22

TECHNIKA

Przed nami wakacje. Choæ wydaje siê, ¿e to wyj¹tkowa okazja do odpoczyn-

ku od telewizji, spora grupa osób wyje¿d¿aj¹c na wymarzony urlop z trudem
rozstaje siê z ulubionymi programami telewizyjnymi. S¹ te¿ i tacy, którzy w ogó-
le nie wyobra¿aj¹ sobie wypoczynku bez telewizora. Jeszcze niedawno oko-
licznoœci¹ zniechêcaj¹c¹ do realizacji takiego zamierzenia, by³a koniecznoœæ
dŸwigania, co prawda przenoœnego, ale mimo wszystko niewygodnego telewi-
zora kineskopowego. Jednak obecnie, kiedy coraz powszechniejsze staj¹ siê
przenoœne telewizory LCD, a do takiej roli doskonale pretenduj¹ notebooki i
netbooki, kwestia telewizora nie jest ju¿ przeszkod¹. W takiej sytuacji jedynym
problemem wydaje siê byæ instalacja anteny satelitarnej. Postanowiliœmy za-
tem sprawdziæ, czy i o tym argumencie bêdzie mo¿na mówiæ w czasie prze-
sz³ym. Do doœwiadczeñ pos³u¿y³a turystyczna antena satelitarna CAMPING 35
cm zakupiona w firmie PHU SATURN http://phusaturn.com.pl/ za 109 z³. Jej
niewielka œrednica rodzi³a obawy co do jej skutecznoœci przy odbiorze polskich
programów z Hot Birda, tym wiêksza by³a zatem ciekawoœæ i dlatego antena
szybko znalaz³a siê na warsztacie.

Komplet elementów s³u¿¹cych do monta¿u anteny zapakowano do walizki

wykonanej z elastycznego, przypominaj¹cego laminat materia³u. W œrodku
znajduj¹ siê: talerz, elementy zawieszenia, uchwyt konwertera, przyssawka i
miniaturowy kompas.

Konwerter, kabel i odpowiednie z³¹cza trzeba dokupiæ osobno. Nie jest to

specjalny k³opot, bowiem sklepy sprzedaj¹ce anteny maj¹ z regu³y w ofercie
wszystko czego potrzeba do skompletowania zestawu, a poza tym mo¿na sa-
memu wybraæ konwerter jaki siê chce.

Postêp technologiczny spowodowa³, ¿e produkowane dzisiaj konwertery

maj¹ bardzo przyzwoite parametry. Oczywiœcie poszczególne modele ró¿nych

producentów ró¿ni¹ siê od siebie,
ale dla zwyk³ych, codziennych za-
stosowañ nie ma to wiêkszego
znaczenia. Najbardziej popular-
nym parametrem, którym przy wy-
borze konwertera kieruje siê wiêk-
szoœæ u¿ytkowników jest tzw.
wspó³czynnik szumów. 0,3 dB,
czy 0,2 dB nikogo ju¿ dzisiaj nie
dziwi. Ale warto zwróciæ uwagê na
drugi, równie¿ niezwykle istotny,
choæ rzadziej prezentowany para-
metr. Jest nim wzmocnienie. Przy
ma³ym wzmocnieniu bowiem na-
wet stosunkowo niski poziom szu-
mów niewiele pomo¿e. Najlepiej
aby wzmocnienie kszta³towa³o siê
na poziomie powy¿ej 60 dB. Nie-
stety bardzo rzadko mamy do czynienia z rzeteln¹ prezentacj¹ tych parame-
trów, a charakterystyk indywidualnych w grupie konwerterów popularnych nie
spotyka siê chyba w ogóle.

Przy wyborze konwertera do naszej instalacji mobilnej braliœmy pod uwagê

tak¿e wagê i wymiary. Ostatecznie wybór pad³ na konwerter marki SHARP
BS1R9EL100A. Jest on skonstruowany tak, ¿e œrednica ko³nierza jest niewie-
le wiêksza (oko³o 1 mm) od œrednicy korpusu do mocowania (40 mm). Dziêki
temu Sharp wygl¹da jak konwerter miniaturowy (choæ ma standardowe wymia-
ry mocowania).

Oczywiœcie testowany Sharp to nie jedyny model jaki mo¿na zastosowaæ w

przenoœnym zestawie antenowym. Przy zakupie warto zapoznaæ siê z aktualn¹
ofert¹.

