1

P ań

s

t wo

wa

W

y

żs

z

a

S zk

o

ł a

Z

a

wo

d

o

wa

i

m

.

W

i t

el o

n

a

w

L

e

g

n

i cy

I

n

e

z

F i

l

i

p

i

a

k

P r z

e

m

oc

w

obe

c

dz

i

e

c

ka

w

r odz

i

ni

e

pa

t

o

l

ogi

c

z

ne

j

L

e

g

ni

c

a

, 2008/

2009

P

e

da

g

o

g

i

k

a

, r

ok 1,

g

r

. 2

$

#

g

u

i

d

{

F

1

B

5

5

5

D

A

-

5

2

7

3

-

4

4

5

E

-

9

1

E

B

-

2

C

4

6

0

1

A

7

F

7

1

1

}

#

$

2

S p

i s

t r

eś

ci :

1. W

pr

ow

a

dz

e

ni

e

do z

a

ga

dni

e

ń.

2. R

ol

a

r

odz

i

c

ów

w

r

oz

w

oj

u dz

i

e

c

ka

.

3. Ź

r

ódł

a

pr

z

e

m

oc

y

.

4. T

y

p

y

pr

z

e

m

oc

y

.

4.1. P

r

z

e

m

oc

f

i

z

y

c

z

na

.

4.2. P

r

z

e

m

oc

ps

y

c

hi

c

z

na

.

4.3. P

r

z

e

m

oc

s e

ks ua

l

na

.

4.4. P

r

z

e

m

oc

w

r

odz

i

na

c

h na

duż

y

w

a

j

ą

c

y

c

h

a

l

koh

ol

u.

5. S

kut

ki

pr

z

e

m

oc

y

.

6. J

a

k z

a

pobi

e

g

a

ć

pr

z

e

m

oc

y

?

6.1. J

a

k r

a

dz

i

ć

s obi

e

z

pr

z

e

m

oc

ą

?

7. B

i

bl

i

og

r

a

f

i

a

.

3

1

.

Wp ro

w

a

d z

en i e

d

o

z

a

g

a

d n i eń .

A

na

l

i

z

uj

ą

c

s pr

a

w

ę

pr

z

e

m

oc

y

w

r

odz

i

ni

e

na

l

e

ż

y

z

a

c

z

ą

ć

od

w

y

j

a

ś ni

e

ni

a

poj

ę

ć

t

a

ki

c

h

j

a

k

pr

z

e

m

oc

or

a

z

pa

t

ol

o

g

i

a

.

W

e

dł

ug

e

n

c

y

kl

ope

di

i

ps

y

c

hol

o

g

i

i

pr

z

e

m

oc

„

w

e

w

s pół

c

z

e

s n

y

m

ś w

i

e

c

i

e

j

e

s t

z

j

a

w

i

s ki

e

m

c

or

a

z

ba

r

dz

i

e

j

w

i

doc

z

n

y

m

i

ni

e

pokoj

ą

c

o

na

s t

a

w

i

a

j

ą

c

y

m

.

U

z

a

s a

dni

e

ni

e

b

y

w

a

pi

e

r

w

i

a

s t

ki

e

m

w

r

og

oś c

i

,

a

l

e

ni

e

t

y

l

ko.

T

e

r

m

i

n

t

e

n

pot

oc

z

ni

e

z

a

s t

ę

pow

a

n

y

j

e

s t

t

a

ki

m

i

poj

ę

c

i

a

m

i

j

a

k:

br

ut

a

l

noś ć

,

okr

uc

i

e

ńs t

w

o,

opr

e

s

y

j

noś ć

,

pr

z

e

s t

ę

pc

z

oś ć

,

a

gr

e

s j

a

.

W

ps

y

c

hol

o

g

i

i

pr

z

e

m

oc

r

oz

um

i

a

na

j

e

s t

,

j

a

ko

na

c

i

s k

f

i

z

y

c

z

n

y

c

h

(

s i

ł

a

f

i

z

y

c

z

na

)

l

ub

z

a

s t

os ow

a

ni

e

bodź

c

ów

,

kt

ór

e

s p

r

a

w

i

a

j

ą

,

ż

e

podm

i

ot

dz

i

a

ł

a

ni

a

w

t

r

ą

c

a

n

y

j

e

s t

w

s

y

t

ua

c

j

ę

p

r

z

e

z

ni

e

go

poż

ą

da

ne

i

s t

a

j

a

s i

ę

pr

z

e

dm

i

ot

e

m

c

z

y

j

e

g

oś

dz

i

a

ł

a

ni

a

”

.

N

a

t

om

i

a

s t

„

pa

t

ol

og

i

c

z

n

y

t

o

t

e

r

m

i

n

s ł

uż

ą

c

y

na

okr

e

ś l

e

ni

e

s t

a

nu

c

hor

obow

e

g

o.

S

t

a

n

p

a

t

ol

og

i

c

z

n

y

t

o

c

os

w

i

ę

c

e

j

ni

ż

a

nor

m

a

l

noś ć

,

do

kt

ór

e

j

ni

e

da

s i

ę

g

o

s

pr

ow

a

dz

i

ć

.

O

dbi

e

g

a

j

ą

c

a

od

nor

m

y

j

e

dnos t

ka

,

c

z

y

s

y

t

u

a

c

j

a

m

o

g

ą

ni

e

m

i

e

ć

w

s obi

e

ni

c

c

hor

obl

i

w

e

g

o.

T

a

ki

e

r

z

a

dki

e

z

j

a

w

i

s ko

j

a

k

g

e

ni

a

l

n

y

um

y

s

ł

,

c

z

y

s z

e

ś ć

p

a

l

c

ów

u

r

ę

ki

,

t

o

ni

e

obj

a

w

y

pa

t

ol

og

i

c

z

ne

.

A

nor

m

a

l

noś ć

j

e

s t

c

e

c

hą

z

na

c

z

ni

e

r

óż

n

i

ą

c

ą

s i

ę

od

ś

r

e

dni

e

j

s t

a

t

y

s t

y

c

z

ne

j

.

N

a

t

om

i

a

s

t

pa

t

ol

og

i

c

z

noś ć

t

o

z

m

i

a

na

pow

oduj

ą

c

a

c

i

e

r

pi

e

ni

e

j

e

dnos t

ki

”

.

