316

Ochronniki przeciwprzepi´ciowe

Dane techniczne

– patrzstr.77-78

b

Wymiary

– patrzstr.236

Zastosowanie

Ochronnikiprzeciwprzepi´cioweprzeznaczonesàdoochrony

urzàdzeƒelektrycznychprzedprzepi´ciamipochodzenia

atmosferycznegoorazpowsta∏ymiwwynikuprocesów

∏àczeniowych.Zapobiegajàwtensposóbuszkodzeniomsprz´tu

elektronicznego(odbiornikiTV,kuchenkimikrofalowe,lodówki)

ikomputerowegoorazawariomprodukcyjnym.S∏u˝àdo

zabezpieczaniaaparaturynnwrozdzielnicach.

Doboruochronnikówdokonywaçnale˝ywzale˝noÊciod

intensywnoÊciwyst´powaniazjawiskburzowychnadanym

terenie,lokalizacjiirodzajubudynku,atak˝ewartoÊcimaterialnej

ochranianychurzàdzeƒ.

Dzia∏anie

Ochronnikdzia∏anazasadziewarystora(rezystancjagwa∏townie

spadanaskutekwzrostunapi´cia),pozwalajàcnaswobodny

przep∏ywpràduprzezochronnik,poprzekroczeniupoziomu

maksymalnegodopuszczalnegonapi´ciaUc.

Wstanienieaktywnym,gdyprzepi´cianiewyst´pujà,

ochronnikposiadabardzowysokipoziomimpedancjiinie

wp∏ywanapozosta∏àcz´Êçinstalacji.

Wstanieaktywnym,wmomenciewystàpieniaprzepi´cia,

nast´pujewzbudzenieochronnikaiprzep∏ywprzezniego

pràdu.Napi´cienazaciskachodbiornikówzostaje

ograniczonedookreÊlonegopoziomuochronyUp.

Wytrzyma∏oÊçwy∏adowcza,zgodnieznormàPN-IEC61643-11,

wynosi15wy∏adowaƒprzyInoraz1wy∏adownieprzyImax.

OchronnikiPRDposiadajàwymiennymodu∏ochronny,

coumo˝liwiaszybkàwymian´uszkodzonegoelementubez

koniecznoÊcizdejmowaniaochronnikazszyny.

Zu˝ycieochronnikaSTlubwymiennegomodu∏uochronnego

(wochronnikachPRD)ikoniecznoÊçjegowymianyjest

sygnalizowanazapomocàczerwonegowskaênikanap∏ycie

czo∏owejochronnika.

Ochronnikiodstronyzasilaniapowinnybyçzabezpieczone

wy∏àcznikaminadmiarowopràdowymiocharakterystyceC.

Zalety

Kompletnaofertamodu∏owychochronników

przeciwprzepi´ciowych:

b

zabezpieczenieprzeciwprzepi´ciowedlawszystkichrodzajów

instalacji:TN-S,TN-C,TT,IT;

b

ka˝dyochronnikposiadazintegrowanyroz∏àczniktermiczny;

b

ka˝dyochronnikposiadawizualnywskaênikzu˝ycia,

aochronnikiPRD65riPRD40rmajàdodatkowozintegrowany:

v

wskaênikproguostrzegawczegonap∏ycieczo∏owej,

v

stykipomocniczesygnalizujàcezu˝ycieochronnika;

b

ochronnikispe∏niajàwymaganianormyPN-IEC61643-11;

b

ofertaochronnikówjestspójnazpozosta∏àofertàaparatury

modu∏owejsystemuMulti9MerlinGerindzi´ki:

v

podobnejestetycezewn´trznejiwymiarom,

v

podobnemusposobowi∏àczeniaaparatów,

v

takiemusamemusystemowizaciskówtulejkowych

zniewypadajàcymiÊrubami;

b

mo˝liwoÊçdo∏àczaniawyposa˝eniadodatkowegowpostaci

modu∏usygnalizacjinaodleg∏oÊçEM/RM.

Instalacja

Wy∏àczanieochronników:

b

koniecznejestzapewnieniemo˝liwoÊciroz∏àczenia

zewn´trznegoochronnikazapomocàwy∏àcznika

nadmiarowopràdowegozabezpieczajàcegoprzedzwarciem,

b

regu∏a„50cm”(schemat1).

Odleg∏oÊçprzewodów∏àczàcychochronnikiwy∏àcznik

zabezpieczajàcypowinnabyçjaknajmniejsza,niewi´ksza

ni˝50cm.

Dobór ochronników(schemat2)

Precyzyjnegodoboruochronnikównale˝ydokonywaçwoparciu

ospecjalistycznetabele,bioràcpoduwag´takieczynnikijak:

intensywnoÊçzjawiskburzowychnadanymterenie,rodzaj

budynku,otoczeniebudynku,obecnoÊçpiorunochronu,atak˝e

wartoÊçmaterialnàzabezpieczanychurzàdzeƒ.

Ogólniemo˝naprzyjàç,˝e:

b

wrozdzielnicachg∏ównych,gdziewymaganyjestwysoki

poziomt∏umieniainstalowanesàochronnikioImax=40

do65kA(udar8/20μs);

b

jednoczeÊnie,gdyistniejeprawdopodobieƒstwowystàpienia

przepi´çniest∏umionychprzezochronnikig∏ówne,

dodatkowoinstalowanesàwkaskad´(mo˝liwiejaknajbli˝ej

zabezpieczanychodbiorników)ochronnikiczulsze

oImax=8kA(udar8/20μs).

Matomiejsceszczególnie

wtedy,gdy:

v

odleg∏oÊçpomi´dzyochronnikiemwrozdzielnicyg∏ównej

iodbiornikamijest

u30m,

v

poziomochrony(Up)ochronnikówwrozdzielnicyg∏ównej

przekraczawartoÊçnapi´ciaudarowegowytrzymywanego

(Udar)chronionychodbiorników.

Wspó∏praca pomi´dzy ochronnikami

Odleg∏oÊçpomi´dzyochronnikamiIstopniaiIIstopnia

zabezpieczeniapowinnawynosiç

u10m.

Winstalacjachmajàcychzabezpieczenieró˝nicowopràdowe

bezzw∏oczne,wspólnedlaca∏ejrozdzielnicy,korzystnejest

zainstalowanieochronnikapowy˝ejtegozabezpieczenia

(schemat3),natomiastwprzypadkuzabezpieczeƒ

ró˝nicowopràdowychtypuselektywnego,dlazapewnienia

ciàg∏oÊcizasilania,nale˝yzainstalowaçochronnikzgodnie

zeschematem4.

Schemat1

zabezpie-
czany
odbiornik

Schemat2

ochronnik P2

ochronnik P1

odbiór

odbiór

Schemat4

wy∏àcznik ró˝nicowopràdowy

typu S

wy∏àcznik

ró˝nicowopràdowy

krótkozw∏oczny

typu „SI”

odbiór

wy∏àcznik

ochronnik

+ wy∏àcznik C60/ C120

Schemat3

roz∏àcznik
ró˝nicowopràdowy

wy∏àcznik
ró˝nicowopràdowy

ochronnik

odbiór

Poradytechniczne

317

Ocena zagro˝enia dla instalacji elektrycznej przy wystàpieniu przepi´ç

AbyokreÊliçtypochronyprzepi´ciowejwymaganejdladanejinstalacjielektrycznej,

proponujemynast´pujàcàmetod´okreÊlaniazagro˝enia.Uwzgl´dniaonarodzaj

miejsca,wktórymznajdujesi´instalacjaelektrycznaorazcharakterodbiorówtej

instalacji.

