ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ 39

ÌÎÂÎÞ ÄÎÊÓÌÅÍÒ²Â

²ãîð Ñèòèé

l

ÎÏÈÑ ÌÅÍÑÜÊί ÑÎÒͲ 1734 ð.

Ñòâîðèòè îᒺêòèâíó êàðòèíó ìèíóëîãî ³ òàêèì ÷èíîì çìîäåëþâàòè (íà íàëåæíîìó

íàóêîâîìó ð³âí³) ìàéáóòíº ìîæíà ëèøå íà äîñòàòí³é äæåðåëüí³é áàç³. Ïðîòå öå ïèòàííÿ

íàëåæèòü äî áîëþ÷èõ ïðîáëåì óêðà¿íñüêî¿ ³ñòîðè÷íî¿ íàóêè. Îäèí ³ç øëÿõ³â éîãî

âèð³øåííÿ âèÿâëåííÿ ³ ïóáë³êàö³ÿ ïàì’ÿòîê, ùî çáåð³ãàþòüñÿ ó ïðîâ³íö³éíèõ ìóçåÿõ òà

á³áë³îòåêàõ. Îäíà ç òàêèõ ïàì’ÿòîê º ó Ñîñíèöüêîìó êðàºçíàâ÷îìó ìóçå¿

³ì. Þ.Âèíîãðàäñüêîãî. Çàïèñ â ³íâåíòàðí³é êíèç³ ñâ³ä÷èòü, ùî öå «êíèãà «Ïðîòîêîëú

èëè ïîòðåáíîñòü». Ãðàä Ìåíà. 1728-1733. Ïàï³ð, ðó÷íà ðîáîòà. Äóæå ïîòåðòà â³ä ÷àñó,

ê³íö³ àðêóø³â íàä³ðâàí³, º ðîçðèâè. Ðîçì³ðè: 21õ31 ñì. Ó êíèç³ ç³áðàí³ çàïèñè ð³çíèõ

ñïðàâ, ãðàìîò, óêàç³â, óí³âåðñàë³â òîùî. Çíàéäåíà ó ôîíäàõ ìóçåþ ³ çàïèñàíà â àêò³ ¹ 20

â³ä 16.11.1992 ð. (ðàí³øå íîìåðà íå ìàëà), ³íâ. ¹ Ä-1580». Ïðèïóñêàºìî, ùî öÿ êíèãà

ïîòðàïèëà äî ìóçåþ çàâäÿêè éîãî çàñíîâíèêó Þð³þ Âèíîãðàäñüêîìó

1

. Ïðè îïðàöþâàíí³

ïàì’ÿòêè ç’ÿñîâàíî òàêå. Êíèãà âì³ùåíà ó ñàìîðîáíó êàðòîííó îïðàâó, îáøèòó ñ³ðèì

ïîëîòíîì. Òèòóë ïðèêðàøåíèé ïðèì³òèâíèì çîáðàæåííÿì àðõ. Ìèõàéëà. ϳä íèì, ó

ðàìö³, òåêñò: «ÏВÒÎÊÎËÚ èëè ÏÎÒÐÅÁÍÎÑÒÚ ³ì±þùú â ñåá± çàïèñêó ðàçíûõú

ïîòðåáíûõú ä±ëú è ðàçíûõú ãîäîâú. Ïèñàíî ðàçíûìè ðŸêàìû, à ñîñòàâëåííûé “ò ìåíå

Àíäðå» Ïåòðîâà ñèíà Ñêàðæèíñêîãî íà òîò ÷àñ áŸäó÷èìú ïèñàðåìú Nàì±ñòíè÷åñòâà

Ìåíñêîãî ðîêó 1733: ñåíòÿáðÿ 13 ä.  ãðàä± Ìåí±». Ó êíèç³ íàðàõîâóºòüñÿ 135 àðêóø³â.

Íà ¿õí³õ ñòîð³íêàõ âì³ùåí³ ³ìïåðàòîðñüê³, ñèíîäàëüí³ óêàçè, à òàêîæ óêàçè òà óí³âåðñàëè

÷åðí³ã³âñüêîãî àðõ³ºïèñêîïà ²ðîäèîíà Æóðàêîâñüêîãî. Îêð³ì òîãî, ó êíèç³ ì³ñòÿòüñÿ

ð³çíîìàí³òí³ ³íñòðóêö³¿, ôîðìè. Çîêðåìà, ôîðìà ïðî òèòóëè ³ìïåðàòîðà. Âèêëèêàþòü

³íòåðåñ ïðàâèëà «ïðè÷òà öåðêîâíîãî è ÷èíà ìîíàøåñêîãî», ðåºñòð ç³áðàíèõ öåðêîâíèõ

ïîäàòê³â («ðîêîâùèíè»), óìîâè âñòóïó íà ïîñàäó ïèñàðÿ Ìåíñüêîãî íàì³ñíèöòâà. ª

ëèñòè ì³ñöåâèõ ñâÿùåíèê³â äî ÷åðí³ã³âñüêîãî àðõ³ºïèñêîïà. Ó êíèç³ ÷èìàëî ìàòåð³àë³â,