P

ods um

ow

uj

ą

c

pow

y

ż

e

j

pr

z

e

ds t

a

w

i

one

poj

ę

c

i

a

m

oż

na

s pos t

r

z

e

c

,

ż

e

ob

a

ha

s ł

a

w

i

ą

ż

ą

s i

ę

z

c

i

e

r

pi

e

ni

e

m

j

e

dnos t

ki

l

ub

g

r

up

y

.

S

ą

on

e

pr

z

e

s z

kodz

ą

w

pr

a

w

i

dł

ow

y

m

r

oz

w

oj

u

or

a

z

f

unkc

j

onow

a

ni

u c

z

ł

ow

i

e

ka

.

2

.

Ro

l a

ro

d

z

i có

w

w

r

o

z

w

o

j

u

d z

i ec

k a

.

K

a

ż

da

pr

z

e

m

oc

j

e

s t

c

z

y

m

ś

br

ut

a

l

n

y

m

,

ni

e

m

or

a

l

n

y

m

w

r

ę

c

z

ni

e

l

udz

ki

m

,

l

e

c

z

na

j

s t

r

a

s z

ni

e

j

s z

a

i

na

j

ba

r

dz

i

e

j

okr

ut

na

j

e

s t

pr

z

e

m

oc

s t

os ow

a

na

w

ob

e

c

dz

i

e

c

i

-

poni

e

w

a

ż

dz

i

e

c

i

s ą

i

s t

ot

a

m

i

be

z

br

onn

y

m

i

,

z

da

n

y

m

i

od

pi

e

r

w

s z

y

c

h

c

hw

i

l

ż

y

c

i

a

na

opi

e

kę

s w

oi

c

h

r

odz

i

c

ów

.

R

odz

i

na

w

ż

y

c

i

u

ka

ż

de

j

i

s t

ot

y

j

e

s t

c

z

y

m

ś

ba

r

d

z

o

w

a

ż

n

y

m

.

J

e

s t

ona

pods t

a

w

ow

ą

c

z

ę

ś c

i

ą

s poł

e

c

z

e

ńs t

w

a

,

w

kt

ór

e

j

c

z

ł

ow

i

e

k

uc

z

y

s i

ę

r

e

g

u

ł

f

unkc

j

onow

a

ni

a

w

r

z

e

c

z

y

w

i

s t

oś c

i

,

dz

i

ę

ki

kt

ór

e

j

poz

na

j

e

t

r

a

d

y

c

j

ę

i

kul

t

ur

ę

or

a

z

pr

z

y

s w

a

j

a

z

a

s a

d

y

p

e

ł

ni

e

ni

a

r

ó

l

s poł

e

c

z

n

y

c

h

j

e

m

u

pr

z

y

pi

s a

n

y

c

h.

N

a

j

i

s t

ot

ni

e

j

s z

ą

s pr

a

w

ą

j

e

s t

,

w

i

ę

c

p

r

a

w

i

dł

ow

e

f

unkc

j

onow

a

n

i

e

r

odz

i

n

y

,

t

a

k,

a

b

y

pr

z

y

got

ow

a

ł

a

ona

dz

i

e

c

ko

do

dor

os ł

e

g

o

ż

y

c

i

a

.

O

pi

e

kunow

i

e

pow

i

nni

z

a

pe

w

ni

ć

w

y

c

how

a

nkow

i

m

i

ł

oś ć

s

z

a

c

une

k,

poc

z

uc

i

e

b

e

z

pi

e

c

z

e

ńs t

w

a

.

J

e

dna

k

c

z

ę

s t

o

z

da

r

z

a

s i

ę

,

i

ż

w

4

s t

r

ukt

ur

z

e

r

odz

i

n

pow

s t

a

j

ą

pe

w

ne

z

a

bu

r

z

e

ni

a

.

Z

r

oz

um

i

a

ł

e

j

e

s t

t

o,

ż

e

ka

ż

d

y

j

e

s t

t

y

l

ko

c

z

ł

ow

i

e

ki

e

m

i

c

z

a

s e

m

m

oż

e

pope

ł

ni

a

ć

bł

ę

d

y

.

N

i

e

r

a

z

e

m

oc

j

e

bi

or

ą

g

ór

ę

i

r

odz

i

c

ow

i

m

o

ż

e

z

da

r

z

y

ć

s i

ę

kr

z

y

kną

ć

na

dz

i

e

c

ko,

da

ć

m

u

„

kl

a

ps a

”

,

pow

i

e

dz

i

e

ć

c

oś

ni

e

m

i

ł

e

g

o.

L

e

c

z

pow

i

nno

t

o

b

y

ć

w

y

na

gr

a

dz

a

ne

m

i

ł

oś c

i

ą

,

z

r

oz

um

i

e

ni

e

m

,

kt

ór

y

c

h

pow

i

nno

b

y

ć

o

w

i

e

l

e

w

i

ę

c

e

j

ni

ż

s

y

t

ua

c

j

i

,

w

kt

ór

y

c

h

ka

r

c

i

s i

ę

dz

i

e

c

ko.

W

e

dł

ug

ks i

ą

ż

ki

S

us a

n

F

ol

w

a

r

d,

t

a

ki

e

z

a

c

how

a

ni

e

j

e

s t

c

z

y

m

ś

nor

m

a

l

n

y

m

.

Z

po

w

odu

t

e

g

o,

ż

e

ka

ż

d

y

c

z

ł

ow

i

e

k

m

a

g

o

r

s z

y

dz

i

e

ń,

m

a

s w

oj

e

pr

obl

e

m

y

,

pr

z

e

z

c

o

ni

e

r

a

z

m

o

ż

e

p

ope

ł

ni

a

ć

bł

ę

d

y

.

J

e

dna

k,

j

e

ś l

i

z

da

r

z

e

ni

a

,

w

kt

ór

y

c

h

dz

i

e

c

ko

c

z

uj

e

d

y

s kom

f

or

t

,

poni

ż

e

ni

e

,

ból

ps

y

c

hi

c

z

n

y

l

ub

f

i

z

y

c

z

n

y

c

h

i

s ą

on

e

pow

t

a

r

z

a

ne

s t

a

j

e

s i

ę

t

o

s

y

t

ua

c

j

ą

ni

e

nor

m

a

l

n

ą

.

W

t

e

d

y

m

oż

e

m

y

m

ów

i

ć

o

poj

a

w

i

e

ni

u

s i

ę

pr

z

e

m

oc

y

i

w

y

r

z

ą

dz

e

ni

u

dz

i

e

c

ku kr

z

y

w

d

y

.

3

.

