wiem, czy będzie pani chciała. Pragnąłbym,

by przychodziła tu pani zawsze, każdego dnia choć na pięć minut, żebym mógł na panią
popatrzeć. Czy zgodzi się pani?

Frances nachyliła się i pocałowała chłopca.
– Będę przychodzić codziennie, Jacky – powiedziała, patrząc jak jego twarz rozjaśnia

niewysłowiona wprost radość. Podniósł z wysiłkiem rękę i dotknął jej policzka.

– Wiedziałem, że pani musi być dobra – tak dobra jak panna Corona, czyli jak anioł. Kocham panią.

Rankiem Frances wracała do domu. Idąc drogą spotkała Elliotta Sherwooda. Jechał małą dwukółką,
rozpryskując błoto na wszystkie strony. Zabrał ją ze sobą. Tym razem był ubrany w

płaszcz przeciwdeszczowy i małą czapeczkę. W każdym razie zupełnie nie wyglądał na

duchownego, a już na pewno nie pasował do wyobrażeń Frances. Ona sama zresztą nie wiedziała

zbyt wiele o duchownych. Jej pastor – to znaczy pastor w jednym z modnych, miejskich

kościołów, do którego uczęszczała – był starszym szacownym człowiekiem o siwych włosach.

Nosił okulary w złotych oprawkach i wygłaszał

niezmiernie uczone kazania; tak daleki od jej własnego życia, jak gwiazda na drodze mlecznej.

Tak więc pastor, który w gumowanym płaszczu i czapeczce jeździł dwukołowym gigiem w bryzgach

błota i mówił o ludziach z wioski niemal jak o domownikach, był dla niej czymś zupełnie
nowym. Dostrzegła brązowe, kręcone włosy, wymykające się spod niezbyt nabożnie
wyglądającej czapki.

6

6

Szlachetny profil. Patrzące wesoło ciemnoszare oczy. Rezolutny wyraz ust, znamionujący
upór. Właściwie nie był przystojny, ale Frances zdecydowała, że podoba jej się ta twarz.

On zaś okrył ją śliskim od wody fartuchem powozu i zaczął zadawać pytania. Musiała mu

zreferować całą historię Jacky'ego Harta, podczas gdy sam przeglądał swój notatnik.

– Czy chciałaby pani jeszcze kimś się zająć? – spytał nagle.
Frances była kompletnie zaskoczona. Mówił do niej takim tonem, jakby zwracał się do

Corony i wydawał się zupełnie nieświadom piękna jej klasycznego profilu i słodkich oczu. Jego
obojętność dotknęła ją lekko, mimo świeżej rany zadanej jej sercu przez Holcomba. No cóż, jeśli mogła
się na coś przydać, to czemu nie; zakomunikowała mu szybko, a on równie prędko podał jej
wskazówki, jak ma dotrzeć do pewnej starszej pani mieszkającej przy drodze do Elm Creek, której
Corona zwykła czytywać.

– Literatura to jej jedyna przyjemność. Ciotka Clorinda trwoni na nią mnóstwo czasu. Jest

prawie niewidoma i bardzo brakuje jej Corony.

Były i inne problemy. Około tuzina dziewcząt z miejscowej fabryki, o które trzeba się było

zatroszczyć. Rodzina potrzebująca ubrań dla zaniedbanych dzieci. Frances stwierdziła z niejakim
przerażeniem, że obiecała właśnie swoją pomoc we wszystkich tych sprawach naraz i dyskutuje teraz
nad sposobami i środkami.

Podróż długą, błotnistą drogą usianą domkami, z których ciekawie wyglądali ich mieszkańcy,

aby zobaczyć „co to za dziewczynę wiezie pastor”, minęła niepostrzeżenie. Frances nie zauważyła więc,
że Elliott odwiózł ją pod dom, zbaczając od swego celu dobrą milę i o mało nie spóźniając się na
jakieś bardzo ważne spotkanie. Mogła z tego wnosić, że jednak nie był tak całkiem ślepy na piękno, jak
to się z początku wydawało.

