1

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Izabela Łęcka,

bohaterka

Lalki Bolesława Prusa

Panna Izabela Łęcka to młoda arystokratka, która żyje poza czasem, a prawie całym
jej światem jest jej pokój, pełen bibelotów, drobiazgów, katalogów mody. Ten pokój
jest doskonałym wcieleniem jej prywatnej przestrzeni. Jednak naprawdę Izabela jest
córką bankruta, przekwitającą pięknością na próżno czekającą na nowych zalotników.

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Istnieją dwie Izabele: ta, którą poznajemy poprzez opowiadanie narratora (próżna
płytka snobka) i ta wyidealizowana (niezwykle doskonała), postrzegana przez Wo-
kulskiego. Izabela staje się „motorem” poczynań Wokulskiego, działa na niego sty-
mulująco, wszystko co robi Stanisław, robi dla niej. Jest mu niezbędna. Może jest
ona animą Wokulskiego? (Czyli archetypową postacią „obrazu duszy” reprezentu-
jącą komplementarną, odmiennopłciową część psychiki). Według teorii animistycz-
nej każdy mężczyzna nosi w sobie Ewę, a każda kobieta Adama. Należy zwrócić
uwagę na to, że Izabela jest idealnym przeciwieństwem Stacha, wszystko ich dzieli,
począwszy od pochodzenia a skończywszy na pojmowaniu miłości. Według niej mi-
łość przychodzi tylko za to, że się jest, a według niego za to, że coś się robi. Izabela
jest niedostosowana do rzeczywistości i jest skazana na klęskę. Ta piękna, uwodzi-
cielska kobieta jest naszą polską „femme fatale”. Doprowadza do klęski swego ad-
oratora Stanisława Wokulskiego, swego ojca, ale i samą siebie.

CV – biografia

CV – biografia

CV – biografia

CV – biografia

CV – biografia

Izabela Łęcka jest córką przedstawiciela jednego ze sławnych rodów arystokratycz-
nych, kobietą obytą w świecie. Przed rokiem 1870 bywała z ojcem na dworach: fran-
cuskim, wiedeńskim, włoskim, miała nawet wielu znakomitych wielbicieli, np. Wik-
tora Emanuela. Jednak nie miała ochoty wychodzić za mąż. Gdy poznajemy Izabelę
jej sytuacja nie jest już tak korzystna, jej ojciec stracił wiele pieniędzy– ona sama
musiała sprzedać srebro rodzinne i serwis, ich kamienica miała zostać zlicytowana.
Nie bywała już na zagranicznych salonach i pozostało jej niewielu adoratorów goto-
wych do ożenku– pewien marszałek i baron (bardzo bogaci i bardzo starzy). Wtedy
w jej życiu pojawia się Wokulski. To on nawiązuje spółkę z jej ojcem, potajemnie
wykupuje weksle, srebra i serwis, a później także kamienicę.

Izabela wciąż go spotyka: na koncercie, w teatrze, w jego sklepie (Iza flirtuje

tam z Mraczewskim), podczas kwesty w Wielką Sobotę, w pierwszy dzień świąt w pa-
łacu hrabiny Karolowej, na wyścigach konnych, w Łazienkach…Wszyscy też o nim
mówią: ojciec, prezesowa, kuzyn Ochocki. Wokulski jest dla niej zagadką, ciekawi
ją. Czasem jest dla niej nikczemnym dorobkiewiczem, który chce ją kupić, a czasem
ma wrażenie, że jest on rodzajem jej wiernego sługi i że ją czci.

Na wyścigach Wokulski staje w jej obronie, gdy baron Krzeszowski publicznie ją

obraża. Pojedynkują się, jednak Izę niezbyt to wzrusza. Ojciec Izabeli w jej imieniu
zaprasza Stanisława na obiad. Jednak w życiu Beli istnieją też inni. W dniu wizyty
Wokulskiego odwiedza ona ciotkę, gdzie oczekuje przybycia Rosssiego– włoskiego
aktora, w którym była kiedyś zakochana. Później Izabela prosi Stacha, by ten zajął
się urządzeniem odpowiedniej owacji dla aktora (martwi ją chłodne przyjęcie Wło-
cha przez warszawską publiczność), Stach spełnia oczywiście jej prośbę. Izabela
zaczyna ufać, że Wokulski zapewni jej i ojcu spokój, nawet kiedy na jaw wychodzi
wysokość ich długu (po sprzedaży kamienicy zgłosili się liczni wierzyciele). Jednak
od ciotki dowiaduje się o przyjeździe jej dawnego adoratora– Kazimierza Starskie-
go. Iza planuje wyjazd do Paryża razem z ojcem i Wokulskim, lecz na proszonym

O utworze źródłowym

Lalka to panorama polskiego spo-
łeczeństwa końca XIX wieku, to naj-
pełniejszy obraz życia ludzi tego
czasu. To powieść o mieście, mi-
łości i społeczeństwie. Miasto jest
miejscem spotkania odmiennych
kultur, zachęca do praktycznych
celów, w mieście zaczyna się no-
woczesność, to teren działania
(handel, przemysł, interesy). Mia-
sto to także kontrasty: różne war-
stwy społeczne, nędza i bogactwo,
żebracy i kwestujące damy, boga-
te warszawskie salony i sypiące się
budynki. „Lalka” ukazuje nam
szczegółowo konkretny czas koń-
ca XIX wieku i historie żyjących
wtedy ludzi, ale tak naprawdę to
wszystko mogłoby dziać się i dziś,
bo tematami, które porusza Prus
są: marzenia, miłość, stawianie
pytań o to, co nas pcha do przo-
du, do czego dążymy, co nas mo-
tywuje i jak wpływają na nas inni.