Ź

ró

d ł a

p r

z

e

m

o

cy

.

S

ką

d

bi

e

r

z

e

s i

ę

pr

z

e

m

oc

?

T

r

udno

j

e

s t

t

o

okr

e

ś l

i

ć

j

e

dnoz

na

c

z

ni

e

.

M a

ona

b

a

r

dz

o

w

i

e

l

e

ź

r

óde

ł

,

j

e

dna

k

z

a

ka

ż

d

y

m

r

a

z

e

m

w

y

ni

ka

z

pr

obl

e

m

ów

podł

oż

a

ps

y

c

hi

c

z

ne

g

o,

kt

ór

y

c

h

o

f

i

a

r

y

s t

a

j

a

s i

ę

ba

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

dz

i

e

c

i

.

R

odz

i

c

ni

e

pot

r

a

f

i

ą

c

y

po

r

a

dz

i

ć

s obi

e

z

w

ł

a

s

ną

os obą

w

y

z

n

a

c

z

a

s obi

e

,

j

a

ko

c

e

l

odr

e

a

g

o

w

a

ni

a

dz

i

e

c

ko.

P

opr

z

e

z

pr

z

e

m

oc

r

odz

i

c

e

c

z

ę

s t

o

z

a

s poka

j

a

j

ą

s w

oj

e

pot

r

z

e

b

y

.

Z

a

bu

r

z

e

ni

a

uj

a

w

ni

a

j

ą

c

e

s i

ę

w

pos t

a

c

i

s t

os ow

a

ni

a

pr

z

e

m

oc

y

w

ob

e

c

dz

i

e

c

i

m

og

ą

b

y

ć

ba

r

dz

o

r

óż

ne

.

P

ow

ode

m

m

og

ą

b

y

t

r

a

um

a

t

y

c

z

ne

p

r

z

e

ż

y

c

i

a

z

dz

i

e

c

i

ńs t

w

a

,

c

hor

oba

a

l

kohol

ow

a

or

a

z

i

nne

uz

a

l

e

ż

ni

a

ni

a

.

4

.

T

y

p y

p r

z

e

m

o

cy

.

N

a

j

c

z

ę

ś c

i

e

j

s ł

y

s z

ą

c

poj

ę

c

i

e

pr

z

e

m

oc

koj

a

r

z

y

m

y

j

e

z

a

kt

e

m

f

i

z

y

c

z

n

y

m

.

5

4

.

1

.

P

r

z

e

m

o

c

f

i

z

y

czn a

.

M ow

a

t

u

o

na

duż

y

c

i

u

ka

r

c

i

e

l

e

s n

y

c

h.

P

r

z

y

kł

a

d

y

t

a

ki

e

j

pr

z

e

m

oc

y

opi

s uj

e

a

ut

or

ka

ks i

ą

ż

ki

T

ok

s y

c

z ni

r odz i

c

e

w

r

oz

dz

i

a

l

e

z

a

t

y

t

uł

ow

a

n

y

m

Sponi

e

w

i

e

r ane

c

i

a

ł

o

opi

s uj

e

on

t

a

ki

e

pow

od

y

bi

c

i

a

dz

i

e

c

k

a

j

a

k:

odc

z

uw

a

na

pr

z

e

z

r

odz

i

c

ów

z

ł

oś ć

w

obe

c

dz

i

e

c

k

a

.

N

or

m

a

l

n

y

r

odz

i

c

pow

i

ni

e

n

um

i

e

ć

z

a

p

a

no

w

a

ć

n

a

d

s w

oi

m

i

od

c

z

uc

i

a

m

i

,

j

e

dna

k

b

a

r

dz

o

c

z

ę

s

t

o

j

e

s t

odw

r

ot

ni

e

–

opi

e

kun,

kt

ór

y

w

dz

i

e

c

i

ńs t

w

i

e

b

y

ł

of

i

a

r

a

pr

z

e

m

oc

y

,

pr

z

e

nos i

j

a

w

do

r

os ł

e

ż

y

c

i

e

i

pr

z

e

l

e

w

a

j

ą

na

s w

oj

e

dz

i

e

c

i

.

U

pokor

z

e

ni

a

,

kt

ór

y

c

h

doz

na

ł

w

pr

z

e

s z

ł

oś c

i

odbi

j

a

j

ą

s i

ę

na

j

e

g

o

pot

om

ka

c

h.

A

ut

or

ka

ks i

ą

ż

ki

de

f

i

ni

uj

e

t

o

poj

ę

c

i

e

,

j

a

ko

t

r

a

kt

ow

a

ni

e

dz

i

e

c

ka

,

j

a

ko

t

a

k

z

w

a

ne

g

o

„

r

odz

i

c

a

z

a

s t

ę

pc

z

e

g

o”

,

kt

ór

y

m

us i

c

i

e

r

pi

e

ć

z

a

z

ni

e

w

a

g

i

, j

a

k

i

c

h opi

e

kun doz

na

ł

od s w

oi

c

h pr

a

w

dz

i

w

y

c

h

r

odz

i

c

ów

.

K

ol

e

j

n

y

m

pow

ode

m

pr

z

e

m

oc

y

f

i

z

y

c

z

ne

j

m

oż

e

b

y

ć

ni

e

m

oc

w

o

be

c

w

ł

a

s ne

g

o

s t

r

e

s u,

r

odz

i

c

r

oz

ł

a

dow

uj

e

odc

z

uw

a

ną

a

g

r

e

s j

ę

z

pow

odu

ni

e

pow

odz

e

ń

na

dz

i

e

c

k

u

obw

i

ni

a

j

ą

c

j

e

z

a

c

a

ł

e

i

s t

ni

e

j

ą

c

e

z

ł

o.

N

i

e

r

a

z

z

da

r

z

a

s i

ę

,

ż

e

z

a

w

y

r

z

ą

dz

oną

dz

i

e

c

ku

kr

z

y

w

dą

obw

i

ni

a

s i

ę

j

e

s a

m

e

.

W

m

a

w

i

a

s i

ę

,

ż

e

s ą

ka

r

a

ne

z

w

ł

a

s ne

j

w

i

n

y

,

ż

e

z

a

s ł

uż

y

ł

y

,

n

a

ka

r

e

,

b

ą

dź

uw

a

ż

a

ne

s ą

z

a

pr

ow

oka

t

or

ów

z

a

i

s t

ni

a

ł

e

j

s

y

t

ua

c

j

i

.