Po południu, w strugach deszczu, Frances wyruszyła do ciotki Clorindy. Tej nocy była tak potwornie

zmęczona, że nawet zapomniała o płaczu i zasnęła zdrowym, spokojnym snem.

Następnego ranka, po raz pierwszy od przyjazdu do Windy Meadows, poszła do kościoła.

Byłoby niegrzecznie nie pójść na kazanie człowieka, z którego siostrą wędrowało się po
brudnych ruderach i któremu miało się pomagać w sprawie dziewcząt z fabryki. Kazanie
wprawiło ją w zdumienie, tak że zaczęła się zastanawiać, jak można było pozwolić komuś tej
miary marnować się przez cztery lata na prowincji. Później ciotka Eleanor wytłumaczyła jej, że było
to spowodowane względami medycznymi. – Okazał się raczej wątłego zdrowia i po skończeniu college'u
przyjechał tutaj. Teraz jest już w znacznie lepszej kondycji i myślę, że wkrótce zostanie przeniesiony do
jednego z kościołów w waszym mieście. W tym na Castle Street już ostatniej zimy wygłaszał kazania.
Byli nim zachwyceni.

Lecz ta rozmowa miała miejsce prawie miesiąc później, a przez cały ten czas Frances

myślała, że chyba urodziła się po raz drugi i zostawiła swoją dawną postać gdzieś daleko za
sobą. Z rzadka znajdowała teraz wolną chwilę, a jeśli już, to spędzała ją z Coroną. Obie
dziewczyny bardzo się zaprzyjaźniły i polubiły z całej duszy, mimo pewnej rozbieżności charakterów.

Corona powoli wracała do zdrowia i mogła rozpocząć pracę dla ludzi z parafii. Tymczasem Frances

zastępowała ją znakomicie, a Elliott Sherwood był z niej szalenie zadowolony. Nawiasem
mówiąc, poznała teraz dobrze młodego pastora, jego pracę i wzniosłe ideały. On zaś nabrał zabawnego
zwyczaju zasięgania w wielu sprawach jej – Frances Farquhar – rady.

Opiekowała się więc Jackym Hartem, sprowadziła na dobrą drogę jego ojca, czytywała ciotce

Clorindzie broszurki i założyła kółko czytelnicze wśród dziewczyn z fabryki. Zaopatrywała
młodych Jarboe’ów w ubranka, namówiła wszystkie dzieci z wioski do pójścia do szkoły, załagodziła
starą niechęć między dwiema rodzinami i zrobiła jeszcze sto innych rzeczy w tym rodzaju.

Ciotka Eleanor, jak to miała w zwyczaju, nie powiedziała nic na głos, ale przedyskutowała dokładnie

cały problem z Margaret Ann Peabody i nie mogła się nie zgodzić, kiedy ta rzekła: „Praca trzyma ludzi z
dala od kłopotów i pomaga, kiedy w nie wpadną. Jak dziewczyna rozpamiętywała swoje smutki
i nie myślała o niczym innym tylko o sobie, to zaraz zmizerniała. Ale gdy tylko zobaczyła innych w
potrzebie i spróbowała im trochę dopomóc, to i jej od razu pomogło. Przybrała, zarumieniła się, a nasz
pastor świata poza nią nie widzi”.

Pewnej nocy Frances opowiedziała Coronie całą prawdę o Holcombie. Elliott Sherwood gdzieś

akurat wyjechał, mogły więc spać razem na plebanii. Siedziały w rozświetlonym blaskiem
księżyca pokoju Corony i w pewnej chwili Frances zrozumiała, że musi to z siebie wyrzucić. Była
pewna, że zaraz zacznie płakać i poczuje się okropnie, ale nic takiego nie nastąpiło. W połowie historii
ogarnęły ją wątpliwości,

6

7

czy w ogóle warto o czymś takim opowiadać. Corona współczuła jej głęboko i choć nie mówiła wiele,
Frances spadł kamień z serca.

