Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

1

Jesteś gotowy na spotkanie z ratownictwem? Na koncentrację,
zmęczenie i odpowiedzialność? Myśl, że Twoje życie jest w Twoich
rękach przyjmuje tu szerszą formę – teraz także życie innych
zależy od Ciebie.

Na tym szkoleniu dowiesz się jak skutecznie reagować, gdy
niezbędna jest pierwsza pomoc. Nauczysz się oceniać funkcje
życiowe

poszkodowanego,

postępować

z

nieprzytomnym,

prowadzić resuscytację i obsługiwać automatyczny defibrylator
zewnętrzny. Zdobędziesz też umiejętności postępowania we
wstrząsie, w urazach i zatruciach. Przede wszystkim jednak
poznasz zasady bezpieczeństwa, których nie można pominąć w
żadnej akcji ratunkowej.


BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKA

Pierwsza i niepodważalna zasada we wszystkich działaniach
ratowniczych mówi, że martwy ratownik to zły ratownik.
Dlatego zanim przystąpisz do udzielania pierwszej pomocy,
najważniejsza będzie rzeczowa ocena sytuacji.

sprawdź czy nic Ci nie zagraża – jeżeli jesteś na jezdni, na placu
budowy itp. zabezpiecz i oznacz miejsce zdarzenia

zawsze zwracaj uwagę na zagrożenia zewnętrzne – z pozoru
mniej oczywiste – takie jak:

nieznany Ci, niepokojący zapach,
oznaczenia samochodu, który uległ wypadkowi,
informujące, że przewozi on substancje niebezpieczne,
agresywny pies biegający luzem, itp.

!!!!

Pamiętaj, że jeżeli wejście w strefę niebezpieczną mogłoby

spowodować zagrożenie Twojego zdrowia i życia lub narazić na
krzywdę

innych

świadków

zdarzenia

NIE

PODEJMUJ

BEZPOŚREDNIEGO DZIAŁANIA! Trudne i niebezpieczne zadania
pozostaw

wykwalifikowanym

służbom,

które

dysponują

odpowiednimi środkami i sprzętem.

zagrożenie dla Twojego zdrowia może stanowić także
bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi poszkodowanego
(szczególnie

krew),

dlatego

zachowaj

w

tym

względzie

ostrożność. Zawsze przed przystąpieniem do udzielania pierwszej
pomocy załóż jednorazowe rękawiczki (lateksowe lub nitrylowe).
W miarę potrzeb i możliwości powinieneś założyć także maseczkę
„chirurgiczną” chroniącą Twoje usta oraz okulary (aby krew
poszkodowanego nie dostała się do Twojego oka). Jeżeli
niezbędne okaże się prowadzenie czynności resuscytacyjnych i
będziesz wykonywać oddechy ratownicze, potrzebna Ci będzie
także maseczka do sztucznego oddychania.

pamiętaj, że pomimo iż przed przystąpieniem do czynności
ratunkowych oceniłeś bezpieczeństwo, nie oznacza to, że sytuacja
będzie stabilna i niezmienna. W miarę Twoich możliwości
kilkakrotnie oceniaj miejsce zdarzenia pod kątem zagrożeń, także
podczas udzielania pomocy. Zazwyczaj wystarczy zachować
czujność i co jakiś czas rozejrzeć się dookoła.

BEZPIECZEŃSTWO

RATOWNIKA

BARIERY OCHRONNE

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

2

SYTUACJA PRAWNA

Wielu spośród świadków wypadku ma wątpliwości, czy nie mając
medycznego przygotowania, mogą bezpiecznie – w świetle prawa
– udzielać pomocy. Zapamiętaj, że obowiązujące w Polsce prawo
obliguje każdego, kto jest świadkiem nieszczęśliwego zdarzenia,
do podjęcia działania i udzielenia pomocy.

Art. 162. Kodeksu Karnego:

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez
narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty
życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której
jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w
warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony
instytucji lub osoby do tego powołanej.