„

I

nni

t

y

r

a

ni

z

a

m

i

a

s t

obw

i

ni

a

ć

ko

g

oś

z

a

s w

oj

e

z

a

c

how

a

ni

e

pr

óbuj

ą

w

y

j

a

ś ni

a

ć

j

e

,

j

a

ko

dz

i

a

ł

a

ni

e

w

na

j

l

e

ps z

y

m

i

nt

e

r

e

s i

e

dz

i

e

c

ka

w

i

e

l

u

r

odz

i

c

ów

na

da

l

w

i

e

r

z

y

,

ż

e

ka

r

a

f

i

z

y

c

z

na

j

e

s t

j

e

d

y

n

y

m

i

s kut

e

c

z

n

y

m

s pos obe

m

pr

z

e

ka

z

y

w

a

ni

a

z

a

s a

d

m

or

a

l

n

y

c

h

i

nor

m

z

a

c

how

a

ni

a

(

…)

”

.

Z

d

a

r

z

a

s i

ę

,

ż

e

r

odz

i

c

e

s ą

t

a

kż

e

w

i

nni

pr

z

e

m

oc

y

w

obe

c

pot

om

ka

ni

e

c

z

y

ni

ą

c

j

e

j

os obi

ś c

i

e

.

O

pi

e

kun

t

a

ki

j

e

s t

na

z

y

w

a

n

y

„

t

y

r

a

n

e

m

pa

s

y

w

n

y

m

”

j

e

s t

t

o

r

odz

i

c

,

kt

ór

y

z

ga

dz

a

s i

ę

na

z

ł

o

w

y

r

z

ą

dz

a

ne

w

y

c

h

ow

a

nkow

i

.

U

s pr

a

w

i

e

dl

i

w

i

a

s i

ę

on

s t

r

a

c

h

e

m

,

br

a

ki

e

m

s i

ł

y

do

w

a

l

ki

z

p

oj

a

w

i

a

j

ą

c

y

m

i

s i

ę

z

da

r

z

e

ni

a

m

i

bą

dź

uda

j

ą

c

,

ż

e

ni

e

w

i

dz

i

e

t

e

g

o,

c

o

s i

ę

dz

i

e

j

e

obok

ni

e

g

o,

pr

z

y

m

y

ka

oc

z

y

n

a

pr

a

w

dę

.

M i

m

o

w

s z

e

l

ki

c

h

us pr

a

w

i

e

dl

i

w

i

e

ń

j

e

s t

on

t

a

k

s a

m

o odpow

i

e

dz

i

a

l

n

y

z

a

kr

z

y

w

dę

w

y

r

z

ą

dz

oną

podopi

e

c

z

ne

m

u j

a

k t

e

n, kt

o bi

j

e

dz

i

e

c

ko.

4

.

2

.

P

r

z

e

m

o

c

p s

y

c

h i c

z

n a

.

K

a

r

y

f

i

z

y

c

z

ne

s ą

s z

c

z

e

g

ó

l

n

y

m

okr

u

c

i

e

ńs t

w

e

m

,

l

e

c

z

ni

e

s ą

on

e

w

c

a

l

e

m

ni

e

j

bol

e

s ne

ni

ż

pr

z

e

m

oc

ps

y

c

hi

c

z

na

,

r

ó

ż

ni

ą

s i

ę

j

e

d

y

ni

e

t

y

m

,

ż

e

ni

e

poz

os t

a

w

i

a

j

ą

ż

a

dn

y

c

h

w

i

doc

z

n

y

c

h

obr

a

ż

e

ń

na

c

i

e

l

e

.

P

r

z

e

m

oc

s ł

ow

na

j

e

s t

c

z

y

m

ś

ba

r

d

z

o

z

ł

y

m

n

a

w

e

t

,

j

e

ś l

i

r

od

z

i

c

us pr

a

w

i

e

dl

i

w

i

a

j

ą

,

j

a

ko

ni

e

w

i

nne

ż

a

r

t

y

m

oż

e

on

r

a

ni

ć

.

M a

ł

e

d

z

i

e

c

ko

j

e

s t

i

s t

ot

ą

ba

r

dz

o

w

r

a

ż

l

i

w

ą

i

uf

ną

.

N

i

e

pot

r

a

f

i

ono odr

óż

ni

a

ć

ni

e

w

i

nn

y

c

h

ż

a

r

t

ów

od d

r

w

i

e

ni

a

z

j

e

g

o

os ob

y

i

poni

ż

a

ni

a

g

o.

N

a

s t

ę

pn

y

m

s pos obe

m

t

y

r

a

ni

i

s ł

ow

ne

j

j

e

s t

j

a

w

ne

pr

z

e

ś l

a

dow

a

ni

e

dz

i

e

c

ka

–

c

i

ą

g

ł

e

obs

y

p

y

w

a

ni

e

g

o

obe

l

ga

m

i

,

w

m

a

w

i

a

ni

e

m

u,

ż

e

j

e

s t

be

z

na

dz

i

e

j

n

e

,

g

ł

upi

e

,

b

r

z

y

dki

,

i

t

p.

O

pi

e

kunow

i

e

c

z

ę

s t

o

6

obni

ż

a

j

ą

poc

z

uc

i

e

j

e

g

o

w

a

r

t

oś c

i

w

m

a

w

i

a

j

ą

c

m

u,

ż

e

ni

c

ni

e

pot

r

a

f

i

z

r

obi

ć

i

m

i

m

o

na

j

w

i

ę

ks z

y

c

h

s t

a

r

a

ń

ni

c

m

u

s i

ę

ni

e

uda

.

Z

ni

e

w

a

g

i

s ł

ow

ne

s ą

ni

e

z

w

y

kl

e

bol

e

s ne

i

poz

os t

a

w

i

a

j

ą

ur

a

z

y

na

c

a

ł

e

ż

y

c

i

e

.

4

.

3

.

P

r

z

e

m

o

c

s

e

k

s

u a

l n a

.

K

a

z

i

r

odz

t

w

o

j

e

s t

ba

r

dz

o

pow

a

ż

n

y

m

p

r

obl

e

m

e

m

w

s pół

c

z

e

s ne

g

o

s poł

e

c

z

e

ńs t

w

a

.

C

o

w

c

a

l

e

ni

e

z

na

c

z

y

,

ż

e

da

w

ni

e

j

pr

obl

e

m

t

e

n

ni

e

i

s t

ni

a

ł

.