– Och, na pewno sobie z tym poradzę – oświadczyła w końcu. – Przedtem myślałam, że nigdy mi się

to nie uda, ale prawda jest taka, że właściwie już sobie poradziłam. Bardzo się z tego cieszę, a
jednocześnie trochę mi wstyd, że jestem niestała w uczuciach.

– Nie sądzę, abyś była niestała, Frances – powiedziała z powagą Corona. – Po prostu nigdy tak

naprawdę nie kochałaś tego człowieka. Wydawało ci się tylko, że go kochasz. On nie był ciebie wart.
Jesteś dobra. Ci wszyscy ludzie czczą cię prawie jak świętą, a Elliott mówi, że dla ciebie są gotowi pójść
w ogień.

Frances roześmiała się i zaczęła zaprzeczać, ale jednak było jej miło. Później, gdy czesała się przed

lustrem, obdarzając swoje odbicie roztargnionym uśmiechem, Corona spytała:

– Frances, co się czuje, kiedy jest się taką ładną dziewczyną jak ty?
– Nonsens! – wypaliła Frances zamiast odpowiedzi.
– Nie żaden nonsens. Musisz przecież wiedzieć, że jesteś bardzo piękna. Elliott mówi, że

nigdy w życiu nie widział piękniejszej dziewczyny.

Jak na osobę, która tyle razy obiecywała sobie, że nie będzie zwracać uwagi na admiratorów

jej urody, Frances wydawała się dziwnie podniecona faktem, iż pastor z Windy Meadows uważa
ją za piękność. Wiedziała o tym, że podziwiał jej intelekt, jak i coś, co nazywał „darem obcowania z
ludźmi”, ale nie sądziła, że umiałby powiedzieć, czy jest choć trochę ładniejsza od takiej, na
przykład, Kitty Martin, nauczycielki ze szkółki niedzielnej, która miała pucołowatą twarz i zadarty nos.

Lato mijało szybko. Pewnego dnia zmarł Jacky Hart. Jak gdyby zabrała go fala odpływu.

Odszedł trzymając Frances za rękę. Kochała go, tego delikatnego chłopczyka o słodkiej duszy i
bardzo za nim tęskniła.

Zbliżał się czas powrotu do domu. Frances chodziła przygnębiona. Chciało się jej płakać na myśl, że

oto ma opuścić Windy Meadows, Coronę, ludzi z wioski, ciotkę Eleanor no i... Margaret Ann Peabody.

W przeddzień wyjazdu zjawił się Elliott Sherwood. Margaret Ann z szacunkiem poprosiła go

do domu. Zastał Frances siedzącą w poświacie zachodzącego słońca. Chryzantemy wpięte w jej włosy
lśniły jak złote gwiazdy na ciemnym niebie.

Elliott, który właśnie wrócił po kilkudniowej nieobecności, wkroczył do pokoju z wyrazem skrzętnie

ukrywanego, ale dającego się odczytać triumfu na twarzy.

– Myślisz pewnie, że przyszedłem powiedzieć ci do widzenia, ale nie – wykrztusił w końcu.

– Zobaczymy się znowu i to już wkrótce. Właśnie otrzymałem wezwanie do kościoła na Castle
Street i mam zamiar je przyjąć. Tak więc Corona i ja przenosimy się na zimę do miasta.

Frances chciała mu powiedzieć, jak bardzo się cieszy, ale nie mogła wydusić z siebie ani

słowa. Elliott podszedł bliżej do opromienionego gasnącym blaskiem dnia okna i... Ale po co

dopowiadać, co takiego rzekł i jaką otrzymał odpowiedź. Pewne sprawy należy zostawić wyobraźni.