Udzielając pomocy, pamiętaj o tym, aby nie wkraczać w
kompetencje służb medycznych. Twoim zadaniem nie jest
wyleczyć poszkodowanego. Działanie, które podejmiesz ma na
celu podtrzymanie poszkodowanego przy życiu, bez pogorszenia
się jego zdrowia, aż do przyjazdu wykwalifikowanych ratowników.
Przede wszystkim pamiętaj, by w zakresie pierwszej pomocy nie
podawać poszkodowanemu żadnych leków. Nawet substancje,
które można nabyć bez recepty, mogą w pewnych szczególnych
sytuacjach

przyczynić

się

do

przyspieszenia

zgonu

poszkodowanego. Z art. 155. Kodeksu Karnego:

Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

WZYWANIE POMOCY

Zdarzają się sytuacje, gdy wezwanie wykwalifikowanych służb
ratunkowych jest jedyną czynnością jaką możesz zrobić, by
pomóc poszkodowanym. Dołóż wszelkich starań, by zrobić to
rzetelnie i tym samym zapewnić szybki przyjazd wszystkich
potrzebnych w danej sytuacji służb: pogotowia ratunkowego, a
może także straży pożarnej i policji.
Zanim zadzwonisz zadbaj o swoje bezpieczeństwo i oceń
sytuację:

przyjrzyj się miejscu zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa,
jeżeli masz jakieś wątpliwości powiedz o nich później
dyspozytorowi

postaraj się możliwie dokładnie ustalić adres miejsca, w
którym zdarzył się wypadek

policz ile osób zostało poszkodowanych i oceń ogólnie
stopień ich obrażeń

zwróć uwagę na elementy, które mogą utrudnić akcję
ratowniczą (np. brak prądu w budynku, w którym czekają
poszkodowani) – powiedz o nich później dyspozytorowi

KODEKS KARNY

Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

3

Zadzwoń na numer 112 lub 999. Rozmawiając z Centrum
Operacyjnym Pogotowia:
zacznij od precyzyjnego podania miejsca zdarzenia. Podaj
adres, punkty orientacyjne i inne ważne informacje, które
pomogą

zespołowi

pogotowia

szybciej

dojechać

do

poszkodowanych. Zacznij od tego rozmowę, dzięki temu, jeśli
nawet z jakichś przyczyn nie będziesz mógł jej kontynuować,
pomoc i tak zostanie wysłana pod wskazany adres.
odpowiadaj na pytania dyspozytora
pamiętaj, że swój numer telefonu i nazwisko podajesz tylko po
to, by uwiarygodnić wezwanie i umożliwić operatorowi kontakt z
Tobą, jeśli zespół napotka na trudności z odnalezieniem miejsca
zdarzenia
nie odkładaj pierwszy słuchawki, poczekaj aż dyspozytor sam
zakończy rozmowę
jeżeli zadzwoniłeś pod numer 999, pamiętaj, że rozmawiasz z
osobą z medycznym wykształceniem – jeżeli nie wiesz jak udzielić
pierwszej pomocy poszkodowanym, zapytaj ją o to! Wskazówki,
które usłyszysz mogą uratować komuś życie.

NUMERY ALARMOWE

Uniwersalny numer alarmowy

112

Pogotowie Ratunkowe

999

Straż Pożarna

998

Policja

997

Straż Miejska

986

Sprawdź też, zanim wydarzy się nieszczęśliwy wypadek, jaki jest
numer telefonu do najbliższego ośrodka toksykologicznego. Jeżeli
masz małe dzieci, zapisz w widocznym miejscu numer
kontaktowy z lekarzem pediatrą.

PODZIAŁ ZADAŃ

Gdy zdarzył się nieszczęśliwy wypadek – szczególnie z udziałem
większej ilości ofiar – udzielanie pomocy przez jedną osobę może
okazać się niemożliwe, a na pewno jest bardzo, bardzo trudne.
Dlatego niezależnie od rozmiarów zdarzenia, zawsze staraj się
zapewnić sobie ręce do pomocy. Poproś świadków zdarzenia o
wsparcie i wyznacz zadania. Pamiętaj, by jasno sformułowane
polecenia kierować do konkretnych osób – np.: Pan w czerwonej
kurtce, czy ma pan telefon? Proszę zadzwonić na numer 112
i wezwać pogotowie. W stresie nie wszyscy potrafią wykazać się
logiką i opanowaniem, dlatego mów prostymi zdaniami, zadawaj
krótkie pytania i upewnij się, że osoba od której oczekujesz
pomocy, zrozumiała Twoje polecenie.