Ważne słowa Izabeli

Gdyby ten człowiek zamiast sklepu posiadał
duże dobra ziemskie – byłby bardzo przystoj-
nym; gdyby urodził się księciem – byłby im-
ponująco piękny.

I nie ma szczęścia w małżeństwach.

2

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

obiedzie wyraźnie go ignoruje i konwersuje po angielsku ze Starskim. Wokulski
chłodno się z nią żegna i mówi, że już wyjeżdża do Paryża.

Izabela na zaproszenie ciotki jedzie do Zasławka (gdzie jest Wokulski). Jej sytu-

acja uległa zmianie: dowiaduje się, że prezesowa zamierza zapisać swemu ciotecz-
nemu wnukowi– czyli Starskiemu– co najwyżej tysiąc rubli dożywotniej renty, a dru-
gi konkurent– baron zaręczył się z panną Eweliną. Izabela spędza na wsi dużo czasu
z Wokulskim: spacerują, pływają łódką, Stanisław wyznaje jej miłość.

W karnawale sytuacja Łęckich poprawia się (dzięki interesom prowadzonym za

radą i pomocą Wokulskiego)– znów przyjmują gości, przybywa adoratorów. Izabela
pragnie poznać słynnego skrzypka Molinariego, chce by Stach jej to ułatwił. Jest za-
chwycona i kokietuje artystę. Wkrótce (po jego przeprosinach!) dostaje od Wokul-
skiego podarek– medalion z blaszką Geista (jedyną rzeczą, która mogła być jej ry-
walką). Iza „bierze w niewolę” Stanisława, staje się on jej narzeczonym. Jadą razem
z Łęckim i Starskim do Krakowa. W pociągu Izabela flirtuje ze Starskim, rozmawiają
po angielsku myśląc, że ten kupiec ich nie rozumie… Oszołomiony Stach wysiada nie
żegnając się z Izą– to już koniec, zdradziła go i jego marzenia (zgubiła blaszkę).

Niestety losy Izabeli nie kończą się dobrze: opuszcza ją ostatni pretendent do jej

ręki, umiera jej ojciec, a ona wstępuje do klasztoru.

Najważniejsze momenty w życiu Izabeli Łęckiej

Najważniejsze momenty w życiu Izabeli Łęckiej

Najważniejsze momenty w życiu Izabeli Łęckiej

Najważniejsze momenty w życiu Izabeli Łęckiej

Najważniejsze momenty w życiu Izabeli Łęckiej

•

utrata majątku (to zmusza ją do zmiany dotychczasowego życia, pewnych ograniczeń,

no i szukania bogatego męża)

•

zainteresowanie nią Wokulskiego (to on pomaga rodzinie Łęckich we wszystkim,

wspiera ich finansowo, a także spełnia wszelkie zachcianki panny Izabeli)

•

spotkanie Starskiego (Izabela wciąż z nim flirtuje)

•

wyjazd do Zasławka (tam spędza dużo czasu ze Stachem)

•

wyjazd do Krakowa (podczas tej podróży przez swoje nietaktowne zachowanie traci

Wokulskiego)

•

utrata ostatniego konkurenta – starego marszałka (opuszcza ją, bo spaceruje ona zbyt

często z pewnym inżynierem, Iza nie ma możliwości bogato wyjść za mąż i nie ma też
pieniędzy)

•

śmierć ojca (nie ma już przy niej człowieka, który zawsze przy niej był)

•

decyzja o wstąpieniu do klasztoru

Izabela o sobie samej

Izabela o sobie samej

Izabela o sobie samej

Izabela o sobie samej

Izabela o sobie samej

Zagustować we mnie? (…) Tego nawet nie myślałabym mu bronić. Nie jestem ani taka
naiwna, ani tak fałszywie skromna, ażeby nie wiedzieć, że się podobam… mój Boże!
Nawet służbie (…) ten człowiek po to jeździł na wojnę, ażeby mnie zdobyć. I ledwie
wrócił, już mnie ze wszystkich stron osacza… Ale niech się strzeże!… Chce mnie kupić?
dobrze, niech kupuje!… przekona się, że jestem bardzo droga…

(tom I, rozdział V)

Inni o Izabeli:

Panna Izabela była niepospolicie piękną kobietą.
Wszystko w niej było oryginalne i doskonałe.

Panna Izabela od kolebki żyła w świecie pięk-
nym i nie tylko nadludzkim, ale– nadnaturalnym.
Sypiała w puchach, odziewała się w jedwabie
i hafty, siadała na rzeźbionych i wyściełanych
hebanach lub palisandrach, piła z kryształów, ja-
dała ze sreber i porcelany kosztownej jak złoto.
Oto panna Izabela nigdy nie była zakochaną.
Przyczyniał się do tego jej chłodny temperament,
wiara, że małżeństwo obejdzie się bez poetycz-
nych dodatków (…)

(narrator, tom I, rozdział V)

Tak, droga Belciu, musisz przyznać, że popełni-
łaś kilka błędów nie do darowania.(…) Ale
wypuścić czy– jeśli chcesz– odrzucić hrabie-
go Saint– Auguste, to już daruj!

(hrabina Karolowa, rozdział V)

Uwielbiam twój rozum i takt, Belu!

(Pan Tomasz, rozdział XIV)

Panna Izabela?… Cóż to, czy ma zamiar nawet
Pana Boga kokietować, czy tylko chce po wzru-
szeniach odpocząć, ażeby pewniejszym krokiem
wyjść za mąż?

(Szuman, tom III)