Przełożył Stanisław Sikorski

6

8

BRAT MARNOTRAWNY

Panna Hannah ścinała astry w swoim ogrodzie. Tak naprawdę był to tylko niewielki ogródek,

w którym pewnie nic by nie wyrosło, gdyby nie zasłona stworzona przez mały, szary, przycupnięty
domek, powstrzymujący północno–wschodnie wiatry przed zniszczeniem wszystkiego słonym,
morskim powiewem; ale choć taki malutki, imponował schludnością i tonął w kwiatach. Na wąskich
piaszczystych ścieżkach nie było ani śladu listka czy płatka, a każda rabata pyszniła się
obramowaniem z dużych białych kwiatów. Nawet dzikie wino nie ośmielało się przeciwstawić
zręcznym rękom i bystrym oczom właścicielki.

Panna Hannah od wielu lat żyła w niewielkim szarym domku na brzegu morza, znacznie oddalonym

od innych siedzib Prospect, a w dodatku tak otoczonym wzgórzami, że sprawiał wrażenie
całkowitej samotni. Ze swojego ogródka panna Hannah nie mogła dojrzeć żadnego domu, dlatego też
często mówiła, że nie wytrzymałaby tu ani minuty dłużej, gdyby nie latarnia morska, świecąca
nocą nad północno– zachodnim szczytem jak wspaniała, nie gasnąca nawet w najciemniejszą noc,
gwiazda. Mały jęzor Zatoki św. Wawrzyńca biegł w górę pomiędzy cyplami aż do miejsca, gdzie
zaczynały się kuchenne schody domku panny Hannah. Na północy zatoka przybierała kształt
półksiężyca, a morze falowało nieustannym poszumem. Dla uszu panny Hannah brzmiał on jak
kołysanka, towarzysząca jej przez całe życie.

Kiedy ludzie pytali, jak wytrzymuje na takim pustkowiu, odpowiadała, że właśnie samotność jest

tym, za co kocha to miejsce, zaś światło latarnianej gwiazdy i daleki pomruk zatoki są
dla niej najodpowiedniejszym towarzystwem... do czasu powrotu Ralpha. Kiedy Ralph wróci,
będzie chciał zapewne osiąść w bardziej cywilizowanej okolicy i wtedy przeprowadzą się do miasta lub
gdzieś w głąb kraju.

– Oczywiście – mówiła panna Hannah z uśmiechem przepełnionym dumą – bogaty mężczyzna

nie zamieszka w tym śmiesznym domku nad morzem. Wybuduje przepiękną rezydencję, taką,
jaką będę chciała, lecz do czasu jego powrotu muszę żyć tutaj.

Ludzie zawsze uśmiechali się do siebie, kiedy panna Hannah mówiła w ten sposób, starali się jednak,

by tego nie spostrzegła.

Panna Hannah ścinała białe i purpurowe astry i podśpiewywała jakąś starą piosenkę, której nauczyła

się dawno temu, w młodości. Był przepiękny październikowy dzień, a panna Hannah kochała
właśnie takie dni. W powietrzu czystym niczym górski kryształ zamglone zbocza wzgórz,
opromienione jesiennym słońcem, nabierały soczystej barwy. Wiedziała, że za tymi słonecznymi
wzniesieniami znajdowały się lasy roziskrzone złotem i purpurą, wiedziała też, ile radości sprawi
jej spacer tamtędy, kiedy pójdzie do chorej Millie Star, by zanieść jej swoje astry. Kwiaty były
wszystkim, co uboga panna Hannah miała do zaofiarowania, za to dawała je z prawdziwą życzliwością i
przyjaźnią.