ùî ñòîñóþòüñÿ Ìåíñüêî¿ ñîòí³. Öå äîíåñåííÿ ìåíñüêî¿ ñîòåííî¿ êàíöåëÿ𳿠äî

÷åðí³ã³âñüêî¿ ïîëêîâî¿ êàíöåëÿð³¿, â³äîì³ñòü ïðî â³äñòàíü ì³æ íàñåëåíèìè ïóíêòàìè

×åðí³ã³âñüêîãî ïîëêó «ïî îáúÿâëåíèþ» ïîëêîâîãî îñàâóëà Ìèõàéëà Ìîêðèºâè÷à,

â³äîì³ñòü ïðî ñòàí ìåíñüêî¿ àðòèëåð³¿, îïèñ ñîòí³, ÿêèé ñêëàëè âîëèíñüêèé ñîòíèê

Î.Áåðåæèíñüêèé òà çíà÷êîâèé Ã.Âîëèíñüêèé. Ðÿä äîêóìåíò³â ñòîñóºòüñÿ ðåìåñåë òà öåõ³â.

Íàïðèêëàä, öå ðåºñòð âàðòîñò³ ðîáîòè ï³÷íèêà, óìîâè âñòóïó òà âèçâîëåííÿ öåõó

øàïêàð³â. Äëÿ âèâ÷åííÿ ïèòàííÿ ïðî ³ñòîð³þ êð³ïàöòâà íà ˳âîáåðåææ³ âàæëèâà ñïðàâà

ïðî âòå÷ó À.Ñêàðæèíñüêîãî â³ä áóí÷óêîâîãî òîâàðèøà Âàñèëÿ Äîðîøåíêà. Òóò æå ìè

çàõîäèìî ö³êàâèé ìàòåð³àë äëÿ õàðàêòåðèñòèêè ñòîñóíê³â ³íäèâ³äóìà òà ì³ñüêî¿ ãðîìàäè.

Äî ³ñòî𳿠×åðí³ã³âñüêîãî êîëåã³óìó íàëåæèòü óí³âåðñàë ÷åðí³ã³âñüêîãî àðõ³ºïèñêîïà

â³ä 11.09.1731 ð. ïðî â³äðàõóâàííÿ ç öåðêîâíèõ ïðèáóòê³â íà óòðèìàííÿ íóæäåííèõ

ó÷í³â êîëåã³óìó «ïî ïîðö³è»: ç öåðêîâ «äîâîëí±éøèõ» – ïî 5 àëòèí

2

, ç öåðêîâ

«îñêóäí±éøèõ» – ïî 5 øàã³â. ßê áà÷èìî, äîêóìåíòè äîñèòü ö³êàâ³ ³ âàðò³ ïóáë³êàö³¿.

Òåêñòè äîêóìåíò³â â³äòâîðåí³ ç íàáëèæåííÿì äî îðèã³íàëó òà çáåðåæåííÿì íèí³ íå

³ñíóþ÷èõ â óêðà¿íñüêîìó àëôàâ³ò³ ë³òåð. Ñêîðî÷åííÿ ï³ä òèòëàìè íå ðîçêðèâàþòüñÿ,

ñàì çíàê òèòëà îïóñêàºòüñÿ. Âèíîñí³ ë³òåðè â³äòâîðåí³ êóðñèâîì. Ïðîïóùåí³ àáî âòðà÷åí³

âíàñë³äîê ìåõàí³÷íîãî ïîøêîäæåííÿ òåêñòó ë³òåðè â³äòâîðåí³ ó êâàäðàòíèõ äóæêàõ.

40 ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ

Ïðè íåìîæëèâîñò³ ðåêîíñòðóêö³¿ âòðà÷åíî¿ ÷àñòèíè ñëîâà ó êâàäðàòíèõ äóæêàõ

ïðîñòàâëåí³ êðàïêè. Ó ïóáë³êàö³¿ âåëèê³ òà ìàë³ ë³òåðè, à òàêîæ ïóíêòóàö³éí³ çíàêè

ïðîñòàâëåí³ ç íàáëèæåííÿì äî ñó÷àñíèõ íîðì ïðàâîïèñó. Ïîìèëêîâ³ íàïèñàííÿ, ïðîïóñê

îêðåìèõ ë³òåð çáåð³ãàþòüñÿ. Ïðèì³òêè ìàþòü ìàéæå âèêëþ÷íî òåêñòóàëüíèé õàðàêòåð

òà ïîÿñíåííÿ ñë³â, ùî âèéøëè ç óæèòêó.

ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ 41

¹2

³ðø íà õðåùåííÿ äîíüêè ï. ²îàíà

Íà íàñ âåëüöå ëàñêàâèé ìîñö± ï: ²“àíú ïðåìèëîñòèâèé äîáðîä±þ êî íàì,

Âåñåëàÿ íîâèíà äíåñ â äîìŸ âàø ìîñö± ï, ïîêàçàëà;

Çèâøè â òåìíîì ãðîá± äíåñ âîñêðåñíóëà;

Ïðàðîäèòåëåé ñâîèõ êî âåñåë¿þ ãîéíå âîçáóäèëà;

Òåïåðú ïðåïîäîáíà ì÷íöà Åväîêè

"

êðñòîì “ãðàæäåííà;

Äùåð âàø ìîñö±íà àêè íà ïðåñòîë± ïîñàæäåíà;

Êðùåí¿åì ìèðîïîìàçàíèåì òâåðäî ïå÷àòóåòú;

Åvõàðèñò³åþ ïðåçú âîñïðèåìíèêîâ çíà÷íå òèòóëóåòú;

Äíåñ ñîçèâàåòú âàñ Åväîêè» êî ãîéíîìó âåñåë¿þ;

’áð±ëà ïðåä áãîì ìëîñòú ¿ áëàãîäàò âåë¿þ;

Äàðóé Õðòñå öðþ ë±òà äîëãèå íà ìíîã¿å â±êè;

Òóò ïî÷èâúøè íà ñåì ïàäîë± çåìíîì è ñî ÷åëîâ±êè;

¯ ìè ñëóæåáíè÷î äùåð âàø ìîñö±íó â±íøóåì;

Åè â íá± â±íåö îò áãà äåêë

"

»ðóåìú;

Øêîëè Ñòî Ïîêðîâñêèå íèæàéøè[é] ñë[...]

¹ 3

³äîì³ñòü ïðî ñòàí ìåíñüêî¿ àðòèëåð³¿

1734 ãîäà àâãóñòà 13 äí

"

» â±äîìîñòú ïîëêó ×åðí±ãîâñêîãî ñîòíè Ìåíñêîé ñêîëêî â

ì±ñòå÷êó Ìåí± èì±åòñ

"

» ïðè ñòåííîé àëòèëåðèè ïóøîêú ì±äíèõ è ÷óãóííèõ òàêîæ «êú

ïîðîõó è ïðî÷èõ àðòèëëåðèéñêèõ ïðèïàñîâú î òîìú íèæåé

"

«âñòâŸåòú

Ïóøåêú ì±äíèõ ãîäíèõú—————— 7

10

Ïóøåêú ÷óãîííèõú ãîäíèõ—————1

Ïèùàë íà ñòàíêó çàñòèííà——————1

11

Øìàgîâíèöú â ëîæàõ çàñò±ííèõú—— 9

12

"

äåðú——————————————————— 99

Äðîáó çàë±çíàãî ôóíòîâú

13

—————35

Ïîðîõó ïóäú

14

———————————— 1

Ñåëèòðè ïóäîâú———————————— 2

Ôèòèëåé ñàæ±íú

15

———————————— 57

¹ 4

Óìîâè âñòóïó äî öåõó øàïêàð³â

1735 ãîäà àïðèëÿ 27 ä:

žìîâèëè Ëåîíò³ÿ áðàòà ìîåãî â øàïî÷íèêè âèøåïèñàííîãî ÷èñëà òàêîþ Ÿìîâîþ íà

ïÿò ãîäú îñòàòí³é ãîä ïîí±äåëêè íà îòõîä± ñâèòà íîâà

"

, øàïêà, ÷îáîòè, æåë±çêî,

íîæèö±, íàïåðñòîêú ³ âñ± ïîòðåáíèå âåùè çàä±(àáî Ÿ - ².Ñ.)ãà âñ

"

» ìàèñòåðñêà» îò ìàëà

äî âåëèêà, òîëêî íàøà êîøŸëêà, à î âèçâŸëêŸ òàêà

"

» áŸëà Ÿìîâà åæåëè ŸñòŸïíå áŸäåò

ìàèñòåðú áðàò³è ñòàâèò òî âèçâŸëîêú íøú Ÿâåñú, êîãäà æå ŸñòŸïíîãî ñòàâèò íå áŸäåò òî

âèçâèëîêú ïîïîëàìú.

"

êàÿ Ÿìîâà áèëà ïðè ²âàíŸ áðàò÷èêŸ ÑåðäþêŸ ³ ïðè ²âàíŸ Òêà÷åíêŸ,

ùî ãðå÷ŸëîâíŸ äåðæèò.