G∏ówne zasady

PrzyokreÊlaniuzagro˝enia,powinnybyçbranepoduwag´nast´pujàceelementy:

b

zagro˝enieterenupodwzgl´demcz´stoÊciwyst´powaniawy∏adowaƒ

atmosferycznych,

b

typuk∏adusieciowego,

b

topografiaterenu,

b

wyst´powanielubbrakochronyodgromowej,

b

rodzajsprz´tuprzeznaczonegodoochrony,

b

wyst´powanieprzepi´ç∏àczeniowych.

Wykorzystujàcpowy˝szezasadyokreÊlaniazagro˝eniamo˝emyzdiagnozowaç

odbioryiobszarktórymabyçchroniony.

Metody doboru ochronników

przeciwprzepi´ciowych

Diagnoza obszaru

Poziomryzykawystàpieniaprzepi´çspowodowanychwy∏adowaniami

atmosferycznymiwyliczmywed∏ugwzoru:

E = Ng x (1 + LV + MV + d)

Ng =

Ng - cz´stoÊç wy∏adowaƒ (liczba wy∏adowaƒ/km

2

/rok)

Ng=0.04xTd

1.25

WPolsceprzyjmujesi´napodstawiePN-86/E-05003-01,liczb´dni

burzowych<25-dlaterenówoszerokoÊcigeograficznejwi´kszej

ni˝51°30'iR25-dlapozosta∏ychterenów.

LV =

LV - d∏ugoÊç przewodów lub kabla napowietrznego zasilajàcego

LV=0

LV=0.2

LV=0.4

LV=0.6

LV=0.8

LV=1

kabel

I=100do300mI=201do300mI=301do400mI=401do500mI>500m

podziemny
lubskrócony
prowadzony
naÊcianach

d∏ugoÊçliniinapowietrznejniskiegonapi´cia

MV =

MV - parametr zale˝ny od sposobu zasilania stacji SN/nn

MV=0

MV=1

podziemnykabelzasilajàcystacj´SN/nn

linianapowietrznazasilajàcastacj´SN/nn

d =

d - wspó∏czynnik odwzorowujàcy otoczenie lini napowietrznej

i systemu zasilajàcego

d=0

d=0.5

d=0.75

d=1

usytuowanie ca∏kowicie

terenorzadkiej

terenp∏aski

nawzniesieniu

budynku

otoczonyprzez

zabudowie

lubbezzabudowy

wpobli˝uzbiornika

lubSN,nn,

zabudow´

wody,naterenie

lubliniitelefo-

górzystym,wpob-

nicznej

li˝uliniiodgromowej

kabel SN

w ziemi

stacja

SN/nn

kabel nn

w ziemi

linia napowietrzna

SN

linia nn

napowietrzna

kablowa

Struktura zasilania

318

Metody doboru ochronników

przepi´ciowych

Diagnoza odbiorów

Poziomryzykadlaodbiorcówwyliczamy

wed∏ugwzoru:

R = S + C + I

Ochrona odgromowa

Mo˝liwoÊçwystàpieniaprzepi´çspowodowanych

wy∏adowaniamiatmosferycznymizwi´kszasi´,gdy

wpobli˝urozpatrywanegoobiektu(do50metrów)

znajdujesi´budynekzinstalacjàodgromowà.

Nale˝yrównie˝zwróciçuwag´,˝eobiekty

budowlane,drzewa,masztyitp.,owysokoÊci

powy˝ej20metrów,powodujàtensamefektco

instalacjaodgromowa.

Europejskanorma

PN-

EN61024-1wymaga

zainstalowaniaochronnikówprzepi´ciowych

winstalacjielektrycznej,gdybudynekwyposa˝ony

jestwochron´odgromowà.

PodokonaniuobliczeƒwartoÊciRiEmo˝emy

dobraçodpowiednieochronnikiprzepi´ciowedla

instalacji.