W

dz

i

s i

e

j

s z

y

c

h

c

z

a

s a

c

h

l

udz

i

e

pot

r

a

f

i

ą

ot

w

or

z

y

ć

s i

ę

na

r

oz

m

ow

ę

o

t

y

m

okr

u

c

i

e

ńs t

w

i

e

.

C

hoć

i

t

a

k

og

r

om

na

i

l

oś ć

t

a

ki

c

h

de

pr

a

w

a

c

j

i

ni

e

uj

r

z

y

ś w

i

a

t

ł

a

dz

i

e

nn

e

g

o.

B

a

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

do

pr

z

e

m

oc

y

s

e

ks ua

l

ne

j

do

c

hodz

i

w

poz

or

ni

e

nor

m

a

l

n

y

c

h

r

odz

i

na

c

h.

T

r

a

g

e

di

a

pr

z

e

z

y

w

a

n

a

w

c

z

t

e

r

e

c

h

ś c

i

a

na

c

h

„

dom

ow

e

g

o

z

a

c

i

s z

a

”

ni

g

d

y

ni

e

w

y

c

hodz

i

na

j

a

w

.

M i

m

o

t

o

of

i

a

r

y

pr

z

e

ż

y

w

a

j

ą

pi

e

kł

o,

s ą

one

l

a

t

a

m

i

m

ol

e

s t

ow

a

ne

,

g

w

a

ł

c

one

,

w

y

kor

z

y

s t

y

w

a

ne

,

pr

z

e

z

os obę

,

od

kt

ór

y

c

h

oc

z

e

kuj

ą

m

i

ł

oś c

i

,

s z

a

c

unku,

kt

ór

y

m

uf

a

j

ą

.

N

i

e

pot

r

a

f

i

ą

one

p

r

z

e

c

i

w

s t

a

w

i

ć

s i

ę

n

a

pa

s t

n

i

kow

i

.

B

oj

ą

s i

ę

r

oz

pa

du

r

odz

i

n

y

,

g

r

óź

b

z

e

s t

r

on

y

opr

a

w

c

y

,

u

r

a

ż

e

ni

a

i

nn

y

c

h

c

z

ł

onków

r

odz

i

ny

,

or

a

z

odc

z

uw

a

j

ą

w

s t

y

d

.

I

s t

ni

e

j

ą

s

y

t

u

a

c

j

e

,

g

dz

i

e

na

pa

s t

ow

a

n

e

of

i

a

r

y

godz

ą

s i

ę

na

w

y

r

z

ą

dz

a

ne

i

m

kr

z

y

w

d

y

b

e

z

z

a

j

ą

kni

ę

c

i

a

s i

ę

na

pr

oś bę

os ob

y

opr

a

w

c

y

,

kt

ór

a

w

m

a

w

i

a

i

m

z

e

j

e

s t

t

o

np.

w

y

s z

uka

na

f

or

m

a

oka

z

y

w

a

ni

a

uc

z

uć

i

m

.

N

i

e

c

hc

ą

on

e

s pr

a

w

i

a

ć

pr

z

y

kr

oś c

i

or

a

z

z

a

kł

opot

a

ni

a

r

odz

i

c

ow

i

.

M ol

e

s t

ow

a

ni

e

ni

e

m

us i

b

y

ć

kont

a

kt

e

m

s e

ks ua

l

n

y

m

z

of

i

a

r

ą

t

e

j

ż

e

pr

z

e

m

oc

y

.

M oż

e

ono

pr

z

e

j

a

w

i

a

ć

s i

ę

popr

z

e

z

i

nne

na

r

us z

e

ni

a

pr

y

w

a

t

noś c

i

i

nt

y

m

ne

j

t

a

ki

e

j

a

k:

pod

g

l

ą

da

ni

e

dz

i

e

c

ka

podc

z

a

s ub

i

e

r

a

ni

a

l

ub ką

pi

e

l

i

,

r

obi

e

ni

e

m

u

d

w

u

z

na

c

z

n

y

c

h

z

dj

ę

ć

i

z

dj

ę

ć

o

podł

o

ż

u

s e

ks ua

l

n

y

m

,

i

t

p.

C

z

ę

s

t

o

uw

a

ż

a

s i

ę

of

i

a

r

ę

,

j

a

ko

os obę

w

s pół

w

i

nna

m

ol

e

s t

ow

a

ni

u.

M ów

i

s i

ę

,

ż

e

dor

a

s t

a

j

ą

c

e

dz

i

e

w

c

z

y

n

y

pr

o

w

okuj

ą

s w

oj

e

g

o

r

odz

i

c

a

s w

oi

m

z

a

c

how

a

ni

e

m

or

a

z

ubi

or

e

m

do

podj

ę

c

i

a

dz

i

a

ł

a

ń

s e

ks ua

l

n

y

c

h

w

ob

e

c

ni

c

h.

J

e

dna

k,

ż

e

ni

e

j

e

s t

t

o

pr

a

w

da

.

N

a

w

e

t

,

j

e

ś l

i

z

a

c

how

a

ni

e

dz

i

e

c

k

a

m

oż

e

z

os t

a

ć

uz

na

ne

z

a

pr

ow

oka

c

y

j

ne

, os oba

dor

os ł

a

pow

i

nna

um

i

e

ć

na

d

s obą

z

a

pa

now

a

ć

.

K

a

z

i

r

odz

t

w

o

na

j

c

z

ę

ś c

i

e

j

j

e

s t

de

f

i

ni

ow

a

ne

,

j

a

ko

w

s pół

ż

y

c

i

e

m

i

ę

dz

y

l

udź

m

i

,

kt

ór

y

c

h

ł

ą

c

z

ą

w

i

ę

z

i

kr

w

i

.

W

r

z

e

c

z

y

w

i

s t

oś c

i

pr

z

e

m

oc

s e

ks

ua

l

na

w

ob

e

c

os ob

y

ni

e

l

e

t

ni

e

j

,

z

kt

ór

ą

c

z

uj

ą

s i

ę

bl

i

s ko

z

w

i

ą

z

a

ne

np.

oj

c

z

y

m

,

m

a

c

oc

h

a

i

t

p.

R

ów

ni

e

ż

j

e

s t

ka

z

i

r

odz

t

w

e

m

.

M ol

e

s t

ow

a

ni

e

dz

i

e

c

ka

w

i

ą

ż

e

s i

ę

z

a

z

w

y

c

z

a

j

z

dw

om

a

t

y

pa

m

i

pr

z

e

m

oc

y

:

f

i

z

y

c

z

ne

j

or

a

z

ps

y

c

hi

c

z

ne

j

.

