Studium przypadku do samodzielnej analizy
Zadanie służy uzupełnieniu wiedzy odnoszącej się do tematyki Struktur społecznych i stratyfikacji
społecznej
Polecenia:
1. Przeczytaj uważnie poniższy artykuł
2. Wyjaśnij, dlaczego o stratyfikacji społecznej współcześnie należy mówić w sposób
bardziej rozwinięty, niż było to proponowane przez klasyczne teorie socjologiczne
opisane w części wykładowej?
3. Zastanów się czy poniższa klasyfikacja będzie ewoluować w czasie, jak może zmienić
się ten system mając na uwadze np. tendencje w systemie edukacyjnym i na rynku
pracy?
4. Co to znaczy być współcześnie przedstawicielem klasy wyższej?
5. Czy współczesna klasa wyższa charakteryzują się prestiżem społecznym?
6. Jak współczesna klasa wyższa oddziałuje na społeczeństwo?
7 klas nowego społeczeństwa
Tradycyjny podział klasowy jest nieaktualny i zbyt prosty, uważają naukowcy z Wielkiej
Brytanii. Na miejsce dotychczasowych trzech warstw (wyższej, średniej i pracującej) zaproponowali
siedmiostopniowy system. Według polskich socjologów i u nas taki podział jest bliski rzeczywistości.
Nie zapominajmy, że żyjemy w społeczeństwie otwartym, którego struktury mogą się zmieniać, a
każdego jego przedstawiciela może spotkać zarówno awans, jak i degradacja społeczna. A oto
siedem nowych i starych grup społecznych, wraz z charakterystycznymi dla nich zawodami.
Zestawienie przygotowali: Mike Savage z London School of Economics i Fiona Devine z
Uniwersytetu w Manchesterze. W badaniu udział wzięło 160 tys. osób.
Sprzątaczka, dozorca, ochroniarz - najubożsi
To przykłady zawodów sytuujących się wśród najgorzej opłacanych. Ich przedstawiciele, według
obserwatorów rynku, należą często do grup zagrożonych wręcz ubóstwem. Zarobki w tych
profesjach często kształtują się w granicach płacy minimalnej - od 1,5 do 1,8 tys. zł. Trzeba jednak
pamiętać, że w polskich realiach można też spotkać osoby zatrudnione w tych zawodach, ale o
znacznie wyższych zarobkach. Dlatego wykonywana profesja nie do końca może być utożsamiana z
przynależnością do konkretnej klasy - przynajmniej wśród zawodów o niższym statusie.
Pracownik fizyczny: elektryk, budowlaniec, kierowca
Te i wiele innych zawodów kojarzonych z pracą fizyczną oznaczają przynależność do starej,
tradycyjnie pojmowanej robotniczej klasy społecznej. Zarobki w tej klasie są wyższe niż w
przypadku najuboższych, ale nader często daleko im do średniej krajowej. Według ekspertów, to
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
klasa starzejąca się i stopniowo zanikająca, z różnych zresztą przyczyn. Ci jej przedstawiciele, którzy
tracą pracę lub przechodzą na emeryturę, nieuchronnie ubożeją. Ci zaś, którzy się bogacą,
awansują. Zaś ci, których status nie ulega zmianie, trwają w swego rodzaju stagnacji, bez szans na
poprawę warunków życia.
Pracownik sektora usług
Ten sektor rozwinął się tak bardzo, iż brytyjscy badacze uznali zatrudnionych w nim pracowników
za osobną klasę. Czy i w polskich warunkach tak jest? Socjologowie widzą w tej grupie duży
potencjał. Zaliczane do niej osoby nie klepią biedy, jednak do stabilizacji finansowej sporo im
brakuje. Zamieszkują najczęściej w miastach. Pracują w branżach, które głównie tam rekrutują
pracowników, jak np. call center. Do tej grupy społecznej należą także absolwenci kierunków, na
które jest i będzie popyt. Jej przedstawiciele to przede wszystkim ludzie młodzi - ci, którzy są na tyle
dobrze wykształceni lub na tyle przedsiębiorczy, by rysowały się przed nimi obiecujące widoki.
Klasa średnia - nauczyciel
Ten zawód może być przykładem starej, ale mocno okopanej na pozycjach klasy średniej. Należący
do niej pracownicy często zdołali osiągnąć stanowiska kierownicze, ale nawet jeśli ich nie piastują,
odgrywają ważną rolę w społeczeństwie. Choćby z racji liczebności - klasa średnia to mniej więcej
jedna czwarta wysoko rozwiniętego społeczeństwa. Ustabilizowani finansowo, chociaż do
zamożności sporo im brakuje. To właśnie w tej klasie społecznej można znalez
ć najwięcej
pracowników otrzymujących przeciętną krajową pensję. Otwarci na świat, o szerokich
zainteresowaniach, zaangażowani w życie społeczne i polityczne, tradycyjnie mają duży wpływ na
to, co się dzieje w kraju.
Średnia klasa techniczna - inżynier
Ale nie tylko on, równie dobrze można by tu wspomnieć o informatyku, biotechnologu czy fizyku z
renomowanego instytutu naukowego. Sfera nauki w ostatnich dekadach zaczęła odgrywać w życiu
zachodnich społeczeństw coraz większą rolę. Zyskała ona na znaczeniu do tego stopnia, że badacze
uznali za stosowne wydzielić osobną klasę społeczną - średnią klasę techniczną. Jej przedstawicieli
jest niewielu i trzymają się raczej w swoim gronie. Zarabiają na ogół powyżej średniej (3,7 tys. zł
brutto). Branże, w których pracują, według ekspertów w przyszłości będą "skazane" na rozwój.
Można więc założyć, że "techników" będzie przybywać.
Nowobogaccy
Najczęściej młodzi lub w średnim wieku, o dochodach znacznie przekraczających przeciętne. Swój
status majątkowy zbudowali w ostatnich latach, a więc jako klasa też są jeszcze niewypaleni, pełni
sił i pomysłów. Wśród nich można spotkać przedstawicieli wielu branż; również i takich, którzy
porzucili zawód nie rokujący dobrze finansowo i zaczęli realizować się gdzie indziej. Rzeczą, która
ich łączy, jest odniesiony sukces - nie tak duży, by można było mówić o aspiracjach do elity, jednak
wystarczający, by stać ich było na wygodne i dostatnie życie.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Elita
Paradoksalnie wewnątrz tej niewielkiej grupy społecznej widoczne jest największe rozwarstwienie.
Zdaniem socjologów, można do niej zaliczyć zarówno renomowanego chirurga czy dentystę, z
zarobkami (w polskich warunkach) rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych, jak i prezesa banku z
milionową gażą. Te różnice jednak, mimo że ogromne, dla ogółu społeczeństwa nie mają znaczenia
- bogacz to bogacz, i tyle. Warto zauważyć, że między elitami krajów takich jak Polska i Wielka
Brytania zachodzi znacząca różnica. Tam przynależność do najwyższej klasy jest mocno
ugruntowana, przechodzi bowiem z pokolenia na pokolenie. W naszym kraju dynastie
najbogatszych dopiero się tworzą. Pewne jest jednak, że będzie ich coraz więcej1.
1
http://praca.wp.pl/galeria.html?gid=15469284&title=7-klas-nowego-spoleczenstwa&ticaid=1109d4
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego