10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 79 • 1.10.2007 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Podatkowa księga

przychodów i rozchodów

Poprawianie błędów korektorem

W księdze podatkowej prowadzonej w formie papierowej (ręcznie) za-

uważyłam błąd w jednej z wartości. Dana strona nie była jeszcze podsu-

mowana, więc błędną wartość zamazałam korektorem i naniosłam prawid-

łową. Czy urząd skarbowy może podważyć rzetelność księgi podatkowej,

zważywszy że końcowa kwota oraz zobowiązanie podatkowe na koniec

miesiąca jest prawidłowe?

Podatnik, zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152,

poz. 1475 ze zm.), jest obowiązany prowadzić księgę rzetelnie i w sposób niewadliwy.

Za niewadliwą uważa się księgę prowadzoną zgodnie z przepisami rozporządzenia

i objaśnieniami do wzoru księgi.

Zasady poprawiania błędów w księdze podatkowej określa § 12 ust. 2 powołanego

wyżej rozporządzenia. Stwierdzone błędy w zapisach poprawia się przez:

- skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności

błędnego zapisu, oraz podpisanie poprawki i umieszczenie daty dokonania po-

prawki lub

- wprowadzenie do księgi niewpisanych dowodów lub dowodów zawierających

korekty błędnych zapisów. Zapisy zmniejszające przychody lub koszty mogą

być dokonywane ze znakiem minus (-) lub kolorem czerwonym.

Niedopuszczalne jest więc korygowanie błędnych zapisów poprzez zamazanie

korektorem błędnej kwoty i wpisanie prawidłowej.

Błędny zapis w księdze nie przesądza jednak o uznaniu księgi za nierzetelną. O tym,

kiedy księgę uznaje się za rzetelną, stanowi § 11 ust. 3 i 4 rozporządzenia w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Księgę uważa się za rzetelną,

jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Ponadto księgę

uznaje się za rzetelną również, gdy:

- niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5%

przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wyka-

zanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego

lub organ kontroli skarbowej stwierdzi te błędy, lub

- brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zda-

rzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi, lub

- błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem

błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów

podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny, lub

- podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed

rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub przez organ

kontroli skarbowej, lub

- błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody księ-

gowe odpowiadające warunkom, o których mowa w § 12 ust. 3 wymienionego

wyżej rozporządzenia.

A.B.

Przedsiębiorstwa produkcyjne mogą – w ramach uproszczeń – prowadzić ewidencję

kosztów produkcji wyłącznie na kontach zespołu 4, pod warunkiem że przyjęte uproszczenie

nie będzie wywierało istotnie ujemnego wpływu na sytuację majątkową, finansową oraz

wynik finansowy jednostki.

Przyjęte uproszczenia w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych należy każdorazowo

zapisać w dokumentacji (polityce) rachunkowości, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy

o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Prowadzenie ewidencji kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym oznacza, iż jednostka

sporządzać będzie rachunek zysków i strat w wersji porównawczej.

Ewidencja kosztów produkcji wyrobów wyłącznie na kontach zespołu 4 możliwa będzie

do zastosowania w jednostkach prowadzących działalność w niewielkich rozmiarach oraz

wytwarzających jednorodne produkty.

Ewidencja kosztów na kontach zespołu 4 polega na tym, że wszystkie poniesione kosz-

ty proste, na podstawie dowodów źródłowych, ujmuje się na koncie 40 „Koszty według

rodzajów” w korespondencji z różnymi kontami (Ma konto 07, zespół 1, 2, konta 30, 31

oraz 85). W ewidencji szczegółowej do konta 40 wyodrębnia się dla potrzeb sporządzenia

rachunku zysków i strat, sprawozdawczości GUS oraz dla własnych potrzeb co najmniej

następujące koszty:

- amortyzację,

- zużycie materiałów i energii,

- podatki i opłaty,

- wynagrodzenia,

- ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,

- pozostałe koszty.

Nie ujmuje się na kontach zespołu 4 kosztów obciążających środki trwałe w budowie

(konto 08), pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1), kosztów finansowych (konto

75-1), strat nadzwyczajnych (konto 77-1).

W ewidencji szczegółowej mogą być także wyodrębnione – w ramach dalszego podziału

– inne rodzaje kosztów. Prowadzona ewidencja kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4

powinna umożliwić m.in.:

- wyodrębnienie kosztów dotyczących bieżącego okresu oraz kosztów rozliczanych

w czasie,

- wyodrębnienie kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów dla celów

podatkowych.

Jeżeli jednostka ewidencjonuje koszty na kontach zespołu 4, to powinna dokonywać

rozliczenia niektórych kosztów za pośrednictwem konta 49 „Rozliczenie kosztów”. Konto

to służy m.in. do okresowego przenoszenia kosztów ujętych na kontach zespołu 4 w części

przypadającej na przyszłe okresy sprawozdawcze (podlegające aktywowaniu). Koszty te

przenosi się na konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”, zapisem:

- Wn konto 64

„Rozliczenia międzyokresowe kosztów”,

- Ma konto 49

„Rozliczenie kosztów”.

Zmniejszenie rozliczeń międzyokresowych kosztów o koszty przypadające do zaracho-

wania w bieżącym okresie ujmuje się zapisem: Wn konto 49, Ma konto 64.

W ciągu roku obrotowego konto 49 może wykazywać saldo kredytowe.

Na koniec roku saldo konta 49 przenosi się na konto 86 „Wynik finansowy”.

Wycena produktów gotowych objętych ewidencją magazynową

W sytuacji gdy jednostka prowadzi magazyn wyrobów, powinna w momencie przyjęcia

do magazynu dokonać ich wyceny według kosztu wytworzenia (zgodnie z art. 28 ust. 11

pkt 1 ustawy o rachunkowości). W takim przypadku na koncie 70-1 jednostka ustalać będzie

koszt sprzedanych produktów.

Koszt wytworzenia powinien być ustalany zgodnie z art. 28 ust. 3 wymienionej usta-

wy. Przepis ten stanowi m.in. że nie należy zaliczać do kosztów wytworzenia kosztów

ogólnego zarządu, kosztów magazynowania oraz kosztów sprzedaży. Koszty te zazwyczaj

wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

Zatem ewidencja tych kosztów na kontach zespołu 4 powinna być prowadzona w sposób

umożliwiający ich wyodrębnienie. Wskazane jest więc wyszczególnić w ramach kosztów

rodzajowych konta:

- kosztów zaliczanych do kosztów wytworzenia oraz

- kosztów niezaliczanych do kosztów wytworzenia.

Ewidencja w księgach rachunkowych przyjęcia wyrobów gotowych z produkcji do ma-

gazynu oraz ich rozchód spowodowany sprzedażą może przebiegać zapisami:

1. Przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu – wycena według kosztu wytworzenia:

- Wn konto 60

„Produkty gotowe”,

- Ma konto 49

„Rozliczenie kosztów”.

2. Faktura VAT dokumentująca sprzedaż:

a) wartość brutto

- Wn konto 20

„Rozrachunki z odbiorcami”,

b) podatek należny VAT

- Ma konto 22

„Rozrachunki z tytułu VAT należnego”,

c) wartość netto

- Ma konto 70-0

„Sprzedaż produktów”.

3. Rozchód sprzedanych wyrobów z magazynu – wartość według kosztu wytworzenia:

- Wn konto 70-1

„Koszt sprzedanych produktów”,

- Ma konto 60

„Produkty gotowe”.