NUMERY ALARMOWE

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

4

WYPADEK SAMOCHODOWY

Kiedy jadąc samochodem widzisz wypadek:

zatrzymaj samochód w bezpiecznym miejscu
włącz światła awaryjne
wyłącz stacyjkę, zaciągnij hamulec ręczny i skręć koła
samochodu w stronę pobocza
załóż kamizelkę odblaskową
wysiądź z samochodu zabierając ze sobą telefon i apteczkę
pierwszej pomocy
ustaw trójkąt ostrzegawczy
oceń sytuację na miejscu wypadku – bezpieczeństwo, ilość
poszkodowanych oraz ich stan
wezwij pomoc

!!!!

Pamiętaj:

Ofiary wypadku trzeba niezwłocznie wyciągnąć z pojazdu gdy:

−

samochód zaczyna płonąć lub występuje inne zewnętrzne
zagrożenie

−

zachodzi konieczność podjęcia resuscytacji (poszkodowany nie
oddycha)

−

u ofiary wypadku występują objawy wstrząsu (blada skóra,
gęsty pot, osłabienie, przyspieszony oddech)

WSTRZĄS

Wstrząs (określany też jako „szok”) to stan, w którym na skutek
różnych przyczyn organizm nie jest w stanie skutecznie
odpowiedzieć na zapotrzebowanie komórek na tlen, w efekcie
czego ważne narządy (głównie mózg) są go pozbawione. Dzieje
się tak najczęściej z powodu spadku ciśnienia tętniczego krwi do
skrajnie niskich wartości. U podstaw takiego stanu może stać
szereg przyczyn m.in. duża utrata krwi (masywny krwotok), silna
reakcja uczuleniowa (np. na leki, na jad zwierząt), zaburzenie
pracy serca, gwałtowne rozszerzenie się naczyń (na skutek
działania substancji chemicznych).

Objawy:

I faza wstrząsu: pobudzenie, podwyższenie progu bólowego,
zachowania nieadekwatne do sytuacji i wielkości obrażeń
II faza wstrząsu: osłabienie, blada skóra, gęsty, lepki pot,
przyspieszony oddech

Postępowanie:

ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej
zadzwoń na 112
okryj poszkodowanego, najlepiej kocem termicznym
prowadź z nim rozmowę, podtrzymaj kontakt

Rozmowa z ofiarą wypadku może stanowić trudność dla
niedoświadczonego ratownika. Nie zawsze łatwo jest znaleźć
temat do rozmowy, tym bardziej, że obie strony są pod wpływem
silnego stresu. Już choćby z tego powodu warto zapamiętać
schemat wywiadu ratowniczego SAMPLE:

WYCIĄGANIE OFIAR

Z POJAZDU

Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

5

S

Symptomy/dolegliwości Signs/Symptoms

A

Alergie Allergies

M Medykamenty Medicines

P

Przebyte choroby Past medical history

L

Lunch Last meal

E

Ewentualnie co się stało? Events Preceding

UTRATA PRZYTOMNOŚCI

Organizacje wchodzące w skład komitetu ILCOR opracowały
uniwersalne schematy postępowania, które pomogą Ci skutecznie
pomóc osobie, która leży i być może straciła przytomność.
Algorytm postępowania który poznasz, zastosuj niezależnie od
tego czy jesteś zupełnie sam, czy też udzielacie pomocy w kilka
osób oraz bez względu na przyczynę zdarzenia.
Wyobraź sobie, że zauważasz człowieka, który leży na poboczu
drogi lub też upadł w sklepie. Co zrobisz? Jaki będzie pierwszy
krok, który podejmiesz?
W myśl zasady, że najważniejsze w ratownictwie jest
bezpieczeństwo

