10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 84 • 20.10.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Jednostki, które ewidencjonują koszty wyłącznie na kontach zespołu 4, sporządzają

rachunek zysków i strat według wariantu porównawczego. Wzór tego elementu rocznego

sprawozdania finansowego zawiera załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości (Dz. U.

z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Sporządzając porównawczy rachunek zysków i strat jednostki wykazują:

– zmianę stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość

ujemna) – w poz. A.II.,

– koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby – w poz. A.III.

Zmiana stanu produktów

Ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 mogą stosować jednostki prowa-

dzące działalność gospodarczą (np. produkcyjną) w niewielkich rozmiarach, wytwarzające

jednorodne produkty.

Prowadzenie ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 polega na tym,

że koszty proste ujmuje się na koncie 40 „Koszty według rodzajów” na podstawie

dowodów źródłowych. W ewidencji syntetycznej lub w ewidencji szczegółowej pro-

wadzonej do konta 40 należy wyodrębnić co najmniej następujące koszty rodzajowe:

amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty (w tym podatek

akcyzowy), wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe

koszty rodzajowe.

Ewidencja kosztów rodzajowych może przebiegać zapisem:

– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”,

– Ma różne konta zespołu 1, 2, 3.

Jednostki produkcyjne powinny ujmować koszty na kontach zespołu 4 w sposób

umożliwiający wyodrębnienie kosztów zaliczanych do kosztów wytworzenia produktów.

Ponadto w tych jednostkach należy prowadzić odrębną ewidencję kosztów ogólnego

zarządu czy kosztów sprzedaży. Tych kosztów nie zalicza się bowiem do kosztów wy-

tworzenia produktów. Wpływają one na wynik finansowy w okresie, w którym zostały

poniesione.

Jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 stosują

także konto 49 „Rozlicznie kosztów”. Konto to służy do ujęcia: kosztów rodzajowych

dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych (czynnych i biernych rozliczeń

międzyokresowych), a także wartości produktów gotowych i produkcji niezakończonej

ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego. Zapisy związane z tymi zdarzeniami mogą

przebiegać następująco:

1. Koszty rodzajowe dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych:

– Wn konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

2. Rezerwy utworzone na przyszłe koszty (tj. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów):

– Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

– Ma konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”.

3. Wartość produktów gotowych i produkcji w toku ustalona na koniec okresu sprawo-

zdawczego:

– Wn konto 60-1 „Produkty gotowe”,

– Wn konto 60-2 „Produkty w toku produkcji”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

Konto 49 może wykazywać saldo Wn lub saldo Ma. Saldo konta 49 oznacza zmianę

stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych. Przenosi się je na dzień bilansowy na

wynik finansowy zapisem:

– Wn/Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

– Ma/Wn konto 86 „Wynik finansowy”.

Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby

Koszty, które zostały ujęte na kontach zespołu 4, lecz nie służą osiągnięciu przychodów

ze sprzedaży, wykazuje się w porównawczym rachunku zysków i strat w przychodach,

w poz. A.III. jako koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.

W jednostkach produkcyjnych do takich kosztów zalicza się m.in.:

– wartość wyrobów gotowych przekazanych w formie darowizny,

– wykorzystanie wyrobów gotowych na własne potrzeby jednostki, przykładowo na

rzecz budowy środków trwałych.

Do ewidencji tych kosztów służy konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”. Zdarzenia takie

ujmuje się zapisami:

1. Przekazanie wyrobów gotowych w formie darowizny:

– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

– Ma konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”.

2. Przekazanie wyrobów gotowych na własne potrzeby jednostki, tj. np. na budowę

środka trwałego:

– Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”,

– Ma konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”.

Na dzień bilansowy obroty wewnętrzne przenosi się na wynik finansowy zapisem:

– Wn konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”,

– Ma konto 86 „Wynik finansowy”.

Przykład

Założenia

1. Jednostkaprowadziewidencjękosztówwukładzierodzajowymisporządzarachunek

zyskówistratwedługwariantuporównawczego.

2. Jednostkanieprowadziewidencjimagazynowejwyrobów.

3. Nadzień1stycznia2008r.saldakontzespołu6wynosiły:

a)konto60„Produktygotoweipółprodukty”

20.000zł,

b) konto64„Rozliczeniamiędzyokresowekosztów”

4.000zł.

4. Kosztyrodzajoweponiesionew2008r.wyniosłyogółem:

750.000zł,

wtymkosztyzakwalifikowanedorozliczeniaw2009r.

6.000zł.

5. Wartośćwyrobówgotowychwykorzystanychdobudowyśrodkatrwałegowedługplanowa-

negokosztuwytworzeniawyniosła:

10.000zł.