¹ 5

Ðåºñòð ïîñëóã ï³÷íèêà òà ¿õ âàðòîñò³

ÁŸäåòú òîìóæ ñåìûé ãîäú êîãäà

"

« âç

"

ëú Ÿ ïíà Àëå·±

"

» Ìèõàéëîâè÷à êîí

"

ðèæîãî

ëèñîãî íà â±ðó ãîäîâóþ öåíîþ ï...ðîö± ö±íîþ êîïú

16

çà îäèíàäö

"

òú, à êîãäà ïðîéøîëú

ñðîêú õîäèëú äî ïíà Àëå·±

"

è ïðîñèëú î âèæäàíþ ïîíåæå òîãî âðåì

"

» Ÿ ìåíå äåíåã íå

áóëî è ïîñòóïèëú åìŸ ³íòåðåñó íà äðŸãîé ãîä ðóáë

"

çà êîòîð³é Ÿ ìåíå ðóáëü âç

"

ëú

æèòîìú ïîëòðåò

"

» ÷åòâåðèêà

17

îò

"

«êîãî âðåì

"

» è ïî ñåé ãîä îá îääàíþ íå äîêó÷àë ³ ìè

òîãî ÷àñó ðàáîòó âñ

"

»êóþ ðàáîòàåìú […] ³ìåííî î òîìú íèæåé ñåãî ïèñàí³ÿ ñëŸäóåòú

1733 ãîäŸ ìà

"

» 28 äí

"

» ðååñòðú

42 ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ

’ò ïåðâîãî ãîäà äàæè ïîð

"

»äíîìú è ïî ñåé ñë±äóþ÷èé ÷ðåä (àáî ç – ².Ñ.)

îáìàçîâàëú â ñâ±òëèöþ è õàòŸ ñòàðŸþ îêîëî […]

 òèõ æå õàòàõ õóòðîâàëú

18

ïå÷è äâ± ïî ãðèâí±

19

.

 […] ÃðŸøêà æèëú ñòàíîâèëú Ÿ ñòàðîé õàò± íîâóþ ÷îðíóþ ï±÷ü çà ãðèâíþ.

ž âèíèö± Ÿ õàòö± ÷îðíóþ ï±÷ü çà ãðèâíþ.

 òîéæå âèíèö± íîâèõ äâ± ï±÷îêú ïî ãðèâí±.

Òðåò±ìú ðàçîìú äâ± ïî ãðèâí±.

ž

ëàçí± íàïðàâëÿëú ï±÷ü ÷òî Ïëà·åíêî ðîáèëú øàã

20

çà ø±ñòíàäö»ò.

À êîãäà ïî òîé ìîåé íàïðàâ± ðîçâàë

"

ëàñ òî ñòàíîâèë íîâó è çáîäîåì êàõëåì çà

1 ðóá .

À â ïåðåñòàâëåíîé ëàçí± òàêîæú ïîñòàâèëú íîâóþ ï±÷ü çà êîïŸ.

"

êà

"

» ï±÷ü îáâàëèëàñ òî îíŸþ çàñêë±ïëþâàâú øàãîâ çà ÷îòèðè.

Íà ôŸòîð± ïå÷åé ðîáèëú ÷îðíèõ øåñò ïî ãðèâí±.

Ïîäë± âîðîòú Ÿ õàò± íàëàäèëú ï±÷ü íîâŸþ ÷îðíó çà ãðèâíþ.

À íà Çàì÷èù± òàêîæú ñòàíîâèëú ïå÷åé ÷îðíèõ øåñòú ïî ãðèâí±.

ž ïåêàðí± ñòàíîâèëú íîâóþ ï±÷ü çà ãðèâíþ.

Äðóãèì ðàçîìú çà ãðèâíþ.

ž

ñâ±òëèö± ïîëèâ

"

»íŸþ ï±÷ü ñòàíîâèëú çà êîïŸ.

ž

êîìíàò± òàêîæú ñòàíîâèëú ïîëèâ

"

»íŸþ çà êîïŸ.

Êîòîð³å ïîëèâ»í³å õóòðîâàëú ïî ãðèâí±.

Ïîñòàâèëú Ÿ Áàá± Ÿ øèíêó ï±÷ü êàõëåâó çà

"

êóþ ðóáëü. //

[...] Ÿ Áàá± ï±÷ü ÷îðíó çà ãðèâíþ.

Òðåòèìú ðàçîìú Ÿ Áàá± êîìåíú êàõëåâèé çà âóñ±ìúíàäöÿò.

 ìåñò± ãäå øâåöú Òàáóëêà øèíêîâàëú ïîñòàâèëú ï±÷ü çîë:

21

çà ÷òèðè.

ž […]ðîâö± ÷îðíóþ ï±÷ü çà ãðèâíþ.

À âñåãî îáìàçîâàíÿ îêîëî áóäèíêîâú ïðèõîäèò ìí± êîïú ïÿò.

Çà õóòðîâàíå âèííè÷íèõú ï±÷îêü çà ñ±ìú ãîä ïðèõîäèò çîë: ñ±ìú.

¹ 6

Ðåºñòð ïîáóòîâèõ ïîñëóã, âèãîòîâëåííÿ çíàðÿäü ïðàö³ òà ¿õ âàðò³ñòü

Ðååñòðú ìí± ÌàðêŸ ÃŸö± äë» ïàì

"

»òè ñêîëêî ïîïàä

"

» ñòî òðîåöêàÿ ìåíñêàÿ ìí±

äîëæíà, à çà ÷òî “ òîìú íèæåé ñåãî ³ç

"

»ñí

"

þ»?