osoby,

która

udziela

pomocy,

zanim

przystąpisz do działania, pomyśl o sobie. Rozejrzyj się dookoła i
oceń sytuację. Pamiętaj też o tym, by założyć jednorazowe
rękawiczki.
W kolejnym kroku podejdź do poszkodowanego i głośno zapytaj
co się stało. Stopień przytomności człowieka określa jego reakcja
na bodźce zewnętrzne lub jej brak.
Dlatego jeżeli poszkodowany nie zareagował na Twoje pytanie,
potrząśnij go delikatnie za ramię. Gdy mimo tego nie obserwujesz
żadnej reakcji, znaczy to, że masz przed sobą osobę
nieprzytomną. Zgodnie z tym, o czym uczyliśmy się omawiając
dzielenie funkcji między świadków zdarzenia, zawołaj teraz kogoś
do pomocy. Nawet jeżeli nie masz nikogo w zasięgu wzroku,
krzyknij głośno, może ktoś przyjdzie Ci z pomocą.

SPRAWDZENIE ODDECHU

Kolejnym krokiem, gdy już zapewniłeś sobie bezpieczeństwo,
sprawdziłeś przytomność poszkodowanego i poprosiłeś kogoś o
pomoc, będzie ocena oddechu. Aby sprawdzić czy poszkodowany
oddycha pamiętaj, że u osoby nieprzytomnej, leżącej na plecach,
język

może

blokować

przepływ

powietrza

w

drogach

oddechowych. Dlatego niezbędne jest udrożnienie dróg
oddechowych poprzez odchylenie głowy poszkodowanego do
tyłu. Teraz sprawdź czy poszkodowany oddycha. Weryfikujemy to
przy

użycia

naszych

zmysłów

–

zbliż

ucho

do

ust

poszkodowanego i posłuchaj, postaraj się wyczuć na swojej
skórze ruch powietrza, popatrz, czy unosi się klatka piersiowa.
Oceniaj oddech przez 10 sekund.

OCENA FUNKCJI

śYCIOWYCH

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

6

NIEPRZYTOMNY ODDYCHAJĄCY

Jeżeli

usłyszałeś

prawidłowy,

normalny

oddech,

ułóż

poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (kobietę ciężarną ułóż
na lewym boku). Następnie wezwij pogotowie, po czym regularnie
oceniaj oddech poszkodowanego. Pamiętaj - stan osób, które
uległy

wypadkowi

niekoniecznie

jest

stabilny

–

to

że

poszkodowany w tym momencie oddycha nie znaczy, że za parę
minut jego stan się nie pogorszy. Bądź czujny; postaraj się też za
jakiś czas ocenić powtórnie bezpieczeństwo miejsca zdarzenia.

NIEPRZYTOMNY BEZ ODDECHU – RESUSCYTACJA

Jeżeli sprawdzając przez 10 sekund oddech nie stwierdziłeś jego
obecności, jest to powód, aby natychmiast rozpocząć czynności
resuscytacyjne. Zanim do nich przystąpisz, musisz niezwłocznie
wezwać pomoc medyczną. Poproś kogoś ze świadków zdarzenia o
zatelefonowanie na numer 112 lub 999. Upewnij się, że osoba,
którą prosisz o pomoc zrozumiała czego od niej oczekujesz. Jeżeli
jesteś sam nie rozpoczynaj resuscytacji dopóki nie
wezwiesz pogotowia. Tylko przyjazd wykwalifikowanych
ratowników da poszkodowanemu szanse na przeżycie.
Jeżeli jesteś w miejscu, w którym podejrzewasz, że może się
znajdować automatyczny defibrylator, zawołaj kogoś z obsługi,
kto będzie mógł go przynieść.
Po wezwaniu pogotowia natychmiast rozpocznij resuscytację.

!!!!