Wydaje siê, ¿e zakup kabla to zupe³nie nieistotna sprawa. Nic bardziej b³êd-

nego, bowiem ten na pozór zwyk³y kabel ³¹cz¹cy odbiornik satelitarny z kon-
werterem, wcale nie jest taki zwyk³y i musi spe³niaæ ostre wymagania w zakre-
sie minimalnego t³umienia w pe³nym zakresie czêstotliwoœci, pojemnoœci i sku-
tecznoœci ekranowania. Parametry te maj¹ tym wiêksze znaczenie, im odle-
g³oœæ od konwertera do odbiornika jest wiêksza. W instalacjach mobilnych,
przy wiêkszej d³ugoœci kiepski kabel mo¿e pogorszyæ i tak ju¿ s³aby sygna³ do-
cieraj¹cy z miniaturowej anteny. Wa¿ne te¿, aby kabel by³ w miarê giêtki, co
u³atwi jego u³o¿enie.

Prowadz¹c kabel w instalacji mobilnej, która ze wzglêdu na swoj¹ specyfikê

ma charakter tymczasowy, trzeba zwracaæ uwagê na tzw. promieñ giêcia. Ka¿-
dy kabel ma taki parametr, choæ rzadko jest on umieszczany na etykiecie i ma-
³o kto zwraca na niego uwagê. Najogólniej mówi¹c chodzi o to, aby nie zagi-
naæ kabla zbyt ostro, lecz prowadziæ go w miarê ³agodnymi ³ukami. Jest wiele
powodów dla których jest to istotne, jednym z wa¿niejszych jest to, ¿e zbyt
mocne zgiêcie mo¿e spowodowaæ za³amanie i uszkodzenie dielektryka, a to z
kolei mo¿e znacz¹co wp³yn¹æ na pogorszenie parametrów. Najczêœciej pro-
mieñ giêcia wynosi oko³o 35 – 40 mm.

O ile w lecie mo¿na sobie pozwoliæ (choæ te¿ nie zawsze) na pozostawienie

otwartego okna, o tyle w zimie takie rozwi¹zanie raczej nie wchodzi w grê. A
tymczasem kabel z konwertera trzeba jakoœ wprowadziæ do œrodka budynku.
Zapewne nikt nie pozwoli nam wierciæ otworów w œcianie, lub hotelowym
oknie, zreszt¹ zasad¹ instalacji mobilnej jest unikniêcie tego typu dzia³añ. Na
ka¿dym etapie powinna byæ ona prosta i szybka. W tym wypadku z pomoc¹
przyjdzie przelotka okienna, która pozwoli na wprowadzenie kabla i zamkniê-
cie okna.

Bardzo wa¿na jest ocena mo¿liwoœci instalacji anteny i wybór jej lokali-

zacji. Trzeba pamiêtaæ, ¿e antena musi mieæ woln¹ przestrzeñ na po³udnie tak,
aby „patrz¹c” pod k¹tem oko³o 30 stopni, widoku nie przes³ania³y wysokie za-
budowania, drzewa, krzaki i inne przeszkody terenowe. W zwi¹zku z tym przy

JJe

ed

dz

ziie

em

my

y n

na

a w

wa

ak

ka

accjje

e,,

Walizka ma wymiary 50 cm x 41 cm x 15 cm. Sprawia wra¿enie solidnej i
wytrzyma³ej, co ma istotne znaczenie w podró¿y. Kiedy dotar³a ze sklepu,
by³a dodatkowo opakowana w kartonowe pud³o.

Niewielkie wymiary (4 cm œrednicy i 9,5
cm d³ugoœci) i minimalna waga (poni¿ej
100 g) konwertera BS1R9EL100A spra-
wiaj¹, ¿e doskonale nadaje siê do zesta-
wu mobilnego.

Taka przelotka pozwala na przeprowadzenie kabla przez okno, lub drzwi
bez potrzeby wiercenia otworów, ale wprowadza niewielkie t³umienie. Przy
s³abych sygna³ach mo¿e to mieæ znaczenie.

Niestety nie wszystkie elementy zosta³y w walizce dobrze umocowane.
Przy nieostro¿nym pakowaniu (a to czêsto zdarza siê przy wyjazdach) nie-
które z nich mog¹ „goniæ” w œrodku.