Íàïðîä

ÁóäŸ÷è ìí± â øèíêŸ åãî ìëñòè ïíà Ãðèãîð³ÿ Êîçìèíñêîãî â ðîêŸ 1732 ì âç»ëà íà âåðó

ãîð±ëêè çà ïîëøîñòà øàãà. Äðóãèìú ðàçîìú çðîáèëú åé çàùåïîêú äâ± çà êîòîð³å ïëàòè

íàäëåæèò øàã, ÷îáîòè ïîäêîâàëú çà øàã, ÷åðåñëî ðàçú îòáèëú, çà ÷òî íàäëåæàëî øàãú,

òîãîæú ãîäó äâà ðàçè îäîñòðŸâàëú æåë±çà ïëŸãîâ³å è ïîòðåáíî áèëî ïëàòè øàã, äà òîãîæú

ãîäŸ çä±ëàëú áèëú åé ñîê±ðŸ ç åè æåë±çà ³ íàäëåæàëî ïëàòè øàã ÷îòèðè, êîòîðŸþ ñîê±ðŸ

íå â±äàþ çà÷èìú íå âèêŸïèëà ³ «

"

“íîþ äðîâà ðŸáàþ÷è çëîìàë ïîíåæå “íî

"

» â ìåíå

ìíîãîå âðåì

"

ëåæàëà, à íí± “íî

"

ïîïàä

"

ïðèéøîâøè äî ìåíå ñòàëà òðåáîâàò òîåé

ñîê±ðè ç âåëèêîþ ñâàðêîþ, íà ÷òî

"

ñìîòð

"

» âíîâú çðîáèëú åé ñîê±ðŸ è íîñèëú êîòîðŸþ

õî÷àé è ïðåçìàåò òîêìî íå õî÷åò ìîåãî ïåðâîãî äîë㟠çàïëàòèò çà ãîð±ëêŸ ³ çà ³íøèå

ðîáîòè òàêîæú è çà ñîê±ðŸ ïëàòè. Íà òîìú ìîåìú ðååñòðŸ ïðîøŸ â áãó ïð÷òíàãî “òöà

Nàì±ñíèêà ìåíñêîãî äà áëàãî³çâîëèò âàøà ïðå÷åñòíîñò Ÿ÷èíèò ç “íîþ ïîïàäåþ

òðîåöêîþ ìèëîñòèâîå ð±øåíèå è ñïðàâ±äëèâóþ ðåçîëþö³þ.

 áãó ïðåâåëåáíîñòè â[...] ìîåãî íàéìèëîñòèâîãî ïàíà äîáðîä±

"

íèæàéøèé ñëŸãà è ïîäíîæîêú Ìàðêî ßöà.

¹ 7

Êîíòðàêò ïðî ïðèçíà÷åííÿ íà ïîñàäó ïèñàðÿ Ìåíñüêîãî íàì³ñíèöòâà

Ðîêó òèñ

"

÷à ñ±ìú ñîòú òðèäö

"

òú òðåòîãî ìñö

"

ñåïòåâð³

"

äí

"

îñìîãî

Ìû íèæåé ìåíîâàíí³å íàì±ñíèêú ìåíñê³é ñî âñåþ ãðàäñêîþ è ñèëñêîþ áðàò³åþ ñâîåþ

ïîæåëàâøè ñåá± äë

"

ïðèõîäèìèõ ç êàòåäðàëíîé êàíöåëë

"

»ð³è ðàçíèõú ïîòðåáíèõú è

âåñìà òðóäíèõú ä±ëú ïðèãîâîðèëè ñåá± â ïèñö± ³ìåíî÷òîãî Àíäð±

"

Ïåòðîâà ñíà

ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ 43

Ñêàðæèíñêîãî íà ãîäú, êîòîðîìó ïîñòóïÿ òàêú îò ãðàäñêîãî

"

«êî è îò ñ±ëñêîãî êàæäîãî

ñùåííèêà äåíãàìè ïî zîëîòîìó äà èç ãóðòó æèòà ïîëóîñìàêú

22

, ïî

"

êîé åãî ñòàíîâö±

ïîêàçàëè åìŸ â ÷îìú òðŸäèòñ

"

, à èìåííî. Òîëêî ìí± ñàìîìŸ ñîñòàâèòú êíè㟠ãîäîâóþ, à

áðàòè

"

òàêú ãðàäñêàÿ

"

êî è ñ±ëñêà

"

åñëè áŸäŸòú ïðèõîäèò ç ñâîèìè êíèãàìè, òî åìó á

âèøìåíîâàííîìŸ äàðîì íå ïèñàò, íî ïî óâàç± åãî ÷òî õîò» âçÿò ïîâåëåâàåìú òîëêî ç

ïðèõîäèìèõ ç êàòåäðàëíîé êàíöåëë»ð³è Ÿêàçîâú, êàæäîìŸ ñâùåíèêó ñîñòàâèò âèä±í³å

òàêîâîå

"