Pamiętaj:

do prowadzenia resuscytacji załóż rękawiczki
resuscytację prowadź na twardym podłożu
uciski klatki piersiowej wykonuj na odsłoniętej klatce piersiowej
nie przerywaj resuscytacji do przyjazdu zespołu medycznego,
chyba że wyczerpią się twoje siły lub poszkodowany zacznie
oddychać

AUTOMATYCZNA DEFIBRYLACJA ZEWNĘTRZNA

Schemat, który omówiliśmy może ulec niewielkim modyfikacjom,
jeżeli jesteś w miejscu, w którym dostępny jest automatyczny
defibrylator (AED).
W takiej sytuacji, gdy stwierdzisz, że poszkodowany jest
nieprzytomny poproś obsługę, by przyniosła urządzenie. Do tego
czasu, jeżeli poszkodowany nie oddycha, podejmij resuscytację.
Gdy AED jest już dostępne należy przerwać czynności
resuscytacyjne i jak najszybciej podłączyć elektrody AED.
Następnie wystarczy stosować się do poleceń głosowych
urządzenia. Obsługę AED będziesz mieć okazję przećwiczyć w
trakcie kursu.

Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

7

RESUSCYTACJA DZIECI

Jeżeli jesteś świadkiem sytuacji, w której dziecko straciło
przytomność, możesz bezpiecznie postępować wg schematu na
str. 6.

Jeżeli udzielasz pomocy dziecku, które jest przytomne, pamiętaj,
by o ile to możliwe, zadbać o jego komfort psychiczny. W pamięci
dziecka obraz wypadku może zostawić trwałe ślady, dlatego
zapewnij mu poczucie bezpieczeństwa. Dobrą praktyką jest
wożenie w apteczce samochodowej małego misia („miś
ratownik”), którego będziesz mógł ofiarować dziecku w takiej
sytuacji.

ZAWAŁ SERCA

Można wymienić pewien zespół typowych objawów zawału serca.
Pamiętaj jednak, że Twoim zadaniem nie jest stawianie diagnozy.
Zawał serca może przebiegać bez zauważalnych najczęstszych
objawów, stąd udzielając jakiejkolwiek pomocy, skoncentruj się
przede wszystkim na schemacie objaw-reakcja.

Objawy:

ból w klatce piersiowej, niezależny od oddechu i ruchów,
promieniujący do lewego barku, pleców, żuchwy
trudności w oddychaniu, duszność
mogą wystąpić objawy wstrząsu (blada skóra, pot, niepokój,
osłabienie)
może wystąpić utrata przytomności

Postępowanie:

wezwij pogotowie
jeżeli poszkodowany jest przytomny ułóż go w pozycji siedzącej
zapewnij mu dostęp świeżego powietrza
rozmawiaj z nim i postaraj się go uspokoić
jeżeli straci przytomność postępuj wg schematu na str. 6.

NAPAD EPILEPSJI

Jeżeli jesteś świadkiem napadu padaczkowego zadbaj o to, by
poszkodowany nie doznał niepotrzebnych urazów. Zabezpiecz
przede wszystkim o jego głowę. Jeżeli to możliwe załóż rękawiczki
i przytrzymuj jego głowę tak, by nie uderzała o podłoże. Poproś
kogoś ze świadków, by wezwał pogotowie oraz by usunął ostre i
twarde przedmioty z bezpośredniego otoczenia poszkodowanego,
tak by w czasie napadu niepotrzebnie nie doznał obrażeń
kończyn. Po napadzie poszkodowany przez jakiś czas będzie
nieprzytomny – ułóż go wtedy w pozycji bezpiecznej i okryj,
najlepiej kocem termicznym. Poczekaj na przyjazd pogotowia,
regularnie oceniając oddech poszkodowanego.

NAGŁE

ZACHOROWANIA

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

8

RANY

Zadaniem ratownika jest zatamować krwotok – możliwie
skutecznie i szybko. Dlatego opatrunki, które będziemy stosować
są proste, a wykonanie ich nie wymaga długiego treningu. Rodzaj
opatrunku, który powinniśmy zastosować zależy od miejsca
obrażenia. Inaczej będziemy zabezpieczać rany na kończynach,
inaczej na tułowiu, a jeszcze inaczej na głowie.