Wtem przed białym ogrodzeniem zatrzymał się powóz. Siedział w nim Jacob Delancey

w towarzystwie gościa z miasta – swej uroczej, młodej bratanicy. Panna Hannah z bukietem
astrów w ramionach podeszła do ogrodzenia, a jej oczy błyszczały ciekawością. Słyszała już wiele o
urodzie tej dziewczyny. Sąsiedzi nie mówili o niczym innym od przeszło tygodnia i panna Hannah
bardzo chciała sprawdzić to osobiście. Lubiła patrzeć na pięknych ludzi; mówiła, że poprawiają jej
samopoczucie, tak jak widok kwiatów.

– Dzień dobry, panno Hannah – przywitał się Jacob Delancey. – Widzę, że pani jak zwykle

przy kwiatach.

– O, tak – odparła panna Hannah, starając się dyskretnie przypatrzeć dziewczynie. – Wkrótce przyjdą

chłody, więc staram się jak najwięcej z nimi przebywać, dopóki są...

– To wspaniale... – rzucił Jacob, który zawsze wszystkim przytakiwał i nawet gdyby panna Hannah

powiadomiła go właśnie o trzęsieniu ziemi, nie zmieniłby swego tonu ani na jotę.

6

9

– Prawdę mówiąc, panno Hannah, właśnie kwiaty są tym, co mnie tu sprowadza. Żona

urządza przyjęcie dla młodzieży i przysyła mnie, żebym poprosił o kilka, do dekoracji.

– Ależ oczywiście, proszę wziąć te. Przeznaczyłam je wprawdzie dla Millie, ale przecież mogę ściąć

inne. – Otworzyła bramkę i podeszła do powoziku. Panna Delancey przyjęła kwiaty z uśmiechem, który
głęboko zapadł w pamięć panny Hannah.

– Piękny dzień – rzucił jowialnie Jacob.
– Tak – odparła panna Hannah mrużąc oczy. – Przypomina mi dzień, w którym Ralph mnie opuścił,

dwadzieścia lat temu – to znowu nie tak dawno... Jak pan myśli, chyba powinien już niedługo wrócić?

– O tak, na pewno – powiedział Jacob, choć myślał zupełnie co innego.
– Mam przeczucie, że to wkrótce nastąpi – dodała panna Hannah pogodnie. – Ależ to będzie dla mnie

piękny dzień. Przez całe życie byłam bardzo uboga, lecz kiedy wróci Ralph, wszystko się zmieni.
Na pewno zdobył majątek i ofiaruje mi to wszystko, czego zawsze pragnęłam. Tak obiecywał. Piękny
dom, powóz i jedwabną suknię. Och, i zaczniemy podróżować po świecie... Nie mogę się doczekać...
Cały czas marzę... Jestem pewna, że to stanie się niebawem. Mężczyzna przez dwadzieścia lat powinien
zdobyć nie lada fortunę, nie sądzi pan?

– Tak, oczywiście – odparł Jacob, ale już mniej przekonującym głosem. Nie cierpiał ściągać ludzi z

obłoków na ziemię, ale wiedział też, że nie należy zachęcać panny Hannah do dalszych marzeń.
– Chociaż nie powinna pani uważać tego za pewnik. Może nigdy nie wróci albo wróci biedny...

– Jak panu nie wstyd mówić takie rzeczy?! – przerwała panna Hannah z oburzeniem w głosie i lekko

pobladłymi policzkami. – Wie pan równie dobrze jak ja, że wróci. Jestem tego pewna tak samo, jak
tego, że tu stoję. Ludzie często dokuczają mi dokładnie tak, jak pan to zrobił, lecz ja tego nie
słucham. – Odwróciła się i odeszła z wysoko podniesioną głową, ale złość minęła, gdy tylko
owionął ją zapach groszku. Pomachała na pożegnanie swoim gościom i z uśmiechem patrzyła na
odjeżdżający powozik.

– Nie powinnam się tak unosić – powiedziała do siebie. – Przecież Jacob nic nie rozumie.