«êîãî ãîäó ìö

"

è ÷èñëà Ÿêàçú ïîëó÷åííî è â

"

êîé ñèë± è îí³é âñ

"

êèìú

ñùåíèêîìú ïóáëèêîâàíú, à ðàñïóáë±êîâàò ïî âñåìú ìîåìú íàì±ñíè÷âó òîëêî åäíååþ

êîï³åþ, êîòîðàÿ êîï³ÿ âîçâðàòèâøèñ èñ ïóáë±êàö³è ìîæåò òàêú è âïèñèâàòèñú â

ïðîòîêîëú ³ ïî “íèõú óêàçàõ íà ÷îðíî ðåïîðòè ñîñòàâëÿò ìí± ñàìîìó â êàòåäðàëíóþ

êàíöåëëÿð³þ äî ðîçïîðîçóì±í³ÿ å㓠â ñùåíè÷åñêîìú ÷èíó ðàçíîãî Ÿïðàâëåí³» â ä±ëàõú,

à åñëè áŸäóòú

"

ê³å îò êð³è ò³å Ÿêàçè è êîãäà Ÿ îíèõú ïîâåë±âàåòú äî âñ±õú ñâùåííèêîâú

êîï³åâàò, òî “íèå èñïîëí

"

òú è âî âñ

"

êèõú ñëó÷àþ÷èõúñ

"

âåëèêèõ ïèëíèõú ä±ëàõú

îíîìó âèøúìåíîâàííîìŸ íøîìŸ ŸìîâíîìŸ ïèñöåâ± äàâàòè ïîìîùåñòâîâàí³å ç øêóëú

âèìîâíî, à ìèíŸâøèõú í±ñêîëêî ãîä íå âïúïèñîâàííèõ â ïðîòîêîëú “òêðèòèõ è

ïðîò÷èõú í±ñêîëêî ìàëîå ÷èñëî Ÿêàçîâú ïåðåïèñàò â ïðîòîêîë è íàä±þñú â òîìú íå

áóäåòú åìó âåëèêîãî òðŸäà ³ â òîìú äë» ëŸ÷øîãî â±ðî

"

ò³ÿ íà ñòàíîâö± åãî â íàñ ïèñöåìú

çà ðóêîþ ñâîåþ äàþ åìó ðîñïèñú.

²ñèäîðú Êîçìîâè÷ú íàìåñíèêú ìåíñêèé

23

.

¹ 8

³äîì³ñòü ïðî â³äñòàíü ì³æ íàñåëåíèìè ïóíêòàìè ×åðí³ã³âñüêîãî

ïîëêó

1733 ãîäŸ ³þí» 28 ä.

Ïî “á»âëåí³þ åãî ìèëîñòè ïàíà à. ïîëêîâîãî Ìèõàéëà Ìîêðèåâè÷à

’ò ×åðí±ãîâà äî Ëþáå÷à 7 ìèëú

24

’ò ×åðí±ãîâà äî бïîêú 5 ìèëú

’ò бïîêú äî Ëîåâà 4 ìèë±

’ò ×åðí±ãîâà äî ÍàâîçŸ äî Äí³ïðà 8 ìèëú

’ò ×åðí±ãîâà äî Ãîðîäí± 5 ìèëú

’ò ×åðí±ãîâà äî Áåðåçíîãî 4 ìèë±

’ò Áåðåçíîãî äî Ìåíû 4 ìèë±

’ò Áåðåçíîãî äî Ñèí

"

âêû 2 ìèë±

’ò Ìåíû äî Ñîñíèö± 2 ìèë±

’ò Ñîñíèö± äî ’áîëîíí

"

4 ìèë±, 5 ìèë

’ò Ìåíû äî ×åðíîòè÷ 3 ìèë±

’ò ×åðíîòè÷ äî ’áîëîíí

"

38 âåðñòú, 4 ìèë±...

’ò ×åðí±ãîâà äî Ñåäíåâà 3 ìèë±

’ò Ñåäíåâà äî Ãóðñêà 6 ìèëú

’ò ×åðí±ãîâà äî ’ëèøåâêè 4 ìèë±

’ò Ñèí»âêè äî ×åðíîòè÷ú 5 ìèëú

’ò ×åðí±ãîâà äî Ñîðîêîøè÷ú 12 ìèëú, 10 ìèë

’ò Ñåäíåâà äî Îëèøîâêû 5 ìèëú

Ïî îá

"

âëåí³þ êîçàêîâú ñîòí± Ðîèñêîé, Ñëàáèíñêîé òàêîæú âëàñíå “á

"

»âûëè

"

êú è

ïíú àñàŸëú.