ZŁAMANIA

Typowe objawy złamania to ból, obrzęk, zmiana obrysu kończyny.
Czym złamanie różni się od pęknięcia?
Ponieważ pytanie to budzi zazwyczaj wiele wątpliwości,
zapamiętaj że:
pierwsza pomoc w każdym z tych urazów jest taka sama, dlatego
nie staraj się stawiać diagnozy.

Postępowanie:
unieruchomienie
założenie opatrunku osłaniającego w przypadku towarzyszącej
rany lub złamania otwartego
wezwanie pogotowia jeśli to konieczne
zawsze: zapewnienie kontaktu z lekarzem

RANY NA
KOŃCZYNACH

OPATRUNEK
UCISKOWY

Unieś

kończynę

w

górę

i

załóż

opatrunek.

Bezpośrednio na ranę połóż czysty materiał (gazę).
Rozpocznij bandażowanie - najlepiej użyj bandaża
elastycznego.

Pamiętaj

o

włożeniu

wkładu

uciskającego, tak jak nauczysz się na szkoleniu.
Zadbaj, by poszkodowany nie ruszał niepotrzebnie
uszkodzoną ręką/nogą.

RANY NA
GŁOWIE

OPATRUNEK
OSŁANIAJĄCY

Bezpośrednio na ranę połóż czysty materiał, najlepiej
jałową gazę. Do wykonania opatrunku użyj dzianą
opaskę lub bandaż typu codofix. Nie uciskaj rany.
W przypadku krwotoku z nosa nie odchylaj głowy
do tyłu i nie zaciskaj skrzydełek nosa. Zamiast tego
połóż na czole i karku zimny kompres.

RANY NA
BRZUCHU, NA
KLATCE
PIERSIOWEJ

OPATRUNEK
OSŁANIAJĄCY

Rany na brzuchu i klatce piersiowej mogą być bardzo
poważne, stąd zasadne jest wprowadzenie działania
przeciwwstrząsowego.

Okryj

poszkodowanego,

najlepiej kocem termicznym. Poszkodowany z raną
na brzuchu powinien leżeć na plecach z ugiętymi
nogami – zmniejsza to napięcie powłok brzusznych,
tym samym zmniejszając ból. Ranę okryj czystym
materiałem.
Przy urazach klatki piersiowej właściwe jest ułożenie
w pozycji półleżącej.

Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

9

OPARZENIA TERMICZNE

Postępowanie w oparzeniach zależeć będzie od wielkości
oparzonej powierzchni. Dlatego naucz się szybko oceniać
wartość procentową poszczególnych części ciała człowieka.
Pamiętaj też o zasadzie „dłoni poszkodowanego”, którą to zasadę
poznasz na szkoleniu.

Jeżeli oparzenie jest mniejsze niż 10%, Twoim zadaniem jest
chłodzić oparzone miejsce możliwie aż do ustąpienia bólu, a
najlepiej przez 30 minut.
Jeżeli wielkość oparzenia przekracza 10% długotrwałe chłodzenie
mogłoby spowodować spadek temperatury ciała i w efekcie
hipotermię.

Dlatego

w

tej

sytuacji

schładzaj

oparzoną

powierzchnię nie dłużej niż 1 minutę.
Następnie wykonaj opatrunek osłaniający (najlepiej położyć
bezpośrednio na ranę hydrożel/aquagel) i chroń poszkodowanego
przed wychłodzeniem, stosując koc termiczny.

!!!!

Pamiętaj:

jak najszybciej usuń biżuterię i odzież z oparzonych miejsc
jako środek schładzający stosuj tylko wodę
nie używaj lodu, maści, kremów, tłuszczu, spirytusu



OPARZENIA CHEMICZNE

Jeżeli doszło do oparzenia chemicznego, jak najszybciej usuń
parzącą substancję ze skóry. W przypadku substancji płynnych,
spłucz je obfitym strumieniem wody. Jeśli substancja ma
postać stałą, usuń ją mechanicznie, a następnie przemyj
oparzoną powierzchnię wodą. Dalej stosuj te same zasady, które
omówiliśmy w przypadku oparzeń termicznych.