4

.

4

.

P

r

z

e

m

o

c

w

ro

d z

i

n a

ch

n a

d u

ż

y

w

a

j

ą

cy

ch

a

l k

o

h o

l u .

T

y

pe

m

pr

z

e

m

oc

y

,

w

kt

ór

e

j

ba

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

w

y

s t

ę

puj

e

z

ni

e

w

a

ż

e

ni

e

f

i

z

y

c

z

ne

w

pom

i

e

s z

a

ni

u

z

t

or

t

ur

a

m

i

ps

y

c

hi

c

z

n

y

m

i

j

e

s t

pr

z

e

m

oc

w

r

odz

i

na

c

h,

w

kt

ór

y

c

h

w

y

s t

ę

puj

e

7

c

hor

oba

a

l

kohol

ow

a

.

O

s

ob

y

w

y

c

how

uj

ą

c

e

s i

ę

w

t

a

ki

m

ś r

odow

i

s ku

m

a

j

ą

s t

y

c

z

noś ć

c

z

ę

s t

o

na

w

e

t

z

ki

l

kom

a

w

y

m

i

e

ni

on

y

m

i

w

c

z

e

ś ni

e

j

o

kr

uc

i

e

ńs t

w

a

m

i

.

S

ą

one

nę

ka

n

e

z

a

r

ów

no

s ł

ow

n

y

m

i

obe

l

g

a

m

i

, c

z

ę

s

t

o bi

t

e

or

a

z

s t

a

j

ą

s i

ę

c

z

ę

s t

o of

i

a

r

a

m

i

pr

z

e

m

oc

y

s e

k

s ua

l

ne

j

.

W

y

m

i

e

ni

on

e

z

os t

a

ł

y

t

y

l

ko

ni

e

kt

ór

e

t

y

p

y

pr

z

e

m

o

c

y

,

i

s t

ni

e

j

e

i

c

h

o

w

i

e

l

e

w

i

ę

c

e

j

,

l

e

c

z

ł

ą

c

z

y

j

e

j

e

dno –

c

i

e

r

pi

e

ni

e

ni

e

w

i

nn

y

c

h i

s t

ot

or

a

z

ni

e

obl

i

c

z

a

l

ne

s kut

ki

na

pr

z

y

s z

ł

oś ć

.

5

.

S

k

u t

k

i

p r

z

e

m

o

cy

.

S

kut

ki

pr

z

e

m

oc

y

s ą

pr

z

e

r

a

ż

a

j

ą

c

e

–

l

udz

i

e

,

kt

ór

z

y

w

dz

i

e

c

i

ńs t

w

i

e

b

y

ł

y

of

i

a

r

a

m

i

pr

z

e

m

oc

y

ni

e

pot

r

a

f

i

ą

w

pr

z

y

s z

ł

oś c

i

nor

m

a

l

ni

e

f

u

nkc

j

onow

a

ć

.

N

i

e

m

a

j

a

o

ne

z

a

uf

a

ni

a

do

l

udz

i

z

z

e

w

ną

t

r

z

.

N

i

e

pot

r

a

f

i

ą

s i

ę

ot

w

or

z

y

ć

,

m

ów

i

ć

o

t

y

m

,

c

o

j

e

bol

i

.

I

c

h

z

w

i

ą

z

ki

c

z

ę

s t

o

s i

ę

r

oz

pa

da

j

ą

s ą

t

a

k

j

a

kb

y

o

dz

w

i

e

r

c

i

e

dl

e

ni

e

m

t

e

g

o,

c

o

dz

i

a

ł

o

s i

ę

w

i

c

h

dom

u

r

odz

i

nn

y

m

.

O

f

i

a

r

y

c

z

ę

s t

o

podś w

i

a

dom

i

e

w

r

a

c

a

j

ą

do

t

e

g

o,

c

o

m

i

a

ł

o

m

i

e

j

s c

e

w

pr

z

e

s z

ł

oś c

i

,

p

ow

ode

m

t

e

g

o

m

oż

e

b

y

ć

pr

z

y

w

y

kni

ę

c

i

e

do

t

a

ki

e

g

o

s pos obu

ż

y

c

i

a

l

ub

pr

óba

na

pr

a

w

i

e

ni

a

t

e

g

o,

c

o

b

y

ł

o

ni

e

m

oż

l

i

w

e

ki

e

d

y

ś

np.

dz

i

e

c

i

a

l

kohol

i

ków

ba

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

t

w

or

z

ą

z

w

i

ą

z

ki

z

a

l

kohol

i

ka

m

i

w

m

a

w

i

a

j

ą

c

s obi

e

z

e

t

y

m

r

a

z

e

m

uda

i

m

s i

ę

pokona

ć

c

hor

ob

ę

.

W

r

z

e

c

z

y

w

i

s t

oś c

i

t

e

g

o

r

odz

a

j

u

„

ha

pp

y

e

nd’

y

”

z

da

r

z

a

j

ą

s i

ę

ba

r

dz

o

r

z

a

dko.

J

e

ś l

i

os oba

dor

os ł

a

b

y

ł

a

bi

t

a

l

ub

z

ni

e

w

a

ż

a

na

s ł

ow

ni

e

t

a

kż

e

ba

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

pr

z

e

nos i

t

o

w

ż

y

c

i

e

dor

os ł

e

.

O

s ob

y

,

kt

ór

e

w

pr

z

e

s z

ł

oś c

i

w

dom

u

r

odz

i

nn

y

m

ż

y

ł

y

w

pr

z

e

m

oc

y

,

w

ż

y

c

i

u

do

r

os ł

y

m

s ą

ba

r

dz

o

ni

e

s z

c

z

ę

ś l

i

w

e

.

N

i

e

pot

r

a

f

i

ą

one

z

a

pom

ni

e

ć

o

pr

z

e

s z

ł

oś c

i

.

T

r

a

um

a

t

y

c

z

ne

w

s pom

ni

e

ni

a

w

r

a

c

a

j

ą

do

ni

c

h

pod

w

pł

y

w

e

m

j

a

ki

ś

z

da

r

z

e

ń,

pr

z

e

ż

y

ć

,

kt

ór

e

p

r

z

y

nos z

ą

i

m

na

m

y

ś l

pr

z

e

s z

ł

oś ć

.