44 ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ

¹ 9

Ðåºñòð ðîêîâùèíè

16

Ðååñòðú ñêîëêî ñâùåíèêè ãðàäñê³å è ñ±ëñê³å çàäàòêŸ äàëè íà 1734 ãîäú íà ðîêîâùèíŸ

Äæåðåëà òà ë³òåðàòóðà:

1. Êðàâ÷åíêî Ì. Ñîñíèöüêèé êðàºçíàâ÷èé ìóçåé òà ðîëü Þ.Ñ.Âèíîãðàäñüêîãî ó éîãî

ñòâîðåíí³//Ñêàðáíèöÿ óêðà¿íñüêî¿ êóëüòóðè. Ìàòåð³àëè þâ³ëåéíî¿ íàóêîâî¿ êîíôåðåíö³¿,

ïðèñâÿ÷åíî¿ 100-ð³÷÷þ ×åðí³ã³âñüêîãî ³ñòîðè÷íîãî ìóçåþ ³ì. Â.Â.Òàðíîâñüêîãî. – ×åðí³ã³â:

ѳâåðÿíñüêà äóìêà, 1996. – Ñ.90-91.

2. Àëòèí – 3 êîï³éêè.

3. Îäíîçíà÷íîãî ïîÿñíåííÿ òåðì³íà «ãðóíò» â ³ñòîðè÷í³é ë³òåðàòóð³ íå ³ñíóº. Íà íàøó

äóìêó, ó äàíîìó âèïàäêó â³í â³äïîâ³äຠòåðì³íó «ïëÿö» (ïðèáë. 75-88 ãà, çà Í.Ãåðàñèìåíêî.

̳ðè çåìåëüíèõ ïëîù ˳âîáåðåæíî¿ Óêðà¿íè ( äðóãà ïîëîâèíà XVII-XVIII ñò.) – Ê., 1998. –

Ñ.133). À.Õàíåíêî äàâàâ íàñòóïíå òðàêòóâàííÿ öüîãî òåðì³íà: «Ïëÿöàìè íàçûâàëèñü ó÷àñòêè

çåìëè âî âñåõ òðåõ ñìåíàõ, ñ ïðèíàäëåæàùèìè ê íèì îãîðîäîì è ñåíîêîñîì, ñîñòàâëÿâøèå

âìåñòå íàäåë (òÿãëî), èíûå êðåñòüÿíñêèå äâîðû âëàäåëè öåëûìè ïëÿöàìè, äðóãèå ïîëîâèíîþ

è ò.ä. Ïîâèííîñòè â ýòèõ äåðåâíÿõ ðàñïðåäåëÿëèñü ïî ïëÿöàì»// À.Õàíåíêî. Èñòîðè÷åñêèé

î÷åðê ìåæåâûõ ó÷ðåæäåíèé â Ìàëîðîññèè/×åðíèãîâñêèå ãóáåðíñêèå âåäîìîñòè. – 1864. - ¹

12. – Ïðèáàâëåíèÿ. – Ñ. 66.

4. Äåíü – 0,54-0,81 ãà.

5. Âñüîãî 459 äâîð³â. Äëÿ ïîð³âíÿííÿ: 1654 ð. ó Ìåí³ áóëî 242 êîçàêè ³ 231 ì³ùàíèí //

Êîðáà÷ ². Øëÿõàìè ñòîë³òü: Ïîâ³ñòü ïðî ë³òîïèñíå ì³ñòî. – Ê.: ÐÎÂÎ «Óêðâóçïîë³ãðàô», 1992.

– Ñ. 40. Ó 1748 ð. â Ìåíñüêèé ñîòí³ – 1 ì³ñòî, 10 ñ³ë, 2 äåðåâí³, 11 øê³ë, 12 øïèòàë³â // Î

ñòàðèííûõ øêîëàõ, áîãàäåëüíÿõ è áðàòñòâàõ / ×åðíèãîâñêèå åïàðõèàëüíûå èçâåñòèÿ. – 1862,

1 ñåíòÿáðÿ. – Ïðèáàâëåíèÿ. – Ñ. 546. Ïî ðåâ³ç³¿ 1731 ð. äî Ìåíñüêî¿ ñîòí³ íàëåæàëè: Ìåíà,

Âåëè÷ê³âêà, Äàìàøëèí, Áàáà, Ìàêîøèí, Êóêîðè÷³, Óøíÿ, Îñìàêè, Äÿãîâà, Ôåñüê³âêà, Äàíèë³âêà

// Ãóìèëåâñêèé Ô. Èñòîðèêî-ñòàòèñòè÷åñêîå îïèñàíèå ×åðíèãîâñêîé åïàðõèè. – ×åðíèãîâ:

Çåìñêàÿ òèïîãðàôèÿ, 1874. – Êíèãà 6. – Ñ. 120. Çà Î.Øàôîíñüêèì ó Ìåíñüêèé ñîòí³ áóëî 63

ïîñåëåííÿ, 1367 êîçàê³â, 1819 ï³äïîì³÷íèê³â, 4836 äâîðÿí, ð³çíî÷èíö³â, ïîñïîëèòèõ // Òàì ñàìî.