Kiedy Ralph już tu będzie, to ja zaśpiewam z radości, a nie Jacob. Ależ ta jego bratanica jest piękna.
Dzięki niej to popołudnie będzie jeszcze lepsze. Codziennie trafiam na coś, co mnie zachwyca –
dziś na tę dziewczynę..: Jestem naprawdę szczęśliwa i wdzięczna losowi, że istnieją takie śliczne istoty
i że mogę na nie patrzeć...

– Ach te wiecznie złudzenia – westchnął Jacob Delancey, kiedy wraz z bratanicą zjeżdżał w dół do

miasta.

– A o co właściwie chodzi? – spytała panna Delancey z nie ukrywanym zainteresowaniem w głosie.
– O, to cała opowieść, Dorothy. Dawno temu brat panny Hannah uciekł z domu. Stało się to jeszcze

przed śmiercią ich rodziców. Ralph Walworth był rozwydrzonym, młodym nicponiem i
chyba największym lekkoduchem w mieście. Nikt nie miał z niego pożytku, oprócz Hannah, która go po
prostu uwielbiała. Muszę dodać, że on też bardzo ją lubił. Niestety, nie znajdował wspólnego języka z
ojcem. Dlatego pewnego ranka spakował manatki i dał drapaka; powszechnie uważano, że do
jakiejś kopalni. Zostawił list pożegnalny do Hannah, w którym przyrzekał, że wróci, kiedy zbije
majątek. I wszelki słuch po nim zaginął. Myślę, że pewnie już nie żyje. Lecz panna Hannah
głęboko wierzy, że on zjawi się któregoś dnia z kieszeniami wypchanymi pieniędzmi. To kobieta
równie rozsądna jak każdy z nas, ale na tym punkcie ma lekkiego bzika. Jeśli nie przestanie tak myśleć,
umrze szczęśliwa, z nadzieją na powrót brata. Ale jeśli on pojawi się biedny jak mysz kościelna, Hannah
tego nie przeżyje. Jest strasznie dumna; sama słyszałaś, jak się obruszyła, kiedy zasugerowałem, że
Ralph może nie mieć pieniędzy. A po tych wszystkich przechwałkach panny Hannah należy sądzić, że
gdyby rzeczywiście wrócił bez grosza przy duszy, nie czeka go serdeczne powitanie, a Hannah już

nigdy nie podniesie dumnie głowy. Jeśli więc Ralph miałby się zjawić bez powozu zaprzężonego w
czwórkę koni, a sądzę, że tak się właśnie stanie, byłoby lepiej, gdyby nie wracał.

Kiedy minął październik i nastał szary listopad, zgasła wspaniałość ogrodu. Panna Hannah czuła się

straszliwie samotna bez swoich kwiatów, tęskniąc za nimi bardziej niż kiedykolwiek. W pogodniejsze
dni spacerowała po ogrodzie, ze smutkiem patrząc na zwiędłe łodygi i opadające listki. Pewnego dnia,
kiedy silny północno–wschodni wiatr ścinał pianę z wielkich, białych grzywaczy i gwizdał w dziurach
okapu, a panna Hannah delikatnie pieściła zmarznięty kwiat chryzantemy, nagle spostrzegła
jakiegoś człowieka wolno wspinającego się dróżką wiodącą ku jej domkowi.

7

0

– Ciekawe, kto to jest? – wymamrotała. – Chyba nikt z Prospect...
Wyszła przed furtkę na powitanie, a mężczyzna utykając pokonał wzniesienie i

przystanął, przyglądając się jej ze smutkiem. Stary, zmęczony życiem człowiek, odziany w
zniszczone i połatane ubranie. Kim był? Pannie Hannah wydał się dziwnie znajomy, lecz kiedy
zaczęła szperać w pamięci, przypomniała sobie tylko twarz ojca, który zmarł przed piętnastu laty.

– Nie poznajesz mnie, Hannah? – odezwał się mężczyzna głosem pełnym tęsknoty. – Czy aż

tak bardzo się zmieniłem przez te wszystkie lata?