ZATRUCIA

W przypadku zatrucia substancjami takimi jak leki, alkohole,
techniką która ratuje życie jest płukanie żołądka i szybkie
wezwanie pogotowia. Aby wypłukać żołądek daj poszkodowanemu
do wypicia 3 szklanki wody, a następnie sprowokuj wymioty.
Czynność tę powtórz kilkakrotnie.
Jeżeli do zatrucia doszło substancjami żrącymi, parzącymi
lub pieniącymi się, nie prowokuj wymiotów. Spowoduje to
dodatkowe uszkodzenia lub – jak w przypadku substancji
pieniących się – może utrudnić oddychanie. Wezwij pogotowie,
działaj

przeciwwstrząsowo

i

kontroluj

funkcje

życiowe

poszkodowanego. Gdyby doszło do ustania oddechu, rozpocznij
resuscytację.

!!!!

Pamiętaj:

nigdy nie prowokuj wymiotów u osoby, która nie jest w pełni
przytomna
nie prowokuj wymiotów, gdy doszło do zatrucia substancją
żrącą lub parzącą
postaraj się ustalić co było przyczyną zatrucia

CHŁODZENIE MIEJSCA

OPARZENIA

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

10

ZADŁAWIENIA

Do zadławienia dochodzi gdy ciało obce blokuje przestrzeń w
drogach oddechowych. Jeżeli uniemożliwia to poszkodowanemu
wykonanie wdechu, potrzebna będzie Twoja natychmiastowa
pomoc. Zastosuj poniższy algorytm i zleć komuś wezwanie
pogotowia.

Materiały szkoleniowe

www.adren

a

ltika.pl

11

UKĄSZENIA

Zadaniem

ratownika

w

przypadku

ukąszenia

jest

unieruchomienie ukąszonej kończyny. Ma to na celu
spowolnienie krążenia, dzięki czemu trucizna będzie się wolniej
rozprzestrzeniać

po

organizmie.

Nie

zakładaj

opasek

uciskowych. Nie staraj się wysysać jadu.

Postaraj się – o ile to możliwe – zidentyfikować zwierzę, które
ugryzło poszkodowanego. Jeżeli jest to jaszczurka/pająk/wąż,
którego

nie

rozpoznajesz,

zrób

mu

zdjęcie

telefonem

komórkowym i pokaż je później ratownikom medycznym lub
lekarzowi.
Jeżeli miejscem ukąszenia jest przełyk, połóż na szyję
poszkodowanego zimny kompres. Natychmiast wezwij pogotowie.

JAK UDZIELAĆ POMOCY KOBIETOM W CIĄśY

Pierwsza pomoc osobom ciężarnym nie różni się od tej dotychczas
omówionej. Stosuj te same zasady, uważając by nie powodować
ucisku na brzuch. Jeżeli pomagasz kobiecie, która straciła
przytomność, ale oddycha, ułóż ją w pozycji bezpiecznej, tak jak
się tego nauczysz podczas szkolenia, jednak zawsze na lewym
boku.
Jeśli byłyby wskazania do podjęcia czynności reanimacyjnych
(brak oddechu) wezwij pogotowie i niezwłocznie rozpocznij uciski
klatki piersiowej – bez żadnych modyfikacji.

BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH

Zanim wejdziesz na szlak pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa,
które poznasz na szkoleniu. Lekceważące podejście do tych
zaleceń, jest najczęstszą przyczyną wypadków w górach. Zawsze
powiadom kogoś o trasie, którą zamierzasz przejść i o planowanej
godzinie powrotu. Jeżeli planujesz zabrać ze sobą telefon
komórkowy, pamiętaj o naładowaniu baterii. Dowiedz się też
wcześniej jakie - w danym rejonie - funkcjonują numery
alarmowe, które w razie wypadku zapewnią Ci kontakt z Górskim
Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym. Najczęściej jest to
numer 985. Przed wyruszeniem na szlak sprawdź prognozę
pogody.

!!!!