6. Äîïèñêà ïî÷àòêó XX ñò.

7. Ìàêîøèíñüêèé ä³âî÷èé ìîíàñòèð.

8. Äîïèñêà ïî÷àòêó XX ñò.

9. Öå ðå÷åííÿ çàêðåñëåíå.

ѳâåðÿíñüêèé ë³òîïèñ 45

10. Íàïèñàíî íå÷³òêî. Ìîæëèâî öå 1 àáî ïðî÷åðê.

11. Âîãíåïàëüíà çáðîÿ, ç ÿêî¿ ñòð³ëÿëè ÿäðîì âàãîþ 200 ã // Ñèäîðåíêî Â. Ç ³ñòî𳿠ñåëÿíñüêî-

êîçàöüêî¿ àðòèëå𳿠÷àñ³â Âèçâîëüíî¿ â³éíè óêðà¿íñüêîãî íàðîäó 1648-1654 ðð. / Ïðàö³ Êè¿âñüêîãî

äåðæàâíîãî ³ñòîðè÷íîãî ìóçåþ. – Ê., 1958. – Âèï. 1. – Ñ. 113.

12. Âîãíåïàëüíà çáðîÿ, ç ÿêî¿ ñòð³ëÿëè çàë³çíèì äðîáîì. Äîâæèíà – äî 2 ì, êàë³áð – 20-60 ìì.

13. Ôóíò – 410 ã.

14. Ïóä – 16 êã.

15. Ñàæåíü – 2,1 ì.

16. Êîïà – 50 êîï³éîê.

17. ×åòâåðèê – áë. 67 êã.

18. Îáìàçóâàâ ãëèíîþ.

19. Ãðèâíÿ – 10 êîï³éîê.

20. Øà㠖 2 êîï³éêè.

21. Çîëîòèé – 20 êîï³éîê.

22. Îñüìà÷êà – 4 ÷åòâåðèêè.

23. Íàì³ñíèê – ïîì³÷íèê ïðîòîïîïà, ÷ëåí äóõîâíîãî ïðàâë³ííÿ ïðîòîïîﳿ. Çàâ³äóâàâ ê³ëüêîìà

ïðèõîäàìè.  äåÿêèõ ïðîòîïîï³ÿõ áóëî ê³ëüêà íàì³ñíèê³â. Ïðè íàì³ñíèêàõ ìîãëî áóòè îêðåìå

ïðàâë³ííÿ – íàì³ñíèöòâî. Îáèðàâñÿ äóõîâåíñòâîì ïðîòîïîﳿ ³ çàòâåðäæóâàâñÿ àðõ³ºðåºì.

Ãðàìîòîþ â³ä 20.11.1658 ð. êè¿âñüêèé ìèòðîïîëèò ijîí³ñ³é Áàëàáàí âñòàíîâèâ ñêëàä

×åðí³ã³âñüêî¿ ºïàðõ³¿ ç 7 ïðîòîïîï³é: ×åðí³ã³âñüêî¿, Ìåíñüêî¿, Íîâãîðîäñüêî¿, Áîðçåíñüêî¿,

Ãëóõ³âñüêî¿, Êîíîòîïñüêî¿, Ñòàðîäóáñüêî¿. Çã³äíî ç ö³ºþ ãðàìîòîþ ÷åðí³ã³âñüêèé ºïèñêîï ³

ïîä³ëèâ ºïàðõ³þ íà çàçíà÷åí³ ïðîòîïîﳿ, «êîèì ïîðó÷èë çàâåäîâàòü ñåëüñêèìè ñâÿùåííèêàìè

è ïðèõîäñêîé æèçíüþ» // Êàðòèíû öåðêîâíîé æèçíè ×åðíèãîâñêîé åïàðõèè èç IX âåêîâîé åÿ

èñòîðèè. – Ê.: Ôîòî-ëèòî-òèïîãðàôèÿ Ñ.Â.Êóëüæåíêî, 1911. – Ñ. 59, 67. Ó 1689 ð. óðÿä ìåíñüêîãî

ïðîòîïîïà çàéìàâ Ñòåôàí Øóáà // Ãóìèëåâñêèé Ô. Èñòîðèêî-ñòàòèñòè÷åñêîå îïèñàíèå

×åðíèãîâñêîé åïàðõèè. – ×åðíèãîâ: Çåìñêàÿ òèïîãðàôèÿ, 1874. – Êíèãà 6. – Ñ. 120.

24 Ìèëÿ – 7 âåðñò àáî 7,5 êì. Öå ñåðåäí³ äàí³. Ìîæëèâî, ùî ó äàíîìó âèïàäêó ìèëÿ = 9,5

êì (äèâ. â³äñòàíü ì³æ ×åðíîòè÷àìè òà Îáîëîííÿì).

25 ßê áà÷èìî, ìåæ³ íàì³ñíèöòâà ìàéæå çá³ãàëèñÿ ç êîðäîíàìè ñîòí³.