– Ralph!
Nastała jedna z tych chwil, kiedy nie wiadomo, czy śmiać się czy płakać. Panna Hannah podbiegła

do brata i chwyciła go w ramiona. – Och, Ralph, mój kochany braciszku! Zawsze wierzyłam, że
wrócisz! Gdybyś wiedział, jak bardzo tego pragnęłam! – śmiała się przez łzy, a cała jej twarz
promieniała radością.

Ralph Walworth smutno pokiwał głową.
– Jestem już tylko wrakiem człowieka, schorowanym kaleką – rzekł ponuro. – Przez całe

życie niczego nie osiągnąłem, jak widzisz. Nie myślałem, że po wszystkich porażkach
kiedykolwiek tu się pokażę, ale tęsknota do ciebie okazała się zbyt silna. To straszne, ale ja już nic nie
znaczę.

– Przecież nadal jesteś moim ukochanym bratem! – krzyknęła panna Hannah: – Czy myślisz, że

dbam o twoje bogactwa? Jeśli nadwątliłeś zdrowie, kto zatroszczy się o ciebie lepiej niż rodzona
siostra? Wchodź szybko do środka, bo inaczej całkiem przemarzniesz na wietrze. Zaraz zrobię ci gorący
napar z czarnej porzeczki i od razu poczujesz się lepiej. Już teraz rozumiem, dlaczego porzeczki tak
obrodziły tego roku! Och, to bez wątpienia najszczęśliwszy dzień!

W ciągu dwudziestu czterech godzin każdy mieszkaniec Prospect wiedział, że wrócił

Ralph Walworth, chory i ubogi. Jacob Delancey potrząsał w zamyśleniu głową, wioząc ze stacji wytartą
walizkę Ralpha. Zawiadowca poprosił, żeby odwiózł ją do panny Hannah, a Jacob nie umiał odmówić.
Obawiał się, że panna Hannah będzie w złym nastroju i nie wiedział, jak ma się zachować.

Kiedy przyjechał, pracowała w ogrodzie, przykrywając bratki wodorostami. Po chwili wyprostowała

się i z uśmiechem podeszła do furtki, by go przywitać.

– O, przywiózł pan walizkę Ralpha, to bardzo miło z pana strony. Ralph chciał dzisiaj po nią pójść,

ale jest tak mocno przeziębiony, że mu nie pozwoliłam. Teraz śpi. Przyniósł mi te wodorosty znad
morza i to go bardzo zmęczyło. Jest szalenie osłabiony. Widzi pan, a nie mówiłam, że on wróci? A pan
śmiał się ze mnie.

– No, ale bogaty to on chyba nie jest – wtrącił żartobliwie Jacob, szczerze zdziwiony

widokiem wesołej i uśmiechniętej panny Hannah.

– Przecież to się nie liczy – obruszyła się panna Hannah. – Czyż nie wystarcza, że to mój brat?

Jestem bogata, nawet jeśli on jest biedny. Mam miłość i szczęście. I cieszę się teraz bardziej, niż gdyby
wrócił jako milioner. Pewnie chciałby mnie stąd zabrać, wybudować nowy dom, a w moim wieku już za
późno na jakiekolwiek zmiany. Albo mógłby mnie nie potrzebować; na co komu stara kobieta? A teraz
wymaga opieki i czułości. To wspaniałe: mieć dla kogo żyć po tylu latach samotności! Właśnie
zaczynałam się martwić, jak przetrwam długą, pustą zimę, a teraz zapowiada się najweselsza zima
w moim życiu. Wczorajszą noc spędziliśmy na rozrnowie. Los ciężko doświadczył Ralpha – rzadko

kiedy coś mu się udawało, a cały czas prześladowały go choroby. Ostatniej zimy, gdy pracował w
tartaku, złamał nogę. Na szczęście jest już w domu i nie rozstaniemy się do końca życia. Och,
mogę śpiewać z radości, panie Jacob!