Pamiętaj:

jeżeli pogoda się pogarsza zawróć! lepiej zrezygnować z planów
niż ryzykować zdrowie i życie
nie oddalaj się od grupy, z którą wędrujesz
nie schodź ze szlaku

zawsze

miej

ze

sobą

cieplejsze

ubranie,

kurtkę

przeciwdeszczową i dobre buty, trzymające kostkę
wyruszaj w trasę zawsze możliwie wcześnie
dostosuj długość i stopień trudności trasy do swoich możliwości
zabierz ze sobą mapę, wodę i dobrze wyposażoną apteczkę
pierwszej pomocy

RATOWNICTWO

GÓRSKIE

Materiały szkoleniowe www.adren

a

ltika.pl

12

BEZPIECZEŃSTWO NAD WODĄ

W czasie zabaw i wypoczynku nad wodą oraz podczas uprawiania
sportów wodnych pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa. Corocznie
dochodzi do śmiertelnych wypadków na skutek braku ostrożności
w kontakcie z wodą. Wśród przyczyn tonięcia można wymienić:
zmęczenie i zachłyśnięcie, hipotermię, szok termiczny, urazy
fizyczne. Do takich sytuacji dochodzi często na skutek złej oceny
własnych sił i umiejętności pływackich, niewłaściwego wyboru
miejsca do skoków do wody, pływania bezpośrednio po długiej
kąpieli słonecznej lub w złych warunkach pogodowych.

!!!!

Pamiętaj:

pływaj tylko w miejscach dozwolonych
nie wchodź do wody w czasie burzy, mgły i jeśli temperatura
wody jest szczególnie niska
jeżeli planujesz pływać sam, poinformuj o tym kogoś na brzegu
nie pływaj poza kąpieliskami strzeżonymi bez asekuracji
nie skacz w miejscach nieznanych i niesprawdzonych – dno
może ukształtować się inaczej nawet w ciągu jednej nocy
nie wchodź do wody nagrzany, głodny lub bezpośrednio po
jedzeniu
nigdy nie pływaj po alkoholu
nie wypływaj na materacu na głęboką wodę
nigdy nie zostawiaj nad wodą dzieci bez opieki osób dorosłych i
dobrze pływających

Jeżeli widzisz osobę która tonie, a nie jesteś przeszkolonym
ratownikiem WOPR, nie podpływaj zbyt blisko. Zaalarmuj
ratowników i jeżeli możesz, rzuć tonącemu coś, co zadziała jak
koło ratunkowe – może to być piłka plażowa, bojka, wyporna
zabawka.
Jeśli byłyby wskazania do podjęcia resuscytacji u osoby
wyciągniętej z wody, rozpocznij ją niezwłocznie. Nie próbuj
wylewać wody z dróg oddechowych. Wezwij pomoc medyczną.

CO POWINNO ZNALEŹĆ SIĘ W APTECZCE

Rozważ umieszczenie w apteczce:
dużej ilości środków opatrunkowych – gazy, kompresów,
bandaży, opatrunków hydrożelowych, kilku par rękawiczek
lateksowych, nitrylowych lub winylowych, dobrych nożyczek,
plastrów, folii termicznej, chust trójkątnych, noża do cięcia
pasów, jednorazowego kołnierza ortopedycznego, szyny służącej
do unieruchamiania złamań/pęknięć, woreczków foliowych.
Proponowane wyposażenie apteczek znajdziesz na stronie
www.sklep.adrenaltika.pl.

Niniejsze materiały stanowią pomoc dydaktyczną dla szkolenia prowadzonego przez grupę
Adrenaltika i nie mogą stanowić samodzielnego i wyczerpującego źródła wiedzy dotyczącej
ratownictwa.
Jeżeli nie uczestniczyłeś w szkoleniu, pamiętaj, że aby skutecznie udzielać pomocy niezbędne jest
przygotowanie praktyczne.
Aby dowiedzieć się więcej o terminach i programie szkoleń, wejdź na

www.adrenaltika.pl.

Treści dotyczące sposobu postępowania z nieprzytomnym są zgodne z zaleceniami ILCOR.

RATOWNICTWO

WODNE