4. Przeksięgowanie na koniec roku obrotowego:

a) kosztów rodzajowych zaliczonych do kosztu wytworzenia wyrobów gotowych

-Wn konto 49

„Rozliczenie kosztów”,

- Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Właściwe konto kosztów

– koszty zaliczane do kosztu wytworzenia wyrobów),

b) pozostałych kosztów rodzajowych (nieuwzględnianych w koszcie wytworzenia,

tj. m.in. koszty magazynowania, koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży)
- Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

- Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Właściwe konto kosztów

– koszty niezaliczane do kosztu wytworzenia wyrobów),

c) kosztów sprzedanych wyrobów

-Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

-Ma konto 70-1

„Koszt sprzedanych produktów”,

d) przychodów ze sprzedaży wyrobów

-Wn konto 70-0

„Sprzedaż produktów”,

-Ma konto 86

„Wynik finansowy”,

e) ewentualnego salda konta 49

-Wn/Ma konto 49

„Rozliczenie kosztów”,

-Ma/Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

Działalność produkcyjna a ewidencja kosztów na kontach zespołu 4

f) pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych i strat nadzwyczajnych

-Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

-Ma konto 76-1

„Pozostałe koszty operacyjne, konto 75-1 „Koszty finansowe”,

konto 77-1

„Straty nadzwyczajne”,

g) pozostałych przychodów operacyjnych, przychodów finansowych i zysków nad-

zwyczajnych
-Wn konto 76-0

„Pozostałe przychody operacyjne, konto 75-0 „Przychody fi-

nansowe”, konto 77-0 „Zyski nadzwyczajne”,

- Ma konto 86

„Wynik finansowy”.

Wycena produktów gotowych nieobjętych ewidencją magazynową

Jeżeli wyroby gotowe nie są objęte ewidencją bilansową podczas składowania, wówczas

w trakcie roku obrotowego nie dokonuje się ich wyceny według kosztu wytworzenia. W ta-

kim przypadku w momencie sprzedaży nie dokonuje się zapisów na koncie 70-1 „Koszt

sprzedanych produktów”. Zarachowanie przychodów ze sprzedaży, na podstawie dowodu

potwierdzającego sprzedaż (np. faktury VAT), przebiegać będzie na ogólnych zasadach.

W sytuacji gdy na dzień bilansowy nie wszystkie wyroby gotowe zostaną sprzedane, wów-

czas należy dokonać ich wyceny w sposób określony w art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachun-

kowości, tj. według kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto – a więc

bez podatku VAT i pomniejszonych o przeciętnie osiągany zysk brutto ze sprzedaży.

Ujęcie w księgach rachunkowych zapasów wyrobów gotowych nieobjętych ewidencją

magazynową na dzień bilansowy, może przebiegać zapisami:

- Wn konto 60

„Produkty gotowe”,

- Ma konto 49

„Rozliczenie kosztów”.

W następnym roku obrotowym wartość wyrobów gotowych podlegać będzie przeksię-

gowaniu w koszty zapisem:

- Wn konto 49

„Rozliczenie kosztów”,

- Ma konto 60

„Produkty gotowe”.

W celu ustalenia wyniku finansowego za dany rok obrotowy przenosi się na konto 86

„Wynik finansowy” wszystkie koszty i przychody zapisami:

1. Przeniesienie kosztów

- Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

- Ma konto 40

„Koszty według rodzajów”,

- Ma konto 76-1

„Pozostałe koszty operacyjne”, konto 75-1 „Koszty finansowe”,

konto 77-1

„Straty nadzwyczajne”.

2. Przeniesienie przychodów:

- Wn konto 70-0

„Sprzedaż produktów”,

- Wn konto 76-0

„Pozostałe przychody operacyjne, konto 75-0 „Przychody finan-

sowe”, konto 77-0 „Zyski nadzwyczajne”,

- Ma konto 86

„Wynik finansowy”.

3. Przeniesienie salda konta 49:

- Wn/Ma konto 49

„Rozliczenie kosztów”,

- Ma/Wn konto 86

„Wynik finansowy”.

Ewa Gruchot