– O, tak – odparł serdecznie Jacob. Czuł lekkie oszołomienie. Nie mógł zrozumieć, że panna Hannah

nie tylko się nie martwiła takim obrotem spraw, ale robiła wrażenie osoby ogromnie
uradowanej. Właściwie jeszcze przed chwilą chciał jej współczuć, a tu okazało się, że ona wcale tego nie
potrzebuje.

– A pani plany... Snuła je pani przecież?
– Zmieniły się. Musiałam marzyć, dopóki nie spotkało mnie coś realnego. Prawdę mówiąc, już o

nich zapomniałam. Jestem szczęśliwa jak ptaszek!

– O, tak – potwierdził Jacob.
Przez całą drogę do domu rozmyślał o tej sprawie, ale nadal nic nie mógł zrozumieć.
– I chyba nie muszę – zakończył swoje refleksje z uśmiechem. – Panna Hannah jest zadowolona

i szczęśliwa i nikogo nie powinno to obchodzić. Jakkolwiek ja uważam, że to bardzo osobliwa historia.

Przełożył Paweł Rybak

7

1

NOTA EDYTORSKA

Wszystkie opowiadania zawarte w tym tomie pierwotnie publikowane były w czasopismach:

Prawdziwe zrządzenie opatrzności, Fair Exchange and No Robbery, „Springfield Republican”, 1907
Romans ciotki Beatrice, The Romance of Aunt Beatrice „Springfield Republican”, 1902
Dziecko Elizabeth, Elizabeth’s Child, „Young People”, 1904
Światło nad Big Dipper, The Light on the Big Dipper, „Churchman” 1906
Zemsta Roberta Turnera, Robert Turner’s Revenge, „Springfield Republican”, 1909
Odwieczny zew morza, The Magical Bond of the Sea, „Springfield Republican”, 1903
Między wzgórzem a doliną, Between the Hill and the Valley, „Springfield Republican”, 1905
Co przydarzyło się Donowi, How Don Was Saved, „Boy's World”, 1904
Niespodziewana ceremonia, An Unpremeditated Ceremony, „Ginter's Magazine”, 1907
Pamiętnik wujka Jesse’ego, The Life–Book of Uncle Jesse, „Hausekeeper” 1909
Przebudzenie Helen, The Waking of Helen, „Waverley Magazine”, l901
Zemsta pani March, Mrs. March’s Revenge, „Western Christian Advocate” 1904
Natty z Blue Point, Natty of Blue Point, „Forward”, 1904
Po wielu dniach, After Many Days, „Ram’s Horn”, 1903
Smutki panny Farquhar, The Unhappiness of Miss Farquhar, „Springfield Republican”, 1903
Brat marnotrawny, The Prodigal Brother, „Ram’s Horn", 1906

72

SPIS RZECZY

***

Prawdziwe zrządzenie opatrzności przełożyła Sylwia Paszek Romans
ciotki Beatrice przełożyła Magdalena. Budnik Dziecko Elizabeth
przełożył Tomasz Krzyżanowski
Światło nad Big Dipper przełożył Stanisław Sikorski Zemsta
RobertaTurnera przełożył Adam Augustyniak Odwieczny zew
morza przełożyła Elżbieta Wójcik
Co przydarzyło się Donowi przełożyła Zuzanna Górska
Niespodziewana ceremonia przełożyła Aleksandra Cacha
Pamiętnik wujka Jesse’ego przełożył Marcin Żurek Przebudzenie
Helen przełożyła Justyna Rybińska
Zemsta pani March przełożyła Anna Czekanowicz Natty z
Blue Point przełożyła Magda Anna Gzowska Po wielu dniach
przełożyła Magda Sadowska
Smutki panny Farquhar przełożył Stanisław Sikorski
Brat marnotrawny przełożył Paweł Rybak
Nota edytorska

73