M i

m

o

dor

os ł

oś c

i

c

z

ę

s t

o

c

z

uj

ą

one

s i

ę

do

końc

a

ż

y

c

i

a

z

a

l

e

ż

ne

od w

pł

y

w

ów

s w

oi

c

h r

odz

i

c

ów

.

8

6

.

J

a

k

z

a

p o

b i eg

a

ć

p r

z

e

m

o

cy

?

O

bow

i

ą

z

ki

e

m

ka

ż

de

g

o

c

z

ł

ow

i

e

ka

j

e

s t

b

y

ć

c

z

uj

n

y

m

i

w

r

a

ż

l

i

w

y

m

n

a

t

o,

c

o

dz

i

e

j

e

s i

ę

w

j

e

g

o

ot

oc

z

e

ni

u.

N

i

e

m

o

ż

e

m

y

b

y

ć

g

ł

us i

i

ś l

e

pi

na

t

o,

c

o

dz

i

e

j

e

s i

ę

obok.

S

poł

e

c

z

e

ńs t

w

o

pow

i

nno

pom

a

g

a

ć

s obi

e

w

z

a

j

e

m

ni

e

-

ni

e

m

oż

na

c

z

uć

s i

ę

odpow

i

e

dz

i

a

l

n

y

m

t

y

l

ko

i

w

y

ł

ą

c

z

ni

e

z

a

s i

e

bi

e

i

w

ł

a

s ne

s pr

a

w

y

.

J

e

ś l

i

w

i

dz

i

m

y

,

ż

e

w

na

j

bl

i

ż

s

z

y

m

ś r

odow

i

s ku

dz

i

e

j

e

s i

ę

c

oś

ni

e

pokoj

ą

c

e

g

o

pow

i

nni

ś

m

y

de

l

i

ka

t

ni

e

por

oz

m

a

w

i

a

ć

z

of

i

a

r

a

m

i

t

y

c

h

na

r

u

s z

e

ń,

w

r

a

z

i

e

br

a

ku

ot

w

a

r

c

i

a

t

a

ki

c

h

os ób,

c

o

z

da

r

z

a

s i

ę

ba

r

dz

o

c

z

ę

s t

o

na

l

e

ż

y

z

g

ł

os i

ć

t

o

s ł

uż

bom

po

m

oc

y

s poł

e

c

z

ne

j

l

ub i

nn

y

m

o

r

ga

ni

z

a

c

j

om

t

r

udni

ą

c

y

m

s i

ę

w

t

a

ki

c

h s pr

a

w

a

c

h.

6

.

1

.

J

a

k

ra

d

z

i

ć

s

o

b i e

z

p

r

z

e

m

o

cą

?

N

i

e

m

oż

e

m

y

d

a

ć

s i

ę

z

ni

e

w

a

ż

a

ć

l

ub

z

a

s t

r

a

s z

a

ć

kom

ukol

w

i

e

k.

K

a

ż

dy

c

z

ł

ow

i

e

k

pow

i

ni

e

n

w

a

l

c

z

y

ć

o

s w

o

j

e

pr

a

w

a

z

da

w

a

ć

s obi

e

z

ni

c

h

s pr

a

w

ę

i

w

i

e

dz

i

e

ć

,

ż

e

ni

e

j

e

s t

s

a

m

.

W

ka

ż

de

j

na

w

e

t

n

a

j

g

o

r

s z

e

j

s

y

t

ua

c

j

i

na

l

e

ż

y

s z

uka

ć

r

oz

w

i

ą

z

a

ni

a

or

a

z

pom

oc

y

.

I

s t

ni

e

j

e

w

i

e

l

e

i

ns t

y

t

u

c

j

i

z

a

j

m

uj

ą

c

y

c

h

s

i

ę

pr

z

e

m

oc

ą

i

pom

a

g

a

j

ą

c

y

c

h

z

ni

ą

w

a

l

c

z

y

ć

n

p.

r

óż

ne

g

o

r

odz

a

j

u

s c

hr

oni

s ka

dl

a

m

a

t

e

k

z

dz

i

e

ć

m

i

,

kt

ór

e

z

os t

a

ł

y

dot

kni

ę

t

e

pr

z

e

m

oc

ą

w

r

odz

i

ni

e

.

O

r

g

a

ni

z

ow

a

ne

s ą

r

ów

ni

e

ż

r

óż

ne

g

o

r

odz

a

j

u

t

e

r

a

pi

e

dl

a

os ób,

w

ob

e

c

kt

ór

y

c

h

j

e

s t

l

ub

b

y

ł

a

s

t

os ow

a

na

pr

z

e

m

oc

.

J

e

ż

e

l

i

boi

m

y

s i

ę

be

z

po

ś r

e

dni

e

g

o

kont

a

kt

u

m

oż

e

m

y

s ko

r

z

y

s t

a

ć

z

t

e

l

e

f

onu

z

a

uf

a

ni

a

b

ą

dź

i

nn

y

c

h

podobn

y

c

h

i

ns t

y

t

uc

j

i

.

T

a

m

ka

ż

d

y

m

oż

e

p

or

oz

m

a

w

i

a

ć

z

os oba

m

i

,

kt

ór

e

bę

dą

p

ot

r

a

f

i

ł

y

pow

i

e

dz

i

e

ć

pos z

kodow

a

ne

m

u,

j

a

ki

e

kr

oki

pow

i

ni

e

n

podj

ą

ć

bą

dź

s ł

uż

y

ć

z

w

y

c

z

a

j

n

ą

r

oz

m

ow

ą

or

a

z

w

s pa

r

c

i

e

m

.

Z

ka

ż

d

y

m

r

odz

a

j

e

m

pr

z

e

m

oc

y

na

l

e

ż

y

w

a

l

c

z

y

ć

i

ni

g

d

y

ni

e

m

oż

na

z

os t

a

w

a

ć

m

u bi

e

r

n

y

m

, ni

e

z

a

l

e

ż

ni

e

od t

e

g

o, ko

g

o t

a

p

r

z

e

m

oc

dot

y

c

z

y

.

P

ods um

ow

uj

ą

c

j

e

s t

e

m

z

a

dni

a

,

i

ż

ni

e

m

o

ż

na

z

os t

a

w

i

a

ć

ś w

i

a

t

t

a

ki

m

,

j

a

ki

m

j

e

s t

.

P

r

z

y

s ł

ow

i

e

„

ni

e

da

l

e

ko

p

a

da

j

a

bł

ko

od

j

a

bł

oni

”

ni

e

m

oż

e

odz

w

i

e

r

c

i

e

dl

a

ć

s i

ę

w

na

s z

y

m

ż

y

c

i

u.