Dobórodpowiednichochronnikówprzepi´ciowych

jestjednymzwarunków,jakinele˝yspe∏niç,aby

ochronaprzepi´ciowadzia∏a∏aprawid∏owo.Innymi

warunkami,októrychnale˝ypami´taçsà:

b

prawid∏owezabezpieczenieochronników,

b

uwzgl´dnienietypuuk∏adusieciowego,

b

odpowiednisposóbzamontowaniaochronników

wrozdzielnicy,

b

zachowanieodpowiednichodleg∏oÊcipomi´dzy

stopniamiochrony.

Poni˝ejprzedstawionoprzyk∏adytabels∏u˝àcychdodoboruochronnikówprzepi´ciowych.

PRD8 PRD8 PRD8

PRD8 PRD8

PRD8

Je˝eliUpzadu˝e

i/lubje˝eli

du30m

PRD40 PRD65 PRD65

PRD15* PRD40 PRD65

PRD15* PRD15 PRD40

R

=

6

lub

7

R

y

5

R

=

8

lub

9

Wybór ochronnika

przepi´ciowego

TabeledoboruochronnikówtypuPRD

R - poziomryzyka

dlaodbiorców

Pierwszy poziom

ochrony

Drugi poziom

E - poziomryzykawystàpieniaprzepi´ç

spowodowanychwy∏adowaniami

atmosferycznymi

(*) gdypoziomryzykajestniski,alezinnychwzgl´dów

zainstalowanieochronnikówjestpo˝àdane,zalecasi´

stosowaçochronnikiPRD15

Ey1

1<E<4

Eu1

0

1

2

4

5

7

9

S =
S - wra˝liwoÊç urzàdzeƒ na przepi´cia

Zale˝yodznamionowegonapi´ciaudarowegowytrzymywanegourzàdzeniaUimp.
S=1

S=3

Uimpu2.5kV,wytrzyma∏oÊçudarowa

kategoriiIIIiIV

Uimp<2.5kV,wytrzyma∏oÊçudarowa

kategoriiIiIII

szafyrozdzielcze,aparatura

∏àczeniowa(wy∏àczniki,gniazda

itd.),aparaturaprzemys∏owa(silniki

elektr.,transformatoryitd.),urzàdzenia

elektroniczne,aparatyinstalowane

powy˝ejtablicyrozdzielczej(liczniki,

zabezpieczenianadpràdoweitd.)

wszystkieczu∏eurzàdzeniajak:

komputery,aparaturatelefoniczna,

urzàdzeniaalarmowe,faksy,

urzàdzeniaaudio-video,regulatory,

urzàdzeniazawierajàcepodzespo∏y,

elektryczneurzàdzeniagospodarstwa

domowego

C =

C - wartoÊç zainstalowanych urzàdzeƒ
C=1

C=2

C=3

niskikoszt

Êrednikoszt

wysokikoszt

<10kPLN

10do100kPLN

>100kPLN

I =

I - konsekwencje przerwy w zasilaniu
I=1

I=2

I=31

bezwp∏ywu

nadzia∏alnoÊç

cz´Êciowaprzerwa

wprodukcji

ca∏kowitaprzerwa

wprodukcji(du˝estraty

finansowe)

Je˝eliUpzadu˝e

i/lubje˝eli

du30m

STD10*

STD10*

R

=

6

lub

7

R

y

5

R

=

8

lub

9

Wybór ochronnika

przepi´ciowego

TabeledoboruochronnikówtypuST

R - poziomryzyka

dlaodbiorców

Pierwszy poziom

ochrony

Drugi poziom

E - poziomryzykawystàpieniaprzepi´ç

spowodowanychwy∏adowaniami

atmosferycznymi

(*) gdypoziomryzykajestniski,alezinnychwzgl´dów

zainstalowanieochronnikówjestpo˝àdane,zalecasi´

stosowaçochronnikiSTD10

Ey1

1<E<4

Eu1

0

1

2

4

Poradytechniczne