Badanie losów absolwentów polskiej uczelni technicznej  studium przypadku
Badanie zrealizowane zostało na platformie badao internetowych www.pbonline.pl na zlecenie
jednej z wyższych uczelni technicznych w Polsce. Ankieta została wypełniona przez blisko 450
absolwentów uczelni w okresie grudzieo 2011  luty 2012 r. Celem badania było poznanie opinii
absolwentów na temat ukooczonych studiów oraz uzyskanie informacji na temat ich aktualnej
sytuacji na rynku pracy.
Kwestionariusz ankiety rozpoczynał szereg pytao dotyczących przebytych studiów i oceny nie tylko
całej uczelni, ale i wydziału bądz
wydziałów, które ukooczył respondent. W drugiej części ankiety
badani absolwenci pytani byli o dotychczasowe doświadczenie zawodowe, począwszy od działalności
społecznej i pracy podejmowanej podczas studiów, po aktualną sytuację zawodową. Ankietę kooczyła
grupa pytao dotycząca kompetencji potrzebnych na rynku pracy.
Grupa docelowa badania była precyzyjnie określona, a uczelnia dostarczyła bazy adresów
mailowych swoich absolwentów, na które wysłane miały byd zaproszenia do wypełnienia ankiety.
Kolejne partie zaproszeo wysyłane były w dwutygodniowych odstępach czasu, a po pierwszej wysyłce
następowała również wysyłka powtórna do osób, które poprzednio nie wypełniły ankiety. W treści
zaproszenia wyjaśnione było w jakim celu i na czyje zlecenie realizowane jest badanie, ile czasu
przeciętnie zajmuje wypełnienie ankiety i kiedy kooczy się badanie.
Pomimo, że posiadanie gotowych baz mailingowych bardzo ułatwia pozyskanie wypełnionych ankiet,
zawsze ważne jest przeanalizowanie tego, jakie czynniki mogą wpłynąd na wzrost response rates, a
więc współczynnika osób, które ankietę faktycznie wypełnią. W pierwszej kolejności, w ramach
zachęty do wzięcia udziału w badaniu, do zaproszenia dodana została informacja, że wyniki badania
zostaną udostępnione do powszechnego wglądu poprzez opublikowanie ich na stronie
internetowej uczelni. Dzięki tej informacji, osoby zainteresowane wynikami badania znacznie częściej
powinny zdecydowad się na wypełnienie ankiety.
Ponieważ jednak po pierwszej wysyłce współczynnik odpowiedzi na zaproszenie do wypełnienia
ankiety nie był wystarczająco zadawalający, do zaproszenia dodano dodatkową zachętę w postaci
bezpłatnego dostępu do elektronicznego wydania popularnego tygodnika społeczno-
ekonomicznego (2 tytuły do wyboru). Jak się okazało przy wysyłce drugiej partii zaproszeo, zabieg ten
poskutkował  współczynnik odpowiedzi wzrósł z 23% (wysyłka nr 1) do 32% (wysyłka nr 2). Wpływ
nagrody na liczbę wypełnionych ankiet dodatkowo potwierdziła wysyłka nr 4, w której usunięto
informację o nagrodzie, a współczynnik odpowiedzi (26%) zbliżył się z powrotem do uzyskanego w
wysyłce nr 1 (23%).
Podczas kolejnej wysyłki zaproszeo współczynnik odpowiedzi był jeszcze wyższy (52%), tym razem
jednak jego wzrost miał inną przyczynę. Otóż wcześniej bazy mailingowe tworzone były w taki
sposób, że zainteresowani uczestnictwem w badaniu absolwenci wyrażali na to zgodę, podając swój
adres mailowy i podpisując się na papierowej liście. Czas, jaki mijał od momentu wyrażenia chęci na
udział w badaniu do otrzymania przez respondenta zaproszenia do ankiety był dośd długi. Natomiast
w celu zgromadzenia adresów mailowych do trzeciej wysyłki, uczelnia zamieściła na swojej stronie
internetowej baner skierowany do absolwentów z zaproszeniem do udziału w badaniu. Osoby
zainteresowane wypełnieniem ankiety przekazywały uczelni swój adres e-mail wraz ze zgodą na
przetwarzanie danych osobowych, a zaproszenie z linkiem do ankiety otrzymywały w ciągu kilku dni.
Jak widad, skrócenie czasu, jaki mijał od wyrażenia zgody na udział w badaniu do przekazania
ankiety zainteresowanej osobie, pozwoliło na znaczne zwiększenie współczynnika wypełnionych
ankiet. Tak więc długośd tego okresu ma niebagatelne znaczenie i co do zasady powinna byd jak
najkrótsza. Uwzględniając bowiem fakt, że bazy mailowe zawierały adresy tylko tych osób, które
wyraziły już chęd wzięcia udziału w badaniu i spodziewały się otrzymad zaproszenie do ankiety,
współczynnik odpowiedzi na poziomie 52% nie wydaje się aż tak wysokim wynikiem. Wynika to
przede wszystkim z tego, że skłonnośd do udziału w badaniu internetowym w dużym stopniu zależy
od stosunku do badania w danej chwili (ilośd obowiązków, które ma respondent, jego nastrój czy
poziom zmęczenia itd.). Należy więc pamiętad, że decyzja o udziale w badaniu ma w dużym stopniu
charakter spontaniczny.
Ta  spontanicznośd respondenta wyjaśnia, dlaczego tak ważnym elementem prowadzenia badania
online jest wysyłanie przypomnieo o ankiecie do osób, które już wcześniej dostały zaproszenie, ale
nie wypełniły kwestionariusza. Skoro bowiem decyzja o wypełnieniu bądz
niewypełnieniu ankiety jest
w znacznej mierze uzależniona od momentu, w którym jest podejmowana, warto dad respondentowi
więcej jak jedną okazję do dokonania wyboru. Dzięki wysłaniu przypomnienia, ankieta została
wypełniona przez osoby, które nie zrobiły tego po otrzymaniu zaproszenia po raz pierwszy  w
przypadku wysyłki nr 1 było to 16%, a wysyłki nr 2 - 19%.
Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela.
Liczba Liczba %
wysłanych wypełnionych wypełnionych
Wysyłki
zaproszeń ankiet ankiet
1 wysyłka bez nagrody 90 21 23%
przypomnienie z nagrodą 69 11 16%
2 wysyłka z nagrodą 333 107 32%
przypomnienie z nagrodą 226 42 19%
3 wysyłka z nagrodą 290 152 52%
4 wysyłka bez nagrody 386 101 26%
Na koniec, wracając do stosowania różnych form zachęty do uczestniczenia w badaniu, należy
pamiętad o tym, że częśd osób, która wypełni ankietę, może nie byd zainteresowana otrzymaniem
nagrody. Dlatego też w ostatnim pytaniu ankiety respondent proszony był o potwierdzenie, czy chce
otrzymad nagrodę, a jeśli tak, to który tytuł e-gazety wybiera, na jaki adres mailowy ma on byd
wysłany, a także zaznaczał zgodę na jego przesłanie. Dalsza procedura przekazania nagrody była
prosta i nie wymagała od obdarowywanego większej aktywności: drogą mailową otrzymywał on
indywidualny kod do pobrania e-gazety i krótką instrukcję jak z niego skorzystad.