23

TECHNIKA

ccz

zy

yllii T

TV

VS

SA

AT

T w

w n

na

am

miio

occiie

e

zamawianiu hotelu warto uzgodniæ z recepcj¹ rezerwacjê pokoju, który na ta-
k¹ lokalizacjê anteny pozwoli. Najlepiej, aby by³ to pokój od strony po³udnio-
wej, ale jeœli nie ma takiej mo¿liwoœci, trzeba próbowaæ pokoju od wschodu,
lub zachodu, w zale¿noœci od d³ugoœci geograficznej miejsca w którym bêdzie-
my przebywaæ (dzisiaj s¹ mapy internetowe, GPSy i tysi¹c mo¿liwoœci aby to
ustaliæ). Zatem jeœli nie bêdzie mo¿liwoœci skorzystania z okna na po³udnie, dla
Hot Birda nale¿y kierowaæ siê zasad¹: dla miejsca po³o¿onego na wschód od
13°East, nale¿y korzystaæ z okna skierowanego na zachód, dla miejsca po³o-
¿onego na zachód od 13°East, nale¿y korzystaæ z okna skierowanego na
wschód (i podobnie dla ka¿dego satelity przy uwzglêdnieniu jego po³o¿enia na
orbicie). Oczywiœcie wiele zale¿y od architektury budynku, bo wystaj¹cy dach,
lub balkon na wy¿szym piêtrze mog¹ skutecznie uniemo¿liwiæ odbiór.

O ile w przypadku instalacji anteny stacjonarnej, mo¿na przygotowaæ jej za-

mocowanie stosownie do warunków, o tyle w przypadku anteny turystycznej
trzeba siê liczyæ z ró¿nymi sytuacjami. W zwi¹zku z tym producent testowanej
anteny przygotowa³ nieskomplikowany w u¿yciu, ale doœæ uniwersalny zestaw
elementów mocowania anteny.

Testuj¹c turystyczny zestaw antenowy skupiliœmy siê przede wszystkim na

takich w³aœciwoœciach, jak prostota i ³atwoœæ mocowania konstrukcji, czas jaki
trzeba poœwiêciæ na kompletne z³o¿enie anteny, jej zamontowanie i uruchomie-
nie, a tak¿e na jakoœæ odbioru programów satelitarnych.

Monta¿ trwa oko³o 10 minut. Poszczególne elementy s¹ dobrze dopasowa-

ne do siebie, a to u³atwia i przyspiesza wykonanie zadania. Przydaje siê szkic
anteny z wykazem elementów i rysunkami przyk³adowych instalacji (w walizce
by³a taka kartka, z opisami w jêzyku angielskim). Po skrêceniu ca³oœæ jest doœæ
delikatna, ale w koñcu jest to antena turystyczna, a wiêc z za³o¿enia musi byæ
lekka (ca³a antena z konwerterem i zamocowan¹ przyssawk¹ wa¿y³a 1,75 kg).

O ile sztywne zamocowanie anteny poprzez przykrêcenie jej do sta³ego ele-

mentu typu balustrada, daje pewnoœæ monta¿u, o tyle z niepokojem oczekiwa-

³em zachowania siê konstrukcji przymocowanej do szyby za pomoc¹ przy-
ssawki. To najbardziej niestabilne i trochê ryzykowne mocowanie, Co prawda
mo¿na za³o¿yæ, ¿e na etapie konstrukcji prowadzono odpowiednie testy, ale
ostro¿noœci nigdy za wiele.

Instalacjê poprzedzi³o dok³adne wyczyszczenie szyby w miejscu przewidzia-

nym pod przyssawkê (to bardzo wa¿ne). Po przy³o¿eniu anteny i dociœniêciu
dŸwigni przyssawki, antena pewnie zawis³a na szybie i bez problemów wisia³a
tak pe³ne trzy doby. Kilka razy dziennie sprawdza³em stan przyssawki i nie bu-
dzi³ on obaw. Ale antena by³a fabrycznie nowa, wiêc trudno powiedzieæ jak za-
chowywaæ siê bêdzie przyssawka po wielokrotnym u¿yciu. W ka¿dym razie an-
tena wytrzyma³aby prawdopodobnie na szybie jeszcze kilka dni, ale do zdjêcia
zmusi³a mnie zapowiedŸ silnych wiatrów. W koñcu ponowny monta¿ jest pro-
sty, a lepiej dmuchaæ na zimne.

Mimo i¿ przyssawka sprawia³a pozytywne wra¿enie i testy nie da³y powodów

do obaw, tak na wszelki wypadek warto dodatkowo zabezpieczyæ antenê
przed upadkiem, gdyby przyssawka jednak siê odklei³a. W ostatecznoœci, jeœli
nie ma innej mo¿liwoœci, lekk¹ antenê powinien uchroniæ przed upadkiem na
ziemiê kabel ³¹cz¹cy konwerter z dekoderem, ale trzeba go dodatkowo zamo-
cowaæ (np. taœm¹), nie mo¿e bowiem wisieæ na samych „f-kach”.

I choæ nadal mam pewne obawy co do wytrzyma³oœci i trwa³oœci takiego mo-

cowania, muszê przyznaæ, ¿e po tych testach patrzê na ten sposób zawiesze-
nia z trochê wiêkszym zaufaniem.

Po zamocowaniu antenê trzeba ustawiæ. U³atwi³ to za³¹czony, miniaturowy

kompas, a do uzyskania w³aœciwej precyzji wystarczy³ wskaŸnik poziomu sy-
gna³u w odbiorniku. Celowo nie u¿ywaliœmy ¿adnych specjalistycznych mierni-
ków, aby w jak najwiêkszym stopniu przybli¿yæ warunki testowe do warunków
typowego wyjazdu, na który z regu³y ¿adnych mierników przecie¿ ze sob¹ siê
nie wozi. Poniewa¿ anteny nie instaluje siê „na zawsze”, wystarczy uzyskaæ w
miarê stabilny odbiór wybranych programów, co nie musi oznaczaæ d³ugich te-
stów i koniecznoœci idealnego „wstrzelenia siê” w satelitê, szczególnie przy do-
brej pogodzie. Jeœli pogoda siê pogorszy i zjawiska atmosferyczne deszcz,
œnieg) pogorsz¹ odbiór, wtedy najwy¿ej trzeba bêdzie skorygowaæ ustawienie.
Ze wzglêdu na wiotkoœæ mechanizmu, precyzyjne ustawienie anteny okaza³o
siê trochê pracoch³onne, ale i tak w sumie zajê³o niespe³na 10 minut. Oczywi-
œcie nie ma regu³y i nawet jeœli raz uda siê ustawiæ talerz w minutê, innym ra-
zem, w innym miejscu mo¿e byæ potrzebne trochê wiêcej czasu.

Testy odbioru programów z Hot Birda przeprowadziliœmy w Katowicach i

Opolu (po uzyskaniu wyników w innych regionach, postaramy siê je tak¿e za-
prezentowaæ w przysz³oœci). Do testów pos³u¿y³ turystyczny odbiornik Zehn-
der, wyposa¿ony w dwa gniazda dla modu³ów CI, dziêki czemu mogliœmy prze-
testowaæ odbiór wszystkich polskich platform z Cyfrowym Polsatem w³¹cznie
w jednakowych warunkach. Przy prezentacji wyników z innych lokalizacji, po-
staramy siê do³¹czyæ ocenê wspó³pracy testowanej anteny z dekoderami Tech-
nisat DIGIT S2-CD dla Telewizji na Kartê, oraz Dreambox DM100. Obydwa ze
wzglêdu na niewielkie wymiary mog¹ œmia³o pretendowaæ do miana odbiorni-
ków turystycznych.

Wyniki okaza³y siê bardzo zadowalaj¹ce. W s³oneczn¹ pogodê testowany

zestaw poradzi³ sobie bez problemów z odbiorem polskich programów z
13°East i wiêkszoœci pozosta³ych transponderów. Nie by³o ¿adnych proble-
mów, sygna³ by³ silny i stabilny. Antena „trzyma³a siê” mocno ustawionej pozy-
cji i nie trzeba by³o dokonywaæ korekt ustawienia.

Przy pe³nym zachmurzeniu i œrednio intensywnym deszczu, jeœli chodzi o

polskie programy, pojawi³y siê problemy z transponderami 11,075 GHz/V
(MTV) i 11,158 GHz/V (Cyfrowy Polsat). Wystarczy³a korekta ustawienia anteny
aby poprawiæ odbiór (co dowodzi, ¿e by³y jeszcze rezerwy), tylko na 11,075
GHz/V czasem zdarza³y siê pojedyncze „mro¿enia” obrazu.

W trakcie d³u¿szej eksploatacji nie by³o problemów z odbiorem. Ma³e roz-

miary lustra i parametry talerza powoduj¹, ¿e antena ma doœæ szeroki k¹t wi-
dzenia, zatem nawet niewielkie drgania wywo³ywane przez wiatr nie powoduj¹
zaników sygna³u. Du¿y zakres regulacji elewacji pozwala na instalacjê anteny
na terenie niemal ca³ej Europy, a nawet jak braknie zakresu, mo¿na to skory-
gowaæ zmieniaj¹c sposób mocowania.

Dane techniczne:

Rozmiar (mm):

350 x 380

Uchwyt LNB (mm):

20/40

K¹t elewacji (min/max):

15°/65°

Materia³: Stal
Zysk (przy 11,5 GHz):

28,70 dB

Zysk (przy 12,75 GHz):

28,80 dB

Masa ca³kowita z zawieszeniem
i konwerterem:

oko³o 1,75 kg

Opracowa³ Z. Marchewka

Ilustracje autora

W zale¿noœci od potrzeby, mo¿na przymocowaæ antenê zarówno do balu-
strady balkonu, jak i szyby okna.

Zmontowana antena z zainstalowanym konwerterem zawieszona w oknie
za pomoc¹ przyssawki.