6. Przychód uzyskany ze sprzedaży wyrobów (w cenach sprzedaży netto) wyniósł

w2008r.

800.000zł.

7. Nadzień31grudnia2008r.wartośćniesprzedanychproduktówgotowych–potwier-

dzonaspisemznaturysporządzonymnatendzień–wyniosła:

10.000zł.

Ewidencja kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4

a zmiana stanu produktów

8. Ustaleniezmianystanuproduktównadzień31grudnia2008r.

Lp.

Wyszczególnienie

BO

BZ

Różnica

1. Saldo Wn konta 60 „Produkty gotowe i półprodukty”

20.000

10.000

- 10.000

2. Saldo Wn konta 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”

4.000

6.000

+ 2.000

Razem

-

-

- 8.000

Zmianastanuproduktównadzieńbilansowywynosi(-)8.000złioznaczazmniejszenie

stanuproduktów(kwotazgodnazsaldemWnkonta49„Rozliczeniekosztów”).

Dekretacja

1. Przeksięgowanie stanu produktów na dzień 1 stycznia 2008 r.:

20.000 zł

– Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

– Ma konto 60 „Produkty gotowe i półprodukty”.

2. Odpisanie kosztów rozliczanych w czasie na dzień 1 stycznia 2008 r.:

4.000 zł

– Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

– Ma konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”.

3. Koszty w układzie rodzajowym poniesione w 2008 r.:

750.000 zł

– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”,

– Ma konto zespołu 1, 2, 3.

4. Koszty zakwalifikowane do rozliczenia w 2009 r.:

6.000 zł

– Wn konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

5. Przekazanie wyrobów gotowych na budowę środka trwałego (według planowanego

kosztu wytworzenia):

10.000 zł

– Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”,

– Ma konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”.

6. Przychód ze sprzedaży produktów:

a) wartość brutto

976.000 zł

– Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,

b) podatek należny VAT według stawki 22%

176.000 zł

– Ma konto 22 „Rozrachunki z tytułu VAT należnego”,

c) wartość netto

800.000 zł

– Ma konto 70-0 „Sprzedaż produktów”.

7. Wartość produktów niesprzedanych na dzień bilansowy:

10.000 zł

– Wn konto 60 „Produkty gotowe i półprodukty”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

8. Przeksięgowanie na dzień bilansowy:

a) kosztów według rodzaju

750.000 zł

– Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

– Ma konto 40 „Koszty według rodzajów”,

b) przychodów ze sprzedaży

800.000 zł

– Wn konto 70-0 „Sprzedaż produktów”,

– Ma konto 86 „Wynik finansowy”,

c) obrotów wewnętrznych

10.000 zł

– Wn konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”,

– Ma konto 86 „Wynik finansowy”,

d) salda konta 49

8.000 zł

– Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

Księgowania

Konto 08 „Środki trwałe

w budowie”

Różne konta zespołu 1, 2, 3

Konto 22 „Rozrachunki z tytułu VAT

należnego”

5) 10.000

6a) 976.000

750.000 (3

176.000 (6b

Konto 40 „Koszty według

rodzajów”

Konto 49 „Rozliczenie kosztów”

Konto 60 „Produkty gotowe”

3) 750.000

750.000 (8a

1) 20.000

6.000 (4

B.O.) 20.000

20.000 (1

2) 4.000

10.000 (7

7) 10.000

8.000 (8d

30.000

20.000

24.000

24.000

S.k.) 10.000

Konto 64 „Rozliczenia między-

okresowe kosztów”

Konto 70-0 „Sprzedaż produktów”

Konto 79-0 „Obroty wewnętrzne”

B.O.) 4.000

4.000 (2

8b) 800.000

800.000 (6c

8c) 10.000

10.000 (5

4) 6.000

10.000

4.000

S.k.) 6.000

Konto 86 „Wynik finansowy”

8a) 750.000

800.000 (8b

8d) 8.000

10.000 (8c

758.000

810.000

52.000 (S.k.

Prezentacja wyniku na sprzedaży w rachunku zysków i strat

Zdanychprzedstawionychwprzykładzie

wynika,żejednostkaosiągnęław2008r.

zyskzesprzedażywkwocie52.000zł(saldoMakonta86).Wrachunkuzyskówistrat

sporządzonymwedługwariantuporównawczegojednostkawykażenastępującedaneza

bieżącyrokobrotowy:

Wiersz

Wyszczególnienie

Dane za rok 2008

A.

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:

– od jednostek powiązanych

802.000

-

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów

800.000

II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia,

zmniejszenie – wartość ujemna)

- 8.000

III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki

10.000

IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

-

B.

Koszty działalności operacyjnej

750.000

C.

Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

52.000

Ewa Gruchot