N

a

l

e

ż

y

w

a

l

c

z

y

ć

z

w

ł

a

s n

y

m

i

s ł

a

boś c

i

a

m

i

i

s t

a

w

i

a

ć

i

m

c

z

oł

o.

K

a

ż

d

y

z

na

s

j

e

s t

kow

a

l

e

m

w

ł

a

s ne

g

o

l

os u,

ni

e

pow

i

ni

e

n

c

i

e

r

pi

e

ć

z

pow

odu

bł

ę

dów

pope

ł

ni

a

n

y

c

h

pr

z

e

z

j

e

g

o

r

odz

i

c

ów

.

M us i

m

y

b

y

ć

ś w

i

a

dom

i

w

ł

a

s ne

j

w

a

r

t

oś

c

i

or

a

z

m

oż

l

i

w

oś c

i

,

kt

ór

e

pos i

a

da

m

y

.

N

i

e

m

oż

e

m

y

da

ć

ni

kom

u

z

a

w

ł

a

dną

ć

w

ł

a

s n

y

m

ż

y

c

i

e

m

.

P

ow

i

nno

ono

opi

e

r

a

ć

s i

ę

pr

z

e

de

w

s z

y

s

t

ki

m

na

s z

a

c

unku

w

obe

c

w

ł

a

s ne

j

os ob

y

.

P

r

z

e

m

oc

ni

e

m

oż

e

a

kc

e

pt

ow

a

na

pr

z

e

z

s poł

e

c

z

e

ńs t

w

o,

a

s t

a

ć

s i

ę

t

a

k

m

oż

e

t

y

l

ko

i

w

y

ł

ą

c

z

ni

e

z

a

s pr

a

w

ą

uw

r

a

ż

l

i

w

i

e

ni

a

j

e

dnos t

ki

na

t

o

z

j

a

w

i

s ko.

B

ę

dą

c

ot

w

a

r

t

y

m

n

a

9

dr

ug

i

e

g

o

c

z

ł

ow

i

e

ka

m

o

ż

e

m

y

b

y

ć

p

e

w

n

y

m

,

ż

e

w

r

a

z

i

e

pot

r

z

e

b

y

ot

r

z

y

m

a

ni

a

pom

oc

y

ni

e

z

os t

a

ni

e

m

y

s

a

m

i

.

K

a

ż

d

y

m

oż

e

s t

a

ć

s i

ę

of

i

a

r

om

pr

z

e

m

oc

y

.

W

a

ż

ne

b

y

um

i

e

ć

j

a

pr

z

e

z

w

y

c

i

ę

ż

a

ć

.

W

ż

y

c

i

u

pow

i

nni

ś m

y

ki

e

r

ow

a

ć

s i

ę

pr

z

e

de

w

s z

y

s

t

ki

m

nor

m

a

m

i

e

t

y

c

z

n

y

m

i

i

m

or

a

l

n

y

m

i

,

b

y

ć

opa

r

c

i

e

m

dl

a

dr

u

g

i

e

g

o

c

z

ł

ow

i

e

ka

.

Z

a

ka

ż

d

y

m

r

a

z

e

m

,

g

d

y

c

h

c

e

m

y

w

y

r

z

ą

dz

i

ć

c

oś

z

ł

e

g

o

z

a

s t

a

nów

m

y

s i

ę

j

a

k

m

y

c

z

ul

i

b

y

ś m

y

s i

ę

n

a

m

i

e

j

s c

u

t

e

j

os ob

y

…

N

a

w

e

t

,

j

e

ś l

i

z

os t

a

l

i

ś

m

y

ki

e

d

y

ś

pr

z

e

z

kog

oś

z

r

a

ni

e

ni

ni

e

m

oż

e

m

y

z

a

m

kną

ć

s i

ę

n

a

ś w

i

a

t

–

pom

o

c

m

oż

e

m

y

z

na

l

e

ź

ć

w

s z

ę

dz

i

e

.

W

ż

a

dn

y

m

pr

z

y

pa

dku ni

e

j

e

s t

e

ś m

y

us p

r

a

w

i

e

dl

i

w

i

e

ni

w

s t

os ow

a

ni

u pr

z

e

m

oc

y

.

1

0

7

.

B

i b l i o

g

ra

f

i a

.

1.

„

E

nc

y

kl

ope

di

a

P

s

y

c

hol

og

i

i

”

,

F

unda

c

j

a

R

oz

w

oj

u

W

y

ż

s z

a

S

z

koł

a

S

poł

e

c

z

noe

konom

i

c

z

na

, W

a

r

s z

a

w

a

1998 r

., P

od r

e

da

kc

j

ą

W

ł

odz

i

m

i

e

r

z

a

S

z

e

w

c

z

uka

2.

„

S

ł

ow

ni

k

P

s

y

c

hol

o

g

i

c

z

ny

”

3.

„

T

oks

y

c

z

ni

R

odz

i

c

e

”

,

J

a

c

e

k

S

a

nt

or

s ki

&

A

g

e

nc

j

a

W

y

d

a

w

ni

c

z

a

,

W

a

r

s z

a

w

a

1992,S

us a

n

F

or

w

a

r

d

4.

„

pr

z

e

m

oc

w

r

odz

i

ni

e

–

ps

y

c

hot

e

r

a

pi

a

s pr

a

w

c

ó

w

i

of

i

a

r

”

,

G

d

a

ńs ki

e

W

y

d

a

w

ni

c

t

w

o

P

s

y

c

hol

o

g

i

c

z

ne

, G

da

ńs k

2002, C

l

oé

M a

da

ne

s , pr

z

e

kł

a

d:

A

nna

R

oz

w

a

dow

s

ka

5.

„

P

ow

i

e

m

C

i

C

o

Z

r

obi

ć

–

P

or

a

dni

k

dl

a

of

i

a

r

pr

z

e

m

oc

y

w

r

odz

i

ni

e

”

,

P

a

ńs t

w

ow

a

A

g

e

nc

j

a

R

oz

w

i

ą

z

y

w

a

ni

a

P

r

obl

e

m

ów

A

l

kohol

ow

y

c

h,

W

a

r

s z

a

w

a

1995,

K

a

t

a

r

z

y

n

a

K

ą

dz

i

e

l

a

,

M a

ł

g

or

z

a

t

a

M

